Në Itali do të nisë edicioni i vitit 2021 i Mittelfest, festivali multidisiplinar i teatrit, muzikës dhe vallëzimit për zonën qendrore-evropiane dhe ballkanike, duke shënuar kështu edhe të 30-tin vit të realizimit të tij, transmeton KultPlus.
Me një pamje dhe strukturë të re reflektimet e këtij edicioni do të jenë mbi realitetin e ri të krijuar pas pandemisë. Do të jetë në mënyrë të pashmangshme një botë e re që ne do të duhet të krijojmë pas pandemisë që bashkoi të gjithë globin në të njëjtën sfidë. Çfarë të mbash nga e kaluara? Mbi cilat vlera të ndryshme duhet të lindë e reja?
Në këtë edicion do të marrin pjesë edhe shqiptarë. Klaus Martini do të jetë me projektin me tregime autobiografike dhe ripunime autoriale të marra nga romani “Sogno di una cosa” dhe shkrime të tjera nga Pasolini.
Më 27 gusht do të vihet në skenë “Letra” një shfaqje italo-shqiptare me tekst të Ylljet Aliçkës dhe regji të Salvatore Tramacere.
Festivali do të mbahet më 27 gusht- 5 shtator në Cividale del Friuli. / KultPlus.com
Shqipëria hodhi sot një tjetër hap të rëndësishëm bashkëpunimi në fushën e trashëgimisë kulturore me vendin fqinj, Italinë.
Kështu u shpreh sot ministrja e Kulturës, Elva Margariti, e cila theksoi se përmes një konference të organizuar nga Ambasada e Italisë në Tiranë, Agjencia ICE, Assorestauro dhe Salloni ndërkombëtar i Restaurimit u prezantua “Salloni i Restaurimit në tour” në Bari dhe “Restoration Week 2021” (Java e Restaurimit 2021), ku Shqipëria mori ftesën zyrtare për pjesëmarrje.
Ministrja Margariti tha se “nuk bëhet fjalë për një pjesëmarrje honorifike, por shkëmbime përvojash dhe vendosje e urave të komunikimit mes kompanive, specialistëve, në fushën e teknikave, materialeve, projekteve të përbashkëta”.
“Së bashku me Fabrizio Bucci ambasadori italian në Tiranë, Michele Emiliano presidenti i Rajonit të Puglia-s, Alessandro Bozzetti presidenti i Assorestauro, Andrea Moretti presidenti i Ferrara Fiere, Alessandro Ambrosi presidenti i Fiera del Levante, Elisa Scelsa drejtoreshë e Zyrës ICE Agjencia – Tirana dhe Andrea Griletto drejtor i Assotestauro diskutuam mbi bashkëpunimet e ardhshme në fushën e trashëgimisë. Italia përbën ekselencën botërore në fushën e konservimit dhe restaurimit dhe ky bashkëpunim do të çojë përpara ambicien tonë për ngritjen e Qendrës së Formimit të vazhdueshëm, shkollave-kantiere, bonusit të rijetëzimit dhe vënien në jetë të Fondit të Trashëgimisë Kulturore”, – theksoi Margariti./atsh/KultPlus.com
Italia dhe UNESCO kanë nënshkruar një marrëveshje prej 1 milion euro për të rinovuar një nga muzetë më të famshëm të Bejrutit.
Muzeu, ndodhet në një vilë historike në Achrafieh dhe në të ndodhen më shumë se 1 mijë e 500 vepra arti së bashku me koleksione të tjera të vlefshme.
Marrëveshja u nënshkrua nga zëvendësministrja Italiane e Punëve të Jashtme, Marina Sereni dhe drejtoresha e zyrës së UNESCO-s në Bejrut, Costanza Farina, në prani të kryetarit të bordit të muzeut, Dr. Tarek Mitri.
Kostoja e restaurimit të muzeut është 2.5 milionë euro, me Francën që tashmë ka dhuruar 500 mijë euro. Financimi nga Agjencia Italiane e Bashkëpunimit për Zhvillim (AICS) do të përdoret nën iniciativën e UNESCO-s Li Beirut, e cila synon të riparojë shkolla, ndërtesa kulturore, muze dhe galeri të dëmtuara nga shpërthimi në Bejrut.
Muzeu Sursock u krijua në vitin 1912 nga koleksionisti libanez Nicolas Sursock. Muzeu u hap më 1961 dhe u bë një qendër e madhe për artistët libanezë, ndërsa mirëpriti ekspozita nga e gjithë bota. Muzeu qëndroi i hapur gjatë Luftës Civile Libaneze dhe u rinovua në vitin 2008. Muzeu ndodhet vetëm 800 metra nga qendra e shpërthimit të portit./ KultPlus.com
Ekziston një lidhje mes Salentos dhe Ballkanit, e cila kalon përmes Nardò, kjo lidhje është krijuar nga shtëpia botuese “Besa”, e cila që nga fillimi i saj në 1991 ka qenë e angazhuar për të zbuluar dhe ndërgjegjësuar publikun italian për më të mirën e prodhimit letrar shqip.
“Besa”, një aventurë editoriale dhe kulturore që tërhoqi gjithashtu vëmendjen e programit “East West”, në Tg3. Këto ditë, trupa Rai ishte në Nardò për të intervistuar botuesin e “Besa”, Livio Muci. Një version ndryshe i Shqipërisë vjen përmes kësaj interviste në Rai3.
Si lindi kjo vëmendje për Ballkanin?
Në bazë ka një kuriozitet, një vështrim drejt “bashkatdhetarëve tanë që janë në anën tjetër”, siç shpjegon Muci: “Për një apulian i cili, si unë, lëvizte pothuajse çdo ditë në aksin Bari-Lecce, të mbetesha indiferent ndaj “Radio Zëri i Tiranës”, një zë që dukej se vinte nga përtej, por në të njëjtën kohë edhe perceptohej nga afër. Afër si malet e Shqipërisë që mund të shihen nga Otrantoja dhe të japin përshtypjen se ai det në mes është thjesht një liqen”.
