Qendra Multimedia ka njoftuar se Kosovo Theatre Showcase fillon nesër më 25 tetor, 2022 dhe do të vazhdojë deri më 29 tetor, përcjell KultPlus.
Kosovo Theatre Showcase sjell disa nga prodhimet më të mira teatrore të vitit të fundit në Kosovë, para një audience ndërkombëtare prej më se 60 mysafirëve nga mbi 20 vende të Evropës, SHBA-ve dhe Azisë. Në edicionin e sivjetmë do të jepen 11 shfaqje të prodhuara nga teatro publike e të pavarura të Kosovës, ndër to edhe dy shfaqje mysafire nga Serbia e Bosnia dhe Hercegovina.
Në kuadër të programit të sivjetëm do të organizohen edhe panele, lexime e ngjarje të tjera rrjetëzuese.
Kosovo Theatre Showcase është ngjarje vjetore e teatrit e cila çdo vit mbledh në Prishtinë dhe qytete të tjera të Kosovës programues festivalesh, kritikë e profesionistë të tjerë të teatrit. Para publikut shfaqen rreth 10 shfaqje e performanca teatrore nga Kosova, dhe rreth 5 të tjera nga rajoni dhe Evropa ― në një program përcjellës të ‘shfaqjeve mysafire’.
E kuruar nga Qendra Multimedia dhe e organizuar në bashkëpunim me teatro e asociacione të tjera teatrore, kjo platformë skenike synon që për çdo vit të sjellë disa nga krijimet më mbresëlënëse dhe të arrira të teatrit në Kosovë. Mysafirët e showcase-it, përpos që njihen për së afërmi me shfaqje të prodhuara në Kosovë ― një vend me një nga skenat më vitale e vibrante në Ballkan ― kanë mundësinë edhe të ndërveprojnë me krijuesit vendorë të teatrit përmes diskutimeve, paneleve e programeve përcjellëse. / KultPlus.com
Shfaqja “Top Girls”, dramë e Caryl Churchill e cila u dha premierë në Teatrin Royal Court në Londër më 28 gusht të vitit 1982, pas rrugëtimit të gjatë ndër vite, tashmë po vjen për herë të parë në gjuhën shqipe, përcjellë KultPlus.
Teatri Dodona në bashkëpunim me Artpolis – Art and Community po sjellin premierën e shfaqjes “Top Girls”, shfaqje kjo që vjen si eksplorim i asaj se çfarë do të thotë të krijosh një jetë brenda një shoqërie patriarkale.
“Top Girls” vjen në Kosovë në një version modern me regji të Shkurtë Aliut, dhe shpërfaq mendësinë aktuale të sistemit patriarkal në Kosovë, teksa shpalos mënyrat tinëzare në të cilat patriarkati kontrollon jetën e grave.
Shfaqja eksploron rolet që janë në dispozicion të grave në shoqërinë moderne, tregon çmimin që gratë paguajnë për sukses në jetën profesionale dhe gjithashtu se çfarë do të thotë të jesh një grua e suksesshme në shoqëri.
Në shfaqje luajnë aktoret: Donikë Ahmeti, Vjosë Tasholli, Molikë Maxhuni, Zhaneta Xhemajli, Zana Berìsha dhe Blerta Gubetini.
Premiera e shfaqjes vjen më datë 18 tetor, në ora 19:00 në Teatrin e Qytetit të Prishtinës “Dodona”.
“Top Girls” realizohet në kuadër të projektit “HumanRightivism” implementuar nga Fondi për Zhvillim Komunitar – CDF, përkrahur nga Ambasada e Suedisë në Prishtinë”. /KultPlus.com
Kur zhvendoseni në një vend të ri, ju largoheni nga zona juaj e rehatisë dhe zgjeroni kufijtë tuaj. Dhe le të jemi të sinqertë: është sa e frikshme, aq edhe emocionuese. Kështu ka vendosur të ‘udhëtojë’ kultura jonë sepse sfidat dhe emocionet e udhëtimit ishte e sigurtë që do t’i gjente në mesin e bashkatdhetarëve tanë në Austri, të cilët padyshim janë të etur për kulturën shqiptare, shkruan KultPlus.
Ishte shfaqja e suksesshme ‘Hollyshit’ e regjisorit Ilir Bokshi, me producente Albulena Kryeziu Bokshin dhe aktorët Adrian Morina e Ylber Bardhi, e cila pas jehonës së madhe që pati pasi u shpërblyer me çmimin për regjinë dhe aktori më të mirë në festivalin ‘’KoKo Fest’’ dhe prezantimin në vendin e njohur si “Producers Club Theaters’’ në New York, kësaj radhe mori rrugën e para për të nisur një turne shfaqjesh në Austri, si pjesë e projektit “Kultura në turne”.
Muaji shtator e dërgoi tragjikomedinë e bazuar në “Gurë në xhepat e tij” nga autorja Marie Jones në katër lokacione të ndryshme në Austri ku secila shfaqje mbushi sallën dhe solli emocione të mëdha.
“Kultura në turne”, ka për qëllim të krijojë një itinerar udhëtimi dhe prezantimit të kulturës shqiptare, me fokus në krijimtarinë artistike bashkëkohore (skenike dhe pamore), në të gjitha shtetet federale të Austrisë.
Dhe për këtë udhëtim të parë kulturor që rezultoi shumë i suksesshëm, në një intervistë për KultPlus, ka folur Ermal Vejsa, një prej bashkëthemeluesve të organizatës “kâ”, i cili po bën një punë të jashtëzakonshme në këtë aspekt.
KultPlus: Shfaqja teatrore ‘Hollyshit’ me regji të Ilir Bokshit pati një turne në Austri, si pjesë e projektit ‘Kultura në turne’, si erdhi ideja e këtij projekti?
Ermal Vejsa: Ishte një dëshirë e kamotshme e ‘kâ’ që të sjellim shfaqje teatrore në gjuhë shqipe në Austri, pasiqë na mungonte dhe mendonim se gjithë komuniteti ynë këtu kishte nevojë. Paralelisht duke luajtur me këto mendime, dëshira ishte që ajo shfaqje të arrinte edhe tek komuniteti shqiptar në pjesët tjera të Austrisë, jo vetëm në Vjenë.
Zgjeruam kështu konceptin duke krijuar një projekt të quajtur ‘Kultura në turne’, në mënyrë që krijimtarinë shqiptare qoftë atë bashkëkohore apo të trashëguar (dmth. jo vetëm teatrin), ta dërgonim në udhëtim për t’a prezantuar gjithandej Austrisë. Ftuam kështu në bashkëpunim edhe disa shoqata tjera shqiptare nga Salzburg, Linz dhe Graz (Organizata austriako-shqiptare ‘Aleksander Moisiu’, Unioni i Femrave Shqiptare të Diasporës dhe Këshilli Koordinues për Steiemark), duke krijuar kështu një rrjet bashkëpunimi i cili do të lehtësonte realizimin e këtij projekti tej mase.
KultPlus: Cili është qëllimi i këtij projekti?
Ermal Vejsa: Qëllimi është që fillimisht publikut shqiptar, pastaj atij austriak dhe të huaj, t’i shfaqen shembujt më interesant të krijimtarisë artistike nga hapësira kulturore shqiptare, duke ngritur kështu standardin e prezantimit, komunikimit dhe shkëmbimit kulturor këtu në Austri. Kjo patjetër për të ndihmuar zhvillimin e shëndoshë dhe të qëndrueshëm kulturor të komunitetit shqiptar këtu dhe patjetër për të mbajtur lidhjen me vendin tonë amë.
KultPlus: Pse është përzgjedhur pikërisht komedia ‘Hollyshit’ për të nisur këtë turne?
Ermal Vejsa: Fillimisht kemi dëgjuar kritika shumë pozitive rreth kësaj shfaqjeje teatrore. Pasi kemi parë përmbajtjen, kemi vendosur përfundimisht që ta fillojmë projektin me këtë shfaqje, sepse na dukej sikur mishërohej me komunitetin tonë këtu dhe mund të ndikonte për t’mirë.
Pavarësisht që shfaqja cilësohet si komedi dhe për nga forma e të shprehurit është tejet provokuese, ajo tregon diçka shumë më të thellë, që është dhimbja e lufta e atij komuniteti të vogël irlandez në marrëdhënie me super-industrinë filmike të Hollywood-it të cilën kishin angazhuar pothuajse gjithë fshatin si figurantë (statistë) në film. Aty shfaqej dëshira e flaktë e dy aktorëve irlandez të punësuar vetëm si figurantë për të çarë në karrierë, lufta me paragjykimet, keqshfrytëzimin, mosrespektin, shtypjen, etj. Por, si përfundim tek ta triumfon lidhja me njëri-tjetrin, vetëdija dhe rezistenca e tyre kulturore.
E gjithë kjo histori komplekse shfaqet në skenë përmes lojës së jashtëzakonshme të vetëm dy aktorëve Adrian Morina dhe Ylber Bardhi, të cilët luajnë më shumë se 25 personazhe të ndryshme, në një paraqitjeje skenike tejet të thjeshtë dhe me vetëm disa rekuizita të thjeshta që i kishin sjellë në dy valixhe të vogla nga Kosova. Kjo shfaqje mbi të gjitha shfaq gjenialitetin dhe talentin e regjisorit Ilir Bokshi.
