Më 13 janar 1871 do të lindte në Korçë Mihal Grameno, një ndër veprimtarët më të zëshëm të çështjes sonë kombëtare, luftëtar me çetën e Çerçiz Topullit, gazetar, botues dhe shkrimtar.
I shkolluar fillimisht në vendlindje, në vitin 1885 do të mërgonte drejt Rumanisë. Në Bukuresht u lidh me lëvizjen kombëtare shqiptare dhe në vitin 1889 Mihal Grameno u zgjodh Sekretar i Shoqatës “Drita”.
Në vitin 1907 iu bashkua çetës së Çerçiz Topullit dhe mori pjesë në vrasjen e peshkopit grek te Guri i Cjapit, për të marrë gjakun e Spiro Kosturit, i vrarë nga grekët në Selanik.
Si gazetar bëri të mundur raportin e përleshjes së çetës në Mashkullorë. Po atë vit në nëntor përfaqësoi Klubin e Korçës në Kongresin e Manastirit. Në vitin 1909 Grameno themeloi në Korçë Lidhjen orthodokse dhe redaktonte të përkohshmen e përdyjavshme me të njëjtin emër që botohej gjatë viteve 1909–1910. Grameno u arrestua në vitin 1910 nga autoritetet osmane për punën e tij në gazetën “Bashkimi i Kombit”.
Gjatë kryengritjeve të vitit 1911 Grameno kryente ndërlidhjen mes grupeve të çetave ndër viset shqiptare dhe prijësve të lëvizjes kombëtare në Stamboll për të koordinuar kryengritjet.
Më 1 shkurt 1911 nisi të botojë një tjetër gazetë: të përjavshmen “Koha” të cilën edhe e redaktonte, së pari të botuar në Korçë dhe më pas në Jamestown, New York, ku jetoi nga 1915 deri më 1919.
U kthye në Evropë për të përfaqësuar Partinë Politike të shqiptaro-amerikanëve në Konferencën e Paqes në Paris dhe si korrespondent i gazetës “Albania” që botonte A. G. Naçe në New York.
Pas një viti u kthye në Shqipëri. Pas shpërthimit të Luftës I Botërore u detyrua të largohej në SHBA, ku vazhdoi të punojë për çështjen kombëtare deri më 1920, kur u kthye në atdhe. I sëmurë, e i dëshpëruar, u tërhoq nga lëvizja shoqërore. Vdiq në Korçë më 5 shkurt, 1931. Për meritat të posaçme në në dobi të atdheut dhe çështjes shqiptare, i është dhënë titulli “Hero i Popullit”.
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave publikoi sot imazhe të tregimit “Saideja Engjëllore”, shkruar nga Mihal Grameno. / KultPlus.com
Gazetarët në Serbi të cilët kritikojnë autoritetet shtetërore vazhdojnë të përballen me ngacmime, kërcënime, dhunë dhe frikësim, thuhet në raportin vjetor për të drejtat e njeriut të organizatës ndërkombëtare Human Rights Watch.
Raporti nis edhe me pjesën e e krimeve të luftës ku thuhet se shumica e ndjekjeve penale përfshinin autorë të nivelit të ulët.
Human Right Watch, në pjesën e mediave raporton se institucionet shtetërore në Serbi kanë reagim të dobët.
“Nga janari deri në fund të gushtit, Shoqata e Gazetarëve të Pavarur të Serbisë (NUNS) regjistroi një sulm fizik dhe 20 kërcënime ndaj gazetarëve”, shkruhet në njoftim.
Ndërsa në pjesën e krimeve të luftës thuhet se “në periudhën janar-gusht, Prokuroria për Krime Lufte në Serbi ka nisur nëntë hetime të reja kundër 11 personave dhe ka ngritur tre aktakuza kundër gjithsej katër personave”.
“Një gjykatë apeli në Beograd dënoi një zyrtar të rangut të ulët për krime lufte. Gjykata e shkallës së parë në Beograd ka dhënë shtatë dënime për krime lufte në të njëjtën periudhë kohore. Deri në gusht, 15 raste kundër 32 të pandehurve ishin në pritje në gjykatat serbe”.
Aty ndër tjera përmenden edhe dënimet e Dragomir Kezunoviq, Joja Plavanjaq, Zdravko Naranciq, Dalibor Krstoviq, Jovica Stanisiq dhe Franko Simatoviq të gjithë për krime lufte. Po ashtu, theksohet edhe pjesa ku është hapur procedurë gjyqësore ndaj Branko Basara, për të njëjtën vepër penale si më lartë.
Raporti shkruan edhe për të drejtat e komunitetit LGBTI, ku thotë se ata akoma vazhdojnë të përballen me dhunë dhe diskriminim.
Tutje, shkruhet edhe për raportin ndërkombëtarë, aty përmendet deklarata e presidentit serb Aleksandar Vuçiq për Bashkimit Evropian, i cili e quan këtë mekanizëm si “xhihad të sundimit të ligjit” për pjesën e institucioneve të forta dhe demokratike, njofton Klankosova.tv. / KultPlus.com
“Kujtesa e Ajrit” titullohet ekspozita që do të hapet te muzeu “Marubi”.
