Një tablo e pikturuar nga këngëtari britanik David Bowie, blerë për pesë dollarë nga një individ në një dyqan bamirësie, u shit për 108 120 dollarë kanadezë (73 600 euro) gjatë një ankandi në internet, bëri të ditur shtëpia kanadeze e ankandeve.
Vlerësuar rreth 9 000 12 000 dollarë kanadezë (6 127-8 169 euro), kjo tablo 20×25 centimetra që shfaq në një sfond të kuq dhe blu një portret profili me linja që mungojnë u kontestua nga 12 ofertues aktivë, sipas Rob Cowley, president i shtëpisë së ankandit, me qendër në Toronto, transmeton KultPlus.
Shitur për herë të parë në vitin 2001 në një faqe interneti kushtuar këngëtarit britanik, piktura me titull “DHead XLVI” përfundoi në një dyqan bamirësie në Ontario, ku një individ e bleu atë për shumën prej pesë dollarësh kanadezë (3,40 euro).
Ishte ky blerës i lumtur që më pas kontaktoi me shtëpinë e ankandit.
“Vepra ishte pikturuar në vitet 1995-1997 në kuadër të një serie portretesh nga David Bowie (quajtur Dead Heads ou DHeads)”, që përfaqësonte vetë artistin apo të afërmit, theksoi Rob Cowley para shitjes.
Ajo u nënshkrua dhe daton në vitin 1997.
Tabloja u ble nga një koleksionues amerikan për shumën prej 108 120 dollarë kanadezë, me taksat e përfshira, sipas Cowley, i cili theksoi se pronari origjinal ishte i kënaqur dhe i tronditur me rezultatin përfundimtar.
Kameleoni i rokut, David Bowie ka shitur gati 140 milionë albume gjatë karrierës së tij.
Një tregtar vizionar i të gjitha tregtive, ai ka pasur një ndikim të padiskutueshëm në botën e muzikës, kinemasë, modës dhe artit. / KultPlus.com
Kanë udhëtuar nga Polonia për në Kukës dhe është udhëtimi i parë në Shqipëri por që u ka pëlqyer shumë.
Dy fotoreporter të “National Geographic”, Tomasz Tomaszewski dhe Bernard Kwapinski, janë impresionuar nga bukuritë e rralla që ofron Kukësi. Tomas e Bernard, prej tre ditësh kanë eksploruar Kukësin duke u ndalur kryesisht tek veçoritë e objekteve nga sistemi i kaluar, transmeton KultPlus.
Bunkerët janë ato qe u kane bërë më shumë përshtypje. Ata kanë udhëtuar në disa zona të Kukësit, duke u njohur me këto objekte e vendstrehime, si në Gjegjan, Shishtavec, Gostil etj. Por, fotoreporterët polak në fokus të udhëtimit të tyre kishin edhe kulturën, traditën, kostumografinë, natyrën e mrekullueshme të bjeshkëve dhe besën e shqiptarëve.
Tomasz Tomaszewski dhe Bernard Kwapinski
Ekspedita e tyre do të përmblidhet në një botim të veçantë. Kukësi me bukuritë natyrore që e rrethojnë dhe monumentet e kulturës është kthyer në një destinacion turistik si në dimër edhe në verë. Të shumtë janë turistët vendas e të huaj, të pasionuar pas ngjitjeve në mal, që kanë shijuar vitet e fundit bukuritë e bjeshkëve. /a2/ KultPlus.com
Letra e mëposhtme është një nga tri letrat që u gjend në një sirtar të Ludwig van Beethovenit pas vdekjes së tij. Kjo letër nuk u dërgua kurrë dhe identiteti i gruas me të cilën kompozitori kishte rënë në dashuri mbetet ende sot i panjohur.
Letrën e përktheu Elona Caslli.
“7 korrik 1812 Në shtrat mendimet e mia janë vetëm për ty, dashuria ime e përjetshme; herë të lumtur, herë të trishtuar, në pritje që fati ta plotësojë dëshirën tonë . Mund të jetoj veçse me ty, me askënd tjetër… Po, kam vendosur të iki larg derisa të mundem të fluturoj në krahët e tu dhe të ndihem mirë pranë teje. Ta lë shpirtin tim, që mbështillet nga qenia jote, të hyjë në mbretërinë e shpirtrave. Kështu duhet të ndodhë… do të bindesh kur të njohësh besnikërinë time . Asnjë grua tjetër nuk mund ta pushtojë zemrën time, kurrë, kurrë, kurrë…
O Zot, pse duhet të më largosh nga një dashuri kaq e madhe? Jeta ime në Vjenë tani është e mjerë… Dashuria jote më ka bërë njeriun më të lumtur dhe më fatkeq në botë. Në moshën time, njeriu duhet të ketë një jetë monotone dhe të qetë, por a mund ta arrij këtë në gjendjen që jemi ne të dy?
Engjëlli im, tani sapo më thanë që posta punon çdo ditë dhe po e mbyll këtu që kjo letër të mbërrijë tek ty sa më shpejt…
Rri e qetë… Vetëm nëse arrijmë ta shohim kthjellët ekzistencën tonë mund t’ia dalim mbanë të jetojmë bashkë; rri e qetë; dashuromë në të tashmen; dashuromë në të shkuarën; sa nostalgji… sa dhembje për ty… për ty jeta ime… gjithçkaja ime…. lamtumirë… të lutem dashuromë dhe mos dysho kurrë tek zemra e të dashurit tënd besnik.
L. Përjetësisht i yti. Përjetësisht e imja. Përjetësisht ne.” / KultPlus.com
Jo rrallëherë arti ka qenë “armë” përmes së cilës artistët kanë “luftuar” stereotipat kulturorë dhe profesionalë.
Kolektivisht, organet e tyre të punës nuk duhet të shihen vetëm si një rrëfim i përvojës afrikano-amerikane të kohës së tyre, por edhe si një shprehje e fuqishme e protestës kulturore.
CBC rendit 10 artistë vizual që kanë thyer barrierat, dhe kanë lënë një trashëgimi të qëndrueshme në historinë amerikane.
Jean-Michel Basquiat, piktor
Para se Jean-Michel Basquiat të bëhej një piktor neoekspresionist me famë botërore, ai po shënjonte trenat e metrosë me emrin e artistit mbishkrues “SAMO”. Për të siguruar jetesën, ai shiti veshje dhe kartolina që shfaqnin artin e tij në rrugë.
Pasi arti i tij u paraqit në një ekspozitë në grup, njerëzit filluan t’i japin vëmendje. Nga atje karriera e pikturës së Basquiat mori hov, e cila përfshinte punime që shfaqnin motivin e tij të kurorës, dhe një festë e fuqisë së zezë. Ai gjithashtu përdori dy ndarjet shoqërore, tekstin dhe imazhet e përvetësuara dhe përfshiu elementë historikë në pikturat e tij, për të shprehur kritikat bashkëkohore.
Duke filluar nga mesi i viteve 1980, ai filloi të bashkëpunonte me të tjerët si Andy Warhol dhe brenda një kohe të shkurtër, një origjinal i Basquiat po shitej për 50 000 dollarë copa. Por përderisa fama e tij e çoi në lartësi të reja, ashtu u rrit edhe varësia e tij ndaj drogës. Në moshën 27 vjeç, ai vdiq nga përdorimi i tepruar heroinës.
James Van Der Zee, fotograf
Lindur në 1886 në Massachusetts, James Van Der Zee shkoi në Harlem, New York, si një fotograf i famshëm.
Duke bërë kryesisht portrete shtëpie në një ambient komercial të studios, Van Der Zee u shërbeu bashkëqytetarëve të tij duke i fotografuar për dasma, si dhe portrete ekipore, familjare dhe funerale. Ai gjithashtu kapi figurat e famshme afro-amerikane si Bill “Bojangles” Robinson, Florence Mills, Marcus Garvey dhe Adam Clayton Powell Jr.
Pasi pësoi vështirësi financiare duke filluar rreth viteve 1950, Van Der Zee përjetoi një valë të dytë të popullaritetit kur Muzeu Metropolitan i Artit organizoi një ekspozitë fotografike, Harlem mbi mendjen time, e cila paraqiti veprat e tij.
Ai përfundimisht u ngrit përsëri në këmbë dhe u bë një fotograf i kërkuar edhe një herë, duke bashkëpunuar me Jean-Michel Basquiat, Cicely Tyson dhe Lou Rawls.
Para vdekjes së tij në 1983, Van Der Zee themeloi institutin e tij dhe iu dha Çmimi Living Legacy nga presidenti Jimmy Carter.
Augusta Savage, skulptor
Kur Augusta Savage ishte një vajzë e vogël, ajo përdori baltën e gjetur natyrshëm në shtëpinë e saj të lindjes në Green Cove Springs, Florida, për të formuar figura të vogla.
