Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, gjatë vizitës që po bën Britanisë së Madhe është takuar edhe me liderët e Irlandës së Veriut.
Ministrja e parë Michelle O’Neill dhe zëvendësministrja e parë Emma Little-Pengelly pritën sot në Kështjellën Stormont kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti.
“Diskutimet mbuluan një sërë çështjesh, duke përfshirë paqen dhe pajtimin”, njofton ekzekutivi i Irlandës së Veriut në llogarinë zyrtare në platformën ‘X’.
Ndër pasuritë arkeologjike në veri të vendit veçohet vendbanimi tarracor i Grunasit në Theth, monument kulture i kategorisë së parë prej vitit 2007.
Vendbanimi tarracor prehistorik i Grunasit në Theth u gjurmua për herë të pare nga ekspedita shqiptaro-amerikane drejtuar nga M.Galaty, Ols Lafe në vitin 2005. Ai shtrihet në një sipërfaqe prej 2 hektarësh ku ruhen porta hyrëse dhe një seri strukturash murale në formë tarracimi ndërtuar në të thatë në stilin primitiv.
Hyrja për në vendbanim ka një gjerësi 3.40 me ndërtuar me gurë ciklopik në të thatë. Gurët kanë gjerësi që variojnë nga 1 deri në 1.45 m. Ngjitur me hyrjen ruhen gjurmët e një banese deri në lartësinë 1.40 m.
Gjatë gërmimeve arkeologjike në këtë vendbanim u zbuluan kulturë materiale e mjaftueshme, kryesisht fragmente enësh balte duke ndihmuar në datimin e tij, shek VIII pr.erës sonë.
Këto ndërtime ngritur mbi platforma tarracore në një territor kaq të thellë të luginës së Shalës, janë tregues për një aktivitet të dendur bujqësor e blegtoral të njeriut dhe trashumances që në periudhat parahistorike./atsh/ KultPlus.com
Princi Harry ka humbur një sfidë në Gjykatën e Lartë kundër qeverisë për nivelin e mbrojtjes së tij të sigurisë kur ai ndodhet në Mbretërinë e Bashkuar.
Duka i Sussex-it ishte përpjekur të anulonte një vendim, i cili pa statusin e tij të sigurisë të ulët, pasi ai hoqi dorë nga roli i tij si anëtar i familjes mbretërore.
Avokatët e tij argumentuan se kishte padrejtësi në mënyrën se si u mor vendimi. Zyra e Brendshme tha më parë se siguria e tij vendosej rast pas rasti./topchanel/KultPlus.com
Më 28 shkurt të vitit 1903, ndërroi jetë ideologu i Rilindjes Kombëtare, Jeronim De Rada.
Jeronim de Rada u lind më 19 nëntor 1814, në një katund të vogël të Kalabrisë të quajtur Macchia Albanese. Pasi kreu kolegjin e San Benedeto Ullanos, studioi për drejtësi në Universitetin e Napolit.
Në vitin 1836, kur ishte 22 vjeç botoi “Milosaon”, librin e tij të parë. Milosao është një përrallë historike me vjersha në gjuhën shqipe. Jeronim de Rada e arriti kulmin e krijimtarisë së tij në vitin 1866 kur botoi në Firence “Këngët e Milosaos”. Ky libër përmban rapsoditë më të bukura shqiptare, të cilat autori i kishte mbledhur në kolonitë shqiptare të Kalabrisë dhe të Napolit. Këto këngë i patën sjellë me vete të shpërngulurit (arbëreshët) dhe u transmetuan gojë më gojë nga brezi në brez për katër shekuj.
Më 1840 botoi poemën “Serafina Topia“, e cila më tepër se një himn dashurie është një himn për bashkimin e shqiptarëve. Gjatë viteve 1847-1848 botoi “Rrëfimet e Arbrit”, e cila përbëhet nga katër novela romantike.
Më 1861 botoi “Parimet e estetikës”, më 1864 “Lashtësia e kombit shqiptar” dhe më 1866 “Rapsodi e një poeme arbëreshe”.
Veprën e fundit Jeronim de Rada e shkroi në vitin 1900 në moshën 86 vjeçare. Jeronim de Rada u martua më 1850 me arbëreshen Madalena Melkji, me të cilën pati katër djem. Fatkeqësitë familjare, vdekja e gruas dhe e djemve nuk e mposhtën atë, por dhimbjen e ktheu në forcë duke vazhduar veprimtarinë krijuese. Në këtë kohë shkroi poemën “Skënderbeu i pafat“.
Enver Petrovci lindi më 28 shkurt 1954 në Prishtinë. Është një aktor dhe regjisor shqiptar. Fillimishtë studioi në Shkollën e Lartë Pedagogjike në Prishtinë në degën e aktrimit, më pastaj mbaroi studimet Universitare për aktor edhe në Fakultetin e Arteve Dramatike në Universitetin e Beogradit.
Ka arritur karrierë shumë të suksesshme në teatër, sidomos në atë “Atelieja 212” me rolet e luajtuara aty u bë i njohur në mbarë ish Jugosllavinë duke u vlerësuar si një nga aktorët me të famshëm të asaj kohe. Pas mbarimit të luftës në ish Jugosllavi, pas vitit 1999 vazhdoi me sukses karrierën e tij artistike kryesisht në trojet shqiptare, në Kosovë, Shqipëri por edhe më gjerë.
Interpretimet e tij në film ishin gjithashtu shumë të mirëpritura duke arritur famë shumë të madhe në kinematografinë ish jugosllave, shqiptare dhe ndërkombëtare.
Është njëri nga themeluesit dhe profesorët e parë të degës së Artit Dramatik pranë Fakultetit të Arteve në Univerisitetin e Prishtinës. Pra, në vitin 1989 ai kthehet nga Beogradi për të ligjëruar lëndën e aktrimit në Universitetin e Prishtinës, ku dhe formohen kuadro të reja të aktorëve në Kosovë./ KultPlus.com
Adele ka shtyrë të gjitha koncertet e muajit të ardhshëm të rezidencës së saj në Las Vegas, pasi njoftoi se është e sëmurë.
“Mjerisht më duhet të ju njoftoj se duhet t’i pezulloj koncertet në Vegas”, njoftoi Adele.
Këngëtarja britanike përmes rrjeteve sociale tha se mjekët i thanë të pushonte, por nuk zbuloi detaje të sëmundjes së saj.
Njoftimi vjen pak më shumë se pesë muaj përpara mbajtjes së koncertit në Mynih në muajin gusht.
Datat e reja për 10 shfaqjet e shtyra ende nuk janë bërë të ditura, por informacionet e biletave do të tregohen shpejt./BBC/KultPlus.com
Një çantë që përmbante një kompjuter dhe dy memorie USB që mbanin planet e sigurisë së policisë për Lojërat Olimpike të Parisit është vjedhur në një tren në stacionin Gare du Nord në Paris të Francës.
Çanta i përkiste një inxhinieri nga bashkia e Parisit, tha policia të martën vonë, duke konfirmuar një raport nga televizioni BFM, duke shtuar se ai e kishte vendosur çantën në ndarjen e bagazhit mbi sediljen e tij.
Meqenëse treni i tij ishte vonuar, ai vendosi të ndërrojë trenat në momentin që zbuloi vjedhjen, raporton The Guardian, transmeton Klankosova.tv.
Ai tha se kompjuteri i tij i punës dhe dy disqe USB përmbanin të dhëna të ndjeshme, në veçanti planet e policisë për sigurimin e Lojërave Olimpike verore të këtij viti.
Një hetim po kryhet nga policia rajonale e transportit.
Sulmet në Likoshan dhe Qirez ishin sulme policore në shkallë të gjerë që ndodhën në fillim të Luftës së Kosovës në fshatrat Likoshan dhe Qirez. Më 28 Shkurt 1998, Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) i zuri pritë një njësie të policisë serbe afër Likoshanit, duke vrarë 4 policë dhe duke plagosur dy të tjerë. Kjo nxiti operacione policore në shkallë të gjerë në fshatrat Likoshan dhe Qirez të nesërmen, duke çuar në vrasjen e 21 civilëve shqiptarë të Kosovës në të dy fshatrat. Sulmi ndaj Likoshanit dhe Qirezit u pasua nga Sulmi në Prekaz në ditët në vijim. Sulmet në Likoshan dhe Qirez, si dhe në Prekaz, shënuan fillimin e Luftës së Kosovës.
Sipas Human Rights Watch (1998)
Më 28 Shkurt 1998, sipas policisë serbe, shqiptarë të armatosur sulmuan një patrullë policie pranë fshatit Likoshan, duke vrarë katër policë dhe duke plagosur rëndë dy. Një raport pro-qeveritar tha se kishte tre sulme të njëkohshme ndaj patrullave të policisë. Shqiptarët nga Likoshani informuan Organizatën Human Rights Watch (HRW) se dëgjuan të shtëna afër fshatit rreth orës 23:00 dhe disa dëgjuan se policia kishte rënë në pritë atje. Raporte të pakonfirmuara tregojnë se shqiptarë të armatosur sulmuan fabrikën e municionit me bazë policinë pranë Prekazit të Poshtëm më 27 shkurt dhe se policia u zu në pritë në Likoshan pas një ndjekjeje policore.
Sipas Amnesty International (1999)
Dëshmitarët shqiptarë deklaruan se ngjarjet filluan në mbrëmjen e 27 shkurtit, “kur UÇK-ja qëlloi në një shkollë që strehonte refugjatë serbë, boshnjakë ose kroatë në qytetin e afërt të Skënderajit”. Sipas Amnesty International:
Automjeti me burra të UÇK-së u ndoq nga policia në drejtim të Likoshanit dhe pasoi një përleshje e shkurtër. Policia solli përforcime dhe mund ta ketë bërë edhe UÇK-ja. Në luftimet që pasuan, me sa duket kryesisht më 28 shkurt, policia përdori forcë të rëndë duke përfshirë automjete të blinduara dhe helikopterë dhe UÇK-ja me sa duket u tërhoq. Amnesty International beson se shumica e civilëve shqiptarë që vdiqën u vranë pasi UÇK-ja ishte tërhequr ndërsa policia serbe u zhvendos në fshatra.
