Komuna e Pejës ka organizuar një pritje madhështore për të artat e Kosovës, Distria Krasniqin e Nora Gjakova, bashkë me trajnerin e tyre Driton Kuka, të cilët kanë shijuar këto momente, shkruan KultPlus.
Kuka ka ndarë me ndjekësit e tij momente nga kjo pritje, mbrëmje që është shënuar edhe me fishekzjarrë.
KultPlus ju sjell të plotë reagimin e Kukës.
Peja ime …
Pritja në qytetin e lindjes shijon ndryshe!
Kampionet tona Olimpike ngrohësisht u priten dhe përshendeten në vendlindje.
Kryetari Muhaxheri dhe Drejtoresha Syka u përkujdesen për pritje madhështore të ekipit tonë!
Faleminderit për pritje madheshtore Peja ime ./ KultPlus.com
Polonia dhe Ukraina i kishin anuluar koncertet e këngëtarit serb, Goran Bregoviq, për shkak të përkrahjes që ai kishte shprehur për pushtimin e Krimesë së Ukrainës nga Rusia.
Pavarësisht shkeljeve serioze të të drejtave të njeriut nga regjimi pushtues rus në Krime dhe sanksioneve ndërkombëtare, Bregoviqi kishte mbajtur një koncert në Sevastopol të Krimesë, ku e kishte lavdëruar Rusinë dhe kishte thënë se shpresonte që Perëndimi “do të shërohet nga paranoja”.
Pas koncertit të mbajtur më 26 mars të vitit 2015, Bregoviqi ishte pyetur nga gazetarët nëse i frikësohej bojkotit. Ai kishte thënë: “Nuk mërzitem. Ne në Ballkan gjithmonë e kemi ndier madhështinë që vjen nga lindja, nga Rusia. Mendoj se Perëndimi gjithmonë ka shprehur një lloj paranoje për këtë. Shpresoj që kjo do të kalojë dhe se ata do të gjejnë një lloj ilaçi për këtë.”
Paraqitja e Bregoviqit në Sevastopol kishte rezultuar me anulimin e koncertit të tij, të planifikuar për 16 maj të atij viti në Kiev të Ukrainës, raporton Grupi për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut në Kharkiv.
Në të njëjtin vit – 2015 – Bregoviqi kishte planifikuar që të merrte pjesë edhe në një festival në Poloni, por koncerti i tij ishte anuluar pikërisht për shkak të mbajtjes së koncertit në Krimenë e pushtuar dhe përkrahjes që kishte shprehur për Rusinë./ gazeta express/ KultPlus.com
Një anketë e Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal, e azhurnuar në Barometrin e Ballkanit 2021, tregoi se 39% e familjeve në Shqipëri nuk e përballonin ekonomikisht një javë pushime në vit (shih tabelën bashkëngjitur).
Kjo përqindje ishte më e lartë se mesatarja rajonale (38%), por Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi kishin një përqindje më të lartë të popullsisë që konfirmoi se nuk mund të bënte pushime vjetore përkatësisht me 45 dhe 50%.
Kosova ishte e vetmja në rajon që kishte përqindjen me të ulët të familjeve, vetëm 11% e tyre që nuk mund të përballonin pushime një javë në vit.
Në Ballkan, shumica dërrmuese e pjesëmarrësve në anketë nuk e dinë nëse do të shkojnë me pushime (69%), pak më pak se një e treta e qytetarëve (31%) tashmë kanë planifikuar udhëtimin e tyre për vitin 2021. Rreth 10% po planifikojnë të udhëtojnë në natyrë ose udhëtim aventure, 9% e tyre planifikojnë të vizitojnë qytete të reja, dhe 6% të vizitojnë familjen dhe miqtë e tyre.
Numri më i madh i pjesëmarrësve të cilët nuk janë të sigurt nëse do të shkojnë me pushime gjatë vitit 2021 janë në Serbi (88%), më pas Shqipëria me 84%, ndërsa në anën tjetër të medaljes qëndron Kosova, e cila ka regjistruar numrin më të ulët të të anketuarve që nuk e dinë nëse ata do të shkojnë me pushime këtë vit, duke arritur kështu në 30% të të gjithë popullsisë së saj.
Kosova gjithashtu ka përqindjen më të madhe të individëve që planifikojnë të vizitojnë qytete të reja (30%) dhe qytetarëve që kanë planifikuar të bëjnë një udhëtim aventure (20%), ndërsa të anketuarit nga Mali i Zi (13%) planifikojnë për të vizituar miqtë dhe familjen e tyre në 2021.
Rajoni vazhdon të bëhet gjithnjë e më i hapur për mbërritjet nga komuniteti i Ballkanit Perëndimor, me 42% të të anketuarve tani që mbështesin migrimin e brendshëm nga një ekonomi tjetër rajonale.
Anketa e këtij viti gjithashtu sheh një rënie me 5 pikë në rangun e të anketuarve që janë armiqësorë (10%). Në përgjithësi, që nga viti 2016, numri i pjesëmarrësve në sondazh që mbështesin ardhjet rajonale është rritur me 14 pikë dhe përfaqëson një zhvillim premtues në migrimin rajonal.
Shqipëria është ekonomia më mikpritëse e rajonit me 49% të të anketuarve që mbështesin migrimin e ardhur nga brenda rajonit. Ndërkohë, Mali i Zi regjistron një rënie prej 22 pikësh në numrin e pjesëmarrësve që janë të hapur për ardhje të reja, duke kërcyer kështu nga epiteti i ekonomisë më mikpritëse të rajonit në atë më jokomunikuese të rajonit (duke përbërë 36% të popullsisë, nga 58% në 2019).
Serbia dhe Kosova kanë përqendrimin më të madh të të anketuarve neutralë në Ballkanin Perëndimor, të dy me 46%. Megjithëse u vu re një preferencë e vogël për turistët nga pjesët e tjera të botës, ekziston një përqindje në rritje e qytetarëve të rajonit që mbështesin më shumë vizitorë nga brenda rajonit./Monitor
Në vitin 2019 në Zvicër u mbajt festivali “Alba Festival”, një nga ngjarjet muzikore më të suksesshme në diasporë. Pas lehtësimit të masave të pandemisë Covid-19, ky event do të rikthehet, kësaj radhe edhe më fuqishëm.
Festivali do të mbahet në Zyrih, me datat 4 dhe 5 shtator, derisa përgatitjet për këtë spektakël në qiell të hapur, thuajse kanë përfunduar.
Edhe këtë edicion, prezantuese do të jetë një nga femrat më të suksesshme në botën e modës në Zvicër, Mimoza Lekaj, e cila ka dhënë detaje në lidhje me programin dhe mbarëvajtjen e këtij viti.
Ajo në emisionin N’NEJË ka thënë se tashmë janë disa emra të famshëm, që kanë konfirmuar që do të jenë pjesëmarrës, duke zbuluar kështu disa prej tyre. “Konfirmimet tashmë janë parë edhe në faqen tonë zyrtare në Instagram. Po ashtu edhe të gjitha informacionet e tjera, ku jemi mundu t’i bëjmë në disa gjuhë, ku çdo dy – tri ditë tregojmë për ndonjë artist të ri”, ka thënë ajo.
Interesim sipas saj kanë shprehur nga të gjitha vendet e botës, deri nga Amerika e largët. Pasi që edicioni i parë ka pasur bujë shumë të madhe, me 20 mijë pjesëmarrës. “Ma special këtë vit do të jetë, pasi që dy vite s’kemi pas mundësi ta bëjmë për shkak të pandemisë. Dhe jam e bindur që do të kënaqemi së bashku, pasi është festivali i parë pas pandemisë në Zvicër. Veç konfirmimit të Ledri Vulës dhe Orhidea Latifit – Kida, gjithashtu po e zbuloj se do të jetë edhe grupi Elita 5, por edhe shumë emra të tjerë të njohur nga muzika”, tregoi Lekaj./ rtk.live/ KultPlus.com
Sot (5 gusht) mbushen 59 vjet nga vdekja tragjike e ikonës së filmit botëror, Marilyn Monroe. Norma Jeane Mortenson, emri i saj i lindjes, ishte një aktore amerikane, modele dhe këngëtare.
E famshme për interpretimin e personazheve komike “biondinat-bombë”, ajo u bë një nga simbolet më të njohura të seksit të viteve 1950 dhe fillimin e viteve të gjashtëdhjeta.
Edhe pse ajo ishte një aktore me çmime më të larta për vetëm një dekadë, filmat e saj fituan 200 milionë dollarë, ekuivalent me dy miliardë dollarë në vitin 2018, deri në kohën e vdekjes së saj të papritur në vitin 1962.
Më shumë se gjysmë shekulli më vonë, ajo vazhdon të jetë një ikonë kryesore e kulturës popullore.
Lindur dhe rritur në Los Angeles, Monroe kaloi pjesën më të madhe të fëmijërisë në shtëpi strehimore dhe një jetimore, dhe u martua në moshën 16-vjeç. Ndërsa punonte në kompaninë ‘Radioplane’ në 1944, ajo u prezantua me një fotograf nga First Motion Picture Unit dhe filloi një karrierë të suksesshme të modelimit.
Pas një seri rolesh të vogla filmike, ajo nënshkroi një kontratë të re me Fox në vitin 1951. Gjatë dy vjetëve të ardhshme, ajo u bë një aktore e njohur dhe pati role në disa komedi, duke përfshirë “As Young As You Feel” dhe “Monkey Business”, si dhe në dramat “Clash by Night” dhe “Don’t Bother to Knock”.
