Këtu fle bekimi këtu notojnë krejt patat e rosat më të kthjellëta më të pashmet në horizont këtu ujis trupin tim, këtu ku ka iguana, plot nëna, plot ujë shërues.
Nëna se ka ndërtu vet këtë det, këtë gejzer e unë s’jam i vetmi lundërtar nëna i ka ba vend krejt fëmijëve të botës janë thirrë, janë lajmëru flokëkuqet dhe djemtë me mollëza.
Po lahem në detin e nënës, këtu notojnë delfinët, balenat që vetë janë nëna nëpër dheun poshtë, guacat me ngjyra ylberi këtu, flladis shpirtin që ma dha ajo.
Ujin e sollën pak të gjitha nënat e kësaj bote.
Një kove me ujë secila, nënat e gjalla, të vdekurat, nënat në karrocë invalidësh, nënat rome, nënat e zeza, nënat me fëmijë që u vdiqën në lindje, nënat që nëna nuk u bënë kurrë nënat që u vranë në luftë, nënat të cilave në luftë ua vranë të vegjëlit, detit ia dha shtratin ajo, nëna ime, mbretëresha.
Po lahem në detin e nënës, kilometra e kilometra i gjerë, i gjatë, i thellë e bukur i ftohtë ky det.
Afër nënave, ne fëmijët notojmë gati në përqafim unë jam ylli me penda të kaltra, motra ime është gaforre përherë e dielluar jetimi afër nesh përpëlitet sikur një kastravec deti, shoqja e tij është perime jeshile rrethuar me alga.
Fëmijët e vdekur këtu frymojnë, kanë ngjyri argjendi dhe shkëlqejnë vogëlushja e verbër, këtu është një kafshë detare me dy sy e një zemër djali në karrocë, një krokodil i kriposur me dy duar e dy këmbë të lëvizshme.
Po lahem në detin e nënës, buzëqeshim të gjithë, bile edhe breshkat janë sikur të mbytura në gëzim, me duar, me këmbë, rrokullisemi në këtë hapësirë të kaltër.
Nënat e mira janë këtu, kjo është jeta kush ka vdekur atje, këtu është gjallë dhe hidhet nga anija po derdhen mbi ne oqeanet më hyjnore të gjeografisë, digat më të mprehta rrugës janë edhe nëna të tjera miliona nëna e fëmijë po vijnë, po shërohemi.
Po lahemi, larg kriminelëve, larg burrave që dëmtojnë, larg krijesave që pickojnë, vëllau im është një gjarpër prej ulliri, i gjelbër një nënë e shoh tek shndërrohet në pinguine shumëngjyrëshe shoqja e saj është një peshk me shtyllën kurrizore të ngjyrosur në vjollcë.
Po lahem në detin e nënës, po lahem në detin e mirësisë, në detin e fatmirësisë, në detin ku qulliten e zhduken dhimbjet, po lahem mes peshkaqenëve, zebrave tropikale, pelikanëve që bëjnë muzikë si me kitarë në një moment jam strukturë korale, në tjetrin bëhem kurorë po lahem në detin e nënës, mes bimëve, mes instiktit amësorë.
Po lahem në detin e nënës, po lahem sikur të jetë e fundit larje, e fundit zhytje, e fundit ditë e jetës sime, po lahem në detin e nënës, po lahem, në të Diellit agime e perëndime.
Videoja është realizuar nga Nok Selmani. / KultPlus.com
Performanca e Felix Kubin është pjesë e programit Four Ways from Sundown të Kino ARMATA-s, i kuruar nga Sezgin Boynik, Alush Gashi dhe Vigan Nimani për Manifesta 14 Prishtina, ku gjithashtu marrin pjesë Jean-Marc Montera / Jean-François Pauvros, Anna Thew dhe Sylvain George, përcjellë KultPlus.
Koncerti do të mbahet më 21 korrik në Kino Armatë, duke filluar nga ora 21:00.
Four Ways from Sundown mbështetet nga Fondacioni Manifesta 13 Marseille.
Felix Kubin është kompozitor, krijues i shfaqjeve radiofonike, interpretues, artist mediatik dhe kurator. Një fëmijë i i epokës së regjistrimit në shtëpi (ai filloi të kompozonte muzikë elektronike me formatin 4-track në moshën 12-vjeçare), aktivitetet e tij përfshijnë muzikën futuriste pop, elektroakustike dhe muzikën e orkestrës së dhomës, artin e radios, performancat e leksioneve dhe shkrimin. Në vitin 1998 ai themeloi kompaninë e tij diskografike Gagarin Records. Gjatë dy dekadave të fundit, ai ka publikuar albume të shumta të formateve të ndryshme konceptuale dhe ka performuar në mbi qindra festivale ndërkombëtare të muzikës bashkëkohore. Artistja franceze e filmit Marie Losier (“Balada e Zanafillës dhe Zonja Jaye”) ka xhiruar një dokumentar docu-phantasma rreth tij, i cili u shfaq premierë në festivalin e filmit në Locarno në 2019 dhe është shfaqur në ARTE TV dhe festivalet e filmit në mbarë botën. Felix Kubin pëlqen të lëvizë midis kulturës së lartë dhe të ulët, klubeve dhe sallave të koncerteve, pasi qëllimi i tij kryesor është zhvendosja e konteksteve dhe pritshmërive.
Performanca e Jean-François Pauvros dhe Jean-Marc Montera është pjesë e programit “Four Ways from Sundown” të Kino ARMATA-s, i kuruar nga Sezgin Boynik, Alush Gashi dhe Vigan Nimani për Manifesta 14 Prishtina, ku gjithashtu marrin pjesë Felix Kubin, Anna Thew dhe Sylvain George, përcjellë KultPlus
Koncerti do të mbahet më 9 shtator në Kino Armatë, duke filluar nga ora 21:00.
“Four Ways from Sundown” mbështetet nga Fondacioni Manifesta 13 Marseille.
Jean-François Pauvros është një muzikant francez, kitarist elektrik dhe improvizues i muzikës eksperimentale i lindur në 1947 në Hautmont. Ai është anëtar në grupin Mobius me Gaby Bizien dhe Philippe Deschepper. Skauti francez i talenteve Jef Gilson regjistron një disk të parë të Pauvros me Gaby Bizien në dyshe muzika e të cilit është afër British free music. Ai u takua me Siegfried Kessler me të cilin krijuan Phoenix 14 në 1978. Jean-François Pauvros regjistroi në 1985 për disqet e natos Le Grand Amour me kitaristin Arto Lindsay (ish DNA), këngëtarin Ted Milton të grupit Blurt dhe bateristin Terry Day; në 1988 u publikua në të njëjtën label Hamster Attack me bateristin Julian Fenton, këngëtaren Mary Genis dhe saksofonistët Evan Parker dhe Stan Sulzmann ndër të tjerë.
Jean-Marc Montera është një kitarist francez, kryesisht aktiv në skenën muzikore eksperimentale. Përveçse është aktiv si muzikant, ai është edhe drejtor i organizatës GRIM, e cila organizon koncerte, festivale, workshope dhe projekte artistike në rezidencë në Marsejë. Montera është aktiv si performues që nga vitet ’70 dhe ka bërë bashkëpunime me artistë si Fred Frith, André Jaume, Barre Phillips, Yves Robert, Loren Mazzacane Connors, Thurston Moore, Lee Ranaldo, Louis Sclavis, Hifiklub, Michel Doneda. / KultPlus.com
Edicioni i 6-të me radhë i festivalit të muzikës ‘Za Fest’, i cili do të mbahet në qytetin e Shkodrës, do të nis në fund të muajit korrik.
Datat 28-29 dhe 30 korrik do të jenë të rezervuara për festivalin ‘ZA’ i cili grumbullon një kast të madhe artistësh vendor dhe ndërkombëtarë.
Elina Duni ishte artistja e parë, emri i së cilës u bë i ditur për publikun ditë me parë. Elina Duni bashkë me bendin muzikor “Rob Luft” do të performojnë më 29 korrik.
Lylit është artistja tjetër që pritet të performoj në datën e njëjtë më 29 korrik. Në anën tjetër, kantautorja e muzikës italiane, Cristiana Verardo vjen me datë 30 korrik në Kalanë e Rozafës.
Data 28 mirëpret Linda Rukajn dhe Arben Bajraktarajn për të vazhduar me emra të tjerë artistësh.
Po ashtu, grupi i rock-ut “Jericho” do të performojë live në edicionin e ri të këtij festivali me datë 30 korrik. / KultPlus.com
Sot në Tregun e Ri të qytetit të Gjilanit (Tregu i Gjelbër), Varg e Vi vjen me projektin më të ri të artit bashkëkohor, përkatësisht pavijonin artistik “Visual”, me disa nga artistët dhe artistet më kreative të Gjilanit dhe të Kosovës.
Hyrja në çdo çast do të jetë e lirë dhe falas, prej orës 16:00-23:00.
Nga viti 2011 i themelimit, Varg e Vi ka realizuar projekte të shumta të artit bashkëkohor dhe mbetet organizata më aktive në Rajonin e Anamoravës e më gjerë.
Projekti “Vizual” është i menaxhuar nga Avni Shkodra, me bashkëkoordinim të artistëve nga Brilant Milazimi, me kuratortë pavijonit Din Azizin, me tekste të Avni Rudakut, me dizajn, fotografi e komunikim me publikun, Migjen Fazliun dhe me sfond muzikor nga DJ Tino Deep.