KultPlus: Cilat ishin vendet që u prezantua shfaqja?
Ermal Vejsa: Shfaqja ‘Hollyshit’ u shfaq për katër ditë me radhë, së pari në Salzburg me datë 21 shtator në Kleines Theater; pastaj në Graz me datë 22 shtator në Kulturhaus Gratkorn; në Linz me datë 23 shtator në Central Linz dhe shfaqja e fundit ishte në Vjenë me datë 24 shtator në Odeon Theater.
KultPlus: A haset në vështirësi për të siguruar hapësirat (teatrin) në Austri, sa ishin bashkëpunues duke pas parasysh që ishte një shfaqje në gjuhën shqipe?
Ermal Vejsa: Për të realizuar një shfaqje këtu është shumë vështirë, lëre më një turne të tillë me një intensitet të madh siç ishte ky i shfaqjes ‘Hollyshit’, ku përveç sigurimit të hapësirave, shfaqjet duhej edhe të realizoheshin 4 ditë me rend.
Sa i përket Vjenës, kemi hasur në një bashkëpunim shumë profesional me teatrin Odeon, të cilëve ju kemi dërguar materialet e nevojshme dhe e kanë vlerësuar shfaqjen duke e pranuar në programin e tyre. Gjithsesi, dëshira jonë ishte që të arrinim ta përkthenim shfaqjen në ndonjë formë simultane në gjuhën gjermane, por shpejtësia dhe intensiteti i komunikimit që bëjnë aktorët në skenë ishte e pamundur të ndiqej me përkthim.
KultPlus: Sa ishte interesimi nga ana e publikut shqiptar në Austri?
Ermal Vejsa: Në të katër qendrat ku është luajtur shfaqja, interesimi i publikut ka qenë i jashtëzakonshëm. Gjë që tregon se publiku shqiptar e do shumë teatrin dhe se ideja për të prezantuar një shfaqje teatrore ishte e qëlluar.
Posaçërisht në Vjenë kemi pasur mbi 270 persona në publik dhe salla e teatrit ofronte max. 286 vende. Kishim poashtu prezent përfaqësuesit e institucioneve shtetërore, si Ambasadorin e Shqipërisë në Vjenë z. Roland Bimo, Konsulin e Ambasadës së Kosovës në Vjenë z. Jeton Maliqi, mikun e shtetit të Kosovës eurodeputitetin z. Lukas Mandl, i cili u shpreh që është shumë falënderues që po sjellet kultura nga hapësira kulturore shqiptare, pasiqë sipas tij, ajo pasuron Vjenën, Austrinë dhe jo vetëm aq.
KultPlus: Cilat ishin përshtypjet e publikut në fund dhe sa u ndatë i kënaqur ju si organizator?
Ermal Vejsa: Pas shfaqjes publiku ishte pothuajse i ngazëllyer dhe me komplimente tejet pozitive rreth shfaqjes. Vërejtëm që edhe provokimet që krijonte shfaqja nuk kishin mbetur pa lënë shenj te publiku dhe ishin hapur disa tema të ndryshme. Ajo çfarë shihej gjatë diskutimeve me vizitorët pas përfundimit të shfaqjes, ishte që secili interpretonte aspekte të ndryshme të shfaqjes në mënyrën e vet: dikush komentonte çështjen e të folurit dhe ruajtjes së dialektit gjë e cila tematizohet shumë në shfaqje, dikush dhimbjen dhe vuajtjen që arrihej të shfaqej përmes një komedie, dikush për formën se si sfidat dhe nënshtrimi që përjetonin dy rolet kryesore në shfaqe tejkaloheshin me humor, etj. etj.
I gjithë reagimi i publikut, qoftë përmes fjalëve falënderuese, këshillave, komplimenteve e kritikave konstruktive, e sidomos duke komentuar e interpretuar tematikat e shfaqjes, ishte njësi matëse e suksesit për neve si organizatorë.
KultPlus: Cili do të jetë projekti i radhës që mendoni ta prezantoni para publikut shqiptar në Austri?
Ermal Vejsa: Tani vjen muaji nëntor dhe sigurisht që nuk do të mund ta lëmë të kalojë pa e shënuar dhe festuar 28 Nëntorin shqiptar. Prandaj këtë vit, shpresoj ta përfundojmë me një prezantim të muzikës qytetare shqiptare me grupin Don’t Listen to Your Neighbours dhe albumin e tyre të dytë ‘Udhëtim në kohë’. Për çdo gjë do të informoheni sigurisht përmes rrjeteve sociale të KÂ, prandaj ju ftojmë të na përcillni.
KultPlus: Ermal, kjo nuk është iniciativa e parë nga ju sa i përket promovimit të kulturës shqiptare në Austri, nga i gjithë ky vullnet?
Ermal Vejsa: Nga dashnia e madhe që kemi për kulturën, artin dhe traditën tonë dhe nga besimi i madh që kemi në to.
Me rëndësi, unë gjithmonë flas në shumës, sepse që nga aktiviteti i parë, akoma pa e themeluar KÂ-në, unë çdo gjë e kam realizuar në bashkëpunim me Lirjetë Avdiun, (bashkëthemeluese dhe bashkudhëheqëse e KÂ). Një person që e do dhe njeh shumë mirë kulturën shqiptare, e cila është e profesionalizuar në ruajtjen e trashëgimisë duke qenë edhe anëtare e ICOMOS, ndërkohë që unë shkollimin profesional e kam në menaxhim të kulturës. Dmth., asgjë e bukur nuk arrihet vet. Ne kemi arritur të bashkëpunojmë me sukses gjithnjë duke shtyrë njëri-tjetrin përpara dhe këtë frymë mundohemi ta përcjellim edhe tek e gjithë anëtarësia dhe mbështetësit e KÂ. / KultPlus.com
Me muzikë, shfaqje e ekspozitë, mbrëmë në Bibliotekën Kombëtare “Pjetër Bogdani” u bë hapja zyrtare e festivalit “Summer Cult”.
Ngjarja filloi me shfaqjen teatrore të dy aktoreve, Arbnore Nuha dhe Blerina Veseli të cilat shkëlqyen para publikut ndërsa vazhdoi me performancën e mrekullueshme muzikore nga Diellza Dedushi dhe Bulza Havolli.
Pjesëmarrësit po ashtu patën mundësi të shohin ekspozitën “Beyond Borders”, një ekspozitë kolektive e artistëve të rinj.
Në hapje të festivalit morën fjalën këshilltari i ministrit Çeku, Liburn Jupolli dhe drejtoresha e festivalit, Elmaze Nura, ndërsa pjesëmarrës ishin regjisorë, aktorë, muzikantë, studentë e qytetarë.
Përgjatë dy ditëve në vazhdim artdashësit do të mund të shijojnë programin e “Summer Cult” i cili përmban ekspozita, punëtori, shfaqje filmash dhe afterparty.
Lokacionet ku po zhvillohen këto ngjarje janë Biblioteka Kombëtare “Pjetër Bogdani”, Fakulteti i Arteve dhe Kino Armata.
“Summer Cult” është mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. / KultPlus.com
‘DUR GUR MUR’ me regji të Genc Jakupit do të luhet sot me fillim nga ora 20:00 në Kino Armata.
Kohëzgjatja e shfaqjes është 10 minuta.
Shfaqja do të pasohet me pyetje dhe përgjigje mes publikut dhe regjisorit dhe aktorit kryesor, pas së cilës filmi do të shfaqet edhe tre herë të tjera.
DUR GUR MUR ndjekë një djalë të vogël teksa endet rreth një stacioni treni të braktisur. Duke përdorur një gjuhë kinematografike surreale dhe jolineare, regjisori Genc Jakupi hulumton raportin mes trashëgimisë së errët dhe kujtesës, duke marrë si pikënisje kujtimet e veta të përjetimit të deportimit në Bllacë gjatë luftës së viteve ‘98-99.
Ky projekt është realizuar në kuadër të platformës Heritage Space e cila implementohet nga CHwB Kosova.
Çmimet: Aktori më i mirë – Filma me metrazh të shkurtër: Ersin Muhaxheri / Ficimad 2022
Rreth Genc Jakupit: Genc Jakupi është një aktor shqiptaro-amerikan. Gjatë viteve të adoleshencës, ai u transferua në New York City nga Prishtina e Kosovës dhe vazhdoi pasionin e tij për aktrimin dhe performancën duke u regjistruar në studion e famshme Herbert Berghof. Ndërsa studionte atje, ai u bë pjesë e ansamblit dhe mori pjesë në shumë shfaqje si “Ora amerikane” e Arthur Miller dhe “Lamtumirë e gjatë” e Tennessee Williams. Pas qëndrimit në Nju Jork, ai vazhdoi shkollimin për teatër në Londër, duke ndjekur kurse në Lamda. Më pas, nga viti 2016, ai u regjistrua në Paris Ecole Internationale de Théâtre Jacques Lecoqr. Që nga krijimi i saj, shkolla ka arsimuar shumë aktorë të njohur teatri nga e gjithë bota.
