Qeveria mbulohet me fjongo rozë, Kurti zotohet në ngritjen e kapaciteteve për luftimin e kancerit të gjiri

Objekti i Qeverisë së Kosovës është mbuluar me një fjongo rozë, si shenjë për përmbylljen e aktiviteteve për muajin e ndërgjegjësimit kundër kancerit të gjirit.

Kryeministri Albin Kurti tha se do të angazhohen edhe më tutje në ndërgjegjësimin për parandalimin e kësaj sëmundje, si dhe në ngritjen e kapaciteteve mjekësore.

“Sot në ndërtesën e Qeverisë kemi vendosur një fjongo shumë të gjatë rozë, meqenëse është bërë simbol i luftës kundër kancerit të gjirit. Muaji tetor u shpall kundër luftës së kanceri të gjirit për parandalimin e saj. Shumë gra e vajza janë goditur nga kjo sëmundje e cila shumë lehtë bëhet fatale, andaj ne kemi punuar në ndërgjegjësimin. Më lejoni të shpreh mirënjohjen time për të gjitha ato gra e vajza që u përballen me këtë sëmundje dhe arritën të mbijetojnë. Me reformat që do t’i ndërmarrim në shëndetësi do të angazhohemi që të ketë parandalim të kësaj sëmundje, dhe t’i ngritëm kapacitetet mjekësor. Ne krerët institucional nuk do të mund t’ia dilnim pa këto iniciativat nga shoqëria civile, nuk do të kishim as përafërti këto rezultate. Beteja jonë do të vazhdojë”.

Duke u bërë thirrje për të bërë kontrolle mamografike, ish-presidentja, Atifete Jahjaga, tha se në Kosovë nuk ka mungesë të pajisjeve, e gjithashtu edhe stafi mjekësor është profesionist.

“Përmes këtij aksioni simbolik ne shpresojmë përkrahjen ndaj të gjithëve që përballen me këtë sëmundje, u bëjmë thirrje të bëjnë kontrolle të rregullta. Disa vite më herët ka qenë më e vështirë, por tani edhe në QKUK janë të gjitha pajisjet e teknologjisë së fundit, dhe po ashtu stafi është i profesionist. Një skanim nënkupton shpëtimin e jetës”.

Themeluesja e Qendrës Kosovare për Luftimin e Kancerit të Gjirit, Nafije Latifi, tha se edhe pas përmbylljes së aktiviteteve për shënimin e këtij muajit, iniciativat për vetdijësimin e qytetarëve për kancerin e gjirit do të vazhdojnë.

“Atëherë sot përfundon aktiviteti për shënimin e këtij muajit, mirëpo lufta vazhdon. Unë falënderoj institucionet dhe Fondacionin Jahjaga. Qendrës tonë na mbetët që t’i ndërgjegjësojmë gratë sa më shumë, ndërsa institucioneve ju mbetet realizimi i kushteve sa më të mira. Mund të ju them se një punë shumë të madhe e bëjnë mediet, të cilat e përcjellin mesazhin tonë. Kërkojë nga të gjitha gratë që të bëjnë kontrolle”.

Pas kësaj të tre pjesëmarrësit, kanë vazhduar diskutimin e tyre në një kafene afër objektit të Qeverisë. /EO / KultPlus.com

Atifete Jahjaga iu bën thirrje grave që t’u nënshtrohen kontrolleve kundër kancerit të gjirit

Ish-presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga, në aktivitetin përmbyllës kundër kancerit të gjirit, iu ka bërë thirrje grave që t’u nënshtrohen kontrolleve të vazhdueshme në mënyrë që të parandalojnë këtë sëmundje.

“Përmes këtij aksioni simbolik ne kemi dashur të shprehim përkrahjen dhe mbështetjen tonë ndaj të gjithëve të prekurve kundër kancerit të gjirit, dhe njëherit ju bëjmë thirrje të gjithëve dhe veçanërisht grave që t’u nënshtrohen kontrolleve të rregullta, kontrolleve sistematike, si mënyra më e mirë për të parandaluar këtë sëmundje, sepse një kontroll e rregullt te një specialist do të nënkuptonte jo vetëm zbulimin e hershëm të kësaj sëmundje, por njëherit do të nënkuptonte trajtimin më të mirë, dhe një luftë me efikase kundër kancerit të gjirit”, theksoi Jahjaga.

Tutje, Jahjaga tha se gjendja ka qenë më e vështirë më parë në Qendrën Klinike Universitare, por tani janë të gjitha kushtet e duhura, transmeton Klankosova.tv.

“Disa vite më parë ka qenë më vështirë, por tani duke pasë parasysh që në Qendrën Klinike Universitare janë të gjitha pajisjet, teknologjia e kohës së fundit, janë mjekët dhe motrat që janë të trajnuara dhe të specializuara, njëherit kemi edhe monografinë mobil, i cili është në dispozicion të kontrolleve të vazhdueshme, ju bëjmë thirrje grave që t’u nënshtrohen të gjitha këtyre kontrolleve, sepse kjo do nënkuptonte shpëtimin e jetës”, tha Jahjaga.

Ajo në fund tha se një skanim vjetor do të nënkuptonte zbulimin e hershëm dhe shpëtimin e jetës. / KultPlus.com

“Vetë ke mbetë, për dashuri s’guxon ta lusish kënd”

Fillimi i vitit 2020 mori me vete ikonën e muzikës shqiptare, Nexhmije Pagarushën, mirëpo këngët e saj vazhdojnë të dëgjohen e këndohen, pasiqë Pagarusha pas vetes la kryevepra artistike që nuk do të zhduken asnjëherë, shkruan KultPlus.

Kur flitet për Nexhmije Pagarushën, përdoren në një frymë shumë epitete si, Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e Këngës Shqipe, Primadona e Melosit Popullor, e shumë epitete të tjera.

Nexhmije Pagarusha la pas vetës hite të mëdha që vazhdojnë të dëgjohen me nostalgji.

E shkëlqyer ajo ka qenë në interpretimet në muzikën popullore dhe në opera, por Nexhmije Pagarusha bëri karrierë të suksesshme edhe si aktore, në film dhe në teatër.

Janë rreth 150 këngë që ajo i ka interpretuar, mes tyre “Baresha”, e kompozuar nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.

Sot KultPlus e kujtojn këngën e saj “Vet ke mbet”, një lirikë e pastër e cila shpërfaq ndjenja melankolie të cilat i përçon tek publiku Nexhmije Pagarusha me zërin e saj unik, të papërsëritshëm.

Më poshtë videon dhe tekstin e këngës “Vetë ke mbetë”:

Vetë ke mbetë

në dhomën tënde s’është shikimi im,

vetë ke mbetë,

e duart e tua të janë tretë n’errësirë,

gjersa disku i fundit bën tregim,

se të dua,

se të dua.

Vetë ke mbetë,

por tlutem mos qaj e mos rënko,

vetë ke mbetë,

për dashuri s’guxon ta lusish kënd,

vetë ke mbetë,

por unë ende të dua,

sa të dua,

o sa të dua.

Vetë ke mbetë,

për dashuri s’guxon ta lusish kënd,

vetë ke mbetë,

sa edhe ditët të janë tretë n’errësirë,

se sytë e tu të gjelbër e dinë më mirë,

sa të dua,

o sa të dua.

Vetë ke mbetë,

për dashuri s’guxon ta lusish kënd,

vetë ke mbetë,

sa edhe ditët të janë tretë n’errësirë,

se sytë e tu të gjelbër e dinë më mirë,

sa të dua,

o sa të dua. / KultPlus.com

“Refrigerium”, zbulohet për herë të parë riti i veçantë i varrimit në Durrës

Gjatë gërmimeve të realizuara në muajt shtator-tetor 2021 nga arkeologët u arrit të zbulohet një rit varrimi shumë i veçantë dhe që haset për herë të parë në territorin e Durrësit. Ai mendohet se është i pari i këtij lloji edhe në territorin e Shqipërisë.

Refrigeriumi ishte një vakt përkujtimor i konsumuar mbi (ose brenda) një varri. Ai bëhej në mënyrë ciklike ditën e vdekjes, ditën e nëntë pas vdekjes dhe më pas në çdo përvjetor.

Gjatë realizimit të tij derdhej ujë, verë, qumësht ose mjaltë mbi varrin e të vdekurit, me qëllim ngushëllimin apo “freskimin” (nga këtu vjen fjala latine ‘Refrigerium’) e shpirtit të tij, i cili siç besohej asokohe qëndronte gjithnjë afër trupit.

Brikena Shkodra-Rrugia është arkeologia që drejtoi kërkimin shkencor që u zbatua nga Instituti i Arkeologjisë dhe ajo rrëfen në videon “Kultura në 1 minutë” mbi zbulimin që u has në një varrezë me 12 varre, që i përkasin 3 periudhave të ndryshme kronologjike, që mendohet se nisin nga fundi  i shekullit 6 të Erës Sonë. / KultPlus.com

Kontributi i akademikut Shaban Demiraj në transkiptin e “Gjellës së Shën Mërisë”

Në artikullin e mëposhtëm të profesor Bardhosh Gaçes botuar me rastin e 100 vjetorit të akademikut Shaban Demiraj publikohen të dhëna në lidhje me kontributin e tij për transkuptimin e veprës së Jul Varibobës “Gjella e Shën Mërisë”.

Gaçe thekson se “Akademiku ynë i çmuar Shaban Demiraj, krahas studimeve gjuhësore, ka dhënë ndihmesë të veçantë edhe në studimet letrare. Ky talent i veçantë i Akademik Shaban Demiraj, u shfaq qysh në vitet ’60 të shk. XX e vijoi edhe kohë më pas me pajisjen me shënime të veçanta të veprave të Naim Frashërit: “Lulet e Verësë”, “Bagëti e Bujqësia”, të Sami Frashërit “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e çdo të bëhet”, Gavril Dara i Riu “Kënga e Sprasme e Balës”, si dhe një varg veprash të tjera të Pjetër Bogdanit, Lekë Matrëngës, Frang Bardhit etj. Në këtë sfond zënë vend edhe studimet e Shaban Demirajt mbi Jul Varibobën dhe veprën e tij, botuar së pari në Buletinin e Universitetit të Tiranës 1958/1 dhe “Nëntorit” 1962/9”.

Ndërsa studimi mbi veprën e Varibobës është botuar vitin e shkuar nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë, me titullin: “Jul Variboba në trashëgiminë e tij”, për të cilën në plotësime  dhe vërejtje kritike është kujdesur djali i profesorit, linguisti Bardhyl Demiraj. Vepra e Varibobës, vazhdon të mbetet e rëndësishme dhe e nevojshme për t’u studiuar.

Përmes saj (veprës) kuptohet raporti i italishtes me shqipen e mbartur në nivelet e veta nga arbëreshët në vitin 1762, si dhe qëndrimet ndaj gjuhës, besimit, çështje të tjera të identitetit dhe etnopsikologjik të një prifti shqiptar, pastaj profili i tij si krijues etj.. “Variboba nuk mund të anashkalohet, pasi vepra e tij “Gjella e Shën Mëriss Virgjër” është një “kronikë” dhe një pamje të gjerë në të cilën plekset psikologjia, filozofia e besimit, mjedisi  i fshatit arbëresh Mbusati (pasi në të ka një lloj vendosje të “ngjarjeve”). Në këto rrethana, që në krye të herës është e rëndësishme të kihet një njohje e qëndrueshme për veprën, gjuhën me të cilën ajo u shkrua, rrethanat në të cilat u shkrua dhe u botua”, shkruan profesor Gaçe.

Prof. dr. Bardhosh Gaçe

(Me rastin e 100-vjetorit të lindjes së Akademikut Shaban Demiraj)

Për fatin e mirë, të atyre që e ruajtën, që e njohën, që shkruajtën për të, qoftë edhe kur e lavdëruan, qoftë kur e kritikuan, “Gjella e Shën Mërisë Virgjër” është një vepër e rëndësisë së jashtëzakonshme, duke qenë si “relikt”, edhe pse ajo është një vepër, e cila është shtjelluar nga kritika që herët, është komentuar nga studiuesit dhe ka bërë goxha rrugë të rëndësishme dhe në punimet dhe këndvështrimet e gjuhësisë shqipe me konceptime historike – krahasuese, në studime të natyrës dialektologjike, gjuhësore, fonologjike, leksikore.

Ajo ka kaluar një objeksion të madh kritik nga të gjitha pamjet, për të kanë folur dhe shkruar njerëz të dijeve historike, sociale, të besimit fetar dhe të kulturës popullore.