Projekti është mbështetur nga Komuna e Gjilanit – Drejtoria për Kulturë, Rini dhe Sport dhe me lejen e shfrytëzimit njëditor e të përkohshëm nga Ndërmarrja “Tregu”. “Visual” është përkrahur pas aplikimit në thirrjen e fundit publike për projekte kulturore-artistike nga individë e OJQ, ku kanë marrë përgjigje pozitive dhjetëra prej tyre.
Pavijoni “VISUAL”
(koncepti gjeneral)
17 artistë në një vend të pavijueshëm, që do të thotë, në një vend që ndërpritet, që nuk vijon, sepse sapo e vizitoni garazhin me numër 30, kaloni me nr. 31, 32, e kështu me radhë, duke parë në një hapësirë të njëjtë, 17 botë të ndryshme, por që i bashkon bashkëkohorja, çadra e madhe, mundësia për të ndarë me njëri-tjetrin vetëm hapësirën e përbashkët, por jo idetë. Koekzistencë. Diversitet. Individualitet i skajshëm, por brenda botës. Jo ikje në vetmi, shpellë, tempull, por shpalosje imagjinate afër njëri-tjetrit, por kurrë pa u shkrirë në njëri-tjetrin. Afërsi po, por jo puqje. Diskutim, debat, bisedë, po, por jo pajtim me çdo kusht, aq më larg servilizëm, nënshtrim, nënçmim, përbuzje, mohim, ironi, tallje e “tjetrit” veçse nuk është si ti.
***
Pavijon, pavion, pavilion, paviloun, garazh, tezgë, ndarje e veçantë, repart, salla të caktuara për t’i paraqitur veprat a krijimet e ndryshme në ekspozitë. Pavijoni “Visual” është vend i përkohshëm për ekspozitat e artistëve të ndryshëm. Para se të funksionalizohet plotësisht Tregu i Gjelbër pas rinovimit, transformohet për një ditë të vetme, në pavijon artistik. Nga treg mallrash, në pavijon krijimesh. Nga vend i materializimit, konkretizimit të skajshëm, pragmatizmit, kthehet në hapësirë të imagjinatës, fantazisë, kreativitetit, origjinalitetit, konceptualizmit, ekzistencializmit… Qëllimi i pavijonit “Visual” ka qenë funksionalizimi i objekteve të papërdorshme, të zvarritshme, të lëna pasdore, të braktisura, të boshatisura, të lëna shkretë, ose të tejvonuara, në mënyrë që artistët ta shfrytëzojnë hapësirën, nëse nuk po e shfrytëzuaka dikush tjetër, ose në rastet kur një objekt nuk bëhet aq i gjallë, aq i vizitueshëm, të rikthehet në vëmendje në mënyra më tërheqëse.
***
Pavijoni “Visual” e kthen vëmendjen kah qendrat e mëdha tregtare në tregun e hapur e tradicional. Duke iu rikthyer të vjetrës, e vjetra ripërkufizohet dhe rivizitohet. Duke iu rikthyer pazarit, artisti nuk e ndjek turmën dhe masën, por e bën masën të kthejë sytë kah artisti, kah po shkon. Artistët nuk shkojnë veç kah shkon masa, por janë për të bërë pyetje. Janë për ta drejtuar masën edhe në perspektiva të tjera. Janë për ta kthyer vëmendjen edhe aty ku ishte shkuar dikur e nuk shkohet më. Artistët nuk shkojnë pa kushte në qendra tregtare, nuk komercializohen skajshëm, nuk janë për “të gjithë ngapak”, “për gjithçka në një vend”, por për vlera dhe ide sa më origjinale, unike, të papërsëritshme sikur NFT, por në një botë reale, fizike, lëndore. Pavijoni “Visual” nga konsumatorë, na bënë vizitorë, nga blerës, në përjetues, nga kërkues në krijues, nga komercialja në ideale apo imagjinare. Pavijoni “Visual” bëhet vendtakim social i artistëve bashkëkohorë dhe vizitorëve, duke respektuar veçantitë dhe individualitetet e çdonjërit dhe çdonjërës artiste. Respekton imagjinatën e secilit, idetë, konceptet, stilin, punën dhe perspektivën, por ato i ndërlidhë me njëri-tjetrin në koekzistencë, në tolerancë, në bashkëndarje. Pavijoni “Visual” ia mundëson artdashësve të gjejnë gjithçka në një vend, paradoksalisht, si në qendër tregtare. I heqim blerësit nga qendra tregtare dhe i sjellim në pazar, por në anën tjetër, e transformojmë pazarin në qendër tregtare për një natë, duke i dhënë mundësi vizitorëve, të gjejnë çdo formë arti në një hapësirë të përbashkët, në një hapësirë të koncentruar. Në një pavijon. Bëhet një çadër e madhe që mbulon kiosqet, shtëpizat, garazhet më të vogla të çdo artisti dhe artisteje. / KultPlus.com
Eshtrat e 50 viktimave të gjenocidit në Srebrenicë, të identifikuara së voni, u varrosën të hënën në Qendrën Përkujtimore Potoçari – aty ku ndodhen varret e mbi 6,670 viktimave të tjera.
Më 11 korrik, në Bosnje e Hercegovinë shënohet 27-vjetori i masakrës, në të cilën forcat serbe vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, gjatë luftës së viteve ’90.
Masakra është cilësuar si mizoria më e rëndë në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa Gjykata Ndërkombëtare e Hagës e ka njohur si gjenocid.
Potoçari, 11 korrik 2022.
Në Potoçari, ceremonitë përkujtimore të masakrës i ndoqën mijëra veta.
Hamdija Fejziq, kryetar i Komitetit Organizativ për Përkujtimin e Përvjetorit të Gjenocidit dhe nënkryetar i Komunës së Srebrenicës, tha se ishte me fat që i mbijetoi gjenocidit.
Fejziq tha se ngjarja e tmerrshme nuk duhet të bëhet kurrë “vetëm një fusnotë në historinë e njerëzimit”.
Ai u bëri thirrje zyrtarëve në Bosnje e Hercegovinë që të ndërmarrin hapa konkretë për ta bërë Srebrenicën “një qytet jete, e jo vdekjeje”.
“Në Srebrenicë, fëmijët e lindur pas gjenocidit, rriten dhe ata janë shpresa jonë”, tha Fejziq.
Michael Murphy, ambasador i SHBA-së në Sarajevë, tha se vrasjet në Srebrenicë janë “një ngjarje e errët në histori, jo vetëm për [Bosnje e Hercegovinën], por për gjithë njerëzimin”.
Më 11 korrik të vitit 1995, forcat serbe të Bosnjës kanë hyrë në Srebrenicë – zonën e shpallur të sigurt nga Kombet e Bashkuara.
Në ditët që kanë pasuar, ato kanë vrarë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, ndërsa trupat e tyre i kanë hedhur në gropa në pyjet përreth.
Vrasjet kanë ndodhur për pak ditë, por procesi i gjetjes së trupave ka marrë vite dhe identifikimi dhe varrimi i eshtrave vazhdojnë ende.
Deri më tani, 47 persona janë dënuar me më shumë se 700 vjet burgim për rolet e tyre në gjenocid.
Ish-udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, është dënuar me burgim të përjetshëm, ashtu si edhe ish-udhëheqësi ushtarak në Bosnje, Ratko Mlladiq.
Udhëheqësit politikë të serbëve që jetojnë sot në Bosnje dhe në Serbinë fqinje refuzojnë të pranojnë se në Srebenicë ka ndodhur gjenocid dhe masakrën e quajnë “krim i madh”.
Korrikun e kaluar, ish-përfaqësuesi i lartë ndërkombëtar për Bosnjën, Valentin Inzko, e ka shpallur të jashtëligjshëm mohimin e gjenocidit dhe të krimeve të luftës, duke e bërë një akt të tillë të dënueshëm me burg.
Ligji ka shkaktuar zemërim te serbët e Bosnjës, që udhëhiqen nga Millorad Dodik, njëherësh anëtar i Presidencës trepalëshe të këtij vendi.
Dodik ka nisur procesin e tërheqjes së serbëve nga ushtria, gjyqësori dhe sistemi i taksave, duke shkaktuar frikë për shpërbërjen e Bosnjës ose fillimin e një konflikti të ri.
Në prag të shënimit të 27-vjetorit të gjenocidit, shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, dhe komisionari për Zgjerim i BE-së, Oliver Varhelyi, kanë lëshuar një deklaratë të përbashkët, duke thënë se në Srebrenicë, “Evropa ka dështuar”.
“Është më shumë se kurrë detyra jonë që të kujtojmë gjenocidin e Srebrenicës… të ngrihemi për të mbrojtur paqen, dinjitetin njerëzor dhe vlerat universale”, kanë thënë ata.
“Ende sot, ne nuk mund ta marrim paqen si të mirëqenë”, kanë thënë Borrell dhe Varhelyi, duke përmendur pushtimin e Ukrainës nga Rusia.
“Vrasjet masive dhe krimet e luftës që shohim në Ukrainë, sjellin kujtime të gjalla të atyre që kanë ndodhur në luftërat e Ballkanit Perëndimor në vitet 1990”, kanë thënë dy diplomatët e lartë evropianë.
Sipas Institutit të Personave të Zhdukur të Bosnje e Hercegovinës, mbi 1,200 viktima të masakrës së Srebrenicës mbeten ende të zhdukura. /REL/ KultPlus.com
Louise Glück (1943) është njëra ndër poetet më fundamentale bashkëkohore amerikane. Njihet për precizitetin diskursiv, ndjeshmërinë e thellë dhe depërtimet shumështresore përbrenda temave të vetmisë, dëshpërimit ekzistencial, agonisë, krizave në raportet familjare, dështimeve në dashuri dhe vdekjes.