Janë artistët italianë Chiaralice Rizzi e Alessandro Laita, që vijnë me ekspozitën personale kuruar nga Gabi Scardi, e cila merr titullin nga vepra poetike e autorit Visar Zhiti, “Kujtesa e Ajrit” (1993). Sipas muzeut, puna e tyre, në vitet e fundit, është qendërzuar tek tematika të ndërlidhura me arkivat, e koleksionet fotografike veçanërisht.
“Gjatë një rezidence në Shqipëri, ata kanë zhvilluar një hulumtim në zonën e Shkodrës dhe Tiranës, mbi fotografitë e shkrepura nga Marubët dhe pasardhësit e tyre. Vepra e artit që ka lindur nga këto takime, ka formën e një instalacioni audio shoqëruar nga një seri fotografish të ambienteve familjare ku fotografitë ruhet ende sot”, thuhet rreth kësaj ekspozite nga muzeu kombëtar i fotografisë “Marubi”.
Hapjen e kësaj ekspozite nesër e ka bërë me dije më parë dhe ministrja e Kulturës Elva Margariti në faqen e saj. Projekti mbështetet nga edicioni IX i Italian Council, një program i Direzione Generale Creatività Contemporanea i Ministrisë së Trashëgimisë Kulturore, Aktiviteteve dhe Turizmit në Itali. Projekti prezantohet nga Afol Metropolitana dhe Cfp Bauer, në bashkëpunim me muzeun kombëtar të fotografisë “Marubi” dhe Ministria e Kulturës. Partnerë kulturorë: Museo Fotografia Contemporanea Centro Itard that’s contemporary Harabel Contemporary Art Platform Arthouse Fondazione Pini. Ekspozita “The memory of the air” ( Kujtesa e Ajrit), që hapet më 14 janar do të qëndrojë deri më datë 14 shkurt.
Rreth ekspozitës
Nisur nga gjurmët e arkivit “Marubi”, Chiaralice Rizzi dhe Alessandro Laita, në një ekspozitë të kuruar nga Gabi Scardi, kanë regjistruar një seri historish me banorët e shtëpive dhe kur ka qenë e mundur, edhe me vetë protagonistët e fotografive. Rreth ekspozitës thuhet se, regjistrimi dhe prania e fotografive në shtëpitë e familjeve të ndryshme, interpretuar si arkivë e jetuar, si dhe historitë e lidhura me subjektet e fotografive, e vendosin ekspozitën në ndërthurjen mes imazhit dhe fjalës, të kaluarës dhe të tashmes, privates dhe publikes, subjektives dhe kolektives.
“Kjo nënvizon gjurmën e pashlyeshme të historisë dhe marrëdhënien e gjallë që individi ka me të. Aty ku historitë zyrtare tentojnë të ngrijnë narrativën në një version të reduktuar të saj, Laita dhe Rizzi na sjellin nuanca, kontradikta dhe të papritura, ndonjëherë të paparashikueshme e shpesh, aspekte të patrajtuara. E gjitha kjo në një vend që për 40 vite, ka qenë nën trysninë e një diktature që ndër të tjera, ka shkaktuar humbje të thella”, thuhet mes të tjerave.
Artistët Alessandro Laita dhe Chiaralice Rizzi janë diplomuar në Arte Pamore pranë IUAV në Venecia, 2009. Nga viti 2010 deri në vitin 2015 kanë punuar në të njëjtin fakultet si asistentë në kurset e Antonello Frongia-s, Lewis Baltz-it dhe Adrian Pacit. Praktika e tyre artistike artikulohet rreth marrëdhënieve ekzistuese mes peizazhit, imazhit, kujtesës dhe formave të tyre. Në punët e tyre, përmes një procesi vëzhgimi, imazhet bëhen histori, duke shkuar përtej kuptimit të thjeshtë pamor. Në përdorimin e mediumeve të ndryshme, kërkimi ngre pyetje kritike rreth gjuhës fotografike si praktikë. Kuratorja Gabi Scardi është historiane arti, kuratore dhe shkrimtare, kërkimi i saj fokusohet në ndërthurjen mes artit pamor, antropologjisë, arkitekturës, dizajnit, modës dhe kulturës urbane.
Shkrimtari Fatos Kongoli është rikthyer sërish te lexuesi me një mesazh domethënës: “Kam një mesazh me gjithë zemër për të rinjtë që braktisin vendin: Duajeni Shqipërinë, duajeni këtë vend! Të duash është të mundesh dhe nëse e do vendin mundesh ta bësh atë”
Në një rrëfimi të tij për jetën, kujtimet dhe romanin e sapobotuar në italisht “Gënjeshtarë të vegjël” për televizionin News 24 ai ka folur edhe për romanin e sapo ka botuar në italisht “Gënjeshtarë të vegjël”. Libri i parë pas sëmundjes kur ai tha se “shkova deri te porta e Shën Pjetrit, por më thanë nuk ka ardhur koha”.
Në intervistën e gjatë mes të tjerash Kongoli thotë se folja në urdhërore për shqiptarët është “të duash”. Duke iu referuar braktisjes së vendit nga të rinjtë Kongoli pohon se “të duash është të mundesh” duke nënkuptuar se nëse e do vendin mundesh ta bësh atë.
