Poezi e shkruar nga Azem Shkreli.
Asnjë kokë përkulur
Se ja rrëxoni lisat
Asnjë gjëmë mësa guri
Se ja shembni majet
Asnjë lot asnjë
Se ja shteroni krojet
Në sytë e tij vetëm
Harroi prendimin dita
Ç’mendim i vrugët
Ç’mendim i ftohtë ndër vetulla
Lum ky çfarë vdekje
Gjon Keka do të prezantohet me librin më të ri “Arbëria përballë renegatëve”, ku autori trajton çështje si të identitet, lashtësisë, pastaj mohuesve dhe armiqve të brendshëm dhe të jashtëm të kombit shqiptar.
Këto dhe shumë tema tjera serioze janë trajtuar brenda librit në fjalë, libër ky që ka si qëllim mbrojtjen e vlerave dhe të identitetit evropian të shqiptarëve përballë mbetjeve, mohuesve dhe renegatëve.
“Që arbënorët kanë prejardhje ilire, tanimë kjo është jo vetëm teori, por edhe realitet historik. Shumë autorë kanë ndihmuar që ky realitet të zbardhet deri në fund. Realiteti i prejardhjes së arbënorëve nga ilirët, respektivisht shqiptarëve, e ndihmon jo vetëm gadishullin ilirik, por edhe kontinentin evropian të njohë të kaluarën e tij, themelet e tij dhe rrënjët e civilizimit të tij”, thuhet mes të tjerash mbi këtë libër.
Nënë Tereza dhe Gjergj Kastrioti, kanë vend të veçantë në këtë libër, ku vlerësohet se kombin shqiptar askush nuk do ta njihte, po të mos i kishim këto dy figura të mëdha dhe të pavdekshme të kombit tonë. “Janë pikërisht këto dy figura që bota i njeh dhe na i hap dyert me respekt të lartë, për të qenë pjesë e civilizimit të saj, e dinamikës së përbashkët të jetës në bashkësi dhe e vlerave humane, universale dhe qytetëruese “, thuhet më pas mbi përbajtjen e librit./KultPlus.com
Ai vazhdon të mbetet “Mbreti i muzikës pop” për shumë arsye. Hitet mjaft të shitura, audienca maksimale në spektaklet ku ishte i ftuar, fansa të shumtë nëpër koncertet e tij, e bëjnë Michael Jackson një këngëtar model për gjithë këngëtarët e tjerë të muzikës pop. Madje, shumë artistë të rinj e kopjojnë Jackson për kërcimet e tij. Përmendim këtu Jason Derulo, Chris Brown, Justin Bieber etj. Ndër të tjera, Michael Jackson la në këtë botë edhe shumë thënie të bukura që na frymëzojnë të gjithëve në jetën tonë të përditshme. Më poshtë do të lexoni disa nga thëniet më të veçanta të tij.
“Përpara se të më gjykosh, përpiqu fort të më duash”.
“Të lutem, ndiqi ëndrrat! Pavarësisht idealeve të tua, ti mund të bëhesh ai që dëshiron të bëhesh”.
“Unë mund ta pranoj dështimin. Secili nga ne dështon në diçka përgjatë jetës së vet, por unë nuk mund ta pranoj dot të mos e provoj sërish”.
“Gjithmonë beso tek vetja. Pavarësisht nëse të tjerët rreth teje po tregohen negativë, apo po të përçojnë energji negative, mos i merr parasysh mendimet e tyre, sepse ti do të bëhesh, ashtu siç ti beson se do të bëhesh”.
“T’i japësh dikujt një pjesë të zemrës tënde, është shumë herë më me vlerë se t’i japësh gjithë pasurinë e botës”.
“Nëse ti nuk beson tek vetja jote, asgjë e mirë nuk do të të ndodhë në jetë. Nëse ti nuk beson tek vetja, kush tjetër do të të besojë ty?”
“Le të ëndërrojmë për një të nesërme ku do të dashurojmë me shpirt, dhe do ta njohim dashurinë si të vërtetën e vetme që buron nga zemra për çdo krijesë”.
“Është më mirë të dështosh duke qenë vetvetja, se sa të korrësh sukses duke imituar të tjerët”.
“Dikush dikur tha “Shpirti është ai që ka rëndësi””.
“Jini modestë, besoni tek vetja juaj dhe mbusheni zemrën tuaj me dashurinë e gjithë botës”. / Bota.al
Meghan Markle tregoi shkurtimisht se si e sheh rolin e ri të saj si Dukeshë e Sussex-it në një biografi të publikuar në ueb-faqen e Mbretërisë britanike.
Ish-aktorja amerikane u martua me princin britanik, Harry, të shtunën.
Në biografi thuhet se Markle do të përqendrohet në çështjet sociale.
“Jam krenare që jam grua dhe feministe”, citohet të ketë thënë Markle, transmeton rel.
Biografia nuk e përmend rolin e saj prej shtatë vjetësh si Rachel Zane në dramën televizive amerikane “Suits”.
Princi Harry dhe bashkëshortja e tij u emëruan Duka dhe Dukesha e Sussex-it pasi u martuan të shtunën në Kishën St.George./ KultPlus.com
Ditën e djeshme më 20 maj u festua në Fushë Stude, 10 vjetori i themelimit të Parkut Kombëtar “Shebenik-Jabllanicë” me manifestimin e shumë aktiviteteve sportive, kulturore e argëtuese.
U organizuan guida me biçikleta të dhuruara nga projekti #NaturAL, panair me produkte tradicionale të përgatitura nga banorët që jetojnë në fshatrat brenda parkut, pjesëmarrja e e prodhuesve të mjaltit e të bulmetit, të veshjeve dhe gatimeve tradicionale, lojëra gazmore etj.
Specialistët e menaxhimit të parkut organizuan takime me banorët e zonës, diskutuan për përmirësimin e organizimeve e ngjarjeve festive të zonës në tërheqjen e vizitorëve vendas e të huaj që do të sjellin përmirësimin ekonomik të komunitetit.
Po këtë ditë, u inaugurua dhe një pjesë shtojcë e qendrës së pritjes së vizitorëve në Fushë–Stude, e realizuar me mbështetjen e projektit NaturAl.
“Ne po investojmë në qendrat e vizitorëve në zonat e mbrojtura për të ekspozuar të gjithë vlerat dhe biodiversitetin e pasur të natyrës së jashtëzakonshme të Shqipërisë dhe jetës së egër. Po mbështesim gjithashtu komunitetin shkencor, duke u mundësuar pikat dhe stacionet e trajnimit dhe kërkimeve, duke synuar të rrisim njohuritë rreth biodiversitetit”, tha Caterina Carugati, drejtuesja e projektit NaturAl gjatë ceremonisë.
Gjatë 2 ditëve festimesh në park, komuniteti vendas dhe pjesëmarrësit u bënë pjesë e guidave të drejtuara nga Rangers-at dhe Junior Rangers-at në shtegun Llangë, inauguruan zonat e piknikut krijuar për turistët dhe vizitorët dhe shijuan ushqimet vendase, muzikën dhe vallet tradicionale.
Gili Hoxhaj
Festivali POLIP mbrëmë përmbylli rrugëtimin e edicionit të 8-të të tij. Në ulëset e në skenën e këtij festivali mungonte njëri nga poetet, Kujtim Paçaku. Mirëpo nuk mungonin fjalët e kujtimi për të. Në nderim të tij filloi dhe përfundoi edicioni i 8-të i Festivalit Ndërkombëtar të Letërsisë “POLIP”.
Sasa Ilić e kujtoi takimin me të në vitin 2010 dhe tha se ai ishte një nga poetët e parë të cilin e ka takuar. Ai e lexoi një pjesë të shkruar nga ai, e me përkthim të Shkëlzen Maliqit. Ilić tha se këtë mbrëmje ia dedikon Kujtim Paçakut.
Festivali “Polip” solli për tri ditë radhazi mjaft shumë aktivitete letrare, duke përfshirë lexime e diskutime të shumta që lidhen me letërsinë por duke i lidhur me rrethanat e historisë e të aktualitetit. Këtë vit festivali u realizua nën moton “Republika e Lirë e Letërsisë”.
Susanna Rafart (CAT), Alida Bremer (CRO/DE), Zora Del Buono (CH), Tinka Kurti (RKS), Agron Tufa (ALB), Ilire Zajmi (RKS), Peter Wawerzinek (DE), Elona Çuliq (ALB), Clemens Meyer (DE), ishin emrat që ishin ulur pranë skenës e publiku po i priste e përcillte me duartrokitje.
Mbrëmë ky festival shënoi edhe natën e fundit të tij, duke mbledhur kështu mjaft shumë artistë shqiptarë e të huaj të cilët zbërthyen krijimet në emocione përmes interpretimit. E gjithë hapësira ku po zhvillohej kjo mbrëmje u mbush me njerëz që kishin ardhë t’i shijonin vargjet e shkrimtarëve që vinin në gjuhë të ndryshme.
Fillimisht të pranishmit njoftoheshin me biografinë e autorëve që ngjiteshin në skenë. E para në skenë erdhi Susanna Rafart nga Katalonia. Ajo solli leximin e poezisë “The voice”, për të vazhduar “You are welcome to enter”, më pas Alida Bremer nga Kroacia / Gjermani e Zora Del Buono nga Zvicra lexuan krijimet e tyre në gjuhën gjermane, ku në ekranin e madh vinin të përkthyera në gjuhën angleze.
Zora Del Buono e lindur në Cyrih është një arkitekte, gazetare dhe shkrimtare zvicerane. Ajo ka rreth pesë libra të botuar. Ajo tregoi se ishte kurioze që të vinte në këtë festival dhe eksperienca që ka fituar është e mrekullueshme.
“Për mua ka qenë një përvojë shumë e mirë për shkak se kam takuar mjaft shumë njerëz dhe libri im i radhës ka të bëjë pikërisht me Jugosllavinë me Titon. Këto janë gjëra që kam dëgjuar nga familja ime ndërsa këtu kam takuar edhe njerëz që janë ekspertë të kësaj fushe dhe mund të më ndihmojnë edhe më tutje”, u shpreh Del Buono për KultPlus.
