68 vjet nga vdekja e Frida Kahlos, artistes që theu barriera në fushën e artit

Frida Kahlo de Rivera e lindur si Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón, ishte një piktore meksikane e njohur autoportretet e saj.

Jeta e Frida Kahlo filloi dhe mbaroi në Mexico City, në shtëpinë e saj, e cila është e njohur si “La Casa Azul,” Shtëpia e kaltër. Vepra e saj ka qenë e njohur ndërkombëtarisht si simboli i traditave meksikane kombëtare dhe autoktone, dhe nga feministet për përshkrimin e saj pa kompromis të përvojës dhe formë femërore.

Në vijim, KultPlus ju sjell letrën që artistja i shkori të dashurit të saj.

”Diego, i dashuri im,

Sapo ta mbarosh atë afresk do të jemi bashkë përgjithmonë, një herë e përgjithmonë, pa kurrfarë argumenti apo ndonjë gjë tjetër, sall dashuri do të kemi për njëri-tjetrin.

Eja dhe bëj gjithçka që do t’ju thotë Emi Lu*.

Unë të adhuroj më shumë se kurrë më parë.

Vogëlushja jote, Frida!”

————

*Artiste kaliforniane e pikturës dhe muraleve. Mike e ngushtë e Fridas dhe Diegos.

Takimi me Diego Riveran

Pikturat që Frida bënte në shtëpi ia dërgoi Diegos, që ishte një ndër personalitetet e shquara të artit pamor. Arti i saj i bëri aq shumë përshtypje saqë ai vendosi ta bëjë pjesë të skenës politike dhe kulturore në Meksikë.

Ajo u dashurua në Diegon. U martuan më pas, por Kahlo qe e vetëdijshme se ai i bënte tradhti. Megjithatë, edhe ajo më vonë pati shumë marrëdhënie jashtëmartesore. /KultPlus.com

Kriza botërore, inflacioni në SHBA mund të arrijë nivelin më të lartë të 40 viteve të fundit

Inflacioni në SHBA ka të ngjarë të arrijë një nivel të ri 40-vjeçar në qershor, i nxitur nga një rritje në kostot e gazit, ushqime, qira, makina dhe dhoma hoteli më të shtrenjta, shkruan AP.

Një raport i qeverisë që pritet të dalë sot, do të tregojë se çmimet e konsumit u rritën me 8.8% në qershor krahasuar me një vit më parë, sipas të dhënave të ofruara nga FactSet. Kjo do të ishte një rritje me 8.6% dhe më e madhja që nga dhjetori 1981.

Inflacioni në atë nivel do ta bënte shumë të mundshme që Rezerva Federale të zbatojë një tjetër rritje të madhe të normave të interesit në mbledhjen e saj të ardhshme pas dy javësh.

Rritje të tilla të mëdha çmimesh do të nxirrnin në pah ndikimin brutal që ka pasur inflacioni në financat e shumë familjeve, pasi kostot e shumë nevojave janë rritur me ritëm më të shpejtë se të ardhurat.

Kostot shumë më të larta të huamarrjes mund të futen në recesion vitin e ardhshëm. Konsumatorët kanë filluar të tërhiqen pak nga shpenzimet, shitjet e shtëpive po bien.

Inflacioni ka të ngjarë të ngadalësohet muajt në vijim, por nuk është e qartë se sa. Çmimet e naftës ranë të martën në rreth 96 dollarë për fuçi dhe mallrat e tjera, përfshirë metalet si bakri, gjithashtu janë bërë më të lira, kryesisht për shkak të frikës së recesionit në SHBA dhe Evropë. / KultPlus.com

Publikohet traileri i filmit të ri korean ‘Carter’

“Carter” titullohet filmi i ri koreano-jugor me regji e skenar të Jung Byung-gjil.

Ai është film origjinal aksion-triller koreano-jugor, i katërti me radhë prodhim nga ky vend që do të lansohet në Netflix.

“Carter” paraqet një person i cili zgjohet në një dhomë moteli. Atij nuk i kujtohet asgjë. Kështu, në vesh dëgjon zërin e një gruaje që e thërret “Carter”. Ky zë e drejton. Ai më pas futet në një mision, gjatë të cilit has në sfida, ikë nga grupe të ndryshme njerëzish.

Netflix po bën përpjekje të mëdha që të dominojë me këtë platformë në Korenë e Jugut. Edhe filmat korean tashmë po arrijnë sukses në tregun ndërkombëtar, përfshirë këtu serialin Skuid Gejm të vitit të kaluar.

Netflix veç filmave origjinal korean ka kërkuar të shfaqë edhe një radhë filmash të tjerë, të cilët ishin caktuar për lansim në kinema, por pandemia e bëri të vetën, ndërpreu punën.

Filmi “Carter” do të lansohet në Netflix me 5 gusht 2022./21Media/ KultPlus.com

Poeti dhe patrioti i Rilindjes Kombëtare, Murat Toptani

Murad bej Toptani ishte atdhetar, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë, poet dhe skulptor shqiptar.

Zotëronte disa gjuhë të huaja si frëngjisht, turqisht, arabisht, gjermanisht dhe italisht.

“Do të ishte një gjë me interes t’i mblidhte njeriu vizatimet bërë prej Muradit dhe t’i botonte”, – shkroi Mid’hat Frashëri në 1924.

Kjo s’ka ndodhur as gati një shekull më vonë. Një bust të Skënderbeut e ka punuar në Napoli më 1898, një në Tiranë në 1917. Më vonë, bustin e Tiranës e riprodhoi në bronz mjeshtri i skulpturës monumentale Odhise Paskali.

Busti i gruas së tij, Asijes, është një nga punimet e tij më cilësore artistikisht, dhe ndër të paktat vepra të tij – figurative apo letrare, që nuk ishte politike.

Karikatura e Murad Toptanit, e titulluar “Premtimet e Anglisë”, është një krijimet e tij më të mprehta. Dy kalorës, me vështrimin përpara, shkojnë drejt fatalitetit shaluar mbi kuaj, kapistallët e të cilëve i tërheq një skelet njeriu nga thellësia e greminës.

Në Arkivin Qendror të Shtetit, në Tiranë, gjendet një fletë broshure, fleta 14, e cila lartëson veprën patriotike të Murad bej Toptanit.

Dokumenti është në gjuhën osmane, në shqip gjendet jo përkthimi, për një shpjegim për përmbajtjen: “Fleta ka një karakter poezije në prozë, ku naltëson veprat patriotike të Murad beut, tue i thanë se ti edhe me të vra me tradhti e me tortura, nuk do të vdesësh, ti me idealin e liris në zemër e me ndjenjat e sakrificës ashtu dhe me vullnetin patriotik do të mbetesh i pavdekshëm e të tjera”.

Përcaktimi i këtij teksti anonim duket se është i saktë, veprimtaria patriotike, më shumë se gjithçka tjetër, ka mundësi të rezultojë më jetëgjati në histori. Përpjekjet për çështjen e kombit shqiptar atij i kushtuan vuajtje e dhimbje, iu desh të kalonte prova të shumta e të bënte sakrifica me çmim të lartë, por, në fund, firma në dokumentin e pavarësisë, në 28 nëntor 1912, i hapi portat e përjetësisë.

“Jetën time ia kam falur Shqipërisë dhe vëllezërve shqiptarë. Sa të kem edhe një pikë gjak do ta derdhë për mëmëdheun e dashur, kudo që të jem, si do që të jetë” Murat Toptani – veprimtar i Rilindjes Kombëtare./KultPlus.com

Zbulohen letrat e censuruara midis Maria Antonetës dhe të dashurit të saj

Përmbajtja e redaktuar e letrave midis Maria Antonetës dhe të dashurit të saj të përfolur, kontit Hans Axel von Fersen, është zbuluar duke përdorur skanime me rreze X.

Ishin këto letra të shkëmbyera nga mbretëresha franceze dhe konti suedez Axel von Fersen, gjatë Revolucionit Francez. Letrat u analizuan nga një ekip shkencëtarësh në Francë. Ato ishin të dërguara nga qershori 1791 deri në gusht 1792, ndërsa mbaheshin në arkivat kombëtare franceze.

Ekspertët ishin në gjendje të bënin fillimisht dallimin midis bojërave të përdorura për redaktimin. U diferencuan edhe ato të përdorurat për të shkruar tekstin fillestar.

Në këtë mënyrë, duke përdorur teknika dhe bojëra të ndryshme, mbretëresha dhe konti ishin në gjendje të hartonin tekste të fshehura. Kishin përdorur edhe fjalë si “i dashur”, “adhuroj” dhe “çmendurisht”, çka nënkuptonte marrëdhënien e ngushtë midis tyre.