Monroe u përball me një skandal kur u zbulua se ajo kishte pozuar nudo para se të bëhej yll, por historia nuk e dëmtoi karrierën e saj dhe në vend të kësaj rezultoi në rritjen e interesit për filmat e saj.
Në vitin 1954 ajo u martua me legjendën e bejsbollit Joe DiMaggio. Edhe kjo ishte një martesë e dështuar, pasi zgjati më pak së një vit, kjo për shkak se DiMaggio donte një grua me kohë të plotë në shtëpi, ndërsa Marilyn donte t’i përkushtohej karrierës në kinematografi.
E lodhur nga rolet e saj të të njëjtit zhanër, Monroe kërkoi të provonte veten në një interpretim ndryshe. Ajo u zhvendos në Nju Jork dhe u regjistrua në Studio Aktorësh të Nju Jorkut duke studiuar nën drejtorin, Lee Strasberg.
Monroe u lidh shumë me Strasberg, dhe në njëfarë kuptimi, ai u bë babai që nuk e kishte pasur kurrë.
Në 1956 Marilyn ishte kthyer në Hollywood për të punuar në “Bus Stop Josh Logan”. Ajo u fut në dramën Arthur Miller, të cilin e kishte takuar vite më parë në një festë.
Milleri mishëronte gjithçka që Marilyn dëshironte në jetë. Ai ishte një mendimtar serioz, i arsimuar dhe një shkrimtar shumë i respektuar. Ai prezantoi Monroen me rrethin e tij shoqëror, shkrimtarët e njohur Truman Capote, Carl Sandburg dhe Saul Bellow.
Monroe dhe Miller u martuan në qershor 1956, por lidhja e tyre nuk zgjati shumë dhe u ndanë. Pasi interpretoi në “Let’s Make Love” (1960), Monroe nisi një lidhje të re me një nga bashkëpunëtorët e saj, Yves Montand.
Por, problemet me pagjumësinë ndikuan në përkeqësimin e shëndetit të saj dhe ajo nisi të marrë qetësues dhe amfetaminë.
Të dhënat mjekësore të zbuluara nga autopsia, konkluduan se mjeku i kishte dhënë asaj ilaçe si Nembutal dhe Chloral Hydrates, që nëse merren bashkë, këta qetësues mund të jenë fatal.
Sipas të dhënave, rezulton se Monroe ka marrë dozë më të lartë të njërit prej qetësuesve, Nembutal, aksidentalisht ose qëllimisht duke çuar kështu në vdekjen e saj, në moshën 36-vjeçare. /KultPlus.com
Ideolog, poliglot e mbi të gjitha, një atdhetar i shquar i mendimit të thellë, Sejfulla Malëshova (Lame Kodra) ishte poet i patriotizmit dhe i luftës për liri. Por, më shumë, ai shkëlqente në përkthimet e shumë prej poetëve të mëdhenj.
Sejfulla Malëshova zotëronte 14 gjuhë, dy më pak se Fan Noli, teksa shkruante me shumë merak dhe kritikonte cilindo që mund të deformonte fjalët dhe ligjëratat e gjuhës së bukur shqipe.
Nga Filip Shiroka, një poet i periudhës së vonë të romantizmit, kanë ardhur 18 sonete, shumica e tyre botuar në gazetën Abania të Konicës. Faik Konica ka pasur mendimin se “sonetet e tingëllueshme” të Filip Shirokës ia vlejnë të përmblidhen në një vëllim më vete. Edhe pse Konica shpreh një konsideratë të tillë të lartë (dhe këtë e thotë gati njëzet vjet pasi ishte shkëputur nga gazeta e tij Albania), Shiroka prapë për gjykimin e sotëm të studiuesve mbetet një poet modest. Shumë nga poetët e shkollës poetike të Veriut si Pjetër Zarishi, Leonardo de Martino dhe më pas të tjerë, si: Ndre Mjeda, Lazër Shantoja, Mark Ndoja, Arshi Pipa etj kanë lëvruar sonetin dhe kjo për arsye të formimit të tyre të veçantë kulturor.
Mbase ato çfarë e tërheqin Filip Shirokën drejt sonetit ishin thjeshtësia, madhështia e qetë, stoicizmi, forca dhe mençuria meditative, të cilat të çojnë mbi stuhitë emocionale romantike. Ideali i sonetit, sipas klasikëve dhe klasicistëve, ishte ideali i masës dhe i qetësisë që e angazhonin poetin për të dhënë tablo të qeta me tonalitete meditative. Mbi këto parime vijnë sonetet me natyrë përshkruese dhe filozofike të Shirokës, sonetet si: “Maji”, “Dimni” dhe ndonjë tjetër. Tipi tjetër i soneteve të tij, sonetet glorifikuese, lavdëruese i kanë më të qarta ndikimet nga drejtime letrare të klasicizmit dhe neoklasicizmit. Të një madhështie disi mě klasike janë sonetet mbi Skënderbeun, “Bota katolike”, “Shqypnija”, “Te Vorri i Skander Begut”, “Burri”.
Siç dihet, soneti për klasikët dhe përgjithësisht për neoklasicizmin, kërkonte pjesëmarrjen e mitiologjisë. Mitologjia i jepte thellësinë, dekoracionin madhështor, qetësinë fisnike, njëkohësisht forcën, qëndresën, stoicizmin. Klasicizmi i matur, i drejtpeshuar në këto tema ose tipe të sonetit me natyrë filozofike dhe natyrë glorifikuese, spikat ndjeshëm te Shiroka, që në fund të fundit, prapë mbetet një poet romantik. Mund të themi se me Filip Shirokën paralajmërohet Ndre Mjeda me poemat “Lisus”, “Scodra” dhe “Liria”.
Tek Filip Shiroka shohim fillimet e neoklasicizmit shqiptar.
Në një tip tjetër sonetesh, autori shpreh ndjenjat intime më të thella, por duke i dhënë në formën e sonetit, kjo lloj ndjeshmërie intime nuk është shpërthyese, mundohet që të jetë një ndjeshmëri e theksuar, shumë e zgjeruar, por përsëri e mbajtur në tonet e rreptësisë që kërkon forma klasike e sonetit. Prap sonetet që trajtojnë tema intime mund të themi se kanë formën e jashtme klasike, por janë të ndërthurur dhe të mbrujtur me ndjeshmërinë romantike. Në mënyrë të veçantë, kjo ndjeshmëri romantike shpërthyese, vërehet sidomos tek sonetet “Nanës sime”, “N’dek të mikut tem”.
Sonetet e tij janë të formës klasiciste, por me përmbajtje romantike, sa gati-gati është karakteristike një skemë: soneti nis me dy katrena përshkruese, një tercetë të ndërmjetme dhe terceta e fundit është ajo që vendos ekuilibrin, qetësinë. Dhe kjo arrihet nëpërmjet një mendimi filozofik.
Filip Shiroka shkroi sonetin e tipit klasik-romantik, pra, të tipit të përzier. Të tillë janë sonete për Ibrahim Temon, për Leonardo de Martinon, mësuesin e tij, soneti “Një lutje”, drejtuar dom Ndoc Nikajt.
Ky lloj soneti shprehte ndjenjat personale, ndjenja miqësie, lëvrohej në mjediset intelektuale, me njerëz të barabartë për nga rangu, ku u bëhej thirrje ndjenjave miqësore, dëshirës për komunikim. Sonetin letër, (Një lutje) në formën epistolare, e kanë lëvruar para tij edhe Ndue Bytyçi e Leonardo de Martino. Tek ky sonet shohim veç toneve të kërkesës, të lutjes, dhe tone të ironisë, tone të vetëqortimit, të talljes me vetveten. Është ajo natyra e qytetarit të Shkodrës, i cili bën humor sa të bukur, aq edhe të hidhur me veten.
Ndër sonetet lavdëruese, glorifikuese, poetizuese për figura të caktuara historike, veçojmë sonetin “Burri” (Pyrrhus), për Pirron e Epirit. Nën titullin e sonetit, ashtu siç ndodh pothuajse tek të gjitha vjershat apo sonetet e tij, vjen gjithmonë një citim nga një autor i njohur, këtë radhë nga Ovidi, autor latin. Citimi i shpeshtë i autorëve latinë, francezë, italianë, dashuria për kulturën latine, flet përsëri për një përbërës klasik në kulturën e Filip Shirokës dhe të shkrimtarëve të qarkut katolik të Shkodrës, të cilët ishin edukuar me kulturën e lashtë klasike. Duhet të vëmë re se në këtë sonet Pirroja, i përmendur dhe në poezi të tjera, si tek poezia “Për mëmëdhenë” e Mihal Gramenos, mbahet si një nga figurat e lashtësisë shqiptare, sepse miti i figurave të shquara është në natyrën e romantizmit shqiptar. Miti pellazgjik, miti i Lekës së Madh, i Pirros së Epirit, i Skënderbeut janë evokime mitologjike dhe drejtimi nga mitologjia është sa shenjë e romantizmit shqiptar, po aq edhe romantizmit shqiptar. Miti pellazgjik, miti i Lekës së Madh, i Pirros së Epirit, i Skënderbeut janë evokime mitologjike dhe drejtimi nga mitologjia është sa shenjë e romantizmit shqiptar, po aq edhe e klasicizmit dhe e neoklasicizmit. Këtë gjë do ta shikojmë edhe më vonë te Ndre Mjeda, kur shkroi poemat “Liria”, “Lisus”, “Scodra”.