Gjithçka filloi me një udhëtim në qershor 1989 në bordin e anijes motorike Roana, kur Muci shkoi në Shqipëri, në mes të regjimit komunist, së bashku me një grup njerëzish të Otrantos. Një udhëtim që shënoi takimin – konkret, të jetuar – me një popull shumë të ndryshëm në shumë aspekte nga ai italian: “Me atë rast zbuluam një botë tjetër, tjetërsinë absolute”, kujton Muçi, i cili u takua me Ismail Kadare në atë udhëtim. Kadare, një prej intelektualëve dhe autorëve më të mëdhenj shqiptarë, sot prezent me disa botime në katalogun e shtëpisë botuese Neretina.
Shqiptarët “jo vetëm refugjatë”
Nga ajo përvojë lindi “Besa”, e cila në mars 1991 botoi librin e parë: antologjinë e letërsisë shqipe të shekullit të 20-të “Nga toka e shqiponjave”, me nëntitullin emblematik “Jo vetëm refugjatë”. Është periudha e zbarkimit masiv të shqiptarëve në Itali dhe libri, së bashku me operacionin më të përgjithshëm kulturor që ishte në bazë, zgjon vëmendjen në nivelin kombëtar, me një përmbledhje gjithashtu në “La Stampa” të Torinos: “Besa” lindi së pari për të propozuar një qasje kulturore për botën shqiptare, për këta migrantë që mbërritën në brigjet italiane dhe për të cilët dihej pak ose asgjë, përtej stereotipave që ushqyen imagjinatën e italianëve.
Kush ishin dhe kush janë shqiptarët? Me të mbërritur në 1991 ata u pritën me shumë entuziazëm si “vëllezërit” tanë, pothuajse “binjakë”, ndërsa për disa muaj gjykimi do të përmbysej plotësisht dhe figura e shqiptarit u bë sinonim i “kriminelit”. Çfarë kishte ndodhur ndërkohë për të sjellë një përmbysje të tillë?
“Nxitja fillestare me të cilën italianët i pritën shqiptarët – shpjegon Muci – ishte vetëm një impuls ‘i zemrës’, kishte një mungesë të njohurive reale të këtij populli, të kulturës së tij, të mënyrës së tij të jetës. Personalisht u mërzita kur dëgjova shqiptarët të përkufizuar si ‘binjakë’, sepse ishte një stereotip, një etiketë që ne italianët kishim krijuar pa ditur vërtet asgjë për këtë popull. Për të pranuar një kulturë tjetër është e nevojshme ta njohësh atë, të kuptosh larminë e saj. Sidoqoftë, në ato vite, ne i shikonim shqiptarët si homologë të italianëve: kur kuptuam se realiteti ishte ndryshe, se populli shqiptar ishte vite drite larg ‘standardeve’ që ne italianët kishim imagjinuar, kishte refuzim. Ne nuk e kuptuam atë kulturë kaq të ndryshme nga e jona dhe e refuzuam atë”.
Mes dje dhe sot, rrugët dhe projektet e shtëpisë botuese
Nga këto premisa, “Besa” e nisi udhëtimin e saj me një zgjedhje të saktë kulturore: “Botimi i librave që bënë të njohur kulturën e popullit shqiptar (dhe më pas Ballkanin në përgjithësi) ishte për ne një lloj angazhimi moral për të shpenguar neglizhencën, sipërfaqësinë e cila Italia ishte fajtore në marrëdhëniet e saj me këtë popull – shpjegon Muci. – Një popull i cili, përkundër mohimit të lirisë së imponuar nga komunizmi, tashmë kishte një nivel të lartë arsimor dhe një kulturë të thellë pas tij”.
Për Muçin, ky është një angazhim që duhet të kryhet me atë “respekt për fjalën e dhënë” që është kuptimi i fjalës “Besa” (termi tregon një nga parimet kardinale të Kanunit, kodin më të rëndësishëm zakonor shqiptar).
Aventura editoriale dhe kulturore e “Besës” vazhdon edhe sot: nga ai 1991 i largët katalogu i shtëpisë botuese Neretina është zgjeruar, gjithnjë në emër të cilësisë. Përveç përkthimit të autorëve shqiptarë që shkruajnë, një hapësirë e rëndësishme përfaqësohet nga “migrantët”, autorë shqiptarë (por edhe nga Ballkani apo Evropa Lindore) që shkruajnë drejtpërdrejt në italisht. Midis këtyre të fundit, vetëm për të dhënë dy shembuj, Artur Spanjolli, i cili përveç se është shkrimtar është një artist dhe bën portrete në Piazza della Signoria në Firence; dhe Gëzim Hajdari, poeti më i madh bashkëkohor shqiptar i detyruar të jetojë në vështirësi në Itali për vite me radhë, pa hequr dorë kurrë nga dinjiteti i tij letrar. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
Elisabetta Belloni është bërë gruaja e parë që do të udhëheqë Shërbimet Sekrete të Italisë.
Elisabetta Belloni është bërë gruaja e parë që do të udhëheqë Shërbimet Sekrete të Italisë. Ky lajm u bë i ditur nga kryeministri italian, Mari Draghi, i cili njoftoi se ish-ambasadorja Belloni është zgjedhur në krye të Departamentit të Sigurisë së Informacionit, përcjell KultPlus.
Departamenti mbikëqyr shërbimet e huaja dhe të brendshme të inteligjencës së vendit dhe i raporton drejtpërdrejt Qeverisë italiane.
E lindur në vitin 1958, Belloni ka qenë një nga vajzat e para që i është bashkuar Institutit prestigjioz dhe dikur ekskluzivisht vetëm për meshkuj, Massimiliano Massimo, në Romë ku ka studiuar edhe kryeministri Draghi.
Pasi ka shërbyer si diplomate në Vjenë dhe Bratislavë, ajo ka drejtuar njësinë e krizës në Ministrinë e Jashtme italiane nga viti 2004 deri më 2008.
“Një grua e guximshme”, tha kryetari i partisë Lega Nord, Matteo Salvini. / KultPlus.com
Në Parma të Italisë është përuruar ekspozita e fotove “Women for Women” (Gratë për Gratë), pjesë e projektit “Kultura shkurton distancat”. Ky projekt është krijuar nga 17 shoqata të grave në Parma dhe ka si qëllim dokumentimin e pasurisë së marrëdhënieve dhe bashkëpunimeve aktive në këtë qytet.