Për më tepër, ekipi përmes metodave që përdori për të zbardhur letrat, arriti në përfundimin se ishte konti vetë ai që redaktoi pjesë të letrave. Përdori edhe censurën në përmbajtjen e tyre.

Gjithashtu, studimi zbuloi edhe se konti von Fersen ndihmoi në organizimin e një përpjekje të dështuar për të kontrabanduar familjen mbretërore jashtë Francës.

Ata që pëlqejnë muzikën e Johnny Cash, e njohin pasionin e tij të çmendur për të shoqen, June. Një letër që ai i dërgonte të shoqes me rastin e 65- vjetorit të lindjes. Është votuar si letra e dashurisë më e bukur në botë. Në letrën e shkruar në vitin 1994, Johnny Cash i uron ditëlindjen gruas përmes fjalëve te zgjedhura e te ndjeshme.

“Po plakemi e po mësohemi me njëri- tjetrin. Mendojmë njësoj.

I lexojmë mendjen njëri- tjetrit. E dimë se çfarë duam, pa pyetur.

Ndonjëherë e iritojmë nga pak njëri-tjetrin.

Ndoshta, ndonjëherë e marrim njëri-tjetrin si të mirëqenë.

Por, ka raste, si sot, që meditoj për këtë dhe e kuptoj sa me fat jam që kam ndarë jetën, me gruan më të mrekullueshme që kam takuar ndonjëherë…/ KultPlus.com

Martin Camaj, shkrimtari që la gjurmë të pashlyeshme në letërsinë shqipe

Martin Camaj ishte shkrimtar, akademik dhe albanolog shqiptar.

Kërkimet akademike të Camajt u përqendruan në gjuhën shqipe dhe dialektet, në veçanti të atyre në Italinë jugore.

Veprimtaria e tij letrare në harkun 45 vjeçar ka disa shkallë zhvillimi. Ai e nisi me poezinë, zhanër mbas të cilit i mbeti besnik gjithë jetën, kurse gjatë viteve të fundit u përqendrua shumë tek proza.

Martini lindi në Dushman të Dukagjinit më 21 korrik 1927 në vendin e quajtur Telumë. Në vendlindje kaloi dhjetë vitet e para të jetës së tij. Nis të fitojë në mënyrë autodidakte njohuritë e para në shkrim e lexim shqip dhe matematikë. Kjo gjë do t’i binte në sy ish-pagëzuesit P. David Pepës OFM, duke e nxitur të ndërmjetësojë pranë instancave eprore në Shkodër që të ndërmerrnin përpjekje për arsimimin dhe përgatitjen – pse jo – për meshtari.

Në vitin 1935 vendoset përfundimisht në Shkodër dhe fillon të marrë arsim të rregullt pranë kolegjit jezuit “Xaverianum”, ku do kalonte edhe tuberkulozin. Rektor i kolegjit atbotë qe P. Giuseppe Valentini SJ, prej të cilit mësojmë se arsimin fillor 5 vjeçar e kishte përfunduar në 4 vjet. Pesë vitet në vijim ai ndoqi rregullisht gjimnazin, gjë që i dha të drejtën për të vijuar studimet në liceun klasik të kolegjit. I ati vdes pak vite pasi Martini i vogël u fut në Kolegj. Studimet detyrohet t’i ndërpresë në vitin e tretë, më 1946 – mbas mbylljes së instituteve fetare të Shkodrës.

Themeloi në Prekal shkollën ku veproi si mësues i vetëm deri më 1948. Camaj merrte pjesë në rezistencën kundër partizanëve komunistë me çetën e kap. Gjon Destanishtës dhe në gusht qe i detyruar me jetuar në ilegalitet deri sa ia arriti me ikë në Jugosllavi bashkë me Át Daniel Gjeçajn OFM dhe grupin e përbërë prej 36 vetësh. Kështu nuk pati më rast të kontaktojë me familjen, një vëlla i tij bëri 30 vjet burg. Kryen për tre muaj një kurs intensiv për mësuesinë në Pejë (1 korrik – 30 shtator 1949), mandej punon një vit (1949-’50) mësues në Tuz në shkollën “Mahmut Lekiq”.

Viti 1950 e gjen Martinin në Beograd ku u regjistrua në universitetin e kryeqytetit jugosllav. Diplomohet pas pesë vitesh më 2 korrik 1955 duke dhënë provime diplome në degën e filologjisë romane me fusha kryesore gjuhë dhe letërsi italiane. Në qershor 1951 martohet në fillim ne bashki, mandej ne kishën ortodokse e më pas atë katolike me mësuesen Nina Bogdanoviç. Pas mbylljes së studimeve në Beograd, Camaj përgatitet për formimin pasuniversitar në albanologji pranë fakultetit filozofik të Univ. të Sarajevës, i udhëhequr nga albanologu prof. Henrik Bariç – kryetar i Institutit Albanologjik në Sarajevë.

Në bashkëpunim me të dhe me mentorin e dytë prof. Rikard Kuzhmiç vendos të promovojë në filologji duke përzgjedhur si temë doktorate “Gjuha e Gjon Buzukut”. Kërkesa përkatëse e mentorëve të tij miratohet prej këshillit shkencor të atij fakultet në mbledhjen që u mbajt më 16 shkurt 1956.

Po atë vit, duke parë shëndetin në rënje të profesorit dhe gjendjen e rënduar në Republikën Federale, vajti në Itali (të paktën qysh më 20 shtator të 1956) ku e shoqja nga sëmundja detyrohet të heqë një veshkë.

Nën mentoratin e Koliqit më 15 mars 1960 mbron me vlerësime maksimale pranë Universitetit te Romës, tezën e doktoraturës mbi “Mesharin” e Gjon Buzukut, e cila u botua po atë vit si botim i revistes “Shêjzat” (që e redaktonte tash tre vite dhe do ta bënte deri më 1971) nën titullin: Il Mesale di Gjon Buzuku. Contributi linguistici allo studio della genesi.

Ndarja përfundimtare me Martinin ndodh në vitin 1968, dhe mbas kësaj date Nina kthehet në Milano ku do të jetojë deri në nandor të vitit 1987.

Prej 1965 deri në 1971 qenë vitet vendimtare për konsolidimin e vatrës albanologjike duke e vështruar si fushë komplekse të kërkimit shkencor. Më 1969 martohet me Erikën, me të cilën nuk do kishte fëmijë. Më dt. 16 korrik 1971 merr emërimin si profesor joordinar në albanologji, ndërsa më 14 shtator 1978 emërohet ordinar me marrëdhënie punësimi të përhershëm, më 30 shtator 1990 lirohet nga detyra si profesor i emërtuar. Jetoi në Lenggries, vend që i kujtonte trojet ku kishte lindë. Vdes më 12 mars të vitit 1992 në Mynih.

Është përfshirë thuajse në të gjitha antologjitë dhe veprat ku flitet për shkrimtarët shqiptarë.

Kërkimet akademike të Camajt u përqëndruan në gjuhën shqipe dhe dialektet, në veçanti të atyre në Italinë jugore. Veprimtaria e tij letrare në harkun 45 vjeçar ka disa shkallë zhvillimi. Ai e nisi me poezinë, zhandër mbas të cilit i mbeti besnik gjithë jetën, kurse gjatë viteve të fundit u përqendrua shumë tek proza. Vëllimi i tij i parë me varg klasik “Nji fyell ndër male”, Prishtinë 1953 (Një fyell ndër male), dhe “Kânga e vërrinit”, Prishtinë 1954 (Kënga e lëndinave), u frymëzuan nga banorët e zonave ku lindi, malësorët e veriut, mbas të cilëve qëndroj shumë i afërt shpirtërisht edhe mbas shumë e shumë viteve në mërgim dhe pamundësia për t’u kthyer.

Këto u ndoqën nga “Djella”, Romë 1958, një novelë me disa vargje mbi dashurinë e një mësuesi me një vajzë të re. Përmbledhja e poezive “Legjenda”, Romë 1964 dhe “Lirika mes dy moteve”, Munich 1967, kishte disa poezi nga “Kânga e vërrinit”, që u ribotuan në “Poezi” 1953-1967, Munich 1981.

Vargu i pjekur i Camajt reflekton ndikimin e lëvizjes hermetike të poetit italian Giuseppe Ungaretti. Karakteret metaforike dhe simbolike të gjuhës së tij rriten me kohën, siç ndodh edhe me rangun e temave poetike të tij.