Kujtimet e largëta të Kinës, ndikimi që pati Kina në botëkuptimin e të riut që deri atëherë besonte pa kuptuar çfarë po ndodhte, përbëjnë fillesën e një udhëtimi ndryshe. Duke u ndalur te mëkatet e falshme dhe të pafalshme ai flet sërish për “mea culpan” e vet dhe nevojën që ka shoqëria për kujtesën. Raporti me bashkëshorten mbetet kyç, raporti me letërsinë gjithaq, por në intervistë ai zbulon detaje të jetës së tij, mes nostalgjisë dhe dëshirës për ta parë veten në pasqyrë.
“Kam kaluar një mbrëmje të Vitit të ri në teatër. Festa ishte organizuar nga Lidhja e shkrimtarëve në aneksin e Teatrit Kombëtar. Në mos gaboj ka qenë viti 1964 dhe sapo isha kthyer nga Kina. Kam kërcyer gjithë natën dhe kam pasur kënaqësinë që më ka mbetur në mendje, të takoja për herë të parë Ismail Kadarenë. Sapo kishte botuar librin “Shekulli im” dhe për mua ai ishte një libër jastëku, e mbaja dhe e lexoja vazhdimisht”, tha ndër të tjera ai. / KultPlus.com
Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik ka njoftuar se varianti Omicron ka shtuar intensitetin në Kosovë dhe është bërë varianti dominues në qarkullim, shkruan KultPlus.
Për të tejkaluar këtë situatë, IKSHPK u ka bërë thirrje qytetarëve që të vaksinohen.
KultPlus ua sjell postimin e plotë të IKSHPK’së:
Të nderuar qytetarë!
Ju lutemi vaksinohuni!
Nga fillimi i vitit ka filluar rritje e rasteve pozitive me COVID-19 e veçmas me shfaqjen e variantit të ri të virusit SARS CoV-2 Omicron (B.1.1.529) duke shtuar intensitetin çdo ditë dhe është varianti dominues në qarkullim.
IKSHPK është duke vazhduar pandërprerë me testimin dhe gjurmimin e të gjitha rasteve, kontakteve të rasteve në komunitet dhe diagnostikimin laboratorik.
Situata epidemiologjike mund të përkeqësohet edhe më shumë ditët në vazhdim, andaj IKSHPK apelon tek të gjithë qytetarët që të respektohen masat e Qeverisë së Republikës së Kosovës.
Për shkak të rrezikshmërisë së lartë të përhapjes së COVID-19, bëjmë thirrje në veçanti për kujdes dhe mosgrumbullim. Ndërsa, rekomandojmë institucionet përgjegjëse të mbikëqyrin me përpikëri dhe të ndërmarrin të gjitha veprimet e nevojshme për zbatimin e masave për parandalimin dhe luftimin e pandemisë.
Është i domosdoshëm kujdesi i shtuar i të gjithëve që në mënyrë strikte të respektohet distanca fizike, të përdoren maskat, të bëhet dezinfektimi dhe ajrosja e hapësirave, duke pamundësuar dhe shmangur përhapjen eventuale të mëtejme të infeksionit të COVID-19.
Omicron është tejet ngjitës, andaj mbani maskat në çdo vend, mbani distancën mbi dy metra edhe në mjedise të hapura edhe po qe se të gjithë bartin maska!
Duke qenë se vaksinimi është mënyra më e mirë dhe më e sigurt për të parandaluar COVID-19, veçanërisht format e rënda të sëmundjes dhe vdekjet, ne vazhdojmë të apelojmë fuqishëm për vaksinim sa më gjithpërfshirës, sa më të gjerë dhe sa më të shpejtë të popullatës nga mosha 12 vjeçare.
Vaksinat mund të merren çdo ditë në të gjitha institucionet e kujdesit parësor në komunën tuaj.
Gjithashtu apelojmë për vaksinimin me
dozën pērforcuese dhe dozën e tretë që mund ta marrin të gjithë qytetarët e moshës mbi 18 vjeçare.
Vaksinohuni dhe ftoni të tjerët të vaksinohen!
Duke u vaksinuar vetë, ju mbroni veten, mbroni edhe njerëzit për rreth jush, në rend të parë familjen.
Vaksinimi mbetet arma më e fortë për të parandaluar hospitalizimin.
Të gjithë pa dallim dhe domosdoshmërisht duhet të vazhdojmë të zbatojmë masat parandaluese kundër COVID-19 dhe rekomandimet e profesionistëve shëndetësor!
Prandaj, në vazhdimësi vlen për secilin person dhe më tej vazhdojmë të bëjmë thirrje:
‘Miu’ është dramë e karakterit që përfshin kohërat e zhvillimeve dramatike të plasaritjeve të mureve të ish Jugosllavisë.
Autori trajton një segment prekës të kësaj historie. Rrethanë hetuesie – vitet e 80 -ta, koha kur shfaqen në horizont acarimet në mes pushtetit dhe bashkëpunëtorëve të pushtetit.
Frika ndaj njëri-tjetrit do të sjellë dhunë sistematike në mes të një hetuesi karshi një të hetuari.
Është format i dia-dramës, dramë psikologjike që luhet brenda rubikonit të absurdit dhe logjikës së gjetjeve autoriale.
Autor:
Shaip Grabovci
Përshtatja dhe regjisura:
Naser Shatrolli | Lirim Behluli
Interpretojnë:
Butrint Lumi | Ammar Havziji
Muzika:
Drinor Zymberi
Skenografia:
Ekrem Xhaka
Ndriçues:
Albert Gashi
Vendi dhe koha:
Teatri Kombëtar i Kosovës | 15.01.2022 | 20:00./ KultPlus.com
Ka vdekur Ronnie Spector, këngëtarja kryesore e grupit të viteve 1960, Ronettes, transmeton KultPlus.