I përfshirë në një debat të vazhdueshëm studiuesish dhe kritikësh arbëreshë shqiptarë dhe të huaj, Variboba i ka dhënë një argument të rëndësishëm letërsisë arbëreshe dhe asaj shqiptare, duke u konsideruar si njëri nga autorët e parë të letërsisë arbëreshe që ka shkruar një vepër letrare në gjuhën shqipe.

Akademiku ynë i çmuar Shaban Demiraj, krahas studimeve gjuhësore, ka dhënë ndihmesë të veçantë edhe në studimet letrare. Ky talent i veçantë i Akademik Shaban Demiraj, u shfaq qysh në vitet ’60 të shk. XX e vijoi edhe kohë më pas me pajisjen me shënime të veçanta të veprave të N. Frashërit: “Lulet e Verësë”, “Bagëti e Bujqësia”, të Sami Frashërit “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e çdo të bëhetë”, Gavril Dara i Riu “Kënga e Sprasme e Balës”, si dhe një varg veprash të tjera të Pjetër Bogdanit, Lekë Matrëngës, Frang Bardhit etj. Në këtë sfond zënë vend edhe studimet e Shaban Demirajt mbi Jul Varibobën dhe veprën e tij, botuar së pari në Buletinin e Universitetit të Tiranës 1958/1 dhe “Nëntorit” 1962/9.

Në një këndvështrim shkencor, prej kritiku, studiuesi dhe linguisti, Variboba me veprën e tij “Gjella e Shën Mëriss Virgjër” vjen përmes veprës postume të prof. Shaban Demirajt, të titulluar  “Jul Variboba në trashëgiminë e tij”, botuar në kujdesin e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Tiranë 2019, për të cilën në plotësime  dhe vërejtje kritike është kujdesur  linguisti Bardhyl Demiraj. Në mendimin kritik, mendojmë se libri në fjalë është i plotë për shkakun e një këndvështrimi të hollë nga shkencëtari i njohur i gjuhës, i cili ka arritur të depërtojë në anatominë e veprës së autorit, duke prekur edhe pjesën më të debatueshme dhe të mistershme të autorit dhe veprës së tij.

Vepra e Varibobës, pavarësisht kohës dhe qëndrimeve kritike, që kanë mbajtur ndaj saj  dhe ndaj tij, të studiuesve arbëreshë, ajo vazhdon të mbetet e rëndësishme dhe e nevojshme për t’u studiuar.  Sado mangësi e qortime përmbajtjesore apo të formës që mund të evidentohen në veprën e tij, ai dhe vepra e tij është “objekt”, një tekst i shkruar, i cili është kthyer në një arkiv i rëndësishëm për ta lexuar qoftë si vepër letrare, si dokument që ka brenda vetes një prerje të caktuar historike, po ashtu përmes saj (veprës) kuptohet raporti i italishtes me shqipen e mbartur në nivelet e veta nga arbëreshët në vitin 1762, si dhe qëndrimet ndaj gjuhës, besimit, çështje të tjera të identitetit dhe etnopsikologjik të një prifti shqiptar, pastaj profili i tij si krijues etj.

Variboba nuk mund të anashkalohet, pasi vepra e tij “Gjella e Shën Mëriss Virgjër” është një “kronikë” dhe një pamje të gjerë në të cilën plekset psikologjia, filozofia e besimit, mjedisi  i fshatit arbëresh Mbusati (pasi në të ka një lloj vendosje të “ngjarjeve”). Në këto rrethana, që në krye të herës është e rëndësishme të kihet një njohje e qëndrueshme për veprën, gjuhën me të cilën ajo u shkrua, rrethanat në të cilat u shkrua dhe u botua. Botimi në një format të tillë, me një këndvështrim të gjerë, dhe ajo që është më i rëndësishëm, problemi gjuhësor nga prof.. Demiraj, krijon një dimension dhe një këndvështrim më bazik për veprën dhe autorin, e cila do vazhdojë të mbetet objekt studimi jo vetëm nga dijet gjuhësore, por edhe nga fushat e tjera të studimit.

Me daljen në dritë të veprimtarisë së tij letrare studiuesit referojnë një çast delikat të arbëreshëve të Italisë, pasi është momenti kur kuptojnë se ata nuk do të mund të kthehen në atdheun e tyre ku lindën të parët e tyre, të cilët për disa shekuj i kënduan me peng dhe dashuri, me mall dhe me krenari. Si të tillë, ata duhet të vazhdojnë t’i rrëfejnë “ati birit dhe biri nipit”, pasi epoka e “Motit të Madh” do të mbetet e përjetshme për shkak të mesazhit universal që i përcillte jo vetëm shqiptarëve, por vetë njerëzimit. Variboba lindi dhe kontribuoi në një moment vërtetë delikat dhe të dhimbshëm për kujtesën e arbëreshëve, të cilët kishin arritur në një çast ku ndjenja nacionale e tyre (për shumë arsye) ishte zbehur jo pak, pasi kishte disa shekuj që ata rrethoheshin nga një mjedis, zakone, gjuhë dhe kulturë e huaj. Ndër ta kishte mbetur vetëm besimi që kishin marrë më vete dhe që përpiqeshin ta ruanin.

Në kulturën arbëreshe të komunikimit që në momentin kur ata u larguan nga Arbëria kishte pasur një krijimtari të gjerë poetike të poezisë popullore, por dhe të gjithë korpusit kulturologjik dhe etnologjik që ajo kishte brenda. Kultura poetike popullore, ashtu si edhe besimi, përbënin një veprimtari, e cila kishte mjaftuar të krijonte një fondament të rëndësishëm për brezat që ata të kishin mundësinë të ndjeheshin arbëresh, të mishëroheshin sa ishte e mundshme në traditën folklorike, kulturore popullore, të zakoneve dhe të besimit të tyre. Por tashmë, në kohën e Varibobës, vendin e këngëve me karakter kombëtar kishin filluar ta zinin krijimet me karakter fetar, që imitonte poezinë italiane të kohës. Këtë karakter patën dhe krijimet e Varibobës, emri i të cilit u rrit shpejt dhe krijimtaria e tij filloi të këndohej nga njerëzit, pra këngët fetare të tij.

Variboba është një nga krijuesit e parë të veprës letrare shqipe me një farë vlere artistike. Atë e kanë konsideruar kritikë dhe studiues të njohur të mendimit letrarë arbëreshë dhe shqiptar si Zef Skiro, Markianoi, De Rada, Albert Stratikoi dhe të tjerë, por pavarësisht kësaj për jetën e Varibobës ka mjegull të konsiderueshme. Kozenca ku ka lindur Variboba është një nga qendrat e mëdha ku arbëreshët kanë përcjellë trashëgiminë e tyre kulturore dhe etnologjike arbëreshe, me një lidhje të fortë nga vendi nga kishin ardhur. Për Mbusatin e Varibobës mendohet se ka origjinën nga familja Buza, një toponim që familja i ka dhënë emrin e vet vendit, siç ka ndodhur dhe me vendbanimin Gropa në Palermo, ku identifikohet themeluesi i saj familja Gropa.

Në Mbusat arbëreshët kanë ruajtur origjinën e të folurit toskërisht, por nuk mungon dhe tradita apo elementë të të folurit nga arbëresh të shpërngulur nga Shkodra dhe Dibra, të cilët kanë nuancat e të folurës së tyre të ruajtura në komunikim, siç flet dhe tregon Markianoi. Mbusati shquhet për ruajtje e traditës arbëreshe. Variboba tregohet se ishte i biri i një prifti, një edukatë të cilën siç duket e mori dhe ai që në fëmijëri, pasi siç dëshmojnë biografët, ai që në fëmijëri kishte ushqyer një dashuri të madhe në veçanti për Shën Mërinë, një devotshmëri që ai e tregoi gjatë gjithë jetës në përgjithësi për besimin fetar.

Variboba që në fillim ka shërbyer si prift në fshatin e tij, themeloi një Kuvend murgeshash, i quajtur “Bijat e Marijes”, çka u bë shkak për ta akuzuar se ai kishte mëkatuar me njërën nga këto, kështu që ai u dërgua në mërgim në Romë si ndëshkim. Në Romë Varibona, sipas Stratikoit është nderuar, ai ishte i ditur dhe shumë i sjellshëm. Te Variboba shquan shpirti i tij fetarë, i trashëguar nga familja, raporti që ai kishte vendosur me figurën më të dashur biblike për njerëzimin Shën Mërinë e virgjër është një nga referimet e kësaj të dhëne. Si një fetar i bindur Variboba nuk dallonte për ndjenja patriotike. Atij thuhet se nuk i pëlqenin mallkimet e rënda që kishte gjuha arbëreshe, të cilat i kishte dëgjuar që në fëmijërinë e tij të hershme, çka tregon se si ishte formuar shpirti dhe ndjesia e tij për njerëzit dhe botën që e rrethonte.

Që në hershmëri, ndoshta që në kohën kur në Kuvendin e Vajzave të fshatit të tij, raporti i tij me arbëreshët nuk ishte i mirë. Atij nuk i pëlqen tradita se si arbëreshët tallen me tjetrin. Studiuesit e tij tregojnë se ai ishte i ditur dhe i kulturuar për kohën. Përmes asaj që na ka ardhur deri në ditët tona, veçanërisht përmes veprës  së njohur poetike “Gjella ë Shën Mërisë së Virgjër”, duke qenë një vepër, e cila lexohet, studiohet dhe interpretohet shumëplanësh, mund të kuptohet lehtësisht se Variboba kishte dell poetik, dhe se përvoja poetike e tij ishte e hershme, siç njofton në studimet e tij Zef Skiroi. Poezia e tij ka qenë gjatë gjithë kohës me prirje fetare.

Prof. Shaban Demiraj ka sjell një këndvështrim origjinal në analizën e të gjithë veprës, që nga rrethanat si u shkrua dhe u botua vepra, brendia, ndërtimi, komunikimi që vepra realizon përmes përmbajtjes së vjershave,  qëndrimin e Varibobës për dukuritë dhe fenomenet njerëzore, të para përmes figurave biblike, analizës së veprës dhe specifika gjuhësore e të shkruarit të “Gjellës së Shën Mërisë së Virgjër”. Është një kontribut i çmuar dhe kompleks, mënyra se si Demiraj i ka propozuar lexuesit dhe studiuesit për ta lexuar dhe interpretuar këtë vepër të parë të letërsisë nga Variboba.

“Gjella e Shën Mërisë së Virgjër” për herë të parë u botua në vitin 1762, pati dhe botime të tjera, por sipas prof, Shaban Demirajt, botuesi i tij, prof. Librandi ka vënë dorë në veprën e tij, d.m.th nuk i ka qëndruar besnik origjinalit, duke i hequr një element të rëndësishëm asaj. Vepra ka 42 vjersha , ku shquajnë “Gjella e Shën Mërisë Virgjër” dhe “Gjella e Shën Bambinit”, poezi të gjata, afër poemës, të cilat marrin shumë rëndësi në vepër. Autorin Jul Variboba për ta shkruar librin e ka frymëzuar lutja dhe besimi, që libri “t’i pëlqejë Shën Mërisë”, lutet Variboba.

Poema “Gjella e Shën Mërisë…” është e gjatë, ajo ka 131 strofa, në të cilën flitet për jetën e Shën Marisë  dhe lindjen e Krishtit. Në libër ka poezi të tilla si “Kalimera e Natalevet”, “Bën ca kuçe e bën nino”, “Kënga e të zgjuarit”, “Nj’atër këk”, këngë të bukura lirike që qerthullojnë gëzimin nga të gjithë për lindjen e Krishtit. Në këto këngë shquan ndjesia hyjnore prej nëne e Marisë, e cila i këndon ninullat Krishtit, por edhe Josifit, barinjve dhe bareshave në një mjedis magjepsës lirik dhe baritorë arbëresh.

Në libër dallojnë poezi të tjera si “Docttrina Cristiana”, “Credo”, ku flitet për doktrinën e krishterë, ndërsa në poezi të tjera si “Miserere Mei Deus”, “Kënk Spiritual”, Pater Noster”, “Veni Sancte Spiritus” dhe të tjera në të cilat flitet për lutjet drejtuar Zotit për të falur mëkatet. Poema “Gjella e Shën Bambinit” është e gjatë rreth 180 strofa, ku flitet për tri mbretërit magjistarë, mbi ndjekjet në Egjipt, mbi ndjekjet e Erodit, mbi largimin e Krishtit  me gjithë prindërit në Egjipt, mbi mrekullitë e Krishtit. Në poemë bien në sy mrekullitë që ndodhin.

