Poezi nga Izet Sarajlic
Përktheu: Beti Njuma
Ata të dy përqafuar bregut të Rajnës në Gotliben
mund të ishim edhe unë e ti
por ne të dy kurrë më s’do shëtisim
në asnjë breg përqafuar.
Eja, shëtisim së paku në këtë poezi. / KultPlus.com
“Identifying Features” nga Fernanda Valadez u shpall fitues i eventit “Tirana International Film Festival” që u mbajt për rreth një javë në Tiranë, një film jashtëzakonisht i fuqishëm, i cili portretizon një realitet të ashpër e mizor të kohëve tona i cili nxjerr në pah për herë të parë një regjisore femër.
Ndërkohë çmimin “Regjisori më i mirë” e fitoi filmi “A Fish Swimming Upside Down” nga Eliza Petkova (Gjermani), ndërsa çmimin “Skenari më i Mirë” e fitoi “The Exam” nga Shawkat Amin Korki (Gjermani).
Filmi më i mirë shqiptar u shpall “Disco Funeral” nga Benart Laze, ndërsa u ndanë dhe mjaft çmime të tjera në kategori të ndryshme.
Artdashësit kryeqytetas dhe jo vetëm ndoqën me interes 110 filmat e shfaqur në programet speciale.
Festivali u mbyll me premierën kombëtare të filmit ‘Looking for Venera’ nga Norika Sefa, fitues i Tiger Award në Rotterdam International Film Festival 2021 dhe Winner Award for Promoting Gender Equality në Sarajevo FF 2021.
Edicioni i 19-të ka shënuar një numër rekord aplikimesh prej 2950 filma nga 118 vende të botës edhe për faktin se TIFF është Oscar qualifying dhe është një mundësi e madhe për ta të nominohen për Academy Awards.
Nga 40 vende të Evropës 1706 filma, nga 11 vende të Amerikës se Veriut 558 filma, nga 8 vende të Amerikës se Jugut 66 filma, nga 38 vende të Azisë 530 filma, nga 17 vende të Afrikës 34 filma dhe nga 4 vende të Australisë dhe Oqeanisë 56 filma.
Rreth 40 regjisorë dhe producentë prezantuan filmat e tyre në Tiranë . 112 filma ishion në competition në të gjitha kategoritë dhe zhanret kinematografike, si Feature (all genres), EYE on TIFF (debut feature film competition), Short, Live Action, Animation, Student, që janë Oscar qualifying, Documentary (all lengths), Video Art & Experimental, Balkan shorts dhe In Albanian films.
Këtë vit TIFF kishte 4 juri ndërkombëtare, të cilat dhanë çmimet me prezencën e personaliteteve fitues të shumë çmimeve ndërkombëtare, si: Mohamed Siam (Francë) dhe Basil Khalil (Palestinë), producente dhe regjisore, si dhe të dy anëtarëve të “Academy of Motion Picture Arts and Sciences” SHBA, të cilët kanë të drejtën të vendosin për çmimet Oscar, Bogdan Muresanu (Rumani), fitues “European Film Award 2020”.
Në juri ishin edhe Giovanni Robbiano (Itali), Sandra Kaëar (Jordani), Simeon Ventsislavov (Bullgari), Alessandra Pastore (Itali), Nazl? Eda Noyan (Turqi), Maria Di Razza (Itali), Predrag Bambic (Serbi), Ismet Sijarina (Kosovë), Jean Paul Pauwels (Belgjikë), Barbara Gasser (Austri), Jen Alvares (USA), Sehad Cekic (Mal i Zi), Ben Apolloni (Maqedonia e Veriut), dhe Erenik Beqiri, Blerina Hankollari, Anila Varfi nga Shqipëria.
Gjatë ditëve të festivalit u mbajt edhe programi special “FOCUS 2021” në bashkëpunim me “Danish Film Institute”, ku u shfaqën filma, u zhvilluan debate dhe tryeza të rrumbullakta.
Duke pasur parasysh rregullat e pandemisë ky edicion pati shfaqje të kufizuara në kinema si dhe online për ndjekësit në Shqipëri dhe në botë.
Çmimet e “Tirana International Film Festival”:
Filmi më i mirë
Identifying Features nga Fernanda Valadez (Meksikë)
Regjisori më i mirë
A Fish Swimming Upside Down nga Eliza Petkova (Gjermani)
Skenari më i mirë
The Exam nga Shawkat Amin Korki (Gjermani)
BEST EYE ON TIFF
Botox nga Kaveh Mazaheri (Iran, Canada)
Filmi më i mirë i shkurtër
Menarca nga Lillah Halla (Brazil)
Filmi më i mirë i shkurtër Aksion
Titan nga Valéry Carnoy (Belgjikë)
Filmi më i mirë i shkurtër animacion
Heart of Gold nga Simon Filliot (Francë)
Filmi më i mirë nga studentë
Fall of the Ibis King nga Mikai Geronimo, Josh O’Caoimh (Irlandë)
Dokumentari më i mirë
A Rifle and a Bag nga Cristina Haneș, Arya Rothe, Isabella Rinaldi (Indi, Rumani, Itali, Katar)
Dokumentari i shkurtër më i mirë
Scars nga Alex Anna (Kanada)
SPECIAL MENTION SHORT DOCUMENTARY
164880 nga Maria Falileeva, Alexandra Matveeva (Rusi)
Filmi më i mirë shqiptar
Disco Funeral nga Benart Laze (Shqipëri)
Filmi më i mirë i shkurtër nga Ballkani
The Criminals nga Serhat Karaaslan (Turqi, Francë, Rumani)
Video më e mirë Art&Eksperimentale
Passage Ann Oren (Gjermani)
Filmi më i mirë i shkurtër debutues “Ron Holloway”
House of Memory nga Sofía Rosales Arreola | Mexico | 2020 | 13′. /atsh/ KultPlus.com
Reperi i njohur amerikan, Marshall Mathers i njohur me pseudonimin e tij artistik Eminem, ka bërë dje një paraqitje surprizë në hapjen madhështore të restaurantit të tij ”Mom’s Spaghetti”, i hapur në qytetin e Detroit-it, përcjell KultPlus.
Ishte e papritur pasi nuk ishte paralajmëruar më parë që Eminem do të ishte i pranishëm në hapjen e restaurantit, e aq më pak t’u shërbente mysafirëve.
Ndërkohë, ai iu servoi disa nga pastat e tij të veçanta për fansat e tij më të përkushtuar.
Ata filluan të rreshtohen rreth orës 10 të mëngjesit, shtatë orë para hapjes së shpallur. Rreth orës 4 pasdite, një orë para hapjes, dhjetëra fansa u thirrën në dritaren e shërbimit, në rrugicën midis Asamblesë së Unionit të sapohapur dhe Fillmore Detroit, ku u shërbyen pastat nga vetë reperi. / KultPlus.com
Nesër, më 1 tetor fillon “Java Kulturore Shqiptare”, ku e gjithë vëmendja është për kulturën dhe kombin shqiptar në Zvicër, transmeton KultPlus.
Gjatë javës së parë të tetorit do të zhvillohen debate, ekspozitë, aktivitete kulturore, artistike, do të prezantohen libra, histori tradicionale shqiptare, programe muzikore, ndërkohë që do të jepen edhe shfaqje kulturore nga grupe të ndryshme artistike shqiptare.
Vlen të theksohet se hyrja lejohet për personat që janë të vaksinuar, të shëruar apo edhe të testuar negativisht nga virusi Covid.
Platforma albinfo.ch është sponzor medial e këtij eventi kulturor.
