Realitetet mizore të Luftës së Parë Botërore që janë dëshmuar nga ushtarët në të gjithë botën, janë risjellë sërish në fokus në një seri fotografish të ripunuara me ngjyra në mënyrën më të duruar dhe realiste.
Në imazhe shihen luftëtarë britanikë në llogoret e ferrit, dhe kavaleria indiane përkrah tyre në betejën e Somme në 1916.
Të tjera imazhe mahnitëse sjellin ushtarë kanadezë në Betejën e Amiens në 1918 në Francë, “fuzilierët” britanikë në barkat e betejës së Gallipoli pranë Turqisë në 1915, ose valën e dytë të trupave të Rusisë që presin të mësyjnë në Ukrainë në 1917.
Fotot origjinale bardhë e zi janë ngjyrosur me dhimbje e dashuri nga elektriçisti uellsian Royston Leonard, 56 vjeç nga Kardifi, përcjell KultPlus.
Ai tha: “Këtë e bëra për të kujtuar gjeneratat e humbura nga të gjitha pjesët e botës, që ishin aq të rinj dhe u zhdukën në miliona. Prandaj ne nuk duhet të lejojmë kurrë që kjo të ndodhë përsëri. E kemi bërë këtë dy herë, prandaj ju nxis t’i shikoni fotot dhe më pas të vendosni vetë”.
Në Luftën e Parë Botërore gjetën vdekjen 9 milionë luftëtarë dhe 13 milionë civilë, dhe ajo ishte kontribuese për pandeminë e gripit spanjoll në 1918, që vrau 50 deri në 100 milionë njerëz. /tch/ KultPlus.com
Filmi i parë Shrek doli në vitin 2001, gjashtë vjet pasi të drejtat u fituan fillimisht nga DreamWorks.
Shrek-u është protagonisti i filmit, i historisë së tij, një shembull kryesor i anti-heroit në veprim.
Ai heziton ta braktisë moçalin e tij, e jo më të rrëzojë Farkuadin, mbretin antipatik. Të gjitha veprimet e tij janë të motivuara thjesht nga dëshira për të fituar moçalin dhe, më vonë dashurinë për Fionën.
Ky ndërtim karakterial siguron një thelb emocional, i cili, së bashku me mësimin e rëndësishëm që marrim nga dialektika e personazhit të Shrekut, na bën që ne të lidhemi me të në një nivel përjetimi. Me pak fjalë, ne interesohemi dhe kujdesemi për Shrekun.
Në të vërtetë, historia e Shrekut fillon me një libër të vitit ’90-të nga William Steig, me titull thjesht “Shrek”.
Jo shumë fansa të filmit janë në dijeni të kësaj vepre, ndërsa ndikimi kulturor i këtij libri është i papërfillshëm. Rëndësia e saj është e kufizuar në të qenit thjesht gjeneza e Shrekut, pasi ne e kemi njohur atë nëpërmjet filmit.
Të gjithë elementët e Shrekut modern janë në libër. Karakteristikat e gomarit dhe Fiona për shembull. Ashtu si prindërit e Shrekut, të cilët mungojnë dukshëm në përshtatjen filmike.
Pamja e Shrekut është e ngjashme, por jo identike. Shenja dalluese me veshët si lepur janë, së bashku me lëkurën e gjelbër.
Por, në punën e ilustruar të Steig, Shreku paraqet një përplasje të çuditshme në kokën e tij.
Evolucioni i Shrekut është i rëndësishëm. Shreku i Steig është një krijesë e tmerrshme, duke e marrë direkt nga rrënjët mitologjike dhe folklorike indoevropiane (etimologjia e saktë e “ogre” është e paqartë).
Shreku Modern është një krijesë mjaft e arritshme, e cila, në të njëjtën kohë, shfaq të dyja tiparet arketipike të Ogresit dhe, në të njëjtën kohë, i nxjerr ato në mënyrë të qartë për satirë.
Prandaj, Shreku modern ka lindur nga ballafaqimi i të dyve.
Të drejtat për një përshtatje filmike të Shrekut të Steig-ut u blenë nga Steven Spielberg në 1991. Sidoqoftë, ai neglizhoi të bënte gjë me të, dhe të drejtat u rifituan në 1995 nga Jeffrey Katzenberg, bashkëthemelues i DreamWorks.
Arsyeja se pse Spielberg nuk bëri asgjë me Shrek është një pyetje interesante. Sidoqoftë, duhet të vërejmë se Spielberg vetë e pa qartë vlerën e Shrekut.
Një nga regjisorët më të njohur të filmave mendonte se ky anti-hero i madh mbartte vlera. A ishte Shreku i rreshtuar për të qenë ET-ja i ardhshëm? Në çdo rast, DreamWorks ishte studio e re asokohe.
Shreku nuk ishte shëtitja e tyre e parë e animuar, por ishte padyshim i pari që pati brohoritje absolute në debutimin e zakonshëm.
Filmi i parë Shrek doli në vitin 2001, gjashtë vjet pasi të drejtat u fituan fillimisht. Në vend që të zbresë ose në një rrugë tradicionale të animacionit ose në një hibrid të veprimit të drejtpërdrejtë/CGI, Shrek u animua plotësisht duke përdorur kompjuterin për të krijuar imazhet.
Sot ne e marrim këtë si të mirëqenë – me Disney/Pixar që është kampioni aktual në këtë spektër, por në atë kohë ishte një gjë e rrallë, shkruan Medium.
Në këtë mënyrë, Shrek fjalë për fjalë kapërceu tranzicionin analog-digjital, çka përbën një trashëgimi të rëndësishme në historinë kinematografike.
Rezultati i përshtatjes së kësaj qasjeje ishte një film shumë i bukur që audiencat ishin në gjendje ta përjetonin në një mënyrë të re dhe emocionuese. Unë argumentoj se lidhja Shrek-audiencë shkon më thellë se kjo.
Audiencat lidheshin me Shrek në një nivel themelor, kryesisht të nënvetëdijshëm. Ne mund ta shohim këtë përmes një analize se si Shrek paraqitet në Shrek.
Siç u tha më parë, Shreku modern është një karakter shumë më i pastër dhe i arritshëm sesa Shreku i Steig. Gjithçka rreth tij është e rrumbullakosur në modelin e karakterit, pavarësisht se gjoja është një Ogre i neveritshëm. Kjo shtrihet edhe në aspekte të tjera të karakterit.
Në vend që të ketë një personalitet të neveritshëm, Shrek tregohet që është një personazh vërtet i butë, i cili detyrohet të futet në situata poshtërimi nga përndjekja e një shoqërie që i frikësohet atij.
Për ta sqaruar, Shrek është një personazh i fuqishëm, sepse u drejtohet pritshmërive tona estetike në një mënyrë jashtëzakonisht elegante.
Ne qeshim me batutat e tij, simpatizojmë dëshirën e tij për një jetë të thjeshtë dhe dashurinë për Fionën, ndërsa në të njëjtën kohë pritshmëritë tona sfidohen.
Shrek është heroi më pak i mundshëm, por përfundon duke shpëtuar ditën shumë herë. Në këtë pikë, vlen të përmendet toni i humorit në filmat Shrek, të vendosur në filmin e parë të Shrek-ut. Ne tashmë kemi mbuluar se si Shrek lind nga kontradiktat, por zbulojmë se ky parim vlen për gjithçka tjetër në film.
Vendosja e filmit është Far Far Away, një vend ku jetojnë personazhet e përrallave, por gjithmonë me një përmbysje. / KultPlus.com
Në Zvicër është hapur një tjetër shkollë e gjuhës shqipe në komunën Aadorf të Kantonit të Thurgaut. Mësimi do të zhvillohet çdo të mërkurë në orën 16:00.
Lajmi bëhet i ditur nga Ambasada e Shqipërisë në Bern: “Në vijim të punës për masivizimin e mësimit të gjuhës shqipe në Diasporë, “Shkolla Shqipe” në mbështetje të vazhdueshme nga Ambasada e RSH në Bern, hap dhe një degë të mësimit të gjuhës, kulturës e historisë shqiptare. Mësimi në këtë shkollë zhvillohet çdo të mërkurë, nga ora 16:00 me mësuese Feride Liçolli”, shkruhet në njoftimin e Ambasadës.
Ambasada e Republikës së Shqipërisë, gjithashtu u bën thirrje të gjithë prindërve dhe fëmijëve të moshës shkollore të bashkohen në këtë përpjekje për të ruajtur e promovuar gjuhën, kulturën, traditat e historinë Atdhetare. /diasporashqiptare/ KultPlus.com
Quo Vadis, Aida?”, film i regjisores nga Bosnje e Hercegovina, Jasmilla Zhbaniq, i nominuar për Çmimin Oscar në kategorinë për filmin më të mirë jashtë botës anglishtfolëse, është rekomanduar për tu parë nga ish-sekretarja amerikane Hillary Clinton.