Krahas shumë poezive të tjera, në libër shquajnë tri vjersha, ajo që flet për kthimin e Krishtit pas vdekjes tek e ëma dhe në fund vdekjen e saj; vjersha e dytë  këndon Shën Mërinë si një mbretëreshë që gëzon në qiell dhe vjersha e tretë, e cila titullohet “Shën Mëris Bonkuncilit” në të cilën përshkruhet ikja e mrekullueshme e Shën Mërisë nga Shkodra në Itali, në kohën  që turqit pushtuan qytetin. Në libër ka një cikël që Variboba ua ka kushtuar shenjtorëve të tillë si Shën Andonit, Shën Vinçencit, Shën Gjergjit, Shën Josifit. Vepra “Gjella e Shën Mërisë së Virgjër” është një përthyerje e plotë e jetës, vuajtjeve  dhe triumfit të Shën Mërisë  dhe të Krishtit në një mjedis arbëresh, pasi poeti duket se ka ndër sy Mbusatin e vet në të gjithë shëmbëllimet që ka sjellë përmes vjershave.

Vepra “Gjella e Shën Mërisë së Virgjër”, ngjan me një vepër interesante, e shkruar si një raport dhe komunikim që personazhet e caktuar, kryesisht të zonës së epërme hyjnore me krijuesin, duke i dhënë pak a shumë veprës një subjekt lirik. Duke qenë personazhe të njohur të botës biblike dhe hyjnore, në këtë vepër rëndësi të veçantë ka qëndrimi dhe paraqitja e tyre që Variboba u bën atyre në një mjedis dhe përmes psikologjisë së një arbëreshi siç ai dhe ishte.

Spikasin në të gjithë veprën Shën Maria dhe Krishti, më pas vjen Josifi, i shoqi i ligjshëm i Marisë.  Variboba ka pasur një kujdes të madh për të ruajtur vërtetësinë biblike të tyre, ashtu  siç i ka sjellë dhe përshkruar Bibla. Po ashtu, në vepër lidhjet me emrat dhe personazhet biblik nuk janë të shkëputura siç janë dhe Elisabeta, Erodi, shenjtorët Andon, Gjergj, Kozma dhe Vinçenc, pastaj barinjtë, që siç duket në to ka vend dhe fantazia e autorit.

Shën Maria mbart gjithë “aksionin” rrëfyes, lirik dhe narrativ, e pastër, e devotshme, si nënë kur rrit dhe i këndon ninullat të birit Krishtit dhe si nënë me dhimbjen e madhe mbi kufomën e Krishtit. Variboba është përpjekur që hyjnoren Mari ta sjellë me tiparet njerëzore, veçmas në dhimbjen që ajo ka para kufomës së të birit, një dhimbje që të kujton pikëllimin e një nëne shqiptare për të birin e vet. Në këtë rast, pavarësisht mënyrës se si është studiuar dhe interpretuar vepra, Maria ngjan me një ndërmjetës mes Zotit dhe njerëzve në tokë, duke qenë në të vërtetë një personazh biblik hyjnor.

Krishti është një nga figurat e veprës, por nëse Maria, si nëna e Zotit ka diçka tokësore, kryesisht në misionin e nënën për të rritur një fëmijë, për t’u gëzuar dhe ndjerë dhimbje, Krishti zbulohet nga Variboba vetëm në anën e tij hyjnore. Natyrisht, ai është figura emblematike e të gjithë komunikimit dhe predikimit biblik për Zotin dhe besimin e krishterë. Figura përshkohet nga mrekullitë, që sjell kryqëzimi dhe ngjallja e tij (duke respektuar Ungjillin), ku gjenden momente të ndërhyrjes së elementëve të mbinatyrshëm, siç është ajo e engjëjve, të cilët kujdesen për ta shpëtuar atë nga thonjtë e Erodit, kthimi i fuçive me ujë në verë etj. Në vepër, raporti i Shën Mërisë me Krishtin janë ato lidhje që dikton krishterimi edhe në veprën e Varibobës, të cilat ai si njohës i mirë i krishterimit nuk i tejkalon, pavarësisht ku i vendos subjektet lirike të saj.

Profesor Shaban Demiraj i ka bërë një shërbim të shkëlqyer veprës së rëndësishme të letërsisë shqipe, pavarësisht nivelit të saj, të shkruar nga Jul Variboba, për shkakun e të qenit një gjuhëtar i cili njeh mirë dialektologjinë, fonetikën historike, gramatikën historike, leksikologjinë dhe zhvillimet e brendshme të gjuhës shqipe që nga lindja deri në ditët tona. Këndvështrimi i tij mbetet një referencë për burimet gjuhësore, që nga alfabeti, lidhjet dhe dallimet, shmangiet dhe ruajtja e elementëve të shqipes, si një gjuhë e pashkruar, por e mbartur nga arbëreshët në një kohë të vështirë, për të kuptuar shumë burime gjuhësore që ajo afron në optikën e studiuesit Demiraj.

Duke përdorur alfabetin latin, të cilat nuk i kanë mjaftuar Varibobës për të riprodhuar tingujt e shqipes për shumë arsye, Variboba ka përdorur kombinime shkronjash, të cilat kanë një tingull të ndryshëm nga alfabeti i sotëm shqip. Prof. Demiraj shquan 18 raste të përdorimit të shkronjave të ndryshme që nga z– për c (zilli- cili), c-për ç (cië- çë), përdorimi i shkronjës d pa dallim për d dhe dh, përdorimi i a– për ë. Për të shënuar tingullin g, ai i shton kësaj edhe një h (nëngh- nëng /nuk), por edhe raste e tingujve gj, k, k, l, ll, nj, s, x, xh, y, zh, çfarë tregon se Variboba ka një përdorim tingullor të gjerësishëm, i cili është objekt hulumtues në historinë evoluimin, fleksionit nëpër epokat e caktuara nëpër të cilat ka kaluar gjuha.

Në këndvështrimin e tij, prof. Demiraj vëren se botuesi i Varibobës, prof. Librandi nuk i është përmbajtur në transkriptimin e vjershave të autorit alfabetit që ai ka përdorur në të vërtetë. Siç dhe është dëshmuar pagabueshëm, Variboba vinte nga një familje toske dhe kishte jetuar në një mjedis toskësh, por sipas Librandit për fjalë të caktuara si e ëmbël, ësht, ë, këmb, etj ai i sjell si e ambël, asht, a, kamb etj. pra toskërishten e Varibobës e ka mbushur me trajta të gegërishtes, kur në gjuhën e Varibobës ka një toskërishte të qartë me ndonjë trajtë të rrallë të gegërishtes.

Sipas prof. Demirajt vepra e Varibobës është shkruar me një shqipe arkaike të dialekteve arbëreshe të Italisë, ku bien në sy barbarizmat greke (pasi ka të dhëna se në Mbusat, arbëreshët e ardhur vinin nga Morea, ku kishte mjaft arbëreshë që kishin ikur nga Shqipëria që herët dhe gjatë shpërnguljes së dytë erdhën në Itali, por edhe elementë të theksuara të gjuhës së kishës, ku në jo pak raste e bëjnë të pakuptueshme gjuhën e tij. Me të drejtë, Skiro mendon se Variboba kishte më shumë barbarizma se të gjithë shkrimtarët e tjerë arbëreshë për shkaqet që shënuam më lartë. Pavarësisht kësaj vështirësie, prof. Demiraj mendon se vepra e Varibobës është një pasuri e çmuar në fushën e studimeve gjuhësore, kryesisht të dialektologjisë, pasi ajo përbën një lëndë të rëndësishme  për të na treguar gjendjen e dialekteve të arbëreshëve në Itali, të cilët flisnin shqip dhe vinin nga një hapësirë e konsiderueshme e Arbërisë, por edhe në Itali gjendeshin po në një hapësirë të tillë, pasi dhe kontaktet me gjuhën italiane ishin jo të njëjta.

Në gjuhën e Varibobës gjenden shumë fjalë italiane, të cilat autori përpiqet  t’u japë karakteristikat e gjuhës shqipe, duke i zgjedhur si folje apo përdorur si mbiemra. Janë fjalë kryesisht të dialekteve të Kalabrisë së Poshtme, siç është fjala e llaudhartur- e lëvduar, fjalën theritar për plagët dhe fjalë të tjera. Në veprën e Varibobës janë përdorur dhe fjalë të shumta greke (lipsi- dhembshuri, unë ftesa- bëra faj, hardhi- gëzim etj), por edhe fjalë për të cilat prof. Demiraj thotë se nuk duhet nga i ka marrë autori. Variboba ka përdorur dhe turqizma (tavut- tabut, tomba- varr, çifari- djalli etj), fjalë për të cilat as studiuesit e Varibobës, as Librandi dhe as prof. Demiraj nuk japin ndonjë shpjegim të mundshëm, rrugën nga i ka marrë Variboba, aq më tepër që ai i ka përdorur në veprën e tij.

Variboba qe rritur në një mjedis arbëresh, i cili deri në kohën e tij kishte arritur të mbante një shpresë të madhe për tu kthyer në mëmëdhe, prandaj edhe sakrifica për ta ruajtur gjuhën shqipe ishte e madhe dhe e arsyeshme. Kjo sakrificë dhe këmbëngulje e arbëreshëve, në mjedisin dhe vendet ku Variboba ka jetuar dhe ka punuar, qoftë dhe ku e ka shkruar veprën, e shpjegon dhe prania e fjalëve shqipe në të, siç është fjala i hunduar- i hunduar (në kuptimin  i hidhëruar), për të cilën prof. Xhuvani thoshte se lidhet me fjalën hundë, me hundë të varura, i hidhëruar apo i dëshpëruar.

Prof. Demiraj gjen në veprën e Varibobës dhe fjalë të tjera shqipe të natyrës djemenat- pasnesër, diu- nuk dij, u bufua- u duk, u shfaq, menatet- të nesërmen dhe disa fjalë të tjera që gjejnë pasqyrim në gjuhën shqipe. Në elementë të tjerë të çështjeve gjuhësore, të cilat kanë rëndësi jo vetëm në leximin e veprës, por edhe në të dhënat gjuhësore që mbartin në vetvete, janë përdorimi i tingullit i/j, kthyer në j, fenomen që ‘elaborohet’ në disa situata dhe përdorime, por gjenden dhe fjalë që sot ende përdoren në gegnishte si bora – humba, ai bir – ai humbte, sund-s’mund, njëmend- tani; përdorimi i gjinisë asnjanëse të emrave të tillë si: valt – vajt, art-ari; përdorimi i rasës vendore dhe instrumentale, përdorimi i fjalëve sinkopë (kur të vei – kur të veni); përdorimi disa herë aoristin asigmatik (të dhee – të thashë, qeva – unë qeshë); përdorimi i trajtës  me –nj në të tashmen (meritonj, nderonjëm), përdorimi i përemrit vetorë unë në trajtën e shkurtuar u; trajta të tilla foljesh të thet – të thotë, të det – të dojë; përdorimi i përmerit të pakufijshëm tjatër, përdorimi me th dhe z dhe te mbiemrat krahas emrave (ballëthit, sizit – syzit, i ëmbëlith etj).

Duke qenë një burim i rëndësishëm dhe për  letërsinë, vepra e Vraibobës është përfshirë jo  pak dhe në mendimin kritik që nga koha e mëhershme dhe në vazhdim me mendimin e prof. Demirajt, i cili duket se e njeh mirë dhe kritikën, leximin sipas një mënyre mjaft origjinale të “Gjellës së Shën Mërisë së Virgjër”. Majeri mendon se vepra e Varibobës është një vepër klasike, ndoshta pse Variboba ruan raporte të drejta me figurat kryesore hyjnore si Maria dhe Krishti, sipas versionit të njohur të biblës. Ndërsa Elena Gjika e vlerëson për kohën kur u shkrua vepra, pasi nëpër vjershat e shkruara nga Variboba ndjehet jeta e gjallë shqiptare në një epikë të një frymëzimi të thjeshtë, d.m.th në veprën e Varibobës ajo mendon se ka jetë të shqiptarëve. Z. Skiroit i bëjnë përshtypje shumë fjalët italiane të pranishme në vjershat e Varibobës, ndërsa prof. Markianoi është vlerësues dhe emocional për këtë vepër, pasi Variboba ka arritur të fusë “gjithë shpirtin e zjarrtë në vepër”. Një mbështetës i rëndësishëm i veprës dhe punës së Varibobës është edhe prof. Startikoi, i cili  ka çmuar veprën, një vepër që e nderonte çdo literaturë të zhvilluar.