Më poshtë mund të shihni programin javor se çfarë do të përmbajë “Java Kulturore Shqiptare”:
Programi – 01 tetor
19:00 – 22:00
– Hapja e Javës së Kulturës Shqiptare
– Hapja e ekspozitës
– Prezantimi i artistëve shqiptarë (Adem Dërmaku & Rromir Imami)
– Apéro
Programi – 02 tetor
19:00 – 20:30
– Debat me mysafirë të fuar: (në gjuhën gjermane)
– Historia dhe aktualiteti i shqiptarëve në Zvicër.
20:30 – 22:00
– Programi muzikor
(Rafael Lishi-Akkordeon & Ahmet Ujkashi-Klarinete)
Programi – 03 tetor
16:00 – 16:30
– Info: shkolla shqipe (LAPSH)
16:30 – 18:00
– Prezantmi i librave të autorëve shqiptarë në Zvicër
– Poezi nga poetët:
(Shaip Beqiri, Shkumbin Gashi & Bujar Salihu)
Programi – 07 tetor
20:00 – 22:00
– Lexim nga libri “Bürde & Segen” (Shqipe Sylejmani)
– Debat me mysafirë të ftuar: (në gjuhën gjermane) “Secondos”, çka pastaj?
22:00 – 23:00
Programi muzikor (Gjyli, Iliri & Samiri) ./albinfo/ KultPlus.com
Komisioni i Përbashkët Shqipëri-Kosovë për Miratimin e Teksteve Mësimore për Diasporën, i ngritur në zbatim të marrëveshjes së miratuar midis dy shteteve, i koordinuar nga Qendra e Botimeve për Diasporën me përfaqësues nga Ministria e Arsimit, Sportit dhe Rinisë e Republikës së Shqipërisë, nga Ministria e Arsimit e Shkencës dhe e Teknologjisë e Republikës së Kosovës, finalizoi punën e tij me nënshkrimin e këtij Urdhri të Përbashkët, të firmosur nga ministrat përgjegjës për këtë proces,
“Për miratimin e tekstit mësimor të përbashkët “Gjuha shqipe dhe kultura shqiptare”, niveli I bën që Diaspora do të ketë një tekst të përbashkët për mësimin plotësues, i cili do të bashkojë mësimdhënien në Diasporë dhe do të sigurojë cilësinë e mësimdhënies. /albinfo/ KultPlus.com
Aktorja e njohur Adriana Matoshi, njëherit edhe deputetja e Parlamentit të Kosovës në radhët e Lëvizjes Vetëvendosje, ka potencuar përmes një statusi në rrjetin social Facebook se është bërë cak i kërcënimeve të ndryshme, përcjell KultPlus.
Ajo ndër të tjera ka pohuar se këto kërcënime po i vijnë asaj për shkak të angazhimeve në mbrojtjen e të drejtave të grave.
”Ditëve të fundit jam bërë cak i kërcënimeve të ndryshme për shkak të angazhimit tim në mbrojtje të drejtave të grave, sidomos ndihmës që po ju jap grave të cilat me vite kanë pësuar dhunë psiqike e fizike nga burrat e tyre.
Gabon rëndë ai që mendon që më frikëson, sepse hyrja ime në politikë dhe paralment ka një mision, i cili nuk do të pushojë para se çdo nënë, motër e grua ta fitojë lirinë dhe të drejtën e vet elementare njerëzore për të jetuar e lirë dhe e pacënuar nga askush”, ka shkruar Matoshi. / KultPlus.com
Pas shumë përgatitjeve, këngëtarja shqiptare me famë botërore, Rita Ora u kthye në skenë më fuqishëm se kurrë, duke u siguruar kështu që Java e Modës në Paris të mos kalonte edhe pa një performancë të sajën, ku këngëtarja interpretoi disa nga hitet e saj në majën e Kullës Eiffel, përcjell KultPlus.
Kjo performancë e Rita Orës, u konsiderua të ketë qenë një nga më të fuqishmet që këngëtarja ka realizuar deri më sot.
Artistja shqiptare dukej e mrekullueshme me veshjet e bëra me porosi nga markat “Fendi”, “Lanvin” dhe “Alexandre Vauthier”, të cilat ishin pjesë promovuese e Javës së Modës në Paris, shkruan DailyMail, përcjell tutje KultPlus.
Performanca e këngëtares ishte një festë e muzikës dhe modës nga ajo që njihet si një prej monumenteve më karakteristike mbarëbotërore.
Koncerti i Ritës u zhvillua në partneritet me “Melrose Media” dhe është i pari i një serie muzikore të ardhshme të titulluar “Iconic People In Iconic Places”
Përpara shfaqjes, Rita tha: Kjo do të jetë një shfaqje kaq e paharrueshme dhe një moment i vërtetë për mua.Të performosh në një vend kaq legjendar është një nder, dhe të veshësh rroba të personalizuara nga ‘Prada’, ‘Miu Miu’, ‘Fendi’ dhe ‘Lanvin’, është thjesht një ëndërr.
“Mezi pres të sjell energjinë e Parisit për të gjithë fansat e mi në të gjithë botën, me të vërtetë do të jetë një natë për t’u mbajtur mend”, theksoi ndër të tjera Ora,
Me regji të Beki Mari, koncerti i quajtur “Rita Ora Live From The Eiffel Tower” ishte një ngjarje që do të mbesë gjatë në kujtesën e fansave të saj. / KultPlus.com
Për gjashtë ditë me radhë edicioni i 9-të i FemArt do të sjellë në Prishtinë aktivitete të ndryshme artistike e kulturore, online dhe fizikisht.
FemArt 9 nis nesër rrugëtimin artistik në Prishtinë, që do të realizohet në shtatë lokacione nga 1-6 tetor, 2021. Ky edicion vjen nën moton “F… Seksizmit”.
”Ky vit ka qenë plot humbje jetësh, humbje ekonomike, trazira shpirtërore dhe emocionale. COVID-19 e ka bërë jetën më të vështirë në çdo dimension të mundshëm dhe njëkohësisht ka shfaqur logjikën dhe mekanizmat e kalbur të sistemeve aktuale shtypëse. Seksizmi, racizmi, queerfobia ndër të tjera shkaktojnë vdekje. Sikur të mos mjaftonte pandemia globale, lajmet për dhunën seksuale, dhunën në familje dhe diskriminimin në vendet e punës, në institucionet arsimore, në rrugë dhe brenda shtëpive na kanë shqetësuar të gjithëve. Këto fenomene na kanë revoltuar dhe në të njëjtën kohë nxitur për të krijuar e vepruar. Seksizmi dhe shtypja kanë qenë këtu për një kohë të gjatë tashmë, dhe padyshim që nuk ka qenë një kohë e këndshme”, thuhet në komunikatën për media.
Artistë/e dhe aktivistë/e nga komunitetet lokale dhe ndërkombëtare do të mblidhen për të provokuar, frymëzuar dhe sfiduar në çdo mënyrë të mundshme realitetet aktuale seksiste. Nga shfaqjet, poezitë dhe vallëzimet, diskutimet dhe konferencat, deri në rebelime, ne do të trajtojmë të drejtat e grave si të drejta të njeriut. Ne synojmë të mobilizohemi për t’ia futur seksizmit, si mënyra e vetme për të arritur barazinë politike, ekonomike, kulturore, personale dhe shoqërore.