Nisma dokumenton kontributin konkret në punën, studimin dhe vullnetarizmin e grave që jetojnë në Parma. Pjesë e kësaj ekspozite është edhe foto e infermieres shqiptare Elvana Dervishi. “Elvana është infermiere në repartin e kardiologjisë, në terapi intensive. Një repart që kërkon shumë punë, por Elvana nuk dorëzohet sepse do atë çfarë bën..”, shkruhet në foton krah infermieres shqiptare në Parma, Elvana Dervishi.
Ekspozita është e hapur për të gjitha ata që kanë dëshirë ta vizitojnë nga ora 10 e mëngjesit deri në 12 të pasdites dhe nga 16 në 19 të mbrëmjes, duke qëndruar e mbyllur të shtunave dhe gjatë festave.
Do të qëndrojë e hapur deri më 11 qershor 2021, në adresën “Room of the Columns in Via Universit ità, 12” në Parma./ KultPlus.com
Qeveria italiane ka miratuar planin për t’i shtuar Koloseut një “parket”, në mënyrë që vizitorët të kenë mundësi të qëndrojnë në vendin ku dikur luftonin gladiatorët.
Ministri i Kulturës, Dario Franceschini, shpalli projektin për ndërtimin e dyshemesë së drunjtë, e cila do të kushtojë 18,5 milionë euro dhe do të ndërtohet nga kompania “Milano Ingegneria”. Projekti mendohet të përfundojë në vitin 2023, transmeton KultPlus.
Godina 2000-vjeçare nuk e ka pistën me sipërfaqe 3000 metra katrorë, pasi u hoq në shekullin XIX për të ekspozuar rrjetin e nëndheshëm të tuneleve ku mbaheshin gladiatorët dhe kafshët para se të ndesheshin në arenë. Franceschini tha se ky modifikim do t’i lejonte turistët që ta shihnin nga brenda madhështinë e Koloseut.
Dyshemeja do të jetë e gjitha prej druri. Ato do të jenë të lëvizshme dhe pjesët do të rrotullohen për të lejuar dritën e diellit që të hyjë në dhomat e nëndheshme.
Koloseu ka qenë amfiteatri më i madh i Perandorisë Romake, ku luftimet mes gladiatorëve ndiqeshin nga të paktën 50 mijë persona. Para pandemisë, godina antike vizitohej nga miliona vetë çdo vit. / KultPlus.com
Gjurmët e Rilindjes Evropiane janë ende kudo në Itali, duke filluar nga arkitektura, sheshet tipike të qyteteve dhe sigurisht i gjithë arti mbresëlënës në kisha dhe galeri.
Gjithashtu, Italia ka trashëguar prej kësaj periudhe edhe shije te veçanta të recetave të gatimit. I tillë është qyteti Ferrara, në rajonin verior të Emilia Romagna-s. I njohur që në atë kohë për gatimet dhe kuzhinierët më të famshëm si Messisbugo, që shquhej për banketet e shtruara në nder të krerëve të shteteve. Si një profesionist i tillë, ai shkroi dhe një nga librat më të hershëm të gatimit në botë “Bankete, receta dhe shtrimi i tryezave”, botuar në vitin 1549, ku renditen 300 receta gatimi.
Libri i gatimit të shekullit të 16-të ka receta që vazhdojnë të gatuhen në Ferrara ende sot, të tilla si “pasticio”, një lloj byreku me makarona, djathë, ragu mishi, salcë beshamel; një lloj suxhuku me një pure shekullore patateje, si dhe makarona të mbushura me kunguj. E njohur është edhe buka e preferuar e zyrtarëve të kohës, me brumin në formën e një dredhaniku. Çdo pjatë, megjithatë, ka pësuar përpunime dhe ndryshime.
Sergio Perdonati është një nga furrtarët që ka të trashëguar sekretin e recetës së bukës së famshme dhe çdo ditë prodhon mbi 1000 copë të tilla. Mbështetur në këtë traditë ai ka ripërpunuar edhe të tjera gatime, kryesisht ëmbëlsira. Gjithashtu, ai ende prodhon një tortë që daton që nga Rilindja, e bërë me copa bajame, lëvore portokalli dhe e mbuluar me çokollatë të zezë.
Vendasit kanë arritur të tërheqin një numër të madh turistësh duke kryqëzuar traditat e kohës me ato të Rilindjes, por edhe më tej. Manastire apo kështjella të shekujve 15-të që shërbejnë për restorantet ku serviren këto receta 500-vjeçare./ KultPlus.com
Libraria Acqua Alta gjendet në Venedik, mirëpo ajo çfarë e bënë më të veçantë këtë librari është fakti se për të hyrë aty janë dy qasje, njëra nga toka dhe tjetra nga një ndër kanalet e shumta që gjendet në Venedik, shkruan KultPlus.
Librat që gjendet aty janë të ngritura të gjitha pesëmbëdhjetë centimetra nga dyshemeja në mënyrë që të mbrohen nga uji dhe shumë prej tyre janë vendosur në vaska, barka ose në gondola karakteristike. / KultPlus.com
Shkrimtarja shqiptare Ismete Selmanaj Leba e cila prej vitesh jeton në Itali ka fituar një tjetër çmim të rëndësishëm. Vetë shkrimtarja ka njoftuar se libri i saj “Dy herë të huaj” ka fituar çmimin “Targa di Finalista” në Konkursin Ndërkombëtar të Poezisë dhe Qytetit Narrativ të Cefalu 2020.
“Të dashur miq, jam e lumtur të njoftoj se romani im “Dy herë të huaj” nga Shtëpia Botuse “Besa” fitoi çmimin “Targa Di Finalista” në edicionin e 6-të të Konkursit Ndërkombëtar të Poezisë dhe Qytetit Narrativ të Cefalù 2020, në Seksionin e Rrëfimit të Redaktuar. Falënderime të përzemërta për Jurinë dhe Presidentin Antonio Barracato për këtë vlerësim”, shkruan shkrimtarja shqiptare në Facebook.