Profesor Demiraj ka një këndvështrim më të gjerësishëm për veprën e Varibobës, në analizën artistike që ai i ka bërë asaj. Vepra është krijuar me mbi dyzetë vjersha të Varibobës, në të cilat siç duket ka dhe një kohë –shtrirje të konsiderueshme, por siç vëren Demiraj, vepra nuk ka një unitet artistik, pasi qëllimi i Varibobës e anashkalon unitetin e veprës, pasi ai kërkon herë pas here t’i këndojë Shën Mërisë, Krishtit dhe shenjtorëve të kishës. Ndoshta atë unitet të konsiderueshëm në vepër mund ta gjejmë vetëm në këndvështrimin qe vepra ka lidhje të qëndrueshme rreth figurës së Marisë dhe hyjnitetit të saj. Vepra nuk ka arritur të jetë një poemë unike, pasi mungesa e unitetit artistik të saj, siç mund të kuptohet ka “shkatërruar” dhe dramacitetin letrar të saj, pasi në të gjithë kompleksin e saj ajo është një vepër me një subjekt lirik të kuptueshëm, në të lëvizin dhe veprojnë njerëz, ka ngjarje dhe subjekt. Stratikoi mendon se vepra e Varibobës është një poemë me origjinalitet, e freskët dhe me një spontanitet të rëndësishëm ndjenjash, ndaj ai thotë se Variboba shkroi ndryshe të tjerëve për një temë të tillë.

Prof. Demiraj nuk është aq mbështetës i mendimit të Stratikiot, pasi ai kërkon që vepra e Varibobës, lidhte me origjinalitetin e saj, duhet parë nga ana e brendisë dhe si ajo është paraqitur. Demiraj vëren se në veprën e Varibobës ka vjersha fetare italiane, të përkthyera ndoshta nga Variboba, të cilat ai i ka përfshirë në veprën  e tij. Një tjetër çështje thelbësore në veprën e Varibobës është paraqitja e figurës së Shën Marisë dhe e Krishtit, sa origjinale janë këto në trajtimin e Varibobës? Prof. Demiraj ka një dyshim serioz, dhe madje pyet, a është e vërtetë se trajtimi i Varibobës për këto dy figura biblike është e tij, pasi në literaturën e  Mesjetës, këto dy figura janë trajtuar dhe nga poetë të gjerë  në literaturën kritiane. Profesor Demiraj sjell në vëmendje krijimtari të kësaj natyre, d.m.th fetare kristiane, por edhe autorë ku ka trajtesa të plota lidhur me Shën Marinë dhe me Krishtin, por çelësi për të kuptuar a është ndikuar Variboba nga këto zgjidhet nëse autori i “Gjellës së Shën Marisë së Virgjër” e ka njohur atë literaturë të botuar para tij apo jo.

Vepra e Varibobës është ndërtuar mbi një qasje të shfaqur gjerësishëm të lirizmit, sa e bën të gjithë veprën një vepër lirike, veçanërisht në dy poemat “Gjella e Shën Mërisë së Virgjër” dhe poema “Gjella e Shën Bambinit”. Pamje të mrekullueshme dhe ndjesi të tilla autori sjell kur paraqet Marinë si nënë e devotshme, e dhimbshme dhe plot mirësi, e cila i këndon ninulla djalit të saj, barinjtë dhe bareshat, pastaj vajtimi i Marisë mbi kufomën  e birit të vrarë. Variboba ka “sendërtuar” një komunikim unik të tij më Shën Mërinë veçanërisht, ai i drejton asaj lutje të zjarrta, plot sentimentalizëm dhe i kërkon asaj që ta mëshirojë për mëkatet e tij, dhe si të tillë ai e quan atë “shpresë e bukur”, “nerënxe e ëmbël”, “parajsë”, “mall”, “dritë”, “pasqyrë” “më e bukura vajzë” , ku shfaqet hapur një sentimentalizëm jo i zakontë i poetit.

Një lirizëm të ngrohtë deri në adhurim shpaloset edhe në krijime të tjera të veprës si “Kalimera e Natalevet”, “Bën ca kuçë e bën nino”, “Kënga e te zgjuarit”, “Oj e bukura sperënz”, “Moj e bukura kopile”, “E keqe pen”, apo edhe në “Sa për ne Krishti duroi” etj. Kjo nevojë shpirtërore e Varibobës e ka bërë veprën një vepër lirike, komunikuese me mjedisin dhe njerëzit. Vepra në momente të caktuara, siç mendon prof. Demiraj, ka nota humori të lehtë, veçmas kur ai i drejtohet Shën Marisë. Po ashtu vepra ka një dëshmi interesante, që mund ta bëjnë vetëm poeetët, ajo duke qenë një vepër me një raport të rëndësishëm fondamental, hyjnor përmes dy figurave madhore biblike Shën Maria dhe Krishti, pa të cilët besimi autoritar kristian nuk mund të kuptohet, ka tentuar t’i japë veprës një kolorit lokal, Musatin ku ai ka lindur është rritur, por ndërkohë përmend edhe një emër të një fshati në Kalabri, fshatin Acri.

Vepra sjell dhe dëshmi të tjera të natyrës etnologjike. Në poemën “Gjella e Shën Bambinit” ka një moment kur flitet për vdekjen e  Josifit, e në këtë rast Variboba flet për disa nga zakonet e vdekjes, që ngjajnë me ato të arbëreshëve të Italisë. Pasazhet e Krishtit foshnjë janë vërtetë të mrekullueshme, brenda tyre ka një ndjesi dashurie dhe një lirizëm që e përshkon gjithë fëmijërinë e tij nën kujdesin e Marisë, barinjve dhe bareshave, mjedisi romantik por i thjeshtë ku ai po rritet, çka i ka mundësuar Varibobës të përdorë mjaft epitete, krahasime, metafora, pasi raporti që autori ka me këto figura të njohura hyjnore nuk mund të ndërtohet pa një sens artistik të mirë dhe shprehës.

Edhe pse, siç mund të kuptohet, Variboba nuk kishte një përgatitje të lartë artistike, ai ka arritur të ketë një sens të mirë të përdorimit artistik të mjeteve të komunikimit shpirtëror, të mjedisit dhe të elementëve njerëz e perëndi të veprës, për t’i parë përmes sensit artistik dhe estetik në përdorime të similitudave të vogla dhe të mëdha, por edhe të ndonjë hiperbola (një krua lot dhe Ahi! Ki dhulur shpon edhe gur! –kjo dhimbje shpon edhe gurin), por edhe mjaft figura të tjera artistike që mund të zbulohen në një lexim artistik dhe interpretues të mjeteve artistike që autori ka përdorur.

Variboba nuk ka një përdorim aq strikt të vargut, por siç vëren De Rada, ai ka përdorur rimën në vargjet e tij, siç ishte e traditës në Itali, duke iu përshtatur metrikës së poezisë italiane të kësaj kohe. Variboba ka përdorur vargje të një metri të ndryshëm në veprën “Gjella e Shën Mërisë së Virgjër”, që nga pesë, gjashtë, shtatë, tetë, nëntë, dhjetë rrokësh të dyzuar, njëmbëdhjetë rrokësh dhe katërmbëdhjetë rrokës të dyzuar në dy shtatë rrokësh, duke treguar edhe kohën në të cilën është shtrirë shkrimi veprës. Në vargjet e dyzuara bie në sy prania e një rime të brendshme, ku mbizotëron një rime  puthur dhe e alternuar.

Studimi që na ka afruar profesor Shaban Demiraj është një mundësi e madhe për një lexim ndryshe afër realitetit të Varibobës dhe njërës nga veprat më të rëndësishme të historisë së letërsisë arbëreshe dhe asaj shqipe. Kalimi i leximit të saj përmes një mjeshtri dhe njohësi autoritar të gjuhës që ka përdorur Variboba në kushtet e një gjuhe në mbijetesat e saja të fundit, siç ishte arbërishtja është e rëndësishme. Prof. Demiraj ka sjellë një transkriptim të plotë  funksional, për një lexim dhe një njohje të thellë të kësaj vepre. Jashtë kësaj marrëdhënie “Gjellës së Shën Marisë së Virgjër “ do t’i mungonte një pjesë e komunikimit të saj për kohën e më vonshme kur ajo u shkrua. / KultPlus.com

Piktura e sulltaneshës Hyrem shitet për çmim rekord

Një pikturë e rrallë e Sulltaneshës Hürrem, e njohur në Perëndim si Roxelana, gruaja e Sulltan Sulejmanit të Madhërishëm, u shit në një ankand në Londër për 126.000 sterlina.

Kjo shitje erdhi si pjesë e një ankandi nga “Sotheby’s”, një nga ndërmjetësit më të mëdhenj në botë të arteve të bukura dhe dekorative, bizhuterive dhe koleksioneve, të quajtur “Artet e Botës Islame dhe Indisë”.

Piktura në vaj daton nga fundi i shekullit të 16-të dhe fillimi i shekullit të 17-të.

Në ankand, vepra kishte çmimin fillestar prej 70.000 sterlina, ndërsa pastaj mori një çmim prej 100.000 sterlina. Blerësi do të paguajë 126 mijë sterlina për pikturën, përfshirë komisionin.

Me origjinë nga ajo që tani është Ukraina perëndimore, Roxelana hyri në haremin e Sulltan Sulejmanit dhe shpejt u bë e preferuara e tij.

Ajo ishte një sponsor i madh i arkitekturës dhe fondacioneve bamirëse, përfshirë edhe ato në Kuds.

Sulejmani i Madhërishëm, i njohur gjithashtu si Kanuni (Ligjdhënës), është sulltani osman që ka qëndruar më gjatë në fron, për 46 vjet, deri në vdekjen e tij në vitin 1566. / KultPlus.com

Përmbyllet “Prishtina International Vocal Festival”, solli koncerte cilësore të muzikës klasike

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit përmes një postimi në rrjetin social Facebook, ka bërë të ditur se pjesë e publikut në mbrëmjen e tretë të festivalit “Prishtina International Vocal Festival”, ishte edhe ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, duke shijuar kështu një program të pasur nën tingujt e pianos nga Anastasija Gichevska dhe zërit mahnitës së tenorit Ismet Vejseli, përcjell KultPlus.

“Urojmë organizatorët për punën që kanë bërë, për të sjell pranë qytetarëve muzikë klasike dhe koncerte kaq cilësore”, ka shkuar MKRS-ja.

KultPlus ju sjell postimin e plotë të tyre:

Katër koncerte plot energji në “Prishtina International Vocal Festival”
Katër mbrëmje me koncerte të veçanta dhe artistë fantastik që performuan para publikut të Prishtinës.
Mbrëmë u përmbyll “Prishtina International Vocal Festival” që u mbajt në Kishën Katolike “Shën Ndou”.
Pjesë e publikut në mbrëmjen e tretë të festivalit ishte edhe ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, duke shijuar kështu një program të pasur nën tingujt e pianos nga Anastasija Gichevska dhe zërit mahnitës së tenorit Ismet Vejseli, fitues i shumë çmimeve ndërkombëtare.
Festivali këtë vit filloi me sopranon Stefani Dudikj nga Maqedonia, nën shoqërimin e pianistit Milan Jankuloski, ndërsa nata e dytë vazhdoi me performancën ‘’Skena e Re’’ nga solokëngëtare të reja nga vendi ynë, Urta Haziraj, Anita Kërhani, Elona Sadiku, Vanesa Krasniqi, nën përcjelljen e pianistit Andi Duraku, për të vazhduar me tenorin Ismet Vejseli e Anastasija Gichevska dhe u përmbyll me korin Korin e Fakultetit të Arteve të Universitetit ‘’Haxhi Zeka’’ në Pejë, të udhëhequr nga dirigjenti Hysen Nimani, me një program veprash të kompozitorëve shqiptar dhe atyre të huaj.
Urojmë organizatorët për punën që kanë bërë, për të sjell pranë qytetarëve muzikë klasike dhe koncerte kaq cilësore. / KultPlus.com

‘Edhe këtë mëngjes u zgjova, m’u përplas mungesa jote në shtrat dhe ndarja jonë’

Poezia “Edhe këtë mëngjes u zgjova” nga Nazim Hikmet

Edhe këtë mëngjes u zgjova
dhe muri, perdja, xhamat, plastika, druri
ranë mbi mua në masë
dhe drita e argjendtë e nxirë e llambës

më ra sipër edhe një biletë tramvaji
dhe e verdha e murit dhe tre rreshta shkrimi
dhe dhoma e hotelit dhe ky vend armik
dhe gjysma e ëndrrës së rënë u shua
nga kjo anë
m’u përplas sipër balli i bardhë i kohës
kujtimet më të hershme dhe mungesa jote  në shtrat
dhe ndarja jonë dhe ajo që jemi
U zgjova edhe këtë mëngjes dhe të dashuroj.