Filmi flet për gjenocidin në Bosnje e Hercegovinë. Në film luan edhe aktori shqiptar Alban Ukaj.
Personazhi kryesor është Aida – një përkthyese për Kombet e Bashkuara – e cila përpiqet të shpëtojë familjen e saj, pasi ushtria e Republikës Sërpska merr kontrollin e Srebrenicës.
Nëpërmjet llogarisë së saj në Twitter, Hillary Clinton ka rekomanduar filmin që rrëfen gjenocidin në Srebrenicë në prag të shpalljes së çmimeve akademike. / KultPlus.com
For anyone catching up on their Oscars viewing this weekend, I’d recommend “Quo Vadis, Aida.” Telling the story of the Srebrenica massacre through one woman’s race to save her family, it’s an unsparing look at how genocidal violence happens. https://t.co/McUpggcmPd
Promovimi i librave si: ‘’Me ekzistu është vetë kuptimi” nga Sibel Halimi dhe “Mjegulla” nga Dhurata Hoti, si dhe promovimi i punës së rezidentes Katarina Saric, e cila është pjesë e programit të shkrimtarëve në rezidencë “Prishtina nuk ka lumë”, erdhën pikërisht në Teatrin Oda me rastin e shënimit të Ditës Botërore të Librit, ngjarje kjo e organizuar nga Qendra Multimedia, shkruan KultPlus.
Në një ditë kaq të rëndësishme nisi edhe diskutimi rreth letërsisë, prozës dhe poezisë, diskutim ky i moderuar nga Aurela Kadriu, e cila shprehet e kënaqur që sot do të diskutonte me tre gra të cilat sipas saj janë shumë të suksesshme, qoftë në punën letrare e poashtu edhe në profesionet e tjera të tyre.
Fokusi kryesor në këtë mbrëmje ishte edhe krijimtaria letrare e autoreve, që ngjalli emocione për dashamirësit e librit dhe artit në përgjithësi e për të cilën qetësia totale gjeti vend në sallën e mbushur plot me pjesëmarrës.
Ndërsa, për të folur më shumë rreth këmbënguljes për zhanrin e poezisë, prozës dhe tregimit të shkurtër, e pranishme ishte vetë autorja Sibel Halimi.
“Sa herë që diskutohet për poezinë, i atribuohet nocioni i tregut që nënkupton se poezia ik nga ideja që thjesht ne shkruajmë, jo për të përfituar në kuptimin klasik se si kapitalizmi e sheh materializimin e një rezultati të krijuar. Thjesht, po të ishte ashtu atëherë nuk do të kishte ekzistuar as talenti, pra kur talenti krijohet nuk mendohet as fama e as tregu, por thjesht poezia brenda vetes ka një botë të brendshme të shqetësuar”, tregon Halimi.
Sipas saj, poezia ka një kompleksitet prapa vetes që lidhet me shqetësime të brendshme, prandaj akumulohet dhe ndryshohet dialektika duke bërë që komunikimi i shqetësimeve në mënyrë poetike me publikun, për të është vetë vlera. Prandaj, të shkruash poezi në një kohë kaq dinamike është një kohë e distancuar mes lexuesit dhe librit në kuptimin klasik të fjalës sepse në këtë kohë kanë ndërhyrë mjetet teknologjike duke pasuar në strukjen e poetit në një mënyrë komplekse.
“Poezia gjithmonë është konsideruar nga shumë filozofë si niveli i parë i njohjes imagjinative por që nuk ka të bëjë me njohjen por është thjeshtë një reaksion i brendshëm i komunikimit që bëhet me një kategori të caktuar të shoqërore. Por që me kalimin e kohës, poezia është kthyer në zhanër të nivelit të lartë të njohjes, prandaj të shkruash poezi kur ekzistojnë çasje të ndryshme është një karakteristikë që duhet komunikuar”, shpreh Halimi.
Tutje ajo ka folur edhe për problemin që poezia nuk lexohet shumë ose i takon një grupi të caktuar ku sipas saj kjo çështje lidhet drejtpërdrejt me sistemin arsimor, me ç’rast poezia është një zhanër jo atraktiv, e lidhur me nacionalizmin dhe elemente të figurave historike dhe e cila nuk promovohet shumë në kurrikulën e arsimit, prandaj që poezia të gjallërohet e kultivohet, sipas Halimit duhet të ndryshohen mënyrat se si kremtohen ngjarjet e ndryshme kulturore duke ofruar lexuesve poezinë moderne që i dedikohet përditshmërisë, subjektit grua dhe njeriut.
“Sa më shumë që ne e shkëpusim poezinë nga historia dhe turma dhe e afrojmë afër individit, e shohim që poezia është shumë më atraktive se cilido zhanër tjetër”, potencon ajo.
Për Halimin, përkthimi i aktivizmit në poezi nuk mund të jetë një lidhshmëri e thjeshtë sepse ka elemente tematike të dekonstruktimit të gruas në sistemin patriarkal në poezitë e saj por që poezia duhet të shihet përtej aktivizmit, grupeve dhe lëvizjeve moderne që duhet të kenë elemente kritike sepse historia gjithmonë e ka parë gruan vetëm nga elementi i të qenurit ‘nënë’ e për çka në poezi zhveshët komplet elementi ‘nënë’ duke i dhënë liri nënës përmes rolit të plotësuar ndaj vetvetes.
“Ajo çfarë më ka shqetësuar gjithmonë është portretizimi i gruas në dy dimensione, thurja e himneve për të bukurën si kategori estetike, prandaj kur poezia përdoret për dekonstruktimin e normave të krijuara nga shoqëria atëherë konsiderohet një mesazh i rëndësishëm dhe emancipues” përfundon ajo.
Ndërsa, dramaturgia Dhurata Hoti, ka folur për vështirësinë e të shkruarit nëse do të ekzistonte varësia për përfitimet e shitjeve
“Nevoja për të shkruar ka lindur si nevojë për të thënë gjëra që shpesh nuk kanë qenë të përshtatshme ose nuk ka qenë e mjaftueshme vetëm shprehja e vetme ndaj njerëzve. Por që në përgjithësi nuk do të kishin pasur vlerë artistike nëse do të ekzistonin vetëm shkrimet me porosi”, tregon Hoti.
Sipas saj, zhanri i tregimeve të shkurtra erdhi si nevojë për të shprehur skena e momente intensive dhe emocione të skajshme, por që pa pasur nevojë të qëndrohet brenda rregullave të shumta të skenarit dhe dramës, ajo ka shkruajtur për të argëtuar veten, diçka që ka pasur qejf ta lexoj vetë. Prandaj, janë diçka poetike që i përshtaten kohës e jo diçka konsumuese.
Natyra e shkrimeve të Hotit, është cilësuar si një realitet magjik që është i bazuar në gjëra të kohës të tanishme por karakteret kalojnë në gjendje emocionale absurde e sureale dhe që mënyra e perceptimit të saj ndaj karakteristikave të personazheve si ankthi, një cregullim emocional ka bërë që përjetimet e detajuara të ndjehen në lëkurën e çdo kujt, prandaj kjo ndjenjë është përcjell gjatë gjithë librit të saj ku tingujt, ngjyrat, emocionet të ndjehen shumëfish.
“Ky është realiteti im sepse personalisht ekziston tendenca që unë ti shoh gjërat në këtë mënyrë prandaj qëllimi kryesor që nga fillimi për këtë libër ka qenë një emocion i caktuar”, përfundon ajo.
Kurse për anën perspektive rajonale mbi shkrimin e poezisë, ka folur edhe Katarina Saric e cila ka shprehur se ajo shkruan nga rrokullimi i brendësisë shpirtërore.
“Shkrimet i mbaj gjatë në vete derisa i përpunoj në fazën finale, pra në hedhjen në letër. Puna profesionale si shkrimtare është shkrimi nga ndjenjat e brendshme, një rrëfim i brendshëm sidomos kur ajo transmetohet në publik duke zbërthyer kështu shtresat e mia më intime në krijimtarinë dhe përvojën time”, tregon Saric.
“Poezia e angazhuar e shpreh shpirtin e një kombi”, potencon ajo.