Autorja shqiptare Ismete Selmanaj Leba është vlerësuar me disa çmime në vitin 2020, përmendim çmimin “Ndërkombëtar për Paqen 2020”, si dhe me çmimin e tretë në ndarjen e çmimeve ndërkombëtare të “Inventa un Film”, festivali më i rëndësishëm mbi filmat me metrazh të shkurtër në Itali. / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
“Sepse urat nuk janë bërë më gurë e zall, por me njerëz, me fjalë, me atë që jeton në zemrat e njerëzve dhe në historinë e tyre, në atë që ndërtohet me pasion, kujdes e dashuri”.
Ky ishte thelbi i takimit të parë të “Njohja e Shqipërisë përmes librave”, të iniciuar në Itali nga “Albania News”. I ftuari i parë ishte Livio Muçi, botues, profesor i Botimeve në Universitetin e Leçes dhe ish zyrtar i Einaudi, një punë që i kushtoi 30 vite të jetës së tij dhe themelues i shtëpisë botuese Besa, me qendër në Nardo në provincën e Leçes në Puglia.
“Një shtëpi botuese që lindi me vëmendjen e kushtuar atyre fushave letrare që janë penalizuar gjithmonë nga qarku i madh botues, dhe që është krenar për një flamur të veçantë: letërsinë nga Ballkani, të cilën ai konsideroi një thesar të kulturës së çmuar. Ekspertiza e tij, që vjen nga përvoja, një qëndrim proaktiv që vjen nga dëshira për të pasur sukses dhe pasioni i atyre që besojnë fort në atë që bëjnë”.
Gjatë takimit, që u moderua nga Arbër Agalliu dhe Denata Ndresa u bisedua për punën e madhe botuese të bërë prej tij për të mbrojtur kulturën dhe dinjitetin e një populli të larguar nga tokat e tij në kërkim të lirisë dhe një jete më të mirë. Një punë që nis të mbillet tashmë pas udhëtimit të parë të Muçit në Shqipëri, fundi i viteve ’80, dhe sot ka më shumë se 50 autorë shqiptarë dhe qindra libra nga trojet shqiptare, redaktuar dhe botuar nga Livio Muci Editore.
Por çfarë e bën një njeri të dëshirojë të shpëtojë një trashëgimi kulturore që nuk është e tija? Çfarë e shtyn një njeri të kalojë kufirin me Serbinë për të arritur në Kosovë dhe për të sjellë libra në gjuhën shqipe? Çfarë e shtyn jë njeri, botues, të shkëptet nga pjesa tjetër e vijës së tij botuese kombëtare dhe të zhytet në atë det që bashkon dhe ndan- dhe pastaj e gjen veten në anën e më të dobëtit. Mbase dashuria, sepse librat janë si dashuria. Ato ndryshojnë jetën tonë./ Albania News / KultPlus.com
Ndonëse janë tepër aktivë në organizimet e ngjarjeve kulturore, rrallë herë ekzistojnë pamje filmike të arbëreshëve gjatë shekullit të kaluar.
Një nga materialet e rralla është edhe video e Festivali të parë të këngës arbëreshe, të mbajtur në vitin 1980 në San Demetrio Corone. Në video e mëposhtme janw pwrzgjehdur disa nga interpretimet në Festivalin e parë, si dhe pjesë nga Festivali i II në gusht të vitit 1981.
Disa nga këngët pjesëmarrëse: “E bukura e katundit” kënduar nga Francesco Pappaterra. “Vinja tek Nana”, kënduar nga Rosanna Bloise.
“Jemi Arbëreshë”, kënduar nga Demetrio Damico. Kënga “Sheshi”, nga Gennaro Moise Chiodi. “Nani lirem”, kënduar nga Mimmo Damicc. “Te rahji i Kroit”, kënduar nga Grupi Folk i San Çosmo Albanese, një grup i përbërë nga 5 vajza arbëreshe. Kënga “Dimbri” nga këngëtarja Antonina Genusa. “Një kartë ka Xhermania” (Një letër nga Gjermania) është kënga fituese e festivalit të parë të këngës arbëreshe, kënduar nga Michele Baffa.
Festivali i dytë i këngës arbëreshe u organizua nga Komuna e San Demetrio Çorone dhe Radio Libera Skanderbeg më 13 gusht 1981 në San Demetrio Corone.
Disa nga këngët pjesëmarrëse ishin: “Zëmra ime” nga Giuditta De Santis. “Retrati jot” (Foto jote) nga Emilio Spezzano. “Mos më lër” nga Françesço Pappaterra. “Njetër Vashës”, kënduar nga Michelle Baffa. “Hekur i zi” nga Cosmo Algeri. “Sot u zgjova”, një këngë nga Alfio Moccia, e çila i dedikohej të gjithë atyre që nuk kanë harruar rrënjët dhe pranojnë me kënaqësi që janë arbëreshë.
Mjekët, infermierët dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor në Itali janë nominuar për çmimin “Nobel” për paqe 2021 në vlerësim të përpjekjeve të tyre në luftën me pandeminë Covid-19.
Ata janë nominuar si të parët në botën perëndimore, të cilëve iu desh të përballeshin me një urgjencë shëndetësore shumë serioze.
Kandidatura, e miratuar nga Komiteti Norvegjez i Nobelit në Oslo, u paraqit nga dega italiane e fondacionit “Gorbachev”, për të njohur faktin se “punonjësit shëndetësorë italianë ishin të parët në botën perëndimore që u përballën me një urgjencë shëndetësore shumë serioze, në të cilën ata u drejtuan për shërimin e mundshëm, duke luftuar për të shpëtuar jetë dhe shpesh duke humbur jetën e tyre.”
Siç kërkohet nga protokolli, propozimi u nënshkrua zyrtarisht nga një fitues i çmimit “Nobel” për paqe. Lisa Clarku, amerikane që jeton në Toskanë dhe ka dhënë ndihmë vullnetare gjatë krizës së Covidit-19, firmosi propozimin. Clarku është bashkëpresidente e Byrosë Ndërkombëtare të Paqes, organizatë së cilës në vitin 1910 iu dha “Nobeli” për faktin që shërbeu “si një lidhje midis shoqërive të paqes në vende të ndryshme të botës”.