FemArt 9 përkrahet nga:
Donatorët: Bashkimi Europian, Koalicioni i Kosovës për Pajtim, Ambasada e Suedisë në Kosovë/Agjencia Suedeze për Zhvillim Ndërkombëtar – Sida, Humanrightivism, Fondi për Zhvillim Komunitar – CDF, Kvinna till Kvinna, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komuna e Prishtinës, UNFPA, Cfd, Agjencia për Barazi Gjinore, Ambasada Austriake, Ambasada Franceze, Koalicioni K10, KCSF, SDC
Përkrahësit Institucional dhe medial: Teatri Kombetar i Kosovës, Kuvendi i Kosovës, KultPlus, Pallati i Rinisë, Teatri Dodona, Teatri Oda, Fakulteti i Arteve – Universiteti i Prishtinës, Art Motion, Selman Networks, Dukagjini, mik-mik, Blue Taxi, Trosha.
Aktivitetet do të transmetohen drejtpërdrejt në mediat sociale dhe do të zhvillohen fizikisht me një numër të kufizuar vendesh bazuar në “Manualin për mbrojtjen kundër përhapjes së virusit COVID-19” të publikuar nga Ministria e Shëndetësisë, si dhe “Projektligjin për Parandalimin dhe Luftimi i Pandemisë COVID-19 “. Për prezencë fizike obligative është njëra nga nga këto dëshmi: 1. Certifikatë e vaksinimit të plotë kundër Covid-19; 2. Testi RT-PCR negativ për Covid-19 (72 orë maks.); 3. Testi i shpejtë antigjen negativ (48 orë maks.). / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës përmes një statusi në llogarinë e saj zyrtare në Facebook, ka bërë të ditur se janë kthyer trupat e shtatë qytetarëve të Kosovës, të vrarë nga regjimi serb në Masakrën e Rezallës, përcjell KultPlus.
”Sot, trupat e shtatë qytetarëve tanë të vrarë nga regjimi gjenocidal serb në Masakrën e Rezallës dhe eshtrat e dy trupave që ribashkohen, u kthyen në atdheun e tyre nga Kizhevaku.
Ata përfundimisht do ta kenë një vendprehje ku familjarët dhe ne mund të vendosim lule në kujtim të tyre.
Sot, i bashkohem dhimbjes së familjeve të tyre dhe rikujtoj se zbardhja e fatit të të zhdukurve me dhunë është angazhim i yni i përditshëm, derisa ta zbardhim fatin e secilit. Siç nuk do të ndalemi as në adresimin e përgjegjësisë për akterët e krimit.
Drejtësia për viktimat është synim i yni dhe parakusht për paqe të qëndrueshme, ndërkaq Serbia ka përgjegjësi shtetërore për mbajtjen peng të fatit të edhe mbi 1600 të zhdukurve me dhunë dhe fshehjes së fakteve mbi ta.
U prehshin në paqe të masakruarit e Rezallës dhe i përhershëm qoftë kujtimi për ta!’‘, ka shkruar presidentja Osmani. / KultPlus.com
Foto: Erkin Keçi
Që prej vitit 2017 data 30 shtator është veçuar prej Organizatës së Kombeve të Bashkuara si Dita Ndërkombëtare e Përkthimit.
Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave në Shqipëri informoi se dita përkon me festën e Shën Jeronimit, klerikut nga Iliria që përktheu Septuagintën në variantin vulgar të latinishtes, transmeton KultPlus.
Njëkohësisht, kjo datë synon të vlerësojë punën e përkthyesve, proces i cili luan rol të rëndësishëm në afrimin e kombeve, ndihmesën e tyre në dobi të dialogut, kuptimit të dyanshëm dhe bashkëpunimit, duke kontribuuar, kësisoj, në fuqizimin e paqes dhe sigurisë në botë.
Mirëpo, sado romantik të duket përkthimi dhe përkthyesi, puna e përkthimit nuk është shëtitje në ndonjë kopsht Edeni, as këndellje në retë puplore të perëndimit bojëall.
Mundimet e përkthyesve janë të shumëllojshme, por më i madhi mundim mbetet afati dhe lëmimi i gjuhës.
Ilustrim i pjesshëm i kësaj janë shembujt që DPA sjell në imazhe, marrë nga fletoret e Fondit “Lasgush Poradeci” të Arkivit Qendror Shtetëror në Shqipëri, ku poeti ka përkthyer poezi nga Johann Wolfgang von Goethe dhe Heinrich Heine. / KultPlus.com
Një portret i grupit legjendar ”Beatles” i krijuar nga një prej miqve më të mirë të John Lennon në kolegjin e artit është ekspozuar në Britani.
Piktura figurative u bë nga Jonathan Hague në 1984 dhe është e ngjashme me një nga veprat e tij të blera nga Lennon në 1967, por nuk është parë kurrë që nga ajo kohë. Piktura u zbulua sot nga motra e Lennon, Julia Baird në Muzeun e ”Beatles” të Liverpool-it, transmeton KultPlus.
Baird tha se ”vëllai i saj dhe Hague, të cilët njiheshin si ‘dy John’ në Kolegjin e Artit në Liverpul, kishin ruajtur miqësinë e tyre edhe pasi Beatles kishin arritur famën”.
Lennon madje bleu një shtëpi për mikun e tij të kolegjit, i cili vazhdoi të ishte mësues arti.
“Disa nga pikturat e Jonathan Hague u frymëzuan nga Beatles dhe John e sponsorizoi atë’’, theksoi motra e John Lennon, transmeton tutje KultPlus.
“John dhe Paul (McCartney) sponsorizuan ekspozitën e tij të vitit 1967 në Akademinë Mbretërore të Arteve dhe John bleu pikturën binjake origjinale, nëse doni, dhe askush nuk e di se ku është. Ajo mund të dalë tani”, shtoi Julia Baird.
Ai tha se Lennon ishte një tifoz i stilit të artit vizual dhe besohej se kishte paguar 50 000 sterlina për punën origjinale. / KultPlus.com
Aty ku nis legjenda e Skënderbeut, aty ku nis fluturimi me kal nga njëra anë e malit në tjetrin, aty ku gjenden gjurmët e kalit të stampuara nga shekujt në gurë, gjendet Kepi i Skënderbeut.
Kepi i Skënderbeut gjendet në kufirin fundor të fshatit Vig të bashkisë Mat, aty ku hapet porta e Mbasdejes, malit më të lartë në malet e mesme, Deja, ku pjesë e pasme e ka një parajsë natyrore me vargmale dhe një pllajë që çanë mes malesh deri në Fushë-Pela, aty ku thyhet me malin e Runjës dhe nis pasqyra liqenore e Lurës.
Monumenti Natyror Kepi i Skënderbeut, pasqyrohet nga AKZM Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura.
Monumenti Natyror Kepi i Skënderbeut gjendet në Mbasdejë, në afërsi të fshatit Vig të rrethit të Mat. Ky është një Gjeomonument i cili ndodhet 1170 m mbi nivelin e detit.
Njihet edhe me emrin Kalaja e Skënderbeut. Përbën një gur gëlqeror, me formë të veçantë afërsisht në formën e një kërpudhe dhe kjo si pasojë e veprimit të agjentëve të jashtëm atmosferikë dhe atyre tektonikë. Është i gjatë 120 m, 25 m i gjerë dhe 140 m i lartë, ndërsa sipërfaqia 2 ha.
Legjenda e lidh me Skënderbeun, që e ka përdorur atë si pikë vrojtimi. Ky gjeomonument Natyror edhe sot mbart vlerat shkencore (gjeologjike, gjeomorfologjike, historike), didaktike, ekologjike dhe kulturore për të cilat ai ka marrë edhe statusin Monument Natyre. Vizitohet sipas rrugës rurale Burrel– Mbasdejë.
