Pikturat e Van Gogh-ut në Shkodër, Aleksandër Hila riprodhon veprat e artistit

170 vite nga lindja e piktorit të madh botëror, Vincent Van Gogh, veprat e tij mund të gjenden edhe në Shkodër, kjo pasi njëra nga dhomat e shtëpisë së piktorit shkodran, Aleksandër Hila është kthyer gati në një “muze” me pikturat më të arrira të artistit të famshëm holandez.

E veçanta qëndron në faktin se ato janë riprodhuar të gjitha nga dora e Hilës dhe gjithçka nisi 13 vite më parë kur gjatë një udhëtimi në Vatikan, ai ndeshi në një nga punimet origjinale të piktorit të famshëm botëror.

Piktori shkodran Aleksandër Hila, mësues në profesion, ka riprodhuar deri më tani rreth 26 piktura të artistit holandez ndërsa nuk mungojnë as librat mbi jetën dhe veprat e Van Gogh-ut në shtëpinë e tij, prej ku është munduar të kuptojë botën e brendshme të piktorit të famshëm.

Dashuria për punimet artistike të Van Gogh-ut e ka bërë piktorin Hila të çel një ekspozitë disa vite më parë në Shkodër ndërsa aktualisht po merret me realizimin e disa peisazheve të Shkodrës në frymën dhe stilin e Van Gogh-ut.

Profesori dhe njëkohësisht piktori shkodran Aleksandër Hila ka realizuar disa ekspozita pikture dhe fotografike ndërsa po mendon që në një të ardhme të afërt të sjell një material të shkruar mbi Vincent Van Gogh. / rtsh / KultPlus.com

Celine Dion, ikona e padiskutueshme e muzikës dhe frymëzimi i shumë artistëve

Celine Dion është një legjendë e padiskutueshme e muzikës. Vetëm emri i saj është sinonim i talentit, suksesit dhe frymëzimit. E lindur në Charlemagne, Quebec, Kanada, më 30 mars 1968, Celine Dion filloi të këndonte në moshën pesëvjeçare dhe që atëherë është bërë një nga artistet më të suksesshme dhe më të njohura në botë, shkruan KultPlus.

Gjatë viteve, Celine Dion ka shitur mbi 250 milionë disqe në mbarë botën, duke e bërë atë një nga artistet më të shitura të të gjitha kohërave. Karriera e saj muzikore shtrihet mbi tre dekada, gjatë së cilës ajo ka fituar pesë çmime Grammy, dy Academy Awards dhe shtatë Billboard Music Awards, ndër të tjera vlerësime.

Gama dhe stili unik vokal i Celine Dion dallohen menjëherë dhe ajo ka fituar zemrat e miliona fansave në mbarë botën me performancat e saj të fuqishme dhe emocionuese. Muzika e saj është një përzierje e ndikimeve pop, rock dhe klasike, dhe ajo ka bashkëpunuar me disa nga emrat më të mëdhenj në industrinë e muzikës, duke përfshirë Andrea Bocelli, Barbra Streisand dhe Stevie Wonder.

Megjithatë, suksesi i Celine Dion nuk ka ardhur pa sfida. Në vitin 2016, ajo humbi bashkëshortin dhe menaxherin e saj prej kohësh, René Angélil, nga kanceri. Humbja ishte shkatërruese për Celine, por ajo vazhdoi të performonte dhe të frymëzonte fansat e saj, madje duke publikuar albumin e saj të 14-të në studio në anglisht, “Courage”, në 2019.

Pavarësisht sfidave me të cilat është përballur, karriera e Celine Dion nuk tregon shenja të ngadalësimit. Ajo vazhdon të performojë në mbarë botën dhe muzika e saj vazhdon të prekë zemrat e fansave të vegjël dhe të mëdhenj.

Përveç karrierës së saj muzikore, Celine Dion njihet edhe për punën e saj filantropike. Ajo ka dhuruar miliona dollarë për kauza të ndryshme, duke përfshirë kërkimin e kancerit, edukimin dhe lehtësimin e fatkeqësive.

Celine Dion është një ikonë e vërtetë e industrisë së muzikës dhe trashëgimia e saj do të vazhdojë të frymëzojë brezat që do të vijnë. Talenti, qëndrueshmëria dhe bujaria e saj e kanë bërë atë jo vetëm një fuqi muzikore, por edhe një figurë të dashur në zemrat e miliona fansave në mbarë botën. / KultPlus.com

Presidentja Osmani në Vjenë flet për momentumin e ri për integrimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani flet sot për momentumin e ri të integrimit ndërkombëtar të Kosovës, si dhe për zhvillimet e fundit në vend, rajon dhe Evropë, në një ligjeratë dhe bashkëbisedim të organizuar nga Akademia Diplomatike e Vjenës (Shkolla e Vjenës për Studime Ndërkombëtare), Instituti Austriak për Politikat Evropiane dhe të Sigurisë, si dhe Ambasada e Republikës së Kosovës në Austri.

Paneli fillon në orën 18:00 dhe do të transmetohet drejtpërdrejt në këtë link: https://www.youtube.com/watch?v=_yli0s3P5A8. / KultPlus.com

Vincent van Gogh, jeta e stuhishme dhe shpirti i drobitur i gjeniut të post-impresionizmit

“Për të vepruar në këtë botë, duhet të vdesësh brënda vetes… Njeriu nuk gjendet përmbi tokë vetëm për të qenë i lumtur, as dhe për të qenë thjesht i ndershëm. Gjendet për të realizuar gjëra të mëdha për shoqërinë, për të arritur fisnikërinë e shpirtit e për t’u hedhur përtej vulgaritetit, në të cilin hiqet zvarrë egzistenca e pothuaj të gjithë individëve”. Kështu i shkruan Vincent van Gogh vëllait të tij Theo. Ky është botëkuptimi i një gjeniu dhe kjo mbetet bota që ai e skaliti me pasionin e një të çmenduri.

Vincent van Gogh u lind më 30 mars 1853. Piktori holandez, post-impresionisti më i zëshëm pas Rembrandit dhe themeltar i modernizmit, vdiq 29 korrik 1890 kur ishte vetëm 37-vjeç. Gjithëçfar qaset të ravijëzojë këtë profil të tjetërllojtë nuk është gjithçka ai skaliti me penel e pasion, në këtë përplotësim yshtet edhe tharmi i asaj vetvete të artistit, krejtçka shkroi me zhgitje e përmjerrje në baltën e vesit dhe devocionit, pluhurin e hutimit dhe yryshit. Erdhi dhe iku si një rast i pazakontë.

Nuk mund të mos kishte në jetën e tij të zgriptë, gjithnjë me ekuilibra të prishur, një goditje fatale si ajo që zanafillon edhe të mbramin e udhës së tij toksore. Ishte 27 korriku i vitit 1890 kur Vincent van Gogh shkon tek çifti i pronarëve të hanit ku jetonte. Ndihej shumë keq. U tregon se kishte qëlluar veten me një revolver në një fshat aty pranë varrezave në Auvers-sur-Oise, ndërsa pikturonte veprën e tij të fundit. Vdiq më 29 korrik dhe u varros një ditë më pas në po atë varrezë ku u qëllua. Në funeralin e tij ishin të pranishëm i vëllai Theo, doktor Gachet dhe shumë artisë. Arkivoli mbulohet i gjithi me luledielli. Pak muaj më pas, më 25 janar 1891, vdiq i vetëvrarë edhe i vëllai, Theo, i cili u varros krah Vincentit, ku prehen në varre identike.

Një artist që lëkundet mes predikuesit të zellshëm, pikturës që përpëlitet mes ngjyrave të diellta e penelatat e dhunshme të haresë, dashurisë marroke dhe çmendurisë që e mbajti gjithnjë mes resh diellin e tij flakatar të famës. Një jetë në zgrip të varfërisë dhe një vdekje e papritur e mbetur mister, për t’u vulosur me përjetësi veprat absolutisht e përsosur dhe vetanake përnga stili, tonaliteti i ngjyrave, kumtimi dhe depërtimi në thellësi të përjetimit. Kur flitet për Van Gogh, nuk mund të mos flitet edhe për dikotominë gjeni-çmenduri, mishëruar më së miri në këtë motor të pikturës origjinale, këtë mjeshtër të okrës, mylmyesi të violentit të kobaltit, këtij kolori të epshëm.

Vepra e Van Gog me përdorimin e dhunshëm të ngjyrës, u çel rrugën ekspresionistëve dhe cyt emocione të potershme në brendinë e shpritrave të etur për lojën e zjarrit dhe dritës. “Në vend që të jap besnikërisht atë që kam para syve, unë përdor ngjyrën arbitrarisht, që të mund kësisoj të shprehem më fuqishëm” kumtonte ai.

Për shkak të ngjarjeve të potershme të Van Gogh, një marrëdhënie cingëritëse me Paul Gauguin, gjymtimi i veshit të tij të majtë, dhe vetëvrasjes, të cilat ngasën harbimin e një rrëfimtarie apokrife dhe anektodave, u rrekën të ravijëzonin një realitet paralel të molepsur me grotesk e cinizëm, por pa mundur ta zhbëjnë shtresimin e mitit ku ngjishet humusi i përtëritjes së gjenialitetit të tij në kohëpaskohje, derimtash kur rreth emrit të Van Gogh gjithnjë shndrin një breror fame.

Megjithatë, nga më shumë se 800 piktura në vaj dhe 700 vizatimet që përbëjnë galerinë e krijimtarisë që la, ai mundi të shiste gjatë jetës një të vetme. Erdhi dhe iku nga jeta si një ngjarje e përplotur me episode të gjithëfarësojshëm. Ashtu si dhe në punët që mbetën trashëgimi e paçmuar e gjeneratave, përditshmërinë e mbushi plot të papritura, shumë prej të cilave rrjedhonin nga shëndeti i drobitur mendor, varfëria dhe harbimi dashuror.