Pas tyre në skenë erdhi Tinka Kurti e cila solli interpretimin e vargjeve të poezive të thella me titujt “Unë quhem Izmir”, “Ne” dhe “Përbindëshat”.
Pas saj para publikut erdhi shkrimtari i njohur nga Shqipëria, Agron Tufa. Para se të filloi recitimin e poezive të tij “Liria e vërtetë”, “Fryma mbi ujëra” e “Elegji”, ai u shpreh se qëndrimi në rezidencën e këtij festivali i ka krijuar ndjesinë për të shkruar diçka vendimtare, madje thotë se ia ka dalë që me sukses të shkruar disa monologje të vogla të cilat do t’i vë në skenë.
Me shumë duartrokitje e ndriçim të dritave, u prit shkrimtarja Ilire Zajmi që fillimisht lexoi poezinë “Këshilla vetes”, e më pas “Helenë e panjohur”, “Akt terrorist” e “Dëshirat”.
Ilire Zajmi, e cilësoi këtë festival si të jashtëzakonshëm e që prezanton emra të njohur të letërsisë ndërkombëtare. Përmes tryezave të diskutimeve që solli ky festival, Zajmi tha se ishin një mundësi shumë e mirë për t’i dëgjuar trajtimin e këtyre temave nga autorë të ndryshëm.
“Të krijohet përshtypja që me të vërtetë jemi në një “Republikë të Letërsisë” sepse kemi pasur mundësinë të dëgjojmë poezi në gjuhë të ndryshme të cilat edhe pse nuk i kuptonim, tingëllojnë aq bukur. Pavarësisht se kishte përkthim, mundësia për t’i dëgjuar në gjuhën origjinale ka qenë e mahnitshme”, tha Zajmi për KultPlus.
Peter Wawerzinek solli një atmosferë ndryshe me një stil të veçantë interpretimi. “I’m Dylan Thomas not Bob Dylan”, shkruhej në ekranin prapa tij. Me lëvizje të shpejtë të duarve rreth vetes e zërit melodik ai duke kënduar solli poezitë e tij tek publiku e konteksti i të cilave shpesh ngjallte të qeshurat e tyre.
Pas tij erdhi autorja nga Shkodra, Elona Çuliq e cila njihet për interpretimet e saj të mrekullueshme Slam. Një të tillë e solli edhe gjatë natës së mbrëmshme derisa publiku shijoi interpretimin e saj. Pas Çuliq në skenë u ngjit Clemens Meyer nga Gjermania i cili lexoi një fragment të titulluar “Eins, zwei, drei”.
“Polip” njihet si festivali më i madh kushtuar letërsisë në Kosovë, duke i ofruar publikut diskutime e artit letrat të rreth tridhjetë shkrimtarëve të njohur të letërsisë botërore. Jeton Neziraj është njëri nga drejtorët e këtij festivali. Ai tha se këtë edicion e cilëson si të suksesshëm dhe se ky vit ka pasur një laramani të autorëve që nga ata gjerman, kroat, zviceran e katalonas.
“Për mua ky është edicioni më i mirë i festivalit deri më tash. Tri net festë letrare, lexime, diskutime që shpesh nuk janë shumë të lehta për shkak të temave që trajtohen por në tersi janë të dobishme. Mbrapa këtij eventi të vogël qëndron një numër i madh i njerëzve të cilët punojnë gjatë gjithë vitit që ta bëjnë të mundshëm. Një staf prej gjashtë vetash nga “Multimedia” dhe një numër i bashkëpunëtorëve artistik të cilët gjatë vitit sugjerojnë tema dhe autorë. Si rezultat është ky festival modest i cili besoj që është freski për jetën letrare në Kosovë”, u shpreh Neziraj për KultPlus.
E gjithë mbrëmja u përmbyll me muzikë e interpretim të veçantë nën tingujt e zërit të Nezafete Shala & band. / KultPlus.com
Shkruan: ELVI SIDHERI
Kur nis të lexosh romanin Psycho të shkrimarit Ilir Muharremi, gjëja e parë që të bie në sy është thellësia në të cilën përnjëherë zhytet lexuesi porsa kapërdin faqen e parë të këtij libri.
Do pranuar se termi “Psycho” qysh në titull ta ofron një sintezë të vetë përmbajtjes së librit, duke shërbyer si udhëzues mjaft i mprehtë për vijimin e lexueshmërisë së këtij romani, dhe qëllimisht edhe titulli është lënë në versionin anglez, për të ushtruar një efekt më të fuqishëm mbi kërshërinë e lexuesve, një element ky tepër me vend në mbarëvajtjen e këtij romani.
Por, sakaq do të ishte diçka tejet e cekët që thelbi i këtij libri të përmblidhej veç në titullin e tij, sado magnetik të jetë ai.
Vetë romani përshkohet nga një gjuhë e thiktë, nga pasazhe të tëra që depërtojnë mes amullisë të shoqërisë kosovare, mes dekadave dhe dokeve e shprehive shqiptare, mes dritëhijeve ekzistenciale të narratorit, përmes një stili vegues dhe një qëndrimi sfidues ndaj shumë rregullsive të letrave shqipe gjer në ditët tona.
E qysh këtu shfaqet vetë guximi i këtij libri. Te synimi i jetësuar më së mirë nga pena dhe mendja e autorit për të gjetur dhe shfrytëzuar çdo mënyrë e secilin shteg të imagjinatës së tij krijuese, për të rrëzuar murin e radhës të autocensurës letrare shqipe, përherë duke shtruar njëkohësisht një udhë të re që arrin ta përçojë lexuesin në kapitullin e mëtejshëm jo vetëm të këtij romani, por edhe të kurajës ngadhënjyese të lirisë themeltare të mendjes së shkrimtarit.
Merita e autorit, mënjanë cilësisë dhe krijueshmërisë së vlerësueshme në shtjellimin e këtij romani atipik, qëndron jo vetëm në risinë e mirëpritur që i sjell lexuesit falë një romani të tillë, por edhe në zbërthimin e kthjellët që ai i bën nuancave më të errëta të shoqërisë.
Është një lloj psikologjie letrare, e shpërfaqur me një gjuhë aspak të drunjtë, por gjithaq edhe qëllimisht të çeliktë sa i përket dukurive që autori përshkruan nëpër faqet e këtij libri.
Gjithçka vërtitet përreth tërë skajshmërive të së ashtuquajturës “përditshmëri normale”, të shoqërisë tonë, që normale ka veç emrin dhe përçapjet për t’i mveshur ndonjë mbështjellje normaliteti mungesës së moralit, shthurjes, insitinkteve shtazarake, lakmisë së shfrenuar, kurvërisë femërore e mashkullore, rrënimit të shpirtit njerëzor dhe djerrinës emocionale ku pluskon prej kohësh shoqëria jonë në këtë kënetë të helmatisur.
Dhe ky boksier i përshkruar me kaq vërtetësi të mirëfilltë në këtë roman, të jep përshtypjen sikur me grushtin e tij të hekurt mëton faqe pas faqeje të godasë e dërrmojë çdo normë falsiteti ku kridhet shoqëria jonë pashërueshëm.
Pija, seksi, shtytjet epshore, joshjet dehëse, gotat e zbrazëta, lekët nën dorë, karrierat e stisura nga favore të mugëta, shndërrohen në këtë libër deri në një kanibalizëm aspak metaforik apo retorik, që nuk është asgjë tjetër veç një impulsi kafshëror që e shtyn njeriun drejt ekstremit, pasi shoqëria ia ka shteruar forcat me pafytyrësinë dhe ligësinë e saj.
Prandaj ky libër do të zërë vendin e merituar në bibliotekën tuaj, bashkë me ngarkesën e origjinalitetit që ia karakterizon çdo faqe, mendim e ngjarje./KultPlus.com
Shfaqja e Qendrës Multimedia “Një shfaqje teatri me katër aktorë…”, e cila është dashur të jepet sot, me datë 21 maj në ora 17:00, në Teatrin Hungarez në Timisoara të Rumanisë, si pjesë e festivalit TESZT – Euroregional Theatre Festival Timișoara, është anuluar.
Fatkeqësisht, siç thuhet në njoftim, një pjesë e ekipit të shfaqjes nuk ia doli që t’i siguroj vizat për të udhëtuar në Rumani.
“Këto dy muajt e fundit, stafi i Qendrës Multimedia kemi qenë në një përpjekje shumëfrontëshe për të siguruar vizat për krejt ekipin, por përpjekjet tona janë ndeshur me burokracinë dhe trajtimin poshtërues të disa prej ambasadave Evropiane në Kosovë. Jam i shokuar nga fakti se mbas krejt këtyre prezentimeve ndërkombëtare (mbi 100 sosh) të shfaqjeve tona, regjimi i vizave Schengen për artistët tanë është bërë më rigjid, më i egër dhe më jo-dashamirës. E provuar në lëkurën tonë, dhe jo vetëm këto dy muaj, por përgjatë krejt këtyre viteve të fundit, zona e Schengenit, për ne është shndërruar në një zonë të “fashizmit të butë”, me të cilin birokracia rregullative evropiane e konvertuar në “viza Schengen” shtypë, keqtrajton dhe poshtëron”, thuhet në njoftim.
Paradoksalisht, thuhet tutje, por para dhjetë ditësh, Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë më ndau mirënjohjen “Evropiani i vitit”, për “promovimin e ideve dhe vlerave Evropiane”.
“Dhe ja, dhjetë ditë pas, mua dhe ekipit të shfaqjes na u pamundësua udhëtimi në Rumani. Dhe prandaj, po pyes, nëse këto “vlera e ide Evropiane” përfshijnë edhe këtë qasje raciste e poshtëruese që disa prej ambsadave të shteteve të EU-së në Kosovë kanë ndaj nesh kosovarëve? Sepse, atëherë më me dëshirë do të rrija pa këtë kurorë ‘evropiane’, atëherë më me dëshirë do të rrija artist që përpiqet dhe lufton kundër rregullave që shtypin të voglin, të pafuqishmin, të ndryshmin, artist që është kundër privilegjeve të disa qytetarë evropian në kurriz të disa të tjerëve ‘jo-evropian’”, thuhet në komunikatën dërguar nga Jeton Neziraj.
