Viktor Hygo: Është e lehtë të jesh i mirë, të jesh i drejtë është e vështirë

Victor Marie Hugo ishte një dramaturg, poet dhe shkrimtar francez, i konsideruar si babai i Romantizmit si dhe një figurë shume dominuese në letërsinë franceze të shekullit XIX.

Thënie nga Viktor Hygo:

Mos i edukoni fëmijët tuaj të jenë të pasur. Mësoni ata të jenë të lumtur, kështu që ata do të njohin vlerën e gjërave dhe jo çmimin.

Femrat mbajnë mend vetëm meshkujt që i kanë bërë të qeshin; meshkujt vetëm femrat që i kanë bërë të qajnë.

Asnjë ushtri nuk mund të përballojë forcën e një ideje, koha e së cilës ka ardhur.

Kush hap dyert e një shkolle, mbyll dyert e një burgu.

Mund t’u rezistosh pushtuesve, por jo ideve.

I shtypuri që e pranon shtypjen, bëhet bashkëpunëtor.

Njerëzve s’u mungon forca, por vullneti.

Lumturia ekstreme është kur të duan për atë që je, ose kur të duan pavarësisht se kush je.

Ka një spektakël më madhështor se detin: është qielli. Ka një spektakël më madhështor se qiellin: është shpirti.

Po të mos ishte femra, diamantet do të ishin gurë të rëndomtë.

Liria nis nga ironia.

Zoti është e padukshmja e qartë.

Zoti pati bërë veç ujin, por njeriu bëri verën.

Shpirti është plot me yje që bien.

Ka njerëz që do të paguanin për t’u shitur.

Melankolia është gëzimi i të qenët i trishtuar.

Spiuni del për gjueti për llogari të të tjerëve, si qeni. Ziliqari del për llogari të vet, si macja.

Një poet është një botë e mbyllur brenda një njeriu.

Atë çfarë ka krijuar përralla, nganjëherë e përsërit historia.

Suksesi është diçka mjaft e ndyrë. Ngjashmëria e rreme që ka me meritën, i mashtron njerëzit.

E gjithë historia është vetëm përsëritje. Një shekull i ngjason një tjetri.

Tek këmba e secilit zog që fluturon është e lidhur fija e pafundësisë.

Gjatë ditës është një orë gjatë së cilës mund të thuhet se mbretëron qetësia: është ora e qetë e muzgut.

Njerëzit duhet ta kenë korruptuar pak natyrën, pasi nuk linden ujqër dhe u bënë të tillë.

Edhe ideja është ushqim.

Liria e dashurisë nuk është më pak e rëndësishme se liria e mendimit. Çfarë sot quhet tradhti bashkëshortore, dikur quhej herezi.

Një femër që ka një dashnor është një engjëll, një femër që ka dy dashnorë është një përbindësh, një femër që ka tre dashnorë është një femër.

Femra nuk është tjetër veçse pendë në ajër.

Është e lehtë të jesh i mirë; të jesh i drejtë është e vështirë.

Dashuria: dy veta që janë një person i vetëm.

Dashuria nuk do që të ketë, do që të dojë.

Buzëqeshja është dielli që dëbon dimrin nga fytyra njerëzore.

Nëse Zoti nuk do të kishte krijuar femrën, nuk do të kishte krijuar as lulen./ KultPlus.com

‘Paleta e tij është e ngjyer në rrezet e diellit’ kështu tha për Rembrandt, i magjishmi francez i letërsisë, Viktor Hygo

Nga Albert Vataj

Ai ishte një prej penelatave më të pazakonta të pikturës, një prej gjenive, jeta e të cilit fatkeqësisht u moleps hera-herës me spazme therëse e dhimbje, gjurmë të cilat ai i la në pikturë, në ashpërsinë e kumtit shprehës, në terrin përpirës që përgjohet nga një dritim tinzar. Megjithatë kjo nuk e ndali hovin e tij sendërtues, nuk e vuri dot nën fre këtë pasion të hazdisur kumti. Plot 700 është numri i punëve, ndoshta shumë më shumë ishte ai zjarr përpirës i këtij shpirti që kuntoi dhe i blatoi botës të hyjshmin kurm e përjetim, por asnjëri prej këtyre shpërthimeve eterne estetike, nuk do ta shmangte fundin fatal të këtij gjeniu tragjik.