Tek vargjet e para Pirroja u thotë ushtarëve unë jam shqipja, por krahët jeni ju dhe shkon të luftojë me Romën, që të merret vesh se ç’burra janë shqiptarët. Ai mendon se shqiptarët janë guximtarë, luftëtarë të nderuar dhe Pirroja ka qenë një mbret luftëtar. Ky nuk është nga sonetet e tij më të shquara, por sidoqoftë këto lloj sonetesh ndihmonin shumë në krijimin e vetëdijes kombëtare të shqiptarëve.
Vihej dhe një lidhje midis epokave historike, që pushtimi si vazhdimësi i kishte ndërprerë dhe mohuar. Krijohej një sfond, një bazament historiko-mitologjik, në mënyrë që e sotmja dhe e nesërmja të kishin ku të mbështeteshin dhe të merrnin forcë. Ky është një nga sonetet e tij më “të ftohta”.
Në këtë vazhdë vijnë edhe sonetet për Gjergj Kastriotin. Janë gjithsej 4 sonete për të. Soneti “Gjergj Kastrioti” është shkruar më 1879, dhe cikli “Te vorri i Skandër Begut” që përbëhet nga tre sonete janë shkruar përkatësisht më 1896, dhe dy të tjerët më 1900. Shiroka është në hullinë e gjithë rilindasve që iu drejtuan figurës së Skënderbeut, njërit nga mitet më qendrore të romantizmit shqiptar. Edhe këtu autori si në çdo rast iu drejtohet autorëve të shquar nga letërsia botërore, duke i cituar vargjet e tyre gjithmonë në gjuhën origjinale.
Tek soneti “Gjergj Kastrioti”, Skënderbeut del si mbrojtës i Europës, kalorës i krishtërimit. Toni këtu është i lartë, lavdërues, por soneti shkon i qetë. Vihet re se Skënderbeun e ka vlerësuar dhe armiku. Ai i kishte vënë emrin e Aleksandrit të Madh të Maqedonisë. Vetë Skënderbeu në vargun e fundit thotë që është luftëtari parë Europës.
Është në përgjithësi një sonet i shkruar rrjedhshëm, bukur, me ton luftarak. Por Sonet fisnikërisë së butë, jo i shpërthimeve të pakontrolluara romantike, tone solemne, por të qeta, sonet lavdërues, por jo bërtitës, jo ulëritës. Edhe në këtë rast kemi të bëjmë me një sonet romantik për nga idetë, por klasik për nga tonaliteti, vetëpërmbajtja e ndjenjave të autorit dhe e thellësisë së figurës së dhënë. Te ndryshme janë tre sonetet e tjera mbi Skënderbeun. Ky cikël prej tri sonetesh mban titullin “Te vorri i Skanderbegut”. Megjithëse janë shkruar në kohë të ndryshme, autori përsëri ka ditur t’u japë një lidhje të brendshme. Besnik i vetvetes, autori prapë citon autorë të shquar: Ciceronin në rastin e parë, në rastin e dytë Pirron dhe në rastin e tretë Beranzheně. Ky i fundit poet francez. Referimet nga autorë të mëdhenj duan të sjellin përsëri tonalitetin e ngritur, por njëkohësisht klasik dhe duan të përforcojnë idenë që shpreh autori nëpërmjet soneteve të tij.
Sipas autorit edhe yjet edhe hëna edhe dielli do të mbeten dëshmitarë të lavdisë së këtij njeriu dhe kurrë shkëlqimi i tij nuk do të shuhet. Edhe ari i shkruar mbi varrin e tij asnjëherë nuk do të venitet. Një sonet himnizues me tone të ngritura, por gjithmonë i përmbajtur sipas modeleve që imponon vetë forma e sonetit. Ajo që vihet re është se vargu i fundit i sonetit të parë rimerret si vargu i parë i sonetit të dytë dhe vargu i fundit i sonetit të dytë rimerret si varg i parë i sonetit të tretë. Kjo teknikë përdoret në kurorën prej sonetesh, 15 sonete të lidhura bashkë, ku vargun i fundit i sonetit të mëparshëm përsëritet në krye të sonetit pasardhës. Ai nuk ka arritur që të realizojë një gjë të tillë, se do t’i duheshin edhe 12 sonete të tjera. Sidoqoftë ai ka tentuar dhe ka arritur deri në tre të tilla.
Siç dihet nëpërmjet Skënderbeut lavdërohej e kaluara në favor të së ardhmes. Soneti i fundit del nga tonet e qeta, të drejtpeshuara, klasiciste. Ndiejmë aty thirrjet, fyerjet “o barbarë”, ose “nuk hup jo shqiptari”. Toni në sonetin e tretë nga një ton klasik, këmbehet me atë romantik. “Shqypnisë”, i ka kushtuar dy sonete, ku rimerret vargu i fundit i sonetit të parë si vargu i parë i sonetit të dytë. Sonetet përsëritim temat e mitologjisë romantike për Shqipërinë, të thëna që nga Vaso Pasha: Shqipëria e lavdishme dikur, sot e mjerë, Shqipëria e bukur… Shqipëria nënë luftëtare, e dashur, por e përgjakur. Autori puth duke qarë plagët në gjoksin e saj. Është një ndjeshmëri romantike, tonet janë retorike, ndjenja theksohet deri në thirrje. Eksklamacionet nuk janë karakteristika të neoklasicizmit, por të poetëve romantikë. Ja ndonjë nga strofat:
Greku dhe Bullgari, Serbi e Mali i Zij,
qi dashtnij t’diftoin… ata t’kan varrumun,
me njerzt’vet, me shkolla edhe me priftinj!
Disa nga sonetet e Shirokës pikëzojnë ndjenja dhe ide universale, gjendje njerëzore të përsëritura në të gjitha kohërat, që mbeten edhe për sot të pëlqyeshme. Këtu shohim përparësinë që ka tema filozofike mbi atë patriotike. Idetë, qëllimet e poezisë së miteve mbi Shqipërinë e lashtë, mbi Skënderbeun, i shërbyen një momenti të caktuar historik.
“Bota katolike” përbëhet nga dy sonete. Është një poezi me karakter fetar, i kushtohet misionit të Papës dhe misionit të kryqit si shpëtimtar i njerëzimit. Drejtori i Albanias, Faik Konica, i hapi vend këtij soneti në revistën e tij të vitit 1902. Shqiptarët kërkonin ndihmën e Papës dhe Evropës së krishterë për shkëputjen nga Turqia. Nëpërmjet këtij soneti përkushtimor dhe përlëvdues për Vatikanin dhe krishtërimin, sigurisht, bëhej dhe politikë.
Shiroka modest, ky poet dhe inxhinier hekurudhash, si njeri kishte një përbërës të urtë dhe racional në tipin e tij. Kjo cilësi karakteristike del nga letrat, nga biografia e tij, nga marrëdhëniet që ka pasur me rilindasit e tjerë, nga sjelljet atdhetare, shoqërore dhe në shfaqjet e jetës së përditshme. Ai ishte një romantik i ngrohtë, i zjarrtë, por dhe njeri që arsyetoi, që vlerësoi shfaqjet universale, të përjetshme, dhe dha mendime përtej pamjeve të përditshmërisë. Kjo përmasë universaliteti, e do të thoshim herë-herë një përmasë e ftohtësisë klasike, e përshkonin në tipologjinë e sjelljes njerëzore, por dhe në mënyrën e poetizimit.
Këto dy cilësi, ndjenjat e zjarrta dhe barazpesha, janë tipare të soneteve të tij.
Me histori tërheqëse, që kanë mbushur me lumturi zemrat e miliona fëmijëve në mbarë botën, Hans Christian Andersen mbahet mend si autori i përrallave më krijuese dhe më të lexuara. Edhe pse Anderseni ishte romancier, poet, dramaturg dhe eseist, përrallat u shndërruan në identitetin dhe kontributin e tij më të madh në letërsinë botërore.
Ndryshe nga autorët e tjerë të përrallave, shkrimtari dhe poeti i jashtëzakonshëm danez dallohet për mesazhet me përmbajtje humane, realiste, si dhe për optimizmin e tregimeve të tij. Njerëzor dhe realist, shkrimtari përcolli shpresën dhe na la mesazhe pozitive. Supozohet rëndom se përrallat janë histori që burojnë nga tradita popullore, përçuar ndër breza nga tregimtarët. Edhe pse është e vërtetë që shumica e përrallave janë të rrënjosura në folklorin oral, në një shkallë më të madhe ose më të vogël, në të vërtetë shumë nga historitë më të njohura na vijnë nga burime letrare.
Vetë jeta e Hans Christian Andersenit ngjasonte me një përrallë, sepse ai lindi biri i një këpucari të varfër dhe vdiq një njeri i pasur dhe i famshëm, i famshëm në të gjithë botën, i afërt i mbretërve dhe mbretëreshave. Bota e mrekullueshme përrallore e Hans Christian Andersen frymëzoi vepra të tilla si opera magjike e Dvoπák “Rusalka”, apo “Le Rossignol” i Stravinskit etj. Muzika mund të komunikojë ndjenjat dhe atmosferën më drejtpërdrejt sesa fjalët, ajo është në gjendje ta bëjë pranverën joreale në jetë – shoqëruesin natyral të imagjinatës dhe fantazisë. Mitet dhe përrallat popullore kanë tërhequr gjithmonë kompozitorë, veçanërisht kompozitorët romantikë në epokën romantike, por përrallat e Andersenit kanë pasur një joshje të veçantë për muzikantët, gjë e cila vijon edhe në ditët e sotme.
