Nuk je kurrkund

Poezi nga Dritëro Agolli

Kjo ditë e nxehtë, e gjatë,
Mbuloi me pluhur rrugën gjer në fund.
Vështroj në zheg në pluhurin e thatë,
Po ti nuk je kurrkund.

Dhe me gishtrinj mbuloj fytyrën time,
Pastaj këmishën e rënduar shkund.
Nga pluhuri përdhe rrëzohen thërrime,
Po ti nuk je kurrkund.

Jam gati të kërkoj çdo kokërr pluhuri,
Dhe në kërkim si arkeolog të humb.
Veç të të gjej, e humbura qëkuri,
Po ti nuk je kurrkund. / KultPlus.com

Rindërtohet Kulla C në Durrës

Kulla C në kalanë e Durrësit, e rrëzuar pjesërisht nga tërmeti i vitit 2019, u rikthye ashtu siç ishte.

Rindërtimi i Kullës C, u arrit me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës dhe mbështetjen financiare të Fondit të Ambasadorit të SHBA, për ruajtjen e trashëgimisë kulturore si dhe të agjencisë suedeze të “Bashkëpunimit për Zhvillim Ndërkombëtar”.

Në ceremoninë e organizuar me këtë rast, ishin të pranishëm ministrja e Kulturës, Elva Margariti, si dhe ambasadoret e SHBA-së dhe Suedisë, dy vendeve që kontribuan në rindërtimin e kullës. Kjo ishte hera e dytë që kulla rindërtohej, me të njëjtat materiale që kishte më parë, duke ruajtur kështu autenticitetin e saj.

“Monumentet kulturore të Shqipërisë, si kjo kullë dhe Kalaja e Prezës, të cilën e përuruam muajin e kaluar, – tha ambasadorja Kim, – kanë një histori për të na treguar neve dhe brezave të ardhshëm.”

“Shpresoj që të rinjtë, t’i shohin këto fortifikime si një simbol të trashëgimisë së pasur të Shqipërisë dhe, tani, si një simbol të miqësisë së thellë midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë”, u shpreh Kim.

Me tej ambasadorja Kim tha se Ambasada e SHBA ishte krenare që mundi të mbështeste restaurimin e Kullës C përmes Fondit të Ambasadorit të SHBA për ruajtjen e trashëgimisë kulturore.

Ndërsa ambasadorja suedeze, Elsa Hastad shtoi se është e mahnitshme që gjatë gjithë kësaj historie kjo kullë ka qenë një pikë mbrojtje dhe sulmi.

“Ja ku jemi tani të gjithë së bashku, në një kohë ku marrëdhëniet e jashtme ndërtohen me besim, bashkëpunim dhe miqësi”, – tha Hastad.

Ndërsa ministrja e Kulturës Elva Margariti hodhi idenë se emri që mban kulla është jo i denjë për historinë që përcjell kjo fortesë, dhe se do të jenë arkeologët ata që do të vendosin për një emër tjetër.

Përveç një spektakli me efekte vizive mbi muret e kullës, të pranishmit kanë dëgjuar edhe një koncert nga “a cappella” i grupit “The Kroks” tek Universitetit të Harvardit, i përbërë nga 12 studentë, të cilët këndojnë xhaz, pop, swing dhe funk nga këngët më të bukura amerikane dhe më gjerë. Çdo verë, grupi bën turne ndërkombëtarë dhe ata për herë të parë vizitojnë Shqipërinë në kuadër të festimeve për 100-vjetorin e marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona.

I njëjti grup do të performojë sonte tek “Reja”, për publikun e Tiranës./atsh/ KultPlus.com

Çfarë është impresionizmi?

Ishte lëvizja e re e shekullit të 19-të, që revolucionarizoi historinë e artit. Kjo platformë e re – impresionizmi – u mundësoi një tjetër këndvështrim artistëve që ishin në kërkim të sfidave, kundër metodave dhe teknikave konvencionale të kohës. Megjithëse vetë Édouard Monet, nuk ishte impresionist, solli një lloj emancipimi për shumë artistë, përpjekjet krijuese të të cilëve, përballeshin me standardet e vjetra dhe tradicionale. Siç i pëlqente të thoshte Monet, për stilin e tij, ai “pikturon atë që sheh, jo atë që të tjerët pëlqejnë të shohin”.

Si lindi impresionizmi

Termin “impresionizëm” e kemi nga një artikull i shkruar më 1874, nga Louis Leroy, të titulluar “Ekspozita e impresionistëve”. Ai rrëfen mbi vizitën në punëtorinë e një fotografi, të quajtur Nadar. Në atelienë e Nadarit, Leroy sheh pikturën e Claude Monet-it, “Impression, Sunrise (1872)” dhe shkruan:

“Çfarë përfaqëson kjo pikturë? Kisha një përshtypja dhe për këtë isha i sigurt. Thjesht, po thoja me vete se, meqë më bëri përshtypje, brendia e veprës duhej të kishte njëfarë përshtypjeje.”

Kështu lindi përkufizimi, që u përdor në ekspozitat e ardhshme nga Claude Monet, mes figurave të tjera të shquara, të kësaj lëvizjeje.

Risi e diskutueshme

Artistët impresionistë, nuk u pritën me sukses të menjëhershëm. Veprat e tyre u shfaqën rrallë në Sallën Zyrtare të Pikturës dhe Skulpturës, e krijuar për të shërbyer si rruga drejt tregut të artit, për artistët që donin të bëheshin të famshëm. Ata u kritikuan nga juria për përdorimin e një teknike jo në përputhje me standardet akademike të kohës dhe për paraqitjen ambicioze të subjekteve moderne, që konsideroheshin të padenja për t’u përfaqësuar .

Por artistë të rinj, si Pierre Auguste Renoir, Camille Pissarro, Edgar Degas dhe Eugène Boudin, nuk do të linin që puna e tyre të shpërfillej kaq lehtë. Ata vendosën të krijojnë një shoqëri anonime, që organizonte ekspozita impresioniste, pavarësisht kritikave të vazhdueshme në adresë të tyre.

Teknikë e re

Edhe pse u nënvlerësuan kryesisht nga kritikët e artit, lëvizja impresioniste ngjalli shpejt admirimin në qarqet intelektuale. Aspekti i papërfunduar dhe tekstura disi e ashpër e artit impresionist, shërbeu si mjet për të zbuluar perceptimin e artistit brenda çdo kompozimi.

Duke krahasuar goditjet e ngjyrave, impresionistët u ndikuan shumë nga printimet japoneze me tone autentike dhe modele të thjeshtuara. Në mënyrën e tyre, këta artistë revolucionarizuan metodën në të cilën ne pikturojmë dhe perceptojmë realitetin. Kështu, impresionizmi la gjurmë dhe në çliroi pikturën nga konventat dhe etiketat e ditës.

Peizazhe dhe lumi i Senës…

Piktorët impresionistë ishin mjaft të dhënë pas peizazhit. Artistët filluan t’u largoheshin studiove dhe filluan të punojnë në natyrë, “en plein air”. Ata realizuan skena të jetës së përditshme, duke u përqendruar në efektin e dritës. Qëllimi i tyre. ishte të krijonin artin që portretizonte me saktësisht këndvështrimin e tyre, pa u përfshirë.

Tablotë në plazhet e Normandisë ose në brigjet e Senës, gjithashtu ishin shumë të njohura. Natyrisht, duhet përmendur këtu studimi i dritës nga Monet, në periudha të ndryshme të ditës, në serinë që paraqet Katedralen e Rouen-it.

Shumë më tepër!..