Kjo është hera e dytë që një shfaqje e Qendrës Multimedia pamundësohet të jepet jashtë Kosove. Para disa vitesh, autoritetet kineze patën anuluar vizat për ekipin Kosovar, dhe pjesmarrja e trupës kosovare në festivalin Shanghai International Experimental Theatre Festival (SIETF) qe pamundësuar.
“Sot ndërsa është hera e dytë që na pamundësohet të japim shfaqjen tonë, sërish si rezulltat i komplikimeve birokratike e politike me viza. Por përderisa herën e parë, komplikimet dhe anulimi i shfaqjes kishin njëfar kuptimi “logjik”, duke e pasur parasyshë që Kina nuk e ka njohur pavarësinë e Kosovës, pamundësinë e pjesmarrjes tonë në një festival Evropian e shohim me shumë shqetësim. Evropa dhe zona e saj e schengenit dhanë sot një shembull të vogël (por domethënës) se, kur jan në pyetje kosovarët, me Kinën i ndanë vetëm gjeografia:, thuhet në fund. / KultPlus.com
Të blesh suvenire si dhurata për familjen dhe miqtë dhe si kujtim nga vizita në një vend të caktuar është padyshim një nga aspektet më të bukura të udhëtimeve. Shqipëria ofron një larmi dhuratash turistike, siç janë disa lloje tipike magnetesh, kartolinash dhe bluzash, por Vendi i Shqiponjave ofron gjithashtu edhe një numër të madh suvenirësh të papërsëritshëm, që mund të gjenden vetëm këtu, shkruan portali i njohur turistik, theculturetrip.com.
Qilima
Qilimi është një tapet tradicional shqiptar dhe një nga suvenirët më të bukur. Për qilimat e punuar me dorë, mjafton të vizitoni Pazarin e Vjetër të Krujës, qyteza më e rëndësishme historike në vend, rreth një orë larg Tiranës. Këtu do të gjeni qilima të shumëllojshëm, punuar nga mjeshtrit vendas me motive, ngjyra dhe tekstile nga më të ndryshmet.
Taketuke në formë bunkeri
Mijëra bunkerë gjenden anembanë Shqipërisë, madje edhe në mes të qyteteve, në bregdet, si dhe fshehur thellë dhe lart në male. Sot, vizitorët mund të blejnë taketuke në formën e një bunkeri. Padyshim kjo është një dhuratë e pazakontë; bunkeri është shndërruar në një lloj simboli të vendit dhe taketuket janë tashmë objekte tepër të preferuar, madje edhe për jo duhanpirësit.
Çifteli
Çiftelia është një instrument muzikor tradicional shqiptar me dy tela. Instrumenti e ka origjinën nga Shqipëria Veriore dhe Kosova. Turistët mund të gjejnë çifteli të përmasave të ndryshme, që shiten në pazaret vendase. Disa prej tyre janë të vogla dhe shërbejnë si objekte zbukurimi në shtëpi.
Piktura të bukura
Adhuruesit e artit do të mrekullohen nga veprat e shumë artistëve bashkëkohorë dhe piktorë, të cilët i ekspozojnë punimet e tyre në galeri shumë të bukura arti në kryeqytetin e vendit, Tiranë. Për vepra origjinale arti sigurohuni që të vizitoni studion e Eljan Taninit, një piktor i ri, i cili ka ekspozuar shumë prej punimeve të tij në pika të ndryshme, përfshi edhe Galerinë Fab në Tiranë.
Punime me thurje
Adhuruesit e veshjeve dhe artikujve të tjerë të punuar me shtiza duhet të sigurohen që të vizitojnë pazaret e shumta nëpër Shqipëri, ku do të gjeni punime shumë të bukura të realizuara me dorë. Në të gjithë Shqipërinë, por kryesisht në pazaret tradicionalë të Krujës, Korçës, Gjirokastrës dhe Tiranës, vizitorët do të gjejnë çanta të vogla, batanije, çorapë dhe artikuj të tjerë të punuar me dorë.
Raki në shishe prej druri
Shqipëria njihet si prodhuese e rakisë së një cilësie të shkëlqyer, sikurse është grapa tradicionale, që gjenden në të gjithë Gadishullin Ballkanik. Klientët mund ta blejnë pijen alkoolike në shishe shumë të bukura prej druri, që shiten kudo nëpër pazaret tradicionalë, si edhe në dyqane. Shishet kushtojnë vetëm disa euro dhe shpesh përmbajnë punime me motive të ndryshme popullore, si dhe flamurin kombëtar, të realizuara me gdhendje.
Konjak “Skënderbeu”
Konjaku “Skënderbeu” është një nga pijet më të famshme në vend. Ky lloj konjaku njihet anembanë botës dhe ofrohet për shitje në shishe të përmasave të ndryshme, kështu që ju mund të zgjidhni sipas dëshirës, por mos u largoni pa blerë një të tillë./ata
Për tri ditë me radhë, në Rrugën B u mbajt festivali “Meeting of Styles”, ku morën pjesë mbi 100 artistë nga vende të ndryshme të botës.
Ky festival po mbahet për herë të dytë me radhë, me qëllim të transformimit të hapësirave publike brenda Komunës së Prishtinës përmes artit.
“Falënderojmë të gjithë të angazhuarit në këtë projekt, me theks të veçantë Qendrën për Zhvillimin e Artit – Q’Art”, thuhet në njoftimin e komunës./ KultPlus.com
Sot plotë 105 vite nga kur Arbëreshët e Italisë patën ngritur flamurin shqiptar në Milano.
Më 21 maj 1913, shkrimtari dhe hulumtuesi Arbëresh Zef Skiroi (në foto), përmes një telegrami dërguar Ministrisë së Punëve të Jashtme të Qeverisë së Vlorës, njofton se Arbëreshët e Italisë kanë ngritur flamurin shqiptar në Milano, duke dëshiruar përparim të plotë dhe liri për kombin e Skënderbeut./ KultPlus.com
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10156159603275631&set=gm.1708383159237450&type=3&theater&ifg=1
“Piktori i Transformimit”, titullohet ekspozita e piktorit Edi Hila që do të hapet këtë të enjte në Galerinë Kombëtare të Arteve, në Tiranë, shkruan KultPlus.
Edi Hila ka lindur në Shkodër në vitin 1944. Ai jeton dhe punon në Tiranë. Pasi përfundoi studimet e larta pranë Institutit të Arteve në Tiranë në vitin 1967, Hila filloi punë si skenograf në Radio Televizionin Shqiptar. Në vitin 1972 ai pikturoi Mbjellja e Pemëve,një pikturë që fillimisht u vlerësua nga publiku dhe kritika e kohës. Një vit më vonë, Hila kreu një formim profesional si skenograf pranë stacionit televiziv të Firences. Kontakti me muzetë si dhe pikturën rilindase do të kishte në të ardhmen një ndikim i rëndësishëm në punën e Hilës.
Realizmi i pikturës së Hilës është i veçantë, i bazuar në vrojtimin e vëmendshëm të detajeve, të cilin ai e shfrytëzon për të përçuar të vërtetën psikologjike të fenomenit të vëzhguar. Ky reduktim thelbësor vjen nga prirja e Hilës ndaj klasicizmit si dhe magjepsja me burimet e pikturës rilindase. Duket sikur modernizmi ka avulluar nga fusha e interesave të tij. Ndaj transformimi i paraqitur në punën e Hilës përcjell një përçarje e sulm ndaj rregullit dhe harmonisë. Ndërkohë, rrënjët e punës së tij ndodhen në dilemat njerëzore, e këto vështirë se mund të fshihen pas shëmbëlltyrës së modernizimit.
Gjatë kësaj periudhe nëShqipëri filloi ndëshkimi i shfaqjeve me influenca tëhuaja nëart dhe kulturë. Si pasojëu kritikua Mbjellja e Pemëve si dhe dekori Festivalit të 11-të. Mbjellja e pemëveu cilësua si një pikturë me një ekspresivitet të theksuar që devijonte nga doktrina e realizmit socialist e të cilës i mungonte e ashtuquajtura “frymë revolucionare”. Për këto arsye, kjo pikturë së bashku me dekorin e Festivalit të 11-të, shërbyen si bazë për dënimin e Hilës, duke e dërguar për riedukim në fabrikën e rritjes së shpendëve në vitin 1974. Largimi nga realizmi socialist,i kushtoi Hilës tre vite në fabrikë, ku detyra e tij kryesore ishte transporti i thasëve. Gjatë viteve 1975-1978, ai krijoi fshehurazi një seri vizatimesh e grafikash në akuarel, motivet e së cilës frymëzoheshin nga puna dhe jeta e punëtorëve tëfabrikës sëpulave.
Në vitet 90-të, Hila vazhdoi të pikturojë duke kërkuar rafinimin e qëndrimit të tij estetik, duke e vëzhguar me kujdes jetën teksa ndryshonte thelbësisht pas rënies së regjimit komunist dhe duke u përpjekur të paraqesë realitetet e transformimit shqiptar. Hila krijoi serinë novatore Komfort(1997) gjatë krizës së thellë që pasoi rënien e skemave piramidale, e cila çoi vendin në një kaos të gjithanshëm. Seria paraqet utopinë e konsumit të pashtershëm që i ishte premtuar shoqërisë së re.
Hila kryesisht krijon seri mbi një temë të caktuar përgjatë disa pikturash. Seritë më të rëndësishme të Hilës përfshijnë Paradoks(2000–2005), Marrëdhëniet (2002–2014), Kërcënimi (2003–2009), Objekte anash rrugës(2007–2010), Penthouses (2013), Bulevardi i Dëshmorëve të Kombit (2015) dhe Tenda mbi Çatinëe Makinës(2017). Të punuarit në mënyrë tematike i zhvesh transformimet e Evropës lindore nga rastësia apo aventura, të cilat gjenden rëndom në shumë prezantime të tjera të rajonit. Duke i dhënë këtyre tranformimeve peshën e të vërtetave thelbësore, duket sikur është ai, pra artisti, kronisti i fundit i tyre.