Përktheu: Faslli HalitiKultPlus.com

Servisi Fantazia – ‘The road not taken’

Shkruan: Ballsor Hoxha

I

‘Kafiqi’ – harta e shpirtit të Prishtinës

II

Pandemia, ‘Kafiqi’ – a jemi përballë kotësisë së vlerave tona?

III

‘Kafiqi’ – sociologjia ku ndodh lufta jonë!

IV

Kafet e rakisë – “Rakia connecting people”

V

MIQT – ‘çmenduria’ e guximit Prishtinas

VI

Bon Vivant – të ndërtosh kulturën e një qyteti

VII

Ellie – guximi kulturor për të ndër-komunikuar me botën

VIII

Servisi Fantazia – “The road not taken”[1]

Po e filloj këtë prezantim të asaj që është (Servisi) Fantazia, me strofën e fundit të një prej poezive më të njohura të letërsisë nga poeti amerikan Robert Frost:

Do ta rrëfej këtë me psherëtimë

Se diku epoka e epoka prej këtu:

Dy rrugë ndaheshin në mal, dhe unë –

Morra atë më pak të kaluar (nga të tjerët),

Dhe kjo e ka bërë tërë jetën time.

Nëse rruga e ndërtimit dhe krijimit të një hapjeje të Prishtinës në shijimin e hedonizmit dhe eksplorimit të mundësive të tij ka qenë tejet e rëndë e me sakrifica, rruga e Clubbing kulturës, që është thellimi i skajshëm dhe nëpër tehun e hedonizmit, vetë Clubbing, ka pasur një përvojë tejet, tejet të rëndë. Ajo, përpos sukseseve rrënjësisht bashkëkohore, është ndërtuar që nga sakrificat me jetë gjatë kësaj rruge në eksplorim, e deri tek dështimet dhe tkurrjet në “guerilla” clubbing etj.

Ka filluar, vetëm, dhe vetëm pas luftës. Derisa ata njëzet tridhjetë individë që e eksploronin këtë mënyrë jete dhe hedonizmi të thellë, deheshin në përvojën e Clubbing shumë kohë para se të vinte hapja e Club-it, kështu duke lënë të zbrazët po të njëjtin në kohën e hapjes së party-të. Apo, me party masive në një të premte, e me dështim total dhe absurd në natën e radhës, për shkak se “ka pasë drogirasha në këto party”! Në të vërtetë kjo rrugë ka qenë aq ekstreme, sa që ka pasur net kur kanë vizituar Prishtinën personalitetet më të njohura globalisht në këtë fushë të kulturës dhe socializimit, e deri tek huqja totale e të gjitha ambienteve të këtij lloji.

Sidoqoftë, çka ka për të thënë (çka do të thoshte) një kosovar, por edhe kudo në botë, për emërimin që bartë një nga ambientet më undergorund, më thellë të arrira dhe më të pjekura estetikisht në këtë kulturë dhe mënyrë të jetës, e ky emërim është – (Servisi) Fatntazia -. Ngjanë sikur ambient dhe “tunel” i David Lynch, sikur zonë e devijuar, e sikur sub-terren i cili krijon magjinë dhe habinë e eksplorimit, apo thënë më saktë mundësinë e eksplorimit qysh në të dëgjuarit e këtij emërimi. Në të vërtetë emërimi nuk e fshehë, është “jak a jak” dhe përballë çfarëdo paragjykimi dhe mundësie të asaj që ofron.

(Servisi) Fantazia është ambient i cili krijon dhe hapë aq më shumë, bukurinë e të thelluarit në hedonizëm. Të mundëson të jesh: “to high to wonder why”, dhe “too low to find my way” (varg nga një këngë e Thievery Corporation).

Është ambient i cili është arkitekturuar me kujdes të veçantë ndaj thjeshtësisë dhe spontanes, e po ashtu edhe të fuzionimit të anti – konsumerizmit dhe të estetikës moderne.

Por, sigurisht, askush nuk është këtu, atje apo kudo, kur je në Fantazia, derisa është “on” muzika e tij. I tërë qëllimi është të arriturit të zonës dhe të penetrimit thellë në muzikën si art. Në të lëshuar të saj, dhe aq më shumë në të vallëzuar dhe të dëgjuar të saj.

Ka një problem që e përcjellë tërë këtë kulturë në Prishtinë, “snobizmi” apo, shikuar ndryshe: thellimi në eksplorim. Sigurisht, kjo kulturë dhe kjo mënyrë e jetës është tejet, tejet e re, dhe shumë e brishtë në Prishtinë (e aq më shumë në Kosovë!), dhe kjo duke qenë një nga arsyet që e bën socializimin dhe këto ambiente tejet të ndjeshme dhe tejet komplekse. Në të vërtetë ka dy mënyra si mund të shihet kjo: si “snobizëm pozitiv” në të cilin individët e ruajnë përjetimin e tyre si mekanizëm mbrojtës dhe si përjetim i cili nuk ngjanë dhe as nuk arrihet në zakonshmëri; dhe në anën tjetër, mund të shihet si një hapje tejet, tejet e thellë në të cilën nuk ka (nuk ka pasur) një përvojë paraprake dhe një udhërrëfim të kësaj kulture, derisa ajo i takon pjekurisë së hershme dhe pamundësisë së të jetuarit të kësaj mënyre të jetës në kohë më të gjatë!

Por (Servisi) Fantazia është mjeshtërisht i pjekur dhe aq më shumë kultivon pasionin e thellimit të përjetimit të ‘natës’ dhe të eksplorimit të hedonizmit, jo vetëm si mënyrë jete por edhe si filozofi. Dy karakteristikat më të rëndësishme të tij janë shërbimi/stafi i tij, dhe në anën tjetër menaxhimi i cili e bartë tërë këtë eksplorim në zona më të arrira.

Stafi dhe shërbimi i (Servisi) Fantazia është sigurisht një prej shërbimeve më të dashura dhe që shërben me dashurinë më të madhe. I ndjeshëm, mirëkuptues (ndaj çfarëdo “fantazie” që shpik hedonizmi), dhe aq i afërt sa që nuk dallon shumë nga hedonistët e natës me vetë ata, ky staf krijon dashurinë shumë të nevojshme të përjetimit të skajshmërive të hedonizmit.

Dhe, në këtë, sigurisht një prej dëshmive të kësaj rruge që ka marrë kultura dhe mënyra e jetës së Clubbing, është menaxhmenti i cili me dorën e një përvoje relativihst të pjekur të të udhëtuarit nëpër ‘fantazitë’ e hedonizmit ndreq, kujdeset dhe hapë mundësitë e këtij komuniteti për të udhëtuar thellë e më thellë nëpër përjetimet e kësaj ‘nate’ krejtësisht dhe rrënjësisht ndryshe, kësaj rruge rrënjësisht ndryshe nga ajo që është e zakonshme!

Në fund, është vështirë të zgjedhësh në mes dy rrugëve, asaj të turmës, dhe asaj të Clubbing, është tejet e vështirë. Por rruga që zgjedhë njeriu në jetë është tërë ajo që e bën po të njëjtën. Clubbing si rrugë e cila rrallë kalohet, dhe e cila revoltohet ndaj turmës e trendëve, e cila në përjetimin e saj të thellë, shfaqë një botë të panjohur dhe rrënjësisht të guximshme dhe individuale për secilën që e zgjedhë. Por në (Servisi) Fantazia, ai që hyn, hyn në duart e kësaj mënyre të jetës.


[1] Titull dhe poezi nga Robert Frost. / KultPlus.com

Personalitetet e huaja që kanë marrë pjesë në komitetin ekzekutiv të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 30 Tetor 2021

“The Globe” ka botuar, të martën e 4 majit 1880, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me personalitetet e huaja që kanë marrë pjesë asokohe në komitetin ekzekutiv të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar.

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Lidhja Shqiptare drejtohet nga një komitet ekzekutiv dhe duket se në mbledhjet e këtij komiteti marrin pjesë disa të huaj të njohur.

La Gazette de Cologne (Gazeta e Këlnit) përmend në këtë numër majorin Saint-Clair, ish-udhëheqësin e kryengritjes në malet e Rodopit, polakun Malinowski, ish-major në shërbimin osman, një ish-oficer prusian të quajtur Sarro dhe disa italianë nga Reggio di Calabria.

Trazirat nuk kanë gjasa të shtrihen te mirditorët, pasi princi Prenk Doda, i cili banon në Shkodër, duke iu dorëzuar trupës konsullore, i ka ndaluar krerët e fiseve të marrin pjesë në lëvizje.

https://www.darsiani.com/la-gazette/the-globe-1880-ja-personalitetet-e-huaja-qe-kane-marre-pjese-ne-komitetin-ekzekutiv-te-lidhjes-shqiptare-te-prizrenit/ / KultPlus.com

Alban Beqiri në Botëror, boksieri shqiptar gati të shkruajë historinë në Beograd

Boksieri Alban Beqiri po nderon Shqipërinë në Kampionatin Botëror të të rriturve që po mbahet në Beograd.

Pasi shënoi fitore ndaj Manian nga Kenia në raundin e parë, Beqiri ka marrë një tjetër triumf duke mundur rivalin lituanez Banis.

Një duel i dominuar totalisht nga shqiptari që në fund kishte 5 gjyqtarët në krahun e tij. Tani, Beqiri do të duhet të presë fituesin e çiftit Bekford të Panamasë me Shiuan të Taipeit për të mësuar kundërshtarin e tij në fazën e 1/16-ve.

Boksieri shqiptar ka të gjitha mundësitë të na bëjë krenar në këtë Botëror nisur dhe nga skandali që u bë ende pa filluar turneu, ku delegacioni i Kosovës nuk u lejua të hyjë në Serbi. / KultPlus.com

‘Bylbyl, ky shekull or e ças ndrrohet, bijnë poshtë të naltit, i vogli çohet’

Poezi nga Ndre Mjeda

‘Vaji i Bylbylit’-

Po shkrihet bora,
Dimri po shkon;
Bylbyl i vorfën,
Pse po gjimon?

Pushoi murrlani
Me duhi t’vet;
Bylbyl i vorfën,
Çou, mos rri shkret.

Gjith’ fushët e malet
Blerimi i mbëloi;
Livadhi e pema
Gjithkah lulzoi.

Ndër pyje e ograja,
N’ma t’mirin vend,
Me rreze dielli
Po e gëzon gjithkend.

E tuj gjimue
Shkon rreth e rreth
Nji prrue që veret
Rrjedh nëpër gjeth.

A çilë kafazi,
Bylbyl flutro;
Ndër pyje e ograja,
Bylbyl, shpejto.

Kurrkush ma hovin
Atje s’ta pret;
Me zeher hajen
Kurrkush s’ta qet.

Kafaz ke qiellin,
Epshin pengim;
E gjith’ ku t’rreshket
Shkon fluturim.

Nëpër lamie,
Ke me gjetë mel;
Për gjith’ prendverën
Njajo buk’ t’del.

E kur t’zit edi
Ndër prroje pi;
Te njato prroje
Që ti vetë di.

Tash pa frikë çerdhen
E mban n’ndo’j lis;
Nuk je si ‘i nieri
Që nuk ka fis.

E kur t’vij’ zhegu,
Kur dielli shkon,
Ti ke me këndue
Si ke zakon.

Rreth e rreth gjindja
Me t’ndie rri;
Prej asi vendit
Ndahen me zi.

A çilë kafazi,
Bylbyl, fluturo;
Ndër pyje e ograja,
Bylbyl, shpejto.

Ndër drandofille,
Ndër zambakë nga;
Ku qeshet kopshti,
Idhnim mos mba.

Po shkrihet bora,
Dimni po shkon;
Bylbyl i vorfen,
Pse po gjimon?

II

Por vaj! Se ‘i dimën tjetër
Paske, o bylbyl i shkreti;
Pa da ty zemra t’treti
Mbas vajit që t’rrethon.

Me lulzim t’vet prendvera
Ty s’ta përtrin gazmendin:
Jo kurrë s’e njifke shendin,
Bylbyl, që po vajton.

A thue po kjan, se çerdhen
Ta ka shkatrrue skyfteri?
A thue po kjan, o i mjeri,
Se me rrnue gjallë s’ke mel?