“Asgjë si kjo nuk është parë për dekada. Punëtorët e mjekësisë nuk menduan më për veten e tyre, por për atë që mund të bënin për të tjerët duke përdorur ekspertizën e tyre”, u shpeh Clarku, transmeton KultPlus.
Çmimi “Nobel” për paqe do të jepet, më 10 dhjetor 2021. / KultPlus.com
Vëllezërit nga Shkodra, Elis dhe Anxhelo Shkoza, jetojnë prej vitesh në Romë, aty ku karrierën dhe veprimtarinë e tyre ia kanë dedikuar muzikës, prej vitesh merren me muzikë ndërkohë që së fundi kanë një shtëpi diskografike të tyren.
Ata drejtojnë një label muzikor (Techpro SRL) dhe qëllimi i tyre është tregu ndërkombëtar italian, por pa harruar edhe atë shqipfolës
Së fundi për ta është folur shumë në media, pasi kanë arritur të bashkëpunojnë me vajzën e artistit Albano Carrisi, Jasminën. Dy djemtë zbulojnë më shumë për këtë projekt në “Shiqpëria live”. “Na u duk bashkëpunim shumë i vlefshëm, Jasmine është një talent në ngjitje. Ne kemi qenë në shtëpinë e tyre, na pritën shumë mirë. Kënga është e gjitha e prodhuar nga ne. Jemi në realizimet e fundit, do të jetë këngë verore, e stilit regatton”.
Madje zbulojnë, se me prodhimet e tyre do të konkurojnë në festivalin e Sanremos, vitin e ardhshëm, pa dhënë më shumë detaje se me cilin këngëtarë do të bashkëpunojnë. Po ashtu, shtojnë se janë në kontakt me “SonyPictures” për disa projekte, që mund të ndikojë që të njihen më shumë ndërkombëtarisht.
Megjithatë, përveç emrave të njohur të artistëve të huaj Elisi dhe Anxhelo nuk kanë lënë pas muzikën shqiptare dhe numërojnë disa bashkëpunime me këngëtarë të muzikës popullore shqiptare.
“Që në fillim kemi pasur bashkëpunime me artistë shqiptarë që jetojnë në vende të ndryshme të botës.” / Diaspora Shqiptare / KultPlus.com
130 artistë italianë kanë organizuar një grevë të heshtur në vend të performancës së planifikuar që do të shkonte direkt, për të rritur vetëdijen në vend për vështirësitë e industrisë së muzikës gjatë pandemisë.
Shikuesit u kyçën për ta parë performancën direkt nga grupe të ndryshme, përfshirë edhe Lacuna Coil. Megjithatë, pas pamjeve të grupeve muzikore që bënin gati instrumentet e tyre dhe bënin makijazhin, ata qëndruan komplet të heshtur në skenë.
“Po prisnit të shihnit një shfaqje direkt ndërkohë që ne qëndruam në heshtje. Nuk është shaka. Kjo është situata në klubet e natës në Itali. Vendet ku me shumë prej jush u takuam”, ka thënë në një deklaratë Lacuna Coil, shkruan NME.
Protesta, e organizuar nën emrin “L’Ultimo Concerto” ishte shfaqur të shtunën, një vit që nga mbyllja e vendeve argëtuese për shkak të pandemisë me COVID-19./ KultPlus.com
Shpërthimet spektakolare të vullkanit në malin Etna e arritën kulmin të hënën në itali, duke krijuar pamje mahnitëse të lavës që rrodhi përgjatë 1.500 metrave.
Vullkani më aktiv i Evropës ka qenë edhe më aktiv javëve të fundit. Hiri që doli nga ky vullkan ka arritur deri në Catania, shkruan The Guardian, transmeton Gazeta Express.
“Etna po bën spektakël këto ditë”, tha Marco Neri, ekspert i vullkanologjisë dhe anëtar i Institutit Kombëtar për Gjeofizikë dhe Vullkanologji.
“Ky është qartazi shpërthimi më i fuqishëm në kraterin jugor që është zbuluar më 1971. Nuk kemi parë shpërthime kaq të mëdha për vite të tëra, por momentalisht nuk ka rrezik për popullsinë, përpos tymit që mund të shkaktojë vështirësi në frymëmarrje dhe hirit që mund t’i mbulojë rrugët dhe ndërtesat”, shtoi ai.
Shpërthimet e shpeshta të Etnas nganjëherë e kanë ndryshuar peizazhin e Sicilisë juglindore. Shpërthimi që ka zgjatur më së shumti në këtë vullkan ka ndodhur në korrik të vitit 1614, kur aktiviteti shpërthyes i vullkanit kishte zgjatur dhjetë vjet.
Shpërthimi më i njohur dhe më shkatërrues kishte ndodhur më 1669, kur lava dhe tërmetet kishin shkatërruar disa qyteza dhe kishin arritur deri në det. / KultPlus.com
Italia ka stampuar një monedhë 2-euroshe të enjten për të nderuar punëtorët shëndetësorë gjatë pandemisë Covid-19.
Italia është vendi i parë i Perëndimit që është goditur nga koronavirusi dhe punëtorët shëndetësorë e kanë mbajtur barrën e sëmundjes, duke punuar pa u lodhur qëkur virusi nisi përhapjen e madhe në shkurtin e kaluar.
Për ta shprehur mirënjohjen, në dizajnin e monedhës shihen dy punëtorë shëndetësorë me maska: një grua dhe një burrë, ku mbi ta është e gravuar fjala italiane “grazie”, që do të thotë faleminderit.
“Këtë vit u goditëm nga kjo tragjedi e Covid-19, kështu që Ministria e Ekonomisë mendoi që ta krijojë një monedhë përkujtimore, për t’i falënderuar të gjithë punëtorët shëndetësorë, të cilët kanë punuar dhe po punojnë fort për shëndetin tonë dhe për ne”, ka thënë dizajnerja e monedhës Claudia Momoni në Romë.