Pas përfundimit dhe diplomimit të programit intensiv 2-vjeçar në Lecoq në vitin 2018, Genci më pas u kthye në Kosovë për të luajtur rolin kryesor të Flamurit në filmin artistik Drita, i cili pati premierën e tij në Festivalin e Filmit të Cyrihut. Projekti i tij i radhës e detyroi atë të shkruante dhe drejtonte një film të shkurtër të quajtur DUR GUR MUR i cili tregon një histori të një djali të ri që udhëtonte nëpër një stacion treni. Filmi pati premierën e tij në festivalin e filmit kosovar Dokufest. Krahas projekteve të sipërpërmendura, Genci ka pasur paraqitje në filma artistikë për Bleed for This, You Won’t Be Alone, krahas Miles Teller dhe Noomi Rapace përkatësisht.
Genci aktualisht jeton dhe punon në Los Angeles. / KultPlus.com
Shfaqja “Balkan Bordello”, një bashkëprodhim mes Qendres Multimedia dhe teatrit La MaMa (SHBA); Atelie 212 (Serbi) dhe My Balkans (SHBA/Serbi) është vlerësuar si shfaqja më e mirë në edicionin e sivjetmë të Nisville Jazz Theater Festival në Nish të Serbisë.
Më poshtë po ju sjellim vlerësimin e jurisë të përbërë nga: Jocelyn Pook, Nataša Gvozdenović, Igor Burić.
“Juria ka vendosur se çmimi për shfaqjen më të mirë duhet t’i shkojë shfaqjes “Balkan Bordello” nga Jeton Neziraj, me regji të Blerta Nezirajt, prodhuar nga La MaMa Neë York në bashkëpunim me Qendrën Multimedia, Atelie 212 dhe My Balkans.
Kjo shfaqje e bazuar në trilogjinë “Orestia” të Eskilit, në dramaturgjinë e vet mbërthen edhe momentumin bashkëkohor të historisë së Evropës, sidomos atë të Ballkanit ku luftërat e fundit kanë lënë shumë pasoja. Shfaqja përfaqëson një punë të jashtëzakonshme të artistëve të cilët arrijnë jo vetëm të rrëfejnë tregimin por edhe të na ftojnë thellë brenda botës së përplasjeve ndërmjet prindërve dhe fëmijëve, burrave dhe grave, të shenjtëve dhe njerëzve të zakonshëm, lindjes dhe perëndimit. Të gjitha elementet e produksionit janë të mirë-balancuara dhe udhëhiqen nga një aktrim briliant e i sinqertë”.
Shfaqja do të vazhdojë turneun veror në Ohrid Summer Festival (10 gusht); në KotorArt International Festival (12 gusht) dhe Ëild Beauty Art në Zabljak (13 gusht). / KultPlus.com
Me një sukses të jashtëzakonshëm u përmbyllë edicioni i parë i “PrizrenFest”, me shfaqjen nga Shqipëria, “Ëndrra e një nate vere”, një nga komeditë më të bukura të Shekspirit, e që me një energji fantastike, e me ngjyrime që bënin publikun të futet në magjinë që krijonin skenat në vazhdimësi, përcjellë KultPlus.
Nën regjinë e Driada Dervishit dhe në interpretimin e mrekullueshëm të aktorëve të trupës së teatrit “Aleksandër Moisiu”, shfaqja ofroi teatër brenda teatrit, një botë ku ëndrra bëhet zhgjëndërr teksa zhvillohet në kufijtë mes reales dhe fantazisë.
Trillimi fantastik shekspirian i ndërthurur me elementet e jetës së përditshme dhe një kostumografi e skenografi që të përfshinë në botën magjike të zanave dhe situatave plot humor, ishte po ajo magji që u soll në Prizrenfest nga shfaqja, “Ëndrra e një nate vere”.
E vënë në skenë enkas për ambient të hapur, komedia përmbushë ëndrrën e çdo artisti për të interpretuar nën yje, jashtë skenës statike të teatrit, por dhe të artdashësve të cilët duan të shijojnë magjinë e një nate vere nën pushtetin e artit, hënës dhe antikitetit. / KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Teatrit në Ambient të Hapur “PrizrenFest”, sonte e përmbyllë edicionin e parë, përcjellë KultPlus.
Pas katër netëve magjike që solli ky festival, duke sjellë 9 shfaqjet pjesëmarrëse, nga vende të ndryshme si Bosnja dhe Hercegovina, Italia, Rumani, Shqipëria dhe Kosova me disa nga produksionet vendore, në natën fundit që përmbyllë këtë fillim rrugëtim të “PrizrenFest-it, është shfaqja nga Shqipëria, “Ëndrra e një nate vere” një nga komeditë më të bukura të Shekspirit.
Shfaqje vjen sonte duke filluar nga ora 20:30 në Kino Plato ( prapa Xhamisë Sinan Pasha) në Prizren. / KultPlus.com
Pas suksesit të turneut në SHBA, shfaqja “Balkan Bordello” prodhuar nga teatri prestigjioz i Nju Jork-ut La MaMa (SHBA) në bashkëpunim me Qendrën Multimedia (Kosovë), Atelje 212 (Serbi) dhe My Balkans (SHBA/Serbi), rikthehet në rajon për një turne në disa prej festivaleve më të rëndësishme verore.
Më 8 gusht në Nisville Jazz Teatar Festival në Nish (Serbi) Më 10 gusht në Ohrid Summer Festival në Ohër (Maqedoni e Veriut) Më 12 gusht në KotorArt International Festival në Kotor (Mal i Zi) Më 13 gusht në Wild Beauty Art Festival në Zabljak (Mal i ZI)
Balkan Bordello nga Jeton Neziraj dhe me regji nga Blerta Neziraj, u dha si premierë në Prishtinë më 3 nëntor, 2021 dhe vazhdoi me turne nëpër Kosovë, Shqipëri e Serbi. Në mars të vitit 2022, premiera amerikane në La MaMa në Nju Jork u përcoll me 10 shfaqje të tjera dhe tërhoqi vëmendjen e kritikës teatrore evropiane e amerikane.
“Balkan Bordello” (Saga e një familjeje ballkanase), është e bazuar në triologjinë “Orestia” të Eskilit. Si një avatar i botës moderne, Agamemnoni kthehet triumfues nga fushëbeteja, pasi ka bërë shkrumb e hi qytetin armik. Por ethet e entizuazmi i fitoreve të palavdishme janë kafshë të gjakut, me gjak ushqehen e nga gjaku jetojnë. Kur kthehet në shtëpi, Agamemnonin e pushtetshëm e pret vdekja. E vret e shoqja, Klitemnestra, gruaja e shtypur që duke vrarë burrin dëshiron të gjejë lirinë. Bashkë me Egjistin, një poet hipokrit, Klitemnestra dëshiron të nisë nje jetë të re, pa frikë se do të dhunohet e poshtërohet nga burri.
Ja, ky është shtrati i kësaj drame, që me humor të zi, prekë indin e temparamentit ballkanas, gjurmon morbideitetin e shpirtit njerëzor dhe nxjerrë në pah budallakun dhe naivitetin e një epoke që po ndërtohet mbi themele të dhunës, mosdurimit e urrejtjes. Personazhet e dramës i nënshtrohen fatit dhe gati pavetëdijshëm bien në grackën e palumturisë dhe të shkatërrimit. Delli për shkatërrim i joshë, siç e joshë vdekja jetën. “Balkan Bordello” është dramë për shoqëritë e traumatizuara që hanë vetveten. Ajo na ballafaqon me luftën si makineri të shkatërrimit e ku jeta e normaliteti kapitullojnë para pabesive e ligësive të qenies njerëzore.
Në shfaqje luajnë aktorët: Svetozar Cvetković, George Drance, Eugene the Poogene, Valois Mickens, Ema Andrea, Adrian Morina, Mattie Barber-Bockelman, Ivan Mihailović, Matt Nasser, Verona Koxha. / KultPlus.com
Festivali ndërkombëtar i teatrit në ambient të hapur “Prizrenfest”, mbrëmë shpalosi programin e natës së dytë të këtij edicioni të parë që po rezulton shumë i suksesshëm, përcjellë KultPlus.
Ishte historia rrëqethëse e një migranti që u shfaqë mbrëmë nëpërmjet rrugëtimit të tij sfidues dhe përjetimeve personale me shumë emocione.
Këtë rrugëtim po e barte mbi supe “PPP Ti Presento L’Albania (ITA)”, me regji nga Kaus Martini, e cila ishte shfaqja e parë që u prezantua në natën e dytë të “PrizrenFest”.
“PPP po ju prezentoj Shqipërinë”, është një kombinim, monodramë me histori autobiografike, fragmente të shkruara nga Pasolini dhe ripunime autoriale.
Me një skenografi modeste por shumë domethënëse, me një kombinim të gjuhëve mes italishtes dhe shqipes, nisë një korrespondencë imagjinare që shtynë djaloshin të rrëfejë për emigrimin e prindërve, për legjendat që ia kanë përcjellur gjyshërit dhe për vallet e ritualet që i japin ritëm jetës në fshat.
Në të njëjtën kohë, i shtyrë nga rigjetja e Pasolinit në atdheun e nënës së tij, alter egoja transparente e Klaus Martinit nxiti rigjetjen e tij në një botë nga e cila ishte ndarë qe fëmijë, e që tani e kishte harruar dhe shtypur për hirë të një integrimi të ri.