Të paktën 80 kompozitorë janë frymëzuar prej tij, mes tyre shumë mjeshtra, madje edhe kompozitorët e ditëve të sotme gjejnë frymëzim në këto përralla. Ato nuk janë as të thjeshta dhe as fëminore, muzika ka jetuar brenda tyre, qysh nga fillimi.
Anderseni asnjëherë nuk pati si qëllim, që përrallat të ishin vetëm për fëmijët. Madje, edhe kur ato mbështeteshin në motive tradicionale, ai arriti të jepte krijime të sofistikuara letrare. Me përzierjen e sharmit dhe aventurës magjike, por edhe të ndjenjës së pakëndshme të thellësive të errëta, padrejtësisë, patosit dhe tragjedisë së mundshme, një vetëdije se edhe përfundimet e lumtura kanë një çmim dhe rrallëherë janë absolute.
Suksesi në rritje i Andersenit dhe udhëtimet jashtë vendit, e sollën gjithnjë e më shumë në kontakt me figurat kryesore artistike evropiane, jo vetëm me ato të letërsisë si Dikens dhe Brownings, por me kompozitorë të mëdhenj, mes tyre Shuman, Liszt, Mendelson, madje edhe Wagner. Ai ishte një nga admiruesit më të hershëm të Wagnerit, duke e vënë në ballë të shijes muzikore.
Ne i detyrohemi shkrimtarit disa autobiografi, një korrespondencë voluminoze dhe një “Ditar” të mrekullueshëm. Ndërmjet 1832 dhe 1842, ai botoi në broshura tregimet e para të shkurtra të mrekullueshme: “Përralla për fëmijë” (1835), të cilat nuk i adresoheshin vetëm audiencës fëminore. Suksesi e inkurajoi të vazhdonte të botonte; “Tregime të reja” (1843-1848) dhe “Tregime dhe histori të reja” (1858-1872). Anderseni shkroi 164 përralla, të kredhura në romantizëm dhe duke kombinuar mrekullinë dhe ironinë. Larg imitimit të paraardhësve të tij në zhanrin e përrallës (Perrault, Galland dhe Hoffmann, Brothers Grimm), stili i tij spikat për përdorimin mjeshtëror dhe të ekuilibruar të gjuhës së përditshme, idiomave dhe shprehjeve popullore, arrin të shpreh mrekullisht, në një gjuhë shumë të thjeshtë, emocionet më delikate dhe idetë më të mira, duke kaluar pa vështirësi nga poezia në ironi, nga farsa në tragjike. Anderseni u frymëzua nga histori tradicionale skandinave, gjermane dhe greke, nga kohët e lashta deri në Mesjetë.
Në mënyrë mjeshtërore, ai thuri materiale dhe ndikime të ndryshme për të krijuar përrallat që ne njohim sot. Përrallat prezantojnë mbretër dhe mbretëresha të vërtetë ose legjendarë; kafshë, bimë, krijesa magjike (sirena dhe zana), madje edhe objekte. Ndër përrallat më të famshme citojmë “Rosaku i shëmtuar”, “Mbretëresha e dëborës”, “Rrobat e reja të perandorit”, “Mjellmat e egra dhe sirena e vogël”, “Shitësja e shkrepseve”, “Princesha dhe bizelet”, “Ushtari i kallajit” dhe “Sirena e vogël” etj. Shumë nga përrallat u bënë drama, filma ose shfaqje muzikore, madje frymëzuan fotografi të animuara të njohura si Arieli. I pëlqenin shumë udhëtimet dhe udhëtoi shumë, mbi të gjitha në Gjermani për të vizituar miqtë Friederike dhe Friedrich Anton Serre. Kur Anderseni vdiq në moshën 70-vjeçare, më 4 gusht 1875, në Kopenhagen, tashmë njihej ndërkombëtarisht. Deri pak kohë më parë, shtëpia ku ai kishte lindur ishte një vend pelegrinazhi për fansat.
Më 30 qershor 2021, në vendlindjen e tij, Odense u hap një muze: “H.C. Andersen House”, në gjuhën daneze, “H.C. Andersen Hus”. Anderseni nuk e mendoi kurrë veten vetëm si tregimtar për fëmijët. Ishte e rëndësishme për të, që elementët sociokritikë ose satirikë të përrallave, të cilat ai me vetëdije i përfshiu për lexuesit e rritur, u theksuan po aq sa fantastikja dhe imagjinarja. Muzeu ka “hapësirën kushtuar fëmijëve”, përfshirë atelien me emrin “Ville Vau”, ku fëmijët mund të jenë krijues dhe të marrin pjesë në krijimtari. Para vdekjes, Andersen ishte shkrimtar i njohur dhe u konsiderua si thesar kombëtar nga qeveria daneze, madje i akordohej edhe një pagë. Në kopshtin “Rosenborg”, Kopenhagen, në nder të shkrimtarit legjendar ngrihet statuja e tij. / Konica.al / KultPlus.com
Rock United II dhe Metal United III, tashmë festivale tradicionale, këtë vitë do të mbahen me datat 27, 28, dhe 29 Gusht 2021, përcjellë KultPlus.
Rock & Metal United Festival është një projekt që bashkon grupet e muzikës rock dhe metal, fansat, organizatorët dhe mediat në mbështetje të muzikës dhe kulturës rock, nën moton “Një për të gjithë, të gjithë për Rock”. Qëllimi kryesor i këtij festivali është që të vazhdojë tradita e rock & metal e cila ne Kosovë ka fillet tek vitet e 60ta, dhe të promovohet kjo kulturë tek të rinjët, me pjesmarrje më të madhe me bende të reja duke përfshirë të gjitha komunitetet në Kosovë.
Ky festival, që është shumë i mirëpritur nga të gjithe ata që e vlerësojnë kulturën rock&metal, do ti bashkojë gjeneratat e ndryshme të krijuesve, ku veprat, përvojat dhe idetë e grupeve pjesëmarrëse do të shkëmbehen dhe përdoren si mësim për gjenerata e reja.
Në Rock & Metal United 2021, pritet të marrin pjesë grupe nga Kosova, Shqipëria dhe Italia, duke u zgjëruar me edhe më shumë bende ndërkombëtare në vitet në vijim. Ideja është që të ketë shfaqje apo koncerte tri ditë rradhazi, me prezentime të bendeve të reja rock & metal, dhe gjithashtu me përkrahje nga bende të famshme që kanë krijuar dhe kanë lënë gjurmë të pashlyera në kulturën e rockut shqipëtarë, rajonal e ndërkombëtar.
Koncerti organizohet në pjesën e amfiteatrit të pishinës së Gërmisë, dhe do të ketë njëzet e tri (23) performanca live të bendeve lokale dhe rajonale si në vijim:
Në natën e parë të festivalit do të performojnë grupet:
Aleksander Gjoka, Elton Deda, Redon Makashi, nga Tirana. Shega, bend arbëresh nga Hora e Arbëreshëvet, Itali. Gima, artist shqipëtar që jeton dhe vepron në Austri Epoka 94, Trampolinë nga Prishtina Bystander nga Ferizaj
Në natën e dytë të festivalit do të performojnë grupet:
Bojken Lako nga Tirana. Jericho, Gillespie, Zwada, Fron, Vini e Veni nga Prishtina Koha nga Theranda
Në natën e tretë të festivalit do të performojnë grupet:
Eugent Bushpepa, Crossbones dhe TerrorSystem nga Tirana. Frisson, Sotap, 4×4 dhe Oktappa nga Prishtina
Çmimi i biletës ditore është 5 Euro, dhe biletat për festivalin mund të blihen në:
Rave Travel, www.rave-travel.com (online & hardcopy) Rockuzinë (Prishtinë), Vendum (Prishtine), DefyThem (Prishtine), Check in Bar (Ferizaj), BarAca (Prizren), MuseumPub (Mitrovicë), RockHouse (Gjilan), Rock Hard (Therandë).
Për më shumë informata/pyetje rreth fetivalit kontaktoni:
Shtypshkronja “Zoja e papërlyeme” konsiderohet si shtëpia më e vjetër botuese në Shqipëri. Ajo u krijua më 1870, në Shkodër, pranë Seminarit Papnor dhe Kolegjit Saverian.
Në fillim bëhej fjalë për një shtypshkronjë tërësisht private, e cila funksiononte si organ i Seminarit Papnor dhe mbante emrin “Scamp i Koleges” duke synuar kamuflimin e rolit të saj atdhetar, i cili kishte nisur të nuhatej nga organet osmane në Shkodër. Fillimet e shtypshkronjës kishin lidhje me një tipografi shumë të vogël e cila, konsistonte në një makinë të vogël dore të blerë nga Ipeshkvi i Shkodrës Imzot Karl Potten tek Zirini në Milano.
