“Bretkosa”, drama psikologjik e ish-ushtarit që vuan nga PTSD dhe njerëzve që e rrethojnë

Alberina Haxhijaj

Mbrëmë në skenën e re kamertale të Teatrit AAB është dhënë premiera e shfaqjes “Bretkosa”, në regji të Burbuqe Berishës dhe me aktorët: Ilir Tafa, Donat Qosja, Basri Shala dhe Valmir Krasniqi, shkruan KultPlus.

“Bretkosa” është një dramë psikologjike, historia e të cilës zhvillohet brenda katër mureve të një dyqani të vjetër për qethje. Gjithë drama zhvillohet ditën e bajramit.

 Zeka (Ilir Tafa), është një veteran i luftës i cili vuan nga  Sindroma Post Trauamtike (PTSD). Një njeri të cilin familja e ka lënë pasi që ka qenë i dhunshme. Në anën tjetër është vëllai i tij Toni (Donat Qosja). Ai është një burrë familjar i cili ka humbur punën dhe ngushëllimin e gjen në pijë dhe në kumar.

Vëllai i madh dëshiron ta bind të voglin që të ndryshojë, ndoshta edhe me forcë.  Në mes të gjithë kësaj gjendet miku i tyre, një taksist (Basri Shala) i cili ka ikur gjatë luftës dhe e ka lënë Kosovën. Si dhe shitësi i librave (Valmir Krasniqi).

Tekstin e kësaj shfaqje e ka realizuar autori kroat  Dubravko Mihanović. Shfaqja erdhi mbrëmë në Prishtinë e adaptuar nga regjisorja Burbuqe Berisha duke iu referuar realitetit në Kosovë. Këtë e ka pohuar edhe regjisorja në një prononcim për KultPlus.

“Aktorët i kam zgjedhur duke besuar se ata do të mund ta bartin barrën të cilën e ka kjo shfaqje pasi që kjo shfaqje nuk i takon regjisores por aktorëve. Mendoj që shfaqja do të ketë jetë të gjatë pasi që korrespondon shumë mirë me shikuesin dhe është shfaqja e tyre. Së fundi kam vendosur që të merrem me individin edhe me dramën e tij brenda këtij vendi, dhe kjo ka qenë edhe një sfidë e imja”, theksoi Berisha për KultPlus.

Regjisorja Berisha thekson po ashtu që aktori Ilir Tafa ka qenë promotori i gjithë kësaj shfaqje. Drama merret me problemet e kohës së sotme që janë të njëjta ose të ngjashme edhe në Bosnjë dhe Hercegovinë, Kroaci, por edhe në Kosovë, vende këto ku edhe është realizuar kjo shfaqje. Madje, në Bosnjë aktori Ilir Tafa ka qenë pjesë e filmit të metrazhit të gjatë i cili zbërthen tekstin e skenaristit Dubravko Mihanović. Pas dhjetë viteve, aktori Ilir Tafa është rikthyer përsëri në Kosovës për të sjellë rolin e berberit, një ish-ushtari të UÇK-së.

“Së fundi kam luajtur vetëm në Bosnjë dhe Kroaci dhe për mua kjo ka qenë edhe premierë edhe në kuptimin që jam rikthyer para publikut në Kosovë. Ka qenë e vështirë pasi që rolinuk është i lehtë. Madje mund ta konsideroj si një nga rolet më të vështira që kam luajtur deri tani. Procesi na ka marrë më shumë kohë sesa e kemi menduar kështu që tani i mbetet publikut për ta vlerësuar”, u shpreh Tafa për KultPlus.

Teksti ka më shumë se 10 vite që është pjesë e repertorëve në teatrot të ndryshëm. Prandaj, sipas aktorit Donat Qosja, merita më e madhe i mbetet skenaristit.

“Skenaristi i ka gdhendur këto karaktere jashtëzakonisht mirë dhe na e ka bërë neve aktorëve punën më të lehtë”, ka theksuar ai duke shtuar se shfaqja ka momente mjaft të rëndë e të cilat gjatë provave kanë kërkuar shumë angazhim.

Kjo shfaqje parqet një gërshetim në mes të mungesës së komunikimit dhe pamundësisë për të dëgjuar mendimin e dikujt tjetër. Personazhet frymojnë dhe bashkëjetojnë me realitetin dhe janë në luftë të përhershme me veten e tyre për të bërë ndryshime. Sipas aktorit Basri Shala, shfaqja është e tillë që publiku nuk e ka idenë se çfarë do të ndodh pasi biseda është e tillë, intime por edhe konfliktuoze.

“Jam inkuadruar shumë vonë në projekt mirëpo tema jashtëzakonisht e rëndë, e të cilën e jetojmë edhe sot, si dhe ekipi më kanë bërë që më çdo kusht të pranoj që të jem pjesë e kësaj shfaqje. Ndryshimi i vetëm në këtë shfaqje tek ne është se ajo është përditësuar me elemente tona, të Prishtinës. Përndryshe, kjo shfaqje reflekton Ballkanin, një realitet ballkanas e që vë në pah se gjenerata e re e ka më problem”, u shpreh ai për KultPlus.