Ekspozita do të hapet këtë të enjte në Galerinë Kombëtare të Shqipërisë, duke filluar nga ora 19:00./ KultPlus.com
Po afrohet dita e hapjes zyrtare të Pavijonit të Kosovës në Bienalen e Arkitekturës në Venecia e cila këtë vit ka edicionin e 16-të. Përveç Eliza Hoxhës dhe ekipit, personalitete të shumta priten të jenë atje në hapje e poashtu edhe gazetar ë nga mediet e ndryshme. Duke e pritur momentin e hapjes dhe shpalosjen vizuale të temës të Pavijonit “ The city is everywhere” apo qyteti është gjithkund që shpalos vitet e 90-ta në Kosovë, lë të kujtojmë pak rrugëtimin e Elizës deri në bienale.
Për Eliza Hoxhën nuk është hera e parë që përballet me bienalen dhe me procesin e saj. Për shumë kë që nuk e ka ditur, ajo ishte ftuar në vitin 2009 nga Andi Tepelena – kurator që me një grup artistësh nga Shqipëria të jetë pjesë e aktiviteteve kolaterale nën ombrellën e Artkontakt. Atë kohë, as Shqipëria e as Kosova nuk kishin pavijon të tyre.
Nën temën kryesore të edicionit të CROSSING – Eliza Hoxha ishte prezantuar me një projekt ( BRIDGING THE 2) që shtjellonte urën e Mitrovicës dhe rrokullisjen e saj në kuptimin logjik, psikologjik dhe fizik – duke qenë që ajo atëkohë ishte një urë që nuk lidhte asgjë, ishte pikë legjitimimi, konflikti, kontrolli përveç rolit të saj primar – URË.
Ajo kishte hulumtuar në veri dhe në jug për të kuptuar nga vet qytetarët emocionin dhe relacionin e tyre me urën. Në Venedik kishte përballur mendimet e qytetarëve dhe njëkohësisht emocionet peng dhe kujtesën kolektive për veriun dhe jugun e cila shfaqej në instalacion me fotografi të varura nga momente, hapësira dhe elemente identifikuese të veriut dhe jugut.
Për ti lënë vend më pas hapësirës së ndërmjetme lumit – si hapësirë e lirë që duhej të ishte por që në fakt ishte kthyer në kufi për të dy etninë shqiptarët dhe serbët. Por ndërkohë erdhi momenti që edhe Kosova të këtë Pavijonin e saj. Më këtë rast Eliza u ftua të jetë në juri bashkë me disa kolegë të tjerë arkitekt për të përzgjedhur nga 3 të nominuar – përfaqësuesin e parë të Kosovës në Biennalen e Venedikut – Përparim Rama.
Dy vite më vonë ajo vet kishte qenë njëra nga të nominuarat për ta përfaqësuar Kosovën, kohë kjo kur arkitekti Gëzim Paqarizi kishte përfaqësuar Kosovën.
4 vite më vonë ajo është në Venedik tani për ta shpalos rrëfimin e Kosovës në mënyrën e vet. E kemi dëgjuar e lexuar Elizën tash herë të flet për temën dhe vitet që shtjellon ajo dhe le të shohim se çfarë forme ka marr ky rrëfim në hapësirë në Venedik.
Përfaqësimet në aktivitete të këtilla rrisin hapësirën dialoguese dhe krijojnë mundësi për një imazh tjetër të Kosovës të shpalosur nga platforma kulturore. Dhe është pikërisht kjo platformë – kultura që bashkë me sportin, që Kosovës po ia ndërtojnë një imazh të pasur dhe me vlerë – duke ndërtuar ura të reja diplomatike për të./KultPlus.com
Dy shqiptare mbrëmë kanë shkelur në tapetin e kuq të eventit Billboard Music Awards 2018 që u mbajt në Las Vegas, shkruan KultPlus.
Por, jo më herët është parë një fotografi e dy shqiptareve bashkë. Ato mbrëmë kanë realizuar një fotografi të cilën e ka publikuar në rrjetin social Instagram një faqe e fansave të Bebe Rexhës, shkruan KultPlus.
“Dua dhe Bebe”, është mbishkrimi i fotografisë.
Bebe Rexha dhe Dua Lipa dy këngëtare që po pushtojnë skenat ndërkombëtare, dje kanë shkëlqyer me dukjen e tyre në këtë ceremoni, ku kanë marrë pjesë edhe shumë emra të mëdhenj të industrisë muzikore./ KultPlus.com
Në Tiranë, Autoriteti për Informimin mbi Dokumentat e Sigurimit të Shtetit sapo ka nisur një studim mbi përndjekjen e shkencëtarëve shqiptarë gjatë diktaturës komuniste.
Studimi përfshin dekadën e parë të diktaturës, 1945-1954, kur regjimi komunist e shoqëroi instalimin e vet me vrasjen dhe burgosjen e dhjetëra dijetarëve shqiptarë.
Autoriteti për Informimin mbi Dosjet e Sigurimit të Shtetit zhvilloi në Tiranë një konferencë mbi profesorin Selahudin Toto, deputet dhe drejtuesi i parë i Institutit të Shkencave.
Ai u dënua me vdekje nga diktatura komuniste qysh në fillimet e saj, në maj 1947, së bashku me një grup deputetësh të tjerë.
“Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit ka arritur një marrëveshje me Projektin PERFORM për të bashkëpunuar në studimin mbi rolin e shkencës në zhvillimin e shoqërisë gjatë viteve të para të vendosjes së regjimit komunist (1945-1954)” – tha Genta Mara Sula, drejtuese e Autoritetit për Informim mbi Dosjet e Sigurimit të Shtetit.
Konferenca u zhvillua në ditën e lindjes së Selahudin Totos, i cili u përkujtua me nderim nga akademikë, diplomatë dhe familjarë të studiuesve të përndjekur.
Ambasada e Italisë në Shqipëri e gjeti dhe i dhuroi Akademisë së Shkencave dhe familjes temën e tij të diplomës.
Historiania Nevila Nika, foli në takim mbi “nevojën e madhe që ka shoqëria shqiptare të dëgjojë sa më shumë për këto vuajtje ende të pazbuluara, si një rrugë që Shqipëria të bëhet më e mirë”.
Projekti do të zbulojë ndikimin e Sigurimit famëkeq të Shtetit mbi shkencën shqiptare dhe përfaqësuesit e saj më të njohur, si edhe përndjekja e shkencëtarëve shqiptarë në jetën dhe punën së tyre, shkruan VoA.
Mes shumë figurave do të studiohen Gjergj Kokoshi, Eqrem Çabej, Sabiha Kasimati, Arshi Pipa, Odhise Paskali, Aleks Buda, Ollga Plumbi, Petraq Pepo, Gjovalin Gjadri dhe Petraq Qafoku, si pjesë e elitave intelektuale dhe kërkimit shkencor në dekadën e para të regjimit komunist në Shqipëri./ KultPlus.com
Shkruan Dorian Koçi.
Historia mund të rrëfehet më së miri jo vetëm përmes dokumenteve por edhe objekteve. Periudhat më të hershme historike shpeshherë flasin me objekte, monumente dhe artefakte të ngjarjeve apo dhe personave të rëndësishëm historikë. Historisë së Ali Pashë Tepelenës, edhe pse e dokumentuar mirë përmes udhëpërshkrimeve apo tanimë së fundi edhe nga dokumentacioni i botuar, i mungojnë objekte të veçanta të Pashait Tepelenas që do të mund të përshkruanin dhe rrëfenin më mirë epokën kur ai jetoi dhe veproi.
Në këtë drejtim Muzeu i Ali Pashës në ishullin e Janinës, ku ndodhen disa objekte origjinale të epokës së Pashallëkut të Janinës, por edhe të Ali Pashës, është një muze i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore, politike e sociale të pranisë së shqiptarëve në Epir.
Në tetor 2015, Muzeu i Ali Pashës në ishullin e Janinës, u pasurua me një pushkë origjinale të Ali Pashë Tepelenës, e cila është e larë në ar dhe ka të gdhendur, emrin e Ali Pashës dhe vitin 1804. Arma kishte qenë në zotërimin e një familje të vjetër fisnike nga Janina që në vitin 1930 ishte shpërngulur në Athinë. Në fund të jetës, zotëria posedues që dëshiroi të mbetet anonim vendosi që t’ia dhuronte Muzeut të Ali Pashës, edhe pse për këtë objekt origjinal mund të kishte marrë oferta nga shumë muze të botës. Arma e ekspozuar tashmë në muzeun e Ali Pashës në Janinë është e tipit karajfile. Pushka karajfil/e, është një dyfek i gjatë, që mbushej nga gryka dhe shkrehej me strall. (Fjalor i Gjuhës së sotme Shqipe. Akademia e Shkencave të R.P.S.SH., Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Tiranë: 1980, fq. 789). Ajo kishte një tytë të gjatë dhe të hollë, shkrehej vetëm një herë dhe pjesën e pasme e kishte në formën e një koni. Kishte një namlli (tytë) 1,20-1.50 cm të gjatë, brenda e jashtë të lëmuar dhe një çark që në pamjen e jashtme paraqet një grehës me strall (gurë xixash), përballë ngrehësit ndodhet një masat çeliku dhe nën të ndodhej kupëza e barutit. Qyta që mbështetej në sup të krahut në rast qitjeje quhej dipçik. Namllia mbërthehej në kondak me rripa teneqeje të verdhë. Nëpërmjet tytës dhe drurit futej harbia, e cila është një shufër hekuri e gjatë sa tyta dhe shërben për të mbushur pushkën. Pushka karajfile përdorej gjerësisht në kohët e vjetra, por sidomos gjatë kohës së pashallëkut të Ali Pashë Tepelenës dhe në momentet e shpërthimit të Revolucionit Grek në vitin 1821.