Krejt në fund, pas këtij diskutimi për tema nga më të ndryshmet, një larmi mendimesh dhe zërash që portretizuan fuqinë artistike të gruas, ngjarja gjeti fundin me leximin e fragmenteve nga puna e këtyre shkrimtareve duke përmbyllur kështu identitetin e zhanreve diversive në një frymë sa poetike aq edhe thumbuese për secilin që përjeton tërësisht ndjenjën e të dëgjuarit të poezisë. Po ashtu, pas promovimit të librave të pranishmit patën mundësi të marrin nënshkrimet e autoreve për librat e promovuara. / KultPlus.com
Milan Shufflayn ishte një dijetar i njohurive të hollësishme të albanologjisë dhe një pikë referimi për çdo studim të mëtejshëm në këtë fushë.
Shufflay lindi në Lepoglava, Kroaci, më 9 nëntor 1879. Familja e tij ishte në gjendje t’i siguronte atij arsimimin e duhur duke inkurajuar talentet e tij të shumta. Ai studioi histori dhe filologji klasike në Universitetin e Zagrebit dhe ishte një poliglot. Një gjeni gjuhësor pa dyshim, që dinte një numër të madh gjuhësh të huaja, përfshirë shqipen.
Ai mori një Ph.D në histori në Universitetin e Zagrebit gjithashtu, me specializim shtesë në Vjenë dhe Budapest në historinë e Ballkanit. Puna e tij shkencore u përqendrua në historinë mesjetare të Kroacisë dhe historinë e popullit shqiptar.
Veprat e Shufflay-it për Albanologjinë
Albanologjia u bë një nga fushat e tij kryesore të karrierës kërkimore gjatë së cilës ai shkroi shumë libra për Shqipërinë. Shufflay botoi “Biologjia e Pemës Gjenetike Shqiptare” dhe “Kushtet në kisha në Shqipërinë para-Osmane” në 1916, dy libra mbi historinë shqiptare. I pari, “Historia e Shqiptarëve të Veriut” e ndjekur nga “Qytetet dhe Fortesat e Shqipërisë, Kryesisht gjatë Mesjetës” botuar në 1924. Por dy vëllimet e të ashtuquajturit “Codex albanicus” të hartuar së bashku me Ludwig von Thalloczy dhe Konstantin Jirecek, janë xhevahiret e veprës së tij. Një koleksion arkivor i titulluar “Aktet dhe Çështjet Diplomatike që ilustrojnë Mesjetën në Shqipëri”. Vëllimi i parë u botua në Vjenë në 1913, dhe i dyti në 1918. Të dy vëllimet mbulojnë periudhën e viteve nga 344 deri në 1406.
Në 1931 Shufflay udhëtoi në Shqipëri për t’u angazhuar plotësisht në shkrimin e “Acta Albaniae”. Menjëherë pasi u kthye nga Tirana, më 18 shkurt 1931 ai u sulmua nga radikalët serbë që i zunë pritë në Zagreb, në pragun e tij të derës, duke i thyer kafkën me çekan. Sulmuesit më pas hynë në banesën e Shufflay dhe vodhën dorëshkrimin e vëllimit të 3-të të “Codex albanicus”. Shufflay vdiq të nesërmen, më 19 shkurt 1931. Autoritetet madje refuzuan të hetonin vrasjen. / KultPlus.com
Në muajin prill të çdo viti, komuniteti arbëresh i “Piana degli Albanesi” kremton festën e San Giorgio-s, ose të Shën Gjergjit.
23 prilli është dita që i mbledh arbëreshët në Kishën e San Giorgios, në të cilën besimtarët marrin bekimin me Relikten e Shenjtë. Kulti i San Giorgio-s është një traditë popullore që paraqitet me relikten e një kalorësi përballë dragoit, simbol të së keqes, i cili është përhapur që nga viti 1000 dhe është konsideruar gjithnjë shenjt mbrojtës i kalorësve, ushtarëve etj., që thirret kundër murtajës, gjarpërinjve helmues dhe kundër së keqes në përgjithësi.
Për të dytin vit radhazi, komuniteti i Horës së Arbëreshëvet, për shkak të pandemisë, do të kufizohet vetëm me ritet kishtare dhe nuk do të organizojë festimet tradicionale. Këtë fakt e pohon edhe Z. Vito Fiorenza, President i Komitetit të San Giorgios në “Piana degli Albanesi”, i cili flet edhe për traditat dhe mënyrën sesi përcillet kjo festë nga brezi në brez.
Njëherësh, ai thekson se sërish këtë vit “me të gjithë vullnetin tonë të mirë nuk mund të organizojmë asgjë, përveçse të marrim pjesë në ritet e ndryshme festuese, që do të zhvillohen në Kishë, duke respektuar distancat dhe masat e duhura”. /diasporashqiptare/ KultPlus.com
Kosova e historia e shqiptarëve numëron shumë gra e vajza që u bënë heroina të historisë shqiptare, e tillë ishte edhe Nurije Zekaj e cila qysh në moshë të re iu bashkua karvanit për Pajtimin e Gjaqeve, shkruan KultPlus.
Nurije Zekaj u lind më 11 mars të vitit 1967, në fshatin Raushiq të Pejës.
Si vajzë e re, ajo iu bashkua karvanit për Pajtimin e Gjaqeve, simbol dhe referencë e grave të asaj kohe në Kosovë, si dhe ishte aktiviste e çështjes kombëtare.
Më 23 prill të vitit 1990, në një aksident të orkestruar nga UDB-ja jugosllave, ajo humbi jetën. /albfem/ KultPlus.com
”The Lord of the Rings” pritet të thyejë rekord, si projekti më i kushtueshëm televiziv, pasi vetëm buxheti i sezonit të parë të këtij seriali filmik pritet të shkojë deri në 465 milion dollarë, përcjell KultPlus.
Kjo shumë e parave do të paguhet nga Amazon, ndërsa xhirimet do të zënë vend në Zelandën e Re dhe pritet të xhirohen pesë sezone të këtij serialit.
Producentët e serialit filmik parashikojnë se mund të thyejn edhe rekordet e shikimeve ngase priten risi dhe adrenalinë në episodat e radhës. / KultPlus.com
Ministria e Shëndetësisë ka njoftuar qytetarët në Komunën e Prishtinës se në qendrën e vaksinimit “1 Tetori” në Prishtinë nuk do të ketë vaksinime kundër COVID-19 gjatë ditëve të fundjavës dhe në ditët në vijim, meqë dozat e parapara për vaksinim në këtë qendër të vaksinimit, janë dhënë që të gjitha.
“Vaksinimi në këtë qendër do të fillojë kur të arrijnë doza të tjera, derisa në ato komuna (QKMF) ku ka ende doza të pa administruara, vaksinimi do të vazhdojë ditët në vijim, deri në dhënien e të gjitha dozave në dispozicion”, thuhet në njoftimin e MSH-së, përcjell KultPlus.
Deri tani, me dozën e parë të vaksinës AstraZeneca janë vaksinuar 22.096 persona nga 24.000 dozat e para të marra përmes mekanizimit COVAX në Kosovë. / KultPlus.com
Hetuesit italianë kanë gjetur dhe kthyer faqet e humbura të disa himneve shekullore të vjedhura nga një dioqezë pranë Firences në vitet 1990.
Faqet datojnë në shekullin XIII dhe janë të zbukuruara me ilustrime.
“Ata u shkëputën nga librat e tyre dekada më parë2, tha policia, transmeton KultPlus.
Në vitin 2010, disa prej tyre ishin ofruar për shitje në shtëpitë ndërkombëtare të ankandeve, ku policia filloi hetimet me ndihmën e agjencive ndërkombëtare të zbatimit të ligjit.
Sipas ekspertëve, dokumente të tilla mund të shiten për dhjetëra mijëra dollarë, në varësi të dekorimit të tyre dhe kontekstit historik. /atsh/ KultPlus.com
Në të katër skajet e globit, qytetërimet e lashta kanë lënë një trashëgimi të çmuar arkitektonike. Ngjarjet historike, po edhe koha, nganjëherë i dëmton këto monumente, apo i shkatërron pjesërisht, mirëpo mbetjet e tyre ende shumë shprehëse, qofshin kështjella, tempuj, apo ndërtesa të mistershme.
Ato mbeten ndërtesa magjepsëse për t’u zbuluar, duke na mësuar më shumë për jetën e njerëzve që kanë banuar në tokë gjatë shekujve të kaluar. Nga Evropa në Azi, përmes Afrikës, apo edhe Amerikës së Jugut, më poshtë gjeni 10 nga rrënojat më të bukura që mund t’i soditni ende sot.