Një përzgjedhje e poezive të tij e përkthyer në Anglisht nga Leonard Fox në vëllimet “Selected Poetry”, New York 1990 (Poezi të zgjedhura), dhe “Palimpsest”, Munich & New York 1991. / KultPlus.com

Me filmin “Apples” nisi Java e filmit grek në COD

Filmi “Apples” nisi “Javën e filmit grek” në Qendrën për Hapje dhe Dialog (COD), organizuar në bashkëpunim me Ambasadën e Greqisë në Shqipëri.

Kjo nismë vjen në përputhje të misionit të COD-it për shkëmbim kulturor dhe bashkëpunim me institucionet e vendeve fqinje.

Filmi “Apples”, me regji të Christos Nikou, trajton një temë sa bashkëkohore, po aq edhe shqetësuese për kohët që jetojmë. Sa përzgjedhëse është kujtesa jonë? Kjo është pyetja që çdokush do ia bënte vetes pasi të shihte këtë film.

Filmi trajton dramën e Aris, në mes të një pandemie mbarëbotërore që shkakton amnezi. Ky mesoburrë papritur e gjen veten të regjistruar në një program rikuperimi të krijuar për të ndihmuar pacientët e padeklaruar të ndërtojnë identitete të reja”.

Filmat e përzgjedhur nga ambasada greke kanë qenë pjesë e Festivalit të Filmit Grek dhe shumë festivaleve ndërkombëtare gjatë viteve 2021-2022.

Filmat pasues janë “Tailor” dhe “The Enigma of Keros”, të cilët do të shfaqen në datat 12-13 korrik, ora 20:00, në lulishten e Kryeministrisë dhe hyrja do të jetë e lirë për të gjithë të apasionuarit pas kinematografisë./atsh/ KultPlus.com

Me ekspozitën e përkohshme “Burgu i Idealit”, u hap Muzeu i Burgut të Prishtinës

U hap Muzeu i Burgut të Prishtinës, përcjell KultPlus.

Me ekspozitën e përkohshme “Burgu i Idealit”, sot u hap Muzeu i Burgut të Prishtinës. Historia, shtypja e idesë për liri, rrëfimet dhe rezistenca e të burgosurve politik tani do të tregohen dhe ndjehen në një mënyrë të veçantë, brenda njërit prej objekteve ku ndodhën keqtrajtimet.

Ekspozita sjell tekste historike, fotografi, ilustrime, video materiale e intervista me rrëfime, krijimtari artistike të burgut si piktura e vjersha nga ish të burgosurit, emrat e mbi 9000 të ish të burgosurve politik shqiptar në këtë dhe burgje të tjera të Kosovës.

Në këtë ngjarje morën pjesë ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, nënkryetarja e Kuvendit të Kosovës, Saranda Bogujevci, kryetari i Shoqatës së të Burgosurve Politik, Hydajet Hyseni, ish të burgosur politikë dhe veprimtarë të çështjes kombëtare e pjesëmarrës të shumtë.

Ministri Çeku në fjalën e tij ndër të tjera tha se ky është hapi i parë drejt shndërrimit të kësaj ndërtese në qendër dokumentimi dhe ekspozimi të krimeve të regjimit të Jugosllavisë dhe atij të Serbisë kundër shqiptarëve.

Ndërsa Hydajet Hyseni ka theksuar se duke e kthyer burgun në një muze të ri, Prishtina do ta ketë një objekt monumental shkollor edukativ, frymëzues por edhe memorial përkujtues.

Me vendim të MKRS-së, Muzeu i Burgut të Prishtinës nga sot është edhe aset i mbrojtur i trashëgimisë kulturore.

Burgu i Idealit është i hapur për vizitorë në orarin 10:00-19:00, çdo ditë përveç të hënave. / KultPlus.com

‘Mua edhe mund të më vrasin, por gjuhën dhe kombin shqiptar nuk do të mund t’i vrasin kurrë’

Me 14 tetor të vitit 1929, derisa po kthehej nga Prizreni në Zym, aty rreth muzgut, Shtjefën Gjeçovi u sulmua në një pritë nga xhandarët serbë. Me dhjetëra plumba u shkrepën mbi të. Vdekja ishte e menjëhershme. Vendimi për vrasjen e tij ishte marrë ne Beograd. Nga viti 1921 Gjeçovi, në mënyrë të hapur dhe aktive, i ishte kundërvënë politikës serbe, e cila synonte deshqiptarizimin total të Kosovës. Kudo që shkonte e predikonte, Gjeçovi fliste hapur kundër kësaj politike. Ai ishte një intelektual tipik i Rilindjes Kombëtare, që besonte se feja ka vlerë vetëm për aq kohë sa i shërben mirëqenies së kombit.

Si një lexues pasionant i dijeve sociologjike të kohës, ai e dinte se identiteti i një kombi është kontratë me të parët e tij, një rigjetje e rrënjëve të tij të mbulura nga stuhitë e historisë. Kështu, ai i vetëm i hyri një pune të madhe: gjetjes së këtyre rrënjëve. Sapo përfundonte liturgjitë fetare, ai shndërrohej në arkeolog dhe etnolog, për t’u dëshmuar bashkëatdhetarëve të tij dhe botës rrënjët evropiane të popullit shqiptar.

Por Gjeçovi nuk kishte shije të sofistikuara vetëm për arkeologjinë, etnologjinë e gjuhësinë. Ai kishte edhe një sens të hollë për zhvillimet politike të kohës. Ai i kuptonte me një qartësi të mahnitshme ngjarjet politike rreth tij, lojërat dhe intrigat që luheshin në kurriz të shqiptarëve. Në vitin 1921 kryeministri dinak serb, Nikolla Pashiq ia kishte dalë ta mashtrojë kapedanin e Mirditës Gjon Marka Gjonin, duke e bindur atë se qeveria e Tiranës ishte thjesht një qeveri islamike e se ai duhej ta shpallte shtetin e tij të pavarur nga shteti shqiptar, të ashtuquajturën “Republika e Mirditës”.

Pashiqi i kishte premtuar se Serbia do ta njihte menjëherë pavarësinë e Mirditës dhe do të ndikonte që edhe Lidhja e Kombeve të bënte të njëjtën gjë. I mashtruar Gjon Marka Gjoni u nis për në Prizren, aty ku ishin bërë përgatitjet për shpalljen e Republikës së Mirditës. Shtjefën Gjeçovi, që ato ditë ndodhej në Zllakuqan, e morri vesh lajmin. Tronditja e tij ishte e madhe. E la në gjysmë liturgjinë që po udhëhiqte, hyri në dhomën e tij private, morri një flamur kuq e zi që e mbante gjithmonë afër vetës dhe i tha ndihmësit të tij se duhej të niseshin menjëherë për në Prizren.

Një gjamë e madhe po i gatuhej kombit dhe ai nuk mund të rrinte duarkryq. Kur arriti në Prizren, kapedani i Mirditës kishte kohë që ndodhej aty. Gjeçovi i kërkoj takim sy me sy për t’ia hapur sytë e çorruar nga mashtrimi i Pashiqit. Gjeçovi i tha kapedanit të Mirditës se ka ra në kurthin e Pashiqit, se qeveria e Tiranës nuk është qeveri antikatolike, por një qeveri kombëtare shqiptare, se qëllimi i Pashiqit është të nxisë luftë ndërfetare midis shqiptarëve dhe kështu të shkatërroj shtetin e sapo krijuar shqiptar dhe pas kësaj t’i bindë fuqitë e mëdha për një ricoptim të tokave shqiptare. Kapedani i Mirditës s’po u besonte veshve, çfarë ishte duke dëgjuar. Gjeçovi u ngrit të dilte nga takimi dhe në derë ia tha fjalët e fundit : “Kjo rrugë që ke marrë është rrugë e tradhtisë kombëtare”.

Një njeri që nuk kishte tjetër mjet në dorë, përveç fjalës, nuk mund të bënte më shumë. Gjeçovi u nis për t’u kthyer në Zllakuqan, por fjalët e tij ndikuan shumë që mashtrimi i Pashiqit të demaskohej dhe turpërimi i Mirditës të përfundonte me pak pasoja. Natyrisht, këtë dhe shumë veprime të tjera, qeveria e Beogradit nuk do t’ia falte kurrë Gjeçovit. Pasi kishte shkatërruar lëvizjen e armatosur antiserbe në Kosovë, kjo qeveri tani i ishte kthyer shkatërrimit edhe të atyre pak individëve që po përpiqeshin për një rezistencë shpirtërore kundër sundimit brutal serb në Kosovë.