Kjo zonë është një nga vendet më të bukura të turizmit malor, biodiversitet i ndryshëm larmia e florës dhe e faunës, pamjet marramendëse të jashtëzakonshme që ndryshojnë si me magji e bëjnë këtë zonë jo vetëm një parajsë turistik por një vend ku legjenda historia bëhen bashkë si një dekor që shoqëron udhëtarët pasionant të natyrës. /atsh/ KultPlus.com
Në këtë material ju sjellim fjalët e thëna nga Mariangela Melato, e cila ishte një nga aktoret më të njohura italiane.
Duke qenë përherë e pavarur në jetën e saj, ajo gjithmonë ka kërkuar që edhe gratë e tjera të bënin po të njëjtën gjë. Të ishin të pavarura në çdo aspekt, edhe në atë ekonomik. Mariangela duke iu referuar pavarësisë së gruas në shoqëri, u shpreh me këto fjalë mjaft frymëzuese për çdo grua në botë:
“Besoj fortësisht se gratë duhet të mësojnë të jetojnë edhe pa burrat. Një pjesë e mirë e jetës mund të jetohet edhe e vetme. Me këtë nënkuptoj të bëhesh pronarja e vetes, ta duash veten, të duash personat që të rrethojnë, ta duash edhe punën që bën. Pavarësia nënkupton edhe të duash vetminë tënde, të mos kesh frikë prej saj, përkundrazi të të pëlqejë vetmia dhe në vetmi të rritesh”. / KultPlus.com
Militantët talibanë shiheshin sot që shtynin gra protestuese në Kabul dhe qëllonin në ajër me armë teksa tentonin të ndalonin demonstratën për të drejtat e shkollimit të vajzave, shkruan Daily Mail, transmeton KultPlus.
Një grup prej disa grash ishin mbledhur jashtë një shkolle në lindje të Kabulit duke kërkuar kthimin e të drejtave që vajzat të shkojnë në shkollë të mesme, pas ndalimit të tyre nga grupi islamist në fillim të muajit.
Nxënësit meshkuj janë lejuar të rikthehen në mësim në shkolla e universitete, por dy javë më parë vajzat u ndaluan të rikthehen në shkollat e mesme, derisa të jetë vendosur “mjedisi islamik” i arsimit.
Në protestën e stome gratë mbanin pankarta ku shkruhej “Mos na thyeni penat, mos na digjni librat, mos mbyllini shkollat”, por më vonë rojet talibane ua morën parulën.
Britanikja Daily Mail shkruante se militantët kishin shtyrë gratë protestuese ndërsa një gazetar i huaj u godit me pushkë dhe u ndalua të filmonte, transmeton tutje KultPlus.
Taliban ndjekin interpretimin e ashpër të ligjit islamik të Sheriatit me ndarje të grave dhe burrave.
Ata kanë thënë se duhet të vendosen kushtet e caktuara derisa vajzat të rikthen në mësim, edhe pse shumë afganë janë skeptikë për këtë.
Kreu i ri i universtetit të Kabul, Mohammad Ashraf Ghairat komentoi mbi ngjarjen.
“Ju jap fjalën si kancelar i universitetit të Kabul. Për sa kohë nuk është vendosur një mjedis islamik për të gjithë, gratë nuk do të lejohen të vijnë në punë ose në universitet. Feja islame është e para”.
Rreth 9,460 gra studiojnë në Universiteti e Kabul që përbëjnë 43 për qind të studentëve.
Gratë ishin lejuar të vijonin studimet pas ardhjes në fuqi të talibanëve, në dhoma të ndara nga burrat, por Ghairat tha se nuk kishte mjaftueshëm mësuese femra që ato të vazhdojnë studimin në një “mjedis islamik”. / KultPlus.com
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit (MKRS) dhe Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) në Kosovë nënshkruan sot një marrëveshje për bashkë-financim për rinovimin e dy lokacioneve të rëndësishme të trashëgimisë kulturore. MKRS do të financojë dhe UNDP do të implementojë rinovimin dhe rehabilitimin e plotë të monumenteve të rëndësishme të trashëgimisë kulturore: shtëpinë e Xhafer Devës në Mitrovicë dhe xhaminë e Drenocit në komunën e Deçanit.
Punimet do të kryhen në kuadër të projektit “Trashëgimia Kulturore si Shtytëse e Dialogut Ndërkomunitar dhe Kohezionit Social” të financuar nga Bashkimi Evropian, Instrumenti për Paqe dhe Stabilitet (IcSP) i cili implementohet nga UNDP, në bashkëpunim të ngushtë me MKRS në lokacione të përzgjedhura.
Ministri Hajrulla Çeku dhe Maria Suokko, Përfaqësuese e Përhershme e UNDP -së, në prani të përfaqësuesve nga BE/IcSP dhe Zyra e BE -së në Kosovë, nënshkruan marrëveshjen që plotëson intervenimet aktuale të projektit. Kjo marrëveshje shënon bashkëpunimin e vazhdueshëm për të mbrojtur dhe ruajtur vendndodhjet e rëndësishme të trashëgimisë kulturore në Kosovë dhe do të sigurojë që këto lokacione historike t’i kthehen komuniteteve në përdorim.
Ministri Çeku theksoi rëndësinë e bashkëpunimit dhe koordinimit për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, në veçanti për projektin Trashëgimia Kulturore si Shtytëse e Dialogut Ndërkomunitar dhe Kohezionit Social: “Unë do të doja të ri-konfirmoja rëndësinë e trashëgimisë kulturore si një shtytëse për kohezion social, paqe të qëndrueshme dhe revitalizim ekonomik. Projekti i inicuar nga BE dhe i implementuar nga UNDP, është hartuar me shumë mençuri për të respektuar diversitetin kulturor dhe për të sjellë së bashku komunitetet përmes ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore. Duke pasur parasysh faktin se trashëgimia kulturore është prioritet për qeverinë tonë, ne jemi shumë të kënaqur që po kontribuojmë edhe financiarisht për restaurimin e dy lokacioneve të rëndësishme të trashëgimisë kulturore, Shtëpisë së Xhafer Devës në Mitrovicë dhe Xhamisë në fshatin Dranoc, të cilat do të jenë pjesë e këtij projekti. “
“Kemi kënaqësinë të shohim nivelin e përkushtimit nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në ruajtjen e trashëgimisë së pasur kulturore të Kosovës. Ky kontribut financiar për restaurimin e dy vendeve historike shumë të rëndësishme e demonstron qartë atë. Ky kontribut shtesë nga Ministria do të na lejojë përfshirjen e shtëpisë së Xhafer Devës në Mitrovicë dhe Xhaminë e Drenocit në Deçan në listën e lokacioneve në të cilat do të intervenojë projekti Trashëgimia Kulturore si Shtytëse e Dialogut Ndërkomunitar dhe Kohezionit Social që financohet nga BE. Ndërhyrjet do të mundësojnë që njerëzit të kenë përsëri qasje në to. Ne e vlerësojmë shumë bashkëpunimin e shkëlqyer midis Ministrisë, BE -së dhe UNDP -së, “tha Maria Suokko në ceremoninë e nënshkrimit.
Stefano Gnocchi, Këshilltar për Komunitetet e Pakicave, Trashëgimisë Fetare dhe Kulturore në zyren e BE-së në Kosovë tha me këtë rast: ‘’ Bashkimi Evropian në Kosovë është i përkushtuar fuqishëm në ruajtjen e trashëgimisë së pasur të Kosovës përmes rinovimit dhe rehabilitimit të objekteve kulturore dhe fetare. BE-ja në Kosovë do të vazhdojë të mbështesë Kosovën dhe partnerët e saj vendorë dhe ndërkombëtarë në arritjen e të njëjtit qëllim që është angazhimi afatgjatë për përmirësimin e shoqërisë së Kosovës në tërësi.”