Bota e krijuesve deri asokohe nuk mund të ketë perceptuar me qartësinë një tragjikeje një vikamë më të potershme se ajo e jetës përplot trazim e gjeniut të tablosë. Nuk kishte mbërritur deri atëherë nga kalorësia e penelit kaq e potershme kjo thyerje e qiejve, kjo ngasje përnga e andshmja amshuese e koloristikës dhe thellësisë së penetrimit shpirtëror. E veçme do të mbetej gjithçkaja e të zakonshmes dhe të rëndomtes së këtij mjeshtri. Vincent Van Gogh është padyshim një rast emblematik. Pakkush mbruhej me atë vërshim ndjeshmërie dhe aftësi krijuese.  Egzistenca e tij ka qenë një udhëtim në “vuajtjen e izolimit”, i pakuptuar e vetmitar në perceptimin acarues të dhimbjes, i pafuqishëm e prapë i kthjellët e i vetëdijshëm për sëmundjen e tij që ishte edhe fizike, po mbi të gjitha shpirtërore.

Studimet psikiatrike moderne, i kanë zhvilluar  edhe më tej hipotezat që Van Gogh vuante nga sëmundje bipolare apo sindroma maniako-depresive, e trashëguar genetikisht nga familja, gjë që brengoste edhe vëllanë e tij Theo. Po përtej kësaj sëmundjeje genetike, është e sigurtë se çmenduria i qe manifestuar mbi të gjitha sepse Vincent e kishte filluar ta shihte artin e tij të dashur, si instrument për të arritur atë që është esenciale. Ose sepse tashmë kishte kuptuar tiraninë e vuajtjes mbi qenien njerëzore, por nuk dinte se si ta kapërcente dhe as se pse duhej kapërcyer. Pra Van Gogh është shembulli tipik i konstatimit të së  të Vërtetës së Parë Fisnike e të mundimit të pashprehshëm që ajo lind, nëse nuk arrin të besosh se mund të kapërcehet, e aq më pak të shquash një mënyrë, një rrugë për ta kapërcyer. / Albert Vataj / KultPlus.com

OneBeat Balkans me koncert në Prishtinë, bënë bashkë 12 muzikantë për një natë të paharruar

Bëhuni gati për një natë të paharrueshme me tinguj përplot jetë, tinguj që nuk harrohen, pasi OneBeat Balkans po kthehet në Prishtinë, përcjell KultPlus.

Për një përjetim muzikor si kurrë më parë, para jush do të paraqiten 11 muzikantë nga Serbia, Kroacia, Shqipëria, Kosova, Maqedonia dhe SHBA, të cilët janë bërë bashkë për të krijuar tinguj unikë që do të performohen para publikut për herë të parë. Si mysafirë special, OneBeat Balkans do t’i bashkohet edhe Visar Kuçi dhe Kori Okarina.

Ky koncert i OneBeat Balkans i cili do të mbahet më datë 7 prill, në ora 20:00 në skenën alternative të Teatrit Kombëtar te ish ASK, hapë turneun me ndalesën e radhës në Zenit Books Novi Sad më datë 10 prill.

Rreth “OneBeat Balkans”
OneBeat Balkans bashkon 12 muzikantë të angazhuar shoqërorë, të cilët krijojnë muzikë të re dhe vepra multidisiplinare së bashku, drejtojnë seminare publike dhe përdorin artin për të rivendosur besimin dhe zhvillimin ekonomik në Ballkanin e ndarë. Edicioni i tretë i këtij viti i OneBeat Balkans po mbahet si vazhdimësi e edicionit 2020, gjatë të cilit, për shkak të pandemisë së koronavirusit, shfaqjet publike u anuluan. Tani, 3 vjet më vonë, muzikantë nga 6 vende të ndryshme do të takohen përsëri dhe pas një qëndrimi dhe provash të përbashkëta në Prishtinë, do të performojnë në koncertet e shumëpritura në Prishtinë dhe Novi Sad.

OneBeat Balkans është pjesë e projektit më të madh global OneBeat, i cili filloi në SHBA, me iniciativën e Byrosë së Çështjeve Arsimore dhe Kulturore të Departamentit të Shtetit të SHBA-së. Për herë të tretë, OneBeat Balkans zbatohet nga organizata Balkan Art Zone, me mbështetje shtesë nga Ambasadat e SHBA-së në Kosovë dhe Serbi dhe organizata Found Sound Nation nga SHBA. Në koncertin në Prishtinë do të performojnë muzikantë nga Shqipëria, Kroacia, Kosova, Maqedonia, Serbia dhe SHBA dhe pastaj të njëjtit do të performojnë në koncertin në Novi Sad.

Në skenën e Prishtinës do të bashkohen edhe të ftuarit specialë si maestro Visar Kuci dhe Kori Okarina dhe Marko Louis. Ajo që është e rëndësishme të dihet është se OneBeat Balkans ofron një mundësi për muzikantët që të bashkëpunojnë në projekte të reja dhe të eksplorojnë tradita të reja muzikore. Fokusi nuk është në nxjerrjen në pah të talenteve individuale, pjesëmarrësit e programit OneBeat Balkans kapërcejnë ndarjet stilistike dhe kulturore së bashku në kërkim të mundësive të reja muzikore. Gjithashtu, OneBeat Balkans është një projekt i angazhuar në shoqëri. Muzikantët janë të përkushtuar ndaj komuniteteve të tyre dhe janë në kërkim të mënyrave të reja për t’u përfshirë dhe angazhuar në fushën e zhvillimit të të rinjve, edukimit muzikor dhe terapisë muzikore, në zgjidhjen e konflikteve dhe dialogun global përmes muzikës, si dhe në mënyra të tjera që ndihmojnë në arritjen e një demokracie më të madhe. në shoqëri dhe barazi sociale.

OneBeat Ballkani është një iniciativë e Departamentit të Shtetit të SHBA-së, prodhuar nga Balkan Art Zone, me mbështetje shtesë nga Found Sound Nation, Ambasada e SHBA-së në Prishtinë dhe Ambasada e SHBA-së në Beograd. / KultPlus.com

Universiteti më i madh publik amerikan, Arizona State University (ASU) vjen në Kosovë, si partner i Kolegjit Universum (UNI)

Fuqizuar nga Arizona State University, Kolegji Universum do të evoluojë dhe shndërrohet në UNI – Kolegji Ndërkombëtar Universum, duke përforcuar vizionin e ofrimit të arsimit të klasit botëror në Kosovë, me çmim të përballueshëm.

Prishtinë, KOSOVË, 30 mars 2023. UNI – Kolegji Ndërkombëtar Universum (UNI) dhe Universiteti Shtetëror i Arizonës (ASU) sot kanë bërë zyrtar partneritetin strategjik mes tyre në një event që u mbajt në Prishtinë. Ky bashkëpunim bën të mundur që studentët të marrin edukim të klasit botëror në Kosovë, fuqizuar nga Arizona State University, universiteti më i madh publik në SHBA me mbi 150,000 studentë.

Sipas US News & World Report, aktualisht Arizona State University (ASU) renditet si universiteti numër një për inovacionin në SHBA për vitin e tetë radhazi (2016 -2023). Ndërsa UNI zgjeron reputacionin e tij si institucioni më i ndërkombëtarizuar i arsimit të lartë në Kosovë, ky partneritet i ri do të ndihmojë në hapjen e mundësive të reja duke kultivuar më tej programet dhe praktikat ekzistuese dhe do t’u mundësojë studentëve të marrin një arsim të klasit botëror në Kosovë, me një çmim të përballueshëm.

Me moshën mesatare të popullsisë në Kosovë që është nën 28 vjeç, arsimi i lartë mund të shërbejë si një nga motorët më të fuqishëm në rajon për mobilitet, zhvillim dhe rritje ekonomike. Ndryshe nga çdo iniciativë tjetër e arsimit të lartë, ky partneritet strategjik e transformon UNI-në në një lider rajonal me aftësi të jashtëzakonshme operacionale dhe dixhitale, dhe fuqizon të gjithë studentët dhe stafin e UNI-t përmes ofrimit të qasjes në arsimin e klasit botëror në Kosovë.

Deklarata e Presidentes Osmani….

Partneriteti i ri bashkëpunues i UNI-t me ASU-në do të sigurojë që studentët dhe mësimi të mbeten në qendër të fokusit të universitetit, duke hapur dyer të reja për studentët që të kenë qasje në ato që ofron kurrikula e ASU-së, mundësitë kërkimore-shkencore, si dhe mundësitë e reja për bashkëpunim dhe mësim të ndërsjellë për profesorët dhe stafin e UNI. Përveç ofrimit të programeve me diploma të dyfishta për studentët, gjithashtu do të krijohet një lidhje më e gjerë me industrinë dhe ndërmarrësinë globale.

 “Cilësia, inovacioni, ndërkombëtarizimi dhe përvoja studentore janë vetëm disa nga shtyllat që kanë definuar institucionin tonë për gati njëzet vjet, duke formësuar mënyrën se si ne mendojmë t’iu  shërbejmë sa më mirë studentëve tanë sot dhe dekadave në vijim,” tha Alejtin Berisha, President i UNI – Kolegji Ndërkombëtar Universum. “Duke iu bashkuar Aleancës ASU-Cintana, ne po i zgjerojmë zotimet ekzistuese dhe po e forcojmë UNI-në si institucionin kryesor në Kosovë për arsimim global. Jemi shumë të lumtur që kemi lidhur këtë partneritet me ASU dhe Cintana Education dhe mezi presim ta shohim zgjerimin e impaktit tonë tek rritet në vazhdim.”