Vrasjet në Likoshan
Policia mbërriti në Likoshan nga ora 11:30 deri në 12:00, me një helikopter policor në lëvizje dhe me shumë automjete të blinduara dhe policë specialë të armatosur që rrethuan shtëpinë e familjes Ahmeti. Familja ishte më e pasura në fshat. Fshatarët i thanë HRW-së se nuk kishte pjesëtarë të UÇK-së të pranishëm, edhe pse është e mundur që të ketë të shtëna në drejtim të policisë.
Në mënyrë të shpejtë dhe të mirëorganizuar, duke lënë të kuptohet se sulmi ishte i planifikuar, policia serbe u përqendrua në dy familje shqiptare, familjet Gjeli dhe Ahmeti. Ka spekulime nëse ndonjë pjesëtar i UÇK-së ka hyrë dhe dalë nga shtëpia e Ahmetit. Rreth orës 15:30 policia ka hyrë në kompleksin e Ahmetit. Dhjetë anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir, nga mosha 16 deri në 50 vjeç, u rrahën dhe më pas u ekzekutuan pa gjyq.
Vëllai i vetëm Ahmeti që mbijetoi ishte larguar në atë kohë, duke u kthyer në Likoshan pasi dëgjoi incidentin; Sipas tij, siç i tha HRW, kur arriti në orën 08:00 të mëngjesit të 1 marsit, duke parë nga një kodër, ai pa “një autoblind në kompleksin tonë dhe një tjetër jashtë”. Një i tretë ishte prapa. Kishte artileri gjithandej dhe policia gjuante kudo”. Sipas tij, policia u largua nga ora 15:30, ai më pas shkoi në shtëpinë e tij dhe iu tha se 10 anëtarë meshkuj të familjes dhe një mysafir ishin arrestuar. Ai gjithashtu i tha HRW-së se mobiljet ishin shkatërruar dhe sendet me vlerë ishin vjedhur.
Familja Ahmeti mësoi për vdekjen e burrave të tyre të nesërmen, kur një fqinj i familjes Gjeli, pa kufomat e tyre në morg teksa po merrte kufomat e dy anëtarëve të familjes së tij të vrarë. Më 3 mars trupat u varrosën, së bashku me 15 viktima të tjera nga Likoshani dhe Qirezi. Një gazetar amerikan i tha HRW-së se trupat e Ahmetit kishin shenja të qarta torture.
Vrasjet e Qirezit
Sipas të pranishmëve në atë kohë, Policia serbe ka mbërritur në orën 12:30 pasi ka qëlluar 6 trungje lisi. Dëshmitarët i thanë HRW-së se shtatë autoblinda, së bashku me një helikopter që rrëzohej në çati, ishin të pranishëm në fshat. Së pari ata u ngjitën te familja Nebihu. Ata vranë Rubika Nebihun, një grua 27 vjeçare, e cila ishte në muajin e shtatë të shtatzënisë. Ata vranë edhe djalin e madh, Xhemilin. Sefer Nebihu, babai i familjes, i tha HRW-së:
“Policia ma shkatërroi portën e përparme me dy tanke dhe doli te dritaret e shtëpisë sime. Rreth 17 policë dolën nga tanket. Ata mbanin kamuflazh ushtarak, jeshile dhe të verdhë, me një shenjë policie në gjoks. Asnjë maskë. Rezervuari u ngjit në dritare. Një polic theu dritaren me kondakun e armës dhe filloi të bërtiste. Ata thanë: “Çohu” dhe unë i thashë “mos gjuaj se këtu ka vetëm gra dhe fëmijë”. Më shanë dhe më pas njëri më qëlloi”.
Një tjetër familje që u sulmua nga Policia serbe ishte familja Sejdiu. Në Qirez u vranë katër djemtë e familjes Sejdiu, Bekimi, Nazmiu, Bedriu dhe Beqiri. Abdia Sejdiu, nëna e familjes, i tha HRW-së:
“Ata djemtë e mi erdhën në fushë dhe ne u ulëm në një dhomë. Nusja ime, dy fëmijët dhe djali im. Kemi dëgjuar përleshje në Likoshan rreth mesditës. Djemtë e mi u vranë rreth orës 16:00. Tanket erdhën në kopsht, thyen portat dhe dy tanke ishin jashtë qitjes. Rreth shtatë deri në dhjetë policë hynë në shtëpi dhe në dhomën tonë. Unë dola para policisë dhe shtriva duart përpara djemve të mi. Na morën të gjithëve në kopsht. Na thanë shtrihuni në tokë. E goditën Bekimin dhe unë bërtita “Mos e godit, a ke djalë ti!”. Më goditën me fundin e armës në kokë. Ata morën të gjithë djemtë e mi, pastaj unë i futa fëmijët brenda…”
Të 26 të vrarët në Likoshan dhe Qirez u varrosën në një fushë pranë dy fshatrave. Rreth 30,000 njerëz morën pjesë në ceremoni. Pikat e kontrollit të policisë në rrugën kryesore ndaluan të bashkohen më shumë.
Akuzat e Natasha Kandiqit
Natasha Kandiq nga Fondi për të Drejtën Humanitare të Beogradit, akuzoi Danica Marinkoviqin, ish-gjyqtare hetuese e Gjykatës së Qarkut të Prishtinës, si përgjegjëse për vrasjet e familjes Ahmeti. Kandiq deklaroi se disa ish-policë serbë dëshmuan se “Danica Marinkoviç personalisht urdhëroi që disa anëtarë të plagosur të familjes Ahmeti të pushkatoheshin më 28 shkurt 1998 në fshatin Likoshan”. Sipas pretendimeve, Marinkoviq ka ardhur si gjyqtar hetues për të kryer një hetim në terren. Jashtë shtëpisë së Ahmetit kishte një grumbull trupash në të cilin disa burra ende jepnin shenja jete. Në prani të rreth 30 pjesëtarëve të Njësisë Speciale Serbe, ajo dyshohet se ka thënë: “Nuk po i marr – vritni” dhe burrat u ekzekutuan me armë. Në përgjigje, Marinkoviq akuzoi Kandiqin për gënjeshtër. / KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama priti sot në Kryeministri, Presidentin e Ukrainës Volodymyr Zelensky.
Takimi Rama-Zelensky është i pari në axhendën e ngjeshur të Presidentit të Ukrainës në këtë vizitë të parë në Shqipëri, ndërsa më pas parashikohet takimi mes dy delegacioneve ndërsa pritet firmosja e një marrëveshjeje dypalëshe.
“Mikpritja për herë të parë e Presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, liderin e rezistencës heroike”, shprehet Rama krahas pamjeve nga pritja në ambientet e Kryeministrisë.
Presidenti Zelensky po zhvillon vizitën e tij të parë në Tiranë në kuadër të Samitit “Ukrainë – Europa Juglindore”, që organizohet sot në kryeqytetin shqiptar.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyy është bashkëorganizator i Samitit, së bashku me Kryeministrin Edi Rama. Në Samit marrin pjesë 13 udhëheqës të 13 shteteve nga Europa Juglindore.
Përpara pjesëmarrjes në samitin “Ukrainë-Evropa Juglindore” në Tiranë, Zelensky konfirmoi se palët do të diskutojnë bashkëpunimin politik dhe atë të mbrojtjes, mbështetjen për Formulën e Paqes dhe marrëveshjet e sigurisë.
Foto: Florian Abazaj. / atsh / KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, me ftesë të kryeministrit Edi Rama të Shqipërisë, ka udhëtuar për Tiranë për ta përfaqësuar Kosovën në Samitin Ukrainë- Evropa Juglindore.
Në këtë Samit, Presidentja Osmani do të jetë krahas presidentit të Ukrainës, Volodymyr Zelensky dhe liderëve të tjerë nga Evropa Juglindore.
Në dy vjetorin e fillimit të luftës së paprovokuar të Rusisë në Ukrainë, Samiti synon të riafirmojë angazhimin e përbashkët të shteteve të Evropës Juglindore për mbështetje ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht.
Nga ky samit, parashihet t`i bëhet thirrje komunitetit ndërkombëtar që ta rrisë fuqishëm mbështetjen për Ukrainën, si dhe të diskutohet ndihma konkrete e shteteve të EJL-së për Ukrainën./ KultPlus.com
Alphonse de Lamartine, me emrin e tij të plotë Alphonse Marie Louis nga Prat de Lamartine, i lindur në Mâcon më 21 tetor 1790 është një poet, romancier, dramaturg francez, si dhe një personalitet politik që mori pjesë në Revolucionin e shkurtit 1848 dhe shpalli Republikën e Dytë. Ai është një nga figurat e shkëlqyera të romantizmit në Francë.
Ai e kaloi fëmijërinë e tij në Burgonjën jugore, veçanërisht Milly2, i cili ushqeu frymëzimin e tij poetik, dhe u formua në kolegj në Lyon dhe Belley.
Ai udhëton për në Itali dhe zë një funksion ushtarak epemeral me Louis XVIII. Në tetor 1816, në një kurë në Aix-les-Bains, takimi me një grua të re të martuar, Julie Charles, shënon një pikë kthese vendimtare në jetën e poetit, por historia e tyre pasionante e dashurisë kthehet në tragjedi kur Julie, mbeti në Paris, vdiq në dhjetor 1817. Atëherë Alphonse de Lamartine shkroi poezitë e Meditimeve, koleksioni i të cilave u botua në 1820 dhe arriti një sukses të mrekullueshëm.