Tre milionë monedha të tilla do t’i shpërndahen publikut në maj apo qershor. Disa mijëra kopje të monedhës origjinale do të jenë në dispozicion për t’u blerë për koleksionim.
Italia ka regjistruar 83,681 vdekje nga COVID-19, shifra e dytë më e lartë në Evropë dhe e gjashta në botë. Vendi ka raportuar gjithashtu 2.41 milionë raste deri më tani. /Koha/ KultPlus.com
Një sërë monumentesh e veprash arti janë ngritur për Heroin Kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti në të gjithë botën.
Një e tillë mjaft e veçantë gjendet në kalanë e Castelleone në Derut të Periugias në Itali.
Ajo është një kala mesjetare, dhe skulptura është vendosur në madhësinë natyrale të Gjergj Kastriot Skënderbeut. Ajo është pozicionuar në majë të së ashtuquajtrësh Kulla Longobrda të kështjellës, që daton që nga shekulli XII.
Sipas studimeve të fundit historike të kryera në arkivat e Vatikanit dhe Bibliotekën Archiginnasio të Bolonjës, Castriota, pikërisht nga maja e kësaj kulle antike do të shtynte peruxhianët në një betejë ndaj turqve me të cilët Pio II e kishte nxitur rreth viteve 1465/66 të ngjitej përmes luginës së Tevere deri në Perugia e vjetër. Një histori mbresëlënëse! / Diaspora shqiptare / KultPlus.com
Në Kalabrinë e brigjeve të Tirrenit qyteza më e njohur dhe më e rëndësishme e “gjegëve” të zonës është Falconara Albanese.
Në autostradën Salerno-Rexho Kalabria, menjëherë sapo kalon Paola-n (qytezë kalabreze), tabelat rrugore të japin drejtimin për në Falconara e në udhëkryqin e parë drejt saj gjen të shkruar në shqip Fallkunarë.
Mali përballë është guida drejt “gjegëve” të Tirrenit. Kthesat janë aq të shumta, rruga e ngushtë e shtruar mirë, tek-tuk ndonjë makinë, e sy brenda tyre që të shikojnë kuriozisht deri sa humbet pas anës së malit. Herë majtas, herë djathtas, gjithnjë e në ngjitje duke shpresuar që përballë të shfaqet Fallkonara.
Asnjë shtëpi nuk ndesh buzë rrugës, veç nga një anë pyje e nga ana tjetër një masë e pafundme deti e qielli, lidhur në një ngjyrë unike që të lë pa frymë nga bukuria.
Gjendesh gjithnjë e më lart duke iu larguar detit e duke përshkruar malin rreth e qark. Kur mbërrin pothuajse në majë të tij, 700 metra mbi nivelin e detit e krejtësisht në anën e kundërt të asaj pjese që më parë shihte në horizont Tirrenin, shfaqet Fallkunara.
Banorët e parë të Falkunarës ishin shtatë familje shqiptare të ardhur nga Kruja e Shkodra. Quheshin: Musacchio, (pa dyshin Muzaka në shqip), Candreva, Manes, Staffa, Fionda, Scuragreco e Ioschi. Familjet Musacchio, Scuragreco e Ioschi janë zhdukur e veç nga kjo e fundit ka mbetur toponimi i një përroi në rrethinat e Fallkonarës i quajtur “Përroi Josh”.
Legjenda popullore që arbëreshët kanë ruajtur e që i tregojnë çdokujt që i pyet se s’dinë mbi historinë e vendndodhjes së banorëve të parë në këtë tokë, thotë se brigjet e deti Jon qenë destinacioni i këtyre shtatë familjeve të larguara nga Shqipëria për t’i shpëtuar pushtuesve turk. Bregdeti jonik për afërsinë territoriale e lidhjet miqësore midis dy popujve duhej të ishte vendqëndrimi i kërkuar nga ata. Të gjendur në det, stuhia e fortë e një nate i shtyn në ngushticën e Messinës duke i detyruar të ndërrojnë drejtim. Vazhduan udhëtimin duke mos iu larguar bregdetit në kërkim të një toke të sigurt për ti mirëpritur. Ndaluan në afërsitë e Fiumefreddo Bruzzio-s, pronë e princit Girolamo Sanseverino, i cili i priti mjaft mirë duke i caktuar një territor banimi të quajtur “Campo”.
Në këtë pikë legjenda merr disa versione: ai më popullori thotë se një ditë prej ditësh shtatë familjet shikojnë së largmi në det anije turke që i afroheshin brigjeve. Braktisin gjithçka duke iu ngjitur malit gjithnjë e më larg detit. Versioni tjetër thotë se shtatë familjet u përzunë nga banorët e Fiumefreddo-s, të frikësuar nga sulmet e piratëve turk, e nga diferencat gjuhësore, fetare e zakonore. Një tjetër akoma tregon se qenë vetë arbëreshët e ardhur që u larguan nga mikpritja e princit Sanseverino, në kërkim të tokave më pjellore për t’u kultivuar.
“Gjeg” e ujqër takon lehtësisht në atë pjesë të Kalabrisë ku horizonti të ofron çdo ditë panoramën e detit me qiellin në një ngjyrë të vetme, që veçse shikimi i vendaliut arrin t’i japë kufirin ujit e ajrit.
“Gjeg” e ujqër janë banorët shekullorë të maleve në këtë pjesë të Kalabrisë që shtrihet mbi brigjet e detit Tirren. Pyjet e shkurret mesdhetare mbulojnë çdo pëllëmbë toke duke krijuar vendbanimin normal për një kafshë të egër e të shpejtë si ujku, por dhe territorin jetësor dikur perfekt për “gjegët” e zonës. Ky reliev malor, shumë kohë më parë krijoi për ta banesën e domosdoshme e të sigurt nga sulmet e turqve, në një terren që aq shumë i kujtonte vendlindjen.