Impresionizmi, nuk kufizohet vetëm në skenat baritore, apo peizazhet rurale. Qytetet dhe mjediset urbane u bënë subjekte shumë të hasura, ndërsa lëvizja përparoi. Për shembull, në vitin 1877, stacioni i trenit “Saint-Lazare” shërbeu si subjekt i një serie pikturash nga Monet, gjatë ekspozitës së tretë impresioniste

Po ashtu, skena të jetës moderne dhe asaj të natës u shfaqën edhe në shumë piktura impresioniste. Të tilla portretizime i cilësuan si të njëanshme, për shkak të vizionit ekzagjeruar, të një realiteti të shkujdesur dhe të gëzueshëm. Viti 1886, shënoi fundin e impresionistëve si shoqëri bashkëpunuese edhe pse disa artistë vijuan në të njëjtin stil./konica.al/ KultPlus.com

Thëniet e Franc Kafkës që ua ndryshojnë mënyrën e të menduarit

Franc Kafka ishte një autor gjerman që arriti famë botërore vetëm pas vdekjes së tij.

Ja ku janë 8 thënie nga Franz Kafka për të ndryshuar mënyrën e të menduarit…

1.“Duke besuar me pasion në diçka që ende nuk ekziston, ne e krijojmë atë. Nuk ekziston vetëm ajo që nuk e kemi dëshiruar sa duhet.”

2. “Ai është tmerrësisht i frikësuar se po vdes, sepse ende nuk ka jetuar.”

3. “Unë zakonisht zgjidh problemet duke i lënë ato të më gllabërojnë mua.”

4. “Unë mund të dua vetëm atë që e vendos në mënyrë të lartë mbi mua dhe që nuk mund ta arrij.”

5.  “Rinia është e lumtur sepse ka aftësinë për të parë bukurinë. Kushdo që mban aftësinë për të parë bukurinë, nuk rritet kurrë.”

6. “Mos e humbisni kohën tuaj duke kërkuar një pengesë – ndoshta nuk ka asnjë.”

7.”Ka një sasi të pafund shpresash në Univers… por jo për ne.”

8. “Është më mirë të kemi dhe të mos keni nevojë, sesa të keni nevojë dhe të mos keni.”/ KultPlus.com

Shqipëria mikpret Turqinë, në kuadër të “Javëve Kulturore Ndërkombëtare”

“Ngjyrat e Turqisë” çeli Javën e Kulturës Turke. Një shfaqje folklorike me këngë e valle të Ansamblit Shtetëror të Valleve Popullore Turke dhe Ansambli i Muzikës Popullore Moderne Turke performoi në sheshin “Skënderbej” në Tiranë.

Shfaqja u realizua në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës dhe të Turizmit të Republikës së Turqisë.
Shembujt më të dalluar të artit dhe të kulturës turke, të kërcimit dhe të muzikës, janë prezantuar me entuziazëm dhe me një qasje bashkëkohore për publikun shqiptar.

Kjo shfaqje synon të afrojë, edhe më shumë, të dyja kombet, përmes artit.

Shqipëria e mirëpret kulturën turke, në kuadër të “Javëve Kulturore Ndërkombëtare”, me një program që nisi datën 29 qershor dhe që do të vazhdojë deri më 7 korrik.

Programi i pasur i këtyre ditëve përfshin aktivitete si evente gastronomie, sporte tradicionale, aktivitete për fëmijë, promovime librash, shfaqje operistike, si edhe nënshkrimi i një memorandumi bashkëpunimi mes Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, Drejtorisë së Përgjithshme të Bibliotekave dhe Botimeve të Bibliotekës Kombëtare të Turqisë./atsh/ KultPlus.com

Poetja shqiptare Irma Kurti botohet në Kanada

Poetja dhe shkrimtarja shqiptare Irma Kurti me banim në Itali, botohet në Kanada. Bëhet fjalë për përmbledhjen poetike me titull “I dashur, ti nuk e di”, e cila sheh dritën e botimit nën logon e Shtëpisë Botuse Ukiyota në Toronto të Kanadasë. Kopertina e librit është e fotografit Biagio Fortini. Ky është libri i saj i shtatë në gjuhën angleze.

Përmbledhja përmban 70 poezi që ndahen në katër pjesë: “Në një livadh ëndrrash”, “Magjia e dashurisë”, “Dhembje” dhe “Qielli im i melankolisë”. Poezitë zbulojnë emocione dhe ndjesi në momente të ndryshme të jetës së autores: gëzim dhe lumturi, melankoli dhe trishtim.

Në parathënien e librit shkruhet se lajtmotivi kryesor përfaqësohet nga nostalgjia për vendin e origjinës dhe dashurinë, kjo e fundit në kuptimin më të gjerë dhe universal. Gjithçka rrjedh me një ritëm të shpejtë në një përditshmëri të furishme që nuk jep kohë as për të menduar për veten, duke na vënë shpesh përpara sfidave të mëdha.

Vargjet e shkruara me një stil të thjeshtë dhe të rrjedhshëm rreken të zbulojnë kompleksitetin e ndjenjave njerëzore. Fjalët mbërrijnë lehtësisht dhe drejtpërdrejt te lexuesit. Ato fokusohen në çastet e përditshme, dashurinë si dhe bukuritë e natyrës. Poezitë e shoqërojnë lexuesin në zbulimin e vendeve të afërta dhe të largëta, por më tepër në një udhëtim të brendshëm për të njohur shpirtin, ndjenjat dhe emocionet.

Irma Kurti ka botuar njëzet e pesë libra në gjuhën shqipe, shtatëmbëdhjetë në italisht dhe shtatë në anglisht. Po ashtu, ka përkthyer 10 libra të autorëve të ndryshëm, si dhe të gjitha veprat e saj në italisht dhe anglisht. Veprat e saj janë botuar në USA, Kanada, Itali, Rumani, Kosovë dhe Filipine./diasporashqiptare/ KultPlus.com

Rihapet Disneyland në Shanghai

Pas më shumë se dy muajsh mbylljeje të parkut Disneyland në Shanghai, ai u rihap për vizitorët e shumtë. Parku u rihap pasi që rastet me Covid-19 u pakuan dukshëm, apo mund të thuhet se numri i tyre ra thuajse krejtësisht.

Me këtë rast, në radhë për të vizituar këtë park në hapje të tij u pritën numër i madh turistësh.

Megjithatë, për vizitat atje u ndërmorën masa. Turistët duhet të dëshmojnë se nuk janë pozitivë, këtë me teste dhe u duhet të mbajnë maska në fytyrë.

Disneyland në Shangai është mbyllur me 21 mars.

Në mesin e vizitorëve të parë që shkuan për vizitë atje në rihapje ishte Bo Ziwei me dy fëmijët e tij. Bo ka thënë se fëmijët e tij u bënë shumë kureshtatë të shihnin parkun derisa ishin në izolim, andaj edhe vendosën të shkojnë ajte në hapje të tij.

Për 38 vjeçaren Alice Li, bërja e testit të Covid-19 dhe kërkesa për të vënë maskën ia kanë komplikuar paksa punën.

Ajo ka thënë se kudo që shkon, i duhet të skanojë kodin e shëndetësisë, më pas të kuptojë se kur mund të bëjë testin e acidit nukleik, që do të thotë se akoma nuk janë të sigurtë nga pandemia./21Media/ KultPlus.com

Adhurim Grezda, Leonardo Caimi dhe Erika Grimaldi, pjesë e “Ramë Lahaj Opera Festival”

Tenori i njohur, Ramë Lahaj ditë më parë kishte lajmëruar publikun se festivali i muzikës klasike ‘Ramë Lahaj Opera festival’ do të mbahet nga data 21 deri me 31 korrik duke shënuar kështu edicionin e dytë me radhë.

Pos muzikës klasike, të ftuar do të jenë edhe tingujt e muzikës së bukur shqipe, do të ketë dyzim mes artistëve më të dalluar shqiptar të shoqëruar nga yjet më të mirë të skenës ndërkombëtare.

Disa prej emrave të artistëve prezent që dihen deri tani janë: Adhurim Grezda (vokalist), Leonardo Caimi (tenor), Erika Grimaldi (soprano).