“Është mision i statutit të universitetit tonë që të bëjë arsimin e lartë të klasit botëror të arritshëm për nxënësit dhe studentët e kualifikuar, pavarësisht nga prejardhja dhe gjeografia e tyre” tha Nancy Gonzales, Nënpresidente Ekzekutive dhe Prorektore në Universitetin Shtetëror të Arizonës. “Si një institucion i fuqizuar nga ASU, Kolegji Ndërkombëtar Universum do të mbështetet në ekspertizën e ASU-së si dhe të institucioneve të tjera anëtare të Aleancës ASU-Cintana, duke i përgatitur studentët e rajonit që të fuqizohen për të konkurruar në ekonominë globale.”

Aleanca ASU-Cintana është një rrjet global i universiteteve inovatore dhe ambicioze nga SHBA, Evropa, Azia, Lindja e Mesme dhe Amerika Latine, që punojnë së bashku për të ndërtuar dhe strukturuar programe akademike me cilësi të lartë, të cilat u përgjigjen nevojave ekonomike dhe sociale të vendit të tyre. Anëtarët e Aleancës ASU-Cintana përfitojnë nga qasja në burimet e ASU-së, si kurrikulat, ekspertiza në mësimin dixhital dhe njohuritë se si të ndërtohen programe kërkimore të klasit botëror. Aleanca ASU-Cintana u krijua përmes partneritetit midis Cintana Education dhe Universitetit Shtetëror të Arizonës.

“Për gati dy dekada UNI ka qenë lider në Kosovë, duke definuar karakteristikat shembullore të ndërmarrësisë, ndërkombëtarizimit dhe cilësisë në një universitet”, tha Douglas Becker, Kryetar dhe themelues i Cintana Education. “Kjo është arsyeja kryesore pse e kemi zgjedhur UNI-n të bëhet partneri ynë në rajon dhe jemi të kënaqur të punojmë së bashku me ekipin e tyre dhe ASU-në për të përcaktuar kapitullin e ardhshëm për UNI-n dhe për Kosovën”.

#####

Rreth Universitetit Shtetëror të Arizonës

Universiteti Shtetëror i Arizonës ka zhvilluar një model të ri kërkimor për universitetin amerikan, duke krijuar një institucion të përkushtuar në qasshmëri, përsosmëri dhe impakt. ASU matet përmes atyre që i përfshin dhe jo atyre që i përjashton. Si prototipi i universitetit të ri amerikan, ASU kryen kërkime që kontribuojnë në të mirën publike dhe merr përgjegjësi të madhe për vitalitetin ekonomik, social dhe kulturor të komunitetit që e rrethon.

www.asu.edu

Rreth Cintana Education

Cintana Education u mundëson universiteteve në mbarë botën të rrisin cilësinë dhe shkallën e tyre akademike për t’u dhënë më shumë studentëve arsimin që u nevojitet dhe e meritojnë. Cintana ofron ekspertizë të klasit botëror dhe qasje në burimet në pronësi të saj dhe ato të Universitetit Shtetëror të Arizonës, një universitet i klasit botëror që bashkëndan vizionin e njëjtë për zgjerimin e qasjes përmes rritjes dhe inovacionit. Së bashku, po ndërtojnë Aleancën Cintana, një rrjet ndërkombëtar universitetesh që po punojnë së bashku për të përmbushur kërkesën globale në rritje për arsim universitar të cilësisë së lartë.

www.cintana.com

Rreth Kolegjit Universum, tani Universum International (UNI)

Kolegji Universum është institucion i arsimit të lartë që veçohet për ofrimin e mundësive arsimore cilësore, të arritshme dhe të përballueshme për studentë kosovarë dhe ndërkombëtarë përmes përsosmërisë në mësimdhënie, mësimit tërjetësor, kërkimit të aplikueshëm dhe ndërtimit të partneriteteve, duke i përgatitur kështu studentët që të bëhen qytetarë të përgjegjshëm dhe të suksesshëm, që mbështesin zhvillimin e Kosovës dhe të rajonit. Me theksin gjithnjë në rritje të globalizimit, Kolegji Universum ka përfshirë ndërkombëtarizimin dhe rajonalizimin në perspektivat e tij zhvillimore. Sot, Kolegji Universum njihet si institucioni më i ndërkombëtarizuar i arsimit të lartë në Kosovë, duke krijuar me krenari bashkëpunimin me disa nga institucionet arsimore më të respektuara në botë.

Gjithashtu të bashkëngjitur në këtë link gjeni edhe videon e deklaratës së Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani.

Arbërishtja gjuha përbashkuese e arbëreshëve të Italisë

Është folur shumë kohët e fundit për çështjen arbëreshe përmbledhur në sintezën e saj; “Urgjenca arbëreshe”, që do të thotë: shpëtimi i saj nga asimilimi.

Nuk po ndalem në faktorin“Asimilim arbërsh”, argument ky,që është rrahur për rreth tre dekada, ku kemi qarë,por dhe abuzuar si tepër mbi këtë çështje. Në këto rreshta do të kërkoj të shtroj shikimin në një linjë të tjetër, drejt një horizont të ngrohtë, atë të ringjalljes së gjuhës arbëreshe nga vet arbëreshët.

Flitet për një inisiativë të ndërmarrë nga Eparkiae Ungrës\ Cosenza\ Itali drejtuar ngaImzot Donato Oliveri,  ku popullsisë arbëreshe i ofrohen  falas dy volumet e abetares\ Alfabetizzazione, por edhe kurse  falas për të mësuar gjuhën arbëreshe.

Në një mesazh nga siti i tyre thuhet: ”Të dielën, më 16 prill 2023, në Kozencë, në selinë e Seminarit Dioqezan, do të fillojmë kursin hyrës të leximit të gjuhës që flasim – të xëmi të djovasëmi gjuhen çë fjasëmi, me përdorimin e  dy vëllimeve “Shkrimi arbëreshe” dhuruar falas. I ngarkuar nga Peshkopi i Ungrës me këtë mision është Papas Pietro Lanza. Gjuha jonë e çmuar amtare, trashëgimia e së cilës është shprehje janë e mbrojtur”

Eparkia e Ungrës është krijuar më 13 shkurt 1919 përbledh 4 rajonet e shpërndarë në katër provincat Cozenza, Potenza,Lecce,Pescara, ku përmblidhen 25 komunitete dhe 29 parrochie te ritit bizantin. Eparkia ka mbështetur kudo dhe kurdoherë çdo aktivitet të botës arbëreshe. 

Prifti arbëresh ka patur gjithmonë rolin jo vetëm për të mbajtur gjallë besimin por edhe gjuhën.

Nëse do ti kthehemi historisë bizantine arbëreshe do të përmendnim kolegjin “Corsini\Korsini”,dhe më vonë atë të “San Adriano” në San Dimetrio Corona\Shën Mitri,  që lindën si identite ku të formohej kleri bizantin arbëresh me gjuhën arbërore.

Nga bota bizantine dolën shumë figura të ndritura,një prej tyre është ImZot Domenico Bellusci (1754-1806)mbrojtës i kombit dhe të ritit bizantin tek arbëreshët. Studioi pranë kolegjit Shen Benedikt Ullano. Shkroi dhe dokumentoi motivacionet që arbërshet të mos asimilohen me italianet dhe duhet te praktikonin ritin bizantin.

Edhe për vëllain e tij erudit Michele Bellusci në“Risposta alla relazione di Monsignor Cardamone Arcivescovo di Rossano al delegato della Real Giurisdizione contro l’Arciprete Albanese di San Giorgio” shkruhet: 

At Michele Bellusci, ishte i pari i cili bëri diferencën midis Ritit bizantin arbëresh dhe popullsisë greke. Më 1796, Peshkopit i Rossanos,(Cosenza)po bënte te pamundurën me të gjitha mjetet dhe mënyra për t‘iu imponuar komuniteteve arbëreshe te ishin nën mbikëqyrjen e kishës latine. Michele Bellusci, i drejtohet Peshkopit të Rossanos  me këto fjalë: “Zotëria juaj bën një gabim trashanik kur, perzien grekët me shqiptarët,duke i quajtur këta të fundit grekë kryelartë dhe gënjështarë. Shqiptarët, që përbëjnë popullsinë e Mbuzatit dhe të bashkësive të tjera të Kalabrisë, të cilët ruajnë ritin grek, nuk janë njësoj si grekët; kanë origjinën ndryshme, sepse dallohen prej gjenëze, prej natyrë,prej gjuhës  e prej zakoni.”

Arbëreshët e ritit bizantin, gjatë liturgjisë përveç gjuhës greke dhe italiane ata kanë në përdorim gjuhën amtare arbëreshe. Rasti unik i Arbërisë bizantine.Në muajin korrik 2022 doli në shtyp libri “Etnia-riti- lingua”,  vepër e një avokati arbëresh Tommaso Bellusci. Në brëndësinë e këtij libri  zgjon kritika, ballafaqime, njohje dhe vetëdije. Në libër shihet Arbëria e arbëreshëve në një këndvështrim të aspekteve  juridike, në kontekst  historike dhe kulturor dhe nënvizohet “gjuha – koine e kishës bizantine”.

Në Këshillin e Dytë të Vatikanit (1962-1965) u hoq dorë nga njëgjuhësia liturgjike (përdorej vetëm greqishtja e vjetër si gjuhë e shenjtë). Ngulimet arbëreshe të Kalabrisë, u mblodhën një vendim që në bazë të dialekteve të tyre, të krijojnë një gjuhë të madhe që përdoret për liturgjinë në gjuhën shqipe. Ky akt u arrit në vitin 1968, disa vite para se të krijohet gjuha standarde shqipe.

Nga ky libër veçojmë mendimin e Ernesto Koliqit për përkthimin e liturgjisë bizantine, në gjuhën arbërishte:

“Është një sipërmarrje shumë e vështirë për të përgatitur një tekst liturgjik si përdorim popullor në lokalitetet italo-shqiptare, që shtrihen nga rajoni i Abruzzo-s deri në Siçili. Mund të konfirmojmë se përkthyesit e kanë realizuar me sukses. Duke pranuar dialektet e ndryshme të karakteristikave të përbashkëta, ata e përkthyen tekstin liturgjik grek në një gjuhë të folur dinjitoze.(Ernest Koliqi, Liturgjia Hyjnore, në Shejzat, 1-3, XII, 1968, fq 129.)