Ai u martua në të njëjtin vit Mary Ann Elisa Birch, një angleze e re dhe mbajti pozicionin e sekretarit të ambasadës në Itali përpara se të jepte dorëheqjen në 1830. Ai botoi gjatë kësaj periudhe vepra të tjera poetike si, në 1823, Meditimet e reja poetike dhe Vdekja e Sokratit, ose përsëri, në Qershor 1830, Harmonitë Poetike dhe Fetare pasi u zgjodhën në Akademinë Franceze në 1823.
Poema e tij e fundit e shkëlqyer, Vreshta dhe Shtëpia është shkruar në 1857. Alphonse de Lamartine vdes më 1869.
Lirika e tij e kombinuar me një shprehje harmonike është cilësia e poezive të Lamartine, pjesa më befasuese e veprës së tij janë poezitë plot ndjeshmëri të frymëzuar nga Julie Charles, të gërshetuara me temat romantike të natyrës, vdekjes, etj.
Ishte mjeshtër i lirikës romantike dhe kampion i dashurisë, natyrës dhe vdekjes, Alphonse de Lamartine shënon një moment historik në historinë e poezisë franceze me muzikën e tij. Në të vërtetë “Revolucioni Francez i Poezisë mund të datohet në Meditimet Poetike të Lamartinës: kjo pllakë e hollë pati një efekt edhe duke shpërthyer dhe themeluar në ripërcaktimin e ngadaltë të poezisë që shekulli XIX”.
Ai mbetet i admiruar gjerësisht për fuqinë e gjenialitetit të tij poetik dhe pa dyshim numëron ndër poetët më të mëdhenj francezë të shekullit XIX./KultPlus.com
Nga Aurenc Bebja
Gazeta e përjavshme franceze “VU” ka botuar, të mërkurën 16 gushtit 1939, fotografitë dhe intervistën ekskluzive realizuar asokohe me mbretin Zog dhe mbretëreshën Geraldinë, gjatë ekzilit të tyre në kështjellën e La Maye, të cilat, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, i ka sjellë për publikun shqiptar:
Një mbrëmje në mesin e mbretërve në mërgim
Zogu dhe Geraldina në kështjellën e La Maye
Foto n°1 : Kështjella e La Maye, pranë Versajës, duket se ka për qëllim të strehojë mbretërit në mërgim. Pas Dukës dhe Dukeshës së Windsor-it, janë sovranët e Shqipërisë ata që e banojnë. Në plan të parë – oh ironi – Mercedezi që Hitleri i dhuroi çiftit mbretëror për martesën e tyre në 1938. — Burimi: gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
« Traditat e mikpritjes franceze ishin të njohura edhe para se fati të bëhej i hidhur për ne ». Kështu i priti gazetarët e « VU–së » mbreti i rrëzuar nga froni i Shqipërisë, Zogu I.
Kjo është padyshim arsyeja pse, pas një largimi të nxituar nga Tirana, kur tre muaj më parë, italianët pushtuan Shqipërinë dhe pas një udhëtimi plot ngjarje që e çoi familjen mbretërore në Greqi, Turqi, në Angli dhe Holandë, pikërisht ajo erdhi në Francë për të kërkuar paqen dhe prehjen për të cilën ajo dëshironte.
Në mjedisin e mrekullueshëm të Ile-de-France, në kështjellën e La Maye, sovranët vlerësuan bujarinë franceze me vlerën e saj të vërtetë dhe harruan gradualisht, nëse jo fatkeqësinë e tyre, të paktën frikën dhe pasigurinë që kanë qenë fati i tyre për disa muaj.
Kështjella e La Maye, në Versajë, është një rezidencë e bukur me një stil disi të pasaktë, pasi pamja e Luigjit XIII është e përzier me « pajisje » të të gjitha periudhave; është një banesë shumë e këndshme dhe një farë rehatie që një sovran, sidomos në mërgim, nuk mund të mos e vlerësonte. Një park i stilit francez shtrihet rreth e qark kështjellës me rrugica të shtruara mirë, lëndina të gjelbra të flakta dhe shporta të shumta me lule.
Mezi kishim bërë njëzet metra kur lajmëruan ardhjen tonë dhe oborrtarët e shumtë me mustaqe të zeza të egra dhe me çehre shumë “shqiptare” dolën me shpejtësi. Ata na përshëndesin me mirësjelljen më të madhe, me duart në nivelin e zemrës, por nuk na lënë të ecim drejt kështjellës para se t’u tregojmë letrat kredenciale, domethënë të ekspozojmë të gjitha letrat që do të na lejojnë të shohim Mbretin Zog I, gruan e tij, Mbretëreshën Geraldinë dhe anëtarët e familjes së tij.
Ky formalitet i realizuar, është një gardë nderi e vërtetë që na shoqëron deri në hajatin e kështjellës ku kalojmë në duart e « shqiptarëve » të tjerë. Dhe ne futemi në një sallon të madh ndenjeje, të mobiluar me shije dhe kërkime, dhe i dekoruar me disa sixhade (tapiceri) dhe panele të bukura të shekullit të XVII-të që mund t’i atribuohen Poussin-it.
Një piano e madhe është ende e hapur. Duke u mbështetur pak, mund të lexohet titulli i melodisë që një dorë mbretërore, pa dyshim, po deshifronte në stendën muzikore… Kënaqësi dashurie… Mbi piano, nën disa buqeta të mrekullueshme me lule, fotografi të shumta u tregojnë vizitorëve fytyrat e mikpritësve aktualë të La Maye, familjarëve të tyre, shtëpitë e tyre në Tiranë dhe Shkodër, përpara se Italia t’i detyronte të hiqnin dorë nga të gjitha pasuritë e tyre të paluajtshme.
Përmes dritareve të mëdha, ne shohim një peizazh fisnik dhe simpatik, pemë që dridhen lehtë në flladin e mbrëmjes dhe befas, në fund të rrugës qendrore, një Mercedes i mrekullueshëm duke ecur drejt kështjellës, duke bërë një kthesë dhe duke u ndalur para shkallëve të hyrjes.
Nga këndvështrimi ynë shohim një grua të re simpatike që zbret me një pallto të bardhë, me krahët plot me pako. Me nderimin mbresëlënës të këtyre oborrtarëve që nxitojnë, kuptojmë se është mbretëresha. Një minutë ajo po flet me njerëzit e saj; e dëgjojmë duke i kërkuar shoferit të saj « pakon e farmacisë për princin ». Ai ia jep, duke i thënë thjesht: « E mora për pesëmbëdhjetë franga, zonjë », pastaj ajo zhduket nga sytë tanë dhe ne kemi edhe një herë vetëm kohën e lirë të admirojmë pikturat, dyshemetë me parket, llambadarët dhe të mendojmë mbi fatin e çuditshëm të Mbretit Zog I.
Foto n°2 : Mbretëresha Geraldinë kthehet në kështjellën e La Maye pas një dite pazari në Paris. Ajo shkoi për të marrë ilaçe për djalin e saj, Princin e Kurorës Aleksandrin. Kur doli nga makina, mbretëresha u përshëndet në stilin shqiptar nga një oborrtar… — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Princi Hysen
Por pritja jonë nuk do të jetë e gjatë. Një i ri shtatlartë sapo ka hapur derën e sallonit dhe na thotë se mbreti dhe mbretëresha do të vijnë menjëherë. Ky i ri, me një fytyrë të rregullt dhe një buzëqeshje të gëzuar, është Princi Hysen, djali i një prej motrave të Mbretit Zog.
Princi Hysen është shumë elegant, i gëzuar dhe i sjellshëm. Asgjë që e bën Parisin kaq simpatik nuk duket të jetë e panjohur për të. Ai është shumë i interesuar për garat me kuaj dhe makinat e garave dhe na tregon se çfarë gëzimi dhe admirimi i japin « rrugët e mrekullueshme franceze ».
Foto n°3 : Nipi i preferuar i mbretit, Princi Hysen, është një sportist… Rrugët e Francës i duken të mrekullueshme dhe udhëton mbi to me shpejtësi të madhe me makinën e tij “grand tourismo”. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Një shambellan (oborrtar), i ndjekur nga një tjetër, ndërpret bisedën pas disa minutash, jo më parë se të vëmë re se Princi Hysen është një diplomat i shkëlqyer pasi ai dinte, pa u dukur se ishte i kujdesshëm, çdo herë të shmangte çdo aludim për mbretin, për mbretëreshën, për fatkeqësitë e tyre të fundit dhe, në momentin kur shambellanët njoftojnë ardhjen e sovranëve, ai na rrëfen : « Mbreti dhe mbretëresha do t’ju thonë, pafundësisht më mirë se nuk mund ta kisha bërë vetë, gjithçka që ka të bëjë me ta. »
Zogu dhe Geraldina
Mbretëresha Geraldinë hyn e para, e veshur e gjitha në të zeza, por fytyra dhe duart e saj me thonj të kuq të ndezur nga e bardha e një jake të prerë dhe kyçet e duarve të çelura në kurorë. Ajo është shumë e gjatë, shumë e hollë, me një çehre të bukur, sy që në fillim duken të errët, por në dritë, duhet të jenë blu e thellë; flokët janë ngjyrë kafe, të rregulluara në një aureolë rreth fytyrës. Ajo duket tejet e re dhe lëvizjet e saj kanë ende hirin e adoleshencës. Ajo mban bizhuteri të admirueshme : byzylykë të rëndë dhe verbues me shkëlqim brilant, të vetmuar me një zjarr të mrekullueshëm. Këmba e hollë, kyçi i harkuar, ajo ka shumë stil. Ajo ecën drejt nesh me dorën e shtrirë dhe na thotë, me frëngjishten më të pastër dhe plot buzëqeshje: « Jam e kënaqur që ju takoj. Më falni, zotërinj, që ju mbajta në pritje, më duhej të ndërrohesha dhe të shihja djalin tim. »
Foto n°4 : « Përshëndetje, zotërinj, » u tha mbreti dhe mbretëresha gazetarëve tanë ndërsa hynë në sallonin e ndenjes të kështjellës La Maye, « dhe fotografoni sa të doni. » — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Pas saj, shfaqet Mbreti Zog I. E vërteta na detyron të themi se ai nuk duket se i ka përballuar ashpërsitë e mërgimit dhe shqetësimet e atdheut të tij të humbur me të njëjtën forcë si mbretëresha Geraldinë. Ai është i hollë, me mustaqe të varura, një çehre të zbehur dhe me sy të shqetësuar; i shikon aparatet fotografike me një mosbesim të padiskutueshëm. Ne duam t’i themi: « Mos u shqetësoni, zotëri, ne jemi në Francë këtu. » Por ne e dimë që Zogu I nuk e kupton frëngjishten.
