Muaj: Qershor 2018

Gili Hoxhaj

Përkundër ekspozitave që thirren në të kaluarën, ekspozita Kosovo Next 10 sheh nga e ardhmja dhe sheh botën nga syri i atyre që do ta përbëjnë të ardhmen e shoqërisë.

Shoqata e Shkëmbimeve Kulturore të Tajvanit dhe Kosovës sonte prezantoi ekspozitën e cila vjen dhee vizualizon botën vizionare të më shumë se 50-të të rinjve se si e shohin ata të ardhmen e Kosovës në dhjetë vitet e ardhshme.

Për ta finalizuar tërë këtë ekspozitë, rreth pesëdhjetë të rinj kanë kaluar nëpër 5 punëtori ku i kanë ndarë pikëpamjet e tyre me 4 dizajnerë tajvanez. Në këtë ekspozitë që u hap sonte në Lapidariumin e Muzeut të Kosovës shtrihen veprat e artit interaktiv dhe ajo vjen si një udhëzues për vizitorët që të eksplorojnë aspektet e ndryshme të Kosovës dhe si një mundësi që edhe ata të kontribuojnë me idetë e tyre lidhur me të ardhmen në krijimin kolektiv për ta ndarë atë me të tjerët. Dizajnerët tajvanezë kanë sjellë këto dizajne në mënyrë mjaft kreative e interaktive, e momentin që atyre u vihet një tabletë përballë aktivitetet nuk rrijnë më të ngurtësuara.

Ngjyra e verdhë, kaltër dhe e bardhë dominonin në tërë ekspozitën. Si e tillë ekspozita pasqyronte tri fusha që shtrihen në gjendjen aktuale, në vizionin për të ardhmen dhe në ndërmarrjen e veprimeve. Në njërën anë të murit gjendja aktuale e Kosovës përfaqësohet me arritjet e Kosovës gjatë 10 viteve të fundit. Muri i Kosovës vjen plot ngjyra e gjallëri të ngjarjeve që e kanë karakterizuar një dekadë.

Në mesin e tyre bëjnë pjesë toleranca ndërfetare, pasuritë nëntokësore, dashuria e kosovarëve për Amerikën, Parada e parë e LGBTI-së, DokuFesti, përqindja e lartë e përdoruesve të internetit, makiato më e mirë në botë, presidentja e parë femër në Ballkan e përqindja e lartë e njerëzve nën moshën 35 vjeçare, futollistët e talentuar, e shoqëria civile shumë aktive. Të gjitha këto fakte si përgjigje ndaj pyetjes “Sa e njihni Kosovën”. Përmes dizajnit të Zombie Soup erdhi “Udhëtimet VR”, ku përmes “VR Travel Game”, nëpërmjet lojës VR publiku mund të udhëtonte në qoshe të ndryshme të botës. Për shkak të ruajtjes së pajisjes, ajo është në dispozicion të vizitorëve vetëm fundjavave. Në vazhdimësi publiku has “Makinën e Misioneve” që përfaqëson 36 misione të ndryshme për barazinë shëndetësosre, ushqimore dhe vetë eksplorimin.

Përmes fotografive të shpërndara në Instagram me hashtag # kosovonext10, fotografitë do të shërbejnë për vizitorët e tjerë si inkurajim për të ndërmarrë veprimeve. Në këtë ekspozitë nuk mungon as testi në internet për të nxjerrë rezultatet se “Çfarë lloj kosovari jeni”.

Në ekspozitë një pjesë të madhe kanë zënë edhe kutitë e votimit, në të cilat kalohet pasi të keni parë dhjetë faktet pse duhet të ndiheni krenar me Kosovën.

Me fije të kaltra dhe të verdha të lëshuara poshtë është portretizuar pema e dëshirave e cila me ngjyrë të kaltër prezanton hartën e Kosovës kurse me të verdhën atë të Tajvanit dhe prezantohet si një simbol i miqësisë mes Kosovës e Tajvanit. Kjo pemë kërkon përgjigjet e vizitorëve për të ardhmen e shoqërisë kosovare në dhjetë vitet e ardhshme, ndërsa kjo pemë do të përkthehet e do të shfaqet në Tajvan.