Duke korresponduar me përjetimet e të pranishmëve në audiencë, duartrokitjet për aktorin Kaus Martini nuk u ndalën.
Por emocionet nuk u ndalën këtu. Mbrëmja vazhdoi me interpretimet brilante të aktorëve të shfaqjes “Ora e Vdekjes” nga regjisori i njohur kosovar, Ilir Bokshi, dukë bërë kështu që publiku të përjetojë jo vetëm shfaqjen dhe hapësirat e burgut, por edhe përjetimet e të burgosurve politikë në Kosovë dhe Shqipëri.
Shfaqja përfshinë edhe tregime nga të mbijetuarit (nga masakra e burgut të Dubravës) si dhe tregime nga të burgosurit nëpër burgjet e tjera të luftës së fundit në Kosovë dhe kohës së komunizmit në Shqipëri.
Me emocione të përziera, e të fuqishme, shfaqja trajton jetën, moralin, identitetin, fatin, luftën, mbijetesën dhe dashurinë, gabimin dhe pafajësinë, lirinë dhe vdekjen, të gjitha këto të gërshetuara në një koncept inovativ teatror.
“Ora e Vdekjes” ishte shfaqja e dytë e cila u mirëprit nga publiku në natën e dytë të edicionit të parë të festivalit ndërkombëtar të teatrit në ambient të hapur në Kosovë, “Prizrenfest”, i cili po vazhdon të mbahet në Prizren.
Në natën e tretë të festivait, me 2 gusht në Prizren, do të shfaqen Italia, duke filluar nga ora 20:30 dhe Romania, në ora 21:30. / KultPlus.com
Me emocione të fuqishme nisi edicioni i parë i festivalit ndërkombëtar i teatrit në ambient të hapur në Kosovë, Prizrenfest, në Kino Lumbardhi, përcjellë KultPlus.
Nën brohoritjet dhe duartrokitjet e pafund të publikut në natën e parë u prezantua Teatri Kombëtar i Sarajevës me shfaqjen “To Nikad Nigdje Nije Bilo”, (Kjo kurrë s’ka ndodhë) nga regjisori i njohur Dino Mustafic.
Me këtë shfaqje, Teatri Kombëtar i Sarajevës, të krijuar për njëqindvjetorin e ekzistencës së tij, kujton shumë nga ditët e tij të lumtura dhe jo të lumtura, njerëzit dhe fatet e panumërta që e shënuan gjatë gjithë asaj kohe dhe që u shënuan prej tij… dhe kujton atë që kurrë, askund, nuk ndodhi.
Ndërkaq në natën e dytë, me 1 gusht në Prizrenfest, do të prezantohen tri shfaqje.
“PPP Ti Presento L’Albania (ITA )”, me regji nga Klaus Martini, në Muzeun Arkeologjik duke filluar nga ora 20:00h.
Në ora 21:00h, tek Burgu i Qytetit, do të prezantohet shfaqja nga Kosova “Ora e vdekjes” (RKS )”, me regji nga Ilir Bokshi.
Duke mos lënë anash as më të vegjlit, në skenën e Abi Çarshisë duke filluar nga ora 19:00h, jepet shfaqja për fëmijë.
Të nderuar me praninë e shumë artistëve dhe artdashësve, organizatorët e Prizrenfest ju ftojnë që të vazhdoni të jeni pjesë e festivalit deri më datën 4 gusht, kur do të jetë edhe nata përmbyllëse. / KultPlus.com
<<Fantashkecna>> si definicion paraqet një formë të trillimeve që merret kryesisht me ndikimin e shkencës aktuale ose të imagjinuar mbi shoqërinë ose individët. Njerëzit e mbledhur në katin e nëntë të Hotelit Grand në Prishtinë, “udhëtuan” në kohë në vitin 1913, atëherë kur më 10 korrik në Luginën e Vdekjes u regjistrua edhe temperatura më e lart e ajrit në planet. Ky kat, mirëpriti një numër të konsiderueshëm njerëzish, të cilët u mblodhën për të parë nga afër performancën e Mette Sterre përmes veprës së saj “Seapussy Power Galore – Abcession (If you don’t know, you don’t grow), shkruan KultPlus.
Edhe pse në Grand Hotel ishin të ekspozuara një numër i madh ekspozitash e veprash të ndryshme, ambienti i shfaqjes “Sea Pussy Power Galore”, dallonte shumë nga të tjerat. Njësoj sikurse që dallonte edhe artistja Mette Sterre, ndryshimi i saj metamorfoizik ishte afër të ndodhte.
Sikurse një drejtëz pingule, thjeshtësia dhe fantastiko-shkencorja po prekeshin në një vijë. As një zë nuk dëgjohej nga artistja e veshur me një fustan të kaltër, e cila filloi që me të hyrë në sallë të ulte publikun në tokë dhe kësisoj të fillonte edhe performancën e saj. Interaktiviteti, si pjesë thelbësore e shfaqjeve, u paraqit edhe këtu, atëherë kur artistja mori një person nga publiku dhe e dërgoi atë në derën e daljes emergjente, e se çfarë ndodhi aty, nuk u bë e ditur.
Menjëherë pas daljes së tij, asistenti i artistes, i paraqitur si mjek, ka dalë nga dhoma dhe ka nisur të lyejë me vaj artisten, e cili ishte vendosur në dyshek.
E gjithë arsyeja pse njerëzit ishin mbledhur po fillonte të dilte në pah, atëherë kur Merre u fut në botën e një sirene, në diçka që nuk është as kostum e as veshje, por kuptimi thelbësor i asaj qënie ka të bëjë me mënyrën se si gratë dhe njerëzit në përgjithësi e shohin veten. Ka disa thumba, disa maja, disa gjëra të tjera të cilat shpesh herë mund të duken edhe të gërrditshme, por janë pikërisht gjëra që na përfaqësojnë.
Krijuesi i Star Trek, film në të cilën artistja tregon se është inspiruar, tregon se e ardhmja që Gene Roddenberry përfaqëson supozohet të jetë utopike. Pra, një faqe bindëse për të vlerësuar ankthet tona për trupat postnjerëzor dhe rolin e gjinisë në një të ardhme të idealizuar. Vizioni i Star Trek për një të ardhme utopike përfshin të drejta të barabarta për të gjithë, përkufizimin e feminizmit. Ndonëse nuk ishte gjithmonë plotësisht i suksesshëm, shfaqja shpërtheu duke i shtyrë vazhdimisht stereotipet e dëmshme dhe duke krijuar gra të fuqishme.
Paraqitja e parë në Kosovë
“Vepra ka të bëjë me gjërat që ia përshtatim ne vetes, përfshirë punën tonë ritmike, trurin tonë dhe përmes tyre edhe e formësojmë veten”, thotë ajo mes tjerash.
Tutje, vazhdon duke treguar se përpos gjërave tjera edhe rrjetet sociale mund të jenë problematike për njerëzit.
“Mund të jenë rrjetet sociale, por edhe gjërat që ne vet i krijojmë, i mendojmë shumë. Për gjërat që ne ndikohemi nga to dhe këtu e shoh një perspektive feministe”, përmend Sterre.
Vepra e “animuar“
“Kam krijuar një masë trupore, s’është kostum, as veshje, por mundëson të qenët nga një botë tjetër”, shprehet ajo për veprën e cila është shumë karakteristike dhe komplekse në pamje. Në të ka shumë utopi dhe distopi. Ka elemente të fantashkencës në të, por më së miri kuvendon ideja e spekulimit të shndërrimit në një qenie tjetër. Është edhe e bukur edhe neveritëse në të njëjtën kohë. E dua atë. Ne mund të mbesim shtatëzëna dhe trupi ynë është i lidhur me hënën dhe detin. Ka shumë gjëra që ndryshojnë brenda nesh”, thotë ajo.
Shfaqje që shikohet vetëm një herë
Marie Rose Frigiere, si pjesë e publikut, thotë se kjo shfaqje mund të shikohet vetëm një herë në jetë.
“Ajo edhe ka aktruar në këtë performancë. Andaj duhet të shihet edhe puna e saj (vepra) por edhe aktrimi për të kuptuar mesazhin”, shprehet turistja nga Franca.
Ajo ndan përvojat e veta me skenat humoristike të viteve 60-ta, të cilat i ka në kujtesë akoma dhe gjithashtu edhe pjesë të “science fiction”, si pjesë e pandashme e jetës së saj.
Aventura e parë në Kosovë, por e dyta në “Manifesta”
Frigiere rrëfen se kjo është hera e saj e dytë rresht që viziton “Manifestën”, derisa tregon edhe dallimet e vështirësitë mes edicionit në Marsej të Francës dhe këtij në Kosovë.
“Këtu është ‘wouw”, thotë ajo për edicionin e 14-të të “Manifestas” në Kosovë. Pranon se ka dallime në organizim prej edicionit paraprak në Marsej. “Kemi pasur shumë probleme nga periudha pandemike. S’ka qenë e lehtë për ta. Është mundësi e mire që përmes ekspozitave të mësohen storjet jo veç për Kosovën por edhe për Ballkanin”.