Reprizat e shfaqje “Bretkosa” do të jenë më 27 dhe 28 dhjetor duke filluar nga ora 20:00 në Skenën Kamertale të Teatrit AAB./ KultPlus.com

Shfaqja “Pula” nga Bullgaria shtjellon lirinë personale në art

Gili Hoxhaj

Kur perdja hapet fillimisht gjithçka nis me vallëzim, muzikë e veshje me ngjyra më të ndezura, por kur bie perdja entuziazmi veçse është në pikën e fundit. Skena e veshur në të zeza veçse ka shterur durimin e personazheve në skenë. Krejt kjo pasi që shfaqja “Pula” nga Bullgaria, është një performancë jo standarde që mbulon problemet e artistëve modernë në teatrot shtetërore dhe problemin për materializmin agresiv që na rrethon.

Heronjtë e kësaj shfaqjeje Nina Zarechnaya në lojën Vasilena Vinchenco dhe Aleksandër Timofeich në lojën e Vasil Duev po ëndërrojnë të shkojnë në kryeqytet ndërkohë që kanë rënë në dashuri me njëri-tjetrin dhe ndërkohë që gjejnë lirinë e tyre personale në art, po ashtu po bien në vorbullën e mjediseve dhe miqësive të rreme.

Kjo shfaqja erdhi në natën e katërt të Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit në Prishtinë që po organizohet nga AAB Teatri “Faruk Begolli”.

Shfaqja “Pula” është shfaqja që ka adaptuar tekstet e dy autorëve të njohur, atë të Anton Pavlovich Chekhov dhe të Nikolay Kolyada. Këtë gërshetim e ka bërë regjisorja Ana Bateva.

Regjisorja Ana Bateva thotë se ka bërë këtë ndërlidhje për faktin se ka dashur të fus edhe biografi të personazheve që shfaqen në skenë. Ajo thotë se ndihet e lumtur që aktorët me energjinë e tyre e morën vëmendjen e publikut. Bateva tregoi se më parë është prezantuar në Pejë por sonte u ndje e lumtur të shoh organizimin e këtij festivali dhe se në
Bullgari brena një universiteti nuk mund të gjesh një teatër të këtij formati.

“Liria e artistit nuk do të thotë që secili mund të krijojë art. Në Bullgari ka mjaft liri dhe çdo kush mund të ngjitet në skenë dhe mund të krijojë art pasi që atje mungojnë kritikët dhe secili mund të bëjë art, kjo është arsye pse atje ka shumë “kiç” e shfaqja të këqija.

Në mes të shfaqjes, shfaqja pëson probleme teknike e gjithë skena zhytet në errësirë, ndërsa publiku veçse bëhet gati për t’u larguar nga karriget e sallës. Një zë i fton ata që të qëndrojnë, duke treguar se kjo shfaqje është mbështetur nga Ministria e hiçit. Regjisorja tregon se këtë skenë e ka vendosur për t’i përballur brenda edhe problemet që një teatër mund t’i ketë dhe mungesën e përkrahjes në krijimin e shfaqjeve.

“Ka shumë probleme dhe ne nuk dinim cilin ta trajtonim më parë, kështu që filluam me një problem teknik pasi që Ministria e Kulturës që nuk jep para për të realizuar shfaqje”, u shpreh për KultPlus regjisorja Bateva.

Aktorët në skenë sollën energji e lojë tejet origjinale duke u mishëruar shpesh herë edhe në komunikim me publikun.
Nina Zarechnaya përshkruan një vajzë të re që ndodhet pranë martesës, duke mos e ditur as ajo se si ka ardhur buzë këtij vendimi. Ajo në skenë orvatet me ëndrrat e saj për t’u bërë një yll i aktrimit. Vasilena Vinchenco e cila jetësoi këtë rol u shpreh për KultPlus se në rolin e saj është e zhytur liria false, dashuria dhe ëndrrat false dhe se askush nuk mund t’i ik realitetit. Aktorja Vinchenco thotë se tek publiku këtu gjetën një lidhje të veçantë që ua lehtësoi gjithë procesin e shfaqjes.

“Kam qenë e befasuar me reagimin e publikut. Kur dolëm në skenë fillimisht, thash me vetën “Çfarë do të bëjmë tani, kjo është një gjë krejtësisht e re për ta”, por pas kësaj ata erdhën me lojën tonë. Publiku luajti së bashku me neve dhe kjo është një çast luksi për publikun.

Edhe për aktorin Vasil Duev, loja këtu në Prishtinë ka gjetur një lidhje të fortë me publikun. Ai tha se pasi u larguan prapa perdeve të skenës, të dy aktorët pëshpëriten me njëri-tjetrin se ky është versioni më i mirë i shfaqjes.

“Prapa perdeve po i thosha Vasilenas se kjo është loja jonë më e mirë e kësaj shfaqje. Jemi shumë të kënaqur me publikun se si komunikoi me ne dhe me organizatorët”, tha Duev për KultPlus.

Festivali Ndërkombëtar i Teatrit në Prishtinë do të vazhdoi sonte me shfaqjen e radhës. /KultPlus.com

Sot ndahen çmimet e “Prishtina International Theater Festival 2017”

Sot mbahet mbrëmja finale e ndarjes së çmimeve në festivalin “Prishtina International Theater Festival 2017”, që po mbahet në Teatrin AAB “Faruk Begolli” në Prishtinë.

Mbrëmja finale do të fillojë nga ora 20:00 me programin garues të festivalit me shfaqjen përfaqësuese të Kosovës “Armiku i popullit” në regji të Fatos Berishës.

Ndarja e çmimeve do të bëhet nga ora 22:00, shoqëruar nga një program artistik. / KultPlus.com