Kuratorja e ekspozitës, Chiayo Kuo, tha se ndihet e nderuar që përmes kësaj ekspozite të paraqesë bashkë me kolegët e saj vizionin e Kosovës për të ardhmen. Ajo kujtoi kohën kur ishte shpallur Pavarësia e Kosovës, ndërsa kishte qenë në shkollë të mesme dhe ky lajm kishte qenë shumë relevant atje, më pas ajo kishte kërkuar e lexuar shumë për Kosovën dhe pas 9 vitesh, ajo tha se nuk donte të mbetej vetëm vizitore në këtë vend kështu që bëri këtë ekspozitë për t’i lidhur më shumë vizionet e njerëzve të rinj, pasi ata janë e ardhmja e Kosovës.

“Ne besojmë se në dhjetëvjetorin e Kosovës, kjo ekspozitë ka një kuptim të veçantë. Kjo ekspozitë përmban punën e disa trajnimeve që kemi pasur me Termokiss dhe bazohet edhe në disa intervista që kemi marrë në rrugë. Ekspozita është online dhe offline. Ne kemi krijuar edhe një website për këtë ekspozitë kosovonext10.com, çfarëdo që ndodhë në ekspozitë, do të shfaqet edhe në website. Në këtë mënyrë çdokush mund të marr pjesë në këtë ekspozitë, pavarësisht vendndodhjes, pa marrë parasysh se sa larg jeni nga Kosova, ju mund të merrni pjesë dhe të festoni dhjetëvjetorin e Kosovës përmes kësaj ekspozite”, u shpreh Kuo.

Skënder Boshtrakaj tha se ndihet i lumtur që Muzeu e ka arritur atë nivel që të jetë i mbushur me vizitorë dhe me aktivitete të të rinjve që i prodhojnë për të rinjtë dhe vendin.

“Kur kam filluar punën në Muze i kam vendosur vetes dhe kolegëve prioritetet në tri shtylla të veprimit, për t’i vendosur në rend të parë të rinjtë dhe fëmijët, pastaj akademia dhe universitetet, studiuesit e rinj dhe grupi i tretë vizitori që është jo më pak i rëndësishëm. Jam i lumtur që Muzeu i Kosovës e ka arritur këtë nivel. Unë do doja t’i falendërohem të gjithë të rinjve që kanë marrë pjesë në këtë projekt dhe atyre që e kanë mbështetur projektin”, u shpre Boshtrakaj në fjalën e tij.
“Duke u bazuar në dhjetëvjetorin e shtetit të pavarur dhe duke aluduar në atë se si do ta shohim Kosovën në të ardhmen, do të isha shumë e nderuar që çdo ide e juaja se si e shihni Kosovën të jetë edhe me frytdhenëse për neve”, u shpreh Burbuqe Bakija nga MKRS e cila falënderoi ata që kanë marrë pjesë në këtë projekt.

Në emër të Zombie Soup, fjalën e mori Agnesa Belegu e cila u shpreh se ndihen shumë të lumtur për kontributin e tyre në këtë ekspozitë përmes projektit Travel Vr që mundëson një kapërcim përtej izolimit në të cilin ndodhen njerëzit e Kosovës.

“Do të ju ftoja të gjithëve t’i provoni këto eksperienca, ky nuk është një organizim shumë i zakonshëm në Kosovë. Realisht ky organizim na ka sjellë një perspektivë të re për t’i parë arritjet tona të cilat ne shpesh i harrojmë për shkak të problemeve tona. Shijojeni këtë ekspozitë për të parë më larg se këtu”, u shpreh Belegu.

Kjo ekspozitë e cila do të qëndrojë e hapur për një muaj në Muzeun e Kosovës erdhi si bashkëpunim i Shoqatës së Shkëmbimeve Kulturore të Tajvanit dhe Kosovës, Muzeut të Kosovës, Termokissit dhe Zombi Soup./ KultPlus.com

Alberina Haxhijaj

Tashmë ka përfunduar raundi i parë i granteve të dhëna në kuadër të projektit “Kultura për ndryshim“ që financohet nga BE-ja dhe menaxhohet nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë, ndërsa zbatohet nga Qendra Multimedia dhe Goethe-Institut.

Drejtori i Muzeut të Kosovës, Skender Boshtrakaj, me të marrë fjalën sot në një ngjarje të organizuar nga programi në fjalë, zgjodhi një paralele me thënien e Robert Schumanit se nëse Bashkimi Evropian do të krijohej nga fillimi, pikënisje do ta kishte kulturën.

E rëndësinë e kulturës e theksoi edhe Genoveva Ruiz-Calavera, drejtoresha e Western Balkans në DG NEAR (Directorate-General for Neighbourhood and Enlargement Negotiations).