1- Tempulli “Ta Prohm” në Kamboxhia
Ndërtuar në shekullin e 12-të, tempulli budist është nga më të mrekullueshmit në zonën Angkor. I ndërtuar nën sundimin e Jayavarman VII, ka shërbyer ndër të tjera edhe si manastir dhe universitet. Rrethuar nga një mur i madh, me një kullë të zbukuruar me 4 fytyrat tipike të Angkorit në çdo pikë kryesore. Korridoret, hendeqet, apo admiri i detajeve strukturore është një moment hyjnor, sikurse befasia nga natyra me të drejtat e saj, veçanërisht rrënjët gjigande të pemëve fromazhere, të cilat vende-vende zaptojnë monumentin.
2- Baalbeku në Liban
Në verilindje të Bejrutit, në qytetin Baalbek gjenden rrënojat gjigante të tempujve të ndërtuar gati 5000 vjet më parë nga fenikasit. Një qytet i lashtë libanez, që mirëpret vizitorë të shumtë për të shijuar shkëlqimin e tempujve të Muzave, Bakusit, një nga më të mirët ruajtur nga periudha greko-romake, apo edhe e Jupiterit me gjashtë kolona mbresëlënëse, pak më shumë se 22m i lartë.
3- Mesena e lashtë në Greqi
Dihet që Greqia është një nga shtetet e Evropës, ku sitet antike kanë një bukuri të jashtëzakonshme. Në jugperëndim të Peloponezit, në shekullin IV para Krishtit, lulëzoi qyteti antik i Mesenës. Sipas profesionistëve, gërmimet e ndryshme deri më sot kanë zbuluar një të tretën e mbetjeve, përfshi tempuj, statuja, faltore, një gjimnaz, një teatër dhe një agora (shesh publik).
4- Wat Ratchaburana në Tajlandë
Vendosur në parkun historik “Ayutthaya”, tempulli Wat Ratchaburana është nga tempujt më të bukur Khmer të zonës. Kjo faltore 600-vjeçare u ndërtua si vend adhurimi, por edhe një krematorium. Gjithmonë befasohemi nga bukuria e jashtëzakonshme e prang prej guri, që dëshmon epokën e artë të qytetit dhe sjell në mendje madhështinë dhe prestigjin e perandorisë së zhdukur. Mund të futeni në brendësi, të ngjitni shkallët që të çojn në dy dhoma gjumi ku dallohen ende në mure pikturat. Zakonisht, Wat Ratchaburana vizitohet së bashku me Wat Mahathat, që ndodhet përballë.
5- Shpellat Ellorâ në Indi
Ndodhet 30 km nga qyteti i Aurangābād dhe ka 34 manastire dhe tempuj të gdhendur në murin e një shkëmbi bazaltik. Një arkitekturë sublime e trogloditit e ndërtuar në fillim të shekullit të 7-të, vendet e shenjta i kushtoheshin kulteve të budizmit, xhainizmit dhe brahmanizmit, i cili evokon në përsosmëri frymën e tolerancës së Indisë antike. Detajet e gdhendura në gur janë të mrekullueshme, të ndërlikuara, kurse tempulli i Kailâsanâtha është sigurisht më i bukuri, i gërmuar në shkëmb, madhësia e të cilit është dy herë më i madh se Partenoni i famshëm i Athinës.
6- Kështjella “Dunluce” në Irlandën e Veriut
Kështjella Dunlunce u ndërtua në shekullin e 13-të, majë një shkëmbi gjigant me pamje nga deti. Një pozicion strategjik asokohe, për të mbikëqyrur anijet e armikut që i aviteshin tokës. Pasi kaloi nëpër duart e familjes MacQuillan deri në shekullin e 16-të dhe më pas në duart e anglezëve, nën komandën e Sorley Bob McDonnell, monumenti u përfshi nga një stuhi e tmerrshme në 1639, duke shkatërruar shumë dhoma dhe duke lënë pas rrënojat aktuale. Mund të vizitohet pjesa e brendshme dhe e jashtme e një prej ndërtesave më të bukura të trashëgimisë së Irlandës veriore.
7-Qyteti i Jerashit në Jordani
Pas Petras, Jerashi është destinacioni i dytë turistik në Jordani, ku vizitorët soditin një nga pikat turistike më spektakolare dhe më të mirëmbajturit në botë. Jerashi u pushtua nga romakët për t’u braktisur rreth xhekullit XII. Më pas, mbeti i varrosur për shekuj nën rërë, para se të rizbulohej. Nuk duhen humbur veçanërisht ulëset e teatrit jugor, muri i skenës së teatrit, tempulli i Zeusit, rruga Maksimus apo sheshi oval. Jerashi është destinacioni kryesor për adhuruesit e arkitekturës antike.
8- Butrinti në Shqipëri
I ngritur vetëm disa kilometra nga qyteti bregdetar i Sarandës në Shqipëri, rrënojat e zonës arkeologjike të Butrintit padyshim që ia vlen të vizitohen. Për dashamirët e Antikitetit dhe mbetjeve greke dhe romake, zona zbulon elemente shumë interesante, si kolonat e pagëzimit të një kishe të shekullit të 6-të, vendpushimi, por edhe një teatër me ulëse dhe skenë të ruajtur jashtëzakonisht mirë. Ajo që i jep hijeshi kësaj pike turistike, përtej shkëlqimit arkitektonik dhe kuptimit të organizimit të jetës së qytetit antik, është vendndodhja e jashtëzakonshme në një kodër, në një gadishull midis Adriatikut dhe kanalit Vivari.
9- Siti arkeologjik i Tiwanakut në Bolivi
Tiwanaku ndodhet 3 850 m mbi nivelin e detit, rreth 15 km në jug të liqenit Titicaca në Bolivi. Një pikë referimi për të gjithë të interesuarit e arkitekturës para-kolumbiane, me një sërë ndërtesash të jashtëzakonshme që formojnë ansamblin ceremonial të civilizimit Tiwanaku. Monumenti më i bukur midis mbetjeve është tempulli Akapana, një piramidë e lartë 18metra e përbërë nga shtatë platforma, pa harruar portën e Diellit dhe motivet e saj sublime, piramidën Puma Punku, si dhe monolitet e ndryshme…
10- Piramidat Meroe në Sudan
Nuk ka vetëm Egjipti dhe Amerika e Jugut piramida të bukura. Në shkretëtirën e Sudanit, piramidat dhe rrënojat Meroe janë më të ruajturat e mbretërisë antike të Kushit. Ato datojnë prej shekullit të 3-të para Krishtit, por u zbuluan vetëm në 1822 nga dy eksplorues francezë. Kryeqyteti antik i Nubisë qëndron krenar mes dunave ngjyrë okër dhe i fton vizitorët të bredhërijnë midis varreve dhe rrënojave të tij. E veçanta e këtyre piramidave qëndron tek shpatet e thepisura, janë më pak imponuese se piramidat e Egjiptit dhe kanë vetëm një dhomë të destinuar për të akomoduar kufomën mbretërore. Prej vitit 2011, zona është pjesë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. /konica/ KultPlus.com
Në Ditën Botërore të Librit edhe e të Drejtës së Autorit në Bibliotekën Kombëtare në Shqipëri është çelur ekspozita me libra të sekuestruar gjatë regjimit komunist në Bibliotekën personale të Lumo Skëndos. Drejtori Piro Misha, rrëfen se disa nga thesaret që ruhen në Bibliotekë mbajnë vulën e Lumo Skëndos.
Disa nga thesaret më të rëndësishëm që ruhen në Bibliotekën Kombëtare mbajnë vulën e Lumos Skëndos. Prandaj, në Ditën Botërore të Librit, drejtori i Bibliotekës Kombëtare, Piro Misha në praninë e ministres së Kulturës Elva Margariti, rrëfen se kontributi i Mit’hat Frashërit nuk është i rëndësishëm vetëm në politikë dhe publicistik, por edhe si bibliograf.
“Lumo Skëndo është një nga bibliofilët më të rëndësishëm, që ka dhënë kontribut të rëndësishëm në Bibliotekën Kombëtare. Një pjesë e librave që janë ekspozuar sot janë libra që i’u sekuestruan bibliotekës së tij pasi u largua nga Shqipëria. Gjatë ekspozitës së antikuarëve me rastin e 100-vjetorit, pashë se një pjesë e mirë e librave që përbëjnë thesare mbajnë vulën e bibliotekës së tij private. Është një figurë e rëndësishme, i cili plotëson panteonin me figurat tona më të rëndësishme”, shprehet Misha.
Disa nga librat më të vjetër që sot ruhen në fondin e këtij institucioni janë “Letra mbi kuvendin e Mantovës e Papa Piut II, bashkëkohësit të Skënderbeut, botuar në 1473 dhe ditarët e Franc Nopçës
“Duke parë librat që ai ka sjell, kuptojmë dhe kush ka qenë ai. Duke nis nga libri i Papa Piut II ose disa ditarët e Franc Nopçës që mbajnë emrin e tij. Është një kontribut i madh që ka dhënë për trashëgiminë tonë”, shprehet Piro Misha, drejtor i Bibliotekës.