Autore e 14 veprave me poezi: “Firstborn”, (1968); “The House on Marshland”, (1975); “Descending Figure”, (1980); “The Triumph of Achilles”, (1985); “Ararat”, (1990); “The Wild Iris”, (1992); “Meadowlands”, (1997); “Vita Nova”, (1999); “The Seven Ages”, (2001); “Averno”, (2006); “A Village Life”, (2009); “Poems: 1962–2012”, (2012); “Faithful and Virtuous Night”, (2014), si dhe “Winter Recipes from the Collective”, (2021).
Gjithashtu i ka botuar edhe dy përmbledhje me ese: “Proofs and Theories: Essays on Poetry”, (1994) dhe “American Originality: Essays on Poetry”, (2017).
Fituese e shumë çmimeve dhe nderimeve: Çmimi për Letërsi i Akademisë Amerikane të Arteve dhe Letrave (1981), Çmimi Pulicer për “Wild Iris” (1993), anëtarësim në Akademinë Amerikane të Arteve dhe Shkencave (1993), Poete Laureate e Shteteve të Bashkuara të Amerikës (2003 – 2004), Çmimi Kombëtar i Librit për “Faithful and Virtuous Night” (2014), anëtarësim në Shoqatën Amerikane të Filozofisë (2014), Medalja Kombëtare për Shkenca Humanistike (2015), etj.
Në vitin 2020 u shpërblye me Çmimin Nobel për Letërsi, “për zërin e saj jashtëzakonisht autentik poetik, i cili me bukuri të ashpër ekzistencën individuale e shndërron në universale”.
Louise Glück: 3 & 3
Tri poezi dhe tri tregime
Përktheu nga anglishtja: Artan Muhaxhiri
Triumfi i Akilit
Në rrëfimin e Patroklit
askush nuk mbijeton, bile as Akili
i cili pothuajse ishte perëndi.
Patrokli i ngjante atij; ata vishnin
parzmore të njëjtë.
Gjithmonë në këso miqësish
njëri i shërben tjetrit, njëri është më pak se tjetri:
hierarkia
është përherë e dukshme, ndonëse legjendave
s’mund t’iu zihet besë –
burimi i tyre është mbijetuesi,
dikush që është braktisur.
Çfarë ishin anijet e kallura greke
krahasuar me këtë humbje?
Në tendën e tij, Akili
vuante me tërë qenien
dhe perënditë panë
se ai ishte një njeri tashmë i vdekur, viktimë
e pjesës që e donte,
pjesës që ishte e mortshme.
The Triumph of Achilles, 1985.
I egri iris
Në fund të vuajtjes sime
ishte një derë.
Dëgjoni këtu: ç’quani ju vdekje
unë e mbaj mend.
Përmbi, zhurmat, degë pishe
që lëvizin.
Pastaj asgjë. Dielli i ligshtë
regëtinte mbi sipërfaqen e thatë.
Është e tmerrshme të mbijetosh
si vetëdije
e varrosur në tokën e errët.
Atëherë mbaroi: nga çfarë ke frikë,
të qenit
shpirt dhe pamundshëm
të flasësh, me fund të befshëm, toka e ngjeshur
që lakohet paksa.
Ç’pandeha të ishin
zogj, yryshnin drejt kaçubave të ulëta.
Ty që nuk të kujtohet
kalimi prej botës tjetër,
të them që mund të flas përsëri: çfarëdo që
kthehet nga harresa, kthehet
për të gjetur zë:
Nga qendra e jetës sime buroi
një shatërvan i madh, hije kaltërmbyllta
mbi ujin e detit kaltërçelë.
The Wild Iris, 1992.
Kinseportokalli
S’është hëna, po të them.
Janë këto lule
që po e ndriçojnë oborrin.
I urrej ato.
I urrej, njëjtë siç e urrej seksin,
gojën e burrit
që ma mbyll gojën mua, trupin
paralizues të burrit –
dhe britmën që gjithmonë e bishtnon,
të ulëtin, ofenduesin,
parakusht të bashkimit –
Në mendjen time sonte
dëgjoj pyetjen dhe gjurmimin e përgjigjes
të shkrira në një tingull
që bymehet e bymehet dhe pastaj
ndahet në vetje të vjetra,
antagonizma të lodhur. A e sheh?
Na kanë mashtruar.
Dhe aroma e kinseportokallit
rrymon tejpërtej dritares.
Si mund të prehem?
Si mund të jem e paqësuar
kur ai kundërmim ende
është i pranishëm në botë?
The Triumph of Achilles, 1985.
* * *
Teoria e kujtesës
Shumë, shumë kohë më parë, para se të isha artiste e dërrmuar, e vrerosur me mall, por e paaftë për të krijuar lidhje të qëndrueshme, shumë kohë para kësaj, unë isha sundimtare lavdiplote, përbashkuese e gjithë vendit të ndarë. Kështu më tha fallxhorja që ma këqyri pëllëmbën. Gjëra të mrekullueshme, më tha, do të të ndodhin – ose ndoshta të kanë ndodhur: është e vështirë të jem e sigurt. Sidoqoftë, shtoi ajo, cili është dallimi? Në këtë çast ti je një fëmijë që i ka duart e kapura me fallxhoren. Gjithçka tjetër është hipotezë dhe ëndërr.
Vepra e prozës
Kur e shfletova faqen e fundit, pas shumë netëve, më mbërtheu një valë pikëllimi. Ku u zhdukën të gjithë, njerëzit që dukeshin aq të vërtetë? Për ta shpërqendruar veten, dola jashtë në natë: instinktivisht, ndeza një cigare. Në errësirë, cigarja flakëronte si zjarr i ndezur nga një i mbijetuar. Por, kush do ta shohë këtë dritë, këtë pikë të vogël mes yjesh pafund? Qëndrova për pak në terr, me cigaren që shndriste dhe zvogëlohej, ndërsa çdo frymëmarrje më shkatërronte qetësisht. Sa e vogël ishte, sa e shkurtër. E shkurtër, e shkurtër, por tash brenda meje, ku yjet s’mund të jenë kurrë.
Çifti në park
Një burrë ec i vetëm në park dhe pranë tij ec një grua, po ashtu e vetme. Si mund ta dihet kjo? Duket sikur ekziston një vijë mes tyre, si vija në fushën e lojës. Dhe prapë, në një fotografi ata mund të shfaqen si çift bashkëshortor, të rraskapitur me njëri-tjetrin dhe shumë dimrat e duruar së bashku. Në një kohë tjetër, ata mund të jenë të huaj gati për t’u takuar rastësisht. Asaj i bie libri i vet: përkulet për ta marrë, e prek, padashur, dorën e tij dhe zemra e saj shpërthen si kuti muzikore fëmijësh. Prej kutisë del një balerinë e vogël, e drunjtë. Unë e kam krijuar këtë, mendon burri; ndonëse ajo mund të rrotullohet vetëm në vend, prapëseprapë është njëfarë valltare, jo vetëm copë e thjeshtë druri. Ky duhet të jetë shpjegimi i muzikës enigmatike që vjen prej drurëve.
Prej disa kohësh, në disa prej mediave online, sistematikisht jam bërë pjesë e fushatës denigruese në raport me mbiemrin tim. Pra, këto media punën time si ministër dhe si njeri i angazhuar në politikë po e mbulojnë nëpërmjet raportimit seksist apo përqeshjes në raport me mbiemrin tim.
Puna e secilit e përmbushë emrin dhe mbiemrin. Ka të tillë që bartin histori pas vetes, sikundër që ka të tillë që janë pjesë e arealit të mbiemrave kosovarë.
Është për keqardhje kur konotacioni pezhorativ përdoret nga një pjesë e atyre që lirinë e fjalës po e kthejnë në liri denigrimi.
Për keqardhje është kur sheh se as shoqëria civile e as ata që duhet kujdesur për gjuhën e medias për vite të tëra nuk e thanë asnjë fjalë. Madje kësaj gjuhe seksiste e denigruese iu paska bashkangjitë edhe një anëtare e shoqërisë civile nga Mitrovica.
Kjo le që bje ndesh me standardet profesionale të gazetarisë, por edhe me kodin etik të komunikimit publik.
Ne të gjithë bartim mbiemra, por mbi të gjitha bartim punën dhe veprat që lëmë pas.
Qyteti prej nga vij unë, Mitrovica ka mbiemra karakteristik, të cilët përtej tij personifikojnë historinë.
Isa Boletini, Ahmet Selaci, Ukshin Kovaçica, Safet Peci Boletini, Ramadan Peci e shumë e shumë të tjerë, ishin Pec, janë ata që pavarësisht mbiemrave dhan gjithçka për këtë vend. Si të tillë, qytetarët e këtij vendi i kujtojnë për veprat.
Ky bullizëm e seksizëm online është kundër vlerave që pretendon shoqëria jonë. E marrë me mend se pas këtij reagimi, sërish dikush me tituj për klikim do të provoj ta ndërtojë të ashtuquajturin “lajm”. Por, pavarësisht kësaj, unë vazhdoj ta mbajë me krenari si emrin edhe mbiemrin.
Krejt çfarë mund të bëj është një këshillë miqësore për këtë kastë: lexojeni Frojdin, po patjetër edhe Joseph Murphy-in.