Ajo u shpreh se Kosova duhet të jetë e lumtur për potencialin të cilin e kanë të rinjtë këtu, për të sjellë ndryshime, ndryshime të cilat vijnë si rrjedhojë e angazhimit në kulturë.

“Unë kur kam ardhur për herë të parë në Kosovë pata filluar punën pikërisht në muze. Tani jam e lumtur që po rikthehem përsëri. Më kujtohet kur erdhëm dhe u vendosëm këtu në hapësirat e muzeut i cili nuk kishte aspak i tillë, tani më vjen shumë mirë që ky Muze (i Kosovës) është më të vërtetë muze i denjë dhe jam e lumtur që e shoh të mbushur me eksponate”, u shpreh ajo.

Ruiz Calavera theksoi rëndësinë që kanë programet e shkëmbimit në mes të të rinjve nga Kosova dhe atyre nga vendet tjera të Evropës.
“Rinia e Kosovës duhet që të vazhdojë të mendojë jashtë kutisë dhe asaj që i servohet dhe sidomos të rinjtë duhet që të jenë më shumë me mendje kritike pasi vetëm kështu do të bëjnë më shumë presion ndaj politikanëve për ndryshime”, u shpreh Genoveva Ruiz-Calavera e cila po ashtu pranoi një kopje të “Hyjneshës në Fron” si dhuratë nga drejtori i Muzeut të Kosovës.

“Ajo çka po bën sot Bashkimi Evropian është hapja e mundësive dhe ofrimi i tyre prandaj ne duhet të jemi ata që do t’i shfrytëzojmë këto mundësi në mënyrë që të rinjtë tanë të kenë mundësi dhe perspektivë evropiane. Të rinjtë tanë janë evropian, të rinjtë tanë dinë të bëjnë vepër evropiane, krijimtari evropiane dhe nga programet si ‘Evropa Kreative’ jam i sigurt që shumë të rinj do të përfitojnë”, tha Shyqyri Bytyqi – Ministër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë.

Jeton Neziraj nga Qendra Multimedia e cila së bashku me Institutin Goethe po implementojnë programin “Kultura për Ndryshim”, tha se ky programi deri tani ka përfunduar kohortin e parë të granteve ku përfitues direkt janë 42 artistë individualë dhe organizata të ndryshme kulturore.

“Shumica e granteve janë orientuar jashtë kryeqytetit, te organizatat dhe grupet artistike më të vogla por të cilat kanë potencial zhvillimi dhe qëndrueshmërie. Nga 200 aplikacione sa kemi pranuar mbi 30% e tyre kanë ardhur nga artistë dhe organizata kulturore nga komunitetet pakicë në Kosovë, që do ta konsideroja një lajm të mirë dhe një fakt optimist”, tha Neziraj.

Projekti “Kultura për Ndryshim” synon të rritë kapacitetet dhe të forcojë operatorët kulturorë në Kosovë përmes grant-dhënies dhe ngritjes së kapaciteteve të organizatave kulturore në Kosovë, duke mbështetur zhvillimin e kulturës në zonat jashtë kryeqytetit të Kosovës, dhe veçanërisht në mesin e operatorëve kulturorë që vijnë nga komunitetet e margjinalizuara. Projekti po ashtu do të mbështesë operatorët kulturorë nëpërmjet rrjetëzimit dhe promovimit që synojnë lidhjen e iniciativave kosovare me bashkëpunuesit potencial brenda dhe jashtë Kosovës.

Në dokumentin më poshtë mund të gjeni listën e plotë të fituesve të Thirrjes së parë për grante të projektit Kultura për Ndryshim për vitin 2018. / KultPus.com

Në këto fotografi të realizuara gjatë viteve 1977, 1995 dhe 1998 shihen shoqëria e njohur si elita intelektuale e Pejës së atyre viteve.

Profesorët Ymer Muhaxheri, Feti Ibishaga, Qemajl Beqiri, Mahir Morina, Gëzim Basha, Muharem Pasha, Viktor Gashi, Aziz Zeka, Burhan Gjikolli dhe Jusuf Haxhiu janë në mesin e personazheve që i shohim në këto fotografi.

Ymer Muhaxheri, i lindur në vitin 1929, ishte kryetar i LDK në Pejë. Mahir Morina është një ndër mjekët e parë në Kosovë, ndërsa në fotografi shihet edhe historian e profesori Gëzim Basha dhe profesori i gjuhës frënge në Gjimnazin e Pejës – Feti Ibishaga.