Pavarësisht se babai i saj insistoi për ta parandaluar atë nga skulptura, Savage vazhdoi të ndiqte lumturinë e saj dhe në 1915, ajo fitoi një çmim për skulpturat e saj në një panair të qarkut. E inkurajuar nga mbikëqyrësi i panairit për të studiuar art, Savage vazhdoi të punonte për ëndrrën e saj.
Savage u zhvendos në New York në vitet 1920 dhe studioi art në Cooper Union. Pasi shkëlqeu në studimet e saj, ajo u diplomua herët dhe aplikoi për një program veror në Francë. Ajo luftoi kundër vendimit të komitetit, duke kontaktuar gazetat lokale për të hedhur dritë mbi diskriminimin. Me gjithë protestat e saj, ajo nuk u lejua të hynte në programin veror.
Por Savage në fund të fundit do të kishte fjalën e fundit. Mundësitë filluan të hapeshin dhe së shpejti ajo u bë një nga artistet më të shquara të Rilindjes Harlem. Bustet e saj të Marcus Garvey, W.E.B. Du Bois, dhe një pjesërisht i bazuar në nipin e saj, të cilin ajo e titulloi Gamin, e rritën reputacionin e saj. Ajo do të fitonte bursa të shumta në vitet e ardhshme, të cilat më në fund i hapën dyert për të studiuar dhe udhëtuar jashtë vendit. Punime të tjera për përcaktimin e karrierës përfshijnë “The Harp”, të gjatë 16 metra, e cila u paraqit në Panairin Botëror të New York-ut në 1939 dhe “The Pugilist” në 1942.
Savage kaloi pjesën tjetër të karrierës së saj duke ndihmuar komunitetin e saj. Ajo përkrahu në mënyrë aktive brezin e ardhshëm të artistëve afro-amerikan, dhe u vlerësua për themelimin e Shoqatës Kombëtare të Grave Piktorë dhe Skulptorë, Sporti i Artistëve të Harlem, dhe për të shërbyer si drejtor i WPA’s Qendra Komunitare Harlem.
Gordon Parks, fotograf dhe drejtor
Në vitin 1912, Gordon Parks lindi në një qytet të varfër dhe të veçuar të Kansasit. Pasi shoshiti një revistë dhe pa fotot e punëtorëve migrantë, Parks bleu kamerën e tij të parë në moshën 25 vjeçare, duke mos e ditur që pas disa viteve do të bëhej ndër më të mëdhenjtë në këtë profesion.
Duke kapur imazhe të jetës së brendshme të qytetit në Çikago, në 1941 Parks fitoi një bursë të sponsorizuar nga Administrata e Sigurisë së Farm (FSA), e cila po dokumentonte kushtet shoqërore në Amerikë. Ai prodhoi disa nga veprat e tij më të qëndrueshme atje, duke përshkruar se si racizmi ndikoi në çështjet sociale dhe ekonomike. Rreth të njëjtës kohë, ai filloi punën e pavarur për Vogue, duke hyrë në botën e fotografisë magjepsëse dhe duke prodhuar një stil të veçantë të pozave të orientuara nga veprimet e modeleve dhe veshjeve të tyre.
Në vitin 1948 eseja fotografike e Parks për jetën e një udhëheqësi të një bande Harlem e çoi atë në një pozicion stafi në revistën LIFE, revista fotografike e spikatur në vend. Për 20 vitet e ardhshme, ai kapi një sërë imazhesh në një mori zhanresh, duke përfshirë portrete të famshme të aktivistëve të të Drejtave Civile, si Muhamed Ali, Malcolm X dhe Stokely Carmichael.
Por Parks nuk ishte i interesuar të kufizonte talentet e tij; ai e zgjeroi lentën e tij në Hollywood, dhe u bë regjisori i parë afro-amerikan i një filmi kryesor, The Learning Tree (1969), një përshtatje e autobiografisë së tij të cilën ai e shkroi në 1962.
Jacob Lawrence, piktor
I rritur në Harlem, Jacob Lawrence u rrit duke pëlqyer muzgun, dhe duke marrë pjesë në punëtori arti. Në vitin 1937 ai u regjistrua në Shkollën e Artistëve Amerikanë në Nju Jork me bursë dhe në kohën që u diplomua, ai tashmë kishte hartuar stilin e tij personal të modernizmit, duke përshkruar jetën e Afrikano-Amerikës me ngjyra të gjalla. Në moshën 25 vjeç, ai u bë i famshëm për serinë e tij të migracionit (1941), dhe pasi shërbeu në Luftën e Dytë Botërore, prodhoi Serinë e Luftës (1946), duke u bërë kështu si piktori më i famshëm afro-amerikan i shek. XX.
Pasi vuajti nga një periudhë depresioni në fund të viteve 1940, Lawrence pranoi një pozicion në Universitetin e Uashingtonit, ku do të jepte mësim për 15 vjet. Ai gjithashtu e kaloi kohën e tij duke punuar në piktura të porositura, dhe duke kontribuar në punë për organizata jofitimprurëse si Fondi i Mbrojtjes së Fëmijëve dhe NAACP.
Lorna Simpson, fotografe
E lindur në Brooklyn, New York, Lorna Simpson është një fotografe e njohur për eksplorimin e pyetjeve rreth racës, kulturës, gjinisë, identitetit dhe kujtesës, shpesh duke përdorur gratë afro-amerikane si tema të artit të saj.
Pasi u diplomua me një BFA në fotografi nga Shkolla e Arteve Pamore në New York, dhe një MPJ nga Universiteti i Kalifornisë, San Diego, Simpson ndërtoi karrierën e saj në mes të viteve 1980 me “foto-tekstet” e saj në shkallë të gjerë konceptuale (teksti mbivendosur në imazhe portrete). Në vitet ’90, ajo filloi të përfshinte imazhe me shumë panele duke marrë tema të takimeve seksuale publike, kështu ajo u bë gruaja e parë afro-amerikane që u paraqit në Bienalen e Venecias.
Në mijëvjeçarin e ri, Simpson iu drejtua instalimeve në formatin video për t’u shprehur në një mënyrë të re, freskuese. Përveç artit të saj duke u paraqitur në galeritë dhe muzetë në të gjithë botën, Muzeu Whitney në New York mbajti një retrospektivë 20-vjeçare të punës së saj në 2007.
Që atëherë, Simpson ka bashkëpunuar me reperin Common për të krijuar kopertinën e albumit të tij 2016 për Amerikën e afro-amerikane. Përsëri, dhe vitin e ardhshëm punoi me Vogue në një seri portretesh që shfaqnin gratë profesioniste dhe pasionin e tyre për artin. /biography.com/ KultPlus.com
Musine Kokalari ka qenë një veprimtare politike e kulturore dhe shkrimtare shqiptare e shekullit të XX. Së bashku me Selfixhe Ciun dhe Jolanda Kodrën ka qenë ndër shkrimtaret e para në Shqipëri.
Në vijim, KultPlus ju sjell një letër të shkruar nga Musine Kokalari dërguar nipit të saj Platon Kokalarit, më 18 prill të vitit 1983.
I dashur Platon!
Po të shkruaj këtë letër sonte dhe po të lajmëroj se nesër dal nga klinika. Akoma nuk e di se kur do të ma caktojnë ditën dhe kohën që të vij përsëri. Këtë do ta marr vesh nesër. Bëra 4 ditë kura dhe sot më hoqën prapë 1 kg ujë. Sipas mendimit të doktorit, nevojitet radioskopia. Gjendja nuk është e lehtë, po unë s’kam se ç’bëj. Të dalë ku të dalë. Vetëm një gjë dua nga ty. Të vish, të marrësh ato plaçkat që të kam thënë. Mua, në këtë gjendje, do të më dukej sikur është një kënaqësi. Po nuk duhet ta shtysh. Sëmundjen e kam të rëndë dhe nuk dua që gjithshka të merret nëpër këmbë.
Mos mendo për të tjerët. Unë s’i kam kurrkujt borxh dhe askujt s’i kam kërkuar as ndihmë, as lehtësi, as jam ankuar që mbeta e braktisur. Kur ata që të kanë në dorë të varrosin për së gjalli 38 vjet me radhë, pa të drejtë, është e kuptueshme se asnjeri nuk do të rrezikohet. Ju m’u ndodhët në këto çaste të rënda. Ju faleminderit dhe për këtë dua që ajo që mund të shpëtohet të bjerë në duart tuaja. Pas votimeve të pres. Eja dhe shko brenda ditës.
Thuaji Bibikës që ajo tiranasja aziatike, që qe në dhomën time dhe thoshte se jam ftohur (kishte pasur dhe ujë në mushkri), ka vdekur në gushtin e vitit të kaluar. Edhe ajo qe operuar në gji. Tani s’kam pse të zgjatem më. Për shëndetin tim ose për sëmundjen time s’i drejtohem kërkujt, aqe më tepër atij personi që e kishte në dorë të lehtësonte akuzën time. Tani jam nga fundi dhe sido që të jetë, ishalla kam fat të mos lëngoj.