Foto n°5 : Melankolikë, sovranët shikojnë teksa fotografohen, disa nga suveniret personale që mundën të sjellin nga Shqipëria pavarësisht largimit të tyre të nxituar… — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Ai është veshur në mënyrë elegante me një kostum gri. Këtu ai thërret një shambellan (oborrtar) dhe i thotë disa fjalë, pastaj kthehet nga ne dhe na flet. Mbretëresha Geraldinë përktheu fillimisht: « E gjej veten të lumtur që jam në Francë. Është një vend fisnik dhe bujar, prestigji i të cilit është shumë i madh në Shqipëri », më pas ajo pyet nëse flasim anglisht dhe kështu biseda do të vazhdojë në atë gjuhë.
Mbreti shmang me kujdes çdo aludim politik dhe kjo është e kuptueshme. Ai na tregon vetëm se pas largimit nga Tirana është pritur shumë mirë kudo, por që udhëtimet e shqetësonin për shëndetin e mbretëreshës Geraldinë dhe djalit të tyre, Princin e vogël Aleksandër, i cili është vetëm disa muajsh. Kur shqipton emrin e të birit, zëri i tij, natyrisht mjaft i ngjirur, merr lakim të një butësie mahnitëse dhe, ndonjëherë, madje buzëqesh.
Projektet
Ai nuk e fsheh kënaqësinë që më në fund u vendos tek ne dhe na thotë se Parisi, që sapo e ka parë, me qiellin dhe dritën e tij i kujton Vjenën ku ka jetuar shumë. Ai është shumë i lumtur që pak më vonë do të mund të vizitojë Francën…
« Kur isha i ri, » shton ai, « ishte një prej dëshirave të mia më të mëdha. Unë kurrë nuk kisha mundur ta realizoj atë. U deshën rrethana tragjike që të njoh vendin tuaj. »
Ai tund kokën dhe shton me kënaqësi : « Ky do të jetë kompensim.» Ky është i vetmi aludim që ai do t’i lejojë vetes për fatkeqësitë e tij.
Ushtria franceze e intereson shumë. Një nga nipërit e tij, Princi Salih, ishte student në Saint-Cyr dhe, pa dyshim, i fliste me admirim për ushtarët tanë.
Ai na përgjigjet me dashamirësi kur e pyesim nëse ka mundur të sjellë me vete bashkatdhetarë dhe disa nga gjërat që i vlerësonte më shumë.
« Po, » tha ai, « rreth njëzet shqiptarë. Pak objekte, vetëm disa piktura, disa suvenire të çmuara, shtatë automobila duke përfshirë këtë — a tregohet ironik ? nuk e dimë, sepse fytyra e tij ka mbetur e ngrirë — të cilën kancelari Hitler më dhuroi në vitin 1938, si dhuratë martese. »
Dëshirën tonë për ta fotografuar, ai e pranoi me kënaqësi, por ne nuk arritëm ta bënim të buzëqeshte. Ishim gati të dorëzoheshim kur nga dera e sallonit dëgjuam një cicërimë të lehtë të përzier me këngën e përgjumur të zërit të një gruaje. Princi Aleksandër, në krahët e dados së tij, u kthye në djepin e tij.
Foto n°6 : Por ja ku po buzëqeshin sepse dëgjuan tej derës cicërimat e princit të vogël Aleksandër që dadoja po përkund në dhomën tjetër. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Mjafton kjo pëshpëritje. Mbreti gëzohet… Mjerisht! ne nuk do të mund ta shohim princin e kurorës.
« Ai është shumë i vogël, » na tha mbretëresha Geraldinë. Dhe ajo na dhuron një buzëqeshje të hirshme, si për të kërkuar falje, kur shambellani (oborrtari) i tregon orën dhe i thotë se princeshat, kunatat e saj, e presin atë dhe mbretin për shëtitjen e përditshme para darkës.
Foto n°7 : Çdo ditë, para darkës, familja mbretërore shëtit në park… Peizazhet e Ile-de-France ua zbutin kujtimet e Tiranës dhe maleve madhështore të Shqipërisë; nga e majta në të djathtë Princesha Maxhide, motra e Zogut, mbretëresha, mbreti dhe tri motrat e tjera të sovranit, princeshat Myzejen, Senije Abid dhe Ruhije. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Dalim, por në hajat hasim një zonjë të një farë moshe, me pamje të vendosur, që duket si në shtëpinë e saj këtu dhe nga një derë e mbyllur dëgjojmë zërin e mbretëreshës Geraldinë: « Përshëndetje, nënë! »
Foto n°8 : Nga Parisi, ku jeton prej shumë vitesh, nëna e mbretëreshës Geraldinë, zonja Giraud, vjen çdo ditë për të vizituar vajzën dhe dhëndrin. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
MARC ANDRAL
Foto n°9 : Mbreti dhe mbretëresha jetojnë në kështjellën e La Maye me katër motrat e sovranit dhe disa anëtarë të tjerë të familjes mbretërore. Këtu është princesha Myzejen e ndjekur nga nipi i saj Princi Hysen. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Foto n°10 : Mbreti dhe mbretëresha presin shumë miq nga të gjitha shtresat e jetës dhe të të gjitha besimeve. Edhe këtë « prift të vogël » me mjekër. — Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka arritur mbrëmë në Tiranë, ku sot do të pritet në takim nga kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama.
Tashmë është bërë e ditur edhe agjenda për ditën e sotme, ku pas takimit kokë me kokë pritet të ketë edhe një takim bilateral mes dy delegacioneve, atij ukrainas dhe delegacionit shqiptar.
Ky takim sipas agjendës është parashikuar të fillojë në orën 9:30 dhe do përfundojë me firmosjen e një marrëveshje.
Ndërsa, në orën 11:00 pritet që liderët të mbërrijnë në pallatin e Kongreseve ku do të zhvillohet më pas Samiti.
Agjenda e Samitit të Ukrainës (28 Shkurt 2024)
09.00 – Presidenti Zelensky do të mikpritet nga Kryeministri Rama, në Kryeministri.
09.05 – Kryeministri Rama do të zhvillojë një takim kokë më kokë me Presidentin e Ukrainës Zelensky.
9.30 – Takimi bilateral mes dy delegacioneve.
10.10 – Firmosja e marrëveshjes mes Shqipërisë dhe Ukrainës
11.00 – Doorstep dhe mbërritja e liderëve ( Pallati i Kongreseve)
11.30-Kryeministri Edi Rama dhe Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyy do të mbajnë fjalët hapëse të Sesionit.
13:00 – Foto Familjare
Të gjitha mediat
13.30 – Kryeministri Rama dhe Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky do të mbajnë një Konferencë të përbashkët për shtyp.
Ambasada japoneze në Shqipëri në bashkëpunim me bashkinë Shkodër dhe bibliotekën publike “Marin Barleti” organizuan ekspozitën fotografike “Udhëtim në Japoni”.
Në ceremoninë e përurimit të kësaj ekspozite ishte e pranishme ambasadorja e Japonisë në vend, Kato Kikuko, kryetari i bashkisë Shkodër, Benet Beci, prefektja Majlinda Angoni, drejtues të institucioneve vendore, përfaqësues të komuniteteve fetare dhe të ftuar të tjerë.
Në fotot e shkrepura në vende dhe momente të ndryshme paraqitet natyra e mrekullueshme dhe shumëngjyrëshe japoneze, arkitekturan e re dhe e vjetër si dhe stilin vibrues të jetës së japonezëve.
Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më datën 11 mars, në ambientet e bibliotekës publike “Marin Barleti”.
Më herët kryebashkiaku Beci priti në takim ambasadoren e Japonisë në Shqipëri, Kato Kikuko. Gjatë takimit Beci dhe Kikuko diskutuan për marrëdhëniet e mira në vite mes Shkodrës dhe Japonisë.
Beci e garantoi ambasadoren për mundësinë dhe klimën e mirë të biznesit që ofron Shkodra për investitorët japonezë./KultPlus.com
Zhvilluesi i inteligjencës artificiale me bazë në Kaliforni, Open AI, ka filluar të përdorë kontrollet e kujtesës për disa nga përdoruesit e tij ChatGPT (ChatGPT).
Komandat e reja i lejojnë përdoruesit të deklarojnë në mënyrë eksplicite se çfarë duan që Chat GPS të mbajë mend ose të harrojë, sipas një postimi në blogun e Open AI në faqen e internetit të kompanisë.
“Ndërsa bisedoni me sistemin Chat GPS, mund t’i kërkoni që të mbajë mend diçka specifike ose ta lini të marrë detajet vetë,” vëren AI.
Më poshtë janë disa shembuj se si komandat e reja mund të jenë të dobishme në jetën praktike.
Nëse Chat G-P-T kujton se keni një fëmijë të vogël që do një kandil deti, do të krijojë një kartolinë ditëlindjeje me një kandil deti të veshur me një kapelë të lumtur, sipas Open AI.
Në të njëjtën kohë, kompania thekson se përdoruesit mund të çaktivizojnë kujtesën në çdo kohë nëpërmjet komandës Settings>Personalization>Memory.
Nëse përdoruesit duan të shohin se çfarë ka mbajtur mend Chat GP rreth tyre ose të pastrojnë të gjithë memorien, mund ta bëjnë këtë nëpërmjet Settings>Personalization>Manage Memory.