Intelektualët pejanë grumbulloheshin në Berberhanen e njohur të qytetit. Ajka ishte identifikuar si kundërshtare e politikës ditore e zhvillimeve politike në Pejë. Shumë prej këtyre intelektualëve dhanë kontribuut të çmuar dhe u dalluan për punën e tyre.

Burimi: Kosovar Basha

Zvicra sonte do të zhvilloj ndeshjen e fundit të grupit kundër Kosta Rikës dhe fitorja është e domosdoshme.

Në këtë ndeshje, zviceranet do të paraqiten pas dënimit që FIFA shqiptoi për futbollistët Kosovar, Granit Xhaka dhe Xherdan Shaqiri për festën që bënë në ndeshjen kundër Serbisë.

Megjithatë, tifozët e Kombëtares Zvicerane kanë dalë në mbështetje të futbollistëve shqiptar, shkruan indeksonline.

Ata kanë paralajmëruar se për çdo gol që do ta shënojnë futbollistët e Zvicrës, të gjithë tifozët do të bëjnë shqiponjën me duar.

Kujtojmë se Shaqiri, Xhaka dhe Lichtsteiner u dënuan së bashku me 25000 franga pas festimit me shqiponjë në fitoren 2-1 kundër Serbisë.

Portali “Politiko” i Brukseli ka bërë një shkrim rreth zhurmës që Serbia bëri pas manifestimit të futbollistëve shqiptarë të përfaqësueses zvicerane të fitores ndaj Serbisë me formimin e shqiponjës me gishta, duke e konsideruar budallallëk atë që bënë serbët, transmeton Koha.net.

Teksti nis: “Merrini me mend 11 serbë që futen në fushën e futbollit për t’u ballafaquar me Zvicrën. Po, serbët që tashmë i njohim, djem shtatgjatë me zemra hipërnacionaliste dhe tifozë të rryer në beteja, nga të cilët disa bartin shenja gjenocidale të Ratko Mlladiqit, kriminelit serb të luftës të dënuar. Ekipi është jashtëzakonisht homogjen, ortodoks… Stojkoviq, Toshiq, Tadiq, Milenkoviq, Saviq, Matiq, Mitroviq… E kuptoni poentën”.

Zvicra, nga ana tjetër, nuk është më ai vendi i orëve dhe i djathit, por toka e futbollistëve imigrantë. Nëse përjashtohen ata pak futbollistë zviceranë, ai ekip ka mjaft futbollistë nga vende të bukura. Tre janë nga ish krahina serbe e Kosovës, që tash është e pavarur, por që Serbia nuk e pranon dhe ku Liria u desht të fitohej me forcë, shkruan portali belg.

Serbia vazhdon ta konsiderojë Kosovën vazale të saj,kurse shqiptarët e atjeshëm i konsideron “terrtarë urrjetës në narracionin shekullor të tragjedisë fisnore”

Ndeshja ndërmjet Serbisë e Zvicrës përshkruhet si luftë për ta mbajtur Kosovën. “Serbët fillimisht “çuan peshë gjithë Zvicrën”, duke pretenduar fitoren. Fillimisht shënuan gol në minutën e pestë, përmes Mitroviqit. Por zviceranët u këndellën dhe fituan – ashtu siç bënë kosovarët në luftën guerile gjatë të cilës nuk kishte engjëj, në të cilën njerëzit e Kosovës patën ndihmën e pakursyer të NATO-s”, transmeton Koha.net.

Në vazhdim … dy kosovarë zviceranë shënuan gola. Shaqiri ka stemën e Kosovës në atlete , ndërsa ky, sikundër edhe Xhaka pas shënimit të golit formoi me gishta simbolin e shqiponjës dykrenore, përkatësisht të Shqipërisë së madhe, që tërboi aq shum ë serbët sa iu ankuan FIFA-s.

Serbia është aleate shumë e afërt e Rusisë në Europë dhe FIFA do të duhej të kishte këtë parasysh me rastin marrjes së vendimit për dënimin e Shaqirit dhe Xhakës. Po ashtu nuk do të guxonte të harronte se tifozët rusë e serbë gjatë ndeshjes kënduan këngë me gjyra politike. Rusia nuk njeh pavarësinë e Kosovës dhe ajo është organizatore e Kampionatit Botëror, pjesërisht edhe në saje të udhëheqjes së korruptuar të FIFA-s me Sepp Blatterit.