“E (pa)njohur në një vend të dashur”
Edhe pse ndjehet si e huaj në Kosovë, ajo kujton që në momentin e parë kur ka arritur këtu, një person e ka përshendetur, mes tjerëve, dhe për këtë gjë është ndjerë shumë e lumtur.
“E dua Kosovën, jam duke kaluar kohë shumë të mire, eksperiencë bujare. Njerëzit janë shumë të mire, të gjithë duan të të flasin dhe të kënaqen me ty”, përfundon ajo.
Zhanri i fantashkencës ka shërbyer prej kohësh si shembull i orientimeve seksuale dhe/ose identiteteve gjinore alternative, duke e bërë atë mjetin e përsosur për të shprehur shqetësimet rreth kulturave dhe praktikave të njëanshme gjinore. / KultPlus.com
‘PrizrenFest’, festival ndërkombëtar i teatrit në ambient të hapur do të përçojë tek ju drejtpërdrejt magjinë e emocionit të këtij festivali.
Edicioni i parë i festivalit i organizuar nga artistë elitë të vendit tone, është nën patronatin e kryetarit të komunës, Shaqir Totaj.
Prej datës 31 korrik deri më 4 gusht, Prizren Fest sjell artistë nga vende të ndryshme të rajonit dhe Evropës si: Shqipëria, Maqedonia, Bosnja, Turqia, Italia, Rumania dhe Franca.
Kësaj liste i shtohen edhe shumë artistë dhe profesionistë të artit vendor, të cilët do të qëndrojnë në Prizren gjatë gjithë festivalit.
Për 5 ditë nga 31 Korrik- 4 Gusht, Festivali ndërkombëtar i Teatrit PrizrenFest, me një program të veçantë, do të mbahet në vendet më të bukura të trashëgimisë sonë si: Kino Lumbardhi, Kalaja e Prizrenit, Lidhja e Prizrenit, Kino Plato dhe Sheshi i lidhjes së Prizrenit.
Në natën e hapjes së festivalit më 31 korrik, prej orës 21:00, në Kalanë e Prizrenit, do të prezantohet teatri nacional i Bosnjës me shfaqjen e regjisorit të njohur Dino Mustafiq.
Bashkangjitur gjeni programin e festivalit. / KultPlus.com
Muzeu i Burgut të Prishtinës – Burgu i Idealit tashmë është shndërruar në një hapësirë të komunitetit ku po organizohen aktivitete të shumta kulturore.
Mbrëmë aty u dha premierë shfaqja teatrore “Burgu Politik” në kujtim të shkrimtarit e politikanit, Adem Demaçi dhe filozofit e aktivistit, Ukshin Hoti, përkatësisht përndjekjes politike të tyre si rrjedhojë e jetës dhe veprës intelektuale.
Shfaqja ishte ndarë në pesë rrëfime të ndryshme të cilat janë të bazuara në ngjarje të vërteta, dhe krejt në fund përfundon me një pjesë të asocimit me Burgun e Dubravës dhe masakrës që ndodhi aty në vitin 1999.
E veçanta e saj ishte se edhe publiku ishin te burgosur brenda qelive duke parë shfaqjen.
“Burgu Politik – Në kujtim të Adem Demaçit dhe Ukshin Hotit” u zhvillua nga regjisorët, Kushtrim Mehmeti dhe Kaltërim Balaj, dramaturgët Pashtrik Brahaj dhe Florent Kurtalani, ndërsa luajtën aktorët/et: Fitore Jashari, Mikel Markaj, Shaban Behramaj, Art Pasha, Blendon Ahmeti dhe Lorent Pacolli.
Muzika erdhi e kompozuar nga Lulzim Lushtaku, ndriçimi, Skender Latifi, ndërsa u mundësua nga organizat Etea, dhe është mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Të pranishëm në premierë ishin ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, ish të burgosur politik, profesorë, aktorë e artdashës.
Reprizës e shfaqjes mund ta ndiqni edhe sonte nga ora 21:00. / KultPlus.com
Shfaqja muzikore “Zgjimi i Pranverës”, me regji të Zana Hoxhës, u prezantua edhe para publikut në Slloveni.
Përveç presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, prezente në këtë ngjarje ishte edhe ministrja e Kulturës së Sllovenisë, Asta Vrečko.
Me regji të Zana Hoxhës kryevepra e autorit Frank Wedekind “Zgjimi i Pranverës” është adaptuar në Kosovën e viteve të ’90-ta.
Nevoja e të rinjve për të kuptuar dhe për t’u kuptuar ka qenë dhe vazhdon të jetë sfidë, sidomos historia që i ka përcjellë të rinjtë tanë në vitet e ’90-ta, kohë protestash e rezistence, kohë kur liria kolektive dhe personale ishte e kufizuar nga regjimi politik i Millosheviqit dhe patriarkati, përderisa solidariteti mbante gjallë frymën e rezistencës kolektive.
Rinia dhe nevojat e natyrshme të rinisë nuk kanë qenë prioritet andaj edhe informacionet për seksualitetin, ndjenjat, dashuria e përvojat e tyre kanë qenë të limituara dhe të neglizhuara nga familja, shkolla e shoqëria. Dhuna në shkollë, abuzimi fizik dhe seksual, paragjykimet, shtatzënia e paplanifikuar dhe aborti kanë qenë dhe mbesin probleme reale të shoqërisë sonë kosovare.
Kjo shfaqje, duke përfshirë të gjithë krijuesit e saj, i dedikohet të gjithë të adoleshentëve të rënë në vitin 1998-1999 në luftën e fundit në Kosovë.
Shfaqja rreth vetës ka grumbulluar një grup profesionalistësh që u kujdesën për secilin detaj. Muzikantët: Alzan Gashi, Arbër Salihu & Drin Tashi, koreografia: Robert Nuha, kostumegrafia: Yllka Brada, skenografia: Youliana Voykova – Najman, inspicient: Bajram Mehemtaj dhe asistente: Elira A Lluka. / KultPlus.com
Ndonjëherë, bota reale ofron narrativat më bindëse. “E vërteta është më e çuditshme se trillimi”, dhe skena mund të jetë vendi i përsosur për të treguar këto histori, pasi gjallëria shpesh shton një legjitimitet dhe element personal në shfaqje. Vitet e fundit, një numër i konsiderueshëm i historive të vërteta kanë hyrë në botën e teatrit, si dhe histori që pyesin se çfarë do të thotë të imagjinosh të vërtetën. Shfaqja “Ora e vdekjes” i ofroi publikut të mbledhur në Burgun Muze të Prishtinës një realitet të trishtë të të burgosurve politikë nga Shqipëria dhe Kosova nga vitet e 70-ta, deri në kohën e burgut të Dubravës, nga torturat e përditshme deri në vrasjet masive të njerëzve, shkruan KultPlus.
Njerëzit po pritnin që për herë të parë të vizitonin e të shihnin nga afër një shfaqje në Burgun Muze të Prishtinës, për të cilin para dy viteve ishte marrë vendimi që të shndërrohet në një muze.
Errësira, rikthimi në kohë dhe emocionet e frikës, si të ngulitura në kokën e shqiptarëve pushtuan të gjithë të pranishmit në muze, kur edhe nga hyrja e burgut u dëgjuan zërat e aktorëve të vendosur në qeli që po kërkonin ujë, njëri kërkonte bukë dhe madje kishte nga ata që donin të goditeshin me grusht, sepse kishte mall të rrihej dhe i dukej e çuditshme të kalonte një kohë të gjatë pa u rrahur.
Dy botë, shumë burgje e akoma më shumë shqiptarë të vrarë.
Gjatë diktaturës në Shqipëri, burgjet janë cilësuar pa dyshim si “hyrje në portat e ferrit”, një realitet i trishtë, rrëqethës dhe plot tragjedi mizore që paraqet edhe krimet e mëdha të asaj kohe kundër njerëzimit. E këto histori, aktorët Adrian Morina, Albulena Bokshi, Arben Derhemi dhe Kushtrim Sheremeti nën regjin e Ilir Bokshit dhe dramaturgët Ulpianë Maloku dhe Agnesa Mehanolli i prezantuan në mënyrë brilante me humor që në brendësi prezantonte torturat më të çuditshme, por që në realitet ato ndodhën, tortura që në rend të parë lanë pasoja të pariparueshme, dhe plagë që dhembin edhe kur qëllimi juaj i vetëm është përkëdhelja e tyre.
Edhe në Kosovë, gjatë kohës së pushtimit serb, në burgun e Dubravës vazhdimisht ideja parësore ishte transferimi i të burgosurve në burgjet e Serbisë, me arsyetimin se nuk kishte siguri tashmë në Kosovë (rreth viteve 1998, atëherë kur edhe NATO po bombardonte çarqet serbe). E gjitha kjo ndodhi pasi Serbia planifikonte gjithnjë që të burgoste sa më shumë të rinj shqiptarë nëpër burgje dhe të gjithë ata që ishin kundër regjimit, të vdisnin me pretekstin se nuk ishin të sjellshëm në burg, thyen rregullat ose edhe u lanë aty përgjithmonë, pasi ideali i tyre e lufta për liri përkonte në kundërshtim me atë që Serbia kishte në plan, e që ishte pikërisht pushtimi i Kosovës.