Dyfeku karajfile dallohet për stolisjet e shumta të bronzit por në armët që ishin në zotërim të elitës ushtarake dhe fisnike vendase, zbukurimet i kanë edhe me ar. Dyfeku karajfili ishte me origjinë dhe prodhim venecian dhe u përdor në Perëndim, kryesisht në fillimet e shekullit XVII deri nga mesi i shekullit XVIII. Preferohej për tytat e gjera, të cilat mbusheshin kollaj nga të quajturat “plumba” ose “fishekët”. Megjithëse arma karajfile, ishte e panevojshme në ushtritë e rregullta të Perëndimit, në duart e gjuajtësve dhe nishanllive të Lindjes, ishte shumë e çmuar. Pjesa e saj e pasme, kondaku, përdorej me efikasitet si çomange në raste nevoje. Pushka e krahut (karajfilja) ka qenë një nga llojet më të përdorura të armëve të zjarrit të shqiptarit. Në dallim nga qendrat e tjera të prodhimit të pushkëve, si Berati, Elbasani dhe Janina në qytetin e Shkodrës, janë prodhuar karajfile me shumicë dhe të zbukuruara në teknikën e filigranit. Armët e zbukuruara në argjend, kushtonin shtrenjtë dhe janë përdorur kryesisht prej shtresave të pasura. Në vitin 1875, në Shkodër filloi të prodhohej edhe martina. Motivet e zbukurimit në armët e krahut janë në reliev dhe spikasin mbi sipërfaqen e armës. Teknika e realizimit është e ndryshme, si: e derdhjes, e rrahjes dhe e filigranit. Karajfilet shpeshherë janë zbukuruar edhe me sedef. Armët e gjata takohen të zbukuruara në material argjendi, bronzi, si dhe thjesht prej llamarine, duke shprehur kështu pozitën ekonomike të bartësit. Ka raste që këto zbukurime bëheshin edhe prej ari. Fundi i tytës së armës është realizuar me teknikën e derdhjes. Zbukurimet në argjend pasuroheshin edhe me fildish, në formë drejtkëndëshi, me sedef ose me savat. Në zbukurimin e armëve të krahut me material bronzi është përdorur zakonisht teknika e rrahjes dhe pak mbipunim, ndërsa në armët me zbukurime të thjeshta llamarine, ku veshja realizonte vetëm ruajtjen e drurit janë përdorur skalitje.
Veshja e karajfileve është realizuar me paftë argjendi të rrahur, vende-vende të skalitur dhe të zbukuruar me copa në formë drejtkëndëshi, shpeshherë sedefi, ndarja e copëzave të të cilit kryhej nëpërmjet një puje. Në faqet anësore të dorezës ishin të vendosura pesë puja të mëdha, ndërsa punimi në paftë realizohej në tërë gjatësinë e saj, që prej fundit të dorezës e deri në majën e tytës. Lidhja e pjesës së drunjtë me tytën kryhej nëpërmjet fashetave, të cilat në pjesën ballore të zbukuruara me incizime motivesh vegjetale.
Për prejardhjen e emrit të pushkës karajfile ekzistojnë tre versione. Varianti i parë është se e kishte marrë këtë emër ngaqë tyta e saj kishte formë karafili, si trombonet e mëvonshme. Varianti i dytë është se sipas zakonit të kohës, ngaqë kishte si emblemë e dyqanit të armëve një karafil, dhe varianti i tretë ngaqë kishte të gdhendur, ngjitur me ujkun si shenjë dalluese firmën e prodhuesit nga shtëpia veneciane e Carlo e Fili. (Karli dhe të bijtë), çka ishte shtrembëruar në kariofili në greqisht ose karajfile në shqip. Raste të tilla të shtrembërimit të emrave të firmave prodhuese kanë ekzistuar deri vonë në gjuhën shqipe. Kujtojmë këtu fjalën “mauzer”, për një lloj pushke që përdorte ushtria e rregullt greke, çka në të vërtetë ishte mauzer, emri i firmës në Gjermani apo fjala “belgjik” sërish për pushkë që korrespondonin me pushkët prodhuar në Belgjikë.
Përveç karajfiles së prodhuar në Venecia, kishte dhe armë të këtij tipi prodhuar në vende të tjera të Europës, të quajtura, si karafili prift dhe karafili maxhar. Emri i këtyre armëve të krahut mendohet se lidhet me emrin e fabrikantit apo firmës Carlo Figlio. Ato kishin të njëjtin konstruksion njësoj si kërraballiu por të parat kishin namlliat më të shkurtra dhe me nga një stemë. Karafili prift kushtonte afro 700-900 grosh. Ai që kishte stemën si kurorë, që ngjasonte me mitrën e një episkopi quhej karafil prift dhe ai që mbante një stemë tjetër që ka ardhur nga Hungaria quhej karafil maxhar.
Ali Pashë Tepelena ishte një adhurues i madh i armëve dhe nga shënimet e udhëtimit që kanë lënë shumë udhëtarë dhe diplomatë që vizituan pashallëkun e Janinës, njohim se ai mbante shumë prej tyre të varura në mur si objekte zbukurimi, si duket në tablonë e Joseph Cartëright (1789-1829), pikturuar në mars 1819 dhe publikuar në 1822 (CARTWRIGHT, Joseph. [Eleven colored costume plates of northwestern Greece, including a portrait of Ali Pasha], London, R. Havell, 1822). Pukëvili në veprën e vet “Historia e ringjalljes së Greqisë” (1825) kur rrëfen rrethimin e Ali Pashës në Janinë, përmend armët që Pashai Tepelenas përdori në një rast kur kundërsulmoi ndaj ushtrisë së Pasho Beut.Avxhibashi i solli armët e nishanit, me famë në Epir ku shqiptarët luftëtarë u kanë ngritur dhe këngë siç këndonin dikur grekët në shekujt homerikë, mburojës së Akilit. E para armë ishte një pushkë gjatoshe fabrikuar në Versajë, e veshur me damask blu dhe e qëndisur me yje ari, të cilën ia pati dërguar dikur Xhezarit në Shën
Gjon të Akrës nganjëllyesi i piramidave. Si vdiq ky pasha, arma i kaloi fatziut Selim III që ia dha si shpërblim trimërie Jusuf Qorr Pashës, tri herë vezir-azem sajë fatit; ky kur ishte në Negropont në fund të karrierës së tij të gjatë, ia la me testament Ali Tepelenës. Ky ia besoi më pas Akatit të tij gjakatar, Thanas Vajës; njërit prej shatërve i kaloi pastaj një karabinë që ia kishin dhuruar më 1806 me emrin e Napoelonit; në qemeret e shalës vari mushqetën e Karlit XII të Suedisë, armë me vlerë të paçmuar kundrejt personit që e mbante. E kish pas marrë dikur dhuratë nga Gustav Adolfi, në kohën kur ky monark i tradhtuar prej fatit preku tokën në Prevezë, rrugës që pat ndërmarrë për në Varrin e Shenjtë, shtegtim që i dështoi nga një intrigë diplomatike (Francois Pouqueville. Ali Tepelena. K&B: Tiranë, 2009, fq. 399)
Që në fillim kur u bë i njohur dorëzimi i armës u shkrua se mbishkrimi mbi armë është në greqisht, por një vështrim më i saktë duket se germa S në fjalën Pasha nuk është e alfabetit grek, por një C, që nënkupton germën sigma në greqisht. Prania e kësaj shkronje në pushkë, na shtyn të mendojmë se gdhendësi është një njohës i greqishtes që është shkruar Bibla. Germa C përdoret për Σ në epigrafi dhe në shkrimin majuscule biblik deri në shek. VI dhe përdorimi i saj në tekste në kohën e pashallëkut të Ali pashë Tepelenës do të ishte diçka e pazakontë, por nëpër epigrafi apo vula ajo gjendet edhe gjatë kësaj kohe, çka na shtyn të mendojmë se mjeshtri skalitës dhe zbukurues i pushkës duhet të jetë nga Janina, ku gjuha greke shërbente si pikë kontakti kulturor midis popullsive të ndryshme që banonin në Pashallëkun e Janinës.
Identifikimi i sa më tepër objekteve që lidhen me historinë e shqiptarëve, qoftë dhe në muze jashtë Shqipërisë, shpjegimi dhe saktësimi i të dhënave rreth tyre, e pasuron kulturën shqiptare dhe i jep mundësi historisë të shkruhet më mirë, për vendin dhe rolin e shqiptarëve në rajon.
Bibliografi:
• CARTWRIGHT, Joseph. [Eleven colored costume plates of northwestern Greece, including a portrait of Ali Pasha], London, R. Havell, 1822
• Fjalor i Gjuhës së Sotme Shqipe. Akademia e Shkencave të R.P.S.SH., Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Tiranë: 1980.
• Francois Pouqueville. Ali Tepelena. K&B:Tiranë, 2009
Festivali Ndërkombëtar i Letërsisë POLIP mbrëmë mbylli rrugëtimin e edicionit të 8-të. Përgjatë tri ditëve këtë festival e karakterizuan aktivitete të ndryshme të cilat në fokus kishin letërsinë. Aktivitetet e këtij festivali kishin një moto të veçantë e tejet kuptimplotë “Republika e Lirë e Letërsisë”.
Paneli i fundit që diskutoi në Qendrën “Multimedia”, përbëhej nga Antoine Jaccoud nga Zvicra, Zora Del Buono nga Zvicra, Matteo Colombi nga Gjermania, Manjola Nasi nga Shqipëria dhe Clemens Meyer nga Gjermania. Ky panel u moderua nga Alida Bremer nga Kroacia.
“Lindja e fashizmit nga fryma e poezisë”, ishte edhe tema bosht për të cilën panelistët do të diskutonin. “A duhet poetët të involvohen në politikë”, ishte pyetja kryesore e moderatores. Me këtë rasti Alida Bremer si shembull tipik e përfshiu Gabriele D’Annunzio të cilin e ka karakterizuar jeta poetike dhe letrare e më pas ajo politike. Ai nga një figurë letrare ishte shndërruar në një hero të luftës. Në një shembull të ngjashëm ajo përmendi edhe Friedrich Nietzsche. Idetë e D’Annunzios e kishin influencuar edhe fashizmin italian të Benito Mussolinit, dhe për këtë arsye ai e quan një “racist poetik”.
Antoine Jaccoud nga Zvicra e mori si shembull Eduard Limonov- një poet, shkrimtar rus i cili kishte një dëshirë të fortë për të qenë një poet radikal.