Për momentin, nuk dihet se kur do të jetë i disponueshëm ky funksion testimi për një rreth më të gjerë përdoruesish të Chat-GP-T./KultPlus.com
Kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi zhvilloi një takim me kryetarin e Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi, Faik Nika dhe kryetarin e Shoqatës së Intelektualëve Shqiptarë të Luginës së Preshevës, Xhemaledin Salihu.
Gjatë takimit kryetari i KKSH të Malit të Zi, Faik Nika njoftoi për mënyrën e formimit, përfaqësimin, strukturën dhe detyrat e këtij organizmi, paralelisht me këshilla të tjerë kombëtarë në Malin e Zi, si ai kroat, me detyrën dhe përgjegjësinë për mbrojtjen dhe zhvillimin e gjuhës amtare, simboleve kombëtare, identitetit dhe pasurisë kulturore shqiptare.
“Këshilli ka tri qendra rajonale: në Ulqin, Tuz dhe Plavë. Gjuha shqipe ka përdorim zyrtar publik kudo që popullsia shqiptare arrin në 5 %. Në Malin e Zi ka tri shkolla të mesme në gjuhën shqipe, por numri i nxënësve është vazhdimisht në rënie për shkak të shpopullimit nga emigracioni dhe të asimilimit”, tha Nika.
Nika kërkoi bashkëpunim nga ASHSH për organizimin e konferencave të përbashkëta dhe të promovimeve, për praninë e botimeve akademike në të vetmen librari të librit shqip në Ulqin dhe në bibliotekën e qytetit, për pjesëmarrjen e autorëve shqiptarë si hartues tekstesh për mësimdhënie për historinë kombëtare duke filluar prej manualeve me karakter plotësues të programeve zyrtare, si dhe mbështetje për plotësimin e kërkesave për identitet e zhvillim shpirtëror.
Në vijim, kryetari i Shoqatës së Intelektualëve Shqiptarë, Xhemaledin Salihu foli për përvojat e shoqatës që ai drejton, duke theksuar se problemet e shqiptarëve në Luginën e Preshevës, megjithëse vazhdim i të njëjtave tradita organizimi si në bashkësinë e shqiptarëve në Mal të Zi, janë më të ndërlikuara.
Ai vlerësoi pjesëmarrjen e studiuesve të ASHSH në konferencën e vjetshme kushtuar personaliteteve shqiptare nga Presheva dhe rolin e saj si inkurajuese e veprimtarive shkencore, duke përfshirë pjesëmarrjen domethënëse që është konfirmuar edhe për këtë vit. Kryetari Salihu tha se pritet më shumë mbështetje e gjithanshme nga Shqipëria e Kosova për zhvillimin e shqipes në shkolla, mësimin e historisë kombëtare, zbulimin e promovimin e vlerave të identitetit etj.
Kryetari Gjinushi falënderoi përfaqësuesit e dy bashkësive shqiptare për njohjen me problemet e tyre dhe siguroi se mbështetja e Akademisë për fuqizimin e këshillave/ shoqatave që drejtojnë do të jetë gjithnjë e pakursyer.
Gjinushi theksoi se shqiptarët në Luginën e Preshevës, sa i përket trashëgimisë dhe identitetit, kanë të drejtë të kërkojnë po aq sa kërkon Beogradi për serbët në Kosovë.
Duke iu përgjigjur kërkesave për një rol nxitës lidhur me identitetin dhe trashëgiminë nga ana e Akademisë së Shkencave kryetari Gjinushi tha se “hartimi i “Enciklopedisë shqiptare”, vepër madhore në albanologji, është një mundësi me rëndësi parësore për t’u dhënë shqiptarëve në Luginën e Preshevës dhe në Mal të Zi gjithë vendin dhe hapësirën që meritojnë: në histori, tradita, kulturë e arte, qofshin si personalitete, qofshin si ngjarje a zhvillime”.
“Trashëgimia shqiptare në Malin e Zi dhe në Luginën e Preshevës, sipas ndarjes territoriale të punës midis dy redaksive vendore, ndiqet nga redaksia e Prishtinës, por në çdo rast jemi të gatshëm t’ju ndihmojmë e të na ndihmoni për një paraqitje dinjitoze. E njëjta gjë vlen edhe për projektin “Histori e shqiptarëve”, një vepër integrale që po përmbyllet. Por hapi tjetër mund të jetë hartimi i historive më të lokalizuara, si “Historia e shqiptarëve në Luginën e Preshevës” apo në Mal të Zi, që është një mundësi tjetër për të thënë të vërtetat tona. Për fat ne nuk e kemi të nevojshme të shpikim apo të sajojmë, sepse historisë sonë i mjafton e vërteta. “Fjalori i madh i shqipes” po përfundon, por dialektet e të folmet janë trashëgimi plotësuese dhe do të shërbejnë gjithnjë për pasurim”, theksoi Gjinushi.
Lidhur me disa kërkesa më konkrete të kryetarit Salihu, Gjinushi u shpreh se krahas konferencave shkencore, që shpesh duket sikur organizohen për t’i mbushur mendjen njëri-tjetrit, do të ishin shumë të dobishme bashkëbisedimet me një prani më të gjerë, nga intelektualë të zotë, akademikë e profesorë tanët, në formën e ligjëratave të hapura.
“Botimet e Akademisë do të jenë në bibliotekën publike të qytetit, në shërbim të intelektualëve e studiuesve. Nënshkrimi i një memorandumi është i realizueshëm, por më e dobishme është që çdo fillim viti të bëjmë të njohur reciprokisht programin e veprimtarisë dhe mbi bazën e tyre të identifikojmë aktivitetet ku duhet të jemi të pranishëm”, tha Gjinushi.
Ky propozim u mirëprit si nga kryetari i KKSH në Malin e Zi, Faik Nika, ashtu dhe nga kryetari Salihu.
U ra dakord që gjatë muajve në vijim të promovohet në Tiranë botimi me aktet e konferencës kushtuar albanologut kroat Milan Sufflay, organizuar në maj 2022 nga KKSH, me pjesëmarrjen e shumë studiuesve nga ASHSH.
Në Mal të Zi është e mundshme të organizohen edhe ekspedita arkeologjike, gjuhësore dhe antropologjike, në vijim të dy të tillave organizuar më parë. Kjo është përfshirë edhe në marrëveshjen me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të MZ, me mirëkuptim të të dyja palëve. Botimet akademike, që janë dërguar rregullisht në bibliotekën e qytetit të Ulqinit dhe në bashkinë e Tuzit, do të jenë edhe në dispozicion të KKSH.
Promovimet e botimeve dhe të personaliteteve janë një tjetër mundësi për të vënë në lëvizje vlerat e botës shqiptare kudo që gjenden./KultPlus.com
Kanë përfunduar punimet rinovuese në Amfiteatrin e Pallatit të Rinisë, përcjell KultPlus.
Lajmin e ka bërë të ditur ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku.
Në vijim KultPlus ua sjell postimin e ministrit Çeku:
Përfunduan punimet rinovuese në amfiteatrin e Pallatit të Rinisë. Tani kemi një hapësirë të transformuar dhe kushte të përmirësuara për aktorët dhe publikun e Teatrit Kombëtar të Kosovës.
Hapësirën e rinovuar për herë të parë po e shijojnë ekipi i shfaqjes “Kamarja e turpit” nga Ismail Kadare, produksion të cilit po i prijnë Kushtrim Koliqi e Doruntina Basha.
Vazhdojmë me përkushtim punën për konsolidimin e infrastrukturës kulturore në vend./KultPlus.com
Drejtoria Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Korçë është në proces të përditësimit dhe miratimit të projektit “Restaurimi i Muzeut Etnografik” në qytetin e Elbasanit, për të cilin Bashkia Elbasan ka miratuar fondin për restaurimin e godinës të rëndësishme për historinë dhe kulturën e qytetit.
Muzeu Etnografik i Elbasanit ndodhet në një shtëpi karakteristike me çardak e ndërtuar në shekullin XVIII. Shtëpia është shpallur Monument Kulture i Kategorisë I në 15 janar 1963, duke u dalluar për arkitekturën e veçantë dhe ndër më të bukurat në llojin e vet në trevën e Elbasanit.
Muzeu përmban dy kate, ku kati i parë dikur ka shërbyer si magazinë për rezervat ushqimore dhe kati i dytë për banim. Pas shpalljes së tij si muze në vitin 1986, kati i parë u përdor për ekspozimin e historikut të qytetit dhe zejeve të trevave të Elbasanit, ndërsa kati i dytë u konceptua në mënyrë të tillë për të reflektuar mënyrën e jetesës, traditat, veshjet dhe pasurinë etnografike dhe kulturore të qytetit dhe trevave përreth, duke treguar nivelin e zhvillimit ekonomik të qytetit në atë kohë dhe duke shërbyer si dëshmi e gjallë e historisë së qytetit.
Parashikimi për ndërhyrje restauruese të muzeut është hap i rëndësishëm për ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore të qytetit./KultPlus.com
Poezi nga Cesare Pavese, përkthyer nga Orjela Stafasani.
Çdo natë, duke u kthyer nga jeta
para kësaj tavoline
marr një cigare
dhe tymos vetmitar shpirtin tim.
E ndjej që lëngon mes gishtash
dhe tretet përvëlues.
Më ngjitet para syve me vështirësi
në një tym fantazmë
dhe më mbështjell gjithçka
pak nga pak, nga ethe të lodhura.
Zhurmat dhe ngjyrat e jetës
nuk e prekin më:
vetëm në vetvete është krejt i tretur
me një ngopësi të trishtë
për ngjyra dhe zhurma.
Në dhomë është një dritë e dhunshme
por plot me gjysmëhije.
Jashtë, heshtja e përjetshme e natës.
Dhe megjithatë, në vetminë e ftohtë
shpirti im i lodhur
ka akoma kaq shumë forcë
që mblidhet në vete
dhe digjet nga një acarim i vrullshëm.