Ylli i popit gjeti famë me hitet si Be My Baby, Baby I Love You dhe Walking in the Rain.
Një deklaratë nga familja e saj tha se ajo ndërroi jetë në moshën 78-vjeçare “pas një beteje të shkurtër me kancerin”.
“Ronnie e jetoi jetën e saj me një vezullim në sy, një qëndrim të egër, një sens humori të ligë dhe një buzëqeshje në fytyrën e saj”, thuhet në deklaratë.
“Ajo ishte e mbushur me dashuri dhe mirënjohje. Tingulli i saj i gëzueshëm, natyra lozonjare dhe prania magjike do të jetojnë në të gjithë ata që e njohën, e dëgjuan ose e panë”.
E lindur në 1943 në Manhatan si Veronica Yvette Bennett, ajo fitoi famë vetëm në moshën 18-vjeçare ndërsa performonte me motrën dhe kushërirën e saj më të madhe./ KultPlus.com
Gjykata Themelore e Prishtinës ka njoftuar se ia ka caktuar masën e paraburgimit prej një muaji zyrtarit të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, i cili u kap në flagrancë duke marrë ryshfet nga dy biznese.
Sipas Gjykatës, ai po dyshohet për “marrje të ryshfetit.
“Gjykata Themelore në Prishtinë – Departamenti për Krime të Rënda, ka vendosur lidhur me kërkesën e Prokurorisë Themelore në Prishtinë, për caktimin e masës së paraburgimit kundër të pandehurit L.G. për shkak të dyshimit të bazuar se ka kryer veprën penale Marrja e ryshfetit nga neni 421 par 1 të të Kodit Penal të Republikës së Kosovës.
Gjyqtari i procedurës paraprake kërkesën e prokurorit të shtetit për caktimin e masës së paraburgimit kundër të pandehurit L.G e ka aprovuar si të bazuar dhe të njëjtit i ka caktuar masën e paraburgimit në kohëzgjatje prej një (1) muaji. Të pandehurit L.G. paraburgimi i është caktuar në bazë të nenit187 par 1 nen par. 1.1 dhe 1.2 pika 1.2.1, 1.2.2 dhe 1.2.3 të KPPK-së”, thuhet në njoftim.
Njoftimi i plotë:
Gjykata Themelore në Prishtinë – Departamenti për Krime të Rënda, ka vendosur lidhur me kërkesën e Prokurorisë Themelore në Prishtinë, për caktimin e masës së paraburgimit kundër të pandehurit L.G. për shkak të dyshimit të bazuar se ka kryer veprën penale Marrja e ryshfetit nga neni 421 par 1 të të Kodit Penal të Republikës së Kosovës.
Gjyqtari i procedurës paraprake kërkesën e prokurorit të shtetit për caktimin e masës së paraburgimit kundër të pandehurit L.G e ka aprovuar si të bazuar dhe të njëjtit i ka caktuar masën e paraburgimit në kohëzgjatje prej një (1) muaji. Të pandehurit L.G. paraburgimi i është caktuar në bazë të nenit187 par 1 nen par. 1.1 dhe 1.2 pika 1.2.1, 1.2.2 dhe 1.2.3 të KPPK-së.
Pas mbajtjes së seancës dëgjimore dhe analizimit të shkresave të lëndës, gjyqtari i procedurës paraprake, ka ardhur në përfundim se kërkesa e Prokurorisë Themelore në Prishtinë, Departamenti për Krime të Rënda, është e bazuar dhe e argumentuar për këtë fazë të procedurës.
Kundër këtij aktvendimi palët kanë të drejtë ankese në Gjykatën e Apelit të Kosovës./ KultPlus.com
“E ftohtë dhe e ashpër” është një nga poezitë më të bukura të autorit Franz Kafka. Poezia ndërtohet mbi bazën e kontrastit, ku autori i quan të ftohtë dhe të ngrirë njerëzit, ndërkohë ambientin e konsideron tëndriçuar e me gjallëri në periudhën e festave të fundvitit.
Është një nga “panorama” normale të kohëve tësotme, ku atmosfera gjallëruese e festave jo gjithmonë shkon paralel me problemet dhe streset e çdokujt në përditshmëri. Ama nëfund, çdokush pajtohet me realitetin dhe i lë ngjarjet të rrjedhin natyrshëm (autori në strofën e fundit me foljet “sheh” dhe “mbështetet” pranon pikërisht realitetin, edhe pse të trishtë).
“E ftohtë dhe e ashpër” E ftohtë është dita sot dhe e ashpër. Retë të ngrira, erërat zvarritin të ftohtit. Të ngrirë edhe njerëzit. Hapat jehojnë si metal mbi pllakat e bakrit dhe retë vështrojnë liqene të bardhë.
Në qytetin e vjetër janë ngritur, shtëpiza krishtlindjesh me drita dhe dritare shumëngjyrëshe që shohin, në sheshin e vogël me borë. Një burrë ecën heshtur, në sheshin me borë me dritë hëne dhe hijen e tij të madhe e fryn era mbi shtëpizat.
