‘E kam imagjinuar gjithnjë parajsën si një lloj biblioteke’

Dita Ndërkombëtare e Librit dhe të drejtave autoriale është përzgjedhur të jetë 23 prilli, si datë me kuptim simbolik për letërsinë botërore. Në këtë datë të vitit 1616, kishin vdekur autorët Uilliam Shekspir nga Anglia dhe Miguel de Cervantes nga Spanja.

I pari konsiderohet si shkrimtari më i madh i të gjitha kohërave dhe vendeve, ndërsa i dyti është autori i veprës më të përkthyer në botë “Don Kishoti”. Kjo datë lidh edhe autorë tjerë në ditën e lindjes a vdekjes së tyre: Inca Garcilaso de la Vega, Maurice Druon, Halldór Kiljan Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla dhe Manuel Mejia Vallejo.

Ndërkaq sot, KultPlus ju sjell një thënie tejet të njohur të Jorge Luis Borges e cila flet për rëndësinë e madhe të librit e bibliotekës:

”E kam imagjinuar gjithnjë parajsën si një lloj biblioteke”

Kjo datë shënohet në botë që nga viti 2003, ndërsa është pazgjedhur në vitin 1995 me qëllim të kontribuojë në mbarë botë për të drejtat e autorit duke inkurajuar të gjithë, e në veçanti të rinjtë për të zbuluar kënaqësinë e leximit. Kjo datë është edhe një thirrje për të rritur respektin për kontributet e pazëvendësueshme të autorëve dhe librit në progresin social dhe kulturor të njerëzimit. / KultPlus.com

Pse librat elektronikë e kanë ndryshuar perceptimin tonë mbi leximin

Debati midis librave elektronikë dhe atyre të printuar, ka shkaktuar prej kohësh diskutime familjare dhe midis miqsh, së bashku edhe me mendimet e kualifikuara të ekspertëve. Në një artikull të fundit, faqja e internetit Book Riot e ka rihapur këtë temë.

Në fakt, një studim i kryer që në fillimin e viteve 1990, kishte treguar se leximi në ekran ishte më i ngadaltë dhe më pak i saktë sesa ai tradicional. Tani le të shohim se si librat elektronikë,po e ndryshojnë perceptimin që kemi mbi një tekst kur lexojmë një libër.

Kuptimi i një teksti

Në vitin 2014, një eksperiment tregoi se fëmijët preferojnë më shumë librat e printuar, në vend të atyre që lexohen nëpërmjet një ekrani dixhital. Prindërit dhe mësuesit kanë vënë re se si rritet vëmendja dhe kurioziteti i të vegjëlve, kur ndërveprojnë me një libër letre, dhe jo me një libër dixhital.

Rëndësia e kontaktit fizik dhe perceptimi i ndryshëm vizual, e bëjnë më tërheqës për një fëmijë librat e printuar. Në të njëjtën linjë, një studim norvegjez vëzhgoi sjelljen e disa fëmijëve në klasat fillore. Ai tregoi se nxënësit që lexonin një tekst në letër, ishin më të aftëqë t’i përgjigjeshin pyetjeve se çfarë kishin kuptuar prej tij.

Një studim nga Universiteti Stavanger në Norvegji, tregoi se pasi 50 njerëz u udhëzuan tëlexonin të njëjtën histori, gjysma në një libër elektronik dhe gjysmën në letër, ata që kishin lexuar librin prej letre, kishin një ndjeshmëri dhe kujtesë më të madhe sa i përket përmbajtjes. Studiuesit vunë re se lexuesit e librit elektronik, e kishin më të vështirë të rindërtonin fabulën e tregimit.

Fiziciteti i librave

Disa studiues, thonë se ndryshimet midis lexuesve të librave elektronikë dhe atyre të librave prej letre, vijnë për shkak të lodhjes së syve të shkaktuar nga ekrani dixhital. Të tjerë thonë se librit i printuar, është një element kyç për të pasur një përqendrim më të mirë.

Kontakti fizik dhe mënyra përmes së cilës lidhet dikush me një libër tradicional, ështësigurisht e ndryshe nga ajo me një pajisje elektronike, madhësia apo pesha e së cilës, faqja që duhet shfletuar ose shenja që duhet mbajtur, nuk janë të njëjtat.

Për këtë arsye, ndodh shpesh që ata që lexojnë libra në pajisjet dixhitale, nuk e kanë ndjenjën e gjatësisë së asaj që janë duke lexuar. Megjithatë, ky aspekt i fizikës nuk ka të bëjë vetëm me librat, por edhe me filmat. Shikuesit janë më të përqendruar dhe të angazhuar kur shohin një film në kinema, sesa kur e shohin në shtëpi përmes një uebsajti në internet. / KultPlus.com

Botohet libri i Don Lush Gjergjit për Nënë Terezën: Tani shenjtorja jonë flet anglisht me gjithë botën

Sot ka dalur nga shtypi libri i autorit Don Lush Gjergji, “I hold the Albanian people in my heart” Conversations with Mother Teresa” që është përkthim nga gjuha shqipe i librit “E kam në zemër popullin tim shqiptar”, përcjell KultPlus.

Në këtë libër përfshihen intervistat e vizitat e Nënës Terezë në Kosovë, e gjithashtu edhe vizitat e saja me shqiptarët në amerikë.

“Tani Shenjtëresha jonë Nënë Tereza përmes intervistave, fjalimeve dhe vizitave të saja në Kosovë, flet anglisht me gjithë botën”, thotë autori Don Gjergji.

Botimi është bërë me një bashkëpunim me Sh. B. “ILIRIA” New York City ndërsa përkthimi nga Avni Spahiu.

Librin mund ta gjeni nga e hëna, në Rezidencën e Ipeshkvisë në Prishtinë dhe në librarinë “Alphabet J&M” që gjendet nën shkallët e Katedrales, kurse shumë shpjet edhe në librarit e qytetit në Prishtinë. /KultPlus.com

Fitim Uka promovon librin ‘Teoria dhe psikoterapia e kohezionit të brendshëm’, Bërxulli: Ky libër mund të radhitet në rendin e literaturës serioze në fushën e psikoterapisë

Uranik Emini

Të apasionuarit e psikologjisë, miqtë, të afërmit, studentët dhe njohësit e fushës së psikologjisë, u mblodhën bashkë më 21 mars për të ndjekur nga afër promovimin e profesorit dhe psikoterapistit, Fitim Uka, i cili promovoi librin e tij të dytë me titull “Teoria dhe psikoterapia e kohezionit të brendshëm”, shkruan KultPlus.

I gjithë ky promovim, i cili filloi nga hyrja në derën e Sallës së Kuqe, e deri te fjala e Ukës, u përcoll me emocione, duke tentuar të tregojë se emocionet janë pjesë e rëndësishme e natyrës njerëzore.

Hapjen e kësaj ngjarje e bëri Vanesa Sopjani nga Klinika ”Empatia”.

Ndërkaq, i pari për të folur rreth këtij promovimi u ftua Dekani i Departamentit të Psikologjisë, Dashamir Bërxulli, i cili hapjen e fjalimit e bëri me diçka emocionale, konkretisht me një barcoletë.

“Psikoterapia ka edhe humor brenda, por më e rëndësishmja është që ka strukturë, ka