Ju përqafoj të gjithëve, Musinea.
E hënë, 18 prill 1983.
P.S. Tani jam duke dalë. Do të kthehem më 19 maj. Dizenteri nuk pata. Shpëtova. / KultPlus.com
Këngëtarja e famshme me origjinë shqiptare, Dua Lipa duket se nuk ka të ndalur.
Ajo ka miliona fansa në të gjithë botën të cilët janë të apasionuar pas hiteve të saj muzikore si dhe miliona klikime në platforma digjitale. Ky popullaritet ka bërë që shumë firma prestigjoze të rrobave të kenë nderin ta kenë atë imazhin e saj.
Sot, Dua Lipa përmes një postimi në rrjete sociale, bëri të ditur për ndjekësit e saj se ajo do të jetë fytyra më e re e brendit të njohur botëror, ”Versace”, për koleksionin vjeshtë-dimër, përcjell KultPlus.
”Donatella Versace ti je një legjendë, jam shumë falënderuese për mbështetjen tënde. Kjo do të jetë një ditë që nuk do ta harroj kurrë”, ka shkruar Lipa në postimin e saj. / KultPlus.com
Margaret Atwood (Margaret Eleanor Atwood), romancierja kanadeze dhe ikona e lëvizjes së grave lindi më 18 nëntor 1939, në Ottawa, Ontario të Kanadasë, e njohur ndërkombëtarisht për prozën imagjinares.
Si adoleshente, Atwood e ndau kohën midis Torontos, vendbanimit të familjes dhe parkut vendosur diku në veri të Kanadasë, ku i ati, entomolog, kryente kërkime shkencore. Filloi të shkruante që në moshën pesëvjeçare për t’i përmbledhur eksperimentimet e saj një dekadë më vonë. Pas përfundimit të studimeve universitare në kolegjin Victoria në Universitetin e Torontos, Atwood fitoi bursë për master në letërsi angleze nga Radcliffe College, Cambridge, Massachusetts, në 1962.
Në koleksionet e hershme të poezisë: “Persefoni i dyzuar” (1961), “Lojë rrethi” (1964) dhe “Kafshët e asaj zone” (1968), Atwood fillon të arsyetojë mbi sjelljen njerëzore, celebron botën natyrore dhe dënon materializmin. Kthim rolesh dhe fillime të reja janë tema të përsëritura në romanet e saj, ku thuajse të gjithë kanë në qendër femrat që kërkojnë lidhjen e tyre me botën dhe individët përreth. “Rrëfeja e shërbëtores” (1985; film 1990; opera 2000) është ndërtuar mbi bazën e dorëshkrimeve të një gruaje që jeton në skllavëri seksuale.
Nga romani i saj i parë, krijimtaria e Atwood nuk ka reshtur së kurorëzuari. Në vitin 2000, kanadezja fitoi çmimin prestigjioz “Booker Prize” me “Vrasësi i verbër”. Me çmim e sivjetëm me “Testamenti” ajo arrin të rrëmbejë për herë të dytë çmimin. Testamenti”. Një roman imagjinar që formon qendërzimin e të gjitha frymëzimeve të saj. Në brendësi të tyre gjejmë “Syrin” e Orwell, problematikat tragjike shekspiriane, problematikat mjedisore, vështrimin kritik të grave për gjendjen e tyre dhe natyrisht, tepricat e një fuqie që vë në dyshim fanatizmin dhe despotizmin.
Atwood ka shkruar gjithashtu edhe histori të shkurtra, të mbledhura në vëllime si “Vallëzim vajzash” (1977), “Veza e zogut blu” (1983), “Këshilla për shkretëtirën (1991) etj. Trillimet e saj përfshijnë bashkëbisedimet me të vdekurit. Përveç të shkruarit, Atwood mësoi letërsi angleze në disa universitete kanadeze dhe amerikane. Ajo fitoi çmimin “PEN Pinter” në 2016. Ajo ka fituar çmimin “Arthur C. Clarke”, çmimin “Princi i Asturias” për Letërsinë dhe dy herë çmimin e Guvernatorit të Përgjithshëm, që jepet nga kryeministri kanadez.
Në epokën e demonstratave anti-Trump, ajo u shndërrua në ikonë e lëvizjes së grave pothuajse përkundër vetvetes. Kur e pyesin nëse e konsideron veten feministe, ajo përgjigjet: “Çfarë do të thotë kjo?”. Nëse të jesh feministe do të thotë që gratë janë qenie njerëzore, atëherë po unë jam feministe. Nëse kjo fjalë do të thotë se gratë janë engjëj, një lloj perfeksioni, jo, të gjithë e dimë se nuk është e vërtetë”.
Ajo ka fituar mbi tridhjetë çmime letrare dhe ka botuar dhjetëra romane, koleksione poezish, tregime të shkurtra, libra për fëmijë, kritikë letrarë. Konsideruar si një nga shkrimtaret më të mëdha të Kanadasë, përshtatja e librit në serial televiziv e bëri atë të famshme në mbarë botën. Krijimtaria e saj perceptohet si vizionare. / KultPlus.com
Ekspozita arkeologjike ‘Dardania Antike’ në Muzeun Kombëtar të Kosovës, fillimisht ishte përgatitur me rastin e shënimit të dekadës së parë jubilare të Pavarësisë së Kosovës duke u hapur për herë të parë për publikun në datën: 23 shkurt 2018, ku që nga ajo ditë deri në fund të të njëjtit vit, ishin mbi 30,000 vizitorë, kurse tani kësaj ekspozite i është formuar katalogu i saj, e punuar nga arkeologët: Arben Hajdari dhe Milot Berisha, me ç’rast sot edhe u promovua, shkruan KultPlus.
Ky katalog shpalos repertorin arkeologjik të zgjedhur dhe të pasur me artefakte dhe ekofakte të paraqitura në këtë ekspozitë, e që daton kronologjikisht nga periudha neolitike deri në Mesjetën e vonë, një periudhë kohore rreth tetë mijë vjetësh. Ekspozita, përkatësisht pavijoni i koleksionit të pasur arkeologjik të Kosovës, zbulon kronologjinë historike më emblematike, një rrëfim tregimtar të prerjes materiale dhe shpirtërore të civilizimeve antike të Kosovës.
Të gjitha këto koleksione arkeologjike të trashëgimisë kulturore të Kosovës, pasqyrojnë identitetin e pasur kulturor dhe historik të vendit duke përfshirë artefakte nga periudhat si: periudha neolitike, periudha kalkolitike, Antikiteti, epoka e bronzit, bakrit dhe hekurit, periudha klasike, krishterimi, periudha helenistike dhe Antikiteti i vonë. Andaj, mbrojtja e trashëgimisë kulturore arkeologjike luan rol kyç në promovimin e paqes, demokracisë dhe zhvillimit të qëndrueshëm duke nxitur kështu tolerancë, dialog ndërkulturor dhe ndërfetar dhe mirëkuptim të ndërsjellë e në të njëjtën kohë pasqyron dëshmitë materiale nga e kaluara duke u shndërruar në një aset kombëtar që dëshmon për vlerën e civilizimit dhe kulturës në vendin tonë.
Po ashtu, duke pasur parasysh rrethanat e krijuara gjatë viteve të fundit si pasojë e luftërave, krizave ekonomike dhe shpërthimin global të pandemisë, promovimi i trashëgimisë nxit ndjenjën e identitetit, kujtesën kolektive dhe mirëkuptim të ndërsjellë në mes të komuniteteve.
Fillimisht, fjalën e parë e morri drejtori i Muzeut Kombëtar të Kosovës, Ajet Leci, i cili foli rreth rëndësisë së madhe për Kosovën, që vjen si pasojë e këtij katalogu.
“Katalogu ka një rëndësi të madhe për historinë e Kosovës në përgjithësi. Eksponentët e prezantuar në këtë katalog, një pjesë e tyre janë të ekspozuara në ekspozitën arkeologjike në katin e parë të Muzeut por fatkeqësisht këta eksponentë janë marrë nga pushtuesit serb gjatë viteve të 90-ta dhe nuk janë kthyer më në vendin tonë”, thotë Leci.
Sipas tij, duke u bazuar në dokumentet që posedohen, Muzeu Kombëtar i Kosovës me datë 19.09.2021, ka bërë kërkesë zyrtare ndaj institucioneve përkatëse që eksponentët arkeologjik të kthehen në vendin e origjinës sepse po mbahen padrejtësisht në Serbi.
“Për ti kthyer këto eksponentë në Kosovë, jemi drejtuar ndaj organizatave ndërkombëtare që merren me mbrojtjen e trashëgimisë kulturore”, përfundon Leci.