Adhurim Grezda, vjen bashkë me grupin ‘Don’t listën to your neighbors’ për të promovuar më 21 korrik nga ora 20:00.

Grezda, baritoni, është kultivues i muzikës së pastër shqiptare. Ai u diplomua për këngë në Akademinë e Arteve të Bukura të Tiranës dhe më pas vazhdoi studimet Master në Fakultetin e Arteve të Prishtinës ku mori Diplomën e Masterit. Prejardhja e tij klasike dhe njohja e thellë e muzikës popullore shqiptare, shkrihen natyrshëm në zërin e tij të butë, por rrezatues. Z. Grezda synon të gjejë forma krijuese për të transmetuar thelbin e notave dhe çiltërsinë e akustikës. Ai ka një përvojë të pasur dhe të njohur në veprat teatrale. Ai ka qenë aktiv gjatë studimeve, por edhe tani, në projekte të ndryshme artistike dhe kulturore duke përfshirë bashkëpunimin e tij si solist në Orkestrën Filharmonike të Kosovës dhe koncerte solo në mjedise historike si një mënyrë për të promovuar trashëgiminë kulturore në bashkëpunim me shoqata kombëtare dhe ndërkombëtare. Nga viti 2011 punon si mësimdhënës i Këndimit në Shkollën e Mesme të Muzikës Prenk Jakova në Gjakovë.

Leonardo Caimi, është i mirënjohur për zërin e tij të kadiftë, muzikalitet të thellë dhe aftësi aktrimi të jashtëzakonshme. Ai u diplomua në degën e Kantos në Konservatorin “A.Corelli” të Mesinës. Caimi gjithashtu ka studiuar Kompozicion dhe Klarinetë në Konservatorin e “F.Torrefranca” në Vibo Valentina. Përveç këtyre, ai është diplomuar në degën e Filozofisë në “Universitetin e Studimeve” të Mesinës. Ai ka performuar në teatro dhe festivale prestigjoze si Royal Opera House Covent Garden, Teatro alla Scala, Teatro Real, Bayerische Staatsoper, Teatro Colón, Deutsche Oper Berlin, dhe Festivali i Salzburg-ut ndër shumë të tjerë. Ai ka interpretuar role të ndryshme si Don José nga opera Carmen në Leipzig Opera House, Deutsche Oper Berlin dhe po ashtu rol me të cilin ka debutuar në Royal Opera House; Calaf nga Turnadot në Oper Köln dhe në Leipzig Opera. Cavaradossi nga opera Tosca në Frankfurt Opera, Municipal Theatre Santiago dhe Royal Opera House; Gustavo nga Un ballo in Maschera at the Municipal Theater Rio de Janeiro dhe Staatstheater Darmstadt. Ndër angazhime të tjera mund të përmendim debutimin në rolin e Des Grieux nga opera Manon në Israeli Opera Tel-Aviv, Turiddu nga Cavalleria Rusticana dhe Pinkerton nga Madama Butterfly në La Monnaie të Brukselit. Maurizio di Sassonia nga opera Adriana Lecouvreur në Teatro Colon; Hoffmann nga The Tales of Hoffmann në Royal Opera House Covent Garden, Ruggero nga opera La Rondine në festivalin Puccini në Torre del Lago dhe shumë të tjerë.

Erika Grimaldi, soprano nga Italia, konsiderohet si një nga artistet më të suksesshme ndërkombëtare. Zëri i saj dallohet për pastërtinë lirike, qartësinë dhe thellësinë mbreslënëse, elementë të cilët i japin asaj një shprehi muzikore të mrekullueshme të shoqëruar me një prezencë joshëse në çdo skenë. Ajo është diplomuar në dy disiplina: Kanto (2001) dhe Piano (2003) në Konservatorin “Giusseppe Verdi” në Torino. Grimaldi ka arritur të sjellë role të shumta, të mirënjohura për rëndësinë dhe peshën e tyre, në shumë teatro dhe festivale prestigjoze siç është Teatro dell’Opera di Roma, Bayerische Staatsoper, Deutsche Oper Berlin, San Carlo dhe në Opéra National Montpellier. Grimaldi ka marrë pjesë në Festivalin Ndërkombëtar të 70-të Edinburg-ut ku performoi Mimí nga opera La Bohéme dhe Requiem nga Verdi. Aftësitë e saj në të kënduar i dhanë mundësi që në moshën 18 vjeçare të bënte debutimin e saj të parë si soliste në rolin Serpina nga opera La serva padrona. Në vitet në vazhdim ajo përformoi role të ndryshme ku dallohen veçanërisht roli i Micaëla nga opera Carmen në San Francisco Opera, Teatro dell’Opera Romë” dhe në Teatrin Regio; Mimí nga La Bohéme në Teatro Campoamor, Royal Danish Opera, Teatro San Carlo, Opéra National Montpellier dhe në shumë teatro të tjerë; Liù nga opera Turandot në Teatro Verdi dhe Teatro Regio; debutimi si Giovanna d’Arco e G. Verdi në Teatro alla Scala; Mathilde nga opera Guglielmo Tell në Bayerische Staatsoper ; Nedda nga Pagliacci në Bayerische Staatsoper dhe Deutsche Oper Berlin; Donna Anna nga Don Giovanni në Teatro Regio; Countess Almaviva nga Le nozze di Figaro në Bolshoi Teather. Angazhime të tjera artisike përshijnë rolin e Alice Ford nga opera Falstaff në Festivalin e Verberit; Requiem nga Verdi në Konzerthaus të Dortmundit dhe në Alte Oper; Stabat Mater nga Rossini në Tuluzë në bashkëpunim me Orkestrën Kombëtare të Tuluzës.

Përformancat e artistëve do të mbahen në ambientet e Amfiteatrit të ri të bibliotekës Universitare, në Prishtinë./Express/ KultPlus.com

Këto janë fjalët që i shkruan Kurti e Konjufca në Librin e Zisë për producenten Berisha (FOTO)

Në nderim të jetës dhe veprës së producentes së njohur shqiptare, Vjosa Berisha, në Teatrin Kombëtar të Kosovës nga ora 14:00 kanë nisur të bëhen homazhe.

Miq, familjarë, e figura të shumta janë parë duke bërë homazhe brenda hollit të TKK-së.

Për të nderuar veprimtarinë e 49-vjeçares i pranishëm ka qenë edhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti së bashku me kryetarin e Kuvendit, Glauk Konjufca.

Pas homazheve, Kurti e Konjufca kanë shkruar fjalët më të mira për Berishën në Librin e Zisë, njofton Klankosova.tv.

Më poshtë mund t’i lexoni ato:

Albin Kurti
Glauk Konjufca

Producentja, e cila vdiq javën e kaluar, do të varroset ditën e sotme (e enjte) në varrezat e Prishtinës (Arbëri). / KultPlus.com

Nesër promovohet libri ‘Arti në rezistencë’, nga Shkëlzen Maliqi

Nesër do të promovohet libri më i ri i shkrimtarit Shkëlzen Maliqi, me titull ‘Arti në rezistencë: Shkrimet e fundshekullit XX’.

Në panel për diskutim do të jenë: Ilir Bajri, Lura Limani dhe Vullnet Krasniqi.

‘Soma book station’ organizon me 1 korrik një panel për botimin e librit „Arti në rezistencë: Shkrimët e fundshekullit XX“, të autorit Shkëlzen Maliqi, filozof, publicist dhe kritik i artit.

Studimet më të themelta dhe interdisciplinare të zhvillimeve të fundshekullit XX kohëve të fundit po bëhen trend, kurse botimi i Maliqit kontribuon për këtë në një fushë që nuk është eksploruar mjaftueshëm.