Një tjetër arsye e ekspozimit të këtyre veprave, që pas largimit të Mithat Frashërit nga Shqipëria u sekuestruan nga regjimi komunist është dhe paralajmërimi i restaurimit të aneksit të Bibliotekës në rrugën e ‘Elbasanit’
“Kjo nismë është një paralajmërim i krijimit të aneksit të ndërtesës së bibliotekës sonë në rrugën e Elbasanit. Një aspekt i kësaj është krijimi i muzeumit me libra të sekuestruar pas Luftës së Dytë Botërore, një pasuri që s’ka qenë në dorë të publikut. Janë disa arsye, por jemi dhe në një fazë të avancuar të aneksit të bibliotekës në rrugën e Elbasanit. Pjesë e atij projekti, krahas sallës franceze do krijohet salla italiane, salla e Aubrey Herbert-it, e studimeve orientale etj. Të gjithë këta libra s’do jenë më të ekspozuara nëpër fonde, por nëpër salla”. /shqiptarja/ KultPlus.com
Dita Ndërkombëtare e Librit dhe të drejtave autoriale është përzgjedhur të jetë 23 prilli, si datë me kuptim simbolik për letërsinë botërore. Në këtë datë të vitit 1616, kishin vdekur autorët Uilliam Shekspir nga Anglia dhe Miguel de Cervantes nga Spanja.
I pari konsiderohet si shkrimtari më i madh i të gjitha kohërave dhe vendeve, ndërsa i dyti është autori i veprës më të përkthyer në botë “Don Kishoti”. Kjo datë lidh edhe autorë tjerë në ditën e lindjes a vdekjes së tyre: Inca Garcilaso de la Vega, Maurice Druon, Halldór Kiljan Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla dhe Manuel Mejia Vallejo.
Ndërkaq sot, KultPlus ju sjell një thënie tejet të njohur të Jorge Luis Borges e cila flet për rëndësinë e madhe të librit e bibliotekës:
”E kam imagjinuar gjithnjë parajsën si një lloj biblioteke”
Kjo datë shënohet në botë që nga viti 2003, ndërsa është pazgjedhur në vitin 1995 me qëllim të kontribuojë në mbarë botë për të drejtat e autorit duke inkurajuar të gjithë, e në veçanti të rinjtë për të zbuluar kënaqësinë e leximit. Kjo datë është edhe një thirrje për të rritur respektin për kontributet e pazëvendësueshme të autorëve dhe librit në progresin social dhe kulturor të njerëzimit. / KultPlus.com
Për të shënuar Ditën Ndërkombëtare të Librit dhe të Drejtës së Autorit, Biblioteka Kombëtare e Kosovës “Pjetër Bogdani” erdhi me një sërë aktivitete, duke përfshirë promovimin e projektit të titulluar “Kujtesa e Kosovës: Tregimi i historive për Bibliotekën Kombëtare të Kosovës” dhe insertimin e video-intervistës për librin shqip të titulluar ‘’Evokim i së kaluarës’’, në hapësirën e Këndit Amerikan, shkruan KultPlus.
Nga kjo ngjarje, si aktivitet i dytë i radhës është promovuar projekti që u prezantua nga Gresa Maliqi, e cila njëkohësisht është menaxhere e projektit ‘’Kujtesa e Kosovës – histori gojore’’, ky promovim erdhi pas veprimtarisë së parë të mbajtur online mbi librin shqip në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës.
“Evokim i së kaluarës”, e cila u hap nga fjalët e Drejtorit të BKK-së Fazli Gajraku dhe pasoi me fjalën e rastit të ministrit të Ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sportit Hajrulla Çeku, e që po ashtu u diskutua nga ish-drejtori i BBK-së Mehmet Gërguri, ish-shefi i Departamentit të Koleksioneve të Rralla Nehat Krasniqi, ish-shefi i Departamentit të Katalogimit Muharrem Halili, ish-bibliotekarja referale Zejna Fejzullahu dhe ish-bibliotekarja për zhvillimin e koleksioneve Jehona Halili.
Për të folur më shumë rreth këtij projekti i cili do të nisë rrugëtimin e tij së shpejti, e pranishme në një veprimtari të zhvillua virtualisht ishte vetë Gresa Maliqi.
“Ishte kjo ngjarje tejet e rëndësishme e cila na ka shtyrë ta fillojmë një projekt të ri, i cili do të jetë njëri ndër projektet më të fuqishme qe e ka pasur Biblioteka ku do të dokumentohen, mblidhen, ruhen dhe promovohen kujtimet dhe përjetimet e secilit që i ka kushtuar Bibliotekës një pjesë të madhe të jetës”, tregon Maliqi.
Sipas saj, duke pasur parasysh që personat e lartpërmendur janë dëshmitarë që do të mund të promovonin gjithçka që Biblioteka Kombëtare Kosovës ka kaluar, e të cilët Maliqi i ka falënderuar të gjithë ata që kanë kaluar kohën më të madhe në Bibliotekë, e për çka edhe do të mblidhen e dokumentohen të gjitha rrëfimet në mënyrë që në të ardhmen të jetë e sigurt se gjeneratat e reja do ta dinë me përpikëri se nëpër çka ka kaluar Kosova dhe libri shqip.
Për fund, ajo ka treguar se të gjitha këto rrëfime do të xhirohen e transkriptohen duke gjetur fundin e tyre në një botim për të cilën Maliqi shpreson dhe beson shumë se do të jetë njëri ndër botimet më të rëndësishme e më të vlefshme që ka Biblioteka Kombëtare e Kosovës.
Pas këtij prezantimi, BKK, si aktivitet të tretë dhe njëkohësisht të fundit ka zhvilluar një aktivitet të titulluar: “Pasurimi i koleksioneve të bibliotekave të Kosovës”, me donacione nga vetë BKK dhe si përfitues do te jetë Biblioteka e ShFMU “Ibrahim Mazreku” në Malishevë. / KultPlus.com
Zimbabwe “së shpejto” do të fillojë shitjen e të drejtave për të gjuajtur deri në 500 elefantë këtë vit, ka deklaruar vendi këtë javë.
Tinashe Farawo, zëdhënës për Parqet Zimbabwe dhe Autoritetit të Menaxhimit të Kafshëve të Egra, i tha CNN-it se ulja e të ardhurave nga turizmi për shkak të pandemisë me COVID-19 është ndër arsyet kryesore për këtë veprim.
“Në hamë çfarë vrasim”, Farawo tha, duke shtuar se turizmi ka vdekur për shkak të koronavirusit.
Njoftimi erdhi pas disa javësh pasi elefanti afrikan i pyllit u deklarua i rrezikuar ashtu si edhe ai i savanës.
Zimbabwe nuk është e vetmja në rajon që lejoi gjuetinë e elefantëve për para. Në dhjetor, Namibia vuri 170 elefantë të egër për shitje për shkak të thatësirës dhe rritjes së numrit të elefantëve./koha/ KultPlus.com
Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Librit dhe e të drejtave autoriale. Me këtë datë të vitit 1616, lidhet vdekja e dy kolosëve të letërsisë botërore: Shekspirit në Angli dhe Miguel de Cervantes në Spanjë.
Kjo datë shënohet në botë që nga viti 2003, ndërsa është pazgjedhur në vitin 1995 me qëllim të kontribuojë në mbarë botë për të drejtat e autorit duke inkurajuar të gjithë, e në veçanti të rinjtë për të zbuluar kënaqësinë e leximit. Kjo datë është edhe një thirrje për të rritur respektin për kontributet e pazëvendësueshme të autorëve dhe librit në progresin social dhe kulturor të njerëzimit.