Më tkurret ndër duar,
pastaj, i shkatërruar, përzihet dhe shpërbëhet
në një mjegull të zbehtë
që nuk është më vetvetja
por përpëlitet tepër.
Kështu çdo natë, dhe nuk më vlen arratisja,
në një heshtje të lartë,
unë djeg vetmitar shpirtin tim./ KultPlus.com
Më 27 shkurt të vitit 1897 u botua në Stamboll “Alfabetarja e gjuhës shqipe”, e cila u botua me nismën e atdhetarëve Sami Frashërit, Jani Vretos e Pashko Vasës.
Ishte një nga veprimtaritë më të rëndësishme të patriotëve shqiptarë të Stambollit, të cilët më 12 tetor 1879 themeluan “Shoqërinë e të Shtypurit të Shkronjave Shqip”, shoqëri kulturore, që kishte për synim të nxiste zhvillimin e kulturës në gjuhën shqipe dhe ta vinte atë në shërbim të çështjes së çlirimit kombëtar nga Turqia, raporton koha.net.
Me alfabetin, plotësonte një nga kërkesat bazë për përhapjen e propagandës atdhetare dhe i hapte rrugën botimeve të para serioze të Rilindjes sonë Kombëtare. Në gjirin e saj bashkëpunuan ngushtësisht myslimanë të mëdhenj si vëllezërit Frashëri, katolikë të shquar, si Pashko Vasë Shkodrani, e ortodoksë të mësuar e atdhetarë si Jani Vreto, ishte pra model i bashkëpunimit ndërmjet feve në shërbim të Atdheut, shkruan ksp.
Gjithsesi çështja e alfabetit të shqipes do të zgjidhej përfundimisht vetëm me Kongresin e Manastirit, që u mblodh më 14 nëntor 1908, ku u hartua një alfabet i ri me shkronja latine. Është alfabeti që përdorin edhe sot e kësaj dite gjithë ata, të cilët shkruajnë shqip./ KultPlus.com
Ryan Gosling do të performojë live këngën e nominuar për Oscar “I’m Just Ken” nga filmi “Barbie” në natën e madhe të 96-të të Çmimeve të Akademisë.
Pas disa muajsh pasigurie rreth paraqitjes dhe performancës së Ryan Gosling të “I’m Just Ken” në ceremoninë e ndarjes së çmimeve, Variety ka konfirmuar se aktori do t’i bashkohet Mark Ronson në skenën e Oscars.
Aktori kanadez fitoi një nominim për aktorin më të mirë në rol dytësor për rolin e tij si Ken në filmin “Barbie” dhe është nominuar për këngën më të mirë origjinale – për “I’m Just Ken” dhe “What Was I Made For?” nga Billie Eilish.
Mark Ronson, i cili bashkë-shkruan këngën me Andrew Wyatt, kur u pyet më parë nga The Hollywood Reporter nëse donte që kënga të debutonte në Oscars, tha se ai dhe pjesa tjetër e ekipit ” do të donin më shumë se çdo gjë tjetër për Ryan. për të realizuar këngën” dhe zbuloi se për aktorin “ishte ëndrra e tij që në ditën e parë që ishte në studio”.
Nata e fundit e filmit do të zhvillohet më 10 mars, e organizuar për herë të katërt nga Jimmy Kimmel./KultPlus.com
Nga Agim Vinca
Në vitin 1990, kur Adem Demaçi kishte hyrë në vitin e vet të 28-të të burgut, e përjavshmja “Danas” e Zagrebit, i vetmi organ i shtypit jugosllav që u bënte vend shkrimeve tona të pakta që merrnin në mbrojtje, pak a shumë, shqiptarët nga fushata e tmerrshme që zhvillohej kundër tyre në vitet ’80 (pas vitit 1981), në rubrikën e saj të rregullt “Ličnost tjedna” (Personaliteti i javës), botonte një shkrim për të burgosurin politik numër një në ish-Jugosllavi dhe ndër më të njohurit në botë, Adem Demaçin.
Jugosllavia e atëhershme, nën ndikimin e zhvillimeve në Evropën lindore e qendrore (në ish-Bashkimin Sovjetik, Poloni, Çeki etj.), po shkonte drejt pluralizmit politik dhe si rezultat i rrethanave të reja të krijuara, pritej lirimi i të burgosurve politikë, në mesin e të cilëve doemos edhe i të burgosurve politikë shqiptarë, të cilët ishin, në raport me numrin e popullsisë, pra proporcionalisht, më të shumtit në numër dhe të dënuar me dënime nga më të rëndat, disa prej të cilëve, madje, si Adem Demaçi me shokë, nga dy-tri herë radhazi.
“Čovjek sa transparenta” (Njeriu i tranparenteve) titullohej shkrimi i “Danas”-it, që Óiste në dy faqe për Adem Demaqin (kështu ia shkruanin emrin) dhe që sillte edhe fotograÒnë e tij, për herë të parë pas shumë vitesh e dekadash dhe që, siç mund të shihej qysh prej titullit, e paraqiste atë si lider politik të lëvizjes ilegale shqiptare për çlirim, si njeri që mobilizonte masat, me portretin e të cilit dilej në demonstrata, kryesisht në Perëndim, e të tjera të ngjashme.
Shkrimi ishte kryesisht pozitiv, por e paraqiste Adem Demaçin, autorin e romanit të famshëm Gjarpinjtë e gjakut, të shndërruar në legjendë, ashtu sikurse edhe autori i tij, vetëm si njeri politik, por jo edhe si krijues letrar, pra si shkrimtar.
I vetëdijshëm se në këtë mënyrë, Adem Demaçi paraqitej në mënyrë jo të plotë, madje të njëanshme, pata bërë një shkrim, në të cilin, duke përshëndetur veprimin e gazetës zagrebase, ia bëja me dije redaksisë dhe, nëpërmjet saj, edhe lexuesve, se Adem Demaçi, përveç se veprimtar politik, shumë i njohur dhe shumë i çmuar, ishte edhe shkrimtar, autor i një numri të konsiderueshëm tregimesh dhe i një romani, që kishin bërë bujë në kohën kur ishin botuar në Prishtinë, në gjysmën e dytë të viteve ’50 të shekullit XX, por që më vonë, pas rënies në burg të autorit, ishin ndaluar, ashtu siç ishte ndaluar edhe emrin i autorit të tyre, i cili, në Kosovë e gjetkë rreth tri dekada nuk mund të përmendej publikisht, pos në kontekst negativ: si armik i Jugosllavisë, çfarë edhe ishte në të vërtetë. (Armik i Jugosllavisë? Po.
I shtetit dhe i ideologjisë së tij, por jo edhe i popujve të saj, sepse Adem Demaçi, njeri me sens të rrallë politik dhe humanist i vërtetë, ka ditur ta bëjë gjithmonë dallimin mes popujve e regjimeve dhe nuk i ka bërë kurrë vend urrejtjes në zemrën e tij të madhe).
Në fund të shkrimit tim, të cilin Danas-i, për çudi, nuk e botoi, edhe pse më kishte botuar jo pak shkrime të tjera më parë, nënvizoja edhe një detaj, në dukje mbase të parëndësishëm, por që do ta ndjekë si fatalitet shkrimtarin ndër vite, faktin se emri i Adem Demaçit, në të vërtetë mbiemri i tij, shkruhej me ç” (të fortë) e jo me “q” (të butë), si thuhet në Kosovë, siç e kishte shkruar gazetari i “Danas”-it dhe siç do ta shkruajnë jo rrallë edhe vetë shqiptarët jo vetëm në atë kohë, por edhe më vonë, deri në ditët e sotme. Kjo ishte, siç kam marrë vesh, një nga arsyet (edhe pse jo e vetmja), që e shtyri autorin, shkrimtarin Adem Demaçi, të hiqte dorë për një çast nga emri i tij historik dhe ta nënshkruante kompletin e veprave të tij prej dhjetë librash, të botuar në vitin 2012, me Adem Dema e jo Adem Demaçi, veprim ky, i cili, megjithatë, mua personalisht, si lexues i veprës së Adem Demaçit dhe si studiues i saj, nuk më është dukur me vend!
Të ritheksojmë edhe një herë, edhe në këtë përvjetor jubilar, se Adem Demaçi, është jo vetëm veprimtar i shquar politik, njeri që bëri epokë, por edhe një krijues me talent të rrallë artistik. E them me përgjegjësi të plotë se po të mos e kishte Óijuar talentin e tij letrar për hir të çështjes kombëtare, Adem Demaçi do të ishte bërë një shkrimtar i përmasave të mëdha ose, siç kam thënë në një rast tjetër, sado hipotetike që mund të duket kjo gjë, Kadareja i Kosovës.
“Baca”, siç jemi mësuar ta quajmë me dashuri të gjithë ne kur Óasim për të, madje edhe ata që mund të jenë moshatarë të tij apo edhe më të moshuar se ai, i kishte të gjitha predispozitat për t’u bërë i tillë: talentin, imagjinatën, aftësinë e të vërejturit të fenomeneve jetësore, prirjen për tëkrijuar karaktere njerëzore, gjuhën e pasur, stilin lakonik, njohjen me themel të frazeologjisë popullore, zotërimin e gjuhës si sistem mjetesh shprehëse në të gjitha nivelet e saj, e të tjera.
Në librin Dosja Demaçi të historianitdr. Hakif Bajrami, haset, ndër të tjera, edhe një fjali, në të cilën thuhet: “në mesin e shkrimtarëve të Kosmetit konsiderohet si shkrimtari ma i talentuem”. Jam mahnitur kur e kam lexuar këtë fjali, tëshqiptuar nga njëri nga denoncuesit e tij. Përse? Për shkak se aty mësova, ku më së paku e prisja, se talentin si shkrimtar Demaçit nuk ia mohonin as ata që e denonconin e as ata që e burgosnin.