Pamja nga jashtë, e rrejshme nga brenda
Gjatë shfaqjes, Fatmiri nga Kosova (Adrian Morina) dhe Fatmiri nga Shqipëria (Arben Derhemi) gjenden në një situatë jetë a vdekje, në një urë që po gjuhej me armë nga pushtuesi serb, e Fatmiri nga Shqipëria kërkonte që të gjuhej në urë, ndërsa Fatmiri nga Kosova, i cili nuk dinte notë, i siguronte “homologut” të tij që kërcimi është ide e gabuar dhe në ujë është më lehtë të vdesësh.
Fatmiri nga Kosova dhe dashuria e pashtershme dhe shpesh herë e lindur natyrshëm për liderin e asaj kohe, Enver Hoxhën, e kishte detyruar atë që të vinte në Shqipëri vetëm e vetëm për të plotësuar ëndrrën e tij më të madhe, ta shihte nga afër dhe të besonte se figura e “ndritshme” e kombit shqiptar, Enver Hoxha ekziston në të vërtet.
Këtu fillon edhe polemika e madhe, kjo pasi Fatmiri nga Shqipëria ishte larguar nga ai vend, pasi aty po ndodhnin krime kundër njerëzimit për të gjithë ata që ishin kundër partisë së punës, madje edhe për ata që princip të jetës kishin punët e veta. Me shumë të shara, me shumë polemika, të dy u kapën nga regjimi serb, për të përfunduar në burg.
“Molla e ndaluar”
Një tjetër rast i pashpjegueshëm dhe ideja se ka ndodhur në të vërtet, të bën të çmendësh me atë se çfarë kanë kaluar shqiptarët nëpër kohë, e sidomos torturat që kanë kaluar të burgosurit nëpër burgje të regjimit.
Tefta Tasi e luajtur mjeshtërisht nga Albulena Bokshi, paraqet historinë e vërtet të një mësuese shqiptare, e cila ishte dënuar për arsye se kishte sharë mollat e “shtetit”, mollat e “Enverit”, e ky paraqet një krim, që sipas trupit gjykues, duhet të dënohet me 45 vjet, 35 në qoftë se pranon “fajësinë”.
“Fakti që kemi ardhur në burg e ka bërë shumë të veçantë shfaqjen. Fillimisht ka qenë e vështirë për tu ambientuar, për shkak të ndjenjës që ta jepte burgu, teatri është i vështirë por kjo është tjetër nivel”, thotë aktorja Albulena Bokshi në një intervistë për KultPlus, derisa rrëfen edhe gjithë procesin e provave, kalimit nga “kutia e teatrit” te realiteti i burgut.
“Këtu të kap një far tmerri. Ditën e parë kur kemi ardhë ka qenë edhe z. Emin, i cili ishte gjithashtu një ish i burgosur politik dhe na tregonte rrëfimet që kishte përjetuar, jo vetëm ai, por edhe shokët. E kam pasur problem ta kapërcej këtë tmerr për të ardhur deri te loja që e kemi sjell sonte. Ndjenjë me të vërtet e veçantë të performosh e të merresh me tema tona që shumë shpesh i kemi lënë pas dore. Nuk mund të them që nuk janë bërë shfaqje, por është bërë pak në drejtimin e tmerreve e historive të shqiptarëve”, thotë ajo.
Tutje, Bokshi foli edhe për rolin e saj, atë të Tefta Sasit.
“Personazhi im është një mësuese në Shqipëri, e cila është dënuar për një mollë. Ky është një rol që e veçojë shumë, sepse është barrë e madhe kur e ke historinë e vërtetë. Ne, artistët, bëhemi zëra të atyre që kanë kaluar këto përjetime. Gjatë procesit të provave, kur flitej edhe për Dubravën, personalisht e kam humbur axhën atje, dhe ka qenë shumë e vështirë ta kaloj këtë gjë. Ka momente kur kam qarë, në një far forme, plaga hapej përsëri. Gjithçka për rreth këtij burgu, të krijonte idenë se ka shumë histori brenda, ka shumë shpirt brenda këtij burgu dhe po shpresoj që shumë shpejt të hapet për vizitorët, dhe ata të vijnë e të kuptojnë se çfarë tmerre kanë ndodhur në qendër të Prishtinës”, shprehet ajo.
Bokshi thotë se ishte e kënaqur me audiencën, edhe pse ishin disa ndërhyrje nga lartë, ku u shpërthyen disa fishekzjarre nga stadiumi, të cilat nuk ishin të planifikuar. “Po besoj që edhe publiku e kuptoj këtë gjë, edhe pse disa në fillim kishin menduar se janë pjesë e shfaqjes, ajo zgjati bukur shumë, por prap publiku nuk e humbi durimin. Po besoj që është bërë një punë e mirë ekipore, është bërë një dramë e re që ndoshta i ka munguar dramaturgjisë kombëtare”, përfundon ajo.
Në anën tjetër, regjisori Ilir Bokshi tha se vështirësitë nëpër të cilat kanë kaluar, kanë qenë të mëdha, por dëshira për të sjellë te publiku këto histori të cilat kanë ndodhur, ishte gjithashtu shumë e madhe.
“Burgu i Prishtinës akoma nuk është akomoduar si muze, të gjitha këto që i shihni, nga pastërtia e burgut e deri te sjellja e ulëseve për t’u ulur sonte është dashur t’i bëjmë vetë, sigurisht me ndihmën e institucioneve në anën materiale. Gjërat në teatër bëhen më lehtë, sepse jemi të thirrur për ta bërë këtë punë. Tema e luftës dhe të burgosurve shqiptarë në periudha prej 1970 e tutje, e deri te burgu i Dubravës”, thotë ai, duke treguar se teksti është punuar me dy dramaturge të reja, me të cilat ai është shumë i kënaqur.
I pyetur nga KultPlus për vështirësitë dhe jetën jashtë habitatit normal, Bokshi tregon se profesionistët janë për këtë punë, duke shtuar se kishte shumë vështirësi nëpër të cilat kaluan.
“Jemi profesionistë dhe e përballojmë vështirësinë, por neve na ka ra shi çdo natë dhe e kemi pasur të vështirë këtë. Kemi qëndruar deri në 3 të mëngjesit dhe më të vërtet kishim frikë në qoftë se edhe mund të dështojë e gjithë shfaqja, kemi pritur edhe sot që të bie shi. Më (24 qershor) është premiera jonë, e sot e kemi quajtur si lloj para-premierë. Të gjitha ankesat që po i them, ose ato që munden me qenë vështirësi për ne, janë për faktin që kemi hyrë në një ambient të ri për ne. Kemi bërë punë fizike për tela, e shumë gjëra të tjera. Ka një kohë të gjatë që nuk kam qenë më i lumtur, kjo për shkak të stresit që kemi pasur si ekip. Gjithashtu, me këtë kastë të aktorëve kam punuar edhe më herët, por për herë të parë jam duke punuar me kompozitorin Memli Kelmendi dhe është një ndjenjë shumë e veçantë, ka bërë punë të jashtëzakonshme”, thotë regjisori i shfaqjes “Ora e Vdekjes”.
Aktori tjetër, Adrian Morina, i cili vazhdon të jetë në skenë për një kohë të gjatë, rrëfen për KultPlus se emocionet janë gjithnjë të pranishme përkundër viteve që kalojnë.
“Përpara, kur më thoshin se Istref Begolli ka shumë tremë në premierë, thosha si student se është e pamundur, ai ka më shumë se 40 vite në skenë, hala me emocione! Tani pas sa kohe që merrem me këtë punë, e shoh që për shkak të përgjegjësisë e punës që e ke bërë, është rrezik i madh që me punën e ardhshme mundesh me i rrëzu gjitha ato se çfarë i ke ndërtuar deri tani. Gjithmonë rritet përgjegjësia, emocionet, e gjithashtu gjithmonë edhe eksperienca e bën të vetën. Ti duhet të mundohesh që t’i kanalizosh të gjitha këto dhe t’i rikthesh në favor të shfaqjes. Unë provoj që të kryej detyrën time, si aktor, me përgjegjësi dhe të prezantoj punën e gjithë ekipit në formën më të mirë të mundshme. Emocionet janë të njëjta si në premierë, si në reprizën e 100-të”, thotë Morina.
Ambienti ndryshe dhe kalimi nga teatri në një vend tjetër, nuk është punë të cilën Morina nuk e kishte bërë më herët.
“Ishim të vetëdijshëm për ambientin ku kemi dalë. Kemi punuar deri vonë gati për çdo natë dhe për pjesën e ambientit kemi qenë të vetëdijshëm. Teatri nuk ka lind, në teatrin kuti qysh e shohim. Teatër bëhet kudo, në rrugë, në sofër, e gjithçka që të duhet është ekipa e mirë. Jam jashtëzakonisht i lumtur që e kemi bërë këtë shfaqje. Gjithashtu, ne jemi aktiviteti i parë që është bërë në këtë ambient, e për këtë gjë jam shumë i gëzuar. Në Prishtinë e Kosovë ka shumë hapësira të cilat mund të kthehen në të mirë të kulturës. Ministria dhe Komunat duhet të jenë më zemërgjerë, dhe t’i ofrojnë aktorëve hapësira të tilla”, thotë Morina, duke shpresuar se në të ardhmen ambienti i Burgut Muze të ofrojë edhe ekspozita e shfaqje të ndryshme për gjithë vizitorët.