As unë e as mbiemri im nuk mund t’u dalë në ndihmë atyre që përpiqen t’i trajtojnë apo t’i projektojnë komplekset e tyre te tjetri!
Emri “Lluka” tek latinët bën “Lucius”. Varianti i parë, përveç si antroponim, ka rezistuar për mijëra vjet duke u ruajtur ndër ne deri më sot edhe si patronim (mbiemër). Mirëpo, për shkak të shtresëzimeve të mëvonshme kulturore, sidomos pas depërtimit norman-anzhuin, venecian apo dhe raguzan në hinterlandin e thellë të Ballkanit, pra edhe në Dardani (Kosovë), vjen edhe varianti i dytë (Lucius), i cili nën ndikimin dhe përshtatjen e shqipes humbet prapashtesën “-us” duke formuar variantin e ri karakteristik që në trajtën e shquar bën “Luci”.
Për të mos u dukur ky patronim shumë i sikletshëm, më mirë është të kthehet në origjinalin e tij të shqipes së vjetër: “Lluka”;
Emri “Peja” tek turqit bën “Ipek”. Përkundër shqipes indoevropiane që ia shkrinë zanoren e parë “Istanbulit”, “Iskenderit” e “Ibrahimit”, duke i bërë “Stamboll”, “Skender” e “Brahim”, turqishja altai, qyteteve tona si Shkupi, Shkodra e Peja ua shton nga një zanore fillestare duke i bërë “Üsküp”, “İşkodra” e “İpek”. Nga ky varianti i fundit, nën ndikimin e shqipes, “i”-ja fillestare shkrihet, ndërsa “k”-ja fundore shndërrohet në “ç” e “c” duke sjellë variantin e ri, po ashtu të shquar, “Peci”.
As këtu nuk ka gjë pezhorative, por tingëllon sensuale. Mirëpo, për të hequr dilemën e keqinterpretimeve më mirë është t’i kthehet origjinalit të vjetër të shqipes: “Peja”;
“Zi (i zi)” tek turqit bënë “Kara”. Prandaj edhe këtu është shumë e thjeshtë zgjidhja e dilemës. Patronimet e përkthyera dikur në gjuhën zyrtare të Perandorisë Osmane i rikthejmë në gjuhën e vjetër amtare shqipe.
Në vend të patronimeve (mbiemrave) “Karaj”, “KaraBashi”, “KaraDaku” e “KaraMeta”, i përdorim origjinalet tona “(m)Ziu”, “KryeZiu”, “MalZiu (MalSiu)” e “ZiMeta (MetaZiu, Meta)”.
Pra, edhe në këtë rast, sikurse edhe në dy rastet e mësipërme, me shqipen burimore shmangim keqtingullimet, keqkuptimet, keqinterpretimet, si dhe situatat e sikletshme kur dëgjojmë të përsëriten shpesh emra e mbiemra të tillë sensualë, pa pasur nevojë ta ndërrojmë kanalin e TVsë.
Nga Adem Breznica, gazetar i pavarur dhe profesor i historisë. / KultPlus.com
Në datat 12, 13, 14, korrik vjen në Tiranë festivali “Gjon Mili, Jazz&Blues” si dhe në Korçë në datat 15-16 Korrik. Shijoni magjinë e muzikës Jazz & Blues që mjeshtri i madh dhe novator i fotografisë botërore, Gjon Mili ka kontribuar artistikisht në zhvillimin e saj kryesisht gjatë Luftës së Dytë Botërore.
“Gjon Mili Jazz&Blues Festival” synon promovimin e figurës së Gjon Milit, si e vetmja urë lidhëse që kombi shqiptar ka me historinë botërore të muzikës Jazz dhe Blues, duke e bërë pjesë të Trashëgimisë Kulturore dhe Artistike të Shqipërisë. Lindja e këtij festivali u motivua nga realizimi i projektit “Ëndrra e Gjon Milit” në vitin 2019, mbështetur nga Ministria e Kulturës. Festivali do të zhvillohet me dt 12-13-14 Korrik ne Tirane, ora 20:00 n’bahce te Rese dhe me dt. 15-16 Korrik 2022 prane Pedonales ne Korçë.
Ky projekt është aktivitet Flagship në kuadër të Titullit, “Tirana Kryeqyteti Evropian i Rinisë” për vitin 2022, zbatohet nga Kongresi Rinor Kombëtar në bashkëpunim me organizatën RIAS, Muzika për të Rinjtë dhe me mbështetjen e Bashkisë Tiranë, dhe një përfaqësi institucionesh kombëtare dhe ndërkombëtare në vend.
Grupet pjesëmarrëse që do performojnë në festival janë si më poshtë:
Grupi finlandez “Pylkkanen Nu Botega dt 12 korrik Pekka Pylkkanen saksofon Adam Pache Roberto Tarenzi Kimon Karoutzos
Grupi “Kejdi Barbullushi Trio”, 12 Korrik Kejdi Barbullushi- Kitarë Nesim Maxhuni- Bateri Ilir Bajri- Piano Elektrike
Grupi “Just Trio” 13 Korrik Roni Gjura Emiljan Dhimo Mateos Gjipi
Grupi Austriak “TechRider – Julie Island guitar-trio” 14 korrik dhe 15 Korrik
Martin Bayer, Kitarë Andi Tausch, Kitarë Kenji Herbert, Kitarë
Grupi “Ermal Rodi Quartet” datë, 14 Korrik dhe 16 Korrik
Grupi “Philippos Nakas Big Band Selanik” 16 korrik
Grupi “Ivanov Quartet”
Ivan Ivanov – Tenor, soprano saksofon Gordan Spasovski – piano Andrea Mirchevska – doubleBass Slavko Kocev – Bateri. / KultPlus.com
Photographer Gjon Mili outside his office on Warner Bros. lot where he is directing film, Jammin’ the Blues. (Photo by Gjon Mili/The LIFE Picture Collection/Getty Images)
Më 21 korrik në sheshin e Prishtinës, këngëtarët Merita Halili dhe Raif Hyseni do të mbajnë një koncert për adhuruesit e muzikës së tyre.
Këtë çifti e kanë bërë të ditur për shikuesit e RTV21.
Koncerti pritet të fillojë në orën 20:00 dhe për të gjithë ata që dëshirojnë ta ndjekin nga afër bileta nuk do të ketë, pasi koncerti do të jetë dhuratë për qytetarët./KultPlus.com
Lista e cila dikur kryesohej nga Kylie Jenner, sot ka një tjetër emër të njohur në krye. Rihanna është miliarderia “self made” më e re në moshë në Amerikë sipas Forbes.
Këngëtarja dhe biznesmenja nga Barbados është në vendin e 21-të në listë, me një pasuri neto prej 1.4 miliardë dollarësh.
Ajo ndiqet nga ylli televiziv Kim Kardashian e cila renditet në vendin e 14-të. Ylli i “The Kardashians” numëron një pasuri neto prej 1.8 miliardë dollarësh.
Në vitin 2018, Kylie Jenne emërua miliarderja më e re e revistës. Megjithatë, pas një rillogaritje u zbulua se pasuria e saj neto ishte 900 milionë dollarë në vend të 1 miliard dollarëve, edhe asaj iu hoq titulli. Tani, Jenner ka një pasuri prej 600 milionë dollarësh dhe zë vendin e 41-të.
Ju kujtojmë që e renditur e 21-ta në listen Forbes, Rihanna është e vetmja miliardere në listë nën moshën 40-vjeçare. Pronarja “Fenty Beauty” më herët është shprehur në lidhje me pasurinë e saj, ku ka treguar se e gjitha kjo nuk është vetëm për vete, por edhe për njerëzit që kanë nevojë.
“Paratë e mia nuk janë për mua; gjithmonë mendoj se unë mund të ndihmoj dikë tjetër. Bota vërtet mund të të bëjë të besosh se gjërat e gabuara janë prioritet, dhe kjo të bën të humbasësh thelbin e jetës, çfarë do të thotë të jesh gjallë”, tha ajo për T Magazine.
Një nga përpjekjet e saj filantropike është Fondacioni Clara Lionel, i cili synon të mbështesë dhe financojë iniciativa novatore për edukimin dhe qëndrueshmërinë ndaj klimës, duke përfshirë mbledhjen e 60 milionë dollarëve për gratë dhe fëmijët e prekur nga HIV/AIDS përmes shitjeve nga linja e saj e buzëkuqëve me Mac Cosmetics. / Konica.al / KultPlus.com
Kosova ka shprehur gatishmëri që të strehojë gazetarë ukrainas pas luftës që po zhvillohet në Ukrainë.
Mesditën e sotme në Kosovë, kanë mbërritur gazetaret e radhës ukrainase, Maryna Zhyvotkova dhe Viktoriia Kaidash – si pjesë e programit “Journalists in Residence – Kosovo”.
Gazetaret janë mirëpritur në aeroport nga zyrtarja ligjore e ECPMF, Flutura Kusari, Drejtorja Ekzekutive e AGK-së, Getoarbë Mulliqi Boja, përfaqësues të MPB-së dhe Policisë së Kosovës.
Deri më tani si pjesë e programit “Journalists in Residence – Kosovo” që financohet nga Qeveria e Republikës së Kosovës, janë strehuar katër gazetarë ukrainas.
Në kuadër të këtij programi, gazetarët që janë detyruar të ikin nga Ukraina përfitojnë pagë mujore, pagesën e qerasë dhe sigurim shëndetësor.