Opinioni kosovar Shkëlzen Maliqin e njeh më shumë si analist, publicist dhe veprimtar politik, sidomos si hulumtues i suksesshëm social (sondazhe dhe exitpole të Institutit „Gani Bobi“), mirëpo me këtë libër ai dëshmon se në qerekshekullin e fundit ka qenë edhe kontribues i vazhdueshëm dhe serioz në analizën dhe vlerësimin e arteve pamore dhe të kulturës shqiptare.

Libri ndahet në tri pjesë. Në fillim jepen analizat socio-politike e viteve ’90 kur është instaluar apartheidi në Kosovë dhe se si është reflektuar shtypja masive në mobilizimin e shoqërisë dhe kulturës kosovare.

Teza e Maliqit është se si përgjigje ndaj represionit serb janë krijuar modele inventive të rezistencës që jo vetë se nuk e lejuan degradimin dhe akulturimin (çka ishte qëllimi i Serbisë) por paradoksalisht, kontribuuan në përparimin dhe avancimin e krimitarisë artistike. Pjesa qëndrore e argumentit të Maliqit është ekspozita e artit bashkëkohor kosovar në Beograd e vitit 1997, e titulluar në gjuhën shqipe „Përtej“, që ka sjell një kthesë historike për artet pamore tona, duke i përafruar ato me artin bashkëkohor botëror.

Në pjesën e dytë , Maliqi kronologjikisht sjell kritikat mbi projektet artistike të viteve ’90 të dy rrymave, të atyre moderniste, dhe të atyre postmoderniste ose konceptuale.

Shquhen analizat e Maliqit të veprave të Gjelosh Gjokajt, Agim Çavdarbashës, Rexhep Ferrit, Simon Shirokës etj. si dhe të Sokol Beqirit, Mehmet Behlulit, Erzen Shkolollit dhe Zake Prelvukajt.

Në pjesën e tretë Maliqi bën një paralaks (hark kohor) që lidh vitin ’74 të shekullit XX, me vitin 2014. Ai boton dy shkrime të veta që i ka shkruar si student, njëri është kritikë filozofike e Xhozef Bojsit, artistit botëror më me influencë i pjesës së dytë të shek XX, që Maliqi e vlerëson si utopist. Por pastaj ky shkrim është temë e një dialogu interesant mes Shkëlzen Maliqit dhe Sezgin Bojnikut, antropologut dhe kritikut të artit nga Prizreni, i cili prej vitesh jeton në Finlandë. Aty shtrohet pyetja se në cilin moment duhet filluar qasja historizuese mbi artin kosovar, p.sh. duke e bërë dallimin mes artit modernist dhe artit bashkëkohor. Është ky një debat që vetëm piketon problemin dhe prek lehtë vetëm parimet e një pune të cilën skena e arteve pamore te shqiptarët ende (s’) e trajton sepse ka ngecje serioze institucionale.

Libri është i ilustruar bollshëm me foto bardh e zi, që në këtë ras nuk është mangësi pasi që bëhet fjalë për një vepër që vlerë perimare e ka tekstin.

Dhe duhet cekur se librin është dizajnuar shkëlqyeshëm nga Jeta Dobranja.

Libri është bashkëbotim i Botimet Koliqi me Edicionin MM të Qendres „Gani Bobi“/Express/ KultPlus.com

“E gjithë dituria e kësaj bote nuk më ndihmon aspak që të më sigurojë se kjo botë është e imja”

Albert Kamy, pjesë nga Miti i Sizifit

Për cilin dhe çfarë mund të them: “E njoh!”? Këtë zemër brenda vetes, unë mund ta ndjej dhe të pohoj se ekziston. Këtë botë unë mund ta prekë dhe të them se ajo është. Këtu përfundon e gjithë shkenca ime, pjesa tjetër është spekulim. Po të përpiqesha të rrokja “Unin” time, për të cilin jam i sigurt se ekziston, po të përpiqesha ta përkufizoja, ta përmblidhja në thelbin e vet, do të shihja se është ujë që më rrëshqet nëpër gishta. Unë mund të vizatoj një e nga një të gjitha pamjet që ai di të marrë, të gjithë dukjet që i kanë dhënë të tjerët, edukatën, origjinën, vrullin apo heshtjen, madhështinë ose poshtërsinë e tij. Kjo zemër që është e imja do të mbesë përgjithmonë e panjohur. Midis sigurisë që kam për ekzistencën time dhe përmbajtjes që përpiqem që ti jap kësaj sigurie, hendeku nuk do të mbushet kurrë. Un do të jem përgjithmonë i huaj për vetveten. Në psikologji si në logjikë gjithmonë ka të vërteta, por kjo nuk është aspak e vërteta. Thënia e Sokratit “Njih vetveten” ka po kaq vlerë sa edhe “Ji i virtytshëm” i rrëfeve tanë. Ata dëshmojnë për nostalgjinë dhe në të njëjtën kohë për padijen tonë. Këto janë lojëra shterpë mbi problemet e mëdha. Ato janë të përligjura vetëm në atë masë që ato janë të përafërta. Shihni këto pemë, unë e njoh ashpërsinë e tyre, marrim ujin dhe unë e provoj shijen e tij. Aromën e barit, yjet, netët, disa mbrëmje kur zemra ç’tendoset. Si mund ta mohoj këtë botë, fuqinë dhe forcën e së cilës unë e provoj? Megjithatë e gjithë dituria e kësaj bote nuk më ndihmon aspak që të më sigurojë se kjo botë është e imja. Ju ma përshkruani dhe më mësoni ta klasifikoj, Ju më numëroni logjet e saj dhe unë, i etur për dije i pranoj si të vërteta. Ju zbërtheni mekanizmin e saj dhe tek unë shpresa rritet. Në fund ju më mësoni se kjo gjithësi madhështore dhe e larmishme përbëhet nga atome dhe vetë atomi përbëhet nga elektrone. Të gjithë këto janë të drejta dhe unë pres që ju të vazhdoi më tej. Por ju më flisni për një sistem planetar të padukshëm ku elektronet vërtiten rreth një bërthame. Ju ma shpjegoni këtë botë me anë të një figure. Atëherë unë vërej se kemi hyrë në lëmin e poezisë që nuk do ta njoh kurrë. A kam kohë që të zemërohem? Ndërkohë ju keni ndërruar teori. Kështu shkenca, e cila duhet të më mësonte gjithçka, bëhet hipotetike, qartësia shndërrohet në metaforë dhe pasiguria kthehet në vepër arti. Dhe përse mu deshën aq shumë përpjekje? Konturet e buta të kodrave dhe dora e mbrëmjes mbi një zemër të plagosur më mëson shumë më tepër. Arrita atje ku u nisa. E kuptoj që nëse nëpërmjet shkencës mund të rrok dukuritë dhe t’i numëroj, nuk mundem, megjithatë, të kuptoj botën. Edhe sikur me gisht ta përshkoja gjithë relievin e saj, përsëri nuk do ta njohja më mirë. Dhe ju më vini të zgjedh midis një përshkrimi që është i sigurt, por që nuk më mëson asgjë, dhe hipotezave që pretendojnë të më mësojnë, por që nuk janë aspak të sigurta. I huaj për vetveten dhe për botën. I armatosur përballë rreziqeve vetëm me një mendim që mohon vetveten sapo ta pohojë atë. Cila është ajo gjendje ku unë mund të jetoj, i qetë duke mos pranuar të mësoj e të jetoj ku dëshira për fitore ndeshet me pengesa që përballojnë sulmet e saj. Të dëshirosh do të thotë të nxitësh paradokse. Gjithçka është rregulluar në mënyrë të tillë që të lind kjo paqe e helmatisur që sekretohet nga moskokëçarja, gjumi i zemrës ose vetëmohimet vdekjeprurëse. / KultPlus.com

Stuhi dhe përmbytje, Austria shpall emergjencën civile

Autoritetet në Austri kanë shpallur një emergjencë civile pasi rrëshqitjet e dheut ndërprenë shërbimet e shpëtimit në disa fshatra nga, ndërsa të paktën një person humbi jetën pas reshjeve të mëdha të shiut që shkaktuan përmbytje në Carinthia, shkruan Euronews.