Ndrrojn’ edhe stinët e motit,
E për çdo herë ndron era.
Mbas dimrit vjen prendvera,
Mbas borës blerimi del.

Veç ti me idhnime t’tuja
N’zemër gjithmonë po pihe,
E ditë e natë po shkrihe
Mbas vajit që t’mundon.

Kur â tuj ardhun drita
Ndihet tuj këndue shpendi,
E n’kangë i duket shendi,
Që zemrën ia gazmon.

Gjetiu ndër pem, ndër lule
Shkon e fluturon bylbyli;
N’at erë që jep zymbyli
Vjollca e zambaku nget.

Por ty, n’kafaz t’shtrëngueshëm,
Ty t’paska ndry mizori,
E kurrnjiherë nuk t’nxori
Me t’lëshue ku zemra t’thrret.

Ti kurr, nji kangë s’ia këndove
Diellit kur nadje çohet;
Zemra me vaj t’coptohet
E me pajtue nuk don.

Ndoshta kujdesi i t’tujve
Gjith’ ket hidhnim ta qiti,
E shendin ta shutiti
E vshtira që i mundon.

T’burguem i bani gjindja
Veç përse donë me ndie
Njat za që lëshojnë me hije
Që t’knaq e që t’ban rob.

Çdo krajl i madh ndër shpija
Ty t’mba m’u thanë i veti;
Vetë bukuria, o i shkreti,
Kenka për ju nji kob.

Përse tu ndeja e t’mëdhajve
Nji shpend i vogël s’ndalet;
Shpendit i kande malet,
Çerdhen e t’parve do.

Me at zanin tand t’përmallshëm
Ndoshta ti ankon këto t’vështira;
Derisa t’kthejn’ e mira,
Bylbyl, papra gjimo.

III

Por njaj vaj që je tuj lëshue,
Bylbyl, zemrën ma copton;
Ditë e natë rri tuj prigjue,
Vaj për mue! Kush mund t’ngushëllon?

Gjama jote a porsi ankimi
I nji fëmijës që vetun mbet;
Gjama jote a si shungllimi
I nji t’zezës që gja s’ pre.

Porsi dnesë me futë në krye
Nana e shkretë që mbet pa djelm;
Njashtu tine rri tuj shfrye
Njat idhnim që t’u ba helm.

Puna jote, o i mjeri, m’mbyti
E kurrkund nuk m’len pushim,
Shkoi nji muej, po shkon i dyti
T’zezat t’tua s’kanë mbarim.

Tash ndër arë lulzoi qershia
E me borë dimni po shkon:
Kurr s’mbarojn’ t’zezat e mia,
Gjama jote kurr s’mbaron.

Si t’burguemit n’ishull t’detit,
Ku tallazi i thekshëm vrret,
O t’vijë t’ftoftit, o t’vijë t’nxetit,
Vaji zemrën ia pëlset;

E papra n’ankime t’veta
Vajton fisin që larg la;
E tu fëmija i shkon si zgjeta
Mendja e shkretë se mbet pa ta;

Njashtu ti rri tuj vajtue
N’njat kafaz që shungullon;
Fisin tand rri tuj mendue
T’zinë atdhe që s’e harron.

Për fat tand, për zogj që kishe
Ndoshta zemra, i mjeri, t’dhemb;
Me e pat dit’ të mjerët ku rrishe
Kërkue t’kishin gemb mbi gemb.

Me e pasë ndie njat za që lëshoshe,
Me e pasë ndie njat vajin tand,
Kishin ardhë kudo që t’shkoshe,
T’kishin lypun kand e kand.

Njat vaj tandin tuj kujtue
Pa mbyllë syt’ kan’ shkue sa net;
Pveshtin hanën tuj gjimue,
Pvetshin hyjt për prind të vet.

Por aj kob që hana e diti
E njaj vaj që ylli pau,
T’shkretve n’vesh kurr nuk iu mbrriti,
E kurr zemra nuk ju ndau.

Me ditë hyjt me bisedue,
Me pasë sy që me derdhë lot,
Vajin tand ju kishin prue
T’kishin kja për jet’e mot.

Nëpër fush’ e nëpër shpija,
Me kujdes që s’nep afat,
Rreth e rreth t’kishin ardhun fëmija,
Kjamun t’kishte i ngriti fat…

IV

Por ça ka toka, bylbyl, ndrron moti;
Ankimi e vaji nuk asht i zoti
Përgjithmonë zemrën me na coptue;
Fillo me gëzue.

Mbas boret t’dimnit çilet prendvera;
Nji ditë nuk gjindet që s’po ndrron era;
Sendet që patmë nuk janë tuj mbarue;
Fillo me gëzue.

Tuj dnes’ i vorfni se e mbluene t’kqijat,
Me ankime t’veta mbush rrugët e shpijat;
Lehtsim por s’mbramit gjen tuj punue;
Fillo me gëzue.

Kjajnë fëmijn e dekun prindt e shkretnuem
Me ‘j vaj që duket se s’ka t’pajtuem!
Por zemrën moti jua ndrron tuj shkue:
Fillo me gëzue.

Ndër ishujt t’detit kjan i burguemi
Për fmij, për grue që s’shef i shuemi,
Por prap durimi ka me ja prue,
Fillo me gëzue.

Shpend tjerë burgosi sa herë mizori,
E rishtas jashtë dikur i nxori;
Ndër fushë e male janë tuj fluturue;
Fillo me gëzue.

Flutrojnë ndër male, flutrojnë ndër lule,
Flutrojnë ku çerdhen motit e ngule,
E kangët e parshme nisin me këndue:
Fillo me gëzue.

Ndër zogj që kishe ndonjëherë do t’hasin,
Ndër pemë, ndër lule bashkë me ta ngasin;
Për ty t’vorfnuemit rrijnë tuj shpnesue:
Fillo me gëzue.

Bylbyl, ky shekull or e ças ndrrohet:
Bijnë poshtë të naltit, i vogli çohet;
Edhe natyra po don m’u ndrrue:
Fillo me gëzue.

Porsi motmoti ndrrojmë dhe na vetë,
Herë-herë gazmohna, herë rrijmë të shkretë,
Por vaji e ankimi kanë për t’u shue;
Fillo me gëzue.

Mbas vajit t’tashëm ka me t’ardhë shendi,
Ka me ta shëndodhun zemrën gazmendi,
Për mall, si motit, zanë ke me e lëshue:
Fillo me gëzue.

Kur t’shkojsh ndër fush, kur t’shkojsh ndër male,
Afër shpisë seme hovin tand ndale;
Mahnit’ at zanin tand tuj prigjue
Kam për t’u gëzue. / KultPlus.com

‘Me sy të përgjumur kërkoj nga dritarja, diku të ndaloja…’ (VIDEO)

Kënga “Makina e Memories” nga Ardit Gjebrea, një nga videot dhe këngët më të suksesshme të viteve 1990.

Makina e memories vrapon në kujtime
Në çastet e jetës që endem të dy
Dhe ditët rrëshqasin e syrit i fshihen
Dhe rendin e rendin, humbasin diku

Makina e memories si era
Humbet nëpër mjegull, mbi të fluturoja
Me sy të përgjumur kërkoj nga dritarja
Diku të ndaloja…
Ti mblidhja kujtimet, aty ti fiksoja
Mundohem mundohem, ti gjej nëpër vite
Kujtimet kalojnë…
…po kujtimet kalojnë

Dhe ti qeshje, ti këndoje
Psherëtije në heshtje dhe qaje
Me lotët që të ndrinin në sy
Dhe me flisje, ëndërroje
Dhe tregoje, tregoje
Të vërtetat trillime që jetuam të dy
….dhe kujtimet kalojnë
….dhe kujtimet kalojnë
….dhe kujtimet kalojnë

Fragmente kujtimesh me dalin përpara
Në skena qiellore me diell a me shi
Çapitem i lodhur të ulem mes tyre
Ato me largohen…largohesh dhe ti

Fragmente sensuale që era
Si gjethet e vjeshtës i shkundi nga pema,
Piktura që koha ngjyrosi në mendje
Sikur ti ndaloja…
Ti mblidhja të gjitha në krah ti mbuloja
Mundohem mundohem ti gjej nëpër vite
Kujtimet kalojnë…
…po kujtimet kalojnë

Dhe ti qeshje, ti këndoje
Psherëtije në heshtje dhe qaje
Me lotët që të ndrinin në sy
Dhe me flisje, ëndërroje
Dhe tregoje, tregoje
Të vërtetat trillime që jetuam të dy

Me afroje, me largoje
Me humbisje dhe prapë me takoje
Me puthje në buze si fëmijë
Me thërrisje dhe me prisje
Dhe kërkoje, kërkoje
Të vërtetat trillime ti jetojmë përsëri
….po kujtimet kalojnë..
Dhe kujtimet kalojnë…
Dhe kujtimet kalojnë…
Kalojnë, kalojnë, kalojnë

Makina e memories vrapon në kujtime
Në çastet e jetës që endem të dy
Dhe ditët rrëshqasin e syrit i fshihen
Dhe rendin e rendin, humbasin diku

Dhe kujtimet kalojnë…
Dhe kujtimet kalojnë…
Dhe kujtimet kalojnë…/ KultPlus.com

“Vargjet tua janë për t’i lexue në heshtje, e jo para mikrofonit”

Poezi nga Martin Camaj

Nji poeti të sotëm

Rruga jote â e mirë:

Parkat janë fytyrat ma të shëmtueme

të miteve klasike. Ti nuk shkrove për to,

por për rrasa guri e ballë njerzorë

me rrudha shum e për dashuninë.

Vargjet tua janë për t’i lexue në heshtje

e jo para mikrofonit

si të çetës së poetëve tjerë,

zemra

ndonëse nën shtatë lëkura

akull,

akull

ndonëse nën shtatë lëkura./ KultPlus.com

Kur Avni Mula i këndonte Valësit të Lumturisë (VIDEO)

Avni Mula ishte ndër kompozitorët më të shquar shqiptar, shkruan KultPlus.

‘Gjigandi jonë fluturoi në Valsin e Perjetësisë!
Për një përshendetje me dorë në zemër, homazhet kryen nesër, 30 tetor, ora 11:00-13:00 në hollin e Universitetit të Arteve, Tiranë.
Avni Mula 04.01.1928 – 29.10.2020
‘, shkruajti dikur Inva Mula.

Ai ishte një nga figurat më të rëndësishme të historisë së teatrit operistik shqiptar. Një kontribut të veçantë ai e ka dhënë edhe në fushën e kompozicionit.

Është e njohur kënga e tij “Valsi i lumturisë”, të cilën KultPlus e sjell sonte.

Ndër interpretimet e spikatura në karrierën e tij mund të përmëndim ato në operat Mrika, Skënderbeu, Pranvera, Lulja e kujtimit, Heroina, Komisari, Jolanda, Berberi i Seviljes, La Traviata, Rigoleto, Kavaleria Rustikana, Karmen, Peshkatarët e perlave, La Boheme, Le nozze di Figaro, Simfonia IX e Bethovenit etj. / KultPlus.com

Një vit nga vdekja e kompozitorit dhe baritonit të shquar shqiptar, Avni Mula

Sot shënohet një vit nga vdekja e kompozitorit dhe baritonit të mirënjohur shqiptar, Avni Mula, shkruan KultPlus.

Ai ishte një nga figurat më të rëndësishme të historisë së teatrit operistik shqiptar. Një kontribut të veçantë ai e ka dhënë edhe në fushën e kompozicionit.

Është e njohur kënga e tij “Valsi I lumturisë”.

Ndër interpretimet e spikatura në karrierën e tij mund të përmëndim ato në operat Mrika, Skënderbeu, Pranvera, Lulja e kujtimit, Heroina, Komisari, Jolanda, Berberi i Seviljes, La Traviata, Rigoleto, Kavaleria Rustikana, Karmen, Peshkatarët e perlave, La Boheme, Le nozze di Figaro, Simfonia IX e Bethovenit etj. / KultPlus.com

“Dhe kjo vajzë më donte edhe tjetër s’kërkonte”

Edgar Alan Poe ishte shkrimtar, poet, kritik dhe redaktor amerikan, kryesisht i njohur për tregimet e shkurtra evokuese, apo poezitë që rrëmbyen imagjinatën dhe interesin e mbarë lexuesve në të gjithë botën.