Sigurisht i pari që duhej të goditej ishte Shtjefën Gjeçovi dhe kjo gjë ndodhi në muzgun e 14 tetorit të vitit 1929. Gjeçovi, një mendje iluministe dhe guximtare, që po përpiqej të ndriqonte në natën e madhe të robërisë së Kosovës, u shua atë ditë në shpatijet e Zymit nga plumbat e xhandarëve serbë. Pas mbetën fjalët e tij profetike : “Mua edhe mund të më vrasin, por gjuhën dhe kombin shqiptar nuk do të mund t’i vrasin kurrë”./ KultPlus.com

“Festa e fërgesës”, promovim i kulinarisë së kryeqytetit

“Festa e Fërgesës” tashmë është kthyer në traditë të përvitshme në Tiranë.

Kjo festë u zhvillua në mjediset e Kalasë së Tiranës, ku restorante të ndryshme ishin të ftuar të marrin pjesë, duke sjellë recetat e tyre speciale të fërgesës.

“Festa e Fërgesës” në këtë edicion, një bashkëpunim mes 2 bashkive, asaj të Tiranës dhe bashkisë së Elbasanit, ishte një mbrëmje me kryefjalë promovimin e kulinarisë dhe traditës së Shqipërisë së Mesme.

Sipas organizatorëve, “Festa e Fërgesës”, solli konkurs gatimi, ushqim, pije, muzikë e lojëra, me temën gazmore “Rakia connecting people, Fërgesa unite them”.

Kjo festë, në thelb ka ruajtjen e traditave të kulinarisë dhe përcjelljen e tyre brezit të ri, por sjell edhe një prezantim dinjitoz e argëtues tek turistët e huaj.

“Festa e Fërgesës” u organizua për të 5-tin vit radhazi. Më herët festa është organizuar edhe në rrethinat e kryeqytetit, si në Surrel.

Mbrëmja u bë edhe më e veçantë, me performancën e ansamblit të këngëve dhe valleve “Isuf Myzyri” të Elbasanit./atsh/ KultPlus.com

Së shpejti promovohet “Thesar kombëtar – zëri intelektual dhe krijues i mërgatës shqiptare në Suedi”

Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në bashkëpunim me Shoqatën e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë në Suedi, organizojnë promovimin e kolanës prej 11 vëllimesh  “Thesar kombëtar – zëri intelektual dhe krijues i mërgatës shqiptare në Suedi”. Aktiviteti do të zhvillohet fizikisht dhe online në sallën “Aleks Buda” të Akademisë së Shkencave, 15 korrik 2022, ora 18.00

Pjesëmarrës do të jenë akad. Skënder Gjinushi, Kryetar i Akademisë së Shkencave, z. Hysen Ibrahimi, kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë në Suedi (SHSHASHS).

Mes kumtuesve do të jenë Bedri Islami, “Thesar shqiptar” – kronikë e jetës së shqiptarëve mërgimtarë në Suedi e në vendet nordike,  Jolanda Lila, “Thesar shqiptar” – tribunë e mendimit atdhetar dje e sot,  Fetah Bahtiri, “Thesar shqiptar”, një urë midis dy kulturave: albanologu, përkthyesi dhe miku suedez i shqiptarëve Ullmar Qvick,  Viron Kona, “Thesar shqiptar” si tribunë krijimtarie letrare;  Shaban Sinani, Kërkim dhe dije në periodikun “Thesar kombëtar” dhe  Osman Ahmetgjekaj, Arsimi kombëtar në Suedi në faqet e tribunës “Thesar shqiptar”. Aktiviteti mund të ndiqet edhe online në platformën ZOOM në linkun:

https://us02web.zoom.us/j/82614608724…

Meeting ID: 826 1460 8724

Passcode: 340750 / KultPlus.com

Hapet “Biografi Shqiptare: Nga tani deri më 1991” nga fotografja Jutta Benzenberg

Fotografja Jutta Benzenberg hapi në Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi”, një ekspozitë personale.

Ekspozita titullohej “Biografi Shqiptare: Nga tani deri më 1991” dhe vjen si një projekt që u mbështetet nga Ministria e Kulturës, Goethe-Zentrum Tirana dhe Ambasada holandeze në Tiranë.

Ekspozita e fotografes Benzenberg, është kuruar nga Kim Knoppers.

“Shqipëria dhe shqiptarët, në syrin e një fotografeje që e ka jetuar vendin tonë jo thjesht si kalimtare”, shkruan ministrja e Kulturës, Elva Margariti në një postim në rrjetet sociale.

Fotografitë krijojnë një subjekt narrativ me ngritjet e uljet e veta, me horizonte të gjera dhe detaje që shtjellojnë identitetin shqiptar përmes syve të Benzenberg-ut, duke nxjerrë njëkohësisht në pah, edhe personalitetin e saj.

Aty pasqyrohet historia e 30 vjetëve të fundit e dokumentohen disa nga ngjarjet kryesore në vend. Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri në muajin nëntor./atsh/ KultPlus.com

Atë Shtjefën Gjeçovi, njeriu që hapi shkollat e para shqipe pas pavarësisë

Shkruan: Andreas Dushi

Poliedrija, apo ndryshe gjithëdija e personaliteteve shqiptare, kufizon ndjeshëm dëshirën e atyre që duan të shkruajnë për to, pasi sikurse thonin grekët e lashtë, është e vështirë që të vdekshmit të shkruajnë për të pavdekshmit. Çfarë sot po marr guximin të bëj, në përvjetorin e lindjes së figurës së shquar të shqiptarisë Atë Shtjefën Gjeçovit, është pikërisht kjo: Një i vdekshëm po shkruan për një të pavdekshëm.

Kur pata fatin të vizitoja disa prej trevave të zonës së Dukagjinit, më bëri shumë përshtypje që në çdo shkollë apo godinë që dikur përdorej si shkollë kishte pllaka të mermerta ku shkruhej emri i një njeriu që nuk ishte edhe emri i shkollës. Në Prekal, fjala bie, ishte emri i Atë Shtjefën Gjeçovit si i pari që çeli një shkollë shqipe atje.

Duke vijuar më tej, këtë emër e shoh të shkruar edhe sa e sa herë, ndër sa e sa pllaka çka pa frikë më bëri të kuptoj diçka: Dukagjini, një trevë e quajtur “e prapambetur” nga dashakeqësit e saj, ka një fat që shumë krahina të tjera të Shqipërisë nuk e kanë: Prej 100 vjetëve ka arsim.

Ky fat, i cili buron nga prania e etërve françeskanë si të vendosur të përhershëm apo vizitues të herë pas hershëm falë programeve të misioneve shëtitëse (të përmendura nga Atë Zef Valentini apo Atë Domenico Pasi në librat e tyre “Misionet Shëtitëse” botuar nga “Plejad”), akoma edhe sot vazhdon të tregojë të mirat që ka sjellë.

Atë Shtjefën Gjeçovi, figura e jashtëzakonshme e kulturës së shqiptarisë, i lindur në Janjevë të Kosovës është ai i cili meriton jo respektin e gjithkujt, pasi me sa e njoh mes shkrimeve të të tjerëve ai nuk synonte të ishte i “gjithëdashur”, por të paktën njohjen nga gjithkush pasi ai qe i pari në shumëçka dhe, për fat të keq, edhe i fundit si punues serioz në thuajse çdo fushë që lëvroi./ KultPlus.com

Delegacionet e Rusisë, Ukrainës dhe Turqisë do të takohen për eksportin e drithërave

Delegacionet ushtarake nga Rusia, Ukraina dhe Turqia do të takohen me përfaqësuesit e Kombeve të Bashkuara më 13 korrik për të diskutuar për eksportin e sigurt të drithërave ukrainase, që janë bllokuar për shkak të pushtimit rus të Ukrainës.

Takimi do të mbahet në Stamboll, bëri të ditur më 12 korrik ministri turk i Mbrojtjes, Hulusi Akar.

Një ditë më herët, presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, diskutoi për drithërat ukrainase gjatë bisedave të ndara telefonike me homologun e tij rus, Vladimir Putin, dhe atë ukrainas, Volodymyr Zelensky.

Ukraina dhe aleatët e saj po kërkojnë që të rihapen portet e saj në Detin e Zi, që sipas Kievit janë mbyllur për shkak të bllokadës ruse.

Shtetet perëndimore kanë rritur kërkesat e tyre për rihapjen e porteve dhe lejimin e dërgesave të drithit, veçanërisht në shtetet e Lindjes së Mesdhe dhe Afrikës të cilat varen nga drithi ukrainas për të ushqyer popullatën e tyre.

Erdogan i tha Putinit se është koha për të ndërmarrë veprime sa i përket një plani të OKB-së për krijimin e korridoreve të sigurta në Detin e Zi për eksportet e drithërave. Ai po ashtu përsëriti qëndrimin se duhet të negociohet dhënia fund e luftës midis Rusisë dhe Ukrainës.