“Ai kishte disa ambicie pak të “frikshme”, duke shkruar dhe jetuar me të njëjtat ideale, në kërkim të radikalitetit ai ishte i njëjtë në poezi, shkrime dhe në jetën e tij, duke i lidhur edhe me veprimet mizore dhe kriminale. Ai emigroi në Amerikë e Paris. Në Paris atë e donin mjaft shumë, ai ishte provokativ. Më pas ai krijoi Partinë Nacionale Bolshevike”, u shpreh Joccoud gjatë diskutimit.
Zora Del Buono po ashtu nga Zvicra ngriti çështjen se nuk kanë gjetur asnjë grua shkrimtare në të kaluarën e cila ka menduar që është gjeniale, siq është shembulli i Virginia Woolf që kishte mjaft sfida rreth vetes.
“Ndoshta ky mendimi për të krijuar një “botë më të mirë”, apo një “utopi”, është një gjë që u përkiste burrave. Duhet besuar më shumë në krijimin e një “personi më të mirë” dhe kjo ndodh ndoshta për shkakun se gratë lindin dhe ndjenjë dhimbjen”, u shpreh Del Buono.
Manjola Nasi nga Shqipëria po ashtu tregoi për atë se çfarë trajton në librat e saj dhe shfaqi pikëpamjet e saj.
“Nuk dua të gjeneralizoj, dua vetëm të bëj krahasime mes asaj çfarë ka ndodhur, të bëj krahasimin me të kaluarën dhe tani. Të shohim se çfarë janë ngjashmëritë, e gjithashtu të shohim edhe rolin që poetët mund të kenë në këto rrethana. Me ideologji ata mundohen të ndikojnë t’i aplikojnë efektet e tyre në shkalla të ndryshme”, u shpreh Nasi.
Matteo Colombi i cili kishte studiuar në Itali tha se historia për regjionin e Triestes që ishte pjesë e mbretërisë hazburge e që ishte multietnike pasi që kishte italian, slloven, kroat dhe ata kishin të drejta specifike kishin shkolla, teatro dhe institutet e tyre dhe i gjithë ky regjion u bë italian pas Luftës së Parë Botërore.
“Fashizmi kishte një qëndrim imperialist që për njerëzit italian të regjionit ishte shumë i mirë”, u shpreh Colombi.
Këtë vit rreth tridhjetë shkrimtarë të njohur të letërsisë botërore kanë qenë pjesë e festivalit më të madh kushtuar letërsisë në Kosovë. Ndërsa edicioni i 8-të i “Polipi”-it ishte i veçantë edhe për faktin se për dallim nga vitet e tjera festivali përveç aktiviteteve të tij në Prishtinë u shtri edhe në Prizren dhe Ferizaj./ KultPlus.com
Dy shqiptare mbrëmë kanë shkelur në tapetin e kuq të eventit Billboard Music Awards 2018 që u mbajt në Las Vegas, shkruan KultPlus.
Bebe Rexha dhe Dua Lipa dy këngëtare që po pushtojnë skenat ndërkombëtare, dje kanë shkëlqyer me dukjen e tyre në këtë ceremoni, ku kanë marrë pjesë edhe shumë emra të mëdhenj të industrisë muzikore. Po ashtu Dua Lipa atje ka intepretuar edhe superhitin e saj “New Rules”.
KultPlus ju sjellë fotografi të këtyre dy këngëtareve atje.
Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Rita Ora, është pa diskutim njëra ndër emrat më të përfolur në mediat ndërkombëtare. Shkas për këtë gjë bëhen sukseset e saj të njëpasnjëshme, ndërsa jo më pak vëmendje merr edhe jeta e saj private.
Këngëtarja ka lindur në Prishtinë, dhe kur ajo ishte njëvjeçare, familja e saj emigruan për në Mbretërinë e Bashkuar. Rita është fëmija i madh i prindërve Besnik dhe Versa Ora, ndërsa ka edhe një motër më të vogël, Elenën, dhe një vëlla tjetër, Donin.
Dje (e diel) prindërit e këngëtares festuan 30-vjetorin e martesës, dhe këtë datë të veçantë familja Ora vendosën ta kremtojnë së bashku. Ka qenë vajza e dytë e familjes, Elena Ora, ajo e cila ka publikuar në rrjetin social Instagram, një fotografi të rrallë nga martesa e prindërve të saj në Kosovë, 30 vjet më parë, shkruan Insajderi.
“Urime 30 vjetori martesës për prindërit e mi. Çifti im i preferuar dhe miqtë e mi më të mirë, që kanë kaluar kohën më të mirë së bashku. Faleminderit që tregoni shoqëri të mirë për mu, dashuri dhe përkushtim”, ka shkruar Elena në mbishkrimin e fotografisë./ KultPlus.com
Këtë vit në Billboard Awards, që u mbajt në Las Vegas, këngëtari i njohur Ed Sheeran mori më së shumti çmime.
Sheeran, shkoi në shtëpi me plotë 4 çmime. Artisti më i mirë, artisti më i mirë për këngët në radio, artisti me më së shumti albume të shitura, dhe me Top Hot 100.
Gjatë performancës, Sheeran i atribuoi disa fjali të ndjeshme tashmë të ndjerit Avicii, i cili vdiq muajin e kaluar në moshën 28 vjeçare./ KultPlus.com
Bernard Lewis shkruan së rënia e Kostandinopojës nuk qe “fitore e barbarizmit, por më shumë e një qytetërimi tjetër dhe jo mediokër”.
Artikulli është botuar në tetor të vitit 1953. Bota.al e publikon në përkujtim të ndarjes së tij nga jeta më 19 maj, në moshën 102-vjeçare.
Këtë vit turqit po festojnë përvjetorin e 500-të të pushtimit të tyre të Kostandinopojës. Sundimi turk në Europë filloi pothuajse një shekull më parë dhe u vendos fuqishëm në kohën që pushtimi i qytetit perandorak rrumbullakoi dominionet turke dhe e bëri Kostandinopojën edhe njëherë akoma kryeqytetin e një perandorie të madhe. Por përvjetori mund të shërbejë si një rast për disa reflektime lidhur me vendin e Perandorisë Osmane në historinë e Europës dhe të botës.
Për shumicën e europianëve, humbja e Kostandinopojës është një katastrofë e madhe historike, një humbje e kristianizmit e cila nuk është riparuar kurrë. Pavarësisht marrëdhënieve të tashme miqësore midis Turqisë dhe Perëndimit, ekziston akoma një rezervë mosbesimi dhe bile nganjëherë armiqësie, me rrënjë të thella në të kaluarën kristiane europiane. Për shumicën e europianoperëndimorëve të kënduar, fjalët “turk” dhe “Turqi” kanë asociacione komplekse emocionale, të ngjyrosur nga shekuj armiqësie; dhe për europianolindorët panorama tradicionale e pushtuesit turk është bërë pjesë e folklorit kombëtar. Ky imazh perëndimor i turqve ka mjaft burime. I pari nga këto është frika, e ngulitur në mendjen perëndimore gjatë periudhës së gjatë kur turqit po hynin në zemër të Europës dhe dukej se kërcënonin vetë ekzistencën e kristianizmit. Richard Knolles, kronisti elisabethian i turqve, shprehte ndjenjat e Europës kur fliste për turkun si “terrorin aktual të botës”. Edhe në Islandën e largët, njerëzit luteshin që të shpëtonin nga “dinakëria e Papës dhe terrori i turkut”. Që e fundit nuk qe frikë e kotë u tregua nga sulmi i piratëve turk në Islandë në vitin 1627, kur disa qindra të burgosur u dërguan në Algjer.
Kjo ndjenjë frikë u shtua nga armiqësia fetare midis kristianizmit dhe islamit, që i përket pushtimeve të para arabo – myslimane, të cilat kishin hequr provincat kristiane të Sirisë, Egjiptit, Afrikës Veriore dhe Spanjës nga Perëndimi dhe i kishin inkorporuar ato në botën islamike. Përplasja u rinovua nga kundërsulmi kristian në Mesdheun Perëndimor e kryqëzatat dhe sërish nga ofensiva e re myslimane e ndërmarrë ndaj Europës prej turqve osmanë. Edhe shekullarizimi i Europës nga Rilindja kohë më vonë nuk e pakëson seriozisht këtë armiqësi ndaj islamit. Por urrejtja fetare zakonisht jeton më shumë se besimi fetar. Udhëtarët perëndimorë në Turqi, të cilët qenë burimi më i madh i informacionit për botën perëndimore, me pak përjashtime i përforcuan këto paragjykime. Shumicës prej tyre i mungonte perceptueshmëria dhe imagjinata për të kuptuar se cilësitë e mira familjare që ata vlerësonin në shtëpi mungonin në Turqi, atje qenë të pranishme ato të një lloji të ndryshëm. Ata nuk kuptonin se ky qe një qytetërim tjetër, me etikën e tij dhe standardet dhe vlerat e tij. Në kohëra më të vonshme, armiqësia perëndimore ndaj turkut u zgjat nga entuziazmi i filohelenëve të cilët në admirimin e tyre të drejtë për Greqinë i bënë më pak se drejtësi turkut, duke parë tek ai vetëm shkatërruesin brutal të lirive të Hellas-it dhe duke harruar fjalët e famshme të dinjitarit bizantin Lucas Notaras: “Është më mirë të shikosh në qytet pushtetin e çallmës turke sesa atë të rasos latine”.
Në kohën tonë, është shtuar një burim tjetër keqinformimi. Qysh nga përhapja e nacionalizmit në Ballkan dhe në Lindjen e Afërt, më shumë një duzinë shtetesh janë krijuar nga gërmadhat e Perandorisë Osmane, secili me legjendat e veta kombëtare të çlirimit dhe llojin e tij të historiografisë kombëtare. Si shumica e popujve të çliruar, shtetet ballkanike dhe me pas ato arabe tentuan që t’ia vishnin të gjithë defektet dhe mangësitë e shoqërive të tyre sundimit të keq të mjeshtërave të rënë perandorakë. Më të artikuluar në termat perëndimore sesa turqit, aya ia kanë arritur që të bindin shumicën e vëzhguesve perëndimorë për të vërtetën e versionit të tyre të historisë.