European Centre for Press and Media Freedom ECPMF dhe AGK janë duke bërë përgatitje që në ditët në vijim të presë gazetarë të tjerë nga Ukraina. / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka kujtuar sot 11 korrikun e vitit 1995, ku forcat serbe masakruan mbi 8 mijë burra në Bosnje.
Përmes një postimi në rrjetet sociale, Osmani ka kujtuar 8,372 djemë e burra boshnjakë të vrarë pa mëshirë nga forcat serbe.
Osmani tutje ka thënë që duhet të jemi të gjithë të bashkuar kundër përpjekjeve për t’i minuar ose mohuar këto mizori të tmerrshme.
“27 vjet pas gjenocidit të Srebrenicës, kujtojmë 8,372 djemë e burra boshnjakë të vrarë pa mëshirë nga forcat serbe.
Sot, zemrat tona janë me familjet dhe të dashurit e tyre. Duhet të jemi të gjithë të bashkuar kundër përpjekjeve për t’i minuar ose mohuar këto mizori të tmerrshme”, ka shkruar presidentja Vjosa Osmani në 27 vjetorin e gjenocidit të Srebrenicës. / KultPlus.com
BE-ja po ndërton një bunker të sigurt prej 8 milionë eurosh në Bruksel, në mënyrë që udhëheqësit të mund të diskutojnë sekretet pa përgjues rusë apo të tjerë, shkruan “EUobserver”.
Bunkeri ka kapacitet të presë rreth 100 njerëz, deri në 34 drejtues dhe pjesën tjetër të stafit.
BE ka 27 anëtarë, por mund të zgjerohet në të ardhmen, dhe “dhoma” e sigurt do të përdoret gjithashtu për takime të nivelit më të ulët nga ambasadorët dhe zyrtarët e lartë të BE-së.
Bunker do të jetë jashtë linje, por e pajisur me teknologji të brendshme të konferencave me ekran të madh dhe mikrofona të lidhur me kabllo për të siguruar kabina për 30 përkthyes.
Dhe salla e takimit dhe kabinat do të mbyllen në një “kafaz” izolimi të certifikuar nga NATO për të “zbutur rrezikun e shfrytëzimit të emaneteve komprometuese”, valë elektromagnetike dhe radio të krijuara nga ekranet dhe telat e IT, të cilat mund të përgjohen nga distanca.
Kushdo që hyn, edhe nëse është pastrues, duhet të ketë certifikatë sigurie dhe një arsye “të nevojshme për të ditur” për të qenë atje.
Liderët dhe stafi i BE-së do të duhet të lënë telefonat e tyre, laptopët, orët inteligjente, çelësat elektronikë dhe madje edhe aparatet e dëgjimit jashtë bunkerit.
Objekti do të ndërtohet deri në vitin 2024 në kompleksin e Këshillit të BE-së në Bruksel, i cili tashmë pret samite. Vendndodhja e saktë nuk është vendosur ende, por zyrtarët po kërkojnë diku afër sallës normale të samitit të BE-së.
Ndërtimi i këtij objketi vjen pasi Rusia riktheu luftën në Evropë duke pushtuar Ukrainën dhe në mes të planeve të BE-së për të krijuar një forca të armatosur të përbashkët përkrah NATO-s.
Dy spiunë rusë të dëbuar së fundmi nga Belgjika ishin specialistë të përgjimit të sinjaleve. Por Kina dhe Izraeli kanë qenë gjithashtu të implikuar në skandalet e përgjimeve të BE-së në Bruksel në vitet e kaluara./ Gazeta express / KultPlus.com
Vite më parë, gjatë një tranziti në Malpenza, piva një kafe ekspres të nxituar, shijen e së cilës nuk e kam harruar kurrë në jetën time. Për atë kafe isha gati të merrja edhe një herë avionin. Kur ia thashë këtë një mikut tim shkrimtar, mblodhi supet: “Për një kafe?”.
Ca muaj më vonë m’u desh ta bëj tranzitin sërish nga po ai aeroport dhe ndala te i njëjti qoshk me padurimin të shijoja kafen time. Por nuk ishte e njëjta, kishte shije të zbarët. Kështu që nuk do të më duhet të marr avionin për një kafe.
Unë nuk kisha pirë kafe, por gjendjen time. Dhe besoj kështu na ndodh të gjithëve, kafja shijon në varësi të vendit, njerëzit që na rrethojnë atë çast, ngjyrat ku janë ngulur sytë tanë, por mbi të gjitha gjendja brenda nesh.
Kur nuk jam në Shqipëri, ndonjërë më merr malli shumë për kafenë e zezë të mëngjeseve të mia në Tiranë, në shtëpi. E pi “të mesme pa pak”, pra mes të hidhurës dhe së mesmes. Vite më parë kur e porosisja kafen e zezë në ndonjë bar, kamerierëve u thosha se e doja “të mesme me pak” dhe pastaj ua bëja shpjegimin se ç’do të thoshte. Im bir e dëgjoi një ditë këtë përshkrim, pra se e dua gati të hidhur kafenë e zezë, dhe më tha: “Kjo që po kërkon është e mesme pa pak”. Nga ajo ditë edhe togfjalëshi që përkufizon kafenë time të mëngjesit ndryshoi.
Ndonjëherë, një miku im i vyer vjen të më takojë dhe ngaqë e di që kafet e mia të zeza, prej vitesh janë edhe më të zeza, më thotë: “Eja të pijmë një kafe bojëkafe”. Pasi edhe kafeja ndërron ngjyrë në varësi se me kë e pi. Kafeja ndonjëherë është zehereja, e ndonjëherë hareja.
Kur oficerët holandëzë të Misionit të Paqes 1913-14 mbërritën në Vlorë në mbrëmjen e 9 nëntorit 1913, u pritën me kafe te selia e Qeverisë së Përkohshme dhe pinë për herë të parë kafen e zezë, çast që e përshkruaj kështu, e bazuar në shënimet e tyre:
“Kur erdhi kafeja, zërat u fikën një çast dhe dikush u shpjegoi holandezëve se si pihej kjo lloj kafeje. Ja, lihej të kullohej pak dhe atë që mbetej, mund ta surboje si të qe eleksir. Sheqer po, pihej e ëmbël. Qumësht jo. Kjo është kafe e zezë dhe qumështi e njollos.”
Me një kafe turke po e nis javën. Të mbarë e paçi edhe ju, Miqtë e mi!/ KultPlus.com
Mijëra njerëz pritet të ndjekin sot ceremonitë përkujtimore të 27-vjetorit të masakrës së Srebrenicës.
Eshtrat e 50 viktimave, të gjetura së voni, do të varrosen në Qendrën Përkujtimore Potoçari – aty ku ndodhen varret e mbi 6,670 viktimave të tjera.
Më 11 korrik të vitit 1995, forcat serbe të Bosnjës kanë hyrë në Srebrenicë – zonën e shpallur të sigurt nga Kombet e Bashkuara.
Në ditët që kanë pasuar, ato kanë vrarë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, ndërsa trupat e tyre i kanë hedhur në gropa në pyjet përreth.
Vrasjet kanë ndodhur për pak ditë, por procesi i gjetjes së trupave ka marrë vite dhe identifikimi dhe varrimi i eshtrave vazhdojnë ende.
Masakra e Srebrenicës, e cila ka ndodhur pesë muaj para përfundimit të luftës në Bosnje, është cilësuar si më e rënda në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës është njohur si gjenocid.
Deri më tani, 47 persona janë dënuar me më shumë se 700 vjet burgim për rolet e tyre në masakër.
Ish-udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, është dënuar me burgim të përjetshëm, ashtu si edhe ish-udhëheqësi ushtarak në Bosnje, Ratko Mlladiq.
Udhëheqësit politikë të serbëve që jetojnë sot në Bosnje dhe në Serbinë fqinje refuzojnë të pranojnë se në Srebenicë ka ndodhur gjenocid dhe masakrën e quajnë “krim i madh”.
Korrikun e kaluar, ish-përfaqësuesi i lartë ndërkombëtar për Bosnjën, Valentin Inzko, e ka shpallur të jashtëligjshëm mohimin e gjenocidit dhe të krimeve të luftës, duke e bërë një akt të tillë të dënueshëm me burg.
Ligji ka shkaktuar zemërim te serbët e Bosnjës, që udhëhiqen nga Millorad Dodik, njëherësh anëtar i Presidencës trepalëshe tw kwtij vendi.
Dodik ka nisur procesin e tërheqjes së serbëve nga ushtria, gjyqësori dhe sistemi i taksave, duke shkaktuar frikë për shpërbërjen e Bosnjës ose fillimin e një konflikti të ri.
Në prag të shënimit të 27-vjetorit të masakrës së Srebrenicës, shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, dhe komisionari për Zgjerim i BE-së, Oliver Varhelyi, kanë lëshuar një deklaratë të përbashkët, duke thënë se në Srebrenicë, “Evropa ka dështuar”.
“Është më shumë se kurrë detyra jonë që të kujtojmë gjenocidin e Srebrenicës… të ngrihemi për të mbrojtur paqen, dinjitetin njerëzor dhe vlerat universale”, kanë thënë ata.
“Ende sot, ne nuk mund ta marrim paqen si të mirëqenë”, kanë thënë Borrell dhe Varhelyi, duke përmendur pushtimin e Ukrainës nga Rusia.
“Vrasjet masive dhe krimet e luftës që shohim në Ukrainë, sjellin kujtime të gjalla të atyre që kanë ndodhur në luftërat e Ballkanit Perëndimor në vitet 1990”, kanë thënë dy diplomatët e lartë evropianë.