Së bashku me kontributin e BE-së prej 2 milionë eurosh për projektin “Trashëgimia Kulturore si Shtytëse e Dialogut Ndërkomunitar dhe Kohezionit Social”, marrëveshja e sotme për bashkë-financim prej 370,000 eurosh shtesë nga MKRS-ja është dëshmi dhe përkushtim për vazhdimin e bashkëpunimit mes BE-së , MKRS dhe UNDP. / KultPlus.com\
Senati i Universitetit të Prishtinës, në mbledhjen e mbajtur sot, me rekomandim të Konferencës së Rektorëve të Universiteteve Publike, ka marrë vendim që si pasojë e pezullimit dyjavor të aktiviteteve mësimore, procesi mësimor – ligjëratat të fillojnë më 15 tetor 2021, me prezencë fizike.
Procesi mësimor, respektivisht ligjëratat, do të zhvillohen duke respektuar udhëzuesit përkatës, me kusht që numri i studentëve në një klasë të mundësojë në mënyrë rigoroze mbajtjen e distancës prej 1.5 metra në mes të personave.
Në rastet e caktuara dhe për të respektuar distancën prej 1.5 metra, ligjëratat do të organizohen në dy grupe të studentëve: Orët e mësimit në dy grupe – ora e parë 40 minuta grupi i parë i studentëve; ora e dytë 40 minuta grupi i dytë i studentëve. Në mes të dy orëve do të mundësohen 10 minuta për ndërrimin e studentëve. Në raste tjera dhe varësisht edhe vendimeve të qeverisë, do të mundësohen edhe orët hibride dhe online. / KultPlus.com
Dita Botërore e Përkthimit është kremtuar sot në Tiranë me ngritjen e ateliesë së parë të përkthimit, ku do të trajnohen përkthyesit e rinj nga frëngjishtja në shqip.
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit, në bashkëpunim me Ambasadën e Francës në Shqipëri, përmes një programi të dedikuar, do t’i japë zë zhvillimit mes dy kulturave. E pranishme në ceremoninë e prezantimit të kësaj atelieje përkthimi, ishte zv/ambasadorja e Francës në Shqipëri, Claire Nantier, e cila u shpreh se raportet historike në fushën e librit mes Shqipërisë dhe Francës kanë qenë të shkëlqyera dhe se ky program synon t’i zhvillojë më së miri ato. Profesor Edmond Tupja u shpreh se ky program është një nismë, e cila duhet të realizohet edhe në gjuhë të tjera.
“Po ikën një brez, i cili i ka dhënë shumë kulturës shqipe përmes përkthimit. Është koha të punojmë për krijimin e një brezi të ri përkthyesish”, tha Tupja.
“Sot është një ditë e rëndësishme për kulturën botërore. Është një ditë, e cila i lidh më shumë kulturat me njëra-tjetrën, por dhe që na kujton rëndësinë që ka njohja më së miri e vlerave tona të përbashkëta. Unë do të doja ta nisja fjalën time për këtë ditë me një nderim për të gjithë ata shqipërues që në vite kanë ndërtuar me punën dhe jetën e tyre një histori të përkthimit shqip. Vepra dhe puna e tyre ishte një model emancipimi për shoqërinë shqiptare, duke hapur dritaret e vogla drejt zhvillimit, sepse përkthimi nuk është vetëm gjuhë, ndjesi, mendim, por edhe zhvillim”, u shpreh drejtoresha e QKLL-së, Alda Bardhyli.
Sipas saj, “përkthimi, komunikimi mes gjuhëve ka qenë një prioritet i Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit që në ditët e saj të para. Programet e përkthimit, por dhe kooperimet ndërkombëtare, kanë pasur vetëm një synim, të bëjnë të pranishëm librin dhe kulturën shqiptare në gjuhë e kultura të tjera”. Rexhep Hida, kryetar i Shoqatës së Botuesve Shqiptarë, u shpreh se ka nevojë për nisma të tjera konkrete për të rritur ndikimin e librit shqip në botë. / KultPlus.com
Ajo e ka të qartë faktin se është e bukur, por dëshiron të mos etiketohet gjithmonë vetëm si një grua e bukur.
Monica Bellucci, aktorja e njohur italiane dhe një prej aktoreve më të mira e aktive, në një intervistë të saj të moçme ka treguar se sa i ndihmon dhe sa e dëmton bukuria në botën e filmit.
“E di që bukuria i bën njerëzit të jenë kurioz. Por, sic ka thënë Oscar Wilde, bukuria zgjatë vetëm pesë minuta nëse nuk ka diçka tjetër që e mban këtë kuriozitet. Nuk do ta kisha këtë karrierë me vetëm bukurinë time. Regjisorët nuk të ftojnë për bukurinë tënde, por për talentin tënd. Bukuria ka qenë pengesë për mua, sidomos duke e ditur që vij nga industria e modës. Pasi jam e bukur, të gjithë mendojnë se jam budallaqe. Është si një maskë të cilën duhet ta largosh e ti tregosh botës se ke më shumë sesa bukuria. Duhet ti tregosh njerëzve se ka diçka në ty që mund të zbulohet nga ata” pati thënë Bellucci.
Aktorja është e njohur për rolet e saj në “Malena”, “Spectre”, “Irreversible” dhe “Passion of the Christ”. Ajo është 53 vjeçare dhe ka dy fëmijë.
Monica Anna Maria Bellucci ka lindur në Città di Castello, Umbria, Itali. Ajo vazhdimisht në intervista tregon se nuk dëshiron të njihet vetëm si një grua e bukur, por si një grua që jep maksimumin në rolet e saj filmike dhe provon të hyjë në karakter në secilin rol që merr. / KultPlus.com
Xhubleta nuk është thjesht një veshje, ajo është rit, kulturë shekullore, traditë.
Të vishje një xhubletë nuk ishte thjeshtë një rutinë e përditshme dhe për këtë ‘TI Center’ realizoi instalacionin “Riti i veshjes së xhubletës” e cila u ekspozua dje, në ambientet e Muzeut Historik Kombëtar, në kuadër të Ditës Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore.
Xhubleta është një fund në trajtë këmbane, që vjen i valëzuar sidomos në pjesën e mbrapa. Përbëhet nga një numër i madh copash e rripash të ngushtë shajaku, qepur horizontalisht dhe të ndërthurur me breza gajtanësh. Mbahet e varur në supe me dy rripa të gjerë.
Në shek. XVIII, xhubleta përbëhej nga shumë ngjyra, por ato që na kanë mbërritur në ditët e sotme janë: të zeza për gratë dhe bardhë e zi për vajzat. Pjesë të tjera të kostumit me xhubletë janë: kraholinë, xhoka, kërdhokla, paraniku, kallmat e shputat, etj.
Xhubleta është me prejardhje të lashtë. Paraqet ngjashmëri me veshjen e disa figurinave neolitike të gjetura në Bosnje, por edhe në vise të tjera të Mesdheut, që i përkasin mijëvjeçarit te dytë para erës sonë dhe lidhen me qytetërimet e vjetra mesdhetare.
Xhubleta e Malësisë është trashëgimi e qartë e prejardhjes ilire të kulturës tone, që malësorët e përcollën deri në vitet 1950-1960, pra përbën një nga elementët identifikues të veshjes popullore shqiptare, nëpërmjet motiveve, ku emblema për të gjitha është shqiponja.
Ekspozita e instalacionit “Riti i veshjes së xhubletës” është një projekt i TI CENTER dhe është mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe Muzeu Historik Kombëtar.