Kryebashkiaku i Treffen Gerald Ebner tha se 20 shtëpi dhe ferma nuk mund të arriheshin nga ekipet e shpëtimit.

Një stuhi në orët e vona të ditës së djeshme solli rrezikun e rrëshqitjeve të mëtejshme dheu.

Presidenti austriak Alexander van der Bellen falënderoi ekipet e shpëtimit dhe e përshkroi shkatërrimin në Carinthia si “dramatik”.

Rritja e ngjarjeve ekstreme në Evropë është, sipas shkencëtarëve, pasojë e drejtpërdrejtë e ngrohjes globale./ KultPlus.com

Ah, po bie shi prapë

Eja, mike, se po bie shi.
Më duketë sikur qan qielli, sikur derdh lotë të hollë. Edhe zëmra ime sot po qan. Jam vetëm, lotët e qiellit riedhin jashtë qelqevet dhe po ndjej të ftohtët brënda në zëmër.
E mban mënt, mike, kur ishim bashkë sa shum’ e donim shinë? E mban mënt gazin që ndjenim afrë dritares kur binin pikat e mbëdha të shiut? Ti i prisnje ato ditë, se e dinje që më pëlqenin; i prisnje ato ditë, më prisnje mua.
Ahere, kur bota mbytësh në lot, në ishim të gëzuarë; ahere, kur bota mbulohësh me ujë të ftohtë, ne kishim nxehtë në zëmrët.
Po tani, nga kjo odë gjysm’ e errët, shikoj pikat që po kullojnë, dhe po mbërdhi.

– Mit’hat Frashëri – / KultPlus.com

Historike, Laura Fazliu fiton medaljen e artë në Lojërat Mesdhetare

Laura Fazliu i ka sjell Kosovës medaljen e dytë të artë nga Lojërat Mesdhetare “Oran 2022”.

Xhudistja nga Kosova triumfoi ndaj spanjolles, Perez Cabana, -63 kg.

Trajnerja Majlinda Kelmendi e motivoi gjatë gjithë takimit që të jap më të mirën dhe kësisoj Fazliu i siguroi medaljen e katërt Kosovës në LM “Oran 2022.”

Në vazhdim, Akil Gjakova do të luftojë për medaljen e bronztë. / KultPlus.com

Bad News Eagles prekin gjysmëfinalen e turneut “Elisa Invitational Spring”

Bad News Eagles ka shënuar fitore të madhe në çerekfinale të turneut “Elisa Invitational Spring 2022” në CS:GO.

Ekipi kosovar triumfoi 2:1 në map-a ndaj ekipit nga Suedia, Finest.

Djemt kosovarë e nisën dobët, duke u mposhtur në Vertigo 16:13, por më pas bënë një rikthim fantastik.

Ata e barazuan fillimisht 1:1, pasi triumfuan 16:11 në Mirage, kurse në Inferno u treguan të pamëshirshëm, duke fituar 16:5.

Kështu, ata tani kalojnë në gjysmëfinalë të kësaj gare, kurse do të përballen me fituesin e duelit mes Complexity dhe Sinners.

Kujtojmë se fituesi i këtij turneu shpërblehet me 25 mijë euro, ndërsa me fitoren sot, Bad News Eagles i kanë të siguruara 3 mijë euro.

Vlen të përmendet që dje, ekipi kosovar rrëmbeu vendin e tretë në Republeague, duke i fituar mbi 15 mijë euro. /Express/ KultPlus.com

Intervista ekskluzive e Imzot Luigj Bumçit, anëtar i delegacionit shiptar në Konferencën e Paqes në Paris

Nga Aurenc Bebja, Francë – 30 Qershor 2022

“La Libre Parole” ka botuar, të dielën e 22 qershorit 1919, në ballinë, intervistën ekskluzive të Imzot Luigj Bumçit, asokohe delegat i Shqipërisë në Konferencën e Paqes në Paris, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.

Një thirrje për Shqipërinë

Intervistë me Imzot Bumçin

Peshkopin e Lezhës

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Midis anëtarëve të delegacionit shqiptar, i kryesuar nga Turhan Pasha, i cili sapo ka mbërritur në Paris, për të paraqitur pretendimet e drejta të këtij vendi në Konferencën e Paqes, bën pjesë Imzot Bumçi (Luigj Bumçi), peshkop i Lezhës (Shqipëri).

Me një kulturë të lartë intelektuale, shumë mendjehapur, mendjegjerë dhe mëndjemprehtë, z. Bumçi është një nga peshkopët më të rinj të katolicizmit : është vetëm 46 vjeç dhe ka tetë vjet që është peshkop: funksion të mbartur që prej moshës 38 vjeçare.

Ai pati mirësinë të na priste dhe të na jepte një intervistë. Këtu është një përmbledhje e asaj që ai na tha :

Shqipëria, e gjymtuar në Kongresin e Londrës në 1913 në dobi të Greqisë, Serbisë dhe Malit të Zi, pati dhimbjen të shihte edhe një herë këto fuqi të fundit të pretendojnë territore të reja shqiptare në Kongresin e Paqes dhe vë në dukje se këto pretendime të pajustifikuara patën një pritje dashamirëse në Paris.

A është e nevojshme të përgënjeshtrohen shpifjet e bëra kundër nesh? Ato të kujtojnë shumë argumentet e ujkut kundër qengjit.

Për shekuj, ne luftuam kundër pushtuesve pa lejuar kurrë që të asimilohemi prej tyre : kundër legjioneve romake, pastaj kundër bandave sllave. Ne kemi ruajtur gjithmonë pavarësinë dhe unitetin tonë kombëtar.

Është thënë se shqiptarët ishin refraktarë ndaj përparimit, ndaj qytetërimit. Pse ? Sepse nga pikëpamja sociale dhe ekonomike kemi një organizim “kantonal” sipas klanit (fisit); sepse nga pikëpamja e hakmarrjes publike kemi zakone të veçanta : për shembull, familja është përgjegjëse për kërkimin dhe ndëshkimin e vrasësit të njërit prej anëtarëve të saj. Dhe është një zakon aq i njohur sa familja e fajtorit të dënuar nuk mban mëri ndaj atij që ka vënë drejtësinë.

Në realitet, shqiptari është në thelb kalorësiak dhe mikpritës; ai nuk është inferior ndaj asnjë prej racave të tjera ballkanike.

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Unë mund të mbush një rubrikë në gazetën tuaj me emrat e shqiptarëve që e kanë bërë të famshëm vendin tonë.

Papa Klementi XI ishte shqiptar.

Por më i famshmi nga të gjithë është Skënderbeu, i cili ishte i pari në Evropë, në krye të shqiptarëve, që guxoi t’i rezistonte Sulltanit që komandonte një ushtri të frikshme prej 150.000 burrash dhe që ishte betuar të ushqente kuajt e tij në shkallët e Shën-Pjetrit në Romë ! Skënderbeu i bëri ballë luftës për 24 vjet, një luftë e përgjakshme, e furishme, legjendare. Turqit nuk e mposhtën dot rezistencën e tij. Skënderbeu e shpëtoi Evropën.

Gjatë kësaj kohe grekët përfituan nga mosmarrëveshjet dhe grindjet bizantine. Tirani i Serbisë kremtoi dasmën e së bijës me Sulltanin dhe duke penguar bashkimin e ushtrisë së Skënderbeut me atë të Gjon Huniadi-t, lejoi që turqit të arrinin fitoren e Varnës.

Gjatë katër shekujve të sundimit turk, historia osmane regjistroi 54 kryengritje të mëdha shqiptare. Dhe popullin e pamposhtur duan ta nënshtrojnë ndaj fqinjëve të tij.