Ndërsa, citimi i fjalëve të fundit në këtë katalog si dhe paraqitja thelbësore e tij, erdhi nga profesori Arsim Canolli.
“Zemra e një ekspozite arkeologjike është lokaliteti arkeologjik, trupi i saj është depoja e saj ndërsa shpirti i ekspozitës është vitrina e saj. Muzeu ka një zemër të madhe arkeologjike sepse mban në gji, artefakte të një morie lokalitetesh arkeologjike prej periudhës neolite e këndej. Por, trupi është shkëputur e shpirti është lodhur sepse një pjesë e madhe e artefakteve mbahen peng në Serbi që nga qershori i vitit 1999”, thotë Canolli.
Sipas tij, këto fjalë të lartpërmendura gjenden në faqen e fundit të këtij katalogu e që duhet të jenë fjalë e thirrja kryesore që duhet të bëhet çdo ditë derisa Muzeut ti kthehen këto artefakte.
“Katalogu paraqet një narracion kronologjik, përmbajtjes së kësaj ekspozite bazuar në referencë shkencore, por të adaptuar si tekst për lexuesin e vizitorin e zakonshëm dhe ilustruar me fotografi e hartëza të lokaliteteve arkeologjike. Ekspozita paraqet rrëfimin e kulturës ilire/dardane, gjetjet e së cilës janë të pakta ku pikërisht këtu qëndron efekti grishës i kësaj ekspozite”, ka thënë Canolli.
Për Canollin, katalogu është një kallëzues narratologjik, një libër që jep informacione më të mëdha sesa në ekspozitë dhe jo bazike duke kontekstualizuar ekspozitën në aspektin historik dhe arkeologjik.
“Lexuesi do të ketë mundësi të njihet me monumentet kryesore të periudhës dardane dhe interpretimin e tyre në kontekst të kohës së tyre. Ky katalog shërben edhe si lexues shkencor për ciceronët e Muzeut por edhe për vizitorët, studentët dhe të interesuarit e arkeologjisë së Kosovës. Po ashtu, katalogu është i përkthyer edhe në gjuhën angleze, frënge dhe serbe”, përfundon Canolli.
Po ashtu, kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti foli rreth pasurisë kulturore të Kosovës dhe rëndësisë për ruajtjen e mëtutjeshme të saj.
“Duke mbrojtur trashëgiminë kulturore, ne e mirëmbajmë kujtesën kolektive, forcojmë ndjenjën e përkatësisë, konsolidojmë rrjetet e solidaritetit dhe ndihmojmë zhvillimin në vend. Trashëgimia kulturore është ndër burimet më të fuqishme formative të identitetit duke fuqizuar lidhjen tonë me historinë, zhvillon ndjenjën e pronësisë e kujdesit ndaj vlerave dhe nxit përgjegjësinë ndaj gjeneratave që vijnë pas nesh”, thotë Kurti.
Sipas tij, ruajtja e pasurisë kulturore 1000 vjeçare si detyrim i përbashkët i shoqërisë bashkëkohore për brezat pasardhës, është përcaktuar në Kushtetutën e Kosovës ku sipas përcaktimit ligjor, potenciali e trashëgimisë kulturore përfshin të gjitha dëshmitë materiale dhe jo-materiale dhe veçori të veçanta të veprimtarisë njerëzore.
“Sot po promovojmë një pjesë tejet të rëndësishme të kësaj pasurie kulturore të shtetit tonë. Trashëgimia jonë arkeologjike paraqet tërësinë e kulturës materiale, të krijuar nga njerëzimi në të kaluarën, e cila rrit të kuptuarit tonë për njohjen, strukturën, veprimtarinë dhe kulturën e shoqërive të lashta ku si e tillë ka vlera të çmueshme dhe është e papërsëritshme”, ka thënë Kurti.
Për Kurtin, trashëgimia e pasur arkeologjike dëshmon vlerën e civilizimit dhe kulturës të vendit tonë duke pasqyruar vlerat e kujtesës, lashtësisë, origjinalitetit, rrallësisë dhe veçantisë.
“Kjo ekspozitë paraqet një repertor të pasur arkeologjik të artefakteve dhe ekofakteve që datojnë nga epoka e neolitit e deri te mesjeta e vonë. Për fat të keq, ky thesar vazhdon të jetë i paplotë, sepse pjesa më e rëndësishme e koleksionit arkeologjik sot nuk gjendet në Kosovë por në Muzeun e Beogradit”, thotë Kurti.
“Këtë çështje po e bartim në forume ndërkombëtare si në ato profesionale ndërqeveritare por edhe në ato gjyqësore. andaj kërkesa jonë për drejtësi përmes dëmshpërblimit së shpejti do të marr formë konkrete”, thekson Kurti.
Pastaj, në një formë tejet të veçantë e që në fakt futi në konfuzion të pranishmit, ishte video-prezantimi i gjithsej 676 artefakteve arkeologjike dhe etnologjike të cilat nuk janë më në Muzeun e Kosovës, përveç njërës. Ideja për të shfaqur këto artefakte në një mënyrë të veçantë ishte tejet e bukur, me ç’rast u dallua edhe origjinaliteti i tyre, përmes së cilave u përhap një ndjenjë e përkatësisë.
Teksa, prezantimi i artefakteve ende po vazhdonte, fjalën e morri edhe njëri nga autorët e katalogut, arkeologu Arben Hajdari.
“Përmes këtij katalogu ne synojmë që të ofrojmë një narracion i cili do të jetë një ndërmjetësues i rëndësishëm në mes vizitorëve dhe vlerave arkeologjike dhe historike të eksponentëve. Ne kemi krijuar një panoramë të përgjithshme të viteve nëpër të cilat ka kaluar Kosova që nga periudha parahistorike”, thotë Hajdari.
Ndërsa, krejt në fund në emër të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti u ftua për ta pranuar një dhuratë simbolike që përfshiu një artefakt nga kultura e Vinçes nga Komuna e Mitrovicës. / KultPlus.com
Kisha Katolike shqiptaro- amerikane e Shën Palit në Rochester Hills, Michigan në datat 2-4 korrik 2021 organizon Festivalin ”Mirësevini në Shqiptari”, transmeton KultPlus.
Festivali do të hapet me Paradën Shqiptare dhe do të prezantojë kulturën, identitetin dhe vlerat shqiptare përmes kuzhinës, këngëve dhe valleve tradicionale.
Pasdite do të zhvillohet parada shqiptare me veshje tradicionale shqiptare dhe flamurin kuq e zi.
Të ftuar special do të këndojnë dhe performojnë me muzikë dhe valle shqip. / KultPlus.com
George Orwell lindi më 25 qershor 1903 në Indi në fshatin Motihari afër kufirit me Nepalin.
Ishte një novelist, eseist, gazetar dhe kritik anglez. Ai ishte një njeri i fortë i cili shkroi për disa tema kryesore që lidhen me pikëpamjet politike dhe lëvizjet e kohës së tij.
Romanet e tij më të njohura janë Animal Farm dhe Nineteen Eighty-Four.
Puna e Orwell kishte një ndikim të madh në kulturën popullore dhe politike. Orwellian, i cili përshkruan një situatë, ide, apo gjendje shoqërore të identifikuar si destruktive për mirëqenien e një shoqërie të lirë dhe të hapur.
New York Times rendit Owell të dytin në listën e “50 shkrimtarëve më të mëdhenj britanikë që nga viti 1945” dhe në 2016, ndërsa një statujë e tij është vendosur përpara BBC-së në Londër.
Orwell kishte një ndjenjë të lartë morale dhe respekt për drejtësinë.
KultPlus ju sjell disa nga thëniet më të njohura të tij:
“Në një kohë mashtrimi kur tregohet e vërteta është një akt revolucionar.”
“Mënyra më efektive e tyre për të shkatërruar njerëzit është të mohosh dhe të zhdukësh historinë e tyre.”
“Kush e kontrollon të kaluarën kontrollon të ardhmen. Kush kontrollon të tashmen kontrollon të kaluarën.“
“Nëse liria do të thotë asgjë për dikë, kjo do të thotë e drejta për t’u treguar njerëzve atë që ata nuk duan të dëgjojnë.“
“Përballë dhimbjes nuk ka heronj.“
“Fuqia është në grisjen e mendjeve njerëzore në copa dhe bashkimin e tyre përsëri në forma të reja të zgjedhjes suaj.“
“Thelbi i të qënit njerëzor është se njeriu nuk kërkon përsosmëri.“
“Zgjedhja për njerëzimin qëndron midis lirisë dhe lumturisë dhe për shumicën e madhe të njerëzimit, lumturia është më e mirë.“
“Realiteti ekziston në mendjen e njeriut dhe askund tjetër.“
“Njerëzit flenë në mënyrë paqësore në shtretërit e tyre natën vetëm sepse janë të gatshëm ta bëjnë këtë në emër të tyre.“
“Në tërësi qeniet njerëzore duan të jenë të mira, por jo shumë të mira dhe jo mjaft të mira gjatë gjithë kohës.“
“Ne e dimë se askush nuk e merr pushtetin me qëllim të heqjes dorë prej saj.“
“Nëse doni të mbani një sekret, duhet ta fshihni atë nga vetja.“
“Politikanët, mashtruesit, hajdutët dhe tradhtarët nuk janë viktima, por bashkëpunëtorë.”. / KultPlus.com
Artisti dixhital është bërë hit në internet me punët e zgjuara dhe disi të ndryshuara në Photoshop.