KultPlus ju sjell sot disa nga thëniet më të mira për librin:
“Duhet të bëni kujdes prej librave, çfarë është brenda tyre, fjalët, kanë fuqinë të na ndryshojnë” ― Cassandra Clare
“Mos lexoni siç bëjnë fëmijët, për t’u zbavitur apo siç bëjnë ambiciozët për të mësuar. Jo, lexoni që të jetoni.” ― Gustave Flaubert
“Nëse ka ndonjë libër që do ta lexosh, por nuk është shkruar akoma, atëherë duhet ta shkruash ti.” ― Toni Morrison
“Kur ke mbaruar së lexuari një libër, dëshiron ta kishe autorin që e ka shkruar mik, që të mund t’i telefonoje dhe t’i tregoje si ndihesh. Kjo nuk para ndodh.” ― J.D. Salinger
“E kam imagjinuar gjithnjë Parajsën si një lloj biblioteke.” ― Jorge Luis Borges
“Miq të mirë, libra të mirë dhe një ndërgjegje e qetë: kjo është jeta ideale.” ― Mark Twain
“Kaq shumë libra, kaq pak kohë.” ― Frank Zappa
“Nëse lexon vetëm librat që i lexojnë të gjithë, do të mendosh vetëm gjërat që i mendojnë të gjithë.” ― Haruki Murakami
“Librat janë miqtë më të qetë dhe më të përhershëm; ata janë këshilltarët më të gjindshëm dhe më të mençur dhe mësuesit më të durueshëm.” ― Charles William Eliot
“Kur kam pak para, blej libra; dhe kur më tepron ndonjë gjë prej tyre, blej ushqim dhe veshje.” ― Desiderius Erasmus
“Ku është natyra njerëzore më e brishtë se në një librari?” ― Henry Ward Beecher
“S’mund të jetoj pa libra.” ― Thomas Jefferson
“Ka dy arsye për të lexuar një libër: një, të shijon leximi; tjetra: mund të mburresh rreth tij.” ― Bertrand Russell
“Librat janë kaq të veçantë, të rrallë dhe të tuat, saqë të tregosh se çfarë ndien për to duket si tradhti.” ― John Green
“Ka krime më të këqija se djegia e librave. Një prej tyre është të mos i lexosh.” ― Joseph Brodsky
“Mendo përpara se të flasësh. Lexo përpara se të mendosh.” ― Frances Ann Lebowitz
“Ne jetojmë për librat.” ― Umberto Eco
“Nëse ke një kopsht dhe një bibliotekë, atëherë ke gjithçka që të duhet.” ― Cicero
“Lexova një libër një ditë dhe e gjithë jeta ime ndryshoi.” ― Orhan Pamuk
“Librat janë aeroplani, treni, rruga. Ata janë destinacioni dhe udhëtimi. Ata janë shtëpia.” ― Anna Quindlen.
“Leximi i të gjitha librave të mirë është sikur bashkëbisedimi me mendjet më të mira të shekujve të kaluar.” – Rene Descartes
“Gjërat që dua t’i di janë në libra; shoku im më i mire është njeriu i cili do më sjell një libër që nuk e kam lexuar.” – Abraham Lincoln / KultPlus.com
Meghan Markle dhe princ Harry nuk kanë vendosur ende si do të quhet vogëlushja e tyre, por e sigurt është që ajo nuk do të mbajë emrin e gjyshes së saj, Diana.
Dyshja po kërkon një emër kuptimplotë dhe kanë një listë me të preferuar, por janë ende të pavendosur.
“Ka shumë pak shanse që vajza e tyre të quhet Diana. Nëse do ta bënin këtë, shqetësimi më i madh është se media do ta targetojë dhe do të merret me të gjithë kohës. Ai emër do të rriste interesin e publikut për vogëlushen. Pavarësisht asaj që mendojnë të tjerët, Harry dhe Meghan e vlerësojnë shumë privatësinë dhe duan t’i mbajnë fëmijët sa më larg presionit të medias me të cilin ata janë përballur deri tani”, u shpreh një burim pranë çiftit për Page Six duke hedhur kështu poshtë zërat që qarkullonin sapo u zbulua gjinia e foshnjës.
Harry mendon se kjo do ta vendoste të bijën mes një trysnie dhe përgjegjësie akoma më të madhe./a2/ KultPlus.com
Angelina Jolisë iu desh të ndërpriste karrierën e saj në kinema.
Kjo u zbulua nga vetë aktorja në një intervistë me ”Entertainment Weekly” në kuadër të daljes së filmit “Ata që më duan të vdekur”, në të cilin ajo është aktore.
Jolie theksoi se ajo dëshironte të qëndronte pas kamerave, por për momentin, disa rrethana nuk ia mundësonin këtë.
“Më pëlqen të realizoj filma”, theksoi ajo.
“Por ka pasur një ndryshim në situatën time familjare që do të më pengojë ta bëj këtë për disa vite. Duhet të punoj pak dhe të qëndroj më shumë në shtëpi. Kjo është arsyeja pse unë u ktheva në aktrim”, shtoi ajo.
Jolie nuk hyri në detaje, po një betejë juridike po vazhdon me Brad Pitt për divorcin dhe kujdesin e fëmijëve të tyre.
Puna e saj e fundit si regjisore daton në vitin 2017 me filmin “Së pari ata vranë babain tim”, një film që zhvillohet në Kamboxhia, në kohën e masakrave të Kmerëve të Kuq./atsh/ KultPlus.com
Inkuadrimi gjithëpërfshirës i kulturës së librit, ofertat, kërkesat, problemet, vështirësitë dhe përfshirja kulturore nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, ishin këto vetëm disa nga diskutimet të cilat mblodhën dashamirë të shumtë të artit, pikërisht sot në ditën ndërkombëtare të librit e cila u organizua nga Organizata ETEA dhe biblioteka “Hivzi Sulejmani”, në hapësirat e Qendrës ‘’Librat’’, shkruan KultPlus.
Në këtë diskutim të pranishëm në panel ishin: këshilltari politik i ministrit të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit Qerim Ondozi, drejtori i bibliotekës “Hivzi Sulejmani” Munish Hyseni, shkrimtari dhe botuesi Ag Apolloni, lexuesja e vitit 2018/19 Tuana Çitaku dhe drejtori i organizatës ETEA Agon Ahmeti, të cilët nisën diskutimin rreth politikave dhe planeve të MKRS-së mbi çështjen e librit.
Për të folur më shumë rreth kulturës së lexueshmërisë dhe përkrahjes e mbështetjes nga ana e institucioneve të ndryshme, në këtë rast mendimin e tij e ka shprehur Qerim Ondozi.
“Ne jemi qeveri e re që kemi filluar punën një muaj më parë duke trashëguar një histori kulturore duke përfshirë librin prandaj për ministrinë tonë është shumë e rëndësishme promovimi i librit dhe ngritja e komunikimit, prandaj misioni ynë është ngritja e nivelit e komunikimit gjuhësor i cili realizohet përmes kulturës, leximit që pasuron komunikimin tonë dhe shpërfaqjes së kulturës në paraqitjen tonë publike”, shprehet Ondozi.
Sipas tij, aktiviteti i parë fillon me përkthimin e veprave të autorëve shqiptar në gjuhë të huaja sepse ka shumë pak autor të mrekullueshëm si poet e prozator të cilët nuk janë të përkthyer. Po ashtu, rajoni duhet që ta njohë prodhimin tonë letrar dhe artistik sepse kështu përmirësohet komunikimi i mirëfilltë me ngjashmëritë dhe dallimet që ekzistojnë.
“Sa i përket mbështetjes, MKRS-ja nuk dëshiron të krijojë politikë por dëshiron që të marrë ide nga botuesit, përkthyesit, shoqatat e shkrimtarëve dhe bibliotekat, duke parë kështu nevojat e tyre që ne ti mbështetim në mënyrën më të mirë duke financuar në fokusin kryesor të libri. Ne do të mundohemi që subvencionimi i projekteve për OJQ-të, shtëpive botuese dhe aktivitetet letrare e kulturore, të ri dizajnohet tërësisht që të mos ekzistojë vetëm një thirrje në vit por thirrje të hapura”, përfundon Ondozi.
Po ashtu, në një bashkëbisedim nga Ag Apolloni dhe Munish Hyseni për dashurinë, pasionin dhe dëshirat e shumta të librit, shpalosën mendimet e tyre rreth aspekteve të cilat ngritin kulturën e leximit duke mbështetur kështu shkrimtarë e botues.
“Librat të cilat shiten në librari i japin një iluzion lexuesve si p.sh librat të cilat tregojnë se si njeriu të bëhet i lumtur, personalisht më ndikojnë në shpirt, prandaj në Shqipëri dhe Kosovë ka nevojë të madhe për beletristikën, pra që arti i bukur të inkuadrohet dhe që libri të mbështetet nga institucionet të cilat deri më tani nuk e kanë pasur një qasje të duhur ndaj librit sepse libri duhet të dashurohet nga lexuesit”, shprehet Apolloni.
Sipas tij, në vend të pasqyrës duhet të hapet dritarja, prandaj ka nevojë për promovime të librit e që ai të mos shpërndahet vetëm në Prishtinë por edhe komuna tjera, prandaj nevojitet një decentralizim i kulturës. Ai ka potencuar se vetëm Kadareja jeton shumë vite sepse sa është Kadare plus nga ana e kapitalit të librit aq është vetë Apolloni në minus sepse ekzistojnë sfida të shumta për shkak se kjo varet nga kërkesat e lexuesve dhe nga kërkesat e vetë autorit.