Mund të jetë shpresuar që rigjallërimi i të mësuarit në Europë dhe rritja e historisë shkencore do të kishin sjellë më shumë pikëpamje të paanshme dhe një qëndrim më pak paragjykues. Por në fakt nuk ka qenë kështu. Paragjykimi, si shpesh, është gllabëruar nga injoranca. Megjithëse është gjerësisht e pranuar se njeriu nuk e shkruan historinë franceze pa ndonjë referim në burimet franceze, europianoperëndimorët vazhdojnë që të shkruajnë historinë turke – të riemëruar Çështja Lindore – pa asnjë referencë në atë çka vetë turqit kanë për të thënë lidhur me të. Por burimet turke ekzistojnë në sasi të mëdha – histori, kronika, dokumenta arkivore me miliona, shumica e të cilave janë botuar. Nuk ka më asnjë nevojë për t’i shikuar turqit vetëm nëpërmjet syve të rivalëve dhe armiqve të tyre.
Ky qëndrim negativ ndaj turqve, megjithëse predominues, nuk është i vetmi. Ekziston gjithashtu edhe ajo që dikush mund ta quajë një legjendë pozitive të turkut në Europë – dhe këtu nuk po flas për konsideratat politike dhe ushtarake që herëpasëhere i shtyjnë liderët europianë të darkojnë me turkun, megjithëse me lugë të gjatë. Perëndimi ka një legjendë romantike apo heroike të turkut, e cila sërish ka origjina të ndryshme. Nganjëherë ajo ka qenë doktrina perëndimore e “të egrit fisnik” – me turkun që luan gjithmonë këtë rol. Nganjëherë turku, ashtu si popujt e tjerë ekzotikë, është përdorur si një mjet për koment social në Perëndim; nganjëherë, gjithashtu, është një mjet kundërshtie antikristian apo më specifikisht antikatolik, njëlloj sikur polemistët protestantë të shekullit të XVI-të krahasuan tolerancën turke me represionin katolik. Nganjëherë, një apo tjetër grup kombëtar apo social në Perëndim përjetoi apo imagjinoi një ndjenjë afiniteti me turqit. I tillë për shembull që miti panturanian i avancuar nga disa intelektualë hungarezë, të cilët kërkuan një aleancë hungaro – turke kundër kërcënimit të përbashkët të pansllavizmit. I tillë qe gjithashtu qëndrimi i disa elementëve midis klasave sunduese angleze, të cilët shikonin tek myslimani osman një xhentëlmen prej kishte të vendosur dhe tek kristiani osman një jokonformist rebel. Në përgjithësi, ekzistojnë dy prototipe turku në legjendën perëndimore, njëri i shprehur me fjalën “i urryer”, tjetri me fjalën “xhentëlmen”. Të dy kanë të bëjnë pak me Turqinë e vërtetë. Në atë çka vijon, unë propozoj që të shqyrtoj disa prej akuzave specifike të ngritura kundër turqve ose më mirë disa prej defekteve të supozuara të tyre, ekzistenca e të cilave në heshtje pranohet si aksiomatike, dhe për të parë sesa larg janë ato të justifikuara nga një shqyrtim i paanshëm i dëshmive.
Një supozim i rëndomtë është se turku qe një barbar brutal pa kulturë. Por turqit osmanë kanë një letërsi të pasur, që shkon prapa në shekullin e XIII-të në Turqi dhe akoma me herët midis popujve turq lindorë të Azisë Qendrore. Ndoshta jo në nivelin e letërsive të mëparshme myslimane në arabisht dhe persisht, ka akoma shumë nga ajo që është shumë më tepër se vlerë lokale, veçanërisht në traditën e madhe të shkrimit historik. Historiografia osmane nuk konsiston thjesht në anale, por në histori të vërtetë, nganjëherë duke arritur bile një cilësi epike. Kjo letërsi është pak e njohur në Perëndim, por ky vështirë se është faji i turqve. Më lehtësisht të sigurueshme për vizitorët e huaj janë lavditë e artit dhe arkitekturës osmane – xhamitë e mrekullueshme që akoma hijeshojnë Turqinë dhe shtetet pasuese; miniaturat, punët metalike dhe produktet e arteve industriale dhe dekorative. Jo më pak e rëndësishme nga këto është arti karakteristik i kaligrafist, shpesh i nënvlerësuar apo i keqkuptuar nga vëzhguesit perëndimorë, por në gjendje të arrijë një nivel të lartë vetëshprehjeje artistike. Kultura turke, sic do të shpresonte njeriu, është kryesisht islamike dhe osmani i arsimuar ishte familjar me klasikët arabë dhe persë siç qenë bashkëkohësit e tij perëndimorë me ato të Greqisë dhe Romës.
Megjithatë, një interes në qytetërimin perëndimor, megjithëse shumë i kufizuar, nuk mungoi tërësisht. Mehmet Pushtuesi kishte një njohje të greqishtes dhe një bibliotekë me libra grekë. Enturazhi i tij përfshinte humanistin italian Ciriaco Pizzocolli of Ancona dhe humanistin grek Critoboulos. Ky i fundit – i cili ishte biografi i Mehmetit – përmend interesin e tij në gërmadhat dhe reliket greke, dhe kur përshkruan mrekullimin e Mehmedit në Partenon, arrin t’i dhurojë atij titullin e “filohelenit”. Pas marrjes së Kostandinopojës, Mehmedi duhet ta mbante premtimin e bërë trupave të tij për t’u dhuruar tri ditë të lira në qytetin e pushtuar, por shkrimtarët grekë dhe perëndimorë konfirmojnë se ditën e katërt ai mori masa për të mbrojtur dorëshkrime, ndërtesa dhe relike. Disa studiues thonë se pushtimi turk i Kostandinopojës qe më pak shkatërrimtar se ai i kryqëzatave perëndimore në vitin 1204.
Një fjalë e përdorur shpesh për të përshkruar Perandorinë Osmane është “copë copë” dhe ekziston një përshtypje e përgjithshme se qeveria osmane qe gjithmonë e paaftë, e korruptuar dhe e mefshtë. Megjithatë, dokumenta të panumërta në arkivat e Stambollit tregojnë se deri në shekullin e XVI-të perandoria qeverisej nga një strukturë burokratike e përpunuar, jashtëzakonisht e kujdesshme në detyrën e saj të administrimit të një perandorie të madhe. Vetëm një seri regjistrash, në mbi 1000 vëllime, përmban një regjistrim për qytete, fshatra, popullsi dhe të ardhura për të gjithë Perandorinë nga Budapesti nga Bagdad. 50000 e më shumë regjistra të lidhura dhe miliona letra, ende të ruajtura në arkivat turke, tregojnë se cilatdo që mund të kenë qenë defektet e administratës osmane, ajo që në periudhat e fillimit dhe të mesme aspak “copë copë”.
Kundër akuzës së shkatërrueshmërisë që shpesh bëhet kundër sundimit turk, mund të përmendet e njëjta dëshmi. Regjistrat tregojnë një rritje në popullsi dhe në begati në shumicën e zonave pas pushtimit, të cilën udhëtarët – aspak dëshmitarë miqësorë – e konfirmojnë. Në territoret arabe, sundimi osman solli paqe e siguri pas tmerrit të rëndë të sundimit të vonshëm mamluk. Edhe në Ballkan, qeveria osmane solli unitet e siguri në vend të konflikteve dhe kaosit të mëparshëm. Në luftërat e pushtimit, një pjesë e madhe e aristokracisë latifondiste u shkatërrua dhe pasuritë e tyre të pazot u inkorporuan në sistemin feudal osman dhe ju dhuruan ushtarëve osmanë. Nën rendin osman, mbajtësi i këtyre pronave preokupohej vetëm me të ardhurat dhe nuk kishte të drejta sinjorie. Për pasojë, fshatarët gëzonin liri shumë më të madhe në fermat e tyre sesa më parë, ndërsa veprimi i ligjit osman e parandalonte njëherazi copëzimin e përqëndrimin e pronësisë mbi tokën. Kjo siguri dhe begati, e dhënë një bujqësie fshatare nga një qeveri e cila kisha trashëguar besnikërinë vjetër të detyruar nga popujt ballkanikë ndaj fronit perandorak bizantin, bëri shumë për t’i pajtuar ata me defektet e tjera të sundimit osman dhe shpjegojnë në një masë të madhe qetësinë e gjatë që mbretëroi në Ballkan deri në futjen shpërthyese të ideve nacionaliste nga Perëndimi. Edhe Kostandinopojës, pushtimi osman i solli një begati të re, teksa qyteti u transformua nga një fosil në kryeqytetin e lulëzuar të një perandorie të madhe.
Një tjetër akuzë është ajo e tiranisë. Sigurisht që Sulltani nuk ishte demokrat, por, në fund të fundit, demokracia siç e njohim dhe e praktikojnë ne atë ka lulëzuar vetëm në pak vende dhe në shumicën prej tyre është e vonshme dhe e parakohshme. Sulltani nuk qe një despot i vërtetë, por gardiani suprem i Ligjit të Shenjtë të dhënë nga Zoti të islamit, ndaj të cilit vetë ai ishte subjekt. Është e vërtetë se Ligji i Shenjtë i jepte atij një pushtet pothuajse despotik dhe se kjo nuk siguronte për zbatimin kundër tij, por, në analizë të fundit, Ligji i Shenjtë mbeti baza e strukturës sociale dhe politike të Perandorisë dhe vëzhgohej nga sulltanët, sovraniteti i të cilëve pranohej dhe respektohej nga njerëzit, myslimanë dhe kristianë qofshin, si i drejtë dhe i pashmangshëm.