Ai quhet Thomas Pohl, vjen nga Stuttgarti i Gjermanisë dhe ndërhyrjet e tij qesharake me Photoshop janë bërë një hit i vërtetë në Instagram, transmeton KultPlus.
Ai është frymëzuar nga filma, seriale, njerëz të famshëm nga jeta politike, kulturore dhe shoqërore dhe kultura pop në përgjithësi.
Jemi të sigurt se edhe veprat e tij të zgjuar dhe paksa të përdredhura do të të kënaqin edhe ty! / KultPlus.com
Fotografja Poulomi Basu shpreson që imazhet e saj të një lufte të përgjakshme, nën luftën e raportuar në Indi nuk do të rrisin vetëm vetëdijen, ajo dëshiron që fotografitë, të cilat qëllimisht ndërlidhin vijën midis së vërtetës dhe trillimit, për t’i shtyrë shikuesit të ndërmarrin veprime për racën, gjininë dhe drejtësia mjedisore.
“Unë në të vërtetë nuk bëj fotografi të bukura, jam e sigurt që ato mund të jenë poetike, por … më pëlqen në punën time që drita të shkojë me errësirën”, tha Basu.
Ajo është një nga katër fotografët e përzgjedhur për çmimin prestigjioz, ‘’Deutsche Börse’’, me punën e finalistëve aktualisht të ekspozuar në Galeria e Fotografëve të Londrës, deri në shtator.
Gjetjet e saj nxitën një udhëtim tre-vjeçar që e çoi fotografin në zonat e konfliktit në Indinë qendrore dhe lindore për të ndezur një dritë mbi njerëzit që luftonin, shumë prej tyre gra, dhe duke jetuar në mes të një konflikti gjysmë shekulli të gjatë në të cilin dhjetëra mijëra njerëz kanë vdekur, sipas Ministrisë së Punëve të Brendshme të Indisë.
Basu u nis për të eksploruar konceptin se “Në luftë, e vërteta është viktima e parë”, duke krahasuar imazhe fotografike gazetare që zbulojnë dhunën dhe vdekjen nga zemra e konfliktit, me portrete të skenuara, ekspozime të dyfishta kinematografike dhe dëshmi nga njerëzit e involvuar në luftime.
Lista e ngushtë dhe ekspozita e këtij viti, ‘’Deutsche Börse’’, e cila përfshin gjithashtu artistë kryesorë nga Kina, Algjeria dhe Meksika, pasqyrojnë katër qasje shumë të ndryshme. Por, secili pjesëmarrës kërkoi të përziente fotografinë me format e tjera të artit, sipas kuratorit Anna Dannemann.
Ndërkohë, instalimi i artistit algjerian, Zineb Sedira “Standing Here Wondering Who Way To Go”, u paraqet vizitorëve një argëtim të dhomës së saj të jetesës dhe i fton ata të eksplorojnë objekte, relike dhe imazhe nga historia ndërkulturore e familjes së saj.
Ndërsa Basu thotë se as ajo dhe as vizitorët e ekspozitës nuk ka të ngjarë të ndalojnë dhunën në këtë konflikt të gjatë, ajo shpreson që audiencat të kuptojnë kryengritjen si një konflikt feminist kundër dhunës seksuale dhe një betejë mjedisore për të ruajtur lidhjen e njerëzve indigjenë me toka dhe natyra.
“Unë dua që njerëzit të kuptojnë se kjo luftë në feminizëm është ende duke vazhduar dhe unë dua të kuptoj se ajo është e lidhur me drejtësinë mjedisore. Është një zonë luftë, nuk mund të pres të ndryshoj ligjet atje brenda natës. Por, ju mund të protestoni më shumë, të luftoni më shumë”, tha Basu.
“Çmimi i Fondacionit të Fotografisë Deutsche Börse 2021” është në Galerinë e Fotografëve në Londër, deri më 26 shtator 2021. /CNN/ CBC / KultPlus.com
Ermal Meta, këngëtari shqiptar me famë ndërkombëtare në Itali, ka zgjedhur që koncertin e tij të parë pas pandemisë, ta mbajë në 26 korrik në stadiumin “Air Albania” në Tiranë. Lajmin e shumëpritur për të gjithë e dha përmes një bisede online me kryetarin e Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, vetë artisti kaq i dashur në dy anët e Adriatikut.
“Koncerti është në datën 26 Korrik. Është koncerti i parë që do bëj për këtë vit, por edhe pas pandemisë. Do e bëj në stadiumin e Tiranës me ndihmën tuaj dhe me falënderime nga ana ime,” u shpreh ndër të tjera Ermal Meta. Kryebashkiaku Veliaj e ka quajtur një lajm fantastik për kryeqytetin, ndërsa veçoi si mjaft të rëndësishëm faktin se kjo do të jetë hapja më e bukur e stinës së koncerteve edhe për Arenën Kombëtare, që nuk ka mundur ende për shkak të pandemisë globale të organizojë evente artistike të përmasave të tilla. Kreu i Bashkisë, i cili këtë videocall e ndau edhe me ambasadorin italian në Tiranë, Fabrizio Bucci, nuk la pa përmendur edhe 30-vjetorin e eksodit të shqiptarëve në Itali.
“Do jetë koncerti i parë në stadium. Jam shumë i lumtur që e hapim stinën e koncerteve, por jam i sigurt që edhe Fabrizio është shumë i lumtur, sepse kanë kaluar plot 30 vjet nga eksodi, momenti ku shumë shqiptarë lanë vendin e tyre për të filluar një jetë të re në Itali, në kushte jashtëzakonisht të vështira, disa me anije, disa me gomone dhe ti je një histori suksesi i atij eksodi,” iu drejtua Veliaj këngëtarit Meta. Ambasadori Bucci u shpreh se nisja e turit të koncerteve të Ermal Metës ka surprizuar jo vetëm shqiptarët, por edhe italianët të cilët e kanë mirëpritur lajmin. “Këtu u “çmendën” të gjithë, italianë e shqiptarë. Të gjithë mezi po e presim,” u shpreh diplomati italian. Kryetari i Bashkisë Erion Veliaj nënvizoi se ky koncert do jetë falas për të gjithë. “Do hapim një faqe ku njerëzit mund të rezervojnë biletën fizikisht, por vetëm për të rezervuar vendin, pasi na duhet të respektojmë rregullat anticovid. Koncerti do të jetë falas, falë bashkëpunimit edhe me Ambasadën e Italisë në Tiranë dhe Federatën Shqiptare të Futbollit,” deklaroi Veliaj.
“Eksperienca ime me koncertet në Shqipëri ka qenë perfekte. E di që çdo gjë është në duar të sigurta, kështu që mezi pres,” e mbylli bisedën e tij Ermal Meta./ Java News / KultPlus.com
Teatri i Qytetit të Gjilanit ka paralajmëruar për premierën e tretë për këtë vit e cila njëkohësisht e përmbyllë pjesën e parë të vitit në këtë teatër, shkruan KultPlus.
Pas dy premierave të suksesshme (“Kosovo for dummies” dhe “E vërteta”) tashmë vjen premiera e shfaqjes “Prindërit e së ardhmes” bazuar në tekstin “Bright ideas” nga Eric Coble.
Nën regjinë e Shkelzen Berishës, “Prindërit e së ardhmes” përmes një zhanri të përkushtuar të komedisë së zezë, synon të prekë prindërit urban e modern të cilët bëjnë gjithçka, përpiqen, konkurrojnë mes vete dhe nuk ndalen në asnjë moment derisa fëmijëve të tyre t’u japin përparësi e status të lartë formimi intelektual.
Sa larg do të shkonit për fëmijën tuaj? Për Gëzim dhe Xhensila Gashi (Çiftin e shfaqjes), pyetja nuk është më hipotetike. Djali i tyre tre vjeçar, Gjini, është në listën e pritjes për t’u futur në Akademinë e Zhvillimit të Fëmijërisë së Hershme, kopsht ky parashkollor – dhe të gjithë e dinë që sapo të regjistroheni aty, jeta juaj do të zhvillohet me lehtësi të lavdishme. Gëzimit dhe Xhensilas u është dashur të punojnë e përplasen gjithë jetën e tyre për të arritur deri këtu … dhe tani ata janë vetëm një darkë “fatale” larg suksesit përfundimtar si prindër: Zgjedhja e duhur për fëmijën e tyre. Kjo komedi e errët pasqyron e përcjellë Makbethin e Shekspirit derisa çifti Gashi ndjekin një rrugë drejt shkatërrimit në ndjekje të dëshirave të tyre disi irracionale, ose të paktën pritjeve irracionale.