Të gjithë e dimë se arbëreshët, nuk janë shqiptarë të sotëm. Ata kanë një kulturë 600 vjecare në territorin italian, është edhe ky motivi që nuk pranojnë si gjuhë të zyrtarizuar shqipen standarte të sotme, e cila nuk është shqipja e dikurshme, dhe për këtë në kulturën arbëreshe dallojmë:

1-     Rrënjët etnike, eshtë një rrënjë historike, statike( është rrënja e origjinës).

Në rrënjët etnike mund të  ruash kostumin, zakonet, por ke humbur gjuhën dhe ritin.

2-    “ Radice matrice identitaria/ Rrënjët thurrëse të identitetit”do të thotë që ti vazhdon e flet gjuhën dhe praktikon ritin. Parametra  e këtij termi përmblidhen në ruajtje e Ritit arbëresh,  dhe në ruajtjen e  gjuhes arbëreshe.

Të cilat mund të katologohen në:

A\ kommunite italo-shqiptare që janë nënshtruar ritit latin dhe asimiluar

B\komuniteti shqiptaro-italian i ritit shqiptar që nuk flasin më gjuhën arbëreshe

C \Komunitete italo-shqiptare të ritit bizantin që kanë kaluar në ritin latin, por flasin gjuhën arbëreshe.

D\Komunitete italo-shqiptare që praktikojnë ritin bizantin dhe gjuhën arbëreshe.

Duke njohur rezultatet e sotme mendoj, se nuk ka më kohë më për arbëreshin që të presi të ashtuquajtura projektet konkrete midis  organeve kompetente të shteteve Shqipëri dhe Itali, apo Kosovë dhe Italisë, për ringjalljen e botës arbëreshe që më tepër janë utopi sesa vihen në zbatim. 

Nuk kanë më kohë arbëreshët as që të presin nga  akademikët përpilimin e tejngadalshëm tënjë Fjalori arbërisht, një Sintakse arbërisht, një Morfologji arbërisht, një Fonetikë arbërishtapo një Leksikologji. Nuk mund të presi më arbëreshidebatet shkekullore me shume devianca dhe dritë hije sekush duhet te jetë gjuha e tyre  zyrtare, arbërishtja apo gjuha standart e shqipes së Shqipërisë?!

Nuk pret më koha! Ajo që ka rëndësi sot për sot, eshtë urgjenca e çështjes arbëreshe për ti shpëtuar nga hemorragjia e asimilimit të gjuhës arbëreshe, e cila  gjatë këtyre 30 vjetve ka marrë të tatëpjetën.

Mendoj se, gjithshka nis për të ndryshuar, dhe kjo bëhet nëpërmjet vështirimit vizionar. Nuk ka gjuhë elitare. Gjuha duhet të dalë nga trajtimi i saj si “oborrtar”, gjuha nuk është gjuhë që ngelet në letra, gjuhë e sirtarve,  gjuhë është e popullit dhe i përket atij.  Ajo duhet të vihet në përdorim. Arbërishtja është  gjuhë e folur dhe jo teknike, nuk duhet të përjashtohet komuniteti me të folurën e tij, sepse vetëm kështu ngelet  gjuhë e gjallë. Shumë dialekte të Arbërisë janë një pasuri.

Për këtë le të kthehemi tek kjo inisiativë e mësimit të gjuhës arbërishte, pikërisht tek abetarja, si dhe tek kurset e mësimit të gjuhës arbëreshe.

Kjo abetare nuk doli dje. Abetarja është përpiluar në vitin 2000. Personalisht e kujtoj shumë mirë këto dy volume të abetares, sepse kur na erdhën në Bibliotekë, At  Antonio Bellusci\ Frascineto\ Cosenca  në vitin 2000, Ai hodhi idenë që ta përdornim, për një pjesë të fëmijëve emigrantë shqiptar, si edhe për atë arbërsh që donin të frekuentonin këtë kurs,dhe kështu bëmë. Unë isha mësuese për atë pjesë nxënësish shqiptar të cilët flisnin shqip, por që përdornim abetare arbëreshe në mungesë të abetares shqiptare. Dua të kujtoj epokën se gjatë atyre viteve Ministria e Arsimit të Shqipërisë nuk dërgonte abetare në territorin e Italisë. Me këtë dua të them se abetarja arbërishte, është shumë komplete, dhe përpiluar nga njerëz kompetentë si Prof Italo Fortino shef i Katedrës së Universitetit të Napoli, i cili është edhe koordinator i kësaj abetareje.

Ajo që na bënë optimist është pikërisht kjo inisiativë, sot për sot është e përqafuar në shumë ngulime arbërershe si;  Civita, Frascineto,Firmo,Lungro,Falconara albanese, San Dimetrio, San  Cosmo, Santa Sofia d-Epiri.

Midis tyre janë edhe nxënësit e shkollës së Cerzeto\ Qana. 

Është Prof. Carmine Stamile, që mëson këta nxënës, i cili edhe pse vitet  90 vjeçare i ka mbi shpatulla, nuk i mungon ai pasioni i gjuhës arbëreshe, karakteristikë e njerëzve me shpirt fisnik, të cilët kërkojnë të mbajnë gjallë  identitetin. Drejoresha e shkollës, Marino i kushtoi vëmendje kësaj nisme të kulturës arbëreshe të Eparkisë së Ungrës me përfaqësuesin e saj Papas Pietro Lanzai cili dhuroi libra të shkrim-leximit fëmijëve dhe prindërve që e përqafuan projektin me entuziazëm.

Emocionohesh kur shikon në ato banka fëmijët e zonave  Colombra, Cavallerizzo, Cerzeto, San Giacomo, Torano që mësojnë arbërishtë. Gjithëcka e atyre tingujve në arbërisht kthehet në një sinfoni i orkestruar nga  ato dy sy të urtë,  plot vullnet dhe shpirt plot krenari të prof.Stamile për gjuhën arbërishte. 

Qana\ Cerzeto, është një nga ngulime pothuajse e asimiluar në gjuhë. Emozionohesh kur lexon nëpër rrejte kërkesën se ku mund ta gjejnë këtë abetare, dhe nëse do të ketë kurse on-line.Duket sikur për një çast jemi larg atyre pretendimeve ku çdo katund\ ngulim arbëresh donte gjuhën  lokale të tij. Kjo gjë është disi e vështirë. Kjo gjuhë përbashkuesee  liturgjisë në gjuhën shqipe jep prova që mund të arrihet një gjuhë e unifikuar në të gjitha fshatrat arbëresh, qofshin ato bizantine apo jo.

Kjo abetare është pjesë e asajndjesie përbashkuese, ku  arbëreshi i kishës bizantine lidhet me arbëreshin e kishës katolike, ku fëmijë  dhe i rritur, burra e gra,  e të gjithë së bashku kërkojnë të mbajnë gjallë pa dallim feje gjuhën 600 vjetçare të një atdheu që brezat kurrë nuk e panë më, por dhe kurrë nuk e harruan.

Kjo abetare, shpresojmë që të jetë ai fllad arbëror që mbush me frymë atë diafragmë gjigande, zhytur në ato male pjellë e Apollit, ku ende këndohen rapsoditë e Skënderbeut, e rrëfehet  besa e Kostandinit në të ëmbëlëngjuhën arbërore. 

Jemi një kulturë çë nga ka të des!\ Jemi një kulturë që nuk mund të vdes- thërret arbëreshi

Arbëreshi sot, ka prushin në trup si Feniksi, i cili edhe pse i djegur mbart natyrën e tij për tu ringjallur!

Në fakt, Arbëria nuk vdes kurrë, por në të njëjtën kohë të bluan retorika:

–  Çfarë bën një abetare?

–   Rrit ndërgjegjen!

Po një shkollë çfarë mund të bënte?

– Do rriste dhe ruante etninë!

Po disa shkolla çfarë do të bënin?!!!

Do të bënin që një popull mos të vdiste!! / Nga Ornela Radovicka / KultPlus.com

Amfiteatri i Durrësit, Margariti: Nis puna për projektin e gërmimit dhe restaurimit

Në Amfiteatrin e Durrësit, i ndërtuar në fund të shek 1 pas Krishtit dhe i zbuluar në vitin 1966 nga arkeologu i njohur Vangjel Toçi, ka nisur puna për projektin e gërmimit dhe restaurimit.

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti tha sot se “me vendim të Këshillit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Materiale ka nisur puna në hapësirat e amfiteatrit”.

“Projekti madhor i gërmimit dhe restaurimit po paraprihet nga sondazhi arkeologjik dhe aplikimi i sondave gjeologjike vertikale dhe horizontale me qëllim njohjen më të mirë të shtresave nëntokësore, shtrirjen e monumentit, lidhjen e tij me truallin natyror si dhe nivelin e ujërave nëntokësore”, theksoi Margariti.

Ministrja Margariti u shpreh se “rezultatet që po përftohen do të shërbejnë për hartimin e raporteve, të cilat do të krijojnë bazën e shëndoshë për vijimin e projektit për nxjerrjen në dritë të kësaj pasurie të jashtëzakonshme”.

Amfiteatri i Durrësit ka arkitekturë romake dhe është ndërtuar në fund të shek. I pas Krishtit, në periudhën e perandorit Trajan. Ai është shfrytëzuar për dyluftimet e gladiatorëve dhe të shtazëve të egra për afro 2 shekuj.

Monumenti është zbuluar në vitin 1966 nga arkeologu i njohur Vangjel Toçi. Deri tani është zbuluar rreth gjysma e amfiteatrit, me pjesën perëndimore dhe veriore të shkallareve, si dhe një pjesë e galerive.