Ndërsa në anën tjetër të bisedimit, Hyseni u fokusua në disa probleme sepse disa qytete të Kosovës janë në një gjendje të rëndë për shkak të standardeve të ndryshme e në kohët e hershme ka qenë një numër më i madh i fëmijëve lexues por tani është e kundërta.
“Bindshëm dominon letërsia botërore dhe për fat të mirë librat komerciale janë më pak të kërkuara sepse biblioteka jonë në mënyrë të vazhdueshme është pasuruar mjaft shumë ku brenda 5 viteve rreth 50.000 mijë euro çdo vit janë realizuar projektet e ndryshme. Mirëpo, unë shpreha një sugjerim që MKRS-së të konsultohet me bibliotekat për nevojat e tyre të përcaktuara në mënyrë që titujt e ndryshme të jenë në përdorim të lexuesve”, shpreh Hyseni.
Sipas tij, do të përpiqen të japin sugjerime rreth asaj se çka kërkohet dhe çka lexohet por asnjëherë duke mos përjashtuar librat e tjerë.
Krejt në fund, panelistët ftuan Fatime Mehmetaj që të ndajë çmimin e lexuesit për vitin 2020/2021 për Lilian Palokajme, ndërsa Ag Apolloni ndau çmimin për Bardha Osmani. Po ashtu, e ftuara e veçantë e këtij diskutimi që njëkohësisht është lexuesja e vitit 2018/2019, Tuana Çitaku pati rastin ta marrë librin e titulluar “Një fije shprese, një fije shkrepëse” të nënshkruar nga vetë Apolloni.
Pas këtij diskutimi të rëndësishëm mbi librin, pasoi një koktej rasti mes të gjithë të pranishmëve, në një ditë të tillë botërore e cila organizohet nga Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO), e që këtë vit u shënua edicioni i 25-të i kësaj date në kalendarin botëror. Gjithashtu në këtë ditë është shpërndarë raporti hulumtues mbi “Efektin e të lexuarit në inteligjencën emocionale dhe mirëqenien psikologjike të fëmijëve”, raport ky i botuar nga organizata ETEA, QHPSM dhe CSAY./ KultPlus.com
Sukseset e artistëve të shumtë po vazhdojnë të na bindin se krijimtaria artistike është debutimi më i denjë që po i bëhet Kosovës, shkruan KultPlus.
Një lajm i mrekullueshëm ka ardhur nga pianistja, Anila Aliu, e cila ka fituar çmimin e rëndësishëm ‘Grand Award’ në Garën Ndërkombëtare të Pianos në Bangkok.
Lajmin e ka bërë të ditur vetë pianistja nëpërmjet një postimi në Facebook teksa ka theksuar se ndjehet mjaft e lumtur për marrjen e këtij çmimi.
“Sapo morëm Diplomën dhe Trofeun nga “Gara Ndërkombëtare e Pianos në Bangkok” e cila u mbajt në dhjetor-janar 20/21. Kaq e lumtur dhe e nderuar që fitova çmimin më të rëndësishëm “GRAND AWARD” në kategorinë time! Shumë faleminderit organizatorëve për këtë mundësi dhe anëtarëve të jurisë për komentet e mrekullueshme”, ka shkruar pianistja./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka pritur në takim ministrin e Jashtëm të Maqedonisë së Veriut, Bujar Osmani.
Në këtë takim, marrëdhëniet bilaterale ndërmjet të të dy shteteve janë vlerësuar si të shkëlqyeshme. Të dy palët kanë shprehur gatishmërinë që të thellohen edhe më tej, posaçërisht në sferën e ekonomisë dhe turizmit.
Ministri Osmani ka theksuar se Maqedonia e Veriut do të qëndrojë krah Kosovës në rrugën e saj evropiane, duke shprehur mbështetje për anëtarësimin e Kosovës në NATO dhe në BE. Në këtë kontekst, ai ka kundërshtuar idetë për rivizatimit të kufijve, duke theksuar se Marrëveshja e Ohrit, pavarësia e Kosovës dhe perspektiva euroatlantike e rajonit janë treguar modele të suksesshme.
Presidentja Osmani ka ritheksuar se skenarë të tillë duhet ta parandalohen bashkërisht.
“Nuk pranojmë ide që prekin kufijtë tanë dhe e bëjnë Kosovën jofunksionale”, ka theksuar Presidentja Osmani.
Në takim, ndër të tjera është biseduar edhe situata me pandeminë Covoid-19, në të dy shtetet.
Presidentja Osmani ka thënë se në bashkërendim me Qeverinë po e bëjnë të pamundshmen që bashkë me partnerët ndërkombëtarë t`i sigurojnë vaksinat për qytetarët e Kosovës./ KultPlus.com
Sabit Uka është personalitet që krijoi profil intelektual me shumë punë. Jo me shkrime për të kaluaren duke u dhënë ngjyra utilitare, oportune, ideologjike, për t’u avansuar dhe krijuar status personal të të privilegjuarit, por për të dhënë fakte, argumenta dhe analiza shkencore, kreative, kritike dhe origjinale, me dobi për të sotmen dhe të ardhmen. Fliste gjermanisht, serbisht, anglisht, italisht, turqisht dhe kishte kulturë të gjerë për qytetërimet. Koha nuk e zgjodhi atë, por ai zgjodhi kohën për të hulumtuar thellë dhe gjerësisht një temë të mënjanuar qëllimshëm nga politika: Spastrimin etnik të shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit dhe Toplica.
…
Nuk ishte një temë që të jepte komoditet dhe të mundësonte të rrije në zyrë për të bërë një vepër historie. Duhej një udhetim i ri, kritik dhe diakronik, për të rikthyer faqen e të vërtetave të shumta, që jetonin të pluhërosura ngado, dhe duhej kërkuar, gjetuar, analizuar dhe sintetizuar në punimet dhe librat shkencorë. Sabit Uka, arsimues dhe hulumtuesi i përkushtuar deri në pikën e skajshme, autor i librave shkencorë, konvergjoi qasjen historike, sociologjike, antropologjike, onomastike, dokumetnare dhe analitike në veprat e tij si rrallë ndonjë studiues tjetër.
Është një shkencëtar shumë i veçantë që nuk pushoi një çast për të pasur të vërtetë të re për të larguarit dhunshëm nga vatrat e tyre. Hulumtoi nëpër arkiva, grumbulloi një dokuemntacion të rrallë dhe shkoi fizikisht pothuajse në secilën familje shqiptare që kish për të thënë dhe dhënë për muhaxhirët në Kosovë, Maqedoni e Luginë të Preshevës. Vizitoi shumë vendbanime në Toplicë dhe në Sanxhakun e Nishit. Qe në shumë familje të shpërngulura në Turqi. Vetëm përkushtimi dhe forca e tij intelektuale dhe fizike ka mundur të përballojë gjithë këtë vëllim pune.
Sabit Uka, u lindi 5 nëntor l920, në Albanë të Madhe (Sllatinë) të Komunës së Fushë-Kosovës, pas kthimit nga të qenit rob lufte më l945 i përkushtohet arsimit, mbaron Shkollën e Lartë Pedagogjike Grupin Histori-Gjeografi, diplomon në Shkup–Dega e Historisë, magjistrin në Prishtinë dhe këtu mbron temën e doktoraturës me titull: VENDOSJA DHE POZITA E SHQIPTARËVE TË SANXHAKUT TË NISHIT (l877/78 deri më l912). Kaloi një jetë pune i lidhur me arsimin fillor dhe të mesëm dhe këtë, kryesisht në rrethine dhe Prishtinës.
Fliste edhe gjermanisht, serbisht, anglisht, italisht, turqisht dhe kishte kulturë të gjerë për qytetërimet.
Aspironte shoqërinë e lirë me njerëz të barbartë dhe këtë frymë e mori që fëmijë, pastaj rob luftë dhe gjatë kur ndjeu pabarazinë e shqiptarëve nga regjimi serb e jugosllav. Nxënësit e tij e admirojnë për dashurinë dhe afërsinë që kishte treguar atëherë kur atyre u ndalohej të ndiqnin mësimet në gjuhën shqipe, siç ishte rasti i Shkollës së Mesme Bujqësore në Prishtinë në fillim të viteve 1960. Ai ishte me nxënësit e tij kur ata kërkojnë mësim në gjuhën amtare.