“Gjegët” janë arbëreshët e Kalabrisë Tirrenike, prej shekujsh popullojnë territore në këtë zonë, duke shënuar fatkeqësisht humbjen e rëndësisë së tyre si minorancë etnike. Disa prej qytezave janë asimiluar me popullsinë autoktone, disa të tjera kanë pasur fatin e shumë fshatrave kalabrezë me një popullsi gjithnjë në pakësim, për shkak të emigrimit të kushtëzuara nga një ekonomi e orientuar veç në blegtori. Po të gjendesh në anën tjetër të Kalabrisë, në atë që laget nga brigjet e detit Jon, realiteti është krejt ndryshe, qytezat arbëreshë janë të shumta, të lidhura mes tyre e më një rol të respektueshëm në jetën sociale-ekonomike të territorit.
Fallkunara ka shumë rrugica të ngushta, që lidhin mes tyre shtëpi e ndërtesa publike. Duke i përshkruar ato habitesh kur ndeshesh me makina që xhirojnë lirshëm në këto hapësira e që më shumë qetësi presin sa ti të spostohesh në ndonjë kthinë porte për t’i lejuar kalimin. Nga rrugët e qytezës, më kryesoret janë: rruga “Jeronim De Rada”, rruga “Felice Staffa”, shkrimtar e poet falkonar, rruga “Nënë Tereza” e sheshi “Skanderbeg”.
I ndodhur në sheshin “Skanderbeg” me kokën e ngritur lart mund të admirosh në distancë një nga pamjet më të bukura të Fallkunarës. Quhet “Castellucio”, vendi piktoresk që çdo banor në shesh të fton ta vizitosh. Është një masë gjigande shkëmbi i lartë 50 metra, pak i përkulur para, që i ngjan një kulle shkëmbi të mbirë nga toka. Nuk është një ndërtim i epokës mesjetare, siç mund të mendosh në vështrim të parë, nuk ka as urë e as kullë brenda tij, është një krijim i natyrës veshur nga të gjitha anët me gjelbërimin e bimëve të zonës. Për t’u ngjitur deri aty mjaftojnë 127 shkallë guri e në pikën e tij më të lartë është vendosur një kryq i madh çimentoje. Pak shkallë poshtë kryqit ndodhet një kishë e vogël “Madona dell’ Assunta” e ndërtuar më 1544, e pranë saj një hark me formën e një kulle ofron përballë dy kambana, që në një anë të tyre shënojnë datën 1757.
Zona ku ngrihet “Castellucio”, quhet nga banorët “Kurtina” emër që i ka nominativ të tillë gjithë lagjes përreth. Çdo vit në ditën e Pashkëve, mblidheshin aty gjithkush që ka marrë pjesë në ceremoninë e quajtur “Motrat” duke konsumuar drekën me bazë vezë të gatuara në furrë, salsiçe e pije vendase. “Motrëmat” është një ceremoni e rizbuluar pak kohë më parë në Fallkonarë, e rinovuar në thjeshtësinë e saj e në respekt të kuptimit të saj autentik. Ashtu siç ndodhte në kohët antike një grup vajzash e djemsh, pasi kanë marrë pjesë në meshën e Pashkës, kanë rrethuar altarin më të lartë të kishës ku është vendosur një kryq.
Mbi të vendosin dorën e tyre të djathtë duke krijuar një grumbullim duarsh. Ceremonia kërkon që lartësia e duarve të arrij atë të kryqit e veç atëherë një djalosh e puthte atë e më pas të gjitha vajzat, që quheshin mes tyre motrëmat, e djaloshi i ri thërritej vëlla. Ky rit që veç një betim ku çdo i ri i premtonte tjetrit e bashkërisht impenjoheshin dikur për ta mbrojtur Shqipërinë përherë nga pushtimi turk. Sot është një thirrje e arbëreshëve ndaj atdheut të tyre, për të vazhduar e për te jetuar në traditat, zakonet, gjuhën e historinë e tyre.
Fallkonara është përbërë si çdo qendër urbane nga lagje, secila e quajtur me emra që kujton shtatë familjet e para që e themeluan si qytezë, por dhe njerëz të rëndësishëm të jetës sociale, fetare e politike të saj, si dhe kushtëzuar nga prezenca e një çezme apo të një kishe.
Por gjitonia është një prezencë e fortë e ende e pranishme jetën e arbëreshëve, një përbërje më intime e më thjeshtë e jetesës urbane të qytezës. Çdo gjitoni ka sheshin e saj ne formë rrethi, me shtëpitë përreth me shkallë jashtë e plot lulemëllage, karafila e lulebore që i zbukurojnë. Mbajnë emra të ndryshëm si “Dera e Baut”, “Mbrunkunxhilli”, “Kasteli”, “Kurtina”, “Kroi i vjetër” etj. Rregulli kryesor i gjitonisë kërkonte e impononte që në raste vdekjesh, fatkeqësisht natyrore, apo nevojëshmëri të rëndësishme të liheshin mënjanë mëritë e grindjet e të jepnin secili kontributin e tyre duke shprehur një solidaritet të sinqertë.
Në sheshin e gjitonisë kujton Mikele ka dëgjuar për herë të parë historinë e princit Skanderbeg, përralla e legjenda të treguara me zërin e pleqve.
Udhëza e bukur, Mbikatundi, Kaprikatundi, Kroj i Bardhë, Shoshi i Djallit, Kaiëndulla, Prroi Markes, Hjimaza, Kori Moll, Fikthi, Shola Belës etj janë disa toponime vendesh rreth e qark Fallkunarës, lidhur secila me një histori antike. /Ora News/ KultPlus.com
Në shtëpinë e të moshuarve në qytetin e Italisë, Montefalcione, është krijuar një “dhomë përqafimi” për banorët e qytetit të cilët nuk kanë mundur të përqafojnë të afërmit e tyre për shkak të pandemisë së koronavirusit të ri (COVID-19).
Propozimi u dha nga Konsorciumi A5 i Shërbimeve Sociale Irpinia në rajonin Avellino, në jug të vendit.
Me këtë zbatim u mundësohet njerëzve që jetojnë në shtëpinë e të moshuarve të përqafojnë, të flasin dhe të shtrëngojnë duart me të afërmit e tyre.
“Dhomat e Përqafimit” janë provuar dhe testuar në shumë qendra në Italinë veriore.