Ndërkaq, presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha përmes Twitterit se ai e vlerëson ndihmën e Erdoganit sa i përket rinisjes së eksporteve të drithërave dhe shtoi se Rusia duhet të ndalojë së marri drithin e Ukrainës nga territoret e pushtuara. / KultPlus.com

Çfarë nënkupton një euro në rënie karshi dollarit për konsumatorët në Evropë dhe SHBA

Ndërkohë që euro po shkon drejt barazisë me dollarin amerikan, tregtarët e monedhave thonë se kjo rënie e euros nuk ka gjasa të ndalet me kaq. Ndërsa një euro e dobësuar duhet të jetë shqetësuese për konsumatorët evropianë, amerikanët që e vizitojnë Evropën mund të përfitojnë.

Euro ka pësuar një mposhtje të madhe ndaj homologut dollarit që nga pushtimi rus i Ukrainës në muajin shkurt, duke rënë në nivelin e saj më të ulët në 20 vjet pasi rritja e çmimeve të gazit dhe pasiguria rreth furnizimit rus me energji nxitën frikën e recesionit në eurozonë.

Monedha e përbashkët evropiane po tregtohej deri në 1.0007 dollarë të martën – një rënie e shpejtë nga niveli i 1.15 dollarëve përpara se Rusia ta niste luftën në Ukrainë. Rënia e mprehtë e ka sjellë euron afër arritjes së barazisë ndaj dollarit amerikan për herë të parë që nga fundi i vitit 2002.

Përkeqësimi i përgjithshëm i perspektivës së eurozonës mes rritjes së çmimeve të gazit dhe frikës se Rusia do t’i ndërpresë furnizimet me gaz natyror po e zvarrit monedhën e përbashkët. Mbështetja e madhe e ekonomive të mëdha, të tilla si Gjermania dhe Italia nga gazi rus i ka dekurajuar dhe demoralizuar investitorët  ndërkohë që ekonomistët parashikojnë një recesion shumë më të shpejtë dhe më të dhimbshëm në eurozonë sesa në SHBA.

Kësaj i shtohet edhe diferenca në nivelet e normave të interesit në SHBA dhe eurozonë. Rezerva Federale e SHBA i ka rritur në mënyrë agresive normat e interesit për ta ulur inflacionin, ndërsa Banka Qendrore Evropiane (BQE) deri më tani i ka rezistuar rritjeve të pjerrëta.

“Norma e interesit në SHBA pritet të shkojë deri në 3% kundrejt 1% në Evropë. Pra, paratë do të shkojnë tek ai vend që ka një rendiment më të lartë,” tha për Dë Carsten Brzeski, kryeekonomist për Gjermaninë dhe Austrinë në ING.

Dollari amerikan po përfiton gjithashtu nga tërheqja e tij e strehës së sigurt. Mes gjithë paqartësisë dhe pasigurisë rreth ekonomisë globale, investitorët po ngushëllohen me sigurinë relative që ofron dollari duke qenë më pak i ekspozuar ndaj disa prej rreziqeve të mëdha globale tani.

Çfarë është barazia e dollarit dhe pse kjo ka shumë rëndësi për euron?

Barazia në esencë do të thotë që 1 dollar mund ta blesh me 1 euro. Nuk është gjë tjetër veçse një prag psikologjik për pjesëmarrësit e tregut, të cilët janë të njohur për dashurinë e tyre për figurat e rrumbullakëta.

“Tregjet financiare gjithmonë duan të gjejnë një lloj kuptimi simbolik”, tha Brzeski.

Si ndikon një euro më e dobët te konsumatorët?

Një euro në rënie do t’i shtojë barrën familjeve dhe bizneseve evropiane që tashmë janë duke u lëkundur nga inflacioni rekord. Një monedhë më e dobët do t’i bënte më të shtrenjta importet, të cilat kryesisht janë të shprehura në dollarë. Kur këta artikuj janë lëndë të para ose mallra të ndërmjetme, kostot e tyre më të larta mund t’i rrisin më tej çmimet lokale.

Në kohë normale, një monedhë e dobët shihet si një lajm i mirë për eksportuesit dhe ekonomitë e rënda nga eksportet si Gjermania, sepse rrit eksportet duke i bërë ato më të lira në terma dollarë. Por atëherë këto nuk janë kohë normale falë fërkimeve globale të zinxhirit të furnizimit, sanksioneve dhe luftës në Ukrainë.

“Në situatën aktuale me tensione gjeopolitike, mendoj se përfitimet nga një monedhë e dobët janë më të vogla se sa disavantazhet”, tha Brzeski.

Megjithatë, për udhëtarët amerikanë që shkojnë në Evropë këtë verë, një euro e dobët është një bekim. Për shembull, në nivelin e barazisë, teorikisht, ata do të jenë në gjendje të shkëmbejnë 1,000 dollarët e tyre për 1,000 euro në vend të më pak se 900 euro në shkurt. Me fjalë të tjera, dollari i tyre do të vlente shumë më tepër. Për bizneset që importojnë mallra evropiane, gjërat do të ishin më të lira në terma dollarë.

Sa poshtë mund të bie euro?

Bastet se euro do të vazhdojë me rënien e saj janë rritur ditët e fundit ndërsa kriza energjetike në Evropë përkeqësohet.

“Euro po tregtohet sikur një krizë në Evropë është në pragun e derës. Pra, mund të dëgjoni më shumë lajme të këqija tani për sa i përket gjithë narrativës rreth furnizimeve me gaz dhe potencialisht gjeopolitikës që euro të dobësohet përtej barazisë”, tha Patel.

Strategët e Nomura International parashikojnë se euro mund të bjerë deri në 0,95 dollarë. Kreu i kërkimit të këmbimit valutor të Deutsche Bank, George Saravelos, ka një parashikim të ngjashëm. Një “lëvizje poshtë në 0.95-0.97dollarë do të përputhej me ekstremet e të gjitha kohërave të parë në kurset e këmbimit që nga fundi i Bretton ëoods në vitin 1971”, shkroi ai në një shënim të 6 korrikut drejtuar klientëve.

Çfarë do të thotë një euro më e dobët për BQE-në?

Një euro e dobët dhe inflacioni shtesë që ajo sjell shton sfidat e BQE-së, e cila tashmë është nën vëzhgim për ngadalësimin e blloqeve në luftën kundër inflacionit.

Për t’i përkeqësuar punët edhe më shumë për bankën qendrore që ka mandatin për ta zbutur inflacionin, euro nuk është dobësuar vetëm ndaj dollarit, por edhe ndaj monedhave të tjera si franga zvicerane dhe jeni japonez.

“Kjo tani ka filluar të bëhet një dobësi më e gjerë e euros dhe për këtë arsye bëhet më shumë një problem inflacioni për BQE-në”, tha Patel.

BQE synon t’i rrisë normat bazë të interesit me 25 pikë bazë javën e ardhshme, rritja e saj e parë në mbi 10 vjet.

“Një euro më e dobët e mbështet pikëpamjen e një rritjeje më agresive të normës”, tha Brzeski. “Argumenti pas kësaj do të ishte se nëse ne shkojmë për një rritje prej 50 pikësh bazë javën e ardhshme dhe jo 25, kjo mund ta ndalojë menjëherë rënien e euros sepse do t’i befasonte tregjet financiare”.

Megjithatë, disa ekspertë thonë se një rënie ekonomike do ta vendosë bankën në një pengesë, duke e penguar atë nga çdo shtrëngim agresiv i politikës monetare. Kjo nga ana tjetër do të siguronte që normat e interesit në eurozonë të mbeten të ndrydhura përballë SHBA-së. Një pritshmëri e tillë tashmë po luan një rol në rënien e euros./WD

“Kjo tani ka filluar të bëhet një dobësi më e gjerë e euros dhe për këtë arsye bëhet më shumë një problem inflacioni për BQE-në”, tha Patel.

BQE synon t’i rrisë normat bazë të interesit me 25 pikë bazë javën e ardhshme, rritja e saj e parë në mbi 10 vjet.

“Një euro më e dobët e mbështet pikëpamjen e një rritjeje më agresive të normës”, tha Brzeski. “Argumenti pas kësaj do të ishte se nëse ne shkojmë për një rritje prej 50 pikësh bazë javën e ardhshme dhe jo 25, kjo mund ta ndalojë menjëherë rënien e euros sepse do t’i befasonte tregjet financiare”.

Megjithatë, disa ekspertë thonë se një rënie ekonomike do ta vendosë bankën në një pengesë, duke e penguar atë nga çdo shtrëngim agresiv i politikës monetare. Kjo nga ana tjetër do të siguronte që normat e interesit në eurozonë të mbeten të ndrydhura përballë SHBA-së. Një pritshmëri e tillë tashmë po luan një rol në rënien e euros./DW/ KultPlus.com

Fillon trajnimi profesional i Policisë së Kosovës

Ka filluar trajnimi profesional “gjenerata e 57 e Policisë së Kosovës”.