“Pra, thelbi i akuzës kundër Shaqirit dhe Xhakës moralisht ishte ofensive meqë vinte nga vendi që kishte bërë luftë për shkak të mosnjohjes së pavarësisë së Kosovës. Mbi 10 mijë shqiptarë të Kosovës (më së paku) janë vrarë gjatë asaj lufte. Që të dy futbollistët zviceranë që dhanë gola janë fëmijë refugjatësh që kishin ikur nga Kosova prej represionit serb, kështu që simbolizimi i shqiponjës shqiptare prej tyre duhet të shqyrtohet nga këndi i manifestimit të emocioneve dhe të këndelljes historike “ shkruante “Politiko” e Belgjikës, dhe shton “thelbi i futbolli në fakt është manifestim i emocioneve kombëtare”, transmeton Koha.net.

“Dy njerëz krenarë e kanë vendin në fushë (të futbollit), por aty nuk ka vend për budallallëqet serbe”, shkruan “Politiko”.

Mania për festimet e Granit Xhakës e Xherdan Shaqirit pas golave ndaj Serbisë po vazhdon edhe më tej.

Mediumi zviceran “20minutes” ka biseduar me profesorë e njohës të rrethanave të Kosovës e Serbisë.

Sipas specialistit për Ballkanin, Loic Tregoures, veprimi i lojtarëve të Zvicrës nuk paraqet asnjë kuptim politik.

“Veprimi i tyre kuptohet nga i gjithë populli shqiptar dhe paraqet shqiponjën e flamurit shqiptar. Nuk ka asnjë kuptim politik. Është një shenjë identiteti siç e kanë edhe vendet tjera. Nëse do ta bënin atë kundër Portugalisë apo Anglisë, për shembull, askush nuk do të prekej”, thotë ligjëruesi i Institutit Katolik të Parisit, transmeton Koha.net.

Mediumi më tej thotë se pas fishkëllimave nga fansat e Serbisë, disa nga të cilët bartnin fanella me imazhin e kriminelit të luftës Ratko Mladiq, lojtarët e Zvicrës kanë dashur t’u përgjigjen atyre provokimeve.

Për Xherdan Shaqirin e Granit Xhakën është e vështirë të jenë neutralë kur dihet se babai i Xhakës ka qenë i burgosur politik nga Serbia.

“Është një veprim i bërë nën ndikimin e emocionit dhe historisë personale. Mund të jetë fatkeqe për shkak të tensioneve mes Kosovës e Serbisë, por për mua nuk është veprim politik. Meqenëse Kampionati Botëror është shumë i përhapur, veprimet e tyre ngjallën reagime. Por është një epifenomen në nivel diplomatik. Kjo nuk do ta ndryshojë situatën”, ka thënë Odile Perrot, drejtoreshë e Shkencave Politike dhe specialiste për Kosovën.

Tutje, mediumi zviceran në gjuhën franceze, përmend edhe përkrahjen që djemtë morën në Kosovë, nga i madh e i vogël – madje edhe duke mbledhur fonde për t’ua paguar gjobat.

Por, Tregoures thotë se ndonëse në Zvicër ka nga ata që janë hezitues ndaj shqiptarëve të Kosovës, në këtë rast i përkrahën.

“Edhe në Zvicër pari përkrahje për këta lojtarë. Është paksa qesharake sepse në Zvicër, është një pjesë e shoqërisë që janë shumë hezitues në raport me shqiptarët e Kosovës dhe emigrantëve në përgjithësi. Por në këtë rast, i përkrahim ata”, thotë ai.

Por, reagimet janë krejtësisht të kundërta në Serbi, ku u nxit një skandal diplomatik. Ndonëse Federata Serbe e Futbollit u gjobit me 46,780 euro nga FIFA për mesazhet diskriminuese nga fansat e tyre gjatë ndeshjes kundër Zvicrës, shqiponja vështirë të kapërdihet nga ta.

“Serbët pretendojnë se kjo shqiponjë i referohet ‘Shqipërisë së Madhe’ (bashkimi i të gjithë shqiptarëve të Ballkanit në një shtet). Por, kjo nuk është e vërtetë pasi këtë projekt nuk e përkrahin qeveritë aktuale”, vazhdon Odile Perrot.

Ekspertët e intervistuar nga “20minutes” kanë deklaruar se tashmë gjithçka ka kaluar.