Për të hyrë në këto dhoma me pjesë plastike, vizitorët veshin rroba mbrojtëse./atsh/ KultPlus.com
Romani “Verginità Rapite” (Virgjëri të rrëmbyera) i shkrimtares shqiptare Ismete Selmanaj Leba është vlerësuar me çmimin e tretë në ndarjen e çmimeve ndërkombëtare të “Inventa un Film”, festivali më i rëndësishëm mbi filmat me metrazh të shkurtër në Itali.
Lajmin e ka bërë të ditur vetë Ismete Selmanaj Leba, e cila ka publikuar dhe analizën që juria italiane i ka dedikuar veprës së shkrimtares shqiptare.
“Përmes historisë së jetës së trazuar të Mirës, të shoqes së saj Xhina dhe të atyre që, për të mirë ose për të keq, kryqëzojnë jetën e saj, autorja pikturon një afresk koral ndjellës të tranzicionit midis diktaturës së gjatë dhe brutale të Enver Hoxhës, dhe një demokraci e re (megjithëse akoma e brishtë), në një pasazh vendimtar në historinë dhe jetën e popullit shqiptar.
Lindja e një ndërgjegjësimi demokratik, aq e vështirë dhe e dhimbshme sa tkurrjet e një lindjeje problematike, mbivendoset në rilindjen njerëzore dhe civile të subjekteve të vendosur të bëhen më në fund qytetarë, në një komplot narrativ kompleks dhe të menduar mirë, i cili është sfondi i epikës dramatike të një tërë kombi.
Ajo tregon historinë e ndarjeve më mizore dhe të dhimbshme, atë midis një prindi dhe një fëmije, dhe të ndjekjes pa frymë të një bashkimi të trazuar, përmes faqeve plot informacione, referenca historike dhe vlerësime politike (shprehur nga protagonistët e historisë) dhe të ndara nga narrator. Të gjitha të futura dhe të shpërndara në ecurinë e komplotit në një mënyrë të ekuilibruar dhe në një mënyrë të tillë që të mos rëndojnë më së paku strukturën narrative, e cila, përkundrazi, përfiton prej saj, duke ndihmuar në rritjen e ndërgjegjësimit dhe pjesëmarrjes tek lexuesi.
Në fund ka kryesisht dy mësime që mund të kapen në tekst. E para është që dhuna nuk kalon pa lënë shenja mizore në mishin e gjallë të atyre që e vuajnë dhe kallo të ndyra në ata që e praktikojnë atë. E dyta është se ne kurrë nuk duhet ta humbasim besimin në fuqinë shpëtuese dhe rigjeneruese të dashurisë.
Shkrimi është i thjeshtë, i lirë dhe i pavarur nga ai prodhim letrar funksionalisht i efektshëm”, kështu e analizon Patrizio Pacioni romanin e shkrimtares shqiptare./ KultPlus.com
Festivali i 32-të i Filmit në Trieste i cili do të zhvillohet nga 21 deri më 30 janar 2021, drejtuar nga Fabrizio Grosoli dhe Nicoletta Romeo, ka nisur të zbulojë disa nga titujt e filmave që do të jenë pjesë e festivalit, shkruan KultPlus.
Midis filmave artistikë në garë, dy kanë për regjisorë shqiptarë.
“Galaktika e Andromedës” i regjisores More Raca dhe “Exil” nga regjisori Visar Morina janë bërë pjesë e konkurrencës zyrtare të Festivalit të Filmit të Triestës në Itali.
Quhet Fascia, provinca e Genova-s dhe, nga vetë emri, nuk është një vend ekzotik që ju fton të udhëtoni.
Gjatë pandemisë 73 banorët e fshatit ishin vetëm, pa hyrje dhe dalje duke qenë të mbrojtur edhe nga pandemia.
Komuna më e vjetër në Itali, siç është vërtetuar nga ISTAT, së shpejti do të bëhet vendlindja e një fëmije, diçka që nuk ndodhte prej 23 vjetësh, raporton Ora News.
Fascia, me 73 banorë, është komuna më e vjetër në Itali me një moshë mesatare që tejkalon 66 vjeç.
Një vend i “kursyer” nga covid Kryetari i bashkisë së qytetit të vogël Val Trebbia, në provincën e Genova, është një ‘i ri’ 49-vjeçar i cili është një sipërmarrës, Marco Gallizia.
Ai nuk shqetësohet për moshën e dokumentuar të fshatit të tij, përkundrazi shprehet: “Ne jemi fshati më i vjetër, por këtu jetoni vërtet mirë falë ajrit të pastër, mungesës së ndotjes dhe produkteve të tokës sonë nga e cila lind ushqimi i shëndetshëm“.
Fascia, në verë shkon nga 73 në 1800 banorë falë shtëpive të dyta dhe pushuesve, ku shumica e qytetarëve janë midis moshës 80 dhe 90 vjeç, por në këtë vit të veçantë ajo ka regjistruar një fakt që sjell shpresë.
Kryetari e paraqet atë kështu. “Një çift në të tridhjetat u zhvendos për arsye pune, dhe ishte vërtet një shenjë e mirë”, citojnë mediat italiane.
Zyra e regjistrimit të Fascia do të regjistrojë një lindje, e para pas 23 vjetësh./ KultPlus.com
Pianisti shqiptar Adelajd Zhuri është shpallur fitues i çmimit parë në edicionin e parë të konkursit të pianos “Ugo Amendola” Itali.
22-vjeçari shqiptar është zgjedhur nga Juria e konkursit një seancë regjistrimi dhe albumi / CD diskografike në 2021 me prestigjozen Muzika IMD & WEB di Roma.
“Një organizim shumë i mirë nga pjesa e stafit të konkursit, duke qenë në gjendje të nxjerrë më të mirën tim në këtë kohë të vështirë për të gjithë ne muzikantët. Gjithmonë mirënjohës profesoreshës sime Teresa Trevisan dhe të afërmve të mi!” shkruan në facebook pianisti Zhuri.
Shqiptari Zhuri edhe në muajin dhjetor fitoi çmimin e parë në një konkurs të rëndësishëm në Treviso.
Adelajd Zhuri ka studiuar në Konservatorin e muzikës “G.Tartini” në Trieste./ KultPlus.com