Në parim të drejtësisë, Shqipëria duhet të përfshijë (përbëjë) të gjithë vendin shqipfolës. E gjithë fusha e Kosovës e shkëputur padrejtësisht nga Shqipëria dhe e dorëzuar Serbisë dhe i gjithë Epiri, që pretendohet se do t’i jepet Greqisë, janë të banuara nga shqiptarë dhe duhet të jenë pjesë e shtetit shqiptar.

Paqja do të mbretërojë në Ballkan vetëm nëse bazohet mbi drejtësinë dhe të drejtat e popujve.

G. Latouche

https://www.darsiani.com/la-gazette/la-libre-parole-1919-intervista-ekskluzive-e-imzot-luigj-bumcit-anetar-i-delegacionit-shqiptar-ne-konferencen-e-paqes-ne-paris/ / KultPlus.com

Imzot Luigj Bumçi (1872 – 1945)


Pesë libra të rinj në shqip nga letërsia bashkëkohore evropiane

1. “Kometa në luginën Mumin” e autorit Tove Jansson, përkthyer nga Virgjil Muçi

Të gjithë banorët e luginës së Muminëve janë të emocionuar ngaqë kanë marrë vesh se pranë tyre do të kalojë një kometë. Por ata alarmohen shumë kur mësojnë se ka mundësi që kometa të bjerë e të shkatërrojë gjithçka në luginën e tyre. Atëherë Mumintrolli së bashku me mikun e tij Snifin, vendosin të ngjiten te Observatori, që ndodhet tek Malet e Vetmuara, për të biseduar e marrë vesh më shumë nga profesorët që gjenden atje. Gjatë rrugës ata kalojnë aventura të shumta, të mrekullueshme, me shpella të fshehta, shtëpi të ngritura majë pemëve, e kështu me radhë. Por në fund gjithçka zgjidhet më së miri dhe dielli vazhdon të ndriçojë luginën e tyre njëlloj si më parë.

Tove Jansson, shkrimtare finlandeze, që shkruan në suedisht, duke qenë pjesë e pakicës suedeze që jeton në Finlandë. Në Finlandë ajo konsiderohet ‘monument kombëtar’. Fituese e çmimeve më të mëdha kushtuar letërsisë për fëmijë, Tove Jansson njihet në mbarë botën për librat e saj, sidomos për serinë e Muminëve, e cila konsiderohet sot pjesë e fondit të artë të letërsisë më të mirë botërore për fëmijë. Botimet IDK ka në plan botimin e gjithë serisë së Muminëve.

“Tove Jansson është padyshim një nga shkrimtaret më të mëdhaja të letërsisë për fëmijë të të gjitha kohërave. Ajo ka aftësinë e rrallë të shkruajë libra që iu pëlqejnë fëmijëve, por që ke qejf t’i lexosh me ëndje të madhe dhe kur i ke kaluar të gjashtëdhjetat, si unë.”   – Sir Terry Pratchett.

2. “Fundi i të gjitha ditëve” i autorit Jenny Erpenbeck, përkthyer nga Irena Nasi

Fitues i Çmimit “Independent Foreign Fiction” dhe “Hans Fallada”, romani “Fundi i të gjitha ditëve”, i shkrimtares së mirënjohur gjermane Jenny Erpenbeck, përbëhet në thelb nga pesë “libra”, ku secili çon në një vdekje të ndryshme të së njëjtës protagoniste femër të paidentifikuar. Por si mund të kishte shkuar gjithçka ndryshe? – pyet rrëfimtari. Kapitulli i parë fillon me vdekjen e një foshnjeje në Perandorinë Habsburge të fillimit të shekullit të njëzet. Në kapitullin tjetër, e njëjta vajzë rritet në Vjenë pas Luftës së Parë Botërore, por një pakt që ajo bën me një djalë të ri çon në një vdekje të dytë. Në skenarin tjetër, ajo i mbijeton adoleshencës dhe shkon në Rusi me burrin e saj. Të dy janë komunistë të përkushtuar, megjithatë heroina jonë përfundon në një kamp pune. Por fati i saj nuk mbaron me kaq…

“Fundi i të gjitha ditëve” ofron një pasqyrë unike të shekullit të njëzet.

“I mrekullueshëm, elegant dhe emocionues… i egër po aq sa edhe virtuoz.” -Deborah Eisenberg, The New York Review of Books

3. “Jelgava 94” i autorit Jānis Joņevs, përkthyer nga Diana Çuli

Protagonist i romanit është katërmbëdhjetëvjeçari Jānis, një djalë nga Jelgava me rezultate mjaft të mira në shkollë, i cili mundohet të jetojë pa u vënë re. Megjithatë, duke rënë në dashuri me shoqen e tij të klasës Kristine dhe duke bërë aksidentalisht miq të rinj me nofkën Vdekja dhe Zombie, ai befas i kthehet stilit alternativ të jetesës. Fillon të kujdeset për veten, të luajë në një grup muzikor, të dëgjojë muzikë metal, të veshë rrobat e duhura.

Historia e librit është vendosur në sfondin e ngjarjeve të vitit 1994, me momente kyçe si vdekja e Kurt Cobain, liderit të grupit “Nirvana”, vdekje e cila ndikoi në jetën e të rinjve të Jelgavës, të fillojnë të dëgjojnë muzikë heavy metal, lulëzimi i tregut ilegal të disqeve muzikore dhe rifitimi së fundmi i pavarësinë së Letonisë nga Bashkimi Sovjetik çka solli trazira ekonomike dhe sociale. Libri flet për adoleshentët e viteve ‘90. Në kërkimin e tyre për veten dhe të ndryshmen, ata i drejtohen të ashtuquajturës kulturë alternative. Libri ka të bëjë me rininë e asaj periudhe kur secili përpiqet t’i rezistojë botës, të mos jetë si gjithë të tjerët. Po a funksionon kjo vallë?

Jānis Joņevs (lindur më 1980 në Jelgava) është një shkrimtar letonez. Pas studimeve në gjimnazin lokal të Jelgavës, ai shkoi në Riga ku mori një diplomë master nga Akademia Letoneze e Kulturës. Romani “Jelgava ‘94” është libri i parë i autorit, roman i cili ka marrë disa çmime, më i rëndësishmi është Çmimi i Bashkimit Evropian për Letërsinë në vitin 2014. I vlerësuar nga kritika si “një biografi e zgjuar dhe e gjallë e brezit të autorit”, pas publikimit të tij, libri shpejt fitoi popullaritet në Letoni.

4. “Biseda mes miqsh”, i autores Sally Rooney, përkthyer nga Ines Ekonomi

Dublin në ditët tona. Fransis and Bobi, dikur të dashura, tashmë janë thjesht shoqe të ngushta, studente që aspirojnë të bëhen shkrimtare, të bëra të njohura për shfaqjet, në të cilat lexojnë poezitë e tyre. Në një prej këtyre shfaqjeve ato njihen me Melisën, një fotografe profesioniste më e madhe në moshë, e martuar me Nikun, një aktor. Në takimet mes tyre ato diskutojnë për botën, për jetën e tyre, kritikojnë kapitalizmin e fenë, njëlloj siç bënin dikur personazhet e Xhojsit. E kështu nis një histori miqësie, por në të njëjtën kohë, dhe një histori dashurie, që në një farë mënyre ua përshtjellon jetën të katërve, kur Fransis bie marrëzisht në dashuri me Nikun, duke rrezikuar befas të gjithë ekuilibrin e miqësisë së tyre. Por romani “Biseda mes miqsh” nuk është thjesht një histori e lehtë dashurie e tradhtie bashkëshortore: ai është para së gjithash portreti i një brezi të tërë të të rinjve në ditët tona, që nuk arrin të gjejë vendin në botën e sotme. Zëri i Fransisit, njëherësh poetik, spontan, herë-herë naiv, por gjithnjë aq i freskët, në të vërtetë është zëri i gjithë një brezi.