Të pranishëm në aktivitet ishin ministrja e Kulturës Elva Margariti, ambasadori i BE-së në Shqipëri Luigi Soreca, drejtori i Muzeut Historik Kombëtar Dorian Koçi dhe personalitete dhe dashamirës të artit, kulturës dhe gazetarisë. / atsh / KultPlus.com
Para disa ditësh në Teatrin Kombëtar të Kosovës kanë filluar provat e kastës së aktorëve për shfaqjen “Aroma e Hënës”, sipas dramës me të njëjtin titull të Mehmet Krajës, që njëherazi është pjesa e tretë e trilogjisë “Hëna prej Letre”, e që vjen nën regjinë e Rozi Kostanit, për të shënuar kështu hapjen e sezonit të ri vjeshtor në Teatrin Kombëtar të Kosovës, shkruan KultPlus.
Elementi i një teatri të angazhuar i cili ngreh problematika thelbësore të një vendi, duket se ka ‘ngacmuar’ dhe intriguar regjisoren e shfaqjes, Rozi Kostani, e cila është bazuar në pyetjet e zakonshme se çfarë duam ne në këtë vend, çfarë është ky vend dhe se çfarë na plotëson. Por që sipas saj, vendin e bëjnë njerëzit dhe jemi ne fajtorët që ky vend nuk ecën përpara.
Artikulimi që bënë autori dhe problematikat e shpalosura në vepër, duke u bazuar në faktet e politikës ditore dhe politikës mediale janë cilësuar si temat kryesore që përfshihen në shfaqjen e cila brenda vetës ngërthen ndërlikimin dhe ndërveprimin e politikës me median dhe gërshetimin e tyre që shpërndan mesazhe në popull si p.sh: gjithçka po shkon mirë dhe është një lloj mjegulle që ndikon te populli.
Ndërsa për të treguar më shumë rreth shfaqjes, për KultPlus, foli vetë regjisorja Rozi Kostani.
“Ka qenë e vështirë përzgjedhja e kastit të shfaqjes, sepse unë kam pasur nevojë të njihem me ta, të jem brenda ngjyrimeve të personazheve që më ka propozuar autori në këtë vepër. Ka qenë një përpëlitje që të qoja rolet në ‘ato ujëra’ dhe mendoj se kam bërë përzgjedhjen e duhur”, thotë Kostani.
Sipas saj, puna e palodhshme paraqitet në ‘teatrin e fjalës’ e jo në një teatër ‘me lule e fishekzjarre’, ku publiku konsiderohet si një medium i cili të fton në ngritjen e tezave të autorit, si dhe në bashkëpunimin midis tyre deri në një rezultat.
“Publiku kur të dal nga skena duhet të mendoj, të fillojë të ‘përtyp’ mendimet e tij, e jo vetëm të dal i çlodhur nga një shfaqje. Teatri ka për qëllim ndërgjegjësimin dhe ndriçimin, ne vërtet kemi edhe hënë të madhe për të dhënë pak dritë mbi mendime dhe veprime njerëzore pikërisht për këtë vend i cili është pjesë themelore dhe përmbajtësore e këtij populli”, thotë Kostani.
Sa i përket procesit të provave, konsiderohet se është në një proces analitik ku po bëhet zbërthimi i veprës, shfaqen mendimet dhe ndjesitë e kastës, duke iu referuar tekstit në pika të ndryshme të cilat duhet të deshifrohen.
“Publiku do jetë pjesë e shfaqjes sepse vepra është zemra e problematikës, është pjesë e këtij vendi dhe është super konkrete, e andaj dhe publiku duhet ‘të rrah’ dhe ta ndjejë këtë pulsim bashkë me ne në skenë”, thekson ajo.
Për Kostanin, masat anticovid nuk janë se kanë ndikuar në mënyrë negative në procesin e provave, për arsye se tashmë është mësuar me masat parandaluese të pandemisë.
Duke marrë parasysh se shfaqja “Aroma e hënës” hap sezonin e ri në Teatrin Kombëtar, regjisorja ndjehet shumë e lumtur që po punon me kastën e aktorëve të përzgjedhur për këtë shfaqje, me ç’rast ajo dëshiron të barazoj ndjeshmërinë kombëtare. Ndërsa, Kostani tutje bëri të ditur se po punon për herë të parë me kastën e Teatrit Kombëtar të Kosovës, edhe pse me disa prej tyre njihet paraprakisht prej shfaqjeve të mëparshme në të cilat kanë punuar bashkë.
“Është e rëndësishme që ne jemi në të njëjtat ujëra, unë po kuptohem mirë me aktorët, e kjo është një gjë mjaft e rëndësishme”, thotë Kostani.
Ndërkohë, për prezantimin e kësaj shfaqje edhe në teatrin e Tiranës, regjisorja pohoi se kjo gjë patjetër që do të ndodh dhe është e paevitueshme.
Kështu krejt në fund, për dëshirën e mëtutjeshme për të bashkëpunuar me Teatrin Kombëtar të Kosovës, në kuadër të shfaqjeve tjera, regjisorja Kostani ka shprehur gatishmërinë e saj. / Edlira Musliu / KultPlus.com
Me siguri se deri tani keni dëgjuar për poetin e njohur persian Rumin. Mençuria e tij asnjëherë nuk kishte kufizuar nga barrierat nacionale apo kulturore.
Një këndvështrim i tillë si i Rumit është shumë i rëndësishëm për ne në këto kohëra të urrejtjes dhe luftërave.
Më poshtë, ju mund t’i gjeni të listuara disa prej thënieve më inspiruese të këtij poeti të mahnitshëm.
– “Detyra juaj nuk duhet të jetë të kërkoni dashurinë, por t’i kërkoni të gjitha barrierat që i keni ndërtuar brenda vetes kundër dashurisë”
– “Çfarë jeni duke kërkuar, është duke ju kërkuar juve”
– “Mos u pikëlloni. Çdo gjë që humbni vjen në një formë tjetër”
– “Dje kam qenë i zgjuar, kam dashur ta ndryshoj botën. Sot jam i mençur, andaj jam duke e ndryshuar vetveten”
– “Ju keni lindur me krah, përse preferoni të zvarriteni tërë jetën?”
– “Rritni fjalët, jo zërin. Është shiu ai që i rritë lulet, jo vetëtima”
– “Fjalët janë pretekst. Është lidhja e brendshme ajo që e tërheq një person te tjetri, jo fjalët”
– “Lamtumirat janë vetëm për ata që dashurojnë me sy. Për ata që dashurojnë me zemër e shpirt nuk ka ndonjë gjë të tillë si ndarja”
– “Plaga është vendi nga ku drita futet në ju”
– “Kudo që jeni, dhe çfarëdo që bëni, qëndroni të dashuruar”
– “Duhet ta thyeni zemrën derisa të hapet”
– “Dua të këndoj siç këndojnë zogjtë, duke mos u brengosur kush më dëgjon ose çfarë mendojnë tjerët”
– “Dashuria është ura mes juve dhe çdo gjëje tjetër”
-“Përse vazhdoni të qëndroni në burg kur dera është krejtësisht e hapur?”
– “Mbyllni sytë, bini në dashuri, rrini aty”
– “E vetmja bukuri që zgjatë është bukuria e zemrës”. / KultPlus.com
Më 30 Shtator të vitit 1876, u lind në Korçë, muzikanti e atdhetari i njohur shqiptar, Spiridon Ilo. Mërgoi që herët në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku krahas punës së përditshme, ndoqi dhe studimet e larta për muzikë.