Në vitin 1876 del i pari libër në gjuhën shqipe, “Doktrina e Kerscten” e vikarit të përgjithshëm të arkidioqezës së Shkodrës, Imzot Engjëll Radojës. Historia e kësaj shtypshkronje pati peripeci nga më të ndryshmet. Vlen të përmendet konflikti juridik mes jezuitëve dhe qeverisë osmane. Gjatë periudhës që shtypshkronja ishte funksionale, shumë autorë botuan veprat e tyre e njëkohësisht u botuan edhe disa nga revistat e periodikët më të rëndësishëm fetarë e studimorë.
Studimin e plotë mbi shtypshkronjën “Tipografia e Zojës së Papëlyeme” e ka bërë Markus W. E. Peters. / KultPlus.com
Stacion – Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë ka kënaqësinë të prezentoj Scott Anthony pjesë e Programi i Filmit Shkollor /Programit Publik të Shkolla Verore si Shkollë 2021.
4 gusht 2021 Vendi: Klubi i Boksit E mërkurë, 4 gusht 2021 19:00 Prezantim nga Scott Anthony 20:00 Programi i Filmit Shkollor 1
Tregimi për Filmin Propagandisitk
“I gjithë arti është propagandë, “shkroi George Orwell,” por jo edhe gjithë propaganda është art”. “[I] Diçka e ngjashme mund të thuhet për kinemanë. Praktikat e propagandës kanë ndryshuar filmin, ndërsa filmi ka formuar vazhdimisht forma të reja të propagandës. Për dy vitet e fundit kam punuar për Institutin Britanik të Filmit në një projekt që shqyrton historinë e filmit propagandistik. Ndërsa programi dhe sezoni i digjitalizimit në Bregun Jugor të Londrës nuk do të përfundojnë deri në fund të vitit të ardhshëm, në këtë prezantim unë do të paraqes shkurtimisht disa hipoteza pune në lidhje me zhvillimin e filmit propagandistik në Perëndim nga Lufta e Dytë Botërore e deri më sot. Prezantimi do të përfshijë shfaqjen e disa filmave të shkurtër propagandistik.
Biografia
Scott Anthony është një shkrimtar dhe historian me qendër aktualisht në Singapor. Së bashku me një karrierë ku përfshin shkrime në Future Publishing, The Guardian dhe The Times, në Mbretërinë e Bashkuar ai ka punuar për BBC, Victoria dhe Albert Museum, Instituti Britanik i Filmit, Muzeu i Shkencës dhe Muzeu Kombëtar i Futbollit në një sërë projektesh, ngjarjesh dhe ekspozitat. / KultPlus.com
Loro Boriçi ishte një nga futbollistët më të njohur shqiptarë. Lindi në Shkodër, ku me Vllazninë luajti vitet e para për të provuar më pas Serinë A italiane me ekipin e Lacios.
Aventura italiane nuk zgjati shumë, pasi pas dy vjetësh kthehet përsëri në “fushën” shqiptare. Suksesi më i madh i tij ka qenë Kupa Ballkanit me kombëtaren e Shqipërisë në 1946. Gjatë 20 viteve të karrierës, Boriçi do të luante për Partizanin, Vllazninë dhe Spartakun e Tiranës.
Pas përfundimit të karrierës si futbollist do fillonte atë të trajnerit. Drejtoi kombëtaren e Shqipërisë, Spartakun e Tiranës, Partizanin, Lokomotivën e Durrësit e për disa vite edhe kombëtaren e RP të Kinës.
Vendlindja e kujton në stadiumin e saj, ndërsa në këtë foto të publikuar nga Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave ai është midis nxënësve të tjerë në kolegjin françeskan, në Shkodër. / KultPlus.com
Një foto e rrallë e Parashqevi Qiriazit (1880-1970), veprimtare e Lëvizjes Kombëtare, Mësuese e Popullit dhe një ndër figurat e rëndësishme për emancipimin e gruas shqiptare.
Më e vogla e fëmijëve, Parashqevia mësoi gjuhë të huaja që në fëmijëri dhe fliste shtatë të tilla. Pas diplomimit më 1904 në Kolegjin Amerikan për Vajza në Konstandinopojë, ajo u emërua gjatë viteve 1904-1905, drejtoreshë dhe mësuese e Shkollës së Vajzave, e para shkollë e tillë në Shqipëri. Më 1907-1908, Parashqevia ishte përkthyesja dhe mësuesja e gjuhës për misionarin Phineas B. Kennedy, i dërguari i Bordit Amerikan të Komisionerëve për Misionet e Huaj (American Board of Commissioners for Foreign Missions) me kërkesën e vetë Shkollës.
Më 1908 Parashqevia ishte e deleguara e Shkollës së Vajzave në ngjarjen historike të Kongresit të Manastirit, ku u caktua sekretare. Më 1909 shkroi Abetaren sipas alfabetit të ri shqiptar dhe u bë e njohur, së bashku me motrën e saj, për emancipimin e grave shqiptare dhe për rolin e saj kryesor në themelimin e shoqatës së parë të grave “Yll’ i Mëngjesit”, më 1912 në Korçë. Në vitin 1913 ajo përfundoi masterin për edukim në Kolegjin Oberlin në Ohio. Në tezën e masterit ajo hartoi një sistem arsimor kombëtar për Shqipërinë e sapoçliruar.
Për shkak të fillimit të Luftës së Parë Botërore, më 1914 Parashqevia iku në Bukuresht dhe pastaj më 1915 në Shtetet e Bashkuara. U vendos në Boston, ku ia kushtoi jetën çështjes së çlirimit të vendit të saj dhe emancipimit të grave, duke themeluar dhe botuar revistën shqiptaro-amerikane “Yll’ i mëngjesit” (1917-1920). Më 1919, ajo shkoi në Paris si e vetmja grua diplomate shqiptare në Konferencën e Paqes, ku përfaqësoi Partinë Kombëtare Shqiptare në Amerikë.
Në fillim të viteve 1920, Parashqevia kthehet në atdhe me kunatin dhe motrën, Kristo dhe Sevasti Qiriazi-Dakon, në mënyrë që të vazhdonte të punonte për edukimin e vajzave shqiptare. / KultPlus.com
Lidhur me këtë pjesë të historisë së Shqipërisë, përveç studiuesve dhe historianëve tanë, janë angazhuar dhe kanë botuar disa libra edhe studiuesit e historianët e huaj, ku si më seriozet vlerësohen ato të Kontit Ciano, ish – Ministri i Jashtëm i Italisë së asaj kohe, (“The Ciano Diaries”, “Ciano` s Hidden Diaries”, “Ciano` s Diplomatic Papers”) që ishte një nga aktorët kryesorë të atyre ngjarjeve, pas Benito Mussolinit.
Nga Dashnor Kaloçi
Ka kaluar më shumë se shtatë dekada, që nga koha kur shteti grek vendosi dhe mban ende në fuqi ligjin e luftës me Shqipërinë. Kjo gjë u bë me pretekstin, se: nga tokat shqiptare ishte lejuar ushtria italiane që të sulmonte Greqinë. Por si qëndron e vërteta rreth kësaj ngjarje dhe a ishte përgjegjës shteti shqiptar për sulmin Italian, karshi fqinjës së saj jugore? Lidhur me këtë pjesë të historisë së Shqipërisë, përveç studiuesve dhe historianëve tanë, janë angazhuar dhe kanë botuar disa libra edhe studiuesit e historianët e huaj, ku si më seriozet vlerësohen ato të Kontit Ciano, ish – Ministri i Jashtëm i Italisë së asaj kohe, (“The Ciano Diaries”, “Ciano` s Hidden Diaries”, “Ciano` s Diplomatic Papers”) që ishte një nga aktorët kryesorë të atyre ngjarjeve, pas Benito Mussolinit.
Këto libra të tij, si dhe të disa autorëve të tjerë, janë shfrytëzuar nga Bernd J. Fischer ( një nga studiuesit e njohur të historisë së Shqipërisë) në librin e tij voluminoz “Shqipëria gjatë luftës 1939-1945”, i cili është botuar para disa viteve në Tiranë. Duke ju referuar Fischerit, si edhe disa historianëve të huaj si: David B. Funderburk, (“Anglo-Albanian relations, 1920-1939) Mack Smith, (“Mussolini` s Roman Empire”) George M. Self (“Foreign relations of Albania”) etj., do të shohim se: shteti shqiptar asokohe kur u sulmua Greqia prej Italisë fashiste të Mussolinit, nuk kishte asnjë lloj mundësie që ta parandalonte atë sulm, pasi ai ishte i okupuar për vete nën thundrën fashiste. Përveç këtij fakti të pa mohushëm, asokohe edhe dy batalionet shqiptare që u dërguan të luftonin në frontin grek, pothuaj dezertuan të gjithë, duke mos dashur të luftonin kundra fqinjëve të tyre.
Si u përgatit terreni në Shqipëri?