Përkundrazi, e konÒrmonin atë, duke pohuar me gojë plot se ai ishte “i talentuem”, madje shumë më i talentuar se ata vetë, por, ajme, kishte një të keqe të madhe: ishte armik i shtetit dhe jo një armik dosido, por i vendosur, trim e konsekuent deri në fund. Adem Demaçi i ri, ky idealist i vërtetë, sikurse edhe shokët e tij, që iu bashkuan dhe e mbështetën, kishte një ëndërr të madhe, heretike për kohën: ëndrrën e çlirimit të Kosovës nga zgjedha serbe dhe bashkimin e saj me Shqipërinë, prej së cilës ishte shkëputur padrejtësisht e me dhunë në vitet 1912-13.
Për hir të kësaj ëndrre, Adem Demaçi e sakriÒkoi talentin e tij si shkrimtar dhe karrierën e tij prej shkrimtari të dorës së parë. Kur ra në burg për herë të parë, në vitin 1958, me akuzën për “agjitacion e propagandë”, Ademi ishte emër i njohur në letrat shqipe në Kosovë.
Ish-studenti i shkëlqyeshëm letërsisë botërore, që me dijen dhe talentin e tij kishte çuditur edhe profesorët më të rreptë në Universitetin e Beogradit dhe gazetar i rubrikës së kulturës në të vetmen gazetë të përditshme shqipe në ish-Jugosllavi, “Rilindja”, ai kishte botuar, duke Òlluar nga viti 1953, në shtypin dhe periodikun letrar të Kosovës, kryesisht te “Jeta e re”, një varg tregimesh, me të cilat kishte përvetësuar lexuesit dhe kritikën letrare të kohës si një talent i rrallë në fushën e prozës, e cila atëherë ishte dhe, në njëfarë mase, vazhdon të jetë edhe sot deÒcitare në letërsinë shqipe të Kosovës.
Nuk harrohen tregimet e tij: Kur zoti harron, Mestani, Kthimi, Burija e Pizh Magjupit, Eu, Binak, eu…, Toka nuk sillet vetëm rreth boshtit të vet, Ezopi e të tjera, që shquhen për gjetjen e temës dhe të subjektit, për personazhet pikante, për nuancimet psikologjike, për gjuhën e gjallë e autentike, për ndjenjën e humorit dhe vlera të tjera, që i bëjnë ato modele të tregimit të shkurtër dhe si të tilla tërheqin edhe sot vëmendjen e lexuesit.
Pas një përvoje në fushën e tregimit, ku herë-herë shkëlqen si të ishte nxënës i Çehovit ose O’Henrit, i inkurajuar edhe nga suksesi që arriti tek lexuesit, Adem Demaçi do të kalojë në fushën e romanit.
Kur nuk ishte më shumë se 22 vjeç, ai botoi, në faqet e “Jetës së re”, në dy vazhdime, romanin e tij të njohur, Gjarpijt e gjakut, i cili, po atë vit (më 1958), falë përkujdesit dhe dashamirësisë së Esad Mekulit, do të botohet si libër më vete në edicionin e “Jetës së re”. Njohës i mirë i jetës dhe i mendësisë së popullit të vet, i plagëve dhe dhembjeve të tij, Adem Demaçi do të verë gishtin aty ku duhej: te plaga e hapur e vëllavrasjes dhe e gjakmarrjes, duke u angazhuar jo në mënyrë banale, por nëpërmjet situatash artistike, për kapërcimin e saj.
Pamja e fundit e romanit, ku njëri nga personazhet (Mustafa), kundërshtar i rreptë i zakoneve prapanike, pas përleshjes së dy familjeve, i drejtohet një fëmije, simbol i së ardhmes, me fjalët: “Shtypi, shtypi këta gjarpij të gjakut!…”, Óet jo vetëm për mesazhin e qartë të veprës, por edhe për mundësitë e mëdha krijuese të autorit të saj.
Se sa është treguar inventiv e largpamës Adem Demaçi në këtë vepër të papërsëritshme të prozës shqipe, Óet edhe motoja e vënë në krye të saj.
Vargjet emblematike: “Jo atyne që janë trima/ me ngrehë gishtin e krimit/ po atyne që janë trima/ me shtri dorën e pajtimit” shprehin në mënyrë lapidare preokupimin atdhetar e humanitar të shkrimtarit, të cilin ai përpiqej ta bënte pjesë të ndërgjegjes së popullit të vet. Jo rastësisht këto vargje, tridhjetë vjet më vonë, u bënë moto e lëvizjes për pajtimin e gjaqeve në vigjilie të viteve ’90, kur Adem Demaçi ende mbahej në burg, por fara që kishte hedhur ai tashmë kishte mbirë dhe kishte dhënë frytet e saj në tokën e plleshme të Kosovës
Gjatë viteve të burgut, jo vetëm të parit e të dytit, por edhe të tretit, më të gjatit, Adem Demaçi nuk mundi ta ushtronte profesionin e shkrimtarit.
Ndryshe nga ç’veprohej me intelektualët e tjerë disidentë të Evropës, atij nuk iu mundësua në burg që ta ushtronte zanatin e shkrimtarit. Në burgun e Stara Gradishkës, ku qëndroi në vitet e fundit, ai bënte punën e montuesit të stilolapsave, por atij vetë (çfarë ironie!) nuk i lejohej të shkruante.
Ky fakt, sikurse edhe qindra të tjerë, tregon qartë se sa ishte i rremë miti mbi liberalizmin e regjimit titist jugosllav, të cilin me të drejtë disa analistë perëndimorë e cilësonin si “stalinizëm antistalinist”.
Edhe pas daljes nga burgu Adem Demaçi arriti t’i befasonte lexuesit, duke dëshmuar se vitet e gjata të burgut nuk e kishin tharë shpirtin e tij krijues. Në vitin 1994 botoi romanin Libër për Vet Mohimin, në të cilin u përpoq të shprehte, në mënyrë alegorike, vizionin e tij për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe, rrjedhimisht, edhe ëndrrën për një pajtim të mundshëm historik mes dy popujve të armiqësuar, serbëve dhe shqiptarëve.
Ndryshe nga romani i tij i hershëm Gjarpijt e gjakut, ku gjejmë tipin e prozës sociale të mjedisit rural, me elemente herë-herë etnograÒke, në Libër për Vet Mohimin, Demaçi kultivon prozën urbane me elemente eseistike, që e hasim rëndom te shkrimtarët politikisht të angazhuar (Brehti, Sartri, Kërlezha etj.).
Protagonist i rrëÒmit është një intelektual shqiptar, ish-i burgosur politik, i cili, pas një qëndrimi të gjatë në burg, kthehet në vendlindje, ku sheh shumë ndryshime, por edhe një gjendje në thelb të pandryshueshme: atë të mungesës së lirisë kombëtare.
Shikuar nga aspekti tipologjik ai i takon kategorisë së personazheve-ide e jo të personazheve-karaktere, gjë që e sugjeron edhe emri i tij: Vet Mohim (nga fjala shqipe vetëmohim: Óijim i interesit vetjak për hir të interesit të përgjithshëm).
Së bashku me një grup miqsh, bashkëmendimtarë të tij, ky personazh ideograÒk, niset në kërkim të disa të vërtetave thelbësore me rëndësi jetike për jetën e banorëve të hapësirës ballkanike, por edhe për njeriun në përgjithësi.
Si të dilet nga kriza e krijuar pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë? Si të zgjidhet çështja shqiptare dhe veçanërisht çështja e Kosovës? Si të pastrohet Ballkani nga shpirtrat e këqij, nga demonët që luajnë me fatin e popujve?
Cilat janë rrugët më të drejta e më frytdhënëse për t’u mposhtur e keqja? Si të shpëtohet njeriu i sotëm nga rreziku që i kanoset prej teknikës? Si të shpëtohet natyra prej ndotjes? Si të çlirohet njeriu nga ankthi i vdekjes dhe a është i pavdekshëm shpirti i tij?
Njeri që pjesën dërrmuese të jetës e ka kaluar në burg, por pa e humbur kurrë lirinë e vet të brendshme, heroi i Demaçit, pas daljes nga “burgu i vogël” në “burgun e madh”, niset në kërkim të rrugëve të lirisë për vete dhe të tjerët, për “të vetët” dhe ata “të tjerët”, sepse askush nuk mund të jetë i lirë, sipas tij, duke e mbajtur në robëri dikë tjetër, duke e shtypur dhe shfrytëzuar atë. Mirëpo, si të arrihet kjo, në ç’mënyrë? – shtrohet pyetja.
Dhe përgjigjja është: “jo me dhunë, por me marrëveshje; jo me agresivitet, por me durim; jo me urrejtje, por me dashuri”. Për Demaçin më trim është ai që fal sesa ai që vret, ndërsa më fatkeq – ai që e shkakton sesa ai që e pëson vuajtjen. Kjo do të thotë se ÒlozoÒa e tij është ÒlozoÒ e mosdhunës, por kurrsesi jo e qyqarllëkut. Për të nuk është i huaj koncepti i Gandit se “dishepull i vërtetë është ai që i njeh dhembjet e tjetrit si të ishin
të tijat”, sikundër edhe parimi i lartë etik, i formuluar për mrekulli nga malësori ballkanas Mark Milani, se trimëri është ta mbrosh veten nga të tjerët, ndërsa burrëri t’i mbrosh të tjerët nga vetja.
Vepra e parë e Adem Demaçit e shkruar dhe e botuar pas daljes nga burgu, romani Libër për Vetmohimin, do të pasohet edhe nga një varg veprash të tjera të krijuara më vonë, siç janë: Heli e Mimoza, Nëna Shegë e pesë gocat, Shkrumbnajë e dashuri, Dashuria kuantike e Filanitdhe Alb Prometeu, një cikël prej pesë romanesh, të shkruara në vitet 2007-2012, pra në prag dhe pas shpalljes së pavarësisë, që Óasin për luftën dhe pasluftën në Kosovë, poema Tung vargu im, e vetmja vepër në vargje e këtij prozatori të spikatur dhe drama historiko-politike Politika dhe pushka, hedhur në letër në vitin 1970 në burgun e Pozharevcit dhe e përpunuar në vitin 2011-2012 në Prishtinë e Sarandë, e cila u botua për herë të parë në kuadër të kompletit.