Ai ishte shqiptari i parë, që ngriti një firmë për ndërtimin e pllakave të gramafonit dhe regjistroi shumë këngë patriotike dhe popullore shqiptare. Në vitin 1913 u largua nga Shqipëria dhe u kthye në Rumani.
Në vitin 1916 emigroi në New York, të Amerikës ku hapi një kafene të vogël. Spiridon Ilo themeloi shoqërinë e parë diskografike me këngë shqip, në vitin 1923. Nën drejtimin e tij, diskografia luajti një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kulturës shqiptare në vitet 1920-1940.
Ilo kreu regjistrimin e parë të himnit kombëtar të Shqipërisë. Në këtë regjistrim, me numër regjistrimi E-3948, himni u këndua nga Spiridon Ilo dhe tenori arbëresh, Gjuzeppe Mauro.
Në vitet `20 botoi e shpërndau kartolina me temë patriotike. Ka botuar komedinë “Vërtet ëndërr” si dhe përmbledhjen me këngë patriotike “Dëshirat e zemrës”.
Mbas disa vjetësh u rikthye në Rumani dhe në vitin 1926 u vendos përfundimisht në Korçë. Më 1 prill të vitit 1945 iu akordua pension si Patriot i Rilindjes Kombëtare. Kallëpet e pllakave të gramafonit Spiridon Ilo i solli në Shqipëri dhe më 1946 ia dhuroi Komitetit Ekzekutiv. Vdiq në Korçë në vitin 1950./ KultPlus.com
Nga: Milot Gusia, Kritik i Artit
Astrit Ismaili (1991), nga Prishtina, tani me seli në Amsterdam, Holandë, është një artist që shprehet përmes mediumit të performancës. Ai është diplomuar me titullin Master në Performancë në shkollën “DasArts” në Amsterdam, Holandë. Astriti ka pranuar grante të tilla si “Mondriaan Fund Project Investment Grant 2019” dhe çmimin e artistëve të rinj vizualë 2011 dhe ka qenë rezident në ISCP në Nju Jork. Veprat e tij janë shfaqur në galeri të shumta ndërkombëtare duke përfshirë Muzeun Stedelijk Amsterdam dhe Institutin e Artit Bashkëkohor KW në Berlin.
Veprat Astritit materializohen përmes trupave njerëzorë që ndërtojnë realitete imagjinare dhe materiale. Këta trupa ai i krijon përmes përdorimit të alter egos, zgjatjeve trupore dhe instrumenteve muzikore që vishen. Ai ndërton këta trupa për të materializuar mundësi të ndryshme për tu shndërruar, apo për tu bërë.
Dëshira për të zgjeruar dhe ‘përsosur’ trupin është një nga obsesionet më të përhapura njerëzore. “Gjithmonë të pakënaqur me atë që na ka dhuruar natyra, ne e konsiderojmë veten si “qenie të mangëta” (Sigmund Frojd). Këtë dëshirë të kamotshme të njeriut për tu “përsosur” e gjejmë të përhapur tek pothuaj e gjithë fenomenologjia artistike dhe kulturore njerëzore. Zgjatjet e trupit janë paraqitur edhe më herët në formë të zgjatjeve artificiale të pjesëve të trupit tek arti i performancave i viteve 1970 të artistes Rebecca Horn, apo duke transformuar të gjithë siluetën njerëzore tek kreacionet e viteve 1980 nga Vivienne Westwood dhe Jean-Paul Gaultier.
Në jetën e përditshme njeriu gjithmonë ka tentuar të zgjas dhe përmirësoj trupin e tij me anë të zhvillimit të parukave, thonjve artificial, aksesorëve, mbathjes së takeve të gjata, ushtrimeve trupore, rritjes së volumit të gjinjve përmes implantimeve të ndryshme nga silikoni etj. Njeriu vazhdimisht kërkon dhe bën përpjeke për të arritur perfeksionin fizik (Peter Stohler, Claudia Pantellini – Body Extensions).
Zgjatjet e trupit apo Body extensions janë një motiv i rendësishëm në veprat e Astrit Ismailit, por ato ngritën në një nivel tjetër përmes shtimit të instrumenteve të veshura. Shpesh këto instrumente të finalizuara bëhen pjesë e një performance më të madhe, por këto objekte qëndrojnë gjithashtu të vetme si vepra të pavarura. Prandaj ato janë pjesë e kërkimit të tij të vazhdueshëm mbi zgjatimet e trupit dhe instrumentet e veshura. Ai është i interesuar të shtoj cilësi të reja në trupin e njeriut, shpesh duke krijuar instrumente muzikore të veshura që prodhojnë tinguj elektronikë. Përdorimi i këtyre instrumenteve në vepra fut nocionet e Kiborg politikës dhe Biopolitikës, duke vënë në dyshim dallime të tilla si ato midis natyrores dhe artificiales, mendjes dhe trupit, të vetë-zhvilluarës dhe të dizajnuarës nga jashtë.
Artistë të shumtë kiborg eksperimentojnë me unifikimin e teknologjisë dhe trupit për të eksploruar kufijtë e perceptimit dhe përjetimit të lëvizjes në një nivel më të thellë. Ndër këta artist të sotëm, vlen poashtu të përmenden Neil Harbissoni dhe Moon Ribasi.
Për shembull, Neil Harbisson, një artist kiborg, për një kohë të gjatë jetoi një jetë pa ngjyra pasi që kishte lindur pa shqisa të ngjyrës. Tani artisti ka një antenë të implantuar në kafkën e tij e cila i mundëson atij të ndjej ngjyrën përmes vibracioneve të zërit.
Në anën tjetër, partnerja e tij, Moon Ribas është një artiste avant-garde dhe kiborg aktiviste, e njohur për zhvillimin e shqisës sizmike, që është një sensor online i implantuar në shputat e këmbëve të saj që i mundëson të ndjej tërmetet që ndodhin kudo në planetë përmes
vibracioneve në kohë reale. Për të ndarë përvojën e saj, ajo pastaj përkthen ndjenjën e saj sizmike në skenë. Ajo transponon tërmetin në zë, vallëzim, apo performancë. Shqisa sizmike e implantuar tek Ribas i mundëson asaj të ndjejë edhe tërmetet në Hënë. Ribas beson se duke zgjatur shqisat tona për të perceptuar edhe jashtë planetit, ne mund të bëhemi pjesërisht pjesë e universit. Së bashku ata janë të njohur si kiborgë, apo trans-specie të reja që prezantojnë një lidhje më të thellë në mes të njerëzve dhe teknologjisë (Indaba) .
Kiborgë artistë të shumtë eksperimentojnë me unifikimin e teknologjisë dhe trupit për të eksploruar kufijtë e perceptimit dhe përjetimit të lëvizjes në një nivel më të thellë.
Kiborg arti dëshiron të theksojë aspektin pozitiv të teknologjisë. Për shembull, njerëzit me të meta fizike janë të ballafaquar vazhdimisht me stereotipa paternalist. Me përhapjen e teknologjive bionike (duarve bionike, protezave, ekzo-skeleteve, implantimeve retinale, etj) do të zhvillohet potenciali i ndryshimit të stereotipave drejt njerëzve me të meta fizike: portretizimi i njerëzve që përdorin pajisje të tilla në media dhe kulturën e popullarizuar do të bëjë që kjo kategori e shoqërisë të duket kompetente dhe e aftë fizikisht. (Bertolt Meyer, Frank Asbrock)
Por, Astriti në veprat e tij e çon diskursin e kiborg artit në një nivel më të lartë duke vënë në dyshim dallime të tilla si ato midis natyrores dhe artificiales, mendjes dhe trupit, të vetë-zhvilluarës dhe të dizajnuarës nga jashtë, apo përmes përdorimit të këtyre instrumenteve në vepra na bën të reflektojmë rreth nocioneve të Kiborg politikës dhe Biopolitikës.