Aty nga fillimi i vitit 1940, Ministri i Jashtëm i Italisë, Konti Ciano, duke parë se Hitleri po mbulohej me lavdi pas sulmeve dhe fitoreve të njëpasnjëshme që çuan në pushtimin e disa shteteve të Europës Lindore, mendoi që të shfrytëzonte Shqipërinë, duke e përdorur atë si pikënisje në sulmet që Italia do të bënte në vendet e tjera të Ballkanit. Si një njohës i mirë i historisë së popullit shqiptar dhe duke ditur se në Konferencën e Ambasadorëve në vitin 1913-të në Londër, Shqipërisë i ishin lënë jashtë kufijve politikë, një pjesa e madhe e territoreve të saja, Konti Ciano, mendonte që të shfrytëzonte faktorin shqiptar duke ndjekur vijën irredentiste në planet e tija për pushtimin e Ballkanit. Për të realizuar këtë plan, që në muajt e parë të sulmit mbi Shqipërinë, Konti Ciano filloi të propagandonte Shqipërinë e madhe, duke deklaruar para zyrtarëve shqiptarë, se Italia dëshironte zmadhimin e kufijve të Shqipërisë dhe për atë gjë, ata italianët do të ndihmonin shqiptarët në realizimin e aspiratave të tyre Kombëtare. Sipas kujtimeve të Kontit Ciano, të botuara në “Foreign Affairs and Policy Determination”, pas deklaratave të tija, këtë gjë nisën ta bënin dhe shumë zyrtarë të tjerë italianë, të cilët filluan t’i hidhnin benzinë zjarrit të irredentizmit. Kështu aty nga mesi i qershorit i vitit 1939, në një fjalim të mbajtur në qytetin e Korçës, ministri italian i Arsimit, Giuseppe Bottai, e krahasoi Shqipërinë me Piemontin dhe u shpreh rreth zgjerimit të saj, në një kohë sa më të shkurtër brenda dy ose tre vjetëve. Lidhur me këtë deklaratë, konsulli jugosllav që ishte asokohe në Korçë, u ankua dhe gazetat shqiptare që përcollën fjalimin e ministrit italian të Arsimit, nuk e shkruan atë pasazh. Po kështu, aty nga fundi i muajit qershor, përfaqësuesi i plotfuqishëm grek në Tiranë, i raportoi ministrit të tij të Jashtëm, se marshalli Badoglio, i cili ndodhej për një vizitë në Shqipëri, u kishte premtuar njerëzve që e kishin pritur dhe brohoritur, “begati më të madhe si dhe zgjerimin e kufijve të Shqipërisë”. Të njëjtat fjalë që kishte thënë marshalli Badoglio, përpara turmave, i kishte përsëritur në ceremoninë e pritjes së tij dhe Jakomoni, ambasadori italian në Shqipëri
Ciano për Shqipërinë e Madhe
Konti Ciano, për të realizuar planet dhe synimet e tija strategjike për pushtimin e Ballkanit, mendonte që të angazhonte drejt për së drejti shqiptarët në atë çështje. Gjatë vizitës së tij në Shqipëri, në mesin e muajit gusht 1939, sipas porosive që kishte dhënë më parë, ai mbeti i kënaqur nga shkalla e mobilizimit që kishin shqiptarët. Në fjalën e tij të mirëseardhjes, Prefekti i Tiranës, shprehu dëshirën e tij për bashkimin e të gjithë shqiptarëve dhe krijimin e një Shqipërie të madhe, gjë e cila do të vinte nga ndihma e perandorisë së madhe fashiste. Mbas fjalës së prefektit, Konti Ciano, u premtoi të pranishmëve, se: Italia do të bënte çmos që Shqipëria të realizonte aspiratat e saja më të thella dhe e përfundoi fjalimin e tij duke thënë “Viva la grande Albania”. Po kështu, si rezultat i porosive të tija, autoritetet e Partisë Fashiste, ishin përkujdesur që të bënin parulla të shumta me hartën e Shqipërisë së madhe, të cilat valviteshin nga italianët me uniforma të zeza, (uniforma e Partisë Fashiste) në mitingjet që bëheshin për nder të tij, së bashku me flamurin Kombëtar të Shqipërisë. Në mes të këtyre parullave, binin në sy ato ku thuhej: “Duce, të mendojmë për shqiptarët që jetojnë kudo në botë” dhe “Duce, mendo për vëllezërit tanë”.
Sipas ministrit fuqiplotë të Gjermanisë në Shqipëri, (i cili i raportonte asokohe Ministrit të Jashtëm gjerman, Ribentrop), që i ndiqte nga afër ato mitingje, manifestuesit shqiptarë kishin kohë që ishin organizuar për ato manifestime, duke valvitur flamuj e parulla, ku shkruhej “Ne jemi shqiptarë nga Kosova” dhe “Rroftë Kosova”. Në të gjitha ato manifestime irredentiste, për të mos rënë shumë në sy, gazeta “Fashizmi” nuk mori pjesë fare, por në muajin gusht të vitit 1939, ajo botoi një artikull mjaft të ashpër, ku ju bëhej thirrje shqiptarëve që: të mos harronin se një pjesë e madhe e territoreve të tyre, ishin në zotërim të Jugosllavisë dhe Greqisë. Lidhur me këtë shkrim, si ministri i plotfuqishëm grek dhe ai jugosllav në Shqipëri, u ankuan pranë drejtorit të përgjithshëm italian të Propagandës dhe Turizmit. Ai e shkarkoi nga vetja përgjegjësinë dhe ju tha atyre se: ajo gjë ishte bërë nga një student, i cili do të merrej në mbikqyrje dhe do të kishte konsekuenca për shkrimin e bërë në atë gazetë. Planet e Italianëve për pushtimin e Ballkanit dhe përgatitja e shqiptarëve për ato synime, u itensifikuan më shumë aty nga viti 1940-të, kur Benito Mussolini, nisi të mendonte rreth ndërmarrjes së veprimeve të më tejshmë ushtarake në Ballkan.
Si u përgatit sulmi Italian mbi Greqinë?
Gjatë fushatës që i parapriu sulmit italian mbi Greqinë, shumica e deklarimeve e zyrtarëve shqiptarë dhe italianë, u shoqëruan me manifestime gjoja spontane, ku folësit e ndryshëm i referoheshin bashkimit të pashmangshëm midis shqiptarëve të përtej kufijve me vendin amë. Ndër këtë fjalime, vlen të përmenden ato të kryeministrit shqiptar, Mustafa Kruja, të cilët u dhanë me artopolantë dhe u shtypën e u botuan në gazeta e fletë-palosje, duke u shpërndarë kudo. Në ato fjalime ku ai i referohej territoreve të paçliruara dhe i konsideronte kufijtë e vërtetë të Shqipërisë si: “kufinj krejt të qartë pa pikë mëdyshje, por që nuk i korrespondojnë shtrirjes efektive e të të drejtave të shqiptarëve, as përparësisë së pronës, ngjashmërive etnike të popullsisë ose fisnikërisë së përbashkët të origjinës”. Vizitat e shpeshta që Konti Ciano bëri asokohe në Shqipëri, u shoqëruan gjithmonë me manifestime irredentiste, në një nga këto vizita që u bë në muajin gusht, e cila nga autoritetet fashiste u reklamua më së miri, me foto që e paraqisnin Cianon duke ju dhënë shqiptarëve para në dorë, e duke asistuar në paradat e mëdha ushtarake, ku valviteshin flamujtë dhe parullat e mëdha, të detyruara që përshëndesnin Kosovën e Çamërinë. Duke parë gjithë ato pritje madhështore dhe entuziazmin e madh që tregohej nga shqiptarët, në një bashkim të mundshëm me Kosovën e Çamërinë, Konti Ciano, në ditarin e tij mes të tjerash shkruante: “Pritje e ngrohtë. Shqiptarët tashmë kanë hyrë mirë në rrugën e ndërhyrjes së armatosur. Ata e duan Kosovën e Çamërinë”. (“The Ciano Diaries”). Në një fjalim që mbajti në qershor të atij viti Mussolini, ku ju shpallte Aleatëve luftën, ai njëkohësisht donte t`ju jepte siguri si Jugosllavisë dhe Italisë, se ato nuk do të pushtoheshin prej tyre. Por që shqiptarët të mos i keqkuptonin ato deklarata, Piero Pariani, zëvëndësi i parë i Jakomonit, e siguroi Shefqet Vërlacin, në praninë e përfaqsuesit gjerman në Shqipëri, Panawitz, se: shqiptarët duhet të besonin tonin dhe jo përmbajtjen e fjalimit të Mussolinit.
Mbledhja e informacionit për sulmin
Akoma pa marrë miratimin e Mussolinit, aty nga maji i vitit 1940, gjatë një vizite në Tiranë, Konti Ciano filloi të mblidhte informacionin e mundshëm për të hedhur bazat e nevojshme që do t’i duheshin për planin e pushtimit të Greqisë. Gjatë asaj vizite, Ciano përfitoi nga rasti dhe pyeti kryekomandantin e forcave italiane në Shqipëri, gjeneralin Carlo Gelseo, se sa trupa do t’i duheshin për të pushtuar Greqinë. Gjenerali Gelseo, nuk shfaqi ndonjë entuziazëm të madh lidhur me projektin, të cilën e dëgjonte për herë të parë nga goja e Cianos dhe i tha atij se duheshin dhjetë ose njëmbëdhjetë divizione. Vetëm për atë përgjigje, Gjenerali Geleso u shkarkua dhe u zëvendësua, duke u larguar menjëherë nga detyra dhe në vend të tij erdhi Sebastiano Visconti Prasca. Gjenerali i ri, ritregoi entuziazëm pa kufi për projektin e Çianos dhe nuk e vrau shumë mëndjen për të mbledhur ushtrinë e nevojshme për të realizuar atë gjë. Besimi i Çianos u shtua dhe më shumë kur Jakomoni i raportoi se: milicia fashiste shqiptare kishte një dëshirë të paduruar për zgjerimin e Shqipërisë dhe perandorinsë italiane. Ndërkohë, për të vënë në vënd dhe për të arritur synimet e tija, Konti Çiano dha urdhër që në të dy anët e kufirit me Greqinë, të krijoheshin çeta luftarake, të cilat do të krijonin trazira në Çamëri. Madje ai shkoi dhe më larg në idenë e tij, duke u munduar që të gjente mundësinë e vrasjes së Mbretit të Greqisë, nëpërmjet ndonjë shqiptari. Në atë kohë, Ciano nuk shkoi më shumë me përgatitjen e planit për vrasjen e Mbretit të Greqisë, pasi Mussolini ishte i prekupuar prej shpalljes së luftës Aleatëve, si dhe dyzimeve të tija se kë shtet do të sulmonte më përpara. Për sa i përket Ballkanit, Ducja mendonte ta fillonte sulmin ndaj Jugosllavisë, por Ciano ishte i vendosur që të arrinte synimin e tij, duke sulmuar Greqinë. Ai u entuziazmua pa masë, ku i ra në dorë një mesazh grek, që e kishin kapur italianët, ku njeriu i fortë i Greqisë, gjenerali Metaksa, bënte fjalë për një sjellje brutale dhe harbute të Cianos.