Sipas Institutit të Personave të Zhdukur të Bosnje e Hercegovinës, mbi 1,200 viktima të masakrës së Srebrenicës mbeten ende të zhdukura. /REL / KultPlus.com
Revista politike, ekonomike dhe financiare “France-Orient” ka botuar në gusht dhe dhjetor të 1921 si dhe në janar të 1922, tri letra të një autori me pseudonimin “Adriatiku” mbi rrjedhën e ngjarjeve politike dhe ekonomike asokohe në Shqipëri. Por kush mund të ketë qenë ky autor misterioz? Dyshimet e mia janë për Mit’hat Frashërin, të cilit e njëjta revistë i ka botuar në gjashtë mujorin e parë të 1922, katër letra (1 shkurt 1922;10 prill 1922/10 prill 1922;10 qershor 1922) me pseudonimet“Lumo Skendo” dhe “Sulo Kendom”. Pavarësisht këtij autori misterioz, përmbajtjet e këtyre letrave, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar, do t’i gjeni në vijim :
Letra n°1 – Burimi : France-Orient, 1 gusht 1921, f.4 :
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Tiranë, 20 gusht1921.
Kabineti i ri i formuar më 12 korrik është ende nën kryesimin e Iliaz Vrionit. Është një kabinet koalicioni. Aty janë të përfaqësuara të gjitha partitë, duke gëzuar besimin e katër të pestave të Parlamentit.
Ministria përbëhet si më poshtë: Ministri i Brendshëm, Sulejman Delvina; Ministri i Punëve të Jashtme, Pandeli Evangjeli; Ministri i Drejtësisë, Dhimitër Kacimbra; Ministri i Financave, Tefë (Shtjefën) Curani; Ministri i Arsimit Publik, Sotir Peci; Ministri i Punëve Publike, Mehdi Frashëri; Ministri i Luftës, Selahudin Shkoza.
Qeveria aktuale pret me durim dhe besim njohjen zyrtare nga fuqitë e mëdha dhe rifillimin e marrëdhënieve diplomatike.
Në fakt, qeveria shqiptare, për të inauguruar një jetë normale dhe për të përmbushur kërkesat e një ekzistence politike, ende nuk ka rivendosur marrëdhëniet si në vitin 1914. Për këtë, Shqipëria i është drejtuar disa herë kabineteve të Fuqive, dhe së fundmi, më 8 korrik, kur Delegacioni shqiptar në Paris u thirr përpara Komisionit të Çështjeve Shqiptare në Quai d’Orsay, për të paraqitur dëshirat e qeverisë së tij, Kryetari i Delegacionit u mjaftua duke kërkuar njohjen zyrtare të Qeverisë dhe si rrjedhojë e kësaj njohjeje zbrazjen e territoreve shqiptare ende të pushtuara nga serbët dhe grekët.
Ajo që është e kënaqshme të theksohet është se vetë interesi ndërkombëtar përfshin mbrojtjen e interesave dhe të drejtave të Shqipërisë.
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Për më tepër, këtu në Tiranë, ne bëjmë të gjitha përpjekjet për të pasur marrëdhënie të mira me fqinjët e Shqipërisë, të bindur se kjo është e vetmja mënyrë për ta bërë të përballueshme jetën në Ballkan.
Jashtë vendit është folur shumë për çështjen e Mirditës; shkuan aq larg sa të shpallnim krijimin e një republike të vogël. Ja e vërteta : Marka Gjoni, gjoja udhëheqës i Mirditës, kishte bërë betimin për besnikëri ndaj qeverisë shqiptare; Mirdita tashmë ka zgjedhur dhe dërguar dy deputetë në Tiranë. Por Marka Gjoni i do pak si shumë paratë dhe u kënaq të thërriste disa shefa malsorë dhe t’i këshillonte të shkëputeshin nga qeveria e Tiranës. Ai gjeti vetëm disa njësi partizane, të cilat të gjitha, të udhëhequra nga Marka Gjoni, kaluan kufirin dhe ikën në Serbi, kur qeveria bëri sikur do të marshonte kundër tyre; nuk pati luftime, nuk pati rezistencë.
Paqja tani është e plotë kudo dhe puna e riorganizimit vazhdon. Aktualisht janë gati treqind kilometra rrugë në ndërtim dhe një numër i konsiderueshëm rrugësh po rikthehen në gjendje të mirë.
Ministri i Arsimit Publik dhe ai i Bujqësisë po bëjnë përpjekje të mëdha për rritjen e numrit të shkollave.Gjatë këtyre gjashtë muajve të parë të këtij viti u krijuan pesëdhjetë e dy shkolla të reja fillore; Një fermë model është krijuar gjithashtu në Vlorë dhe një shkollë bujqësore praktike në Lushnje.
Para se të mbaroj, do t’ju vë në dukje dy fakte që më duken të rëndësishme.
26 qershorin e kaluar, Kuvendi i Shqipërisë dërgoi një shkresë në parlamentet franceze, angleze dhe amerikane, duke kërkuar që t’i tërheqin vëmendjen qeverisë jugosllave për teprimet e kryera kundër shqiptarëve të Kosovës nga autoritetet lokale jugosllave.
Në të njëjtën kohë, dhe ky është një hap shumë domethënës, Kuvendi i Shqipërisë i telegrafoi “Shkupshtinës” në Beograd. Ky është hapi i parë në vendosjen e marrëdhënieve miqësore midis asambleve kombëtare të dy vendeve fqinje.
Një tjetër ngjarje është një takim i mbajtur në Himarë nga popullsia dhe personalitetet e këtij rrethi, kundër pretendimeve të huaja që mund të rrezikojnë integritetin territorial të Shqipërisë.
ADRIATIKU
Letra n°2 – Burimi : France-Orient, 1 dhjetor 1921, f.11 :
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Shqipëri
Letër nga Tirana
5 nëntor
Shqipëria po bën përpjekje për t’u riorganizuar : sapo është krijuar një Shkollë Bujqësore në Lushnje dhe një fermë model në Vlorë. Në Tiranë sapo është hapur një Shkollë e Arteve dhe Artizanatit, kostot e së cilës do të përballohen nga qeveria, por me një subvencion të vogël nga amerikanët. Ministria e Arsimit Publik sapo ka hapur një shkollë fillore në Shkodër për konviktorët ku do të mund të strehohen dhe ushqehen 200 nxënës nga vendet malore. Ky konvikt është i pari i këtij lloji dhe nëse do të arrihen rezultate të mira numri do të rritet.
Sa për punët publike, ne do të flasim vetëm për një rrugë të rëndësishme për ndërtimin e së cilës po punojmë me zell : është rruga Durrës-Elbasan-Pogradec-Korçë, një segment i së cilës tashmë ishte ndërtuar. Nëse kjo rrugë realizohet, Korça do të jetë një ditë larg nga deti (me makinë) dhe Durrësi do të lidhet me Selanikun nëpërmjet Follorinës.
Rrugët tashmë ekzistuese dhe me shërbim të rregullt automobilash, janë ato që lidhin tre portet (Sarandën, Vlorën,Durrësin) me Korçën, duke kaluar nga Tepelena, Përmeti, Leskoviku, Kolonja, Gjirokastra, Kavaja, Lushnja; një rrugë tjetër lidh Durrësin me Tiranën dhe Durrësin me Shkodrën, nëpërmjet Shëngjinit.
Qeveria do të kishte dashur t’i kushtonte shuma më të mëdha krijimit të rrugëve në Shqipëri, por nga 20 milionë franga ari që përbëjnë këto të ardhura, një pjesë e mirë gëlltitet nga ushtria dhe xhandarmëria që është e detyruar t’i mbajë në kufi.Edhe teksa shkruaj këto rreshta, sulmi i pajustifikuar i serbëve në Drin po e detyron Shqipërinë të shtojë numrin dhe shpenzimet e ushtrisë.Raportohet se serbët kanë përzënë të gjithë popullsinë para tyre, gjë që do të rrisë masën e emigrantëve dhe rrjedhimisht atë të shpenzimeve për mirëmbajtjen e saj (masës).
Këto vështirësi kufitare duken edhe më të padobishme pasi, si fqinjë të mirë, serbët dhe shqiptarët duhet të kishin jetuar më mirë me njëri-tjetrin, dhe duhet të kishin rivendosur marrëdhëniet duke eliminuar mosbesimin reciprok.
Këto vështirësi çuan në rënien e kabinetit, presidenca e të cilit iu besua Pandeli Evangjelit, ministër i Jashtëm në kabinetin që sapo ka rënë dhe që ruan të njëjtin portofol;gjashtë kolegët e tij janë: Bajram Fevziu, ministër i Brendshëm; Koço Tasi, ministër i Drejtësisë; Ahmet Dakli, ministër i Financave; Hilë Mosi, ministër i Arsimit Publik; Ahmet Zogu, ministër i Luftës; Zija Dibra, ministër i Punëve Publike.Është një Kabinet i përbërë nga ministra të rinj, të rinj gjithashtu edhe në moshë, me prirje liberale;ai u paraqit para Kuvendit dhe mori votëbesimin, me një program demokratik, bazuar në dëshirën për të mbajtur marrëdhënie të mira me shtetet fqinje, duke ruajtur kufijtë shqiptarë të fiksuar në vitin 1913.
ADRIATIKU
Letra n°3 – Burimi : France-Orient, 1 janar 1922, f.11 :
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Shqipëri
Letër nga Tirana
6 dhjetor.