Ju kurrë nuk do të mund ta shihni një kopsht në të njëjtën mënyrë si e keni parë deri tani përsëri!
Shfaqja vjen më datë 28 qershor, ora 19:30.
Në shfaqje luajnë: Aurita Agushi, Avni Shkodra, Safete Mustafa Baftiu, Gani Rrahmani, Kaltrinë Zeneli, Emine Toska.
Kompozitor: Trimor Dhomi Kostumet: Alma Krasniqi Skenografia: Bekim Korça Asistent regjisor: Artan Selimi Koordinator i korit: Artan Jerliu
Kori i fëmijëve: Bora Maliqi, Adni Arifi, Anesa Arifi, Ikona Kqiku, Rron Muja, Arbi Bajrami, Dior Thaqi. / KultPlus.com
Sonte, trupa rezidente e Qendrës Artpolis sjell leximin skenik “Lojëra në Oborrin e Pasmë”, me autore Edna Mazyac të shqipëruar nga Artur Lena dhe nën regjinë e Zana Hoxhës, në Parkun e Qytetit në Prishtinë, shkruan KultPlus.
Ngjarja zë vend në vitet 1988-91 në këndin e lojërave të qytetit Kibuts të Izraelit, në të cilën trajtohet dukuria e ngacmimeve seksuale, një dukuri kaq prezente edhe në shoqërinë tonë.
Në qendër të kësaj vepre është përdhunimi i një vajze 15 vjeçare nga katër djem të rinj në oborrin e pasmë, por mbi të gjitha gjyqi publik që i bëhet viktimës, e cila pëson edhe një dhunim të dytë ligjor, pasi “ishte ajo që e nxiti dhunimin”.
Këtë lexim skenik para publikut do ta prezantojë trupa artistike rezidente e Qendrës Artpolis me aktorët si: Zhaneta Xhemajli, Mikel Markaj, Edlir Gashi, Ismail Kasumi, Blerta Gubetini dhe Art Pasha, duke filluar nga ora 20:00.
Ky lexim skenik përkrahet nga KCSF dhe CFD. / KultPlus.com
Në kuadër të aktiviteteve të tij kulturore, PEN-i i Kosovës organizon promovimin e librit të historianit kosovar Muhamed Mufaku “Figura shqiptare në Lindjen e mesme: shek.XVI-XX”, i cili doli këto ditë në Shkup, Prishtinë e Tiranë në botim të shtëpisë botuese Logos-A.
Ky libër, i cili vjen si frytë i punës shumë vjeçare (1989-2018) e autori si profesor i Lindjes së mesme në disa universitete jordaneze, i dedikohet “Veteranit të gazetarisë shqiptare për Lindjen e mesme” Nehat Islami. Edhe pse libri kap një hapësirë të madhe kohore e gjeografike (prej Turqisë deri në Jemen), autori më shumë u përqendrua në shek.XX, mu atëherë kur “Lindja e mesme” mori pamjen e tashme me shumë shtete që ishin pjesë të Perandorisë osmane. Duke hetuar interesim më të madh në mesin e shqiptarëve për Lindjen e mesme prej shtatorit 2020, autori thekson në parathënie se libri ashtu si është mund të ndihmojë lexuesin shqiptar të kuptojë më mirë zhvillimet në Lindjen e mesme në shek.XX, pasi që kemi disa figura shqiptare që kanë pasur rolin e vet në ato zhvillime.
Në promovim të këtij libri, i cili mbahet të mërkurën 30 qershor në orën 14:00 në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, merr pjesë edhe shkrimtari dhe ish ministri i jashtëm i Shqipërisë Besnik Mustafa. / KultPlus.com
Projekti i Manifesta 14 është eksperiment i provuar për herë të parë me një metodologji të re për urbanizëm me burim të hapur. Është vështirë të gjendet një laborator jetese më i mirë se Prishtinë, një kryeqytet i ri me energji të fuqishme nga baza e hierarkisë që po ndryshon marrëdhënien me hapësirën publike, shkruan KultPlus.
Projekti për Manifesta 14 në Prishtinë shtyn para hulumtimet e CRA-së për metodologjitë me burim të hapur për procesin e dizajnimit, gjë që vazhdon tash e një dekadë. Qëllimi përfundimtar i qasjes me burim të hapur është të transformohet arkitektura “nga një mekanizëm i pandryshueshëm mbarimi prej lart poshtë në një sistem gjithëpërfshirës, transparent dhe ekologjik me qasje prej poshtë lart – edhe nëse prapëseprapë përfshin mekanizma prej lart poshtë”. Me kalimin e kohës, kjo qasje është përkthyer në një varg projektesh dhe ekspozitash të shumanshme të zhvilluara ndërkombëtarisht nga CRA.
Manifesta është themeluar në fillim të viteve të 90-ta si përgjigje ndaj ndryshimeve politike, ekonomike dhe shoqërore si pasojë e përfundimit të Luftës së Ftohtë dhe rënies së Perdes së Hekurt. Nga etablimi i saj Bienale Nomade Evropiane – një rrjet gjithevropian për artet bashkëkohore që ndryshon lokacionin çdo dy vjet – kjo ngjarje gjithnjë e më shume po e forcon qasjen e saj ndërdisiplinore. Duke filluar nga edicioni i vitit 2018, Fondacioni Manifesta ka ftuar praktika ballore të dizajnit për zhvilluar edhe hulumtime para bienales, edhe plane afatgjate për identifikimin e strategjive, lokacioneve, komuniteteve dhe temave kyçe të mundshme për qytetet e përzgjedhura. Studimi urban i Manifesta 12 (2018), i zhvilluar nga OMA, është përqendruar në Palermon dhe rolin e tij si integrues kulturor. Studimi urban i Manifesta 13 (2020), i zhvilluar nga MVRDV, ka eksploruar qytetin e Marsejës. Për Manifesta 14 në Prishtinë, kryetari i Prishtinës Shpend Ahmeti dhe drejtorja e Manifestës Hedwig Fijen, kanë emëruar Carlo Ratti Associati për të zhvilluar studimin urban për kryeqytetin e Kosovës.
Përbrenda edicionit të 14 të Manifestës që do të mbahet në Prishtinë, Manifesta po përpiqet të sjell ndryshime të mëdha në politikat e bienales; një nga to është mbështetja dhe bashkëkrijimi i zgjidhjeve të qëndrueshme dhe relevante artistike në mënyrë që të rritet kapaciteti kreativ. Kjo do të bëhet në bashkëpunim të ngushtë me qytetarët e Prishtinës dhe komunitetet artistike e qytetare për të ushqyer lidhshmërinë me natyrën dhe për ta rinuar marrëdhënien e tyre me të, ndërkohë që do të bëhet ndërgjegjësim më i madh për realitetet aktuale. Metodologjia e Carlo Ratti Associati, e cila përqendrohet në urbanizmin pjesëmarrës, do ta forcojë misionin e Manifesta 14 për të punuar me komunitetet me qëllim të krijimit të zgjidhjeve të qëndrueshme urbane.
Për të folur rreth prezantimit të ndërhyrjeve të para urbane në Prishtinë dhe ardhjen e Manifestës në Prishtinë, të pranishëm ishin panelistët si: drejtori i Komunës së Prishtinës Shpend Ahmeti, drejtoresha e Manfiesta Hedwig Fijen, zv.ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit Daulina Osmani dhe themeluesi i firmës për dizajn dhe inovacion të CRA-së, Carlo Ratti.
Kjo ngjarje nisi me fjalën e drejtoreshës themeluese të Manifesta, Hedwig Fijen, e cila foli rreth ndërhyrjeve të para që tashmë kanë filluar në Prishtinë.
“Tanimë janë zbuluar ndërhyrjet e para simbolike në Prishtinë që do të bëhen nga zyra e dizajnit dhe novacionit CRA-Carlo Ratti Associati. Në mars 2021, CRA-ja është përzgjedhur të zbatojë vizionin urban të Manifesta 14 për Prishtinën. Vizioni urban informon mënyrën se si Manifesta 14 do të marrë trajtë brenda kontekstit lokal, por edhe të hulumtoj se si qyteti i Prishtinës mund të transformohet duke rimarrë hapësirën publike nga qytetarët e tij”, ka thënë Fijen.