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, konsiderohet si një ndër mjeshtrat më të mëdhenj të historisë së artit europian dhe piktori më i famshëm holandez i shekullit të 17-të. Kontributi i tij në art erdhi në atë periudhë të cilën historianët e quajnë epoka e artë holandeze, kur kultura holandeze, shkenca, tregtia, pushteti dhe ndikimi në botë arritën majat më të larta. Mes veprave kryesore të Rembrandt-it janë “Martesa e Samsonit”, “Mëngjesi martesor”, “Shën Pali në Burg”, “Leksione anatomie”, “Nusja çifute”, “Portreti i një njeriu”, “Familja”, “Portret i vetvetes” dhe “Adhurimi i Magit”.

I susksesshëm si piktor portretesh, vitet e fundit të jetës i kaloi mes tragjedish personale dhe vështirësish financiare. Autoportretet e tij formojnë një biografi intime e unike, ku artisti vëzhgoi veten sinqerisht e përulësisht./ KultPlus.com

‘Ai që hap një shkollë, mbyll një burg’

Shprehje të papërsëritshme nga Viktor Hygo.

“Muzika shpreh atë që nuk mund të thuhet, dhe për të cilën nuk mund të heshtësh.”

“Kur një grua është duke të folur, dëgjo atë që po thotë me sytë e saj.”

“Djalë, vëlla, baba, i dashur, shok. Ka hapësirë në zemër për të gjitha dashuritë, ashtu sikurse ka hapësirë në qiell për të gjithë yjet.”

“Jeta është lulja, për të cilën dashuria është mjalti.”

“Iniciativa është të bësh gjënë e duhur, pa ta thënë kush.”

“Kur diktatura është fakt, atëherë revolucioni bëhet një e drejtë.”

“Një ferr inteligjent, do të ishte më mirë se sa një parajsë idiote.”

“Ndrysho mendimet, por mbaju parimeve; ndrysho gjethet, por lëri të paprekura rrënjët.”

“Buzëqeshja e gëzimit është më pranë lotëve, se sa të qeshurës.”

“40 është mosha e vjetër e rinisë; 50 është mosha e re e pleqërisë.”

“Shpirti ka iluzione, ashtu si zogu që ka krahë; ai mbahet pas tyre.”

“Reagimi – një varkë që shkon kundër rrymës, por që nuk e pengon rrymën të vazhdojë të rrjedhë.”

“Ka baballarë që nuk i duan fëmijët e tyre. Por nuk ka asnjë gjysh që nuk e adhuron nipin e tij.”

“Qëndresa – sekreti i të gjithë triumfeve.”

“Kurioziteti është një prej formave të guximit femëror.”

“Ka një spektakël më të madh se sa deti, dhe ai është qielli; ka një spektakël më të madh se sa qielli, dhe ai është brendia e shpirtit të njeriut

“Për të krijuar të ardhmen, nuk ka asgjë më të mirë se sa një ëndërr.”

“Kafsha është injorante për faktin që di. Njeriu është i vetëdijshëm për faktin që është injorant.”

“Njerëzimi nuk është një rreth me një qendër, por një elips me dy pika qendrore, nga të cilat faktet janë njëra dhe idetë tjetra.”

“Shpresa është fjala që Zoti e ka shkruajtur në ballin e çdo njeriu.”

“Trishtimi është një frut; Zoti nuk e vendos atë mbi degë që janë shumë të brishta për ta mbajtur.”

“E qeshura është Dielli që dëbon dimrin nga fytyra e njeriut.”

“Shoqëria është një republikë. Kur një individ përpiqet të ngrihet mbi të tjerët, ai ulet poshtë prej masës, ose përmes talljes, ose përmes shpifjes.”

“Sa herë që një mik të thotë që dukesh i ri, të jesh i sigurtë se po plakesh.”