Shqipëria sapo ka festuar me një shkëlqim të veçantë festën kombëtare të 28 nëntorit. Për herë të parë në analet e kombit festohet përvjetori i shpalljes së Pavarësisë — shpallje e bërë në Vlorë më 1912 — në një Shqipëri krejtësisht të lirë, të çliruar nga trupat e huaja.
Vendimi i Konferencës së Ambasadorëve, në seancat e saj të 5 dhe 9 nëntorit, që përcaktoi përfundimisht kufijtë shqiptarë mbi bazën e vijës së vitit 1913 — me përjashtim të disa sakrificave që iu imponuan Shqipërisë në kufirin e saj me Serbinë —dhe puna e mbledhjes së Këshillit të Lidhjes në Paris, nga data 10 deri më 19 nëntor, përbën një lehtësim për Shqipërinë, e cila sheh kështu një zgjidhje të një vështirësie shumë stresuese.
Sakrificat e imponuara ndaj Shqipërisë janë humbja e rajonit të Gorës në jug dhe perëndim të qytetit të Prizrenit.Ky kufi i ri do të fiksohet në terren nga një komision i përbërë nga përfaqësues të katër Fuqive të Mëdha, i cili së shpejti do të shkojë në Shqipëri;është e vërtetë se protokolli i Konferencës së Ambasadorëve parashikon edhe dy korrigjime të tjera në veri të Shkodrës dhe në perëndim të Dibrës, korrigjime të cilat shpresohet se nuk do të kenë asnjë rëndësi, pasi komisioni të ketë konstatuar padobishmërinë e tyre në terren.
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Vendimi i Fuqive të Mëdha pati efektin e menjëhershëm për të rivendosur qetësinë dhe rendin.Trupat serbe janë në prag të evakuimit të territoreve që mbeten përfundimisht shqiptare dhe, në pritje të aplikimit në terren të vijës kufitare, do të krijohet një zonë neutrale mes dy vendeve.Kufiri jugor, me Greqinë, mbetet ashtu siç ishte fiksuar në vitin 1913.
Për momentin, Komisioni i dërguar nga Lidhja e Kombeve — i përbërë nga një luksemburgez, një norvegjez dhe një finlandez — mbërriti në Shqipëri më 23 nëntor, është rrugës për në kufirin verior dhe lindor, pasi ka vizituar Vlorën, Tiranën dhe Shkodrën.Ky komisioni ka për detyrë të mbikëqyrë evakuimin e territoreve shqiptare nga trupat serbe dhe të sigurojë që asgjë nga jashtë të mos prishë qetësinë e Shqipërisë.
Një tjetër fakt që meriton të theksohet është ai i dëbimit të peshkopit grek të Korçës, Imzot Jakob-it, agjent aktiv i helenizmit, i cili prej tre vitesh është bërë plagë e vendit.Peshkopi Jakob pati mbajtur peshkopatën e Durrësit dhe qëndroi në Korçë pa asnjë titull zyrtar, përveç atij të agjitatorit.Prej kohësh popullsia e krishterë ortodokse e qytetit dhe e krahinës kishte bërë një ankesë kundër prelatit të denjë, duke kërkuar dëbimin e tij.Qeveria e Tiranës kishte hezituar deri tani, nga frika e komplikimeve nga ana e Greqisë.
Komisioni i Lidhjes së Kombeve mundi të vëzhgonte aktet subversive të prelatit të denjë.
Duke folur për Korçën, është e pamundur të mos përmend një qendër të rëndësishme të ideve franceze që ekziston në këtë qytet, Liceu franko-shqiptar.Aq më tepër që pas shfuqizimit të shkollës greke në Korçë, ky lice është destinuar për një të ardhme të shkëlqyer.Mësimi i gjuhës shqipe dhe frënge përbën bazën e arsimit atje, frëngjishtja mbetet instrument ekskluziv i arsimit të mesëm.Një drejtor francez po pritet nga dita në ditë të vijë nga Parisi, i cili do të jetë edhe profesor i letërsisë.Kërkojnë edhe dy profesorë të tjerë, njërin për shkencat fizike dhe natyrore dhe tjetrin për matematikën;shpresojnë që t’i gjejnë gjatë vitit aktual shkollor.
Lexuesit tanë nuk duhet të harrojnë kurrë prestigjin e simpatisë që gëzon në Shqipëri gjithçka që është franceze dhe do të ishte një punë e dobishme dhe tepër patriotike të bëhej e njohur Shqipëria në Francë,për të cilën do të paraqesë gjithmonë një fushë të gjerë dhe pjellore për gjithçka që është franceze, influencë intelektuale si dhe interes ekonomik.
Tashmë koha për t’i hyrë punës është e përshtatshme.Vendi po shkon drejt paqes së plotë, dhe në qetësi dhe meditim, do të mund t’i kushtojë të gjithë veprimtarinë e tij riorganizimit dhe zhvillimit të burimeve të tij natyrore.Në të gjitha këto ndërmarrje, francezët – në përparësi ndaj të gjithë të tjerëve – do të jenë të mirëpritur, në favor të të dyja palëve.
Në 27 vjetorin e masakrës së Srebrenicës, është hapur ekspozitë me fotografitë e grave që kanë humbur më të dashurit e tyre dhe pasi i mbijetuan masakrës së Srebrenicës të vitit 1995, në të cilën ishin mbi 8,000 të afërm të tyre meshkuj të vrarë, gra nga qyteti i vogël në Bosnjën lindore i kushtuan vitet e mbetura të jetës së tyre për të ritreguar traumën e tyre në botë, duke nderuar viktimat dhe duke i sjellë përgjegjësit e vrasjeve para drejtësisë.
(AP) – Ishin ato që është dashur të jetonin në një botë në të cilën u masakruan burrat, djemtë, vëllezërit, xhaxhallarët dhe nipërit e tyre. Janë ato që po luftojnë për t’u siguruar që bota as nuk do ta mohonte dhe as do ta harronte të vërtetën e asaj që ndodhi në Srebrenicë.
Ndërsa mijëra njerëz mblidhen në qytetin lindor të Bosnjës për të përkujtuar të hënën 27-vjetorin e gjenocidit të vetëm të njohur në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, roli vendimtar që gratë kanë luajtur në krijimin e një kuptimi global të masakrës së 1995 po njihet gjithashtu.
Një ekspozitë e përhershme fotografike e portreteve të grave të Srebrenicës u hap të shtunën në një qendër përkujtimore kushtuar më shumë se 8,000 viktimave të masakrës.
Të dielën është mbajtur konferenca ndërkombëtare e grave, të cilat kanë rrëfyer se si kanë gjetur forcën për të kërkuar drejtësi, pasi janë dëbuar nga shtëpitë dhe panë me sy vrasjen e më të dashurve të tyre.
“Pasi i mbijetova gjenocidit në të cilin u vra fëmija im më i dashur dhe burri im, dhe kur vrasësit e tyre filluan të mohonin se unë kisha fëmijë, ishte padrejtësia e vrasësve të tyre, refuzimi i tyre për të pranuar atë që bënë dhe për t’u penduar, që më shtyu të luftoj për të vërtetën dhe drejtësinë”, tha Munira Subashic.
(AP Photo/Armin Durgut)
Të afërmit e Subashiqit ishin në mesin e më shumë se 8 mijë burrave e djemve myslimanë, që për dhjetë ditë u masakruan nga forcat serbe të Bosnjës. Gratë boshnjake dhe fëmijët me autobusë u dëbuan nga qyteti.
Ushtarët serbë të Bosnjës futën trupat e viktimave në varre masive të bëra me ngut, dhe më pas gërmuan vendet me buldozerë dhe shpërndanë mbetjet midis vendeve të tjera të varrimit për të fshehur provat e krimeve të tyre.
Gratë dhe fëmijët boshnjakë u futën në autobusë dhe u dëbuan nga qyteti.
Por sapo lufta mbaroi, Subasiç dhe gra të tjera që kishin ndarë fatin e saj u zotuan të gjenin eshtrat e të dashurve të tyre, t’i kthenin në qytetin e tyre dhe t’i varrosnin atje.
Për ta bërë këtë, ato krijuan një organizatë, “Nënat e Srebrenicës”, e cila u angazhua në protesta në rrugë dhe aksione të tjera për të qëndruar në sy të publikut. Ato kërkuan që të gjenden varret masive, të identifikohen eshtrat dhe të dënohen përgjegjësit e masakrës.
“Shpesh njerëzit na pyesin se kush na ka përkrahur, kush na nxiti që prej fillimit. Mirëpo nuk ishte askush, ne e bëmë këtë vetë”, ka thënë Sehida Abdurahmanoviq, e mbijetuara tjetër e masakrës së Srebrenicës.
“Dhimbja është edukimi më i mirë dhe më i vështirë, por edhe më i sinqerti, sepse vjen drejtpërdrejt nga zemra”, shtoi ajo.
Në vitet e menjëhershme të pasluftës, turmat e serbëve të Bosnjës të zemëruar bënë çmos për të parandaluar gratë që kishin përjetuar gjakderdhjen të vizitonin varret masive të sapo gjetura për të kërkuar sende që dikur u përkisnin të dashurve të tyre. Për t’i frikësuar ato, turmat u rreshtuan përgjatë rrugëve, duke bërtitur dhe duke gjuajtur me gurë autobusët që transportonin gratë.
Por gratë vazhduan të ktheheshin. Për një kohë të gjatë, ato duhej të shoqëroheshin nga paqeruajtësit e udhëhequr nga NATO, por megjithatë ata refuzuan t’i varrosnin të vdekurit e tyre të identifikuar diku tjetër përveç në Srebrenicë.
