Shekhar Joshi u lind në Almora, më 1934. I njohur sidomos për tregimet e shkurtra mbi jetën indistriale urbane.
VËLLAI I MADH
Shekhar Joshi
Jagdish Babu e pa atë për herë të parë në kafenenë e vogël me tabelën e gjerë, në të majtë, duke ardhur nga pazari. Me pamje të rregulltë, sy përshkënditës, flokë të arta-gështenjë dhe një gjallëri të lehtë të pazakontë të lëvizjeve – si një pikë uji që rrëshqet përgjatë gjethit të lotusit. Nga gatishmëria në sytë e tij njeriut mund t’i shkojë mendja se mund të ishte diku mes nëntë a dhjetë vjeç dhe ashtu ishte njëmend.
Kur Jagdish Babuja, duke tymosur një cigare gjysmë të ndezur, hyri në kafene, djaloshi ishte duke i hequr ca pjata nga një tavolinë. Por ndërkohë që Jagdish Babuja ishte ulur në tavolinën në qosh, djaloshi veç ishte ndalur para tij, duke shikuar thua se kishte orë që po e priste atë – një person që të ulej në atë karrige. Djaloshi nuk nxori fjalë nga goja. U përkul lehtësisht, që të tregonte respekt dhe vetëm atëherë buzëqeshi. Pasi mori porosinë për një tas çaj, ai buzëqeshi prapë, u largua dhe u kthye me çajin sa hap e mbyll sytë.
Ndjenjat janë të çuditshme. Qoftë edhe i izoluar në një vend të shkretë dhe të vetmuar, njeriu mund të mos e ndiejë vetminë. Pavarësisht izolimit, çdo gjë është njëmend intime, tamam vetja e vet. Nga ana tjetër, mendoi, nganjëherë ekziston një ndjenjë vetmie edhe në një ambient të potershëm në mesin e mijëra njerëzve. Çdo gjë aty duket e huaj, pa asfarë intimiteti. Por ajo ndjenjë vetmie dhe izolimi në mënyrë të pashmangshme i ka rrënjet te një histori ndarjeje ose shkëputjeje.
Jagdish Babuja kishte ardhur nga një regjion i largët dhe ishte vetëm. Në rrokopujën e pazarit, në zhurmën e kafenesë, dukej sikur asgjë s’kishte lidhje me asgjë. Mbase po jetoi këtu për një kohë të gjatë dhe po u mësua me të, do të nisë të ndiejë njëfarë afrie me mjedisin. Po sot pazari dukej i huaj, jashtë kufijve të përkatësisë – bukur jashtë. Atëherë zuri të kujtonte me mall njerëzit e fshatit të tij, shkollën dhe djemtë atje, kafenenë në afërsi që qendrës së qytetit.
“Çaj, Sha’b!”.
Jagdish Babuja shkundi hirin nga cigarja. Në shqiptimin e djaloshit të ‘Sahab’-it, ndjeu diçka që i kishte munguar. Vazhdoi ta çonte tutje spekulimin – “Si e ke emrin?”.
“Madan”.
“Shumë mirë, Madan! Prej nga je?”.
“Jam nga kodrat, Bubuji”.
“Ka me qindra vende kodrinore – Abu, Darjeeling, Mussoorie, Simla, Almora. Në cilën kodër gjendet fshati yt?”.
“Almora, Sha’b”, tha duke buzëqeshur, “Almora”.
“Cili fshat në Almora?”, këmbënguli ai.
Djaloshi u mëdysh. Mbase i turbulluar nga emri i çuditshëm i fshatit, ai u përgjigj bishtërueshëm – “Oh, është shumë larg, Sha’b. Duhet të jetë ndonja pesëmbëdhjetë a njëzet milje nga Almora”.
“Po prapë duhet ta ketë një emër”, këmbënguli Jagdish Babuja.
“Dotyalgaon”, u përgjigj me druajtje.
Tendosja e vetmisë u fishk nga fytyra e Jagdish Babu, atëherë buzëqeshi dhe kur i tha Madanit se ai ishte nga një fshat fqinj, djaloshit sa nuk i ra tabakaja nga dora prej gëzimit. Mbeti aty pa fjalë, i shushatur, thua se po mundohej ta kujtonte të kaluarën.
E kaluara: një fshat… bjeshkë të larta… një rrjedhë uji… nënë… baba… motër e madhe… motër e vogël… vëlla i madh.
Hija e kujt ishte ajo që Madani e shihte të reflektohej në formën e Jagdish Babusë? Nënës? – Jo. Babait? – Jo. Motrës së madhe apo të vogël? – Jo. Vëllait të madh? – Po, Dajyu!