“Askush më mirë se një grua, nuk di të thotë gjëra që janë njëkohësisht të buta dhe të thella.”

“Ai që hap një shkollë, mbyll një burg.”

“Çfarë është historia? Një jehonë e të kaluarës në të ardhmen; një refleks i të ardhmes në të kaluarën.”

“Asgjë tjetër në botë… as edhe të gjithë ushtritë, nuk janë më të fuqishme se sa një ide, të cilës i ka ardhur koha.”

– Victor Hugo /KultPlus.com

Shprehje të papërsëritshme nga Viktor Hygo

Thënie nga Viktor Hygo

“Muzika shpreh atë që nuk mund të thuhet, dhe për të cilën nuk mund të heshtësh.”

“Kur një grua është duke të folur, dëgjo atë që po thotë me sytë e saj.”

“Djalë, vëlla, baba, i dashur, shok. Ka hapësirë në zemër për të gjitha dashuritë, ashtu sikurse ka hapësirë në qiell për të gjithë yjet.”

“Jeta është lulja, për të cilën dashuria është mjalti.”

“Iniciativa është të bësh gjënë e duhur, pa ta thënë kush.”

“Kur diktatura është fakt, atëherë revolucioni bëhet një e drejtë.”

“Një ferr inteligjent, do të ishte më mirë se sa një parajsë idiote.”

“Ndrysho mendimet, por mbaju parimeve; ndrysho gjethet, por lëri të paprekura rrënjët.”

“Buzëqeshja e gëzimit është më pranë lotëve, se sa të qeshurës.”

“40 është mosha e vjetër e rinisë; 50 është mosha e re e pleqërisë.”

“Shpirti ka iluzione, ashtu si zogu që ka krahë; ai mbahet pas tyre.”

“Reagimi – një varkë që shkon kundër rrymës, por që nuk e pengon rrymën të vazhdojë të rrjedhë.”

“Ka baballarë që nuk i duan fëmijët e tyre. Por nuk ka asnjë gjysh që nuk e adhuron nipin e tij.”

“Qëndresa – sekreti i të gjithë triumfeve.”

“Kurioziteti është një prej formave të guximit femëror.”

“Ka një spektakël më të madh se sa deti, dhe ai është qielli; ka një spektakël më të madh se sa qielli, dhe ai është brendia e shpirtit të njeriut

“Për të krijuar të ardhmen, nuk ka asgjë më të mirë se sa një ëndërr.”

“Kafsha është injorante për faktin që di. Njeriu është i vetëdijshëm për faktin që është injorant.”

“Njerëzimi nuk është një rreth me një qendër, por një elips me dy pika qendrore, nga të cilat faktet janë njëra dhe idetë tjetra.”

“Shpresa është fjala që Zoti e ka shkruajtur në ballin e çdo njeriu.”

“Trishtimi është një frut; Zoti nuk e vendos atë mbi degë që janë shumë të brishta për ta mbajtur.”

“E qeshura është Dielli që dëbon dimrin nga fytyra e njeriut.”

“Shoqëria është një republikë. Kur një individ përpiqet të ngrihet mbi të tjerët, ai ulet poshtë prej masës, ose përmes talljes, ose përmes shpifjes.”

“Sa herë që një mik të thotë që dukesh i ri, të jesh i sigurtë se po plakesh.”

“Askush më mirë se një grua, nuk di të thotë gjëra që janë njëkohësisht të buta dhe të thella.”

“Ai që hap një shkollë, mbyll një burg.”

“Çfarë është historia? Një jehonë e të kaluarës në të ardhmen; një refleks i të ardhmes në të kaluarën.”

“Asgjë tjetër në botë… as edhe të gjithë ushtritë, nuk janë më të fuqishme se sa një ide, të cilës i ka ardhur koha.”