Puna me njerëzit që i njeh për një kohë të gjatë, sipas Morinës, është një gjë e mirë pasi mund të komunikosh me vetëm një shikim.
“Ka qenë kënaqësi e madhe që të punojmë me Benin për herë të parë, bashkëpunimet tona mes Kosovës dhe Shqipërisë po mungojnë shumë në aspektin e teatrit. Unë preferoj të punoj me regjisorë të cilët ndjehem, pasi ata tentojnë që të shtyjnë më përpara rolin tënd dhe nuk të lënë të mërzitesh. Puna me dramaturget ka qenë kënaqësi e madhe, kjo pasi ne vazhdimisht kemi pasur ankesa për dramën shqipe dhe mungesën e teksteve. Sot, përpos kësaj shfaqje ne sot e kemi të shkruar një dramë të re shqipe që mund të inskenohet nga të tjerët. Nëse ankohemi vazhdimisht, edhe nuk investojmë absolutisht në dramën tonë shqipe, atëherë e ardhmja e teatrit do të jetë mjaft e varfër”, thotë Morina, duke lavdëruar edhe ai punën e Memli Kelmendit, që solli një muzikë të jashtëzakonshme.
Ndërkaq, vetë kompozitori Memli Kelmendi për KultPlus tha se ishte ndjenjë shumë e mirë pjesëmarrja në këtë shfaqje, ku edhe na njoftoi me disa prej prapaskenave të shfaqjes.
“Puna që unë po e zhvilloj aktualisht sigurisht që ka ndikuar pozitivisht në suksesin dhe zhvillimin e rrugëtimin tij profesional. Mbi të gjitha unë kam shkruar shumë muzika për teatër, janë mbi 30 shfaqje teatrale. Kam shkruar gjithashtu muzika për film të metrazhit të shkurtër dhe atij të gjatë. Fillimisht kur më ka ftuar ekipi, kemi dalur e kemi diskutuar me Ilirin. E kam parë që është një shfaqje delikate dhe për këtë gjë duhet të mendoj, pasi është një gjë që nuk e kam bërë deri tani. Natyrisht që në fillim kam shkruar muzikën, pastaj disa skica të tjera, por në momenti kur kam ardhur këtu te Burgu Muze, e kam parë që duhet të shkruhet krejt diçka tjetër, atmosfera këtu ka ndikuar që të vihet deri te ky rezultat e kjo muzikë, që nuk ka qenë e lehtë. Jam munduar që si kompozitor t’i plotësoj siç duhet detyrat e mija, e bashkërisht e kemi ndërtuar gjithë shfaqjen”, thotë Kelmendi.
Ai gjithashtu pati një falënderim të veçantë për Donika Rushitin dhe gjithashtu njoftoi se do të vazhdojë të shkruaj muzikë, atë që realisht di ta bëjë më së miri.
“Dua ta falënderoj një person që më ka ndihmuar shumë, janë vokalet e Donika Rushitit, të cilës i falënderohem përzemërsisht që brenda një periudhe të shkurtër ka ndikuar që ato të jenë kryesoret brenda shfaqjes. Unë do të vazhdoj që të punoj, detyra ime si kompozitor i pavarur është që të shkruaj muzikë. Jam tepër i lumtur që më është besuar puna ime si kompozitor në këtë shfaqje dhe gjithashtu më është lejuar përdorimi dhe veprimi i elementeve kompozicionle që unë kam dashtë e i ndërtu në bashkëpunim me regjisorin, e besoj që audienca sonte e ata që do të vijnë më pas po besoj që do ta shohin punën tonë që kemi ndërtuar”.
Shumësia e këndvështrimeve në këtë shfaqje u trajtua me rëndësinë që kërkohet, ku të gjithë aktorët u bënë bashkë për skenën e fundit të mbrëmjes dhe sollën me delikatesën më të madhe të mundshme, realitetin e hidhur të shqiptarëve nëpër burgjet e ndryshme ku kanë qenë, përfshirë këtu edhe Shqipërinë dhe Kosovën. /KultPlus.com
Baleti Kombëtar i Kosovës do të realizojë turneun e shfaqjeve nëpër Kosovë, shkruan KultPlus.
Do të interpretohen dy koreografi nga Richardo Fernando, shfaqje që kanë ngjallur emocione të jashtëzakonshme në të gjithë botën.
Madhështia e koreografit do të ndërthuret me balerinët për të shfaqur pjesën magjike të baletit.
Më 15 Qershor, Baleti Kombëtar do të jetë në Gjakovë, për të vazhduar më pas në Prizren (16 qershor), Ferizaj (17 qershor) dhe për ta përmbyllur me Gjilanin në 20 qershor. /KultPlus.com
Me tekstin “Babai dhe Babai” nga Jeton Neziraj, nën regjinë e Kushtrim Koliqit dhe me aktorët Ilire Vinca, Bujar Ahmeti dhe Kosovare Krasniqi, Integra ka realizuar një tjetër projekt teatror i cili në një mënyrë të jashtëzakonshme e trajton çështjen e personave të pagjetur nga lufta e fundit në Kosovë. Me një ndërthurje mahnitëse mes trajtimit të kësaj çështjeje nga aspekti i “të pagjeturve” dhe nga aspekti i atyre që ata lanë pas, kjo shfaqje na sjell jetën dhe sfidat e një familje normale e të zakonshme, të paktën në dukje, përcjellë KultPlus.
Shfaqja paraqet jetën e Dinit, i cili jeton me gruan e vet Sarën dhe vajzën e tyre Lolën. Jeta e tyre është goxha e njëtrajtshme, megjithatë, kjo njëtrajtshmëri duket se vie nga hallet e problemet e jetës me të cilat ballafaqohen. Por përtej kësaj ‘njëtrajtshmërie’, duket se në shtëpi ka edhe një palumturi të pashpjegueshme.
“Babai dhe Babai”, në dukje një dramë për sfidat e zakonshme të jetës së një familjeje, na zbulon një histori tronditëse dhe një traumë të thellë shoqërore, një plagë që ka ngelur e pashëruar dhe e cila personazhet i mban peng, përgjithmonë.
Përfundimisht, kjo është një dramë për ata që duam t’i mbajmë afër… dhe i mbajmë, në një mënyrë apo tjetër!
Pjesë e ekipit artistik të këtij prodhimi janë edhe Njomëza Luci, kostumografe; Adhurim Grezda, kompozitor; Mentor Berisha, skenograf; Kaltërim Balaj, asistent regjisor; Leart Rama, video realizator, Skender Latifi, dizajner i dritave dhe Florian Mehmeti, dizajner.
Premiera e shfaqjes “Babai dhe Babai” do të jepet më 16 maj 2022, prej orës 20:00 në Muzeun Etnologjik “Emin Gjiku” në Prishtinë. Për të vazhduar menjëherë më 17, 18 e 19 maj, me reprizat e para të kësaj shfaqje, që do të jepen nga ora 20:00, po ashtu në Muzeun Etnologjik “Emin Gjiku” në Prishtinë.
Kjo shfaqje është realizuar nga Integra, dhe është mbështetur nga NED, PAX, Bashkimi Evropian, Fondi për Zhvillim Komunitar, Ambasada e Suedisë në Prishtinë, Rockefeller Brother Funds dhe Muzeu Kombëtar i Kosovës. / KultPlus.com
Mbrëmë në Teatrin “Hadi Shehu” është shfaqur premiera e shfaqjes “Kaligula”, përcjell KultPlus.
Komuna e Gjakovës ka njoftuar për këtë shfaqje, derisa ka shkruar se kjo premierë ka ngjallur emocione të jashtëzakonshme te publiku.
Me një tekst të shkëlqyer nga Albert Kamy, regji impresionuese nga Kushtrim Mehmeti dhe lojë brilante të trupës së “Hadi Shehut”, kjo premierë ka ngjallur emocione të jashtëzakonshme tek publiku, i cili për herë të parë pas pandemisë po i kthehet teatrit në kapacitete të plota.
“Kaligula”, është edhe një tjetër dëshmi se Teatri “Hadi Shehu”, vazhdon të mbetet njëri prej tempujve të kulturës jo vetëm për Gjakovën por edhe më gjerë.
Në këtë premierë janë paraqitur aktorët Edi Gjakova, Yllka Lota, Besfort Berberi, Vlora Dervishi, Arbies Komoni, Muradije Muriqi, Myrvete Kurtishi, Valon Pallaska dhe Altina Kusari, ndërkaq në skenografi në mënyrë maestrale ka punuar skenografi Petrit Bakalli. /KultPlus.com
“Kaligula”, drama e shkrimtarit të shquar francez, Alber Kamy, që është bërë manifest krijues origjinal i letërsisë ekzistencialiste franceze e që deri në ditët tona vazhdon të shfaqet në skenat e gjithë botës, kësaj radhe do të jetësohet në Teatrin “Hadi Shehu” në Gjakovë, shkruan KultPlus.
Për publikun tonë, “Kaligula” vjen nga regjisori Kushtrim Mehmeti, ndërsa luajnë aktorët:
Edi Gjakova, Yllka Lota, Besfort Berberi, Vlora Dervishi, Arbies Komoni, Muradije Muriqi, Myrvete Kurtishi, Valon Pallaska dhe Altina Kusari.
“Kaligula” përshkruhet si një perandor fisnik dhe i moderuar gjatë gjashtë muajve të parë të sundimit të tij. Pas kësaj, burimet fokusohen në mizorinë, sadizmin, ekstravagancën dhe perversitetin seksual të tij, duke e paraqitur atë si një tiran të çmendur.
Shfaqja vjen premierë më datë 7 maj, në ora 20:00 në Teatrin “Hadi Shehu” në Gjakovë. / KultPlus.com
Qendra Multimedia sjellë në Teatrin Oda në Prishtinë, premierën e re të shfaqjes “Burrnesha”, regjinë e së cilës e ka bërë Erson Zymberi. E shkruar nga Jeton Neziraj, në shfaqje luajnë aktorët: Tringa Hasani, Semira Latifi dhe Kushtrim Qerimi.
Rreth shfaqjes
Burrneshat janë gra shqiptare që vendosin të jetojnë si burra. Mbas një vendimi të pakthyeshëm, ato heqin dorë nga seksi dhe nga jeta e tyre si gra dhe fillojnë të jetojnë si burra, duke përfituar kështu disa nga privilegjet që në ato anë i gëzojnë vetëm meshkujt. Perspektiva perëndimore e hulumtimit të fenomenit të burrneshave të përbetuara shqiptare ka qenë kryesisht ekzotike, pra, një shikim i “botës së civilizuar” ndaj asaj “të pacivilizuar”. Ka pasur poashtu njëlloj eksploatimi të llojit të vet që i është bërë këtij fenomeni dhe i cili është shfrytëzuar dhe përdorur nga të gjithë, veçanërisht nga mediat ndërkombëtare por edhe nga hulumtuesit e fushave të antropologjisë, sociologjisë, etnografisë e kështu me radhë. Një lloj intimiteti që këtyre burrneshave u ka garantuar akti i të kthyerit në burrneshë, krejt përnjëherë u është ekspozuar mediave dhe publikut, ekspozim i cili nuk u ka sjellë ndonjë përfitim burrneshave, përkundrazi, në shumë raste ato janë portretuar në dritën e primitivizmit dhe si ‘relikte’ të një shoqërie skajshmërish patriarkale. Por për shumë nga këto gra, të vishesh si burrë dhe të bëhesh burrneshë ka qenë një akt emancipues. Ato e lidhin këtë akt me idenë e “lirisë”. Dave King e ka quajtur këtë fenomen si “migrim gjinor”, duke e krahasuar me migrimin gjeografik.
Në shfaqjen “Burrnesha”, antropologia angleze Edith, pas vizitës në veriun e Shqipërisë, takohet me Sose-n, njërën nga pak burrneshat e mbetura shqiptare. Të dyja, pastaj udhëtojnë në Londër, në një seri të prezentimeve publike në London University. Gjatë kësaj vizite, Sose bëhet pjesë e një queer performance që është duke u përgatitur nga Julian, që është një drag-queen e njohur e Londrës. Për Sose,-n takimi me një kulturë kaq të huaj bëhet çështje ekzistenciale.
“Burrnesha” trajton fenomenin e burrneshave, nën dritën edhe të debatit të tanishëm mbi cështjet gjinore, si dhe adreson konceptin e lirisë, respektivisht mos-lirisë në shoqëritë me vlera, koncepte e konstrukte të ndryshme shoqnore.
Premiera e shfaqjes vjen më datë 10 maj, nga ora 20:00.
Reprizat e radhës janë paraparë për datat 11 dhe 12 maj, po në teatrin Oda në Prishtinë. Skenografinë e shfaqjes e ka realizuar Bekim Korça, muzikën Trimor Dhomi, koreografinë Gjergj Prevazi, kostumet Yllka Brada, menaxhere e produksionit është Aurela Kadriu, dritat I ka realizuar Mursel Bekteshi, mbështetja teknike vjen nga Pajtim Krasniqi e Bujar Bekteshi, video nga Ilir Gjocaj, kurse assistente kostumografe është Flaka Rrustemi.
Ky është produksioni i parë në gjuhën shqipe i kësaj drame. Më herët ajo është vënë në skenë në gjermanisht, në Zvicër, si një bashkëprodhim i forever productions, Schlachthaus Theater Bern, Theater Ëinkelëiese Zürich, Kleintheater Luzern dhe Kellertheater Winterthur./ KultPlus.com
Shfaqje e mirë! Si përcaktohet një shfaqje e mirë? Çka e bën një shfaqje të mirë? Idea, koncepti, rrëfimi, situata dramatike, dialogu, loja, ritmi, muzika, kostumet, regjisori, aktori….? Të gjitha, të gjitha këto duhet të funksionojnë në mënyrë harmonike dhe të natyrshme që një shfaqje të quhet e mirë dhe të arrijë vëmendjen e shikuesit aq sa zgjat shfaqja.
Shfaqja “+18” nga David Mamet dhe Arian Krasniqi, me regji të Qëndrim Rijanit, vjen në skenën e teatrit të Gjakovës “Hadi Shehu” me 14 aktorë në një hapësirë të vogël skenike duke na paraqitur problemet e shoqërisë sonë – probleme që mund ta rrënojnë jetën e njeriut nëse nuk mbahen nën kontroll. Edhe pse teksti i shkruar shumë vite më parë, ai edhe sot është aktual në shoqërinë tonë dhe shpërfaq forcën e errët të egos, e cila po nuk u kontrollua dërgon në vetshkatërrim.
Dy personazhet kryesore duke u munduar ta sfidojnë ritmin “monoton konvencional”, sapo përplasin derën e shtëpisë në kërkim të heroit hyjnor zbresin në degradim moral të përzier me konfuzion dhe anarki emocionale, ballafaqohen me botën e errët të shoqërisë dhe me beteja të vazhdueshme…prostitucioni, bixhozi, droga, dhuna, burgu dhe në fund i shohim edhe si vrasës. Mirëpo asnjëri prej tyre nuk vret as nga bindja e as nga pasioni.
Në shfaqjen “+18” shohim që teksti ka ndikuar në përcaktimin e metodologjisë krijuese të regjisorit, ku i ka përshtatur me shumë mjeshtëri karakteret, figurat, kontekstin. Padyshim që edhe aktorët me fuqinë potenciale, me bagazhin intelektual dhe kapacitetin e tyre kanë ndikuar te regjisori, duke qenë përcaktues dhe burim i regjisorit për metodologjinë e punës së tij. Shohim se ai ka vendosur të punojë me gjenerata e shkolla të ndryshme të aktorëve, pra aktorët më të vjetër që dikur i quanim aktorë të fjalës, dhe aktorët e kohës që i takonin rrafshit jokonvencional. E rëndësishme në këtë shfaqje është kreativiteti tyre i ndërsjellët dhe frytnimi i përbashkët që nga skicimet e para e deri te definimi mizanskenik. Regjisori përdor skenografinë në mënyrë racionale ose thënë më direkt, në mënyrë minimale, sepse dëshiron që në qendër të vëmendjes të ekspozojë lojën dhe emocionet e aktorëve.
Me një fjalë, shfaqja “ +18” me të drejtë e fitoi titullin ‘Shfaqja më e mirë e vitit’ nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Kosovës, sepse nuk na është paraqitur vetëm si një realizim skenik, por si një krijim skenik, ku çdo gjë ka funksionuar në mënyrë të shkëlqyer: platforma regjisoriale, vija melodike, tekstuale, pozicionimet e 14 aktorëve që me një disiplinë të spikatur funksiononin si një tërësi perfekte, me dialogje, me dritat e hijet dhe me muzikën e cila interpretohet direkt, duke bërë që instrumentalisti dhe interpretuesi të bëhet pjesë e lojës. Frymimi organik, përmes tensioneve e shpërthimeve emocionale, rrëmben shikuesin dhe arrin ta përçojë mesazhin.
Edhe pse harku dramatik është i ndërtuar me skena mjaft të vrazhda, akte dhune e dilema, regjisori ka arritur ta kontrollojë mirë estetikën duke e mbajtur larg banalitetit dhe duke i inkurajuar aktorët e rinj për guxim skenik.
Dhe krejt në fund dua t’ju drejtohem aktorëve me një shprehje të lexuar në librin e Eugenio Barba, shprehje e cila në Japoni përdorej për të falënderuar aktorët në fund të shfaqjes dhe ka domethënien: u lodhe shumë për mua, pra OTSUKARASAMA. / KultPlus.com
Teatri Oda ka publikuar së fundmi orarin për muajin mars, ku do të ketë një programacion të pasur me shumë shfaqje, shkruan KultPlus.
Përmes një postimi nga Qendra Multimedia, u bë i ditur edhe programi i Teatrit Oda për muajin mars, i cili do të fillojë më 1 dhe përfundoj më 31 mars.
Gjatë këtij muaji do të shfaqet edhe premiera “Pas-humbja” me regji të Florent Mehmetit.
Më poshtë gjeni edhe orarin e plotë me të gjitha shfaqjet e përfshira. /KultPlus.com