Amfiteatri i lashtë po tërheq gjithnjë e më shumë turistë vendas dhe të huaj./ atsh / KultPlus.com

Zbulohen datat e mbajtjes së edicionit të dhjetë jubilar të festivalit “Mirëdita, dobar dan”

Edicioni i dhjetë jubilar i festivalit “Mirëdita, dobar dan”, ngjarje kjo unike kulturore që organizohet në Prishtinë dhe Beograd që nga viti 2014, po vjen me edicionin e radhës, përcjell KultPlus.

Organizatorët e festivalit, tashmë kanë bërë të ditur edhe data se kur do të mbahet festivali.

““Mirëdita, dobar dan” do të mbahet këtë vit nga 4 deri më 6 maj në Kosovë, me prezantimin e skenës kulturore, artistike, e shoqërore të Serbisë dhe me diskutimin e çështjeve kritike që kanë të bëjnë me të kaluarën dhe të ardhmen në një periudhë sfiduese për të dy shoqëritë”, thuhet në njoftim. / KultPlus.com

Gjashtë dekada me Eric Clapton: Reflektim mbi udhëtimin muzikor të një ikone në ditëlindjen e tij

Eric Patrick Clapton, kitaristi, këngëtari dhe kompozitori anglez rock dhe blues, sot feston ditëlindjen e 78-të. Ai konsiderohet si një nga kitaristët më të suksesshëm dhe me ndikim në muzikën rock. Clapton u rendit i dyti në listën e Rolling Stone të “100 kitaristëve më të mëdhenj të të gjitha kohërave” dhe i katërti në “50 kitaristët më të mirë të të gjitha kohërave” të Gibson. Ai u emërua gjithashtu në numri pesë në listën e revistës Time të “10 lojtarët më të mirë të kitarës elektrike” në 2009, shkruan KultPlus.

Pasi luajti në një numër grupesh të ndryshme lokale, Clapton u bashkua me Yardbirds në 1963, duke zëvendësuar kitaristin themelues Top Topham. I pakënaqur me ndryshimin e tingullit të Yardbirds nga blues rock në një tingull pop rock më miqësor ndaj radios, Clapton u largua në 1965 për të luajtur me John Mayall & the Bluesbreakers. Pas largimit nga Mayall në vitin 1966, pas një albumi, ai formoi trion e pushtetit Cream me bateristin Ginger Baker dhe basistin Jack Bruce, në të cilin Clapton luajti improvizime të qëndrueshme bluz dhe “pop psikedelik arti, i bazuar në blues”. Pasi Cream u nda në nëntor 1968, ai formoi grupin blues rock Blind Faith me Baker, Steve Winwood dhe Ric Grech, duke regjistruar një album dhe duke performuar në një turne përpara se të ndaheshin. Clapton filloi një karrierë solo në 1970.

Krahas karrierës së tij solo, ai performoi gjithashtu me Delaney & Bonnie dhe Derek and the Dominos, me të cilët regjistroi “Layla”, një nga këngët e tij të njohura. Ai vazhdoi të regjistronte një numër albumesh dhe këngësh solo të suksesshme gjatë disa dekadave të ardhshme, duke përfshirë një kopertinë të vitit 1974 të “I Shot the Sheriff” të Bob Marley (i cili ndihmoi reggae të arrinte një treg masiv), albumi Slowhand i mbushur me vend. (1977) dhe pop-roku i gushtit të vitit 1986. Pas vdekjes së djalit të tij Conor në 1991, pikëllimi i Clapton u shpreh në këngën “Tears in Heaven”, e cila u shfaq në albumin e tij Unplugged, dhe në 1996 ai pati një tjetër hit në top 40 me crossoverin R&B “Change the World”. Në vitin 1998, ai publikoi çmimin Grammy “My Father’s Eyes”. Që nga viti 1999, ai ka regjistruar një numër të albumeve tradicionale të rock-ut bluz dhe bluz dhe ka drejtuar Festivalin periodik të Guitar Crossroads. Albumi i tij më i fundit në studio është Happy Xmas (2018).

Për dekada, Clapton ka qenë një simbol i përsosmërisë së rock and roll-it, duke mahnitur audiencën me meloditë e tij shpirtërore dhe performancat elektrizuese. Nga ditët e tij të hershme me The Yardbirds dhe Cream, deri në karrierën e tij legjendare solo, Clapton është bërë një ikonë e vërtetë e industrisë së muzikës.

Clapton ka marrë 18 çmime Grammy, si dhe çmimin Brit për kontributin e jashtëzakonshëm në muzikë. Në vitin 2004, atij iu dha një CBE për shërbimet në muzikë.[ Ai ka marrë katër Çmime Ivor Novello nga Akademia Britanike e Kantautorëve, Kompozitorëve dhe Autorëve, duke përfshirë Çmimin e Arritjes së Jetës. Ai është i vetmi i inkuadruar tre herë në Rock and Roll Hall of Fame: një herë si artist solo dhe veçmas si anëtar i Yardbirds dhe i Cream. Në karrierën e tij solo, Clapton ka shitur më shumë se 280 milionë disqe në mbarë botën, duke e bërë atë një nga muzikantët më të shitur të të gjitha kohërave. Në vitin 1998, Clapton, një i varur nga alkooli dhe droga që shërohej, themeloi Crossroads Center në Antigua, një strukturë mjekësore për shërimin e abuzuesve të substancave.

Por nuk është vetëm muzika që e dallon Clapton. Me një karrierë mbi gjashtë dekada, ai është përballur me shumë sfida dhe beteja, si personale ashtu edhe profesionale.

Nëpërmjet muzikës së tij, Clapton ka prekur jetën e miliona njerëzve, duke ofruar një kolonë zanore për disa nga momentet më të thella të jetës. Nga “Tears in Heaven” tronditës deri te klasikja e përjetshme “Layla”, muzika e tij ka fuqinë të lëvizë dhe të frymëzojë.

Sot, në ditëlindjen e tij, ne festojmë jetën dhe trashëgiminë e Eric Clapton. Një mjeshtër i vërtetë i zanatit të tij, ndikimi i tij në botën e muzikës është i pamatshëm dhe ndikimi i tij do të vazhdojë të ndihet për brezat që do të vijnë. / KultPlus.com

Dy shkrimtaret më të mira shqiptare, Ornela Vorpsi dhe Lea Ypi bëhen bashkë në “Fill Festival” në Londër

Londra këto ditë po përgatitet të mirëpres “Fill Festival” pjesë e të cilit do të jenë edhe dy prej figurave më të njohura të letërsisë dhe artit shqiptarë, Ornela Vorpsi dhe Lea Ypi, shkruan KultPlus.

FILL është një festival i letërsisë dhe ideve që bashkon shkrimtarë dhe mendimtarë me prejardhje të ndryshme për të diskutuar letërsinë, politikën, migrimin, përkthimin dhe tema bashkëkohore në mjedisin frymëzues të një teatri të çmuar viktorian, The Coronet Theatre, në zemër të Notting Hill, në Londër.

Nisur në vitin 2017 si pasojë e referendumit të Brexit nga një grup i pavarur autorësh, gazetarësh, përkthyesish dhe akademikësh italianë me bazë në Londër, festivali tani po vjen me edicionin e tij të katërt.

Me një program ambicioz, festivali këtë vit paraqet një grup mbresëlënës emrash fitues të çmimeve, shkrimtarë të njohur dhe të rinj, diskutime në panel, shfaqje dhe ngjarje të veçanta.

Shkrimtarët tashmë po përgatiten që të ndajnë perspektivat e tyre unike dhe historitë magjepsëse me botën në këtë ngjarje të veçantë që do të mbahet më datë 22 prill.

Shqipëria ishte pika e fundit komuniste në Evropë, i vetmi vend në Ballkan ku regjimi zgjati deri në vitin 1991. Kur u përmbys, popullsia e saj duhej të përshtatej me ndryshimet e shpejta që sollën një krizë ekonomike, sociale dhe politike që çoi shumë njerëz në largohen nga vendi.

Mes tyre ishin shkrimtarja dhe artistja Ornela Vorpsi dhe shkrimtarja dhe studiuesja Lea Ypi, të cilat të dyja u larguan nga Shqipëria për në Itali përpara se të transferoheshin në Francë dhe në Mbretërinë e Bashkuar përkatësisht. Të dy kanë shkruar libra që ngatërrojnë ngjarje familjare dhe personale me historinë e vendit të tyre të origjinës. Andaj, në këtë event të veçantë ata do të ndajnë mendimet e tyre për rritjen në Shqipëri dhe jetesën në vende të ndryshme, si dhe ndërthurjen e roleve të letërsisë, politikës dhe migrimit në formimin e atyre që janë bërë si intelektuale dhe artiste sot.

Ornela Vorpsi dhe Lea Ypi do të prezantohen në këtë ngjarje duke filluar nga ora 15:45-17:00.

ORNELA VORPSI

Ornela Vorpsi është një shkrimtare, fotografe dhe piktore shqiptare. Në vitin 1991 ajo u transferua në Milano për të studiuar Artet e Bukura dhe tani ajo është e vendosur në Paris. “Vendi ku nuk vdiset kurrë” (Einaudi, 2005), romani i saj debutues, është përkthyer në njëzet vende dhe ka fituar shumë çmime në Itali, ndër të cilat Grinzane Cavour, Vittorini Opera Prima dhe Viareggio.

LEA YPI

Lea Ypi është profesoreshë e Teorisë Politike në London School of Economics. Libri i saj i parë, Free: Coming of Age at the End of History (2021) fitoi çmimin Ondaatje dhe Çmimin e Biografisë së Parë më të Mirë Slightly Foxed dhe u përfshi në listën e ngushtë për çmimin Baillie Gifford dhe çmimin e Biografisë Costa. Është duke u përkthyer në njëzet gjuhë. Ajo jeton në Londër dhe kontribuon rregullisht në The Guardian. / KultPlus.com

Eqerem Vlora, një prej delegatëve të shpalljes së Pavarësisë

Eqrem Vlora (1885-1964), i njohur gjithashtu si Ekrem Vlora ishte politikan, diplomat, publicist, si dhe një prej delegatëve të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912.