– Victor Hugo

Kurrë mos e fyeni një grua…

Poezi nga Victor Hugo

Oh! kurrë mos e fyeni ju një grua që bie!
E di dot sa ka hequr? Sa ka vojtur urie?
Sa net si ferr ka gdhirë në ankth e drithërim?
Virtytin kur ua tund Mjerimi me tërbim,
E kush nga ne s’ka parë të tillë gra të mjera
Si rreken që të mbahen, me ngulm, me duar të ndera?
Sikundër buzë degës shohim varur tek ndrin
Një pikë shiu si lot, kur dielli vetëtin,
Q’e tundin tok me pemën e që dridhet, po mbahet,
Perlë, pa rënë akoma, dhe baltë, passi ndahet!

Fajin e kemi ne. Ti kamës! Ari yt!
Po uji i pastër gjindet dhe aty në llom të ndyt.
Dhe që kjo pikë loti të dalë nga ka rarë,
Të bëhet prapë perlë me atë shkëlqim’n e parë,
Mjafton – Ja kështu rihet e ngrihet, passi bie –
Një rreze djelli ose një rreze dashurie!

Përktheu: SOTIR CACI

Viktor Frankl: Mbi njeriun karierist dhe kompleksin e inferioritetit


(Kritikë mbi psikologjinë individuale të Alfred Adler)

Kompleksi i inferioritetit dhe Psikologjia Individuale

Psikologu Alfred Adler mendonte se burimi kryesor i neurozave të njeriut është ndjenja inferioritetit. Njeriu e kalon gjithë jetën në përpjekje për ta tejkaluar këtë ndjenjë, duke qenë madje shpesh herë edhe jashtë realitetit. Sipas Adler-it njeriu fillon të ndihet inferior qysh në kohën e fëmijërisë së hershme (kur foshnja e kërkon vemendjen e prindërve). Në moshë më madhore, ndjenja e inferioritetit mund të manifestohet tek njeriu përmes një mungese të madhe vetbesimi, pamundësi për të perceptuar anët pozitive të karakterit të tij, pamundësi për të njohur pikat e forta ku njeriu do të mund të fokusohej dhe ti zhvillojë ato, inferioriteti poashtu mund të manifestohet edhe si frikë nga gjykimi ku shpesh her mund të kalojë edhe me paranoja sociale e morale. Njeriu inferior në mënyrë të pavetëdishme do ti përcaktojë qëllimet e tij jetësore ku këto qëllime do të jenë në thelb vëtëm përpjekje për ta tejkaluar (kompenzuar) ndjenjën të inferioritetit. Veprimtaria e tij do të kanalizohet në atë formë që t’ia mundësojë njeriut inferior kompenzimin e kësaj ndjenje.

Alfred Adler do të themelonte teorinë e tij të quajtur “Psikologjia Individuale” e cila në thelb do ta trajtonte njeriun si qenie inferiore dhe do ti ndihmonte atij ta tejkalojë këtë ndjenjë-kompleks.

Kritika e Viktor Frankl mbi Psikologjinë idividuale të Adlerit

Viktor Frankl është një tjetër psikolog dhe psikiatër austriak i cili do të ketë një qasje kritike ndaj shkollës së Alfred Adlerit dhe sidomos qasjes së Adlerit ndaj natyrës njerëzore. Frankl nuk e mohon asnjëherë rrolin e Adlerit dhe kontributin e dhënë në fushën e psikoterapisë, ai madje as nuk e mohon ndjenjën e inferioritetit. Kritika e Frankl me një fjali do të ishte kjo: Duke qenë se Adleri e redukton natyrën njerëzore vetëm në prizmin e ndjenjës së inferioritetit, ai e humb pamjen ndaj tërësisë së natyrës njerëzore si të tillë. Sipas Frankl, duke e trajtuar njeriun vetëm si qenie inferiore ne e kemi amputuar këtë njeri dhe një njeri i amputuar është karikatura e njeriut. E thënë më ndryshe, Frankl nuk mendon se problemi i njeriut neurotik është inferioriteti por qasja që Adleri ka ndaj këtij kompleksi. Duke e problematizuar këtë kompleks ne harrojmë anët tjera të njeriut. Inferioriteti mund të jetë një karakteristikë e njeriut por asesi nuk mund të jetë pikënisja e tij. Të njejtën kritikë Frankl do ta bëj edhe për qasjen e Sigmund Freud ndaj trupit dhe ndrydhjes seksuale.