Njerëz që kalojnë ura të errëta, shkojnë me nxitim në meshë, me dritat verbuese në duar. Në qiellin gri kalojnë re, mbi kishat, me kambanare gjysmë të errëta. Dikush, që mbështetet në mur, sheh ujin e natës, me duart e tij në gurët e lashtë./ KultPlus.com
Kur përmendim emrat e artistëve të mirënjohur të së shkuarës, u referohemi veprave të tyre më të vlerësuara – për shembull, Orson Welles na kujton Qytetarin Kane ose Luftën e botëve, dhe H. G. Wells na kujton Makina e kohës ose… Luftën e botëve. Dhe kur të dy artistë u takuan në vitin 1940, zbuluan se botët e tyre, të cilat tashmë ishin ndërthurur në filmin famëkeq të Welles-it, kishin goxha për të folur së bashku, duke shkëmbyer përzemërsisht histori, idera dhe admirim reciprok.
Një tjetër takim historik ndërmjet dy artistëve të cilin mund ta konsiderojmë të ngjashëm, ai midis James Joyce-it që njihet për Uliksin, dhe Marcel Proust-it që njihet për Në kërkim të kohës së humbur, nuk solli një bisedë kaq të këndshme.
Siç ka vënë në dukje kritiku irlandez, Arthur Power:
“Ja tek takohen dy figurat më të mëdha të letërsisë së kohës sonë, dhe e pyesin njëri-tjetrin nëse i pëlqejnë tartufët.”
Ky të paktën është njëri version i kësaj ngjarjeje në maj të vitit 1922, kur Proust-i po i afrohej fundit të jetës. Takimi u bë në një një festë të organizuar për Igor Stravinsky-n dhe Sergei Diaghilev-in, në hotel Majestic. Të dy ishin lexues të etshëm, me memorie të shkëlqyera (siç e dimë me siguri për Proust-in) dhe i kuptonin me intuitë mekanizmat kulturorë të modernitetit. Ata mund të bënin biseda kaq serioze….
Megjithatë, një pjesëmarrës me emrin William Carlos Williams, e përshkruan në mënyrën më komike…..
Ben Jackson i London Review of Books shkruan: “Joyce-i mbërriti i dehur dhe i veshur keq, ndërsa Proust-i, me një gëzof të hedhur mbi supe, hapi derën”.
Më pas, shkruan Williams, “të dy burrat u ulën në karrige krah njëri-tjetrit, ndërsa “mbështetësit” prisnin “shkëndija prej fjalëve të mençura”.
Ndërsa ata biseduan për sportet e për motin, sikur të ishin dy të moshuar që po takoheshin në sallën e pritjes për t’u vizituar te doktori, apo dy personazhe të Samuel Beckett-it, të munduar nga ankesat e papërfillshme me rëndësi madhore.
“Kam përditë dhimbje koke. Sytë i ndiej shumë keq”, – tha Joyce-i.
Proust-i ia ktheu:
“Stomaku im i gjorë. Si do t’ia bëj? Po më dhemb. Në fakt, duhet të largohem menjëherë”.
“Ndodhem në të njëjtën situatë”,-iu përgjigj Joyce-i. “Sikur të gjej dikë që të më mbajë për krahu. Mirupafshim”!
Ford Madox Ford e konfirmon këtë version, por siç tregon Richard Ellmann, që është biografi më i respektuar i Joyce-it, organizatori i festës, romancieri Sydney Schiff, e mohon atë. Nuk duket se Ellmann favorizon ndonjë version të caktuar, megjithatë, ai na tregon versionin e Joyce-it, i cili është dhënë shumë herë.
Autori i Uliksit mbante mend se “biseda e tyre përmbante vetëm fjalën ‘Jo’. Proust-i më pyeti nëse e njihja filan njeri. I thashë, ‘Jo’”. Ndërsa Proust-i u pyet nëse e kishte lexuar Uliksin, dhe ai u përgjigj gjithashtu negativisht. “Ishte një situatë”, kujton Joyce-i, “e pamundur”. Të ftuar të tjerë e mbanin mend në mënyrë të ngjashme takimin.
Në një version tjetër ne shohim se çfarë ndodh pas diskutimit të tyre – një rrëfim që i përngjan një skenari të një mbrëmjeje që mbyllet me zhgënjim. Bashkëshortja e Sydney Schiff-it, Violeta, kujton se Joyce-i i dehur u fut në një taksi bashkë me këta të dy dhe Proust-in, e hapi direkt dritaren. “Duke ditur frikën paralizuese që Proust-i kishte ndaj rrymës së erës”, shkruan një faqe për Proust-in, Violeta “e mbylli menjëherë dritaren”. Kur taksia mbërriti tek apartamenti i Proust-it, romancieri francez e “nxiti irlandezin që ta lejonte taksistin ta çonte deri në shtëpi”, e më pas “shpejtoi për tek apartamenti i tij”.
Interpretimet e shumta kundërshtuese, duket se bashkohen në një pikë: takimi ishte i pavlerë. Megjithatë, një shkrimtar botoi së fundmi atë që pretendohet se është një libër i tërë mbi këtë temë. Edhe ai mbërrin në konkluzionin se “askush nuk mund ta thotë me siguri se çfarë folën me njëri-tjetrin”. Është tunduese të mendosh se mund të kishte shkuar ndryshe, nëse do të ishin takuar më herët ose në rrethana të tjera, duke marrë parasysh prirjen e Joyce-it për të pirë me tepri dhe shëndetin e dobët të Proust-it e antipatinë e tij ndaj shoqërisë. Revista The New Inquiry citon një koment që Joyce-i i bëri Samuel Beckett-it për Proust-in:
“Nëse do të na kishin lejuar të takoheshim e të bisedonim diku….”