Ai lindi në Vlorë në vitin 1885, i biri i Syrja bej Vlorës dhe Mihri Toptanit, anëtar i një prej familjeve më të pasura të jugut të Shqipërisë. Kreu liceun “Theresianum” në Vjenë dhe studioi për drejtësi në Stamboll. Shërbeu në poste me rëndësi në Perandorinë Osmane.

Më vonë u bashkua me xhaxhanë e tij, Ismal Qemal Vlorën, në lëvizjen për pavarësinë e Shqipërisë. Pas shpalljes së Pavarësisë u zgjodh nënkryetar i Pleqësisë. Ai ishte një mbështetës i njohur i Fuqive Qëndrore gjatë Luftës së Parë Botërore arsye për të cilën ai u arrestua nga italianët, por më pas u bë një promotor i marrëdhënieve të ngushta midis Italisë dhe Shqipërisë.

Në vitin 1924 zgjidhet deputet i Vlorës në Asamblenë Kushtetuese dhe në 1925 u zgjodh senator. Ai ka shërbyer në misione të ndryshme diplomatike. Në vitin 1928 u emërua ambasador i Shqipërisë në Londër e në 1930 në Athinë. Sekretar i Përgjithshëm i ministrisë së Jashtme në 1933 dhe deputet i Vlorës në 1937. Në vitin 1942, në qeverinë e Mustafa Krujës, emërohet ministër i Tokave të Lirueme (territoret etnike shqiptare të ish-Mbretërisë Jugosllave, që iu bashkuan Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore).

Në kabinetin e qeverisë së Fiqri Dines (1944) mbajti postin e ministrit të Punëve të Jashtme dhe të Drejtësisë. Eqerem Vlora dhe një seri nacionalistësh të tjerë ishin të mendimit se Shqipëria do të përfitonte më tepër politikisht duke zgjidhur problemin e vet kombëtar duke iu bashkëngjitur fuqive të Boshtit. Pas Luftës së Dytë Botërore emigroi në Itali e më pas në Austri. Eqrem Vlora ka shkruar libra me kujtime, studime historike, kulturore e etnografike, si: “Aus Berat und vom Tomorr”, Sarajevë 1911 (“Nga Berati në Tomorr dhe kthim”, Tiranë 2003), “I dolori del popolo Albanese” (“Dhembjet e popullit shqiptar), “Lebenserinnerungen” I, II, Mynih 1968, (“Kujtime”, I, II, Tiranë 2001) etj.

Ai vdiq më 30 mars 1964 në Austri. Me rastin e 50 vjetorit të vdekjes eshtrat e Eqrem Vlorës kthehen në Shqipëri duke përmbushur kështu amanetin e tij për t’u prehur në atdhe./ atsh / KultPlus.com

A ju kujtohet Herkuli i vogël, ja çka ka ndodhur sot me të

Nëse e keni përdorur internetin për 10 vjet ose më shumë, në një moment keni parë një foto ose video të “Herkulit të Vogël”. Megjithatë, tani ajo histori mori epilogun e saj të papritur.

Si fëmijë ai dukej si një bodybuilder, çdo muskul ishte i përcaktuar në mënyrë perfekte në trupin e Richard Sandrak.

Mbi nofkën “djali më i fortë në botë”, dhe tani ai jeton një jetë krejtësisht tjetër. Ai harroi plotësisht peshat.

Në atë vit 2005, ai u bë i njohur globalisht për shkak të forcës së tij të çmendur, por edhe më shumë për shkak të pamjes së tij fizike.

Mirëpo, që atëherë ai ka vendosur të fshihet tërësisht nga sytë e publikut dhe t’i shmanget mediave.

Ai u bë një fenomen global, me njerëz që kamponin jashtë shtëpisë së tij vetëm për të kapur një paraqitje të shkurtër të tij. Ai u bë yll në SHBA dhe bëri foto me Hulk Hogan. Nëna e tij Lena shpjegoi një herë se çfarë lloj manie ishte.

“Për shkak se Richard ka shumë fansa, ne duhet të postojmë rregullisht gjëra në faqen e tij të internetit, të bëjmë më shumë foto, video të reja dhe lajme sa herë që del ose për filmin e tij të ri, për t’i emocionuar fansat e tij. I kam shumë, kam kaq shumë email që më pyesin: “Ku janë fotot e reja?”, tha nëna e “Herkulit të Vogël”.https://www.youtube.com/embed/Mgr1e9rwYkY

Ndonëse njerëzit zakonisht e njohin palestrën vite më vonë, “Herkuli i Vogël” e bëri rrethin e plotë para moshës 30-vjeçare, ndaj i harroi plotësisht peshat. Ai donte të bëhej pjesë e programit të NASA-s, dhe përfundoi në Universal Studios në Amerikë si një stuntman.

Richard ka lindur në Ukrainë, por është rritur në Pensilvani, SHBA. Paraqitja e tij u prit me dënime publike, por e gjitha ishte e drejtuar kundër prindërve të tij që e akuzuan se i jepte steroide. Gjithçka shpërtheu kur një raport supozohet se tregoi se të kesh vetëm një përqind të yndyrës trupore mund të jetë fatalisht e ulët.

Ekspertët thanë se një fëmijë i moshës së tij nuk mund të prodhonte testosteron të mjaftueshëm për t’i bërë muskujt të duken kështu.

“Shumë njerëz erdhën tek unë për të prekur barkun dhe muskujt e mi për të kontrolluar nëse ishin fals apo jo,” tha ai një herë ndërsa fitonte mijëra dollarë në muaj dhe më vonë tha se kontrollohej nga babai i tij abuziv, Pavel.

Richard u rrit me marule, ndërsa babai i tij hante shpesh pica. Pastaj gjithçka u ndal papritur. Pavel u arrestua për abuzim me gruan e tij Lena. Që nga ai moment, bodybuilding është një gjë e së kaluarës në kokën e Riçardit të vogël.

Richard tha më vonë se “ai kurrë nuk u detyrua të stërvitej ose të bënte diçka kundër vullnetit të tij”, por prindërit e tij, veçanërisht babai i tij, la të kuptohet se çfarë duhet të bënte.

Herën e fundit që është shfaqur në publik ka qenë në vitin 2015 dhe më pas është shprehur në një intervistë për “Inside Edition”.

“Jo, nuk ngre pesha. Nëse ndonjë gjë, u bë e mërzitshme. Jam shumë krenare për të kaluarën time. Nuk është diçka që nuk dua që njerëzit ta dinë, thjesht nuk do të ngelem duke jetuar në të”.

Sot më së shumti vrapon, tërheq, ngjit shkallët… Duhej të bëhej inxhinier i NASA-s, por duke qenë se gjithçka është fshehur në fshehtësi në tetë vitet e fundit, nuk dihet nëse ia ka dalë. / Express / KultPlus.com

Edhe BBC shkruan për tentimikjen sensacionale të shqiptarit

Një ngjarje e çuditshme ka ndodhur në Angli, ku i përfshirë është një shqiptar.

Etmond Lika, 32 vjeçar tentoi t’i ikë policisë në një mënyrë goxha të veçantë.

Lika u fsheh mbi dritaren e një kulmi, por tentativa e tij rezultoi e dështuar.

Ai u fotografua dhe pamjet u bën virale, teksa lidhur me ngjarjen ka raportuar edhe BBC.

Shqiptari shihet teksa qëndron “mbi kokën” e policit.

32-vjeçari u arrestua nga policia, si i dyshuar për kultivimin e kanabisit.

Ngjarja ndodhi në Kirkdale të Liverpoolit.

Etmond Lika, u dënua me dy vjet e katër muaj burgim nga Gjykata e Liverpoolit. / Express / KultPlus.com

Rama publikon mesazhin e pilotes së parë shqiptare: Mundësi të shumta karriere brenda FA-së


Kryeministri Edi Rama ka ftuar të gjithë të rinjtë që të bëhen pjesë e Forcave të Armatosura.

Rama ka publikuar në rrjetet sociale mesazhin e pilotes së parë shqiptare, Armela Murati e cila u bë pjesë e Forcave të Armatosura duke ndjekur kursin e pilotit.

Rama u bën thirrje të rinjve të aplikojnë për mundësitë e shumta të karrierës brenda FA-së.

Murati shprehet se zgjedhja për kursin e pilotit më erdhi thjeshtë rastësisht duke qenë se edhe emërimi mu bë në Forcë Ajrore e pashë si mundësi për të ardhmen time në karrierën ushtarake.

Armela tregon se nuk kishte synim të bëhej pilote, por thekson ajo, “thjeshtë doja që t’i shërbeja vendit tim, por ja që fati deshi që unë ti bashkohesha Forcave Ajrore”.

Ministria e Mbrojtjes ka nisur që në fillim të muajit mars fushatën e rekrutimeve për 400 pozicione të lira pranë FA si ushtarë apo detar aktiv.

Kjo thirrje është e hapur për të gjithë të rinjtë e moshave 18-27 vjeç me arsim 9-vjeçar, të mesëm apo të lartë.

Ndër përfitimet që marrin të gjithë ata që zgjedhin të bëhen pjesë e Forcave të Armatosura janë: puna e garantuar në FARSH dhe mundësi për karrierë të suksesshme, të ardhura mujore dinjitoze, si asnjëherë më parë për FA, shërbim shëndetësor për vete dhe familjarët dhe mundësi kurimi të specializuar brenda dhe jashtë vendit, sigurim shoqëror dhe përfitime suplementare pas përfundimit të karrierës, mundësi arsimimi dhe kualifikimi ushtarak brenda dhe jashtë vendit pa pagesë, përparim në gradë dhe karrierë, përgatitje fizike sipas standardeve të NATO, angazhim në misione paqeruajtëse në kuadrin e NATO, OKB, BE me përfitime financiare të konsiderueshme.