Sipas saj, Carlo Ratti ka folur për gjetjet fillestare nga hulumtimet e CRA-së që janë kryer gjatë tre muajve të fundit, si dhe ka dhënë vizionin për mënyrën se si do të mund të zhvillohej Qyteti i Prishtinës në të ardhmen sipas një skeme me burim të hapur duke propozuar një metodologji të re që përqendrohet në urbanizmin pjesëmarrës, gjë që do të provohet në Prishtinë për herë të parë.
“Metodologjia përbëhet nga tri faza të ndryshme. Faza fillestare, e cila ka ndodhur në fillim të marsit 2021, është sjellë rreth shqyrtimit të një numri të madh hartash të Prishtinës, kryesisht për t’i parë hapësirat publike të qytetit. Kjo ka ndihmuar për ndriçimin e modeleve të ndryshme hapësinore dhe shoqërore, si dhe për të shquar vende kyçe – sheshe dhe rrugë, parqe dhe hapësira të gjelbra – që tani për tani nuk përdoren mjaft ose që keqpërdoren. Gjatë verës 2021, si pjesë e fazës së dytë të projektit, këto vende do të bëhen lokacione të një vargu ndërhyrjesh të përkohshme urbane, duke sugjeruar mënyra alternative për atë se si mund të rimerret hapësira publike”, thotë Fijen.
Për Fijen, në fazën e tretë, njerëzit do të kenë mundësinë të “votojnë me këmbë”: pra, të japin komente të drejtpërdrejta mbi veprimet e dizajnit. Ky mekanizëm i reagim-vlerësimit do të kontribuojë për të kuptuar se cili intervenim duhet të ruhet dhe të konsolidohet për të ardhmen e kryeqytetit të Kosovës, kështu duke nxitur evoluimin e vazhdueshëm të qytetit.
“Është çast unik për jetën urbane. Emergjenca shëndetësore e vitit të shkuar jo vetëm që i ka bërë qytetet të panevojshme, por në fakt ka vepruar si katalizator për novacion. Kjo na mundëson të ri mendojmë hamendësimet për atë se si i duam qytetet – si interpretim urban i asaj që ekonomisti Joseph Schumpeter ka quajtur “shkatërrim kreativ”. Ç’ është e vërteta, nuk është e mundur të dihet se cili transformim është më i miri pa e provuar fillimisht, andaj kjo është çfarë do të fillojmë të shqyrtojmë këtë verë. Ftojmë të gjithë njerëzit të ndajnë vlerësimet e tyre me ne për ndërhyrjet urbane dhe të kontribuojnë në evoluimin gjithnjë e më të hovshëm të Prishtinës’’, përfundon Fijen.
Tutje, për të folur rreth buxhetit dhe problemit mes hapësirave publike dhe privatizimit, foli kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti.
“Tashmë janë bërë më shumë se 2 vjet që Prishtina e fitoj të drejtën që të jetë nikoqire e Manifestës dhe që atëherë ne kemi pritur që të kemi shumë vizitorë. Ideja e Manifestës nuk është vetëm numri i vizitorëve që ta shohim se si ta përdorim këtë mbledhje të urbanistëve, disajnerëve, arkitektëve dhe artistëve që të bëjnë diçka për Prishtinën’’, ka thënë Ahmeti.
Sipas tij, në qoftë se ekziston një betejë që bëhet në Prishtinë që një kohë të gjatë është ajo mes privates dhe publikes ku që nga viti 1999 nuk ka pasur ndonjë betejë më të vështirë.
“Pas diskutimeve të gjata, ne si Komunë kemi kërkuar nga Manifesta që tema kryesore të jetë si ti ruajmë hapësirat publike dhe çfarë efekti do të kenë ato. Si Komunë kemi shpenzuar rreth 5 milionë euro nga buxheti jonë që ta blejmë hapësirën e Fabrikës së Tullave dhe Shtëpinë e Mallrave apo Ish-Gërminë, të cilën po ashtu e kemi blerë me një vlerë rreth 2 milionë euro”, shpalos Ahmeti.
Për Ahmetin, ideja që këto objekte të mbrohen nga privatizimi është kryesore sepse hapësirat publike duhet të mbrohen, ndërsa edhe Pallatin e Rinisë dhe Sportit dhe Hotel Grandi, duhet të mbrohen me patjetër nga deformimet potenciale që mund të vijnë.
Kurse, tutje ka folur edhe zv.ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Daulina Osmani.
“Manifesta, një prej bienaleve më të veçanta të Evropës që prej viteve të 90-ta, kërkon të decentralizojë qasjen e qendrave artistike. Manifestën e shohim si një mundësi që vetë shoqëria jonë të bëhet pjesë integrale e këtij laboratori socio-kulturor. Andaj, Manifesta vjen në Prishtinë në një periudhë shumë të veçantë kulturore ku Kosova tashmë numëron 103 festivale kulturore me kapacitete të reja edukativo-arsimore’’, ka thënë Osmani.
Sipas saj, ky është një moment i veçantë ku Kosova po e pret një platformë e leximit, eksperimentimit dhe ndërtimit të kapaciteteve të reja, gjithmonë në shërbimin e një niveli të lartë ku Manifesta të organizohet si një ngjarje shumë e rëndësishme në një vend të Ballkanit.
“Kosova që nga shekulli XX, ka kaluar në etapa të ndryshme socio-kulturore dhe politike, duke e formësuar shoqërinë tonë të larmishme duke e gdhendur opinionin e tyre se si organizohet kultura në hapësira publike për arsye se ka kaluar nëpër sisteme që i kanë formësuar vetë për të krijuar një qasje ndaj objekteve arkitektonike”, përfundon Osmani.
Po ashtu, vetë partneri themelues i zyrës për dizajn dhe novacion të CRA-së dhe profesori në Massachusetts Institute of Technology, Carlo Ratti ka folur rreth ndërhyrjeve të para urbane të Carlo Ratti Associati në Prishtinë.
“Ndërhyrja e parë simbolike do të ndodhë në një hapësirë që më parë ka qenë e lënë pas dore, në Fabrikën e Tullave – i cili është lokacioni më i rëndësishëm pasindustrial i qytetit – dhe do të shndërrohet përkohësisht në një hapësirë të komunitetit. Përmes krijimit të një “dhome urbane të ndejës”, ndërhyrja ka për qëllim të nxisë debat për mënyrat se si hapësira mund të përdoret nga qytetarët e Prishtinës, si mund të bëhet e qasshme për komunitetet dhe si mund të bëhet pjesë e infrastrukturës së qytetit”, thotë Ratti.
Sipas tij, krahas ndërhyrjes urbane në Fabrikën e Tullave, një lokacionin i dytë po ashtu do t’i nënshtrohet metodologjisë së CRA-së. Kjo do të ndodhë në ish-Librarinë Hivzi Sylejmani, një ndërtesë e fillimit të shekullit të 20-të që ka një oborr të vogël e të këndshëm, por që aktualisht është i paqasshëm, edhe pse gjendet në qendër të qytetit.
“Bashkë me komunitetet lokale dhe studentët nga Fakulteti i Arkitekturës i Universitetit të Prishtinës , Manifesta 14 synon t’i jep trajtë një hapësire alternative komunitare për lagjen dhe përmes këtij veprimi shpreson të tregojë se si hapësirat e braktisura publike mund të shndërrohen në vende ku mund të ndërveprojë komuniteti. Edhe Fabrika e Tullave, edhe ish-Biblioteka do të përdoren si vendngjarje për edicionin e ardhshëm të Manifestës në vitin 2022 dhe janë pjesë e vizionit të saj për riaktivizimin dhe rimarrjen e hapësirës publike në Prishtinë’’, përfundon Ratti.
Kështu krejt në fund, të pranishmit patën mundësinë të shtrojnë pyetje rreth gjithë asaj se çka është prezantuar sot.
Manifesta është themeluar dhe drejtohet nga historiania holandeze e artit Hedwig Fijen. Çdo edicion i ri financohet individualisht dhe menaxhohet nga një ekip i përhershëm i specialistëve ndërkombëtarë.
Qytetet e ardhshme nikoqire të Manifesta:
Manifesta 14, Prishtinë (Kosovë, 2022)
Manifesta 15, Barcelona (Spanjë, 2024)
Manifesta 16, Ruhr Area (Gjermani, 2026) / KultPlus.com
Botime, konferenca shkencore, ekspozita e aktivitete të përbashkëta do të jenë projektet e përbashkëta mes Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Muzeut Historik Kombëtar. Nëpërmjet një protokolli të bashkëpunimit, të nënshkruar të enjten, të dyja palët kanë rënë në ujdi edhe për bashkërendim për projektin kapital “Histori e shqiptarëve”.
Me shkëmbim botimesh e bashkërendim programesh, institucionet albanologjike e ato muzealenë Shqipëri po synojnë t’i çojnë përpara nismat e përbashkëta albanologjike.
Në këtë fokus është edhe projekti kapital “Historia e shqiptarëve”, në përpilimin e së cilës tashmë janë përfshirë akademitë në të dyja anët e kufirit.