Kiborg politika ka prejardhjen nga Manifestoja e Donna Haraway, që është një ese i botuar më 1985 në Socialist Review. Në këtë vepër, është shfaqur për herë të parë koncepti i kiborgut apo refuzimit të kufijve të ngurtë, sidomos atyre që ndajnë “Njeriun” nga “Kafsha” dhe “Njeriun” nga “Makina”.
Kiborgët, apo organizmat kibernetik, janë sistemet që kombinojnë elemente natyrale dhe artificiale në një organizëm. Megjithëse, Kiborg teknologjia ka mundësuar përmirësimin e jetës njerëzore, Astriti na bën të reflektojmë rreth nocioneve të plota të Kiborg politikës. Njerëzit sot janë kiborguar në një shkallë të jashtëzakonshme përmes fuqisë së rritur të teknoshkencës, sidomos në fushën e mjekësisë, luftës, argëtimit, dhe punës. Këto ndryshime apo modifikime dhe përmirësime shtrihen nga një protezë e thjeshtë deri tek inxhinieria gjenetike dhe integrimi intim i njerëzve në sisteme më të mëdha tekniko-mekanike si sistemet e armëve njeri-makinë të ushtrive post-moderne (Gray, Mentor dhe Figueroa-Sarriera, 1995; Gray, 1997).
Astriti përmes përdorimit të instrumenteve në vepra na bën të reflektojmë edhe rreth nocioneve të Biopolitikës. Biopolitika, është një fushë ndërvepruese në mes të biologjisë dhe politikës njerëzore. Biopolitika merret me administrimin e jetës së popullatës. Filozofi Francez Michel Foucault ishte i pari që zhvilloi diskurse mbi biopolitikën në serinë e ligjëratave “Shoqëria duhet mbrojtur”( “Society Must Be Defended” ) të mbajtur në College de France më 1975-76. Koncepti i Foucault mbi biopolitikën është gjerësisht i zhvilluar nga nocioni i tij personal i biofuqisë, apo zgjatjes së fuqisë së shtetit mbi trupat fizik dhe politik të popullatës.
Në ligjëratat e tij Foucault përshkroi biopolitikën si “një teknologji të re të fuqisë që ekziston në nivele të ndryshme, në përmasa të ndryshme, dhe në fusha të ndryshme të interesit, dhe që bën përdorimin e instrumenteve nga më të ndryshmet.”
Foucault kur përmendi këtë koncept për herë të parë më 1976 dha shembuj të ndryshëm të kontrollit biopolitik. Sipas Foucault, biopolitika tenton të bëjë rregullimin e karakteristikave biologjike të popullatës; tenton të kontrollojë variablat që përcaktojnë statistikat si shkallën e lindshmërisë, vdekshmërisë, jetëgjatësisë, etj; ajo me fjalë tjera dëshiron të rregullojë, menaxhojë, dhe administrojë aspekte të shumëfishta që formojnë popullatën njerëzore.
Ai kontrastoi këtë metodë të kontrollit social me fuqinë politike në Epokën e Mesjetës të cilën e quajti Fuqia Sovrane. Derisa në mesjetë pandemitë bënë vdekjen një pjesë të përhershme të jetës, kjo ka ndryshuar rreth fundit të shek. 18-të. Zhvillimi i vaksinave dhe medikamenteve dhe higjienës publike mundësoi vdekjen të shmangej në popullata të caktuara. Me kalimin nga Epoka Klasike në Modernitet, ka ndodhur një zhvendosje nga Fuqia Sovrane në Bio-fuqi. Në
vend të subjekteve individuale, Bio-fuqia merr “speciet njerëzore”, apo së paku popullata specifike si objekte të vrojtimit (‘The Hidden Point of Intersection’).
Megjithëse Giorgio Agamben në veprën e tij Homo Sacer, reagon ndaj teorisë së Foucaultit mbi Biopolitikën. Agamben argumenton se ekziston një lidhje e fshehtë në mes të Fuqisë Sovrane dhe fuqisë Biopolitike, të formësuar në bazamentin e Shtetit Sovran (Amy O’Donoghue – Sovereign Exception: Notes on the Thought of Giorgio Agamben).
Focault thotë se Shoqëria duhet të mbrohet, Fuqia Sovrane është fuqi për të lënë të jetohet dhe të vdiset, derisa Bio-fuqia është fuqia për të qeverisur me vet jetën biologjike. Shfaqja e dominancës së Bio-fuqisë mbi Fuqinë Sovrane është shenjë e modernitetit sipas Foucaultit. “Njeriu modern është një kafshë politika e të cilit vendosë në pikëpyetje ekzistencën e tij si qenie e gjallë”(Foucault). Artistë të rinj si Astrit Ismaili, që po jetojnë në botën e ndryshimeve radikale dhe dominimeve të Kiborg dhe Bio politikës, po shprehin gjithnjë e më shumë në formë origjinale dhembjen shpirtërore humane ndaj këtyre ndryshimeve në shoqëri.
Kanë kaluar më shumë se 800 vjet nga lindja e Rumi-t, një mistik, poet, filozof dhe teolog sufist i shekullit të 13-të, i lindur më 30 shtator 1207, por ndikimi i Rumiut nuk e ka humbur kurrë lidhjen e tij me tokat që ai e bekoi.
Si një ceremoni e tillë e veçantë u organizua në Lahore, kryeqyteti krahinor i provincës Punjab të Pakistanit, nga ‘Minhaj-ul-Quran International’, një organizatë joqeveritare që punon në mbi 100 vende të globit për të festuar Rumin.
Një numër i madh i burrave dhe grave u mblodhën para ‘Gosha-e-Durood’, një dhomë e veçantë lutjesh në organizatë që është një kopje e varrit të Rumiut në Konia, një provincë në jug të kryeqytetit të Turqisë, Ankara, në rajonin qendror të Anadollit.
Mevlana, në botën anglishtfolëse, zakonisht quhet Rumi, për shkak të Anadollit, vendit ku kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij të mëvonshme. Në vende të ndryshme të Lindjes së Mesme dhe Turqi, ai zakonisht quhet Mevlana ose ndonjë variant tjetër i Mawlana, që do të thotë “mjeshtri ynë”.
Gjatë ceremonisë speciale, u lançua një libër audio nga Tahir-ul-Kadri mbi pamjen fizike të Profetit Muhamed.
Njerëzit me telefon dhe email dërgojnë kërkesat e tyre për t’u lutur në dhomë dhe më vonë përzgjidhen sipas shërbimit të radhës të parë në grupe nga gjashtë deri në shtatë persona në një ndërrim. Deri tani, më shumë se 4 miliardë përshëndetje janë thirrur.
Dhoma e lutjeve u hap në vitin 2007 me një kosto totale prej 3.5 milion dollarë.
Banorët veshin një fustan të veçantë, si një dervish, gjatë ndërrimeve të tyre tetëorëshe dhe gjithashtu agjërojnë ndërsa luten.
“Ashtu si Rumi, unë gjithmonë dua të përhap mesazhin e dashurisë dhe paqes në shoqëritë dhe komunitetet. Nëse mund të fitoj paqen e brendshme, automatikisht do të marr paqen e jashtme dhe do ta shndërroj jetën time në një parajsë,” tha Mohsin Rasool, një besimtar që reciton Darood Shareef. / KultPlus.com