Po ashtu për çdo të ri që bëhet pjesë e FA ofrohen trajnime dhe stërvitje jashtë vendit së bashku me kolegë të tjerë të NATO dhe SHBA, lehtësira për qira banese, transferim bashkëshorti/e, trajtim me ushqim, pagesë transporti si dhe kredi me norma të lehtësuara për banesën e parë të familjeve ushtarake.

Me rritjen e fundit të pagave, një oficer (grada e parë për ushtarakët oficerë të titulluar nën toger) pas kryerjes së studimeve në Akademinë e Forcave të Armatosura merr një pagë mbi 77 mijë lekë pa përfshirë shtesat mbi pagë për kompensim ushqimor, shtesat për natyra të veçanta apo trajtimin me uniformë ushtarake, sportive, etj. / atsh / KultPlus.com

Gratë e familjes së Bajram Currit, princeshat dhe hanëmllaret e Kosovës

Nuk flitet shumë për të, por ajo ka pasur një jetë me vuajtje e me gëzime, një fazë vuajtjesh e një fazë lumturie, ndonëse kjo e dytë ishte më e shkurtër.

Hajrie Curri, vajza e Bajram Currit – Plakut të Maleve, ka pasur një jetë plot peripeci. Vajza e saj, Mimoza, tregon për vështirësitë e kësaj jete, për gjyshen Ajkunë dhe për motrën Valdete.

Po e sjellim këtë pjesë ku Hajrie Curri, vajza e Bajram Currit dhe vajza e saj Mimoza rrëfejnë, në librin “Ecje nëpër kujtesë” nga Sanije Gashi.

Ne kemi qenë shtëpia më moderne e Shqipërisë në Shkodër. Nëna ime (gjyshja), Ajkuna, nuk e ka veshur kurrë çarçafin, ka dalë me mantel. Edhe unë, kur u martova, nuk vija më çarçaf. Kur shkoja në Tiranë, ose kur dilja në Shkodër, vishesha alla franga. Pyetjes se si I trajtonin shkodranët, Hajria i përgjigjet plot dashuri e mirënjohje: – Uh, sa na ka dashur Shkodra, sa na kanë respektuar shkodranët, shumë, shumë! Kur na takonin paria, na dilnin përpara e thoshin: Princeshat e Kosovës! Hanëmllaret e Kosovës! Na pritnin me fjalët më të mira! Tash është prishur njerëzimi, të parët ishin ndryshe.
****

Në saje të emrit që kishim edhe unë e motra kemi qenë të respektuara gjithkund – ndërlidhet me admirim Mimoza. Mirëpo, pas martesës, sidomos pas burgosjes së të shoqit, për Hajrien fillojnë vitet e vuajtjeve. Të shoqin, Ragip Metën, regjimi komunist e dënon me vdekje, por më pastaj i falet jeta dhe bën 17 vjet burg. Kur e burgosin të shoqin, Hajria mbetet më të bijën, Mimozn, dhe shtatzënë. Pas tre muajsh lind vajza e dytë, Valdetja, e cila me të atin takohet për herë të parë pas daljes nga burgu, si vajzë 17 vjeçe! (1962)

=

Bajram Curri (1866-1925) ishte udhëheqës popullor, ushtarak, senator i Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920.

Ishte ndër udhëheqësit kryesorë të forcave demokratike revolucionare që shpartalluan repartet zogiste dhe i hap rrugën fitores së Lëvizjes së qershorit 1924, shkruan KultPlus. Në vjeshtë të vitit 1924 shkoi në Gjenevë për të paraqitur para Lidhjes së Kombeve çështjen e të drejtave të popullsisë shqiptare të Kosovës të shtypur egërsisht nga serbët. E vazhdoi luftën kundër reaksionit të brendshëm dhe shovinistëve serbë edhe pas shtypjes së Lëvizjes së qershorit.

Curri u vra nga forcat zogiste dhe agjentët e shovinistëve serbë në Dragobi të prirë nga Ceno beg Kryeziu më 1925. / KultPlus.com

Geta Beqa dekorohet me medalje nga Edi Rama

Kampionja e botës në Kampionatin Botëror të fitnesit, Geta Beqa, është dekoruar me Yllin e Mirënjohjes nga kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama.

Ajo, me anë të një postimi në rrjetin social Instagram, ka thënë se është vlerësuar si sportiste elitare në mesin e shumë sportistëve elitarë.

“Sporti është vlera e një shteti dhe e falënderoj për mirëpritjen dhe fjalët motivuese ministren e Arsimit dhe Sporit, Evis Kokshi”, ka shkruar Beqa në Instagram./ KultPlus.com

OKB miraton rezolutën për të përcaktuar detyrimet ligjore globale për ndryshimin e klimës

Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi të mërkurën me konsensus një rezolutë që kërkon që gjykata më e lartë e organizmit botëror të përvijojë detyrimet ligjore në lidhje me ndryshimin e klimës.

E shtyrë prej vitesh nga të rinjtë e ishujve të Vanuatu dhe Paqësorit, masa i kërkon Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ) të përcaktojë detyrimet e kombeve për mbrojtjen e klimës së Tokës dhe pasojat ligjore me të cilat përballen nëse nuk e bëjnë këtë.

“Së bashku, ju po bëni histori,” tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB -së, Antonio Guterres, duke theksuar se edhe nëse jo detyrues, një opinion nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë “do të ndihmonte Asamblenë e Përgjithshme, OKB-në dhe shtetet anëtare të marrin guximin dhe të veprim më të fortë klimtik për të cilin bota jonë ka kaq shumë nevojë.”

Përfundimisht e bashkë-sponsorizuar nga më shumë se 130 shtete anëtare, rezoluta pritej gjerësisht të miratohej.

“Miratimi dërgon një mesazh me zë të lartë dhe të qartë jo vetëm anembanë botës, por edhe për të ardhmen,” i tha asamblesë kryeministri i Vanuatu, Ismael Kalsakau.

Rezoluta i kërkon GJND-së të qartësojë detyrimet e shteteve sipas ligjit ndërkombëtar për të garantuar mbrojtjen e sistemit klimatik.

Kalsakau, kombi i arkipelagut, i cili u shkatërrua nga dy ciklone gjatë vetëm disa ditëve, theksoi se trupi botëror kishte vendosur të linte mënjanë dallimet dhe të punonte së bashku për të trajtuar sfidën përcaktuese të kohës sonë, ndryshimin e klimës.

Qeveria e Vanuatu filloi lobimin për zgjidhjen e klimës në vitin 2021, pas një fushate të iniciuar nga një grup studentësh nga një universitet në Fixhi në vitin 2019.

Një javë më parë, paneli i ekspertëve të klimës së OKB-së (IPCC) paralajmëroi se temperaturat mesatare globale mund të arrijnë mbi 1.5 C deri në vitet 2030-2035, duke theksuar nevojën për veprime drastike këtë dekadë.

Ndërsa kombet nuk kanë asnjë detyrim ligjor sipas Marrëveshjes së Parisit 2015 për të përmbushur objektivat e reduktimit të emetimeve, mbështetësit e rezolutës së re të klimës shpresojnë se instrumente të tjera, si Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut ose Konventa e OKB-së për Ligjin e Detit, mund të ofrojnë disa rrugë për përmbarim.

“Kjo rezolutë përqendrohet në të drejtat e njeriut dhe barazinë midis brezave kur trajtohet ndryshimi klimatik, dy pika kritike që kanë munguar në pjesën më të madhe të diskursit dominues,” i tha AFP Shaina Sadai nga grupi mbrojtës i Unionit për Shkencëtarët e Shqetësuar./ KultPlus.com

‘Rroka mandolinën’, në vitin 1920 këndohej nga Athanas Mone dhe Andreas Papas (VIDEO)

Ajo që do të dëgjoni më poshtë është ndoshta versioni i parë i regjistruar i këngës shqipe ‘Rroka mandolinën’.

Këngën të cilën më vonë do ta këndonte Luan Hajra, Nexhmije Pagarusha, Eranda Libohova e këngëtarë të tjerë, rreth fillimit të viteve 20-të e këndonte Athanas Mone, Andreas Papas dhe Ansambli Zoto.

Kënga asokohe mbante titullin ‘Mallëngjim dashureve’ – që do të kthehej në “Mallëngjim Dashurie” apo ‘Desire of Love’ në anglisht, para se të merrte titullin që ka sot, shkruan KultPlus.

Kënga është pjesë e një albumi që përmbledhë perlat e folklorit shqiptar, përfshirë “Një lule e bukur doli nga xheneti”, “Kënga e dhimitraqit”, “Hunde e bukur”, “Havazi i dy motrave” e këngë tjera, këndua nga Zonja Qerina, Mati Kola, Jonuzi me Shokët dhe formacione tjera.

“Rroka mandolinën” ka ndërruar formën por megjithatë ka mbetur një ndër këngët më të mira shqiptare, që me ëndje dëgjohet edhe sot. / KultPlus.com

Marquez kalon Servantesin si shkrimtari më i përkthyer në gjuhën spanjolle

Gabriel García Marquez, autori kolumbian i “Njëqind Vjet Vetmi” dhe fituesi i çmimit Nobel të vitit 1982 është shkrimtari më i përkthyer në gjuhën spanjolle, në shekullin e XXI duke mposhtur kështu edhe Servantesin.

Lista vijon me Isabel Allende, argjentinasin, Jorge Luis Borges, peruanin, fituesin e çmimit Nobel 2010, Mario Vargas Llosa, dhe në vendin e pestë u rendit gjeniu i “Don Kishotit”, Miguel de Servantes.

Renditja sipas vlerësimit, që përfshin gjithashtu Carlos Ruiz Zafón, Arturo Pérez-Reverte, Luis Sepúlveda, Roberto Bolaño dhe Javier Marías, u krye nga “Instituti Cervantes”, në Romë.