Në njoftimin e Policisë së Kosovës thuhet se “pas nënshtrimit të të gjitha procedurave të parapara testuese për të gjithë aplikantët nga konkursi i fundit për zyrtarë policorë për fillim të trajnimit bazik, sipas parimeve të meritokracisë janë përzgjedhur 448 pjesëtarë të cilët i janë bashkangjitur Policisë së Kosovës, si punonjësit më të ri të saj”.

“Kjo gjeneratë përbehet nga gjithësej 448 pjesëmarrës në të cilën janë përfshirë kadetë policorë të të dy gjinive, e të cilët njëkohësisht përfaqësojnë komunitet e të gjitha grupeve etnike të Republikës së Kosovës”, thuhet në njoftim.

“Me qëllim të mbarëvajtjes sa më të mirë të trajnimit, kadetët policorë janë të ndarë në 14 klasa, gjersa ky trajnim është planifikuar të zgjasë për 31 javë sipas planprogramit të akredituar nga Autoriteti Kombëtar i Kualifikimeve.

Në mesin e kadetëve policorë të gjeneratës së 57-të numërojmë 54 kadetë të gjinisë femërore si dhe 32 kadetë të pakicave të tjera etnike”, mbaron njoftimi i PK-së. / KultPlus.com

Le Petit Marseillais: Detaje mbi mizoritë e ushtrisë serbe të kryera kundër shqiptarëve në 1912

Nga Aurenc Bebja, Francë – 12 Korrik 2022

“Le Petit Marseillais” ka botuar, të enjten e 2 janarit 1913, në ballinë, shënimet e mbledhura nga qeveria austro-hungareze mbi mizoritë e ushtruara nga ushtarët serbë në Shqipëri, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar:

Mizoritë në Shqipëri

Korrespondenti i Daily Telegraph në Budapest thotë se ka marrë shënimet e mbledhura nga qeveria austro-hungareze mbi mizoritë e ushtruara nga ushtarët serbë në Shqipëri. Ai jep një ekstrakt nga i cili ne riprodhojmë më poshtë pikat më të spikatura :

Në marshimin e tyre nëpër Shqipëri, drejt detit, thonë këto shënime, serbët nuk u mjaftuan me ekzekutimin e shqiptarëve të armatosur; mizoria e tyre e tmerrshme nuk i ka kursyer njerëzit e paarmatosur, të pambrojturit, pleqtë, gratë, fëmijët edhe foshnjat në gji. Oficerët serbë, të çmendur nga fitorja, deklaruan se pastrimi më i mirë i Shqipërisë do të ishte shfarosja totale e shqiptarëve myslimanë. Ky slogan u miratua shpejt dhe u zbatua në praktikë. Midis Kumanovës dhe Shkupit, u ekzekutuan tre mijë njerëz; afër Prishtinës, pesë mijë, ekskluzivisht arnautë (shqiptarë myslimanë), ranë nën goditjet e serbëve. Nuk ishte një betejë e nderuar, por vrasje të pajustifikueshme, për realizimin e së cilës ushtarët e tërbuar shpikën metoda të reja mizorie. Në disa fshatra u dogjën të gjitha shtëpitë dhe banorët e tyre, të cilët tentuan t’i shpëtonin flakëve, u qëlluan si minjtë, sapo u shfaqën në vrimat (në dalje). Burrat u qëlluan në sy të grave dhe fëmijëve të tyre dhe më pas këto gra u goditën me bajoneta, duke u përpjekur të mbronin fëmijët e tyre.

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Ekzekutimet ishin argëtimi i përditshëm i ushtarëve. Në çdo shtëpi ku u gjetën armë vriteshin të gjithë banorët, me plumba apo me varje. Në një ditë të vetme, pati tridhjetë e gjashtë ekzekutime. Një ish-sekretar i z. Pashiç, kryeministrit serb, z. Tomiç, një zotëri serbo-hungarez, tha se gjatë një udhëtimi nga Prizreni në Pejë kishte parë vetëm fshatra të djegura, në të dy anët e rrugës. Skajet e kësaj rruge ishin të mbushura me shtylla në të cilat vareshin trupat e shqiptarëve. Rruga për në Gjakovë ishte një “rruga e shtyllave”.

Edhe gazetat që dalin në Beograd rrëfejnë mizoritë e kryera nga serbët. Thuhet se kur koloneli Ostoiç ka hyrë në Prizren, ka bërtitur : “Vritni!” dhe se sapo u dha ky urdhër, ushtarët e tij u vërsulën nëpër shtëpi dhe vranë gjithçka që u binte në dorë.

Një shkresë raporton faktin e tmerrshëm në vijim :

“Kushdo që u denoncohej serbëve si shqiptar, ishte i sigurt se do të vritej. Ndodhte shpesh që njerëzit që u kishin borxh shqiptarëve myslimanë i denonconin si tradhtarë. Pa ndryshim këta fatkeqë vareshin dhe informatorët ishin të autorizuar të blinin, me një çmim minimal, shtëpinë e kreditorit të tyre. Në Shkup, shqiptarë të paarmatosur u vranë në rrugë nga oficerët serbë. Nëse në një banesë gjendej qoftë dhe një thikë gjuetie, pronari pushkatohej. Nuk akordohej asnjë falje.”

Në Ferizaj, komandanti serb i kishte ftuar të arratisurit që të ktheheshin dhe të dorëzonin armët. Pasi u çarmatosën, katërqind prej tyre u pushkatuan. Në këtë qytet mbetën të gjalla pothuajse një gjysmë duzine familjesh myslimane. Në Pana serbët vranë të burgosurit e tyre, ndërsa në Varosh dhe në Prishtinë popullsia me plot fjalën u shkatërrua.

https://www.darsiani.com/la-gazette/le-petit-marseillais-1913-detaje-mbi-mizorite-e-ushtrise-serbe-te-kryera-kunder-shqiptareve-ne-1912/ / KultPlus.com

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France


“ZWADA”, grupi i parë pjesëmarrës në ‘Green Fest’

Festivali i muzikës ‘Green Fest’ i cili mbahet në kuadër të organizatës ‘7 Arte’ në Mitrovicë, ka prezantuar dje grupin e parë pjesëmarrës në edicionin e ri të festivalit, përcjell KultPlus.

‘ZWADA’ është grup nga Prishtina që vjen në këtë festival për të interpretuar muzikë indie rock, pop, punk si dhe muzikë aleternative.

Bendi ‘ZWADA’ do të performoj me datën 22 korrik në Fatime Xhaka (ish-Partizan). Ndërkaq, festivali fillon me 17 dhe do të vazhdojë deri më 23 korrik.

ZWADA në Green Fest.
Green Fest prezanton bendin e parë të netëve të muzikës për këtë edicion.
Zwada është një bend nga Prishtina qe po vjen në Green Fest me na tfillu me muzikë indie rock, pop, punk si dhe muzikë alternative.
ZWADA 22 korrik Green Fest
Lokacioni: Fatime Xhaka (ish – Partizan)
Deri atëherë tfilloni naj sen!
“, ka shkruar festivali në rrjetet sociale.

“Green Fest” është festival multidiciplinar që ofron një laryshmëri aktivitetesh duke fuqizuar artin dhe kulturën si medium më tërheqës që do çonte më shpejt drejt ndërgjegjësimit të shoqërisë mbi çështjet mjedisore, ndryshimet klimatike si dhe zhvillimit të qëndrueshëm. Andaj, ky edicion i “Green Fest” përmes aktiviteteve përcjellëse që do të organizohet në Mitrovicë, do të inkurajojë institucionet dhe qytetarët që të tfillojnë punët e tyre përtej barrierave, përtej vetvetes e familjes, në dobi të shoqërisë e njerëzimit, duke u siguruar qëndrueshmëri gjeneratave të ardhshme. / KultPlus.com

“Ramë Lahaj Opera Festival” prezanton të ftuarën speciale të mbrëmjes finale

“Ramë Lahaj International Opera Festival”, festivali i parë Operistik në Kosovë po vjen me edicionin e dytë, shkruan KultPlus.

Tenori i famshëm shqiptar, Ramë Lahaj ka bërë të ditur tashmë se ky edicion po vjen më shumë befasi.

Njëra ndër këto befasi është edhe pjesëmarrja e sopranos Angela Gheroghiu e cila nga kritika botërore është konsideruar si sopranoja magjepsëse dhe më e talentuar e kohës.