Megjithëse thuhet që të dy shkrimtarët rrëfyen se nuk ia kishin lexuar librat njëri-tjetrit, Jackson vëren se kur Joyce-i “pranoi që u kishte hedhur një sy disa faqeve, deklaroi se nuk kishte dalluar ‘ndonjë talent të veçantë’”. Ai gjithashtu shfaqi njëfarë zilie për rrethanat e rehatshme të Proust-it. Proust-i, i cili vdiq gjashtë muaj më vonë, nuk përmendi ndonjë gjë për takimin që pati.
“Umberto Eco, 1932-2016” titullohet ekspozita e çelur në kuadër të 90-vjetorit të lindjes së tij nga Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë.
Kjo ekspozitë paraqet kontributin e tij si erudit, filozof, estetist, ku spikasin tituj: “Si bëhet një punim diplome”, “Historia e bukurisë”, “Të thuash gati të njëjtën gjë”, “Në kërkim të gjuhës së përkryer në kulturën evropiane”, “Gjashtë shëtitje në pyjet e tregimtarisë” etj.; romani i mirënjohur “Emri i trëndafilit” (i botuar 3 herë në Shqipëri), “Varreza e Pragës”, “Numri zero” etj.
Shkrimet e Umberto Eco-s janë përkthyer në faqet e shtypit shqiptar, në organe si: “Rilindja”, “Nacional”, “Revista letrare”, “Mehr Licht!”, “Përpjekja”, “Aleph” etj. Bien në sy artikujt si: “Nuk janë vetëm hajdutë dhe prostituta. Një propozim për shqiptarët “e tjerë””, “Si të mos përdorësh telefonin celular”, “Funksioni i letërsisë të edukojë fatin dhe vdekjen”, si dhe intervista e tij me titull “Filozofin nuk duhet ta frikë vdekja”.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur për publikun në Sallën Shkencore të Bibliotekës Kombëtare./atsh/ KultPlus.com
Një vepër arti e jashtëzakonshme e piktorit të famshëm Italian Sandro Botticelli do të dalë në ankand nga Sothesby në 27 Janar në New York, duke nisur nga 40 mln $.
Por kjo pikturë, përtej autorësisë, ka edhe një tjetër veçanti. Titullohet Krishti i Dhimbjeve dhe nën imazhin e Jezusit gjenden simbolet e Pasionit, Shën Mëria me fëmijën. Kjo vepër që prej shekullit të 19 është në duar të privatëve, duke u dhënë hua vetëm një herë për ekspozitën dedikuar piktorit në Frankfurt në 2009-2010.
Sipas ekspertëve dhe kritikëve të artit që e kanë ekzaminuar, nën shtresën e bojës ku është pikturuar Krishti, vetëm nëpërmjet rrezeve infrared është mundur të dallohet edhe imazhi i Shën Mërisë, që mban në duar të birin dhe e shtrëngon në faqe.
Piktura sipas tyre është realizuar në vitin 1500 në Firenze. Sandro Botticelli ishte një piktor që kategorizohet në Rrymën e Rilindjes, dhe është një ndër më të rëndësishmit e artit botëror, ku të njohura veçanërisht janë veprat Lindja e Venusit dhe Pranvera./ KultPlus.com
Mihal Grameno lindi më 13 janar të vitit 1871 në Korçë. Mësimet e para i mori në qytetin e lindjes. Në moshë të re emigroi në Bukuresht të Rumanisë, ku u lidh me shoqërinë patriotike shqiptare “Drita”, njoftoi Muzeu Kombëtar.
Në vitet 1907-1908 iu bashkua çetës së Çerçiz Topullit dhe së bashku me luftëtarët e çetës kombëtare luftuan në Shqipërinë e Jugut për çlirimin kombëtar. Në vitin 1909 mori pjesë në Kongresin e Manastirit.
Gjatë viteve 1915-1919 jetoi në Amerikë, punoi për lëvizjen e atdhetarëve shqiptarë të atjeshëm. Më pas vazhdoi veprimtarinë si publicist duke mbrojtur idealet demokratike.L
Mihal Grameno është një ndër novelistët e parë të letërsisë sonë. Kështu përmendim novelat e tij “Oxhaku” (1909), “E puthura” dhe “Varri i Pagëzimit”.
Ai shkroi dy veprat: komedinë “Mallkimi i gjuhës shqipe” (1905) dhe dramën historike “Vdekja e Pirros” (1906), të cilat trajtojnë tema patriotike. Gjithashtu, Mihal Grameno drejtoi gazetat “Lidhja orthodhokse” (1909-1910) dhe “Koha” (1911-1926). Vdiq në Korçë më 1931. / KultPlus.com
Sopranoja kosovare, Elbenita Kajtazi, ka arritur që të realizojë një ëndërr të saj, duke debutuar në bulevardin historik të Berlinik “Staatsoper Unter den Linden”, shkruan KultPlus.