Njeriu inferior do ti fokusojë të gjitha energjitë me qëllim tejkalimin e kompleksit me cdo kusht. Si pasojë e kësaj përpjekje shpesh ndodh ajo që tek Adler njihet edhe si mbikompenzimi (overcompensation). Praktikisht kjo do të thotë devijim i njeriut në luftën e tij për ta tejkaluar kompleksin e inferioritetit. Ky devijim nënkupton se tash tek njeriu do të lind një ndjenjë e re: Superioriteti, që mund të jetë po aq i dëmshëm sa edhe inferioriteti. Në jetën shoqërore superioriteti rëndom manifestohet si një luftë për të arritur pozitat e privilegjuara shoqërore (dukja apo imazhi). Si rjedhojë, përmes kësaj qasjeje të Psikologjisë Individuale, njeriu inferior, njeriu i shtypur, duke tentuar të clirohet nga komplesi, në fakt ai prangoset edhe më shumë nga prangat e tij por tash nga një kompleks tjetër. Ndoshta ky njeri nuk do të ndjehet më inferior ndaj shoqërisë, por domosdo do të ndjehet i humbur për veten e tij dhe i thatë në raport me kuptimin e jetës. Ky njeri tashmë superior në raport me shoqërinë është shumë inferior në raport me veten e tij. Këtu qëndron edhe kritika e Frankl. Duke e cituar Scheler-in Frankl thotë me të drejtë se “kjo psikologji është tipike për tipin e njeriut karrierist”.

Karrierizmi si përpjekje e njeriut për të ndërtuar veten e tij në raport me shoqërinë dhe pozitat që ajo i ka krijuar, nuk duhet të merret si dicka negative në veten e saj, sepse për ironi edhe vet Frankl do të ishte njëfar karieristi. Por kur karrierizmi shndërrohet në mjet për të luftuar një kompleks të caktuar atëherë ai mund të jetë madje edhe i rezikshëm. Njeriu karrierist është në gjendje që për hir të karrierës të shkeli të gjitha parimet morale me qëllim që ta arrijë ndjenjën e superioritetit. Ky njeri do të mund të konsiderohej një pragmatist në dëm të harmonisë shoqërore dhe individuale(të brendshme). Për fat të keq, duke qenë se këto shtysa karrieriste janë thellësisht të brumosura në pavetëdije, njeriu karrierist nuk e ka as idenë më të vogël mbi veprimet e veta dhe pasojat që sjellin ato. Mekanizmat e tij mbrojtës do ta arsyetojnë cdo veprim, cdo sjellje, ku paradoksalisht, i njejti njeri në një periudhë tjetër do ti konsideronte të njejtat veprime si jo të moralshme dhe jo parimore.

Për Frankl qoftë inferioriteti qoftë shtysat seksuale nuk duhet të kenë rrol qendror tek njeriu. Ato paraqesin të kaluarën. Njeriu duhet të fokusohet tek e ardhmja dhe e tashmja. Njeriu sipas Frankl nuk përcaktohet as nga kompleksi i inferioritetit as nga kompleksi i Edipit thënë me termat e Freud. Njeriu i Frankl është qenie unike, qenie atomike, me potencial që ti jap kuptim jetës së tij por fillimisht duke transcenduar nga dimensioni fizik, social dhe psiqik.

Për të mos shkuar më tutje ne besojmë se ‘psikologjia individuale’ e Adler-it duke e mbitheksuar rëndësinë e shtysave që vijnë nga statusi social, e ka anashkaluar përpjekjen për të synuar një ‘status moral’, se madhështia e njeriut do të mund të arrihej jo thjesht nga disa ambicie të zakonta dhe sipërfaqësore. Ne besojmë se tek njeriu ekziston një shtysë shumë më e lartë se arritja thjeshtë e disa ‘titujve tokësorë’. Njeriu synon për dicka shumë më të lartë, synon drej pavdekësisë së vetes së tij të brendshme.”

Shkruan: Ardian Batusha/VirtualSophists/KultPlus.com