Dy cilësi të tjera që u janë atribuuar turqve janë fanatizmi dhe jotoleranca. Turqit osmanë në të vërtetë qenë myslimanë fanatikë, të përkushtuar ndaj ruajtjes dhe zgjerimit të shtetit islamik. Por toleranca është një cështje relative. Sipas parimeve të deklaruara nga demokracitë moderne, tolerancë nënkupton mungesë diskriminimi. Në këtë kuptim, osmanët nuk qenë tolerantë, përderisa jomyslimanët nuk qenë të njëjtët civilë dhe socialë si ndjekësit e besimit fetar dominues, por qenë subjekt i një numri pabarazishë ligjore. Por kjo lloj tolerance është e re dhe e pasigurtë, bile edhe në Europë, dhe nuk është më vend që të shikohet për të në Perandorinë e vjetër Osmane. Nëqoftëse e përkufizojmë tolerancën si mungesën, jo të diskriminimit, por të persekutimit, atëhere kurrikulumi osman deri në fundin e shekullit të XIX-të është i shkëlqyer. Preferenca e mirënjohur e grekëve të shekullit të XV-të për sundimin turk në vend të atij frank nuk qe pa arsye. Konfrontimi i kristianizmit dhe i islamit nganjëherë është krahasuar me Luftën e Ftohtë aktuale. Krahasimi është i vlefshëm në shumë pika, por duhet të kujtojmë në bërjen e tij se lëvizja kryesore e refugjatëve në shekujt e XV-të dhe XVI-të qe nga Europa në Turqi dhe jo anasjelltas. Kur sundimi osman në Ballkan mori fund, popujt ballkanikë e rimorën ekzistencën e tyre kombëtare, me besimet fetare, gjuhët dhe kulturat kombëtare të tyre të paprekura. Nuk ka asnjë mysliman sot në Spanjë apo Siçili dhe asnjë folës të arabishtes.
Një shembull i mirë i mënyrës me të cilën udhëtarët dhe diplomatët europianë i keqkuptuan dhe i keqinterpretuan institucionet osmane na jepet nga fjala “raja”. Sipas pjesës më të madhe të udhëtarëve europianë, pasuar nga pjesa më e madhe e historianëve, fjala raja nënkupton bagëti dhe ajo u aplikohej subjekteve kristiane të Portës, qëndrimi grabitqar i së cilës ndaj tyre shprehet tek termi. Në fakt, e folmja osmane deri në mesin e shekullit të XVIII-të e përdorte termin për popullsinë fshatare të Perandorisë, pavarësisht besimit fetar. Kështu, fshatarët myslimanë qenë raja dhe banorët e zonave kristiane nuk qenë të tillë. Vetë fjala vjen nga një rrënjë arabishte, që do të thotë të përtypësh, dhe do të ishte mirë të përkthehej si kope, duke shprehur idenë e mirënjohur baritore të qeverisë, e cila është e rëndomtë në kristianizëm dhe në islam. Ky është një koment kurioz lidhur me modelin e influencës perëndimore ndaj Turqisë, që nga mesi i shekullit të XVIII-të keqinterpretimi perëndimor i termit u kaloi vetë turqve, të cilët filluan ta përdorin dhe nganjëherë edhe ta zbatojnë atë në kuptimin dikur të gabuar perëndimor.
Me rënien e Perandorisë Osmane, disa akuza tradicionale kundër turqve pjesërisht u bënë të justifikuara. Kultura osmane ra në një përsëritje dhe imitim të thjeshtë të modeleve të mëparshëm. Administrata osmane vazhdoi të jetojë deri kur Perandoria vërtet u bë “copë copë”. Dobësia në rritje përballë pushtimit të huaj dhe rebelimit të brendshëm shpesh çuan në shtypje, brutalitet dhe tirani. Dyshimi, urrejtja, frika dhe nganjëherë, mund të shtojmë ne, shembulli i jotolerancës perëndimore e transformuan qëndrimin turk ndaj popujve të nënshtruar.
Por kur e gjitha kjo është thënë dhe bërë, do të argumentohej, turqit janë në mjedis të huaj dhe armiqësor në Europë. Deri shumë vonë ky përshkrim ishte i merituar në mënyrë të pamohueshme, por problemi nuk duhet ekzagjeruar. Nuk qenë barbarët nga stepat e Azisë Qendrore ata që pushtuan Europën juglindore, por një popull mysliman i qytetëruar, dhe islami, pavarësisht konfliktit të tij të gjatë me kristianizmin, ka shumë gjëra të përbashkëta me të. Të ndajnë trashëgiminë herreje të profecisë, zbulimit, monoteizmit etik dhe ligjit hyjnor. Të dy ndanin trashëgiminë heleniste, së cilës islami i ruajti filozofinë dhe shkencën, ndërsa Perëndimi i ruajti letërsinë dhe artin. Islami është shumë më tepër i ngjashëm me Europën në traditat kulturore të tij sesa Orienti i vërtetë, në Indi dhe në Kinë. Por turqit qenë familjarë në një kuptim më të afërt dhe më material. Ata kanë qenë në Anadoll qysh nga shekulli i X-të, duke absorbuar racat e vjetra të gadishullit; në Europë qysh nga shekulli i XIV-të. Në kohën që pushtuan Kostandinopojën, ata qenë përshtatur shumë mirë në Ballkan, përzier me gjakun grek, sllav dhe shqiptar. Meshkuj kristianë nga lindja qenë të rëndësishëm në oborr dhe në ushtri – trupat e jeniçerëve konsistonin ekskluzivisht në të tillë. Mehmet Pushtuesi ishte komod në greqisht dhe në Greqi. Në shumë kuptime, turqit qenë më pak të huaj në Kostandinopojë sesa qenë kristianët perëndimorë.
Sigurisht që humbja e Kostandinopojës qe një humbje për kristianizmin dhe Europën, megjithëse ndoshta jo dhe aq totale sa ishte frika dikur. Nuk është pa domethënie që turqit sot po festojnë përvjetorin e 500-të të fitores së tyre të madhe me kalendarin gregorian dhe jo me atë mysliman. Ajo nuk qe një fitore e barbarizmit, por më shumë i një qytetërimi tjetër dhe jo mediokër. Katër minaret e holla e të gjata që turqit i shtuan Kishës së Shën Sofisë, për kristianin, mund të jenë një përdhosje, por nuk janë shkatërrim.
Bernard Lewis lindi në vitin 1916 në Stoke Newington të Londrës. Ai ishte historian orientalist dhe komentator politik. Ka dhënë mësim në London School of Oriental and African Studies dhe në University of London. Ishte i specializuar në historinë e islamit dhe në ndërveprimin midis islamit e perëndimit dhe ishe veçanërisht i famshëm në qarqet akademike për veprat e tij lidhur me historinë e Perandorisë Osmane. U nda nga jeta më 19 maj, në moshën 102-vjeçare./ KultPlus.com
Këngëtarja Beyonce tashmë është pronare e një kishe të mbaruar prej guri, 7,500 metra katror. Kisha në New Orleans – e cila është e vjetër më shumë se 100 vjeçare – kishte vlerë prej 850 dollarësh … por është e paqartë nëse ajo ka marrë një zbritje “hyjnore”.
Raportohet se kisha e Beyonces është ndërtuar në fillim të vitit 1900, por ka qenë jashtë shfrytëzimit për disa kohë për shkak të largimit të anëtarëve të saj.
Duket sikur mund të jetë koha e ringjalljes edhe pse 36-vjeçarja nuk duhet të ketë ndonjë problem për të gjetur njerëz që duan të formohen dhe të bashkohen me kongregacionin e saj gjersa motra e saj, Solange, jeton gjithashtu aty.
E gjithë kjo pasi që në një kishë në San Francisco, këngëtarja e mbajti një meshë javë më parë dhe kishte më shumë se 900 njerëz që morën pjesë me lutjet e tyre.
Ndryshe, këngëtarja është duke punuar në projekte të reja muzikore që do t’i publikojë gjatë muajve në vijim./ KultPlus.com
Bebe Rexha është një ndër këngëtaret më të suksesshme shqiptare në rrafshin ndërkombëtar. Bukuroshja jonë po vazhdon me suksese të njëpasnjëshme dhe koncerte anembanë globit.
Ajo së fundi ka qenë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve në “Billboard Awards”, ku ishin të pranishëm shumë yje botërore. Por, 28-vjeçaren në tapetin e kuq e priste një befasi që i kishte përgatitur një fans i saj i quajtur Mason Ramsey.
Ky i fundit me kërkesë të prezantueses në qilimin e kuq filloi të këndojë një këngë të shqiptares, e cila gjë e befasoi këndshëm Rexhën.
“Kur Mason Ramsey e këndon më bukur se unë këngën time”, ka shkruar ndër të tjerash në llogarinë personale në Instagram, Rexha.
Ndryshe, këngëtarja është duke punuar në projekte të reja muzikore që do t’i publikoj gjatë muajve të ardhshëm./ KultPlus.com
Fotografia: Kosova.info
Këtë fotografi të Prishtinës e kishte zgjedhur si prapavijë në një video-adresim për 10-vjetorin e pavarësisë së Kosovës, shefi i Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Marko Gjuriq.
Videoja propaganduese me titull “The true story of Kosovo”, ku Gjuriq në prapavijë ka kryeqytetin e Kosovës, është publikuar në kanalin zyrtar të Partisë Progresive të presidentit serb, Aleksandër Vuçiq.
Por, fotografia e ngjitur si tapet prapa zyrtarit serb i është vjedhur fotografit kosovar Arben Llapashtica.
Llapashtica, i cili është kameraman i KTV-së, thotë se ka mbetur i habitur kur e ka parë këtë veprim.
Llapashtica thotë se fotografia e tij është e ngarkuar në Wikipedia, por përdorimi i saj lejohet vetëm nëse dikush i atribuohet autorit.
Për këtë shkelje të të drejtave autoriale, ai thotë se do të ngre një padi, shkruan Koha.net
Për padinë që po planifikon t’ia bëjë partisë së presidentit serb, ai është konsultuar edhe me Zyrën për të Drejtat e Autorit në Ministrinë e Kulturës.
Aty iu sugjerua që padinë ta bëjë në Serbi, pasi një të tillë, sipas shefit të kësaj zyre, Valon Kashtanjeva, ia mundësojnë rregullat ndërkombëtare.
Shkeljet e licencës standarde të Wikipedias dhe të drejtës morale të autorit i ka konfirmuar edhe njohësi i të drejtave të autorit, Arianit Dobroshi.
Në Partinë Progresive Serbe, të enjten, nuk kanë dhënë asnjë përgjigje lidhur me këtë çështje. / KultPlus.com