Edgar Alan Poe lindi në Boston, më 19 janar 1809 dhe vdiq në Baltimorë, më 7 tetor 1849, njihet si ati i romanit policesk, i letërsisë së trillit artistik e misterit psikologjik. Ai përfundoi duke u bërë njëri prej përfaqësuesve kryesorë të përrallës gotike. Një gjeni, i cili, si shumë të tjerë, nuk ka pasur fatin e mirë që të ketë mundësi të shijojë suksesin e kryeveprave të tij, por përfundoi duke vdekur në mjerim dhe në dëshpërim të thellë. Histori mizore që na godet dhe na shtyn të reflektojmë për faktin, se, Poe, si shumë gjeni të tjerë në historinë njerëzore, ka jetuar në varfëri, pa pasur fatin të shijojë suksesin e veprave të tij.

Tregimet imagjinare, rrëfimet e misterit dhe tmerrit i dhanë jetë historisë moderne të romanit policesk. Shkrimtari vdiq më 7 tetor 1849 në Virxhinia, në moshën 40-vjeçare

Përkundër natyrës problematike të shkrimtarit, “Anabel Li” ardhur në shqip nga Noli i ndritur – sikurse edhe “Korbi” shqipëruar po prej tij – konsiderohet jo vetëm si poezia (poemë) më e dhimbshme e dashurisë dhe vdekjes, por një ndër më të bukura poezi e shkruar.

Anabel Le (Annabel Lee) 

Ka shumë e shumë vjet
Në një vent afër në det,
Ish një vajzë që mundni ta njini tani
Nënë emërin Annabel Li;
Dhe kjo vajzë më donte edhe tjetër s’kërkonte
Vec ta deshja sikundër më desh.

Isha i vogël dhe ish e vogël në vjet
N’atë vent afër në det;
Po duheshim më tepër se me dashuri
Unë dhe imja Annabel Li;
Me një dashuri që edhe Engjëjtë lart në lavdi
Që të dyve na kishin zili.

Andaj, tani e shumë vjet,
Tek ky vent afër në det,
Fryri veriu nga ret’ e ma ngriu
Të bukurën Annabel Li;
Edhe motrat e saj engjëllesha
Ma rrëmbyen, ma mbyllën në varr se e desha,
Dhe kështu më la shendet
Nga ky vent afër në det.

Engjëjt që s’kishin sa në dashuri
Që të dyve na mbanin mëri.
Po përandaj, sic e dini vërtet,
Tek ky vent afër në det
Fryri veriu një nat’ e ma ngriu
E ma vrau tim Annabel Li.

Dashuria që kishim ish m’e forte se çdo dashuri,
S’e ka patur as plak as i ri,
As i marr’ as i urtë njeri
Dhe as Engjëjt e qiellit në erë,
As demonët përposh në skëterrë;
Shpirtin tim s’mund ta shqitin nga shpirti
I së bukurës Annabel Li.

Se tek hëna që ndrit, syri im endërrit
Për të bukurën Annabel Li;
Dhe çdo yll që shkëlqen syt’ e embël rrëfen
Të së bukurës Annabel Li;
Nat’ e ditë e shoh, edhe zemrën ma ngroh,
Shoq’ e dashura ime, e mjera jetime,
Përmi varrin ku deti buçet,
I rri pranë mi varrin në det. / KultPlus.com

Nderohet ish-vokalisti Gentian Demaliaj në koncertin “Rock në Amfiteatër”

Këngëtarë e muzikantë të njohur shqiptarë kanë ndezur skenën e Amfiteatrit të Parkut të Liqenit, në një koncert rroku kushtuar grupit të njohur shqiptar të fillimviteve ’90 “Djemtë e Detit” dhe vokalistit të tij, Gent Demaliaj, i cili ndërroi jetë në vitin 2015 pas një sëmundjeje të rëndë.

Koncerti “Rock në Amfiteatër”, solli përmes zërit të emrave të njohur energjinë muzikore të viteve ‘90. Amfiteatri u mbush nga zërat e artistëve Aurela Gaçe, Aleksandër Gjoka, Redon Makashi, Gjergj Jorgaqi, Edea Demaliaj, Rezarta Smaja e Mateus Frroku të cilët sollën këngët më të mira rrok të atyre viteve duke emocionuar publikun dhe duke sjellë nostalgji në një mbrëmje të butë vjeshte.

Koncerti u mbajt në nderim të grupit “Djemtë e detit” dhe vokalistit Gentian Demaliaj i cili ndërroi jetë në moshën 40-vjeçare. Këngëtari nga Lezha kishte pak vite që vuante nga një sëmundje e pashërueshme.

Gent Demaliaj ishte solisti i “Djemve të Detit”, një nga grupet shqiptare të rrokut, krijuar që në vitin 1989 e mbase një ndër më të rrallët e muzikës sonë. / KultPlus.com

Muzeu Historik Kombëtar shënon 40 vjetorin me Konferencë Shkencore Ndërkombëtare Muzeologjike

Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit përmes një postimi në rrjetin social Facebook, ka bërë të ditur se pjesmarrës në konferencën shkencore ndërkombëtare muzeologjike, ishte edhe ministri i kulturës, Hajrulla Çeku, i cili u shpreh i lumtur që ndodhet në Tiranë për të shënuar 40 vjetorin e një prej institucioneve më të rëndësishme muzeore në Shqipëri, përcjell KultPlus.

“Nëse e bëjmë një vlerësim nga e kaluara, shohim se koncepti i Muzeut gjatë kohës ka evoluar nga një institucion i dedikuar për ruajtjen dhe interpretimin e dëshmive materiale primare të njerëzimit dhe natyrës, në një institucion të përhershëm në shërbim të shoqërisë dhe zhvillimit të saj, dhe i hapur për publikun, me qëllim të edukimit, studimit dhe përjetimit të trashëgimisë materiale dhe jo materiale të njerëzimit dhe mjedisit të tij”, ka shkuar MKRS-ja.

KultPlus ju sjell njoftimin e tyre të plotë:

Muzeu Historik Kombëtar shënon 40 vjetorin me Konferencë Shkencore Ndërkombëtare Muzeologjike
Në kuadër të shënimit të 40 vjetorit të inaugurimit të Muzeut Historik Kombëtar, dje dhe sot, në Tiranë është mbajtur Konferenca Shkencore Ndërkombëtare Muzeologjike “Muzetë përtërijnë të ardhmen”, në ambientet e Muzeut Historik Kombëtar.
Gjatë dy ditëve, në katër seanca, janë zhvilluar diskutime mbi gjendjen, rëndësinë, sfidat, digjitalizimin, programet edukative, dhe rolin e muzeve.
Pjesmarrës në konferencë ishte edhe Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, i cili u shpreh i lumtur që ndodhet në Tiranë për të shënuar 40 vjetorin e një prej institucioneve më të rëndësishme muzeore në Shqipëri. Ndërsa theksoi rolin e rëndësishëm të muzeve si institucione që i shërbejnë shoqërisë dhe zhvillimit të tij. “Nëse e bëjmë një vlerësim nga e kaluara, shohim se koncepti i Muzeut gjatë kohës ka evoluar nga një institucion i dedikuar për ruajtjen dhe interpretimin e dëshmive materiale primare të njerëzimit dhe natyrës, në një institucion të përhershëm në shërbim të shoqërisë dhe zhvillimit të saj, dhe i hapur për publikun, me qëllim të edukimit, studimit dhe përjetimit të trashëgimisë materiale dhe jo materiale të njerëzimit dhe mjedisit të tij”.
Po ashtu foli për bashkëpunimin mes Kosovës dhe Shqipërisë si një fakt të pashmangshëm dhe paralajmëroi edhe marrëveshjen që do të nënshkruhet mes Muzeut Kombëtar të Kosovës dhe Muzeut Historik Kombëtar, përmes së cilës ndër të tjera do të zbatohen projekte të përbashkëta, të cilat kanë për qëllim promovimin dhe përkujtimin e vlerave, ngjarjeve më të spikatura të historisë dhe të personaliteteve historike të popullit shqiptar.
Ministri Çeku në konferencë u shoqërua nga këshilltarja Nora Arapi Krasniqi. / KultPlus.com

Vendi që raporton për herë të parë një rast me Coronavirus

Ishulli Tonga ka raportuar rastin e parë me coronavirus që nga fillimi i pandemisë pasi një pasagjer që udhëtonte nga Zelanda e Re rezultoi pozitiv.

Sipas medieve të huaja, përcjell Telegrafi, në një fjalim në radio të premten, kryeministri i Tongës, Pohiva Tu’i’onetoa konfirmoi se kishte një rast me COVID-19 midis 215 pasagjerëve që mbërritën nga qyteti i Christchurch.

E vendosur në verilindje të Zelandës së Re, Tonga është shtëpia e rreth 106 mijë njerëzve. Rreth 31 për qind e banorëve janë plotësisht të vaksinuar dhe 48 për qind kanë marrë së paku një dozë, sipas grupit kërkimor Our World in Data.

Ishulli është ndër vendet e pakta të mbetura në botë që ka shmangur shpërthimet e COVID-19. / KultPlus.com

Ushtarë shqiptarë me veshje tradicionale në Koblarë në vitet 1917-1918

Kjo fotografi e cila gjendet në Bibliotekën e Kongresit Amerikan është shkrepur rreth viteve 1917-1918.

Tregon ushtarë të parregullt shqiptarë (komitë ose kaçakë) me veshje tradicionale të cilët vepronin në terrenin malor pranë qytetit të Coblara (Koblarë e sotme), Shqipëri.

Shpjegimi që shoqëron fotografinë: Shqipëria fitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane në vitin 1912, gjatë Luftës së Parë Ballkanike. Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, vendi u zhyt në kaos, pasi fraksione të ndryshme dhe grupe fisnore dhe fetare ranë në anën e fuqive të jashtme konkurruese që pushtuan dhe pushtuan pjesë të ndryshme të vendit. Në fund të vitit 1914, Greqia pushtoi Shqipërinë e Jugut. Italia pushtoi qytetin bregdetar të Vlorës, ndërsa Serbia dhe Mali i Zi pushtuan pjesë të Shqipërisë veriore. Një ofensivë e forcave austro-hungareze dhe bullgare më vonë e çoi ushtrinë serbe në Shqipëri, nga ku u evakuua nga një forcë franceze në qytetin grek të Selanikut. Italianët mbetën në Vlorë. Sipas Traktatit të fshehtë të Londrës të nënshkruar në prill 1915, fuqitë e Antantës së Trefishtë i premtuan Italisë se do të fitonte Vlorën dhe tokat përreth dhe një protektorat mbi Shqipërinë në këmbim të hyrjes në luftë kundër Austro-Hungarisë. Në Konferencën e Paqes në Paris, Shqipëria nuk pranoi të vihej nën kontrollin italian dhe SHBA. presidenti Woodrow Wilson doli në anën e shqiptarëve. Shqipëria u njoh si shtet sovran dhe anëtar i plotë i Lidhjes së Kombeve. Megjithatë, Italia mbajti një ndikim të fortë në vend, të cilin e pushtoi dhe e pushtoi në prill 1939, pak para shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore. / KultPlus.com

‘Ora e Shkrimtarit 2’ me mbrëmje letrare përkujton poetin e njohur, Enver Gjerqeku

Era Berisha

Krijimtaria letrare dhe jeta e poetit e profesorit të ndjerë, Enver Gjerqekut, dje u përkujtua në aktivitetin e dytë me radhë në kuadër të projektit “Ora e Shkrimtarit 2” nga PEN Qendra e Kosovës të mbajtur në KultPlus Caffe Gallery, me ç’rast në këtë mbrëmje letrare, përveç mendimeve dhe analizave letrare të shpalosura me radhë nga të pranishmit, u recituan edhe poezi të autorit duke bërë që kjo mbrëmje të zhvillohej nën një frymë poetike e tejet të veçantë, shkruan KultPlus.

Fillimisht, moderatori Ibrahim Kadriu, nisi takimin letrar me fjalimin e tij duke folur fillimisht për jetën e poetit e më pas edhe për fillet e  veprimtarisë së tij.

“Enveri i takon një gjenerate të hershme, një brezi të pasluftës së dytë botërore. Ai si student ka qenë edhe anëtar i redaksisë së revistës së parë në gjuhën shqipe që ka dalur si zëri i mëvonshëm i rinisë, e andaj që atëherë ai e tregon interesimin për shprehjen poetike duke botuar për herë të parë vjershën e tij të parë”, thotë Kadriu.

Gjithashtu, të pranishëm në këtë ngjarje për të folur më thellësisht për aspektet e poezisë së Gjerqekut e për të shpalosur observimin në tërësinë e vlerave të veprës letrare të autorit, foli shkrimtari dhe ish-profesori në Universitetin e Prishtinës, Milazim Krasniqi.