Ja pse shqiptarët nuk i ndihmuan italianët?
Ata në Shqipëri konsideroheshin si pushtues dhe ndjenja e irredentizmit në vend, nuk ishte aq shumë e përhapur ashtu siç ja paraqiste Konti Ciano, Benito Mussolinit. Për t’u siguruar se Ducja nuk do ta harronte Greqinë, Ciano sajoi nëpërmes Jakomonit, një numër incidentesh kufitare, të cilat dëshmonin se si propaganda italiane ashtu dhe diplomacia e saj, ishin jashtëzakonisht të ngathëta dhe krejt të paafta, si dhe vërtetësinë e fjalëve të ashpra të gjeneralit Metaksa, në drejtim të Cianos.
Sajimi i incidenteve kufitare
Ciano vendosi që të përqëndronte krejt vëmendjen në një incident që ndodhi në muajin qershor, kur disa persona të panjohur (besohet se ishin të policisë greke, vranë dhe i prenë kokën Daut Hoxhës, që ishte udhëheqësi i shqiptarëve të Greqisë së Veriut. Askohe, sipas agjensisë së lajmeve “Stefan”, lajm i cili u përsërit edhe nga zyra gjermane e shtypit, Daut Hoxha, paraqitej si një luftëtar i cili luftonte për lirinë e popullit shqiptar dhe si patriot i madh u vra nga agjentët grekë të cilët më pas i prenë edhe kokën dhe e shëtitën në të gjitha fshatrat e Çamërisë, për të frikësuar popullsinë vendase. Ndërsa ky lajm u komentua në këtë mënyrë, agjensia greke e lajmeve e hodhi poshtë atë, duke thënë se: Daut Hoxha ishte një kriminel i njohur, që autoritetet greke kishin njëzet vjet që e kërkonin për vrasje e vjedhje. Gjithashtu propaganda greke, bënte të ditur se shqiptarët e paktë që jetonin në Çamëri, jo vetëm që nuk shkaktonin trazira, por se ishin shumë të kënaqur me qeverisjen atërore dhe zemërgjerë të regjimit në grek. Për të qetësuar italianët, autoritetet greke arrestuan dy shqiptarë, të cilët i akuzuan si vrasësit e Daut Hoxhës dhe pritën një kërkesë për ekstradim nga ana e Italisë. Për ta nxitur Mussolinin dhe për të tërhequr vëmendjen e tij kundra Greqisë, Konti Ciano, më 10 gusht 1940-të, i paraqiti atij versionin italian të vrasjes së Daut Hoxhës. Pas kësaj, tepër i pezmatuar, Mussolini bëri thirrje për një veprim force ndaj Greqisë, pasi që nga viti 1923, me incidentin e Kanalit të Korfuzit, ai kishte disa hesape të vjetra të pambyllura me Greqinë, për të cilat grekët i gënjente mendja se i kishte harruar. / Memorie.al / KultPlus.com
“Nothing Else Matters” është videoklipi i parë i grupit Metallica që kapërcen 1 miliard shikime në YouTube.
Kënga, që është pjesë e albumit “Black Album”, i vitit 1991, është postuar në YouTube në tetor të vitit 2009.
Kjo këngë është nga të paktat këngë e zhanrit heavy-metal që ka kaluar 1 miliard klikime. Këtë shifër e kanë arritur edhe “November Rain” e Guns N Roses, “In the End” e Linkin Park, “Chop Suey” e System of a Down dhe “It’s My Life” e Bon Jovit.
Në rreth 4 dekada jetë, Metallica ka shitur 125 milionë albume në të gjithë botën dhe është grupi me më së shumti koncerte në histori. / KultPlus.com
Sipas shkencëtarëve kroatë dhe italianë kripësia e Detit Adriatik është në një nivel rekord.
Sipas një kërkimi që u prezantua nga Instituti Ruger Boshkovi në Zagreb dhe doktori i shkencës Ivica Vilibiq shpjegoi për mediat kroate pse kripësia është rritur kaq shumë.
Ai theksoi se ndryshimi në kripësi nuk është drastik në lidhje me matjet 50 vjet më parë, por edhe kjo rritje “e imët” mund të ketë një efekt të madh në florën dhe faunën.
“Ndryshimet janë shumë të vogla, por ato tregojnë se çfarë po ndodh në sistem. Pak më shumë se 39 promilë tani janë në sipërfaqe, dhe 38 ose 37 promilë ishin 50 vjet më parë,” shpjegoi shkencëtari.
Shkaku është ndryshimi i klimës dhe vera e ngrohtë, të cilat çojnë në avullim më të madh të ujit dhe kripësia e Detit Adriatik ka të ngjarë të vazhdojë të rritet.
“Është e vështirë të ndalet – është pasojë e ndryshimit të klimës. Ashtu si kur gatuani drekën dhe shtoni nxehtësinë, uji do të avullojë më shumë. Kështu është në Mesdhe – uji avullohet më shumë dhe vjen më pak “, tha Vilibi.
Kjo është arsyeja pse Adriatiku është shumë i pastër këtë vit, pasi uji ka një kripë të tepërt dhe mungesë të ushqyesve. Kjo ka një efekt të dëmshëm në disa specie.
“Ka specie që vijnë nga Deti i Kuq dhe ato janë më komode në Adriatik. Speciet autoktone, të tilla si karkalecat, do të zhduken ngadalë në të ardhmen, por disa të tjera do të vijnë te ne. Por ka specie që janë shumë të ndjeshme ndaj këtyre ndryshimeve, kështu që kripësia do të ndikojë në florën dhe faunën ”, shpjegoi shkencëtari nga Spliti. / KultPlus.com
Artisti shqiptar Edon Molla, jeton dhe ushtron veprimtarinë e tij në Nju-Jork të ShBA-ve. Molla është një kantautor i suksesshëm, i cili ka krijuar kolona zanore edhe për filma të nominuar në çmimet Oscar.
Së fundmi ai është pjesë e filmit “The hurt we share” me muzikën e tij. Ka qenë vetë artisti që ka bërë të ditur lajmin.
“Shumë i lumtur që kam qenë pjesë e këtij filmi. “The hurt we share” dhe Vega. Gjithmonë kam ëndërruar të kem emrin tim në një billboard, faleminderit që më ndihmuat tia dal. Kjo është një fotografi e shkrepur nga @rinaa.ko! Faleminderit që kapët këtë moment për mua”, shkruan Edoni.
Edon Xhavit Molla (lindur më 8 Mars, 1994) është një këngëtar, kompozitor, producent regjistrimesh, kitarist dhe pianist shqiptaro-amerikan. Kënga e tij e parë “Lotët” (Tears) u publikua më 6 janar 2019, së bashku me videoklipin e tij të parë muzikor. Përpara muzikës, Edon ishte një basketbollist. Ai ishte i ftuar të luante për ekipin kombëtar të basketbollit të Kosovës. Ai luajti basketboll gjatë shkollës së mesme për trajnerin legjendar Bob Hurley në shkollën St. Anthony në Jersey City, New Jersey.
Familja e tij u largua nga Kosova për shkak të persekutimit të shqiptarëve të filluar me shpërbërjen e Jugosllavisë. Familja e tij u zhvendos në Brooklyn, Neë York në 1996 kur Edon ishte dy vjeç. Molla filloi të luante kitarë dhe piano kur ishte 14 vjeç si hobi, por u përqëndrua në basketboll derisa u takua me këngëtaren legjendare Roberta Flack në vitin 2016 dhe ajo i kërkoi atij të rishihte veten e tij mes basketbollit dhe muzikës. Falë trajnimit të këngëtares së njohur, Edoni u tërhoq nga basketbolli për tu fokusuar në muzikë. / KultPlus.com
M. Night Shyamalan thotë se ambienti i plazhit ku është xhiruar filmi “Old”, e bënë atë ndryshe nga projektet e tij të kaluara.