Lexusi i librave të tij do të hyjë në titujt dhe veprat shkencore: Shpërngulja e shqiptarëve nga Serbia jugore l877/78 dhe vendosja e tyre në Rrafshin e Kosovë( 1992), Dëbimi i shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit dhe vendosja e tyre në Kosovë ( 978-1912 ( l994), lib. II Dëbimi i shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit dhe vendosja e tyre në Kosovë 1878-1912, lib. III 3 ( l994), Jeta dhe veprimtaria e shqiptarëve të Sanxhakut të Nishit deri më l912, lib. IV ( 2004), Gjurmë mbi shqiptarët e Sanxhakut të Nishit deri më l912, lib. V ( 2004), Disa të dhëna të përgjithshme historike për shqiptarët e Sanxhakut të Nishit, libri VI ( 2006), Gjurmë onomastike në hapësirat e Ilirikut me vështrim të posaçëm në atë të Dardanisë, ku ishte edhe Sanxhaku i Nishit, lib. VII (2007), E drejta mbi vatrat dhe pasuritë nuk vjetrohet, lib. VIII ( 2007) dhe libra dhe publike tjera të shumta. Publikoi mbi 5o punime shkencore, në revista, gazeta dhe publikime të veçanta dhe gjithë kjo tregon për punën e madhe të studiuesit Uka.
Shfrytëzoi burime primare dhe sekondare arkivistike dhe bibliografike. Është një hulumtim mbi 40 vjeçar i autorit që ka vjelur burime nga fondet e koleksioneve të ndryshme.
Në libra gjenden fakte dhe trajtime multisdisipilnare për gjendjen në shoqërinë e fundshekullit XIX dhe faktorët socio-ekonomikë, politikë, diplomatikë dhe gjeopolitikë që ndikuan në sulmin e serbezshëm të Serbisë për të realizuar projektin e spastrimit, sipas dr. Ukës, të 703 vendbanimeve, shumica prej tyre madje, me popullsi homogjene shqiptare. Tragjedia dhe praktika e spastrimit etnik është shqyrtuar shumanshëm, duke nxjerrë përfundimin e argumentuar, se ndërlidheshin shumë stimulues dhe zbatues serbë dhe ndërkombëtarë për të bërë spastrimin që do të shlyente pothuajse tërësisht shenjat e identitetit të mëparshmë etnik.
Qytetet me kulturë dhe ekonomi autentike, fshatrat po kështu me shumë familje dhe njerëz punëtorë, tokat e begatshme dhe uji i bollshëm, vreshtat dhe turshitë që nga dardhët deri te lakrat, frutat e pemëve të thara, mishi i terur i pastëramve, lahutat, zejet e shumta, pastaj organzimimi i mirë i jetës urbane dhe rurale, e bënin këtë pjesë të hapësirës shqiptare një burim të rëndësishëm të potencialit etnik që ngadalë, por sigurtë po shndërrohej në një identitet të formatuar kreativ kombëtar, duke dhënë shenjat e krijimit të shtetit të shqiptarëve. Por, pikërisht në një periudhë ringritjeje kombëtare që përkon vlimet në prag edhe të Kongresit të Berlinit dhe të organizimit Lidhjes së Prizrneti, kur kishte shumë ndërveprime fuqive të mëdha, për të rindarë Ballkanin, Serbia ndërmori hapin që e kishte vizatuar detajisht në projektet për “Stara Serbinë”, dhe që studiuesi Uka e zbërthen gjerësisht, duke gjetur shenja të këtij projekti edhe në periudhat e mëvoshme, madje edhe në vitet 1980 dhe 1990.
Mësimet që ai i dha në librat dhe punimet e shumta shkencore në shqipe dhe gjuhë tjera për vetë ngjarjen dhe pasojat që shkaktuan ato duke larguar dhe shpërndarë një bashkësi njerëzish nga vendlindja e tyre ngado, në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Turqi, Siri e në të katër anët, la mbas kujtimin e përtëritshëm ndër breza për gjithçka të humbur brenda disa ditësh, në një stinë dimir 140 vjet më parë. Një kujtim e rre4fim që ende jeton në mbiemrat e shumtë të vendbanimeve, prej nga erdhën stërgjyshërit e tyre.
Prof. Uka ka gjetur plot argumnte për injorimin e fatkeqësisë së shqiptarëve nga bashkësia ndërkombëtare, nga Fuqitë e Mëdha, të cilat, përkundër zotimeve të marra për respektimin e të drejtës së të debuaraëve për t’u kthyer në pronat e tyre, kjo nuk iu mundësua asnjëherë. Po kështu, studiuesi Uka argumenton se në Rajonet e Nishit dhe të Toplicës, spastrimi i plotë etnik i shqiptarëve bërë nga dhuna dhe krimi i ushtrisë dhe qeverisë së Serbisë, u ndihmua nga Rusia edhe ushtarakisht, ndërsa financiarisht edhe nga disa superfuqi të kohës përmes kredive që iu falën më vonë.
Jo vetëm në libra, por edhe në intervista, shkrime dhe paraqitje publike, studiuesi Uka kishte përkujtuar se nuk duhej pranuar një qasje kaq pasive nga institucionet dhe politikat nacionale, lidhur me dëbimin e dhunshëm nga ato rajone. Kërkonte dhe ofronte shumë dëshmi, ndër të cilat kishe plot të tilla dokumenta, regjistrime të popullsisë, të pronave, që tregonin se një plagë e madhe që kish goditur mbi 250 mijë shqiptarë në atë kohë, nuk ishe e mbyllur, madje as nuk duhej lejuar që të mbyllej, aq më pak të harrohej.
Ai bëri atë që mund të bënte një intelektual i veçantë, të sillte përpara opinionit publik dëshmi konkrete për të vëretën fatkeqe të shqiptarëve që ishin quajtur, madje edhe sot qauhen, “muhaxhirë”.
Tema e madhe e historisë së re të Kosovës, që lidhet me periudhën e fundshekullit XIX, do të mbetej shumë më e varfër pa gjithë këtë rezultat shkencor dhe kulturor të prof. Sabit Ukës. Natyrisht, që ne sot e kemi shumë më lehtë të kuptojmë të vërtetën e stërgjyshërve, që përjetuan edhe mëpastaj, dëri në vitin 1999, krime dhe zhvendosje të ngjashme të dhunshme.
Do të theksoja në fund, se vepra e prof. Sabit Ukës, rezultatet e tij shumdimensionale, na japin mësimin e duhur, se fjalët dhe lavdet nuk bëjnë asgjë. Ajo që ndihmon për të sotmen dhe të ardhmen, madje edhe si respekt për brezat e kaluar, është puna dhe vetëm punë. Prandaj, ai punoi deri në diten e fundit te vdekjes, punoi sikur të ishte një djalosh student, me elan, dashuri dhe përkushtim të madh. Andaj sot kur diskutojmë për temën e 140 vjetorit të largimit të dhunshëm të shqiptarëve nga Kosova, ne i referohemi gjerësisht emrit dhe veprës së tij, punës së tij. Pse? Pasi Dr Sabit Uka është personalitet që krijoi profil intelektual me shumë punë dhe rezultati i veprës së kësaj pune mbetet e përhershme./ KultPlus.com
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, raportohet se do të propozojë rritje të taksave për shtresën më të pasur të amerikanëve.
Propozimi do ta rriste shkallën më të lartë margjinale dhe do t’i shtonte taksat ndaj fitimit në investim për personat e pasur, shkruan BBC, transmeton Gazeta Express.
Lajmi për këtë propozim shkaktoi shitje masive me çmime të ulëta në “Wall Street”, ndërsa indekset kryesore pësuan rënie gjatë sesionit tregtar të së enjtes.
Shtëpia e Bardhë tha se Plani Amerikan për Familjen, të cilin presidenti Biden pritet ta paraqesë të plotë javën e ardhshme, nuk do t’i prekë familjet që kanë më pak se 400.000 dollarë të ardhura në vit.
“Mendimi i tij është që rritja duhet të jetë në shpinën e amerikanëve më të pasur që mund ta përballojnë atë dhe në shpinën e korporatave dhe bizneseve që mund ta përballojnë atë”, tha sekretarja për Medie e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki.
Sipas gazetave “New York Times” dhe “Bloomberg”, me propozimin e ri do të rritet taksa margjinale në të ardhura nga 37 në 39.6 për qind. Ky propozim do të ishte ndryshim i madh me politikat e ish-presidentit Trump, i cili në vitin 2017 ua uli taksat atyre që i kishin të ardhurat më të larta. Propozimi i presidentit Biden pritet të kundërshtohet nga Republikanët në Kongres. Ndonëse Demokratët kanë një shumicë të thjeshtë, edhe ata mund të mos e përkrahin planin njëzëri. / KultPlus.com