Më në fund, në vitin 2003, autoritetet serbe të Bosnjës u dorëzuan nën presion dhe lejuan të mbijetuarit të përuronin varrezat përkujtimore për viktimat në qytet.
Deri më tani, eshtrat e më shumë se 6600 njerëzve janë gjetur dhe varrosur në varreza. Eshtrat e 50 viktimave të tjera, të gjetura së fundmi në varreza masive dhe të identifikuara përmes analizës së ADN-së, do të prehen atje të hënën.
Dhjetëra gra të Srebrenicës dëshmuan para gjykatës së OKB-së për krimet e luftës për ish-Jugosllavinë, duke ndihmuar në mbylljen pas hekurave të afër 50 zyrtarëve serbë të Bosnjës të kohës së luftës, të dënuar kolektivisht me mbi 700 vjet burg.
“Pasi më vranë burrin dhe qëndrova vetëm me dy fëmijët tanë, mendova se nuk do të mund të funksionoja, por dhimbja na mbajti në këmbë”, tha Abdurahmanovic.
Mirëpo duke jetuar në shoqërinë patriarkale, gratë e Srebrenicës pritet të vuajnë në heshtje dhe të mos përballen me liderët serbë që vazhdojnë ta mohojnë masakrën e vitit 1995. Në vend të kësaj, gratë ndryshuan jetën e tyre, duke krijuar grupe dhe duke rrëfyer përjetimet tek ata që ishin të gatshëm të dëgjonin, prej mbretëreshave, presidentëve, kryeministrave, diplomatëve dhe gazetarëve.
“Historia e asaj që ndodhi në Srebrenicë është shkruar me gurët e varrit prej mermeri të bardhë në varrezat përkujtimore, të cilat nuk do të kishin ekzistuar po të mos insistonim ne,” tha Suhra Sinanoviç, e cila humbi burrin e saj dhe 23 të afërm të tjerë meshkuj në masakër.
Ajo tha se autoritetet serbe të Bosnjës kishin nënvlerësuar gratë e Srebrenicës.
“Nëse, Zoti na ruajt, një luftë do të shpërthente përsëri në Bosnje, ndoshta (serbët) do t’i bënin gjërat ndryshe duke i lënë burrat të jetonin dhe duke vrarë gratë,” tha ajo. / KultPlus.com
Sot, përkujtojmë 92–vjetorin e vdekjes së patriotit, veprimtarit të Rilindjes Kombëtare, poetit dhe dramaturgut Andon Zako Çajupi.
Andon Zako Çajupi u lind më 26 mars të vitit 1866 në Sheper të Zagorisë. I ati, Harito Zako, ishte një tregtari duhani i cili punonte në Kavallë dhe në Egjipt. Andon Zako, i njohur më vonë me emrin letrar, Çajupi, nga emri i një mali në krahinën e Zagorisë. Mësimet fillore i mori në shkollën greke në Nivan të Zagorisë. Më 1882 u vendos në Aleksandri, ku studioi frëngjisht për pesë vite. Gjatë qëndrimit të tij në Aleksandri u takua me mjaft avoketër të huaj, që i dhanë bindjen të vazhdonte studimet për jurisprudencë në Zvicër, ku Çajupi shkoi më 1887 dhe vazhdoi studimet për pesë vite në këtë disiplinë.
Në historinë e letërsisë shqiptare Çajupi zuri vend edhe si dramaturg. Rëndësi të veçantë kanë sidomos komeditë e tij: “14 vjeç dhëndër” dhe “Pas vdekjes”, shkruar më 1910, botuar më 1937. “Pas vdekjes” është një komedi politike.
Penës së Çajupi i përket edhe tragjedia “Burri i dheut” (botuar më 1937), pastaj poema epope “Baba Musa Lakuriq”, si dhe shumë vepra të tjera. / KultPlus.com
Gazeta zvicerane “Blick” ka shkruar të shtunën që qindra mjekë nga Kosova çdo vit po largohen nga Kosova.
E arsyet kryesore të largimit janë kushtet e punës dhe pagat.
Gazeta zvicerane tregon se çdo vit nga 200 mjekë largohen prej Kosovës për në vendet e Bashkimit Evropian, kryesisht në Gjermani dhe Austri.
Përderisa në Kosovë një mjek merr 624 euro, në Gjermani mund t’i marrë mbi 4 mijë euro.
Jo vetëm në mjekësi por edhe në fushat e tjera ka lëvizje të madhe të fuqisë punëtore nga Ballkani drejt Evropës.
Mjeku nga Kosova, Flamur Llabjani, tha se karrierën e tij do ta vazhdojë në Gjermani.
Llabjani tregoi se do të punojë në një spital mjaft të njohur në Thuringen, konkretisht në Klinikën Pulmonare, përcjell Klankosova.tv.
Ndërkaq mjeku shqiptar Rajmond Hazizaj tha se në fillimet e tij edhe ai i pati vështirësitë e veta.
“Si çdo fillim edhe unë i kisha vështirësitë e mia. Por, tashmë i kam kapërcyer dhe jam shumë i kënaqur me vendin e punës ku punoj aktualisht dhe me kolegët me të cilët punoj” – tha Hazizaj.
Hazizaj deklaroi se është larguar për shkak të kushteve të punës.
“Jam larguar nga Shqipëria sepse doja të specializoja dhe të isha i përditësuar me mjetet e teknologjisë së fundit”.
Ai tha se ka mjaft mundësi për trajnime të mëtutjeshme në Gjermani.
Në artikullin e kësaj gazeta theksohet fakti se emigrimi i punëtorëbe të kualifikuar është mjaft i përshtatshëm për vendet e Bashkimit Evropian, derisa për Kosovën emigrimi i mjekëve është një rrezik që të mos ketë mjaftueshëm staf apo specialistë.
E kryetari i Odës së Mjekëve Pleurat Sejdiu tha se këtë vit në Gjermani kanë shkuar 108 mjekë dhe 48 specializantë.
Sejdiu tha se në dhjetë vitet e ardhshme Kosovën mund ta lëshojnë rreth 2 mijë mjekë.
“Mendoj se në pesë vitet e ardhshme do të kemi krizë nëse vazhdion trendi tek specialistët e rinj” – tha Sejdiu.
Mosha mesatare e mjekëve kosovarë është 50 vjeç.
Dhe nuk duket se do të ketë përmirësime pasi nga 150 të diplomuar, 90 nga ta largohen nga vendi i tyre pasi i mbarojnë studimet. / KultPlus.com
Kryeministër i Republikës së Kosovës, Albin Kurti ka kujtuar sot 11 korrikun e vitit 1995, ku forcat serbe masakruan mbi 8 mijë burra myslimanë në Bosnje.
Përmes një postimi në facebook, Kurti ka thënë të hënën se ajo çfarë ka ndodhur në Srebrenicë 27 vjet më parë nuk është asgjë më pak pos gjenocid.
KultPlus ju sjell postimin e plotë të Kurtit:
27 vite dhimbje e mall nga gjenocidi i Srebrenicës
Kur Raphael Lemkin në librin e tij “Axis Rule in Occupied Europe” kishte përdorur termin GJENOCID për herë të parë, dyshoj të ketë konsideruar mundësinë e diskrepancës mes aspektit teorik dhe praktik të termit.
Dyshoj shumë që kur Lemkin ka folur për gjenocidin, të ketë menduar që dikush në shekullin 21 do të arrijë të ndërtojë një narrativë të tërë diskutimi bazuar në mohimin e gjenocidit.
Gjenocidi si fjalë nuk është zbuluar për t’u mohuar. Por për të potencuar egërsinë dhe johumanitetin e krimeve që shkojnë përtej asaj që termet si krime lufte e krime kundër njerëzimit përfshijnë.
Ende sot, gjenocidi nënkupton ndërmarrjen e veprimeve me qëllim të shkatërrimit (të plotë ose të pjesshëm) të grupeve në aspektin kombëtar, etnik, racor ose fetar.
E çka ka ndodhur në Srebrenicë para 27 viteve nuk është asgjë më pak se gjenocid. Asgjë më pak se shënjestrim i qëllimshëm i viktimave për shkak të ekzistencës së tyre.
Dëmi i shkaktuar nga gjenocidi i Srebrenicës është i shumëfishtë. Ai shkon përtej 8.273 burrave dhe djemve të vrarë. Përtej 30 mijë fëmijëve e pleqve të abuzuar e të shpërngulur me dhunë. Dëmi i shkaktuar transferohet secilin vit te dhimbja e nënave. Lotët e motrave. Traumat e përjetuara. Vuajtjet e pakontrolluara.
Dëmi i shkaktuar nga gjenocidi nuk mund të riparohet. Por ai mund të njihet duke u pranuar. E në kohën kur jetojmë ne, viktimave u vendoset kripë në plagë secilën ditë kur gjenocidi i Srebrenicës mohohet paturpshëm nga Serbia.
Kur roli i atij agresioni të tmerrshëm minimizohet deri në pafundësi.
Kur organet që do të duhej të dilnin e të kërkonin falje me përulje, dalin e paturpësisht mohojnë ekzistencën e gjenocidit.
Në kohëra si këto, duhet të kujtojmë që hapi i parë i përsëritjes së gjenocidit është mohimi. Andaj duhet të jemi të vëmendshëm e të zëshëm në përkujtimin tonë dhe kërkesat tona për njohje dhe përulësi ndaj një prej gjenocideve më makabre të ndodhur në Evropën e pas Luftës së Dytë Botërore. / KultPlus.com