Regjisori i njohur shquhet për filma të tillë si, “The Sixth Sense” dhe “The Village”, por ai thotë se i vjen mirë që është larguar nga xhirimet në qendra qytetesh të ndryshme, për realizimin e filmit të tij të fundit i cili fokusohet në një grup të njerëzve të cilët shumë shpejtë plaken, teksa mbesin të ngujuar në një plazh misterioz. Çifti i martuar, Guy dhe Prisca, udhëtojnë në një resor tropikal me dy fëmijët e tyre të vegjël, Maddox dhe Trent, për t’i bërë pushimet e fundit si familje para se të shkurorëzohen. Atje ata takohen me disa familje tjera dhe së bashku përfundojnë në një plazh të bukur e të izoluar. Por shumë shpejtë ata e kuptojnë se gjenden në një vend misterioz, që ua merr jetën një nga një dhe ata nuk kanë se si të largohen.
“Kjo ishte një mundësi e mirë për mua që ta krijoj një projekt filmik që jo shpesh më vjen rasti ta bëjë. Normalisht unë xhiroj brenda një dhome dite apo gjumi, ose në ndonjë korridor, kurse tani pata rastin të xhiroj në një plazh dhe të krijoja versione tjera të klaustrofobisë me shfrytëzimin e mjeteve të ndryshme. Ishte një mundësi e mirë të punoja në një formë paksa ndryshe nga ajo që jam mësuar, dhe isha shumë i emocionuar për këtë gjë”, ka deklaruar regjisori.
Tutje, Shyamalan shpjegoi se ka dashur që publiku të ndihet ngjashëm me personazhet, duke e bërë filmin me një ritëm të shpejtë. Ndër të tjera, regjisori ka treguar se i pëlqen sfida e përzierjes së zhanreve të ndryshme në një film.
Në këtë projekt të fundit të filmbërësit M. Night Shyamalan luajnë aktorët: Gael García Bernal, Vicky Krieps, Rufus Sewell, Alex Wolff, Thomasin McKenzie, Abbey Lee, Nikki Amuka-Bird, Ken Leung, Eliza Scanlen, Aaron Pierre, Embeth Davidtz dhe Emun Elliott.
“Old” tashmë ka filluar së shfaquri nëpër kinematë e Amerikës Veriore. / KultPlus.com
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shqipërisë dhe Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës kanë nisur punën për përgatitjen dhe botimin e numrit të 57 të revistës shkencore “Arkivat shqiptare”.
Synimi i kësaj reviste është të mbledhë ekspertë dhe studiues të arkivave të vendeve shqipfolëse dhe të arkivave të rajonit, të cilët për çdo vit diskutojnë për problematikat, metodologjinë e studimit, digjitalizimin dhe përmirësimin e infrastrukturës së përmbajtjes, inovacionit, si dhe vizionit të punës të arkivave në realitetin e sotëm.
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shqipërisë dhe Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës ftojnë studiuesit, nëpunësit dhe të gjithë të interesuarit e kësaj fushe, të kontribuojnë në këtë revistë me studime.
Përveç arkivistëve të rrjeteve arkivore kombëtare, ftesa për pjesëmarrje u bëhet të gjithë profileve të tjerë të arkivistëve, institucioneve që ruajnë apo atyre që ndërveprojnë për ruajtjen e kujtesës kolektive. Afati i dërgimit të artikujve është data 3 shtator 2021 dhe për të gjithë artikujt e pranuar do të dërgohet email më 17 shtator 2021.
Temat e propozuara:– Crowd sourcing: konteksti dhe metadatat e dokumenteve të krijuara nga përdoruesit– Automatizimi i arkivave dhe etika– Siguria kibernetike dhe administrimi i të dhënave– Risitë digjitale dhe shfrytëzimi i dokumentacionit– Zhvillimi i njëtrajtshëm përmes bashkëpunimit me komunitetin– Trashëgimia arkivore e përbashkët përtej kufijve gjeografikë– Arkivat, përgjegjësia, qasja në të dhënat dhe mbrojtja e të dhënave personale– Bashkëpunimi rajonal në fushën e arkivave dhe trashëgimisë kulturore arkivore– Trafiku ilegal i trashëgimisë dokumentare– Etika dhe arkivat– Ndryshimet klimaterike dhe arkivat– Trajnimi arkivor dhe përmirësimi profesional– Turizmi dhe promovimi i arkivave.
Në artikujt duhen respektuar kritere të cilat gjenden në adresat www.chicagomanualofstyle.org, ose për me tepër informacion dhe specifika të tjera mund të shihni faqen zyrtare www.arkiva.gov.al/ KultPlus.com
12 punime do të prezantohen në ekspozitën “Interpretations” që do të hapet sot në KultPlus Caffe Gallery, punime këto që janë nga artistë të rinj, shkruan KultPlus.
“Interpretations” që vjen e kuruar nga Bora Kelmendi është është reflektim i një procesi pune krijues. Përbërje kryesore e këtij procesi është interpretimi dhe në një forme, narrative e njohurive të ditura tashmë apo të prezantuar së fundmi. Interpretimi, është produkt I narrativës personale, pasqyrim i lirë i momenteve, ndodhive, ideve jo materiale në tentativë për të kthyer në diçka materiale.
Ekspozita “Interpretations” vjen si rrjedhojë e projektit “Art dhe Artist te rinj”, projekt që është mbështetë nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve.
Ekspozita hapet sot, në ora 19:00, dhe do të rri e hapur për disa ditë. / KultPlus.com
Dokumentari i ardhshëm “Becoming Led Zeppelin”, i autorizuar nga anëtarët e grupit, do ta shënojë premierën në kuadër të edicionit të sivjetmë të Festivalit të filmit në Venecie, i cili mbahet muajin e ardhshëm.
Projekti me regji të Bernard MacMahonit do të përfshijë intervista të reja me muzikantët si: Jimmy Page, John Paul Jones dhe Robert Plant, si dhe intervista të rralla nga arkiva bateristin e ndjerë, John Bonham, i cili vdiq në vitin 1980.
Dokumentari është vendosur të shfaqet jashtë konkurrencës për “Luanin e Artë”, në festivalin e njohur italian i cili mbahet nga 1 deri më 11 shtator, në qytetin e bukur, Venecie.
Kjo është hera e parë që anëtarët e bendit “Led Zeppelin” kanë marrë pjesë në një dokumentar, në këto 50 vjetët e fundit. Bendi madje i ka ofruar regjisorit MacMahon qasje të paparë në arkivat e tyre.
Ende nuk ka datë të lansimit të filmit “Becoming Led Zeppelin”, për publikun e gjerë. / KultPlus.com
Festivali i muzikës popullore, i planifikuar të mbahet nga 25 deri më 28 gusht, nuk do të zhvillohet këtë verë, transmeton albinfo.ch.
“Rregullat e rrepta të udhëtimit për artistët dhe udhëtimet e anuluara tërësisht kanë ndikuar në orarin aq shumë sa që nuk ka asnjë shans për të krijuar një formacion që plotëson standardet e cilësisë në një kohë kaq të shkurtër”, thanë organizatorët.
Biletat e blera tashmë do të kthehen. Vitin e ardhshëm Zurich OpenAir do të mbahet nga 24-27 gusht, sipas lejimit të Covid. /Albinfo.ch/ KultPlus.com
Skuadra e njohur e The Suicide Squad, rikthehet në ekranet e mëdha të kinemave sërish, dhe nga 5 gushti nis shfaqjen edhe në Cineplexx.
Filmi The Suicide Squad, arrin në kinematë botërore më 5 gusht, dhe në të njejtën datë do të filloj të shfaqet edhe në Cineplexx. Filmi i cili është ribërje e filmit Suicide Squad të vitit 2016, po vlerësohet nga kritikët si në nga filmat më të mirë dhe më argëtues të këtij viti. Me një super kast aktorësh, me emra të njohur si Margot Robbie, Idris Elba, John Cena, etj, filmi përfshin Super-antagonistët e DC, Harley Quinn, Bloodsport, Peacemaker dhe një koleksion i kriminelëve më të këqinjë në burgun Belle Reve, të cilët bashkohen me Task Forcën super sekrete X, dhe dërgohen në ishullin e largët, të mbushur me armiq, Corto Maltese, në një mision për të shpëtuar botën.
Biletat për këtë super film mund t’i bleni çdo ditë prej orës 15:00 në Cineplexx, ose përmes aplikacionit të cilin mund ta shkarkoni në të dy platformat, edhe në IOS, edhe në PlayStore. Më shumë informata rreth filmit, mund t’i gjeni në webfaqën e Cineplexx. ://www.cineplexx-ks.eu/movie/The-Marksman/)/ KultPlus.com
Marina Vitaglione ka përdorur një teknikë tradicionale fotografike për të prodhuar imazhe të ndotjes së ajrit në Londër.
Duke punuar së bashku me shkencëtarët nga Rrjeti i Cilësisë së Ajrit në Londër, pjesë e Imperial College London (ICL), Marinës iu dha qasje në mostrat e ajrit nga i gjithë kryeqyteti, përfshirë Brixton Road dhe Lewisham, në jug të Londrës, transmeton KultPlus.
Disa i vuri në një kasetë letre dhe pas i fotografoi përmes një mikroskopi.
Të tjerët ajo u zgjerua në mënyrë dixhitale përmes spektroskopisë Raman, matjes së intensitetit dhe gjatësisë së valës së dritës së shpërndarë nga molekulat.
“Unë zgjodha këtë teknikë sepse lejoi Diellin të zbulojë grimcat toksike në letër dhe në këtë mënyrë të jenë pjesë e printimit,” tha Marina për BBC News.
Imazhet e Marinës për ndotjen e ajrit janë paraqitur në ekspozitën What On Earth, në Koppel Project Exchange, në Londër, deri më 25 korrik.