Gëzimin e saj dhe emocionet e paraqitura pas debutimit në këtë teatër, Kajtazi i ndau me të gjithë ndjekësit e saj në llogarinë zyrtare në “Facebook”.
Ajo u shpreh shumë e lumtur për këtë debutim dhe po pret me padurim që të këndojë edhe nesër e pasnesër.
“Ju falënderoj të gjithëve për mbështetjen. Me të vërtet ka qenë një ëndërr e imja që të debutojë këtu dhe u bë realitet”, thotë ajo me shumë emocione.
Për fund, Kajtazi thotë se nuk duhet të dorëzoheni asnjëherë, sepse ëndrrat një ditë realizohen. /KultPlus.com
Muslim Mulliqi (1934 – 13 janar 1998) ishte piktor impresionist dhe ekspresionist i Kosovës.
Mulliqi lindi më 1934 në Gjakovë. Akademinë e Arteve Figurative e kreu në Beograd te profesori Zora Petroviq.
Studimet pasuniversitare i kreu te i njëjti profesor, në vitin 1961. Ka qenë anëtar i SHAFK që nga themelimi. Është njëri ndër themeluesit dhe dekan i parë i Akademisë së Arteve në Prishtinë, ndërsa anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës ishte prej vitit 1980.
Mulliqi ekspozoi në Kosovë, në hapësirat e Jugosllavisë, në Romë e Tiranë.
Një kohë punon në Sekretariatin për Arsim e Kulturë dhe shumë shpejt merr bursën njëmujore për Paris, ku njihet me lëvizjet e atëhershme në qarqet e artistëve të mëdhenj, në qytetin që asokohe çmohej si qendër botërore e arteve pamore. Në vitin 1963 fillon punë në Shkollën e Lartë Pedagogjike ku tashmë ishte hapur Dega e Pikturës, të cilën ai menjëherë e merr në drejtim.
Aktori i njohur kosovar Shani Pallaska, mbetët një ndër figurat e shquara të kinematografisë shqiptare, shkruan KultPlus.
Ai ishte aktor i teatrit, filmit televiziv, dhe ekranit të madh. Ai u lind në Gjakovë më 1928, por artin e tij e përkreu në Teatrin Krahinor të Prishtinës (TKP) dhe në studion filmike Kosovafilmi.
Bashkë me aktorët Abdurrahman Shala, Istref Begolli dhe Muharrem Qena, Shaniu ishte pionier i aktrimit kosovar. Pas suksesit në Kosovë, Shaniu morri pjesë edhe në projekte filmike në pjesë tjera të ish-Jugosllavisë. Vdiq në Prishtinë më 13 janar 1999.
Filmografia:
Era e mollës (1995)
Tre vetë kapërcejn malin (1981) (TV)
Gjurmët e bardha (1980)
I ikuri (1980) (TV)
“Kur pranvera vonohet” (1980) (Mini seri televizive)
Po këtë ditë u dha premiera e Baletit të njohur “Halili dhe Hajria, baleti i parë shqiptar që hapi siparin e baleteve tjera kombëtare që do të pasonin më vonë.
Baleti u vu në skenë nga kompozitori Tish Daija dhe baletmaestër Panajot Kanaçi. Dirigjent: Mustafa Krantja. Solistët e baletit ishin: Ganimet Vendresha, Xhemil Simixhiu, Miltiadh Papa, Petrit Vorpsi, Zoica Haxho, Estref Shaqiri, Albert Janku dhe Engjell Tershana.
Halili dhe Hajria është një vepër baleti tërësisht shqiptare, e para në skenën e baletit shqiptar.
Në vitin 1983, kjo vepër rivihet në skenë. Krahas emrit të Llaqi Nakos, në rolin e Halilit, radhitet edhe ai i Ilir Kernit, ndërsa në rolet e tjera Albana Sulejmani, Pëllumb Agalliu, Hajdar Shtuni, Ludmill Çakalli, etj.
Më 12 dhjetor 1973 u luajt për të njëqind e pesëdhjetën herë, ndërsa në skenën e Teatrit Kombëtar të Operës e Baletit dhe jashtë saj u luajt mbi 250 herë. Në turnetë në Greqi, Itali, Turqi, Francë ka pasur sukses të padiskutueshëm. Në Francë është vënë në skenë nga një trupë franceze, më pas edhe në Prishtinë. Në të dy rastet baletmaestër ka qenë i madhi Panajot Kanaçi.
Drama “Halili dhe Hajria” është shkruar në vitin 1949 nga Kolë Jakova. Ajo pasqyron trimërinë e luftëtarëve të Malësisë së Madhe në ndeshje me pushtuesit turq, në shekullin XVIII. / KultPlus.com
Një poezi të lirë nga gramatika nga tingulli i fjalëve të çliruar nga shkrimi.
Një poezi simotër nga të gjitha poezitë që pijnë burimin e ndritin, gurët në diell.
Një poezi pa shijen nga e imja pa atë gjurmën që lënë dhëmbët, kafshuar shtyllën kurrizore.
Një poezi nga ato, të lindura prej skutave t’errta të mureve, me fjalë të varfra me fjalë të dekompozuara, por të lira për të vendosur vetë ato, nëse duhet të shkruhen, ose jo.
Shkrimtari dhe akademiku Fatos Kongoli feston sot 78-vjetorin e lindjes.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti uroi sot në ditën e lindjes, shkrimtarin Kongoli.