Sally Rooney është një autore irlandeze, e cila sot konsiderohet nga kritika si “Salingeri i ditëve tona”, “romancierja më e madhe e viteve 2000”. E lindur në vitin 1991, ajo është autore e tre romaneve, të cilët kanë patur një sukses të jashtëzakonshëm në mbarë botën, si nga kritika ashtu dhe nga lexuesit. Romani i saj “Njerëz normalë” u kthye në film prej BBC, me 12 seri, fitues i çmimit Emmy në 2020. Po ashtu romani “Biseda mes miqsh” është duke u bërë film po nga BBC, po me 12 seri, që do të dalë gjatë vitit 2022.

5. “Peshqit nuk kanë këmbë” i autorit Jón Kalman Stefánsson, përkthyer nga Agim Doksani

Jón Kalman Stefánsson, lindur më 17 dhjetor, 1963 është një shkrimtar islande. Romani i tij “Peshqit nuk kanë këmbë”në vitin 2017 u nominua për Man Booker International Prize. Ai ka qenë gjithashtu, katër herë i nominuar për Çmimin Letrar të Këshillit Nordik.

“Peshqit nuk kanë këmbë” është në të njëjtën kohë historia e një familjeje të vetme si dhe një ep i historisë dhe kulturës islandeze. Ajo paraqet një panoramë të veçantë të Islandës moderne dhe të mënyrës se si ajo është formësuar nga ndikimet e jashtme. Keflaviku është një qytet që njihet si më i errëti i Islandës, jetesa e të cilit varet tërësisht nga një bazë ushtarake e ShBA-së, analogji me idikimin e Amerikës në kulturën dhe etikën islandike nga vitet ’50, deri në mijëvjeçarin e ri. Aty Ari, shkrimtar dhe botues, i larguar qysh para dy vitesh bashkë me familjen, kthehet nga Kopenhageni pasi i ati po i vdiste. Papritur, gjendet i rrethuar nga kujtimet e rinisë së kaluar duke dëgjuar Pink Floyd dhe Beatles. Mes gjithë tyre, është një vajzë që s’mund ta harronte, fati i saj e shoqëroi përgjithnjë. I humbur në dhimbje e nostalgji, ai kapet gjithashtu edhe nga historia se si gjyshërit i ishin dashuruar në Nordfjordur. Dashuria e tyre tragjike zbërthehet përballë sfondit të natyrës së dhunshme dhe tipareve të pafalshme islandeze./ ExLibris / KultPlus.com

Në Passaggi festival dy autorë shqiptarë flasin mbi regjimin dhe të sotmen  

Rrëfimi ballkanik është i pranishëm çdo vit në festivalin Passagi në sesionin “Europa / Mediterraneo”. Edicioni i këtij viti i mbajtur në Fano, i cili është edhe i dhjeti që organizohet mirëpriti  dy autorë shqiptarë. I pari foli Tom Kuka (pseudonimi letrar i Enkel Demi; Tiranë, 1972), shkrimtar, gazetar dhe drejtues radiofonik, i cili prezantoi Flamën e tij (përkthimi Valentina Notaro, redaktuar nga Besa Muci).

“Flama” do të thotë “fatkeqësi”, por edhe “mallkim” tregon për “Corriere” autori fitues edhe i çmimit europian të 2021 për letërsinë.

“Libri lindi ditët e para të pandemisë, sepse në fillim nuk e kuptova atë izolim drastik. Flet për një qytet, i cili ishte Tirana një shekull më parë, i izoluar nga një lloj murtaje. Por nuk e shpjegova natyrën e sëmundjes, doja të jepja idenë se në çdo epidemi ka edhe mëkatet e një komuniteti. Dhe në këtë atmosferë të zezë, kudo kufoma, ndodhin krime të pakuptimta: ka të vdekur, sëmundje, pse të vrasësh? Krijova një Sodomë të vogël të Shqipërisë për të dhënë idenë se nuk mund të jetosh gjithmonë në të keqe.  Romani është plot magji, fabula, është i pasur me mite ballkanike dhe shqiptare. Tingëllon realist, por humbet në këto paragjykime dhe besime pagane. E shkrova për shoqërinë bashkëkohore shqiptare, doja të shpjegoja se shumë mëkate të sotme, si krimi, i kanë rrënjët te të parët tanë” tregon autori.

Dhe nga ato rrënjë del edhe subjekti i romanit të Mimoza Hysës (Tiranë, 1967), përkthyese dhe shkrimtare e cila në festival prezantoi  romanin e saj “Bijat e gjeneralit” (përkthim në italisht nga Durim dhe Esi Taci, Besa Muci).

Hysa, e cila ka përkthyer në gjuhën shqipe autorë italianë si Dino Buzzati, Eugenio Montale, Claudius Magris, ka shkruar historinë e dy vajzave binjake të një ushtaraku të lartë gjatë diktaturës së Enver Hoxhës. “Është një roman për brezin tim, i cili u rrit në gjysmën e parë të jetës nën regjimin diktatorial dhe më pas në periudhën e tranzicionit. Një ndarje që ka vënë në pikëpyetje mënyrën tonë për të parë botën. E tregoj historinë nga këndvështrimi i përndjekësve dhe jo i viktimave, në përpjekje për të kuptuar motivet dhe përgjegjësitë e tyre, politike e morale dhe këndvështrimin e masës që i mbështeti. Sepse për të kuptuar të tashmen tonë duhet të merremi me të shkuarën. E shkrova këtë libër për të rinjtë që nuk duan të dëgjojnë më për historitë e regjimit, por ata duhet të kuptojnë se ato situata mund të lindin gjithmonë, kudo, si Rusia dhe Ukraina sot, sepse është e rrezikshme të mos bësh kurrë pyetje, ka dyshim se kursen arsyetimin e duhur. Pra, ne shkojmë të banalizojmë të keqen, si korrupsioni në vendin tonë sot: të gjithë e bëjnë, pse të mos e bëj edhe unë? Ky është mentaliteti që gjeneron sisteme dhe regjime të këtij lloji.

Marrë nga Corriere della Sera. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com

Cameron Diaz rikthehet në skenën e filmit

Pas tetë vitesh pauze nga skena e filmit, Cameron Diaz do të paraqitet sërish me një rol të ri.

Ajo në vitin 2018 jka njoftuar se po pensionohej nga Hollywood, por vendosi të luajë në filmin e ri të Netflix “Back in Action”, bashkë me Jamie Foxx. Të dy aktorët në vitin 2014 janë paraqitur me role në filmin “Annie”, që ishte paraqitja e fundit e Diaz në një film.

Cameron Diaz në një postim në intstagram me këtë rast shkroi se vetëm Foxx arriti ta kthejë atë në aksion. Ajo po ashtu shkroi se mezi pret të bëhet pjesë e filmit, për të cilin ka thënë se do të jetë si një eksplodim.

Netflix ende nuk ka bërë të ditur ndonjë datë të lansimit të filmit, por Fox në Twitter shkroi se prodhimi i tij do të fillojë këtë vit.

Regjinë e filmit do ta bëjë Seth Gordon. Detaje të tjera rreth tij nuk janë bërë të ditura.

Foxx shënoi kthimin e Diaz në film në Twitter, ku postoi një video, ku dëgjohet biseda e tyre.

Ajo tha se është e emocionuar, por se nuk e di se do ta bëj këtë, se si do të kthehet.

Në këto momente, Foxx i ofroi në linjë një person, i cili u pensionua, por që sërish u kthye në punë, pra që e di se si duhet të bëjë këtë. Ai është Tom Brady, i cili u pensionua nga liga nacionale amerikane e futbollit në fillim të këtij viti, por që iu bashkua sërish ekipit Tampa Bay Buccaners.

Diaz, edhe pse nuk ishte aktive vitet e fundit në Hollywood, u angazhua në një punë tjetër. Ajo lansoi një markë të verës organike.