Edhe në këto vepra Adem Demaçi vazhdon aventurën e tij krijuese, duke u bërë jehonë ideve të vetapolitike, por edhe shoqërore e ÒlozoÒke, që e kanë udhëhequr në jetë dhe të cilave ai ua ka kushtuar jetën dhe duke ndërfutur, kur më shumë e kur më pak, edhe elemente autobiograÒke, pa bërë në asnjë rast apologjinë e vetvetes, por duke mbrojtur gjithmonëpopullin të cilit i takon.
Kur në vitin 1957, ideologu i hegjemonizmit serb, shkrimtari Dobrica Qosiq, në një takim të mbajtur në Prishtinë, në ndërtesën e Komitetit Krahinor, i porosit shkrimtarët e Kosovës që “ta hapin hullinë e parë”, duke Òlluar “nga Òllimi” dhe duke shkruar vepra “në frymën e patriotizmit socialist jugosllav”, i vetmi që guxon t’i kundërvihet pikëpamjes së tij, duke ia dhënë përgjigjen e merituar, është i riu Adem Demaçi, i personiÒkuar në roman si Filani: ”Si duket shkrimtari nga Beogradi nuk e ditka se ne kemi letërsinë tonë. Ne nuk kemi nevojë ta Òllojmë letërsinë tonë nga e para; ne duhet të vazhdojmë aty ku e lanë shkrimtarët tanë të
mëdhenj: Pjetër Budi, Frang Bardhi, De Rada, Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Noli, Migjeni, Luigj Gurakuqi, Mihal Grameno, Lasgush Poradeci, Sterjo Spasse, Mitrush Kuteli…”. Në atë “ftohtësi akulli”, që mbretëron në sallë, në praninë Duçit famëkeq (Dushan Mugosha) dhe komitetlinjve të tjerë, dëgjohet zëri inkurajues i profesor Zekeria Rexhës: “Bravo Filan!”, alias Adem.
Ka pasur përpjekje që Adem Demaçi dhe ÒlozoÒa e tij krijuese të karakterizohen me pak fjalësi vijon: “realist në politikë, liberal në ideologji, hegelist në ÒlozoÒ, stoik në etikë dhe ithtar i postmodernizmit në letërsi”.
Edhe pse tingëllon bukur, cilësimi i mësipërm lë për të dëshiruar dhe është i diskutueshëm, veçanërisht togfjalëshi i fundit, i formuluar nën ndikimin e modës së postmodernizmit.
Më parë se postmodernist, ndonëse në veprën e tij nuk mungojnë as elementet postmoderne,sidomos te Libër për Vet Mohimin dhe Dashuria kuantike e Filanit, Demaçi si shkrimtar do të mund të quhej mbase postrealist, ithtar i një realizmi tëri, tëcilin ÒlozoÒ francez Rozhe Garodi (Roger Garaudy) e quante “réalisme sans rivages” (realizëm pa brigje).
Vepra letrare e Adem Demaçit është e hapur ndaj jetës, botës, natyrës, shoqërisë dhe e grish lexuesin për komunikim të hapur, jashtë skemave dhe klisheve, që nuk i honeps. Duhet të lexohet krijimtaria e Adem Demaçit për të parë se në themel të saj qëndron ideja sublime e lirisë së popujve si kusht i paqes dhe i prosperitetit.
Duhet të lexohen dhe rilexohen tregimet dhe romanet e tij – dhe të gjitha shkrimet e tjera të tij, letrare e publicistike – për të nxjerrë “mësim” prej tyre dhe për t’u kënaqur me to. Sepse, ta lexosh Adem Demaçin do të thotë të bëhesh pjesëmarrës i një “udhëtimi dramatik ÒlozoÒko-politik dhe artistik”, siç thotë një nga personazhet e tij./ KultPlus.com
Ish-shtëpia e legjendës së muzikës Freddie Mercury shitet për 30 milionë paund.
Garden Lodge në Kensington, në perëndim të Londrës, më parë përshkruhet nga Mercury si “shtëpia e tij në Londrën qendrore”.
E ndërtuar në stilin neo-gjeorgjian në vitin 1907, shtëpia përfshin një dhomë ngrënie, një dhomë zhveshjeje, një bar, bibliotekë dhe një kopsht të stilit japonez me elementë uji dhe një topiar.
Mercury e bleu shtëpinë në vitin 1980. Pas vdekjes së tij në 1991, në moshën 45-vjeçare, nga komplikimet e lidhura me SIDA-n, Mercury ia la shtëpinë shoqes së tij Mary Austin. Ajo do të vazhdonte të jetonte atje për 30 vjet./KultPlus.com
Në kuadër të projektit “Edukimi letrar dhe procesi krijues i talenteve të reja” të PEN Qendrës së Kosovës, të martën në Fakultetin Filozifk të Universitetit të Prishtinës, me studentë dhe të interesuar të tjerë është mbajtur takimi i tetë i këtij asociacioni të shkrimtarëve dhe njëkohësisht i fundit paraparë me këtë projekt.
Takimin e hapi profesor Sali Bashota i cili me fjalwn e vet njoftoi të pranishmit për aktivitetin e deritashëm të PEN Qendrës së Kosovës dhe për planet që ka ky asociacion shkrimtarësh për të ardhmen.
Pastaj, në cilësinë e moderatorit, shkrimtari Gëzim Aliu foli për temat që do të trajtohen në takim siç ishin çështja e komunikimit letrar dhe ndikimi i teknologjisë në shpërndarjen e librit.
Për temën e parë foli profesori Ibrahim Berisha i cili ndër të tjera theksoi se “ndërsa kultura është formë e qytetërimit, komunikimi si fenomen shoqëror dhe po kështu kulturor ndjek një linjë të veçantë komunikimi”.
“Komunikimi letrar përveç informacionit që ofron me thellësinë e ideve dhe mendimit të strukturuar na bën që të ndihemi të lirë dhe kreativë. Shkrimtari ka një botë të veten të lirë të pakufizuar në të cilën projekton modelin e komunikimit letrar krahas me veten edhe me lexuesin”, tha ai.
“Zhanret e ndryshme të komunikimit pasurojnë kulturën personale dhe kolektive letrare të një ambienti të caktuar dhe njëherësh edhe japin më shumë hapësirë të ndërtimit kritik të një ambienti social. Ky komunikim ka atribute lokale, nacionale, rajonale dhe universale, andaj mundëson që njerëzit të njihen, të kuptohen dhe të jenë më të afërt me njëri-tjetrin”, tha më tej profesor Berisha.
Sa i përket autorit të komunikimit letrar, ai mund të ketë shumë arsye që të përcjellë një mesazh tek publiku, ndonjëherë i përcaktuar dhe shumë herë i papërcaktuar.
“Do t’i referohesha Orwell-it, se shpesh zhanret e komunikimit letrar diktohen nga standardet kulturore, nisur nga egoizmi e deri te qëllimet politike. Por e kuptueshme, entuziazmi estetik, vëzhgimi i bukurisë në botën e jashtme, mund të jetë një nga arsyet që kemi kaq shumë letërsi të bukur në të gjithë botën”, tha sociologu dhe shkrimtari Berisha.
Në fund të fjalës së tij, profesor Berisha, duke komunikuar me studentë i inkurajoi ata që të kenë gjithmonë si opsion shkrimin dhe publikimin e asaj që ata e vlerësojnë se mund të jetë interes i lexuesit.
Sociologu Artan Krasniqi u ndal më tepër te libri elektronik dhe te roli i teknologjisë sot në shpërndarjen e librit. Duke iu referuar shifrave të ulëta të prodhimit dhe të përhapjes së librit elektronik në shoqërinë tonë, Krasniqi tha se kjo lidhet me kulturën e përgjithshme në raport me teknologjinë.
Shifrat janë paksa kontradiktore në shoqërinë tonë. Sipas një hulumtimi, mosha që më së shumti e preferon leximin është ajo ndërmjet 15-19 vjeç. Në anën tjetër shtrirjen e internetit në vend e kemi 100 %, dhe janë pikërisht të rinjtë që e përdorin më së shumti internetin. Ndërkaq, preferenca për të lexuar libra elektronikë dhe për të dëgjuar libra me zë është shumë e ultë. Kjo besoj lidhet me idenë se për leximet që na vijnë nga interneti nuk jemi të gatshëm të paguajmë”, ka thënë Krasniqi.
Ai bëri edhe një kritikë për mediat klasike në përgjithësi dhe televizionet në veçanti, që diskutimin për librin e kanë lënë në margjina të skemës së tyre programore. Derisa përmendi shembullin e podcasteve “Ora e Radios: Lexime” me autor Gëzim Selacin, si një shembull i rikthimit të diskutimit për librin në sistemin e radios. Po ashtu, edhe Krasniqi, që është edhe ligjërues në Departamentin e Sociologjisë, inkurajoi studentët që të guxojnë të shkruajnë në mënyrë kritike jo vetëm për fenomenet shoqërore por edhe për artin e letërsinë.
Në fund të të takimit u shtuan edhe pyetje nga pjesëmarrësit.
Studentja Qëndrsa Dili u interesua për etapat e shkrimit të krijuesit dhe për çështje të tjera lidhur me krijimtarinë për ç’gjë përgjigje mori nga panelistët.
Gjatë realizimit të këtij projekti, PEN Qendra e Kosovës ka zhvilluar edhe shtatë aktivitete të tjerë: gjashtë në Prishtinë dhe nga një në Ferizaj e Gjakovë.
Projekti kulturor i PEN Qendrës së Kosovës “Edukimi letrar dhe procesi krijues i talenteve të reja” është përkrahur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Republikës së Kosovës./KultPlus.com