Të enjten, Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike në Akademinëe Shkencave të Shqipërisë, si dhe Muzeu Historik Kombëtar kanë nënshkruar një protokoll bashkëpunimi.
Përmes tij të dyja palët janë ujdisur që të institucionalizojnë një bashkëpunim të qëndrueshëm në arritjen e objektivave dhe qëllimeve të përbashkëta për këtë vit.
“Seksioni i Shkencave Shoqërore dhe Albanologjike i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe Muzeu Historik Kombëtar pranë Ministrisë së Kulturës bien dakord të institucionalizojnë me anë të këtij protokolli një bashkëpunim të qëndrueshëm në arritjen e objektivave e të qëllimeve të përbashkëta”, thuhet në këtë protokoll, i cili është afishuar në faqen zyrtare të institucionit më të lartë akademik në Shqipëri.
Sipas nenit 2, të dyja palët nënshkruese janë pajtuar që ta njoftojnë njëra-tjetrën me programet e punës, ashtu që bashkëpunimi të jetë i përsëritshëm periodikisht.
Po ashtu, siç është paraparë në këtë protokoll, Akademia e Shkencave është zotuar se do të sigurojë pjesëmarrjen e anëtarëve të saj në procesin e rikonceptimit e të pasurimit të linjës muzeale. Po kështu, edhe Muzeu Historik Kombëtar do të kontribuojë me kapacitetet e tij njerëzore dhe me fondet e fonotekës në realizimin e projektit madhor “Histori e shqiptarëve”.
Siç përcjell kumtesa e ASh-së, drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Dorian Koçi, ka shprehur kënaqësinë për bashkëpunimin që do të sjellë ky protokoll.
“Lidhjet që Akademia ka me historinë dhe punën që po bën për hartimin e saj do të krijojnë një marrëdhënie të mirë të shkëmbimit të eksperiencave ndërmjet dy institucioneve, ndaj këto bashkëpunime janë të mirëpritura”, ka thënë Koçi.
Ndërkaq akademik Pëllumb Xhufi citohet të ketë thënë se Muzeu Historik Kombëtar ka një personel të formuar e të denjë. Sipas tij, ky bashkëpunim do të ndihmojë edhe më shumë në realizimin e projektit madhor “Histori e shqiptarëve”. / KultPlus.com
Në një ditë si kjo e sotmja, më 25 qershor të vitit 1934 kanë dalë bashkë në një fotografi Musine Kokalari dhe Drita Kosturi.
Musine Kokalari dhe Drita Kosturi, dy mike, studente të Universitetit të Romës, e para për letërsi dhe filozofi, e dyta për mjekësi, së molisun të asaj kohe. Por, kjo nuk “mjaftonte“ për regjimin, i cili u dha si “shpërblim” dhjetra vite burg dhe internim. Megjithëkëtë, qendresa e tyre ishte dinjitoze. Është e pashëmbullt sfida që Musineja i bëri trupit gjykues. “…Unë mendoj ndryshe nga ju, por e dua vëndin tim. Ju po më dënoni për idetë e mia. Unë nuk kërkoj falje, sepse nuk kam bërë asnjë faj!”- do të shprehej ndër të tjera ajo.
Kurse Drita, si mjeke që ishte, u bënte shërbim të burgosurve të sëmurë dhe të tjerëve që dilnin nga qelitë me kocka të thyera… Për këtë ka shkruajtur me admirim edhe At Zef Pllumi tek “Rrno për me tregue”, ku ndër të tjera fikson në libër dhe një amanet qē Padër Pali i len At Zefit për Dritën:
“Sakrificat e saj për mue, kurrë nuk do t’i harroj. Po të porosis që, në kjoftë se vjen ndoniherë dita e lirisë, ajo duhet konsiderue si mike e Urrdhnit Françeskan”.
Ndonëse e re në moshë, pianistja kosovare Melisa Ibrahimi deri më tani shënon një numër të madh çmimesh nëpër garë të ndryshme ndërkombëtare për piano, shkruan KultPlus.
Rusia, Serbia, Gjermani e Londra tashmë veç janë njoftuar me talentin e saj, ku në gara të ndryshme të organizuara në këto vende, ajo ka arritur të dalë shpesh triumfuese.
Ndërsa tashmë Melisa ka njoftuar për një tjetër arritje. Është Suedia vendi i cili përmes garës “The Nordic Piano Competition-Northen Lights” 2021 ka shpërblyer pianisten kosovare me vendin e tretë.
Për këtë fitore ka njoftuar vetë Melisa duke e konsideruar si një fitore mjaft të rëndësishme.
“Edhe nje fitore shume e rendesishme, •Vendi i III-te medalje e Bronzte ne International “The Nordic Piano Competition-Northen Lights” 2021 Suedi, ne kategorin vetem me veprat e kompozitorit F.LISZT”, ka shkruar Melisa teksa tutje ka treguar se vepra e interpretuara nga ajo është zgjehdur gjithashtu të jetë në live stream në kanalin “TrueArtTV” në fillim të muajit korrik.
Përveç tjerash, ky çmim i fituar nga Melisa, përfshinë edhe propozimin e jurisë për vazhdimin e karrierës në ndonjë nga Universitetet e ndryshme të botës.
Pjesë e jurisë në këtë garë ka qenë edhe pianisti Tony Yike Yang që ishte fitues i vendit të 5-të në garën “XVII International Chopin Piano Competition” 2015.
Ky çmim dhe diplomat e garës do t’i shërbejnë Melises për të mirë pasi pranohen nga të gjitha Universitetet e botes.
Si cdo herë, Melisa nuk harron të falënderoj profesoreshën e saj Alberta Troni të cilën e konsideron si më meritoren për të gjitha këto suksese.
“Per çmimet dhe te gjitha sukseset e mija padyshim qe meritat me te medha i ka Profesoresha ime Alberta Troni. I jam falenderuese gjithmone per mbeshtetjen , punen, perkrahjen e madhe dhe cdo gje qe me ofron!”, ka shkruar Melisa. / KultPlus.com
Me 1 Korrik 2021, në Prishtinë, nga komuniteti LGBTI, përkrahës dhe aktivistë, do të organizohet Parada e Krenarisë në Kosovë, përcjellë KultPlus.
Paradës do t’i paraprijnë aktivitete të shumta të Javës së Krenarisë që do të zhvillohen në datat 28, 29 dhe 30 Qershor. Parada e Krenarisë do të mbahet me 1 Korrik me fillim nga ora 11:30 në sheshin “Skënderbeu” dhe do të përfundojë në sheshin “Zahir Pajaziti” në Prishtinë duke u përmbyllur me një festë.
Këtë vit, Java e Krenarisë sjellë në pah çështjen e Kodit Civil dhe martesave të seksit të njëjtë.
Motoja e Javës së Krenarisë për këtë vit është: “Bashkë dhe Krenarë.”
Përmes sloganit “Bashkë dhe Krenarë” bëjmë thirrje për solidaritet, barazi, drejtësi dhe ndryshim shoqëror. Bashkë – sepse qëllimi jonë është të qëndrojmë Bashkë ndaj çdo sfide, e vetëm të bashkuar mund të arrijmë të krijojmë një shoqëri të barabartë dhe të dinjitetshme, në të cilën mund të jetojmë Krenarë.
Krenarë – sepse personat LGBTI+ janë pjesë e pashmangshme e çdo segmenti shoqëror, dhe krenarë me orientimin dhe identitetin e tyre.”
Përmes aktiviteteve përgjatë Javës së Krenarisë, synohet fuqizimi i personave LGBTI për t’u perballur me diskriminimin e përditshmën në Kosovë.
Java e Krenarisë edhe këtë vit do të adresojë çështje të gjendjes aktuale të personave LGBTI në shoqërinë kosovare, e cila vazhdon të mos i trajtoj personat LGBTI si të barabartë.
Gjithashtu, Parada e Krenarisë synon të fuqizoj personat LGBTI për tu përballur me diskriminimin e përditshmen në Kosovë.
Organizatorë janë Qendra për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore (CSGD) dhe Qendra për Liri dhe Barazi (CEL) me organizatat partnere Civil Rights Defenders (CRD) dhe Nisma e të Rinjëve për të Drejtat e Njeriut (YIHR KS).
Organizatorët ftojnë institucionet, përfaqësuesit e shoqërisë civile, aktivistët dhe të gjithë qytetarët e Kosovës të bashkëngjiten në Paradën e Krenarisë që kjo paradë të shërbejë që shoqëria jonë të jetë më tolerante, pranuese, të çmojë diversitetin në mënyrë që çdo person të ndjehet i\e lirë pavarësisht racës, etnisë, ngjyrës, gjinisë, orientimit seksual, identitetit gjinor, gjuhës, fesë ose të tjera. / KultPlus.com