Vitin e kaluar, ajo ka deklaruar se si nënë nuk mund të imagjinojë më të jetë në xhirime për 16 orë në ditë. Megjithatë, po ashtu, ka thënë se kurrë s’i dihet.

Aktorja Cameron Diaz është martuar me këngëtarin Benji Madden në vitin 2015 dhe kanë vajzën Raddix, të cilën Diaz e ka lindur në vitin 2020./21Media / KultPlus.com

Cappello

Nga Idro Seferi

(Xhevdet Bajrajt)

Sa lakmi jau kam marr vdekjen

Artistëve që vdesin larg atdheut

Diku të humbur

Me dijen e vet

ndoshta me pyet a peshon si guri ma rand n’vend t’vet?

Unë s’jam njeri

Në vend temin jetojnë do tjerë

Se gjakun e kam ujë

Të luhatun

E zemren e rand për at’dhe

A thue të kishim njoft mik

Sikur atje larg të mos kishe shën n’dritë

E askush mos kish dëgju gjamën tane

Të heshtun në shumë gjuhë

Lotëve, nanave, familjeve refugjat

Edhe naj këpuce n’lloç, në kufi e n’kamp

Për aftësinë me dasht të bukurën

Me i dhënë jetë

çdo djerse të rrjedhun për liri

Dhe s’di a me u mërzitë se shkove ti

A se mbetem na pak

Kush me ëndrru për lirinë tash?

Në sofrën e engjujve

A thu ka vend boll

Për miqt e tu, për malet e tua?

Magjistar të quajnë

A thu dita po qan për ty si fëmijë Kosove?

Në elegji po hedhim dritë mbi plagët tua

që veç ti i di

Nëse vjen këtej prapë

Në paralelen tënde

Na merr edhe ne për një shëtitje

Me na ndriçu rrugën e vragëve tua

Prej copës tënde të qiellit

Si Zotni “cabron”

U ktheve edhe një herë në atdhe

Prej Meksikës larg

Hirin tënd prej urnës

Sot po i a hedhin vreshtave

atje ku ke le

Me u ba gjak ma i mirë për ne

ti, I lumi ti

Na tash cappellon tënde

Edhe 100 mijë protretet tua

Në pasuri

Po e mbajmë var goblen

Në dhomë dite

Në përjetësinë e kujtimeve

në murin e Sartrit

Si mbresë tradite

N’alarm që nuk na zgjon kurrë

Se prej sot jemi ma të vorfun

Na pa ty

Se ti ke vdek i ngopun. / KultPlus.com

Kryeministri Kurti në homazhe për Vjosa Berishën: Kujtimet për të mbeten të pashlyeshme

Në Teatrin Kombëtar të Kosovës kanë filluar të mbahen homazhet për producenten Vjosa Berisha, shkruan KultPlus.

Shumë fytyra të njohura nga fusha e artit, kulturës, politikës dhe jo vetëm, po vijnë ta nderojnë producenten e cila vdiq pas një sëmundje të rëndë, më datë 23 qershor.

Kryeministri i vendit, Albin Kurti, bashkë me kryeparlamentarin Glauk Konjufca, bënë homazhe në TKK për të nderuar producenten e njohur.

Kryeministri Kurti u shpreh se kujtimet për Vjosën do të mbeten të pashlyeshme dhe se Prishtina ka mbetur pa një grua e cila me optimizmin, pozitivitetin e saj, por edhe me talentin e saj i dha shumë kulturës dhe artit te ne.

“Sot po ja japim lamtumirën e fundit artistes, regjisores, udhëheqëses artistike, organizatores, Vjosa Berisha, kujtimet për të cilën mbeten të pashlyeshme e paharrueshme për të gjithë ne që e njohëm atë. Prishtina si kryeqytet i Republikës, artdashësit dhe mbarë qytetarët e vendit tonë kanë mbetur pa një grua e cila me optimizmin, pozitivitetin e saj por edhe me talentin e saj i dha shumë kulturës dhe artit te ne. Përfshirë kështu filmat në të cilët punoj dhe festivalit PriFest, që u bë një vend ku ne takonim artistë dhe aktorë të famshëm nga bota të cilët edhe vizitonin Kosovën por njëkohësisht kontribuonin për vendin tonë që të futet në hartën botërore. Me dhembje të madhe, me pikëllim, por njëkohësisht edhe me krenari për kontributin që ka dhënë, e kujtojmë me shumë nderim artisten dhe producenten Vjosa Berisha”, u shpreh Kurti.

Ndërsa kryeparlamentari Konjufca, tha se Berisha ka lënë prapa një trashëgimi të çmueshme të kulturës dhe artit.

“Vjosa Berisha ka lënë mbrapa një trashëgimi shumë të çmueshme të kulturës dhe artit. Ajo ka qenë edhe producente e filmit edhe regjisore, por mbi të gjitha ka qenë ambasadore e shquar e kulturës dhe artit tonë në botë. Përveç kësaj nuk duhet të harrojmë që ajo ishte edhe një aktiviste që i ndihmoi shumë shtetit të Kosovës. Veprimtaria e saj nuk ka qenë vetëm artistike dhe kulturore por duke qenë e tillë ajo gjithmonë fliste për Kosovën dhe mundohej të kontribuonte në ndërtimin e imazhit të  mirë të vendit tonë. Si e tillë ajo do të kujtohet gjithmonë”, u shpreh Konjufca.

Pas homazheve, në ora 15:00 do të mbahet mbledhja komemorative në Teatrin Kombëtar, organizuar nga Ministria e Kulturës. / KultPlus.com

Ambasada amerikane në Kosovë uron Distrian dhe Flakën: Po bëni krenarë shtetin

Distria Krasniqi dhe Flaka Loxha kanë arritur që t’i sigurojnë Kosovës medaljet e para në Lojërat Mesdhetare në Ohan të Algjerisë, shkruan KultPlus.

Krasniqi, e cila shkëlqeu gjatë gjithë rrugëtimit të saj, fitoi medaljen e artë në fund.

Ndërkaq, Loxha përmes repesazhit triumfoi me sukses drejt medaljes së bronztë.

Për këtë sukses, Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Kosovës kanë uruar fitueset.

“Urime Distria dhe Flaka 🥇 🥉Po e bëni krenare Kosovën”, shkruhet në postimin e tyre në “Facebook”. /KultPlus.com

Laura Fazliu kualifikohet në gjysmëfinale të Lojërave Mesdhetare

Sportistët nga Kosova po vazhdojnë shkëlqimin e tyre në xhudo në Lojërat Mesdhetare, shkruan KultPlus.

Së fundmi, edhe Laura Fazliu ka arritur që të kualifikohet në gjysmëfinale në kategorinë -63 kilogramë.

Raundin e parë, Fazliu e kaloi pa luftë, derisa fitoi ndaj korates Iva Oberan për të kaluar në gjysmëfinale.

Fazliu, është shumë afër që të arrijë një tjetër sukses të madh për Kosovën. /KultPlus.com

Peleshi: Samiti i Madridit, moment i ri historik për NATO-n

Ministri i Mbrojtjes, Niko Peleshi u shpreh sot se Samiti i Madridit është një moment i ri historik për NATO-n.

Peleshi, i cili është pjesë e delegacionit shqiptar në NATO, që kryesohet nga kryeministri Edi Rama u shpreh se në këtë Samit u morën vendime mjaft të rëndësishme për kursin që Aleanca do të mbajë në një situatë delikate sigurie.

“Vëmendje të veçantë në këtë samit iu kushtua Ballkanit Perëndimor, si një rajon me rëndësi strategjike për Aleancën. Koncepti i ri strategjik i NATO-s forcon  më shumë sigurinë dhe mbrojtjen në Evropë”, theksoi Peleshi në një postim në rrjetet sociale./ KultPlus.com