Brenda pak ditësh hendeku i jofamiljaritetit mes Madanit dhe Jagdish Babusë ishte zhdukur. Posa zotëria ulej, Madani ia kriste – “Përshëndetje, Dajyu!”. “Dajyu, sot mban shumë ftohtë”. “Dajyu, a do të bjerë borë edhe këtu?”. “Dajyu, sot s’ke ngrënë shumë”.
Atëherë nga një drejtim do të vinte një thirrje – “Djalosh!”. Dhe Madani do të jetë atje ende pa u shuar jehona e thirrjes. Duke u larguar me porosinë, ai do të pyesë Jagdish Babunë, “Ndonjë gjë për ty, Dajyu?”.
“Më sill pak ujë”.
“Menjëherë, Dajyu”, do të bërtasë Madani nga ana tjetër e sallës, duke e përsëritur fjalën “Dajyu” me padurimin dhe dashurinë e një nëne që e përqafon birin e saj pas një ndarjeje të gjatë. Pas ca kohësh, vetmia e Jagdish Babusë u zhduk. Tash jo vetëm pazari dhe kafeneja, por edhe vetë qyteti i dukej i ngjyrosur me një ndjenjë përkatësie. Thirrja e pandërprerë e “Dajyu” e Madanit duke kumbuar ngado nëpër sallë sidoqoftë nuk e gëzoi për shumë kohë.
“Madan! Eja këtu”.
“Erdha, Dajyu!”.
Kjo përsëritje e fjalës “Dajyu” e ngjalli temperamentin borgjez të Jagdish Babusë. Kanosja e lehtë e intimitetit mund të mos i mbijetojë shtytjes së fortë të egos.
“Të ta sjell çajin, Dajyu?”.
“Jo çaj. Po çka është kjo ‘Dajyu, Dajyu’ që e thua gjithë kohës? A nuk ke ti respekt për prestigjin e njeriut?”.
Jagdish Babuja, flakë nga zemërimi, nuk po i kontrollonte fjalët më. As nuk u ndal një çast të vriste mendjen nëse Madani mund ta njihte kuptimin e fjalës ‘prestigj’. Po Madani, edhe pse pa ndonjë shpjegim, i kishte kuptuar të gjitha. A mundet dikush, që e ka përballuar pakuptueshmërinë e një bote në një moshë aq të njomë, të dështojë të kapë një fjalë të pavlerë?
Pasi i nxori menaxherit si shkas kokëdhimbjen, Madani u ul në dhomën e tij, me kokën mes gjunjëve dhe qau me ngashërim. Në këto rrethana, aq larg shtëpisë, manifestimi i intimitetit me Jagdish Babunë kishte qenë krejtësisht natyror. Po tash, për herë të parë në një vend të huaj, ai u ndie sikur dikush ta kishte shkoqur nga supet e nënës së tij, nga krahët e babait të tij dhe nga mbrojtja e motrës së tij.
Madani iu kthye punës si më parë.
Të nesërmen, duke shkuar për kafe, Jagdish Babuja papritur hasi në një shok të fëmijërisë, Hemantin. Kur hynë në kafene, Jagdish Babuja i bëri me shenjë Madanit, por i ra në të se djaloshi po përpiqej t’i rrinte larg. Në thirrjen e dytë, Madani më në fund u avit.
Sot s’kishte buzëqeshje në fytyrën e tij, as nuk tha “Çfarë mund të të sjell, Dajyu?”. Jagdish Babusë iu desh të fliste vetë – “Dy çaja, dy omëleta”.
Pavarësisht kësaj, në vend se të përgjigjej “Menjëherë, Dajyu”, ai tha “Menjëherë, Sha’b” dhe u largua, sikurse ai të ishte një i huaj.
“Me gjasë një djalosh nga kodrat”, spekuloi Hemanti.
“Po”, murmuriti Jagdish Babuja dhe ndërroi temë.
Madani solli çajin.
“Si e ke emrin?”, pyeti Hemanti, sikurse po përpiqej të tregohej miqësor.
Për disa momente heshtja e kaploi tavolinën. Sytë e ulur të Jagdish Babusë ishin përqendruar te tasi i çajit. Kujtimet pluskuan në sytë e Madanit – Jagdish Babuja duke e pyetur për emrin e tij si ky atë ditë… pastaj “Dajyu, nuk ke ngrënë edhe aq sot”… dhe një ditë, “Ti nuk tregon kujdes ndaj prestigjit të askujt…”.
Jagdush Babuja i ngriti sytë dhe pa se Madani dukej sikur do të shpërthente si vullkan. “Si e ke emrin?”, përsëriti Hemanti me këngëngulje. “
“Sha’b, ata më thërrasin ‘Djalosh’”, tha qetësisht dhe u largua tutje.
“Një kokëgdhë”, vërejti Hemanti, duke gjerbur çajin. “As emrin e vet s’e kujton dot”.
/Marrë nga “Modern Hindi Short Stories”, University of California Press, 2020/Përkthtimi: Gazeta Express/KultPlus.com