Më poshtë sjellim postimin e plotë të tenorit Lahaj:

Është ngjarje historike për artin dhe kulturën Kosovare të ju prezantojmë sopranon Angela Gheorghiu e cila nga kritika botërore është konsideruar si sopranoja magjepsëse dhe më e talentuar e kohës, këtë vit vjen në kuadër të Festivalit RLIOF si “Special Guest Star” në mbrëmjen finale Gala të Rame Lahaj & Friends. Ajo ka interpretuar në teatrot më të rëndësishme në të gjithë globin. Ka bashkëpunuar po ashtu me artistet më prestigjioz të botes së operës dhe jo vetëm.

Kemi nderin t’ju ftojmë për të shijuar çdo sekondë të kësaj ngjarjeje krejt unike, ku do marrin pjesë edhe artistet e mrekullueshëm dhe miq të ngushtë të festivalit, si: dirigjenti Valerio Galli, baritoni Franco Vassallo, tenori Jean Bernard Thomas, sopranoja ukrainase Anna Bondarenko, ylli jonë për ditë e në rritje Erza Muqolli, kori i fëmijëve Okarina të shoqëruar nga Filharmonia e Kosovës.

Të gjitha të ardhurat e kësaj mbrëmje do të shkojnë për zbulimin dhe përkrahjen e talenteve të rinj, nëpërmjet Fondacionit Rame Lahaj. Drejtpërdrejtë do mund të kontribuoni në rrugëtimin e shkollimin e një talenti të ri i cili do përzgjidhet nga stafi i festivalit në bashkëpunim me shkollat dhe universitetet e muzikës në vend.

Biletat mund ti gjeni në këtë faqe online: https://www.rave-travel.com/event-details-en.nspx…

Dhe në pikat e shitjes:

Prishtinë / Rave office

Prizren / Diamond vector travel

Ferizaj / Pika travel

Pejë / Soho Bar / KultPlus.com

Shfaqja ‘Katër Epoletat’ rrëmben tri çmime në Maqedoninë e Veriut

Dje është përmbyllur Festivali Ndërkombëtar i Teatrit në Maqedoninë e Veriut, ‘Aktori i Evropës”.

Për gjashtë ditë sa është mbajtur festivali janë dhen një varg shfaqjesh, në mesin e tyre ka qenë shfaqja e regjisorit Haqif Mulliqi, ‘Katër Epoletat”. Shfaqja ishte realizuar për teatrin e Qytetit ‘Muharrem Qena’ në Mitrovicë, në dhjetor të vitit të kaluar.

Tre çmimet që rrëmbeu kjo shfaqje, ishin në fakt tri çmimet kryesore.

Ismet Azemi u shpërblye me çmimin kryesor të festivalit ‘Aktori i Evropës 2022’, Basri Lushtaku fitoi çmimin për aktrim ‘Dionisi i Prespës 2022’ dhe çmimin për regjisorin më të mirë e fitoi Haqif Mulliqi.

Aktorët e shfaqjes ishin: Ismet Azemi, Basri Lushtaku dhe Adem Zhitopotoku.

Në fund të ceremonisë të ndarjes së çmimeve, regjisori Mulliqi falënderoi drejtoreshën Valdete Idrizin për mbështetjen e shfaqjes dhe Sabit Sheremetin (ud. drejtori i Teatrit) për përkushtimin e tij./Express/ KultPlus.com

“Bestytndejat”, Anibar 13 shpalos programin për mbrëmjet muzikore

Festivali i filmit të animuar ‘Anibar’ ka nderin të shpalos programin (lineup) për mbrëmjet muzikore, përcjell KultPlus.

Me gjithsej 21 performues nga dhe jashtë vendit, ‘Anibar’ ju mirëpret të bashkëngjiteni tek parku Karagaq (Kino Liqeni) për “Bestytndejat” e tyre nga 13 deri më 19 korrik.

Më poshtë gjeni të bashkëngjitur fotografinë me emrat e performuesve. / KultPlus.com

Imazhi i pakryer

Poezi nga Sali Bashota

Nuk është më aty
Hija e Gruas së Mirë
Kur na prekte ballin e përflakur
Me gishtërinjtë e butë
Sikur zmadhohej lumturia
Plot buzagaz
Ishim fëmijë me brenga
Që nuk i harronim ëndrrat
Pa u shëruar nga frika
Trupi dridhej si balonë e fryrë
Deri në ditën tjetër
Nuk janë më aty
As qerpikët e zbukuruar
Që grinden çdo mëngjes
Me shikimin e përdalë
Sa çel e mbyll sytë
Për ta përpirë lotin
Si tamblin e ngrohtë
Nëse i shëron vetëm ata
Që i thurin lavde harresës
Kur i lidhin nyje kujtimet
Nuk është më aty
As ikja e natës
As zjarri i buzëve të shkrumbuara
As dashuria në shikim të parë
Nuk është më aty
As hatërmbetja e fundit

(Prishtinë, 12 korrik 2022) / KultPlus.com

Unaza prej ari e Gjeçovit, si e shpëtoi këtë unazë ari për t’ia kaluar brezave të tjerë të shqiptarëve

Dorian Koçi

(148 vjetori i lindjes të Shtefën Gjeçovit)

Në përvjetorin e lindjes së fratit Shtjefën Gjeçovi ia vlen të kujtosh sesi ky misionar i dijes mblidhte jo vetëm Kanunin e maleve tona, apo shkruante drama historike për mesjetën shqiptare, por gjurmonte dhe shpëtonte pasuritë arkeologjike të nëntokës sonë.

Ja rrëfimi I At Shtjefën Gjeçovit në vitin 1900 sesi e shpëtoi këtë unazë ari për t’ia kaluar brezave të tjerë të shqiptarëve. Ky rrëfim është shkëputur nga një shkrim i studiuesit Jaho Brahaj i titulluar “At Shtjefë Gjeçovi. Si shpëtoi kambana e Skënderbeut”, Suplementi Rilindësi, 18 gusht 2013.

“Ishe n’Laç – Sebaste të Kurbinit, si i parë famulliet, si gjejshe t’knaqun n’kërkim të vjetërsinave –përmi t’cillat tash flas, – m’u beh në qelë Dr. Paal Traeger prej Zehlendorf­it t’Berlinit. I vlerti anthropolog e arkeolog, i cili atbotë pat fillue dishka me belbue taljanisht, e unë si burr i madh(!) xuna me ju lëvdue për do sende t’vjetra t’cillat i pata gjet mun n’atë kohë m’nji vorr në vend t’qujtun “Kodër Bogëz” në katund të Laçit – Sebaste.

Dr. Traegeri mu lut me ja diftue visarin tem, edhe unë me njerzie ja qita përpara. E pvetshe herë për nji send herë për nji tjetër, e ky rrap­çap me me atë gjuhë taljane, u mundote me mi kallxue do punë përmbi ato vjetërsiena.

Ndër kto sende kishe edhe nji unazë­arit t’cillën e pata gjetë n’vorr të vendit të përmendun, dhe e pveta Dr. Traeger­in, qi t’më diftote kohën e vjetërsienës s’sajë, e ky mu përgjegj: “Kohën e vlerën s’mund ta kallxoj, se na arkeologët jena të betuem me mos kallxue as kohën as çmimin e vjetërsievet, por po deshte me e shitë, unë po të nap mje m’7 (shtatë) napolana për atë unazë”!!

Të falem nderës i thaçë Dr. Traeger­it, me më dhanë 400 napolana s’e shes, por veç deshta me ditë kohën e çmimin e vjetërsies…”.

Unaza nuk u shit. Arkeologu italian L. Ugolini në vitin 1927 e vlerësoi këtë unazë duke e përshkruar e perfshirë në vëllimin “Shqiperia Arkeologjike” nga ku i kemi të ruajtura përshkrimin dhe foton e sajë. Pas vdekjes së Gjeçovit unaza e “famshme” ruhej në Muzeumin Françeskan në Shkoder deri në vitin 1945, pastaj erdhi në Tiranë. / KultPlus.com

E padukshme

(Fragment nga libri me tregime “Mjegulla”)

U çudit kur u zgjua prej gjumit pa ankth. Filloi shpejt e shpejt të rikujtonte ngjarjet e një dite më parë që zakonisht i vinin në mendje vetë, në sekondat e para pasi që zgjohej. Gabimet, dështimet, fillimisht gjëra negative, pastaj ndonjë ndodhi e mirë. Ditën e kaluar, pas një takimi me regjisorin e kishte lënë punën. Ishte puna e tretë brenda këtij muaji. Nuk po ndihej aq keq sa e kishte pritur për këtë gjë, ndaj ishte disi e habitur. Pika tjetër, kishte shkuar në lokalin ku rrinte zakonisht, ku kishte takuar mbesën e ish të dashurit. Ajo ia porositi një tekilla, të cilën Ilda e pranoi me mëdyshje. Tekillat e tjera bashkë me birra i pranoi me shumë kënaqësi. Përfundoi shumë e dehur para orës 8 të mbrëmjes. U kthye në shtëpi dhe e përfundoi një serial në Netflix. Ra të flinte rreth orës 11.