“Gjerqeku mbetet i ngjizur edhe me përjetimin e hershëm, i cili kthehet si reminishencë, ngase poezia e tij ka qenë pjesë e arsenalit letrar në librat shkollorë dhe në manifestimet publike shkollore, me të cilat breza të tërë jemi edukuar nga fusha e artit poetik, po të prezantuar edhe si ideologji. Nga kjo pikëpamje, mund të thuhet se poezia e tij ka ushtruar një ndikim të dukshëm në edukimin letrar e jashtë letrar të njeriut shqiptar në Kosovë për decenie të tëra, ndoshta dhe më shumë nga ç’janë vlerat reale të vetë kësaj poezie. Në larminë e kontakteve të reja me këtë poezi, nuk mund të shmanget as përjetimi i një aspekti të saj tematik e ideor, i cili ka qenë si produkt i realitetit social e politik të kohës”, thotë Krasniqi.

Sipas tij, disa nga poezitë e dy vëllimeve të para konceptohen si mjet i emancipimit arsimor e shoqëror, si mjet i afirmimit të revolucionit dhe ideologjisë së proklamuar të tij, me ateizmin si tharm ideologjik, etj. E po ashtu, tematizimi poetik i disa figurave dhe i disa ideve me prejardhje jashtë ambientit dhe historisë shqiptare, krahas tematizimit të figurave lokale të flijuara në revolucionin socialist, është konsideruar se ka të bëjë me jehonën e zhvillimeve politiko-sociale, të cilat synonin integrimin e shqiptarëve në një projekt ideologjik global.

“Poezia e Enver Gjerqekut, që nga vëllimi i parë, ‘Gjurmat e jetës’ e deri te ‘Flatrimi i fjalës’ dhe poezitë e botuara pas tij, identifikohet me një strukturë vargu stabil dhe me një leksik që krijon legjitimimin autorial. Po të shihen vargjet e poezisë “Agimi ynë” nga vëllimi i parë, dhe të krahasohen me vargjet nga vëllimi i fundit, (Duke kërkuar blerimin), është e qartë se ekziston një formë e përafërt e vargëzimit dhe madje edhe në planin leksikor është ruajtur afiniteti për një fond të caktuar, i cili poetit i jep mundësinë që të shpalos më mirë idetë e veta poetike”, thotë ai.

Për Krasniqin, duke u bazuar në planin leksikor dhe sintagmatik, konsiderohet se poezia e Enver Gjerqekut ka ndjekur një rrugë standarde, duke futur në mekanizmat e vargut fjalë e sintagma që shprehin drejt për së drejti një realitet social, psikik dhe ambiental, me ç’rast Gjerqeku nuk ka ndjekur rrymimet dhe eksperimentimet e kohës, po ka ndjekur logjikën e motiveve dhe temave të poezisë së vet.

“Poezia e Enver Gjerqekut dallohet me intonimin dhe strukturimin e saj specifik në poezinë shqip, duke qenë edhe një urë lidhëse e poezisë bashkëkohore me poezinë e traditës, së paku në formë dhe në disa elementë leksikorë e konceptual. E lexuar pa ngarkesa për autorin dhe ambientin politiko-kulturor, sot kjo poezi shpalos vlerat e saj me një diskrecion që është tipar i saj”, përfundon Krasniqi.

Tutje, profesori i Letërsisë në Universitetin e Prishtinës, Sali Bashota foli rreth krijimtarisë poetike të Gjerqekut, duke e cilësuar poetin si autorin më reprezantiv të sonetit në poezinë e sotme shqipe.

“Vepra e Enver Gjerqekut është e pranishme afër gjysmëshekulli në letërsinë shqipe. Poet i cili shquhet me ndjeshmërinë e veçantë poetike, me lirizmin, tematikën dhe motivet e poezisë së tij, Gjerqeku ka arritur të ruajë natyrën dhe vokacionin e verbit të tij poetik, që nga fillimet krijuese e deri më sot. Poezia e tij është nxitje frymëzimi nga situatat intime, sociale, historike, kombëtare. Nga temat sociale, kalon furishëm te preokupimet intime, ndërsa nga historia te aktualiteti. Në fillimet e tij krijuese, esenciale qe përmbajtja e poezisë, pra vetë tema”, thotë Bashota.

Sipas tij, Gjerqeku kërkon formën e përsosur poetike, për të ndërtuar gjuhën, stilin, figurën në një pozicion të ri krijues, dhe në këtë mënyrë për të krijuar një vetëdije të re shkrimore, me ç’rast gjuha e tij poetike e ushqyer me metafora magjike e magjepsëse, pra e funksionalizon, formën e re të shkrimit të tij: sonetin dhe kurorën sonetike, për të krijuar një ndërlidhje edhe me traditën më të avancuar poetike shqipe.

“Në ligjërimin e tij poetik, brenda një procesi dinamik, strukturohet forma dhe përmbajtja, me ç’rast krijohen varacione poetike shumë të fuqishme, të cilat bartin mesazhe domethënëse, duke e racionalizuar gjithmonë mendimin dhe duke disiplinuar gjithmonë gjuhën. Këto veçori shihen në relacione kuptimore përbrenda pikëshikimit: frymëzim-gjuhë figurë-komunikim. Këso mënyre, përbrenda botës së vet poetike, Gjerqeku e hulumton dhe e formëson kategorinë e së bukurës dhe kategoritë tjera estetike. Prandaj, ligjërimi i tij poetik krijon imazhe dhe struktura të veçanta gjuhësore e stilistike, qoftë përmes vargut të lirë, qoftë përmes vargut ritmik e të rimuar”, thotë Bashota.

Për Bashotën, shprehja poetike e Enver Gjerqekut duket se krijon një koncept vetanak krijues, aty ku motiv inicial i frymëzimit bëhet njeriu, aty ku buron fjala magjike për jetën, pikërisht aty poeti e shpalos aventurën e tij shpirtërore e krijuese, duke e zgjuar fshehtësinë e fjalës, dinamikën e dhembjes, fuqinë e shprehjes poetike.

“Poeti Enver Gjerqeku i kërkon dhe i gjen zgjidhjet simbolike të poezisë së tij. Pikërisht, që nga titujt e librave të tij poetikë funksionalizohet domethënia e tekstit lirik. Po ashtu, në poezinë e Enver Gjerqekut sublimohen tema dhe motive që e kapërthurin një realitet të formësuar në relacione historike dhe aktuale. Përbrenda laboratorit të tij krijues frymon historia, identiteti, e sotmja. Dhe pikërisht poezia-përkushtim bëhet model i kërkimit, i konceptimit dhe i realizimit krijues. Poezia e këtij autori e ka ndërtuar një kod ligjërimor sa i përket formave poetike sonetike. Ky kod ligjërimor rezulton deri tek konstatimi se Gjerqeku është autori më reprezantiv i sonetit në poezinë e sotme shqipe”, përfundon Bashota.

Në këtë mbrëmje letrare, patjetër se nuk do të mungonte as edhe atmosfera poetike, që erdhi nën recitimin e gjithsej tri poezive të Enver Gjerqekut të interpretuara nga studentja e letërsisë shqipe, Edlira Musliu, e cila para publikut me një qëndrim preciz e zë të ëmbël, solli poezitë e titulluara “Dhoma e poetit”, “Syri i Pranverës” si dhe “Dilema e këngës”.

Krejt në fund, të pranishmit vazhduan bisedimet e tyre të mëtutjeshme nën praninë e dritave të ngrohta të vendosura anash bibliotekës së KultPlus Caffe Gallery.

Ndërkaq, ‘Ora e Shkrimtarit 2’ do të mbahet deri më 16 nëntor, ku çdo të martë dhe të enjte në KultPlus Caffe Gallery do të përkujtohen edhe shkrimtarë të tjerë si: Azem Shkreli, Din Mehmeti, Ramiz Kelmendi, Rrahman Dedaj dhe Musa Ramadani. / KultPlus.com

Skënder Gjinushi: Shqipëria dhe Kosova të inkurajojnë interesin për shqipen

Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Skënder Gjinushi përshëndeti konferencën shkencore albanologjike ndërkombëtare “Studimet për shqiptarët në Francë”, që u zhvillua sot në Prishtinë.

Në fjalën e tij përshëndetëse akad. Gjinushi, tha se “tashmë u bë traditë që Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës të organizojë konferenca albanologjike duke iu referuar kufirit të gjuhës ose një areali të përafërt, si një mundësi jo vetëm për të evokuar, vlerësuar dhe shqyrtuar në mënyrë kritike arritjet e dijetarëve albanologë, shpesh herë të shfaqur edhe si qendra e shkolla mendimi e metode, por edhe për të verifikuar nivelet e disnivelet që rezultojnë brenda për brenda tyre dhe midis tyre e kërkimeve tona vendëse”.

“Këto konferenca, si ajo për studimet albanistike në arealin e gjermanishtes, të italishtes e të anglishtes, njëherësh janë dhe një rast për të kuptuar se ç’po ndodh me albanologjinë sot, ku po përforcohet e ku po dobësohet; ku mundet që qeveritë e vendeve tona të inkurajojnë interesin për shqipen, për qytetërimin shqiptar, për lashtësinë e popullit; gjithashtu dhe ku e kë duhet të nderojmë për kushtimin jetësor ndaj botës sonë jo aq fitimprurëse në veprimtarinë universitare dhe akademike në pikëpamjen e përfitimit financiar”, tha akademik Skënder Gjinushi.

Sa u takon studimeve për shqiptarët në Francë, që janë objekt i konferencës së sotme, Gjinushi theksoi dy çështje: “e para ka të bëjë me hershmërinë dhe shumanshmërinë e interesimeve frënge për botën shqiptare duke filluar prej Lavardin-it, përkthyesit apo, nëse doni, përshtatësit të Historisë së Skënderbeut në gjuhën frënge; deri tek shekulli i romantizmit, shoqëruar e vijuar me veprat me karakter etnologjik e historiografik; tek shekulli i 20-të, gjatë të cilit mund të flitet për krijimin e një shkolle franceze të studimeve shqiptare, me figura të tilla si Alain Ducellier e Christian Gut, me gjuhëtarët e kadareologët, që tashmë janë një skuadër e vërtetë”.

“Ajo që mund të identifikojë shkollën frënge të studimeve albanistike, ndryshe prej ndonjë tjetre, është se i mungon si rregull qasja kolonialiste apo neokolonialiste. Një ekzotikë bashkëshoqëruese, sidomos deri në mesin e shekullit XX, por edhe gjatë periudhës së mbylljes, është e kuptueshme, sepse shqiptarët ishin e panjohura. Por, me sa i njoh unë këto studime, nuk ka qëndrime metropolitane ndaj një bote provinciale e të prapambetur, dhe kjo shpreh jo vetëm vlera shkencore, por edhe një sjellje empatike ndaj nesh, që duhet vlerësuar”, – tha akad. Gjinushi.

Së dyti, Gjinushi veçoi rëndësinë e shkollës franceze për formimin e dijetarëve shqiptarë dhe për pajisjen e tyre me një metodë të shëndetshme kërkimore.

“Këtu kemi akademikët Rexhep Ismajli e Bahri Beci, që janë produkt i asaj shkolle, në të cilën u formuan edhe Selman Riza e Ibrahim Rugova, për të mbetur vetëm tek brezat e parë. Studiuesit albanologë që u formuan në shkollat franceze u bënë ura ndërkomunikimi dhe ndërkëmbimi dijesh dhe përvojash”, tha ai.

Gjinushi u shpreh se “konferencat albanologjike referuar kufirit të gjuhës nga njëra anë dhe botimi i studimeve të albanologëve të huaj në shqip e shpesh edhe në gjuhën e burimit janë dy nga traditat më ndërplotësuese të veprimtarisë kërkimore e botuese të ASHAK-ut, me një rëndësi të madhe për gjithë studimet shqiptar”.

Akad. Gjinushi theksoi se “dy akademitë tona po shkojnë vetvetiu drejt një kombinimi të suksesshëm të nismave të përbashkëta e të nismave plotësuese. Tashmë jemi në kohën që këtë çështje të mos ua lëmë protokolleve me kufij dyvjeçarë, por të mendojmë për më gjatë.”

Kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë bëri të ditur se Kuvendi i studimeve albanologjike që do të zhvillohet në Tiranë më 25-28 nëntor do të jetë një rast për të arritur në përfundime të dobishme edhe për këtë problem.

“Po ashtu, përvoja që po krijojmë duke punuar së bashku për disa projekte madhore në albanologji, si Enciklopedia shqiptare, është mësimdhënëse”, tha akademik Gjinushi. / KultPlus.com