“Gëzuar ditëlindjen Fatos Kongoli! Mos t’u venittë kurrë fantazia dhe dëshira për të krijuar! Jemi gjithnjë në pritje të një vepre të re”, thekson Margariti.
Fatos Kongoli lindi në Elbasan më 1944. Studimet e larta për matematikë i nisi në Universitetin e Pekinit dhe i përfundoi në Universitetin e Tiranës (1967). Ka punuar për një kohë si gazetar dhe më pas si redaktor në Shtëpinë botuese “Naim Frashëri”. Filloi të botonte tregime e novela në shtypin letrar nga fundi i ’60.
Deri në vitin 1990 ka botuar vëllimet me tregime “Shqetësime të ngjashme” (1972), “Tregime” (1978), “Të fejuarit” (1982), si dhe romanet “Ne të tre” (1985), “Karuseli” (1990). Në tregimet dhe novelat e tij të para F.K. përzgjedh “jetët e vogla” njerëzore, duke paraqitur bashkë virtyte dhe cene të individualiteteve të botës shqiptare. Prej vitit 1990 priret nga romani: “I humburi” (1992), “Kufoma” (1994), “Dragoi i fildishtë” (1999), “Ëndrra e Damokleut” (2001), “Lëkura e qenit” (2003, fitues i çmimit “Pena e artë”), “Te porta e Shën Pjetrit” (2005), “Jetë në një kuti shkrepësesh” (2007), “Bolero në vilën e pleqve” (2009). “Iluzione në sirtar” (2010), “Si-do-re-la” (2011), “Njeriu me fat” (2013), “Gjemia e mbytur” (2015) etj.
Fatos Kongoli ka fituar tri herë çmimin “Pena e argjendtë” për librin më të mirë në prozë (1995, 2000, 2002), si dhe çmime të tjera brenda dhe jashtë vendit. Është nderuar me titullin “Kalorës i Legjionit të Nderit” (2010) nga Presidenti i Francës dhe “Mjeshtër i madh” (2012) nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë. / KultPlus.com
Lyrical Son dhe McKresha kanë publikuar të mërkurën në mbrëmjen, albumin e tyre, të titulluar “Muzikë e alltisë”.
Bashkë me albumin e ri, dy reperët e famshëm kosovarë kanë publikuar edhe këngën e parë me videoklip nga albumi, të titulluar “Hotel Mahalla”.
Pjesë e albumit janë edhe shumë këngë të tjera tashmë të publikuara si audio, siç janë: “Stuhi mbi oqean”, në bashkëpunim me Elvana Gjatën, “J.C.V.D” në bashkëpunim me Ledrin, “Gunners”, “Këngë e Shahirav”, “Rrugë e gjatë”, “Nji Lot”, “Inati”, “Recepti”, “Paret Lejla” dhe “Rammstein”.
Këngët janë të gjitha të zhanrit hip-hop/rap dhe priten të shndërrohen në hite.
Lyrical Son dhe McKresha janë dy artistë që vazhdimisht ndër vite kanë sjell projekte të përbashkëta. / KultPlus.com
Më 12 janar në lagjen Taksim të Stambollit u organizua një takim mes Ismail Qemalit dhe Hasan Prishtinës, ku u vendos të mbahej një mbledhje më e gjerë, e cila u zhvillua në shtëpinë e Syrja bej Vlorës nën kryesinë e Ismail Qemalit, që u quajt kuvendi i Taksimit, i cili është themeli i Pavarësisë.
Organizimin e forcave kryengritëse për në verilindje të Shqipërisë e mori përsipër Hasan Prishtina, që u nis për në Kosovë.
Esat Toptani premtoi për organizimin e kryengritjes në Shqipërinë e Mesme, ndërsa Syrja Vlora, Aziz Vrioni dhe Myfit Libohova u zotuan të ngrinin në këmbë Shqipërinë e Jugut.
Ismail Qemali u angazhua të siguronte ndihmë nga kolonitë shqiptare, si edhe nga faktori ndërkombëtar. / KultPlus.com
Pak ditë më parë Rita Rora tronditi TikTok-un me një video në të cilën kërcente me muzikë shqiptare. Sigurisht që pas shfaqjes së saj sfida e nisur nga dy motra binjake bo bën xhiron e rrjetit duke marrë veçanërisht vëmendjen e shqiptarëve.
Bëhet fjalë për motrat Aisha dhe Azra Mian, të cilat kanë një llogari të përbashkët në rrjetin social TikTok, të quajtur ‘Mian Twins’.
Javë më parë, ato kanë publikuar një video të përbashkët, ku mund të shihet teksa kërcejnë në stilin shqiptar, nën ritmet e një kënge e cila ka tinguj të zhanrit popullor shqiptar.
Ndonëse kënga është e shkurtër dhe e realizuar vetëm për TikTok-un, ka mjaftuar që kjo të zgjojë interesin e mijëra përdoruesve për të realizuar video nën ritmet e një kënge të tillë.
Edhe një nga yjet më të mëdhenj të rrjetit social TikTok, Noah Beck, i cili ka mbi 32 milionë ndjekës në këtë rrjet social, shfaqet në një video të publikuar nga miku i tij Markell Washington, duke vallëzuar me atë ritëm.