Nuk kishte as hangover. Ndoshta do të vinte më vonë, i kishte ndodhur edhe më herët. Nuk zgjohej me dhimbje koke, por i fillonte pasi kalonin nja 2 a 3 orë pas gjumit. U ngrit prej shtratit, shkoi te dritarja, e hapi. Ishte kohë pranvere në muajin shkurt. Ngrohja globale si hakmarrje e natyrës ndaj shkurtëpamësisë e kompleksit të superioritetit njerëzor iu fanit si macja ngërdheshëse e Lizës në botën e çudirave. Megjithatë, nuk ndjente dhimbje, prej miteve e historisë dukej se bota atë proces kishte, të krijohej dhe shkaktërrohej pafundësisht. Shkoi në kuzhinë e përgatiti një lëng frutash me spinaç, mollë, kivi dhe limon, u ul dhe e piu ngadalë. Ajo zakonisht sapo zgjohej duhej të dilte prej banesës të bënte ecjen e shpejtë 40 minutëshe, gjatë së cilës tentonte të qetësonte ankthin e mëngjesit. Ndonjëherë funksionte e ndonjëherë jo, por gjithsesi kishte efekt për të mirë.

Veshi pantollona ngjyrë mjalti me katrorë e me një prerje të gjërë, që i kishte blerë para disa ditësh, një bluzë të zezë, vathë ngjyrë ari dhe pallton e madhe të zezë prej kashmiri. I pëlqente edhe fjala, kashmir. Mori syzet dhe çantën dhe doli prej banesës. I pëlqente kur njerëzit e shikonin. Njërëzit kanë dëshirë të shohin gjëra të bukura. Edhe ajo vetë. U ndal në ëmbëltoren e lagjes, porositi një kafe dhe një ëmbëlsirë, por shitësja nuk reagoi. E përsëriti disa herë si dhe e pyeti shitësen nëse ishte mirë, por ajo vazhdoi të mos jepte asnjë shenjë. Doli jashtë duke i ardhur keq për shitësen që e njihte prej se punonte në atë dyqan. Me siguri është duke kaluar ndonjë peripeti të rëndë, mendoi me vete dhe nëpër mendje i shkuan shumë ide se çka mund t’i kishte ndodhur. Mendoi se sa pak dinte për të edhe pse e takonte çdo ditë tashmë.

Do të merrte një kafe tjetërkund. Ose edhe më mirë ndoshta do të ulej diku te sheshi i qytetit. U ul në një takolinë përballë sheshit që i binte dielli. Zakonisht nuk e duronte diellin kur i binte në fytyrë, mirëpo sot po kënaqej. Priti gjatë për kamarierin. Po i pihej shumë një kafe. E pa kamarierin t’i kalonte para fytyrës, e thirri, ia bëri me dorë por ai as nuk e ktheu kokën ta shihte. U ngrit në këmbë, kaloi një tjetër kamarier, e njëjta gjë pothuajse. Në një moment iu duk se më në fund njëri po vinte drejt saj, por jo, u ndal në një prej tavolinave përpara. Iu duk si rreng që krejt bota kishte vendosur t’ia luante. Ose vetëm shiteset dhe kamarierët. U ngrit prej tavolinës dhe hyri brenda në kafene. Me zë të lartë kërkoi menaxherin. Askush nuk reagoi, e kafeneja ishte plot me njerëz, veç stafit. E ngriti zërin edhe më shumë. Asgjë. Filloi të bënte lëvizje të çuditshme, të bërtiste, të çirrej. Askush nuk lëvizi as sytë në drejtim të saj. Për pak çaste mbeti duke menduar. Kjo që po ndodhte ishte e çuditshme vërtet. Çka mund të kishte ndodhur? Sipas të gjitha gjasave ishte bërë e padukshme. U ndal edhe njëherë dhe rimendoi gjithçka që kishte bërë dje, dukej sikur dje kishte qenë dita e fundit që njerëzit e kishin parë. Doli në rrugë. Vazhdoi të thërriste, të bërtiste, të çirrej. Kaloi në një gjendje pothuaj transi prej gjithë asaj bërtime. Në fillim prej dhimbjes, e ndërkohë filloi të mendonte që tani që ishte e padukshme s’do merrte më komplimente për pamjen. As për asgjë tjetër. Atë jo vetëm që nuk e shihnin, por as nuk e dëgjonin. Mendoi nëse ishte dikush, ndonjë njeri me aftësi të veçantë që mund ta shihte. Duhej të kishte ndonjë domethënie fakti që përnjëherë ishte bërë e padukshme. Mendoi nëse ishte e aftë të bënte seks. Ajo e ndiente trupin e vet si mish, shqisat i kishte si zakonisht, por nuk ishte e sigurtë nëse mund të kishte marrëdhënie normale seksuale. Ndoshta ende të paktën mund të masturbonte. Sidoqoftë tani ishte tepër e alarmuar për t’u ndier e eksituar. Të gjithë ato gjëra që s’mund t’i bënte më, po e bënin të ndihej sikur kishte vdekur. Ose ndoshta kështu ishte jeta e pasvdekjes. Të bëheshe i padukshëm, asnjë veprim i yti të mos e ketë aftësinë të afektojë ndonjë ngjarje a person në planetin Tokë. Përderisa jeta vazhdon të ndodhë, njërëzit e tjerë vazhdojnë të jetojnë, të përjetojnë, e ti je aty duke i parë por pa qenë i zoti të bësh asgjë. Pak a shumë sikur kur je në depresion, mendoi. Nëse kjo gjendje vazhdonte gjatë, do të ishte e tmerrshme. Ndoshta ishte si një lloj ferri. Ose dënim i veçantë për të. Ndoshta ferri ndryshon sikurse ndryshojnë pëlqimet e mospëlqimet e njerëve. Për të, të qenit e padukshme ishte e barartë me djegien e ngadaltë në kazanët me llavë. Nuk e kishte shfrytëzuar sa duhej të qenit e dukshme, e gjallë. Edhe pse gjithmonë të paktën ishte përpjekur të dukej mirë. Edhe kur vishej me rroba shumë minimaliste ia dilte të merrte vëmendje, ishte si një lloj shenje dalluese e saj. Prandaj ky ishte ferri i saj personal. Të kalonte përjetësinë pa u vërejtur. Pa mundur t’i flasë askujt, të nxisë mllef a dëshirë vetëm përmes fjalëve dhe mendimeve të saj. Ndoshta do të kalonte, ishte vetëm fazë. Iu kujtua që ende nuk kishte asnjë shenjë hangover-i nga tekillat e ditës së kaluar. Tash edhe mungesa e ankthit kishte kuptim. Ndoshta natën e kaluar kishte ndodhur diçka që s’i kujtohej. E mori telefonin, shumë kureshtare nëse do të dilte vërtet imazhi i saj në fotografi. E drejtoi kamerën kah fytyra dhe shtypi butonin në mes. Për herë të parë nuk i interesoi a dukej bukur. Fotografia u shkrep. Po imazhi i saj kishte mbetur në telefon. Të paktën ajo po e shihte. E postoi në Instagram dhe priti. Nuk ndodhi asgjë. Asnjë reagim. Do të thotë as në social media nuk mund të mbante gjallë imazhin. U ul dhe ndezi një cigare. Të paktën ende mund të bënte shprehitë e veta të zakonshme. Veçse kuptimi i cigares ishte prej të vetmive që nuk kishte ndryshuar prej që ishte bërë e padukshme. Ushqimi tash kishte tjetër kuptim. Pse të brengosej për ushqim tash që ishte e padukshme? Nuk kishte asnjë lidhje nëse shëndoshej shumë apo kishte trupin më të bukur në botë, askush nuk do ta shihte. Në këtë moment filloi ta shihte anën pak më të mirë të gjithë kësaj punës së padukshmërisë. Kishte mundësinë të shihte gjëra që s’kishte parë kurrë më parë, të udhëtonte, askush nuk mund t’i kërkojë vizë një personi të padukshëm, të zbulonte sekrete të mëdha, të hynte nëpër vende që kurrë në jetën e saj nuk i kishte ëndërruar. Ndoshta duhej të kishte më shumë qasje pozitive.

Dhurata Hoti/ KultPlus.com