Letërsi/Autorë evropianë dhe gra dominojnë International Booker Prize

Autorë evropianë dhe gra dominojnë listën e ngushtë të çmimit të njohur letrar International Booker 2024.

Gjashtë libra, të cilët fokusohen në çështje të tilla si racizmi dhe diskriminimi, po konkurrojnë për çmimin fiktion, i cili ndan çmimin prej 50 000 paund, në mënyrë të barabartë, midis përkthyesit dhe autorit.

Kjo është hera e parë që autorë nga Suedia dhe Brazili hyjnë në listë dhe hera e katërt në pesë vjet që një shkrimtar argjentinas është në garë për çmimin. Dhe për të tretin vit radhazi, një autor koreano-jugor është përzgjedhur në listën e ngushtë.

Autorë nga Gjermania dhe Holanda janë gjithashtu në listën e ngushtë të këtij viti.

Eleanor Wachtel, kryetare e gjyqtarëve të International Booker Prize 2024, e quajti listën e ngushtë optimiste.

Ajo tha se librat hapen në “gjeografi të gjera të mendjes, shpesh duke treguar jetë të jetuara në sfondin e historisë ose, më saktë, duke ndërthurur intimen dhe politiken në mënyra rrënjësisht origjinale”.

“Këta libra mbajnë peshën e së kaluarës, ndërsa në të njëjtën kohë përfshihen me realitetet aktuale të racizmit dhe shtypjes, dhunës globale dhe katastrofës ekologjike”, tha Wachtel.

“Disa duken krejtësisht të përjetshëm në rrëfimet e tyre të kujdesshme dhe të gjalla të dinamikës së familjes, dashurisë dhe thyerjes së zemrës, traumës dhe pikëllimit”, theksoi ajo.

Autoret gra përfshijnë shkrimtaren argjentinase Selva Almada për “Not a river”, për jetën në një zonë rurale; regjisorja gjermane e operës Jenny Erpenbeck e cila shkroi “Kairos” për fundin e Luftës së Ftohtë në Gjermani; Ia Genberg nga Suedia për “The Details” të stilit antologjik dhe tregimi familjar i autores holandeze Jente Posthuma “What I’d rather not think about”.

Autorët meshkuj në listën e ngushtë janë koreanojugori Hwang Sok Yong për “Mater 2-10”, për pushtimin japonez, dhe debutimi dhe drama familjare e brazilianit Itamar Vieira Junior “Crooked plough”.

Erpenbeck ishte paraqitur më parë në listën e gjatë për “Go, went, gone” së bashku me Hwang për “At dusk”.

Wachtel tha se vepra e fundit e Erpenbeck ishte një “dramë intensive, e pasur rreth ndërthurjes së transformimeve personale dhe kombëtare gjatë viteve të vdekjes së Gjermanisë Lindore”.

Edhe Ismail Kadare gjendet në listën e fituesve të mundshëm të këtij çmimi, me romanin ”A dictator calls” sipas https://thebookerprizes.com/.

Që nga viti 2016, kur u bë një çmim vjetor për një vepër të vetme, autoret janë përzgjedhur tre herë më shumë se autorët.

Autorë nga Gjermania, Brazili, Suedia dhe Argjentina nuk kanë qenë kurrë fitues, ndërsa shkrimtarët nga Koreja e Jugut, Han Kang për “Vegetarian” në 2016, dhe Holanda, Lucas Rijneveld për “Discomfort Of Evening” në 2020, e kanë marrë çmimin në shtëpi.

Secilit prej titujve të përzgjedhur u janë dhënë 2 500 paund për autorin dhe 2 500 paund për përkthyesin.

Ceremonia e International Booker Prize 2024 do të zhvillohet më 21 maj.

87 vite nga vdekja e nobelistes Grazia Deledda

Grazia Deledda është shkrimtare italiane. Ajo ka lindur më 27 shtator 1871 Nuoro, Sardinija, Itali – 15 gusht 1936 Romë, Itali). Fituese e Çmimit Nobel për Letërsi, për vitin 1926.

Lindi në një familje të pasur. Gjatë shkollës fillore, kishte mësues privat, e më vonë mësoi për letërsinë, e cila ju bë, edhe profesion i jetës.

Romanin Nell’azzurro e botoi në vvitin 1890, i cili është edhe vepra e parë e saj.

Në vitin 1900, martohetme funkcionarin, Palmiro Madesani, i cili ishte, Ministër i Luftës, kur edhe shpërngulet në Romë, kur pas botimit edhe të disa veprave zgjoi interesim edhe te kritika.

Në vitin 1903, boton romanin „Elijas Protolu“, me të cilin vërtëtohet si shkrimtare.

Veprat e saj i vlerësuan lartë Luixhi Kapuanah dhe Gjovani Verga, dhe disa shkrimtarë të rij, si Enriko Tovez, Pjetro Pankraci dhe Renato Sera.

Opusti i saj letrar fillon me dashurinë, dhëmbjen dhe vdekjen, në të cilat edhe bazohet dhe i vëren gabimet, por pa i ikur edhe fatalizmave.

Vepra e saj, më vonë, kishte ndikim te shkrimtarët Gjovani Verga dhe nganjëher te dekadentizmat e Gabrijela Danuncisë./KultPlus.com

‘Dikush pret shiun për të mos qarë vetëm’

10 thënie për shiun

“Mos u zemëroni me shiun. Bie në tokë sepse nuk di të shkojë për lart”.

Vladimir Nabokov

“Ditët me shi duhet të kalohen në shtëpi, me një filxhan çaj dhe një libër të mirë”.

Bill Watterson

“Të qullesh deri në kockë kur je vetëm është ftohtësi. Të dalësh në shi me mikun e ngushtë është aventurë”.

Emily Wing

“Thuhet se shiu shkakton rrëmujë… në fakt kujdesen njerëzit për këtë”

Barbara Delinsky

“Natën ëndërroj sikur ne të dy jemi bimë të rritura bashkë, rrënjëngatërruar, dhe sikur ti e njeh tokën dhe shiun sikur gojën time, sepse jemi lindur nga toka dhe shiu”.

Pablo Neruda

“Të vështrosh shiun, do të thotë ti takosh apo të bëhesh pjesë e diçkaje. Të kesh dikë që do të qajë për ty”.

Haruki Murakami

“Dikush pret shiun për të mos qarë vetëm”

Fabrizio de Andrè

“Shiu seç ka një të fshehtë të vagëllimtë, diçka si dremitje magjepsëse dhe të ëmbël, një muzikë përvuajtëse zgjohet me të dhe bën të shpërgjumet vetë shpirti i peizazhit.”

Federico Garcia Lorca

“Shiu bie kur retë nuk mund të mbajn peshën, lotët bien kur zemra nuk mund të mbaj më dhimbjen”

“Njerëzit thonë se e duan shiun, por i hapin çadrat kur bie shi, njerëzit thonë se e duan diellin, por kërkojnë hije kur dielli del, njerëzit thonë se e duan erën, por kur era fyn, dritaret janë të mbyllura, prandaj edhe unë buzëqesh kur dëgjoj njerëzit të thonë se më duan”./ KultPlus.com