Instituti analizoi përkthimet në 10 gjuhë të ndryshme, arabisht, kinezisht, anglisht, frëngjisht, gjermanisht, italisht, japonisht, portugalisht, rusisht dhe suedisht.

Analiza e veprave nis nga viti 1950, në dritën e bumit të dy dekadave, kur autorët e Amerikës Latine si García Márquez, Mario Vargas Llosa, Carlos Fuentes dhe Julio Cortázar filluan të vlerësoheshin në të gjithë botën.

Sipas institutit, interesi për autorët individualë ndryshon nga vendi në vend, në Francë numri një është regjisori francezo-kilian, Alejandro Jodorowsky, ndërsa Italia është e vetmja që ka përfshirë novelistin, Manuel Vázquez Montalbán në dhjetëshen e parë./ KultPlus.com

Kjo është shifra që paguajnë të famshmit për të marrë një yll në ‘Walk of Fame’

Hollivudi ka njohur tashmë yje si Marilyn Monroe, Steven Spielberg dhe Kobe Bryant, ndër të tjera, por ajo që shumë nuk e dinë është se Walk of Fame merr më shumë se 200 aplikime çdo vit, me të famshëm nga e gjithë bota që aplikojnë për t’i bërë yjet me emrin e tyre që të shfaqetn në trotuarin e rrugës legjendare.

Sa kushton të kesh një yll në Hollywood Walk of Fame?

Pasi kanë bërë një listë të personazheve të famshëm që plotësojnë të gjitha kërkesat për një yll në Walk of Fame, si p.sh. janë marrë me fushën e industrisë për më shumë se pesë vjet dhe kanë fituar një nga çmimet më të rëndësishme në fushën e tyre, ata që kanë marrë çmimin nga shumica e votave të publikut kalon në fazën tjetër.

Këtu, një panel prej pesë ekspertësh më në fund zgjedh të famshmit që do të vulosin emrat e tyre në tokën e Hollivudit. Përveç kësaj, të nominuarit duhet të shkruajnë një letër që pranon njohjen dhe çmimin.

Por nuk mbaron me kaq, sepse kur një artist i nivelit të Michael Jackson merr këtë çmim, duhet të paguajë për mirëmbajtjen e yllit, një shifër që vetëm më të pasurit mund ta përballojnë.

Siç zbulohet nga faqja e internetit Walk of Fame, të famshmit që marrin një yll duhet të paguajnë 50,000 dollarë dhe ky çmim përfshin krijimin e yllit me emrin e tyre, si dhe mirëmbajtjen e tij në të ardhmen./abcnews.al/ KultPlus.com

Nëntë xhudistë bëhen pjesë e FSK-së për të trajnuar pjesëtarët e saj në xhudo

Nga sot, nëntë sportistë të xhudos janë bërë pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës për të trajnuar pjesëtarët e FSK-së në xhudo, përcjell KultPlus.

Lajmin e ka bërë të ditur ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku përmes një postimi në Facebook.

Në vijim gjeni postimin e plotë të ministrit Çeku:

Ushtrinë po e forcojmë përmes talentit të xhudistëve tanë. Nga sot nëntë sportistë të xhudos bëhen pjesë e Forcës së Sigurisë së Kosovës, për të trajnuar pjesëtarët e saj në xhudo. Përmes këtij projekti përfiton Ushtria e Kosovës, po ashtu xhudistët elitarë dhe profesionistë.

Jemi të lumtur që programi shtetëror “Kosova Shtet i Xhudos” po zbatohet sipas planit dhe me hapa konkretë./ KultPlus.com

Peçi: Polifonia, asnjë lidhje me muzikën bizantine

Kompozitori i njohur Aleksandër Peçi, gjatë një simpoziumi të organizuar disa ditë më parë nga shoqata “Labëria”, argumentoi tezën se polifonia nuk e ka prejardhjen nga muzika bizantine, duke marrë komente të shumta në favor të kësaj teze.

Origjina bizantine e polifonisë shqiptare, sipas Peçit, është një ndryshk mendor por që ka zënë rrënjë edhe në sajtin e UNESCO-s. Tema ka ngjallur reagime herë pas here në opinionin publik, por sidomos mes njerëzve të muzikës dhe akademikëve.

Në fjalën e tij në simpozium, Peçi solli fillimisht kontekstin historik të Perandorisë Bizantine, duke theksuar se nuk mund të vendoset origjina e polifonisë në këtë periudhë, pasi ajo i ka rrënjët shumë më të lashta sesa viti 395.

Duke kaluar në terma profesionalë muzikorë, Peçi u shpreh se shkallët bizantine nuk kanë lidhje fare me shkallën pentatonike, e cila është shtylla kurrizore e polifonisë.

Peçi vijoi duke vënë në dukje se struktura e shumëzërit polifonik me marrës, kthyes, hedhës nuk ka kurrëfarë lidhje me muzikën bizantine. “Dëgjoni qoftë këngët bizantine, qoftë këngët tona polifonike të kuptoni hendekun e madh strukturor, filozofik, estetik, gjeografik, kohor, gjenetiko-zanor, apo të përmbajtjes së teksteve që i ndan”, theksoi kompozitori i njohur.

Sipas tij, që të arrinte perfeksionin që ka sot kjo marrëdhënie e 4 zërave, do të duheshin disa mijëvjeçarë dhe ai ngre idenë se mund të jetë pellazgjia fillesa e polifonisë.

Peçi argumentoi se në gjithë botën, muzikat etnike kanë lindur shumë kohë përpara kristianizmit. Muzika dhe piktura bizantike, sipas tij, është zhvilluar në kisha ortodokse me kryesisht himne që shoqëronin tekste greke, në kisha, manastire, në rituale murgjërisht. “Kush mund të thojë se çfarë lidhje ka polifonia ‘Vajzë e valëve’, ‘Janinës ç’i panë sytë’, e mijëra e mijëra variante të këngëve tona polifonike me këtë kulturë bizantine?” – pyet Peçi.

Argument tjetër që sjell Peçi është pyetja përse nuk ndikoi muzika bizantine edhe grekët që të krijonin polifoninë e tyre. “Kultura bizantine, gjeografikisht i kishte grekët më afër se ne. Por polifoninë e ka Epiri”, theksoi ai.

Argument shumë i fortë, sipas Peçit, është edhe liria pagane e grupimeve polifonike të cilat kanë një shpërthim ku Zoti është thuajse inekzistent në to.

“Po ai elementi tremolo-vibrues i hedhësit i cili sipas meje është imitim i tremolo-vibrimit të valëve të detit që himarjoti e pilurjoti e të tjerë në Labëri e kanë për karshi detin, po ajo gjizandoja tipike e kthyesit (rrëshqitja e zërit) apo e prerësit e marrësit në polifoninë toske. S’kanë të bëjnë me muzikën bizantine”, tha ai.

Peçi u ndal edhe tek shpjegimi i tij për ison, e cila sipas tij, është një fushë magnetike ku tërhiqen tingujt. Këtë teori ai e ka shpjeguar edhe në konferenca që ka pasur në Pragë, Trieste.

Më pas, ai solli një argument të Zhani Cikos, i cili thotë se polifonia jonë zhvillohet me mikrointerval, pra më të vogla se 1 ton e gjysmë toni. E kjo ndarje e shkallës me mikrointervale është shumë më e lashtë se muzika bizantine.

Peçi e përfundoi argumentimin duke theksuar se identiteti i polifonisë sonë popullore është i patjetërsueshëm. Sipas tij, termi isopolifonia është në kundërshtim me përcaktimin  që i ka bërë mjeshtri Ramadan Sokoli, i cili e përcaktoi si polifoni popullore. Peçi kërkoi zgjerimin e debatit për këtë temë për të ndryshuar edhe përcaktimin në sajtin e UNESCO-s./atsh/ KultPlus.com

Sezoni i dytë i ‘House of the Dragon’ do të ketë më pak episode sesa ai i pari

Sezoni i dytë i serisë së HBO-së, ‘House of the Dragon’, do të përbëhet nga tetë episode, dy më pak se sezoni i parë. Kjo pasi produksioni dëshiron që ta realizojë sa më shpejt sezonin e dytë, në mënyrë që të fokusohet tek ai i treti, nëse i jepet drita jeshile.

Në atë që është një praktikë relativisht e zakonshme, HBO nuk zbuloi numrin e episodeve në njoftimin e vazhdimit të Sezonit 2 verën e kaluar. Plani fillestar ishte për një hark tjetër prej 10 episodesh, i cili përfundimisht ndryshoi, duke çuar në disa rishkrime të skenarit. Duke pasur parasysh ndryshimin e lidershipit në kompaninë mëmë të HBO-së, disa vunë në dukje fokusin e udhëheqjes së Warner Bros. Discovery në uljen e kostove. Një zëdhënës i HBO, i cili konfirmoi se Sezoni 2 do të përmbajë 8 episode, theksoi se shkurtimi i numrit të episodeve ishte i bazuar në histori.

Është raportuar se ekipi krijues i ‘House of the Dragon’ kishte parashikuar që seria të vazhdonte për tre ose katër sezone.

Me një pjesë të komplotit të destinuar fillimisht për Sezonin 2, duke përfshirë një betejë të madhe, duke kaluar në sezonin 3, tani ka më shumë gjasa që seria të zgjasë për katër sezone, por kjo nuk është përcaktuar ende.

‘House of the Dragon’ është vendosur 172 vjet përpara ngjarjeve të ‘Game of Thrones’ dhe tregon historinë e Shtëpisë Targaryen, raporton Deadline, transmeton Klankosova.tv.

Seria, e cila i kushtoi kompanisë rreth 200 milionë dollarë për ta realizuar, ka shikueshmërinë më të madhe në historinë e HBO-së, e cila arriti në 130 milionë njerëz në SHBA, sipas vlerësimeve të vetë kompanisë./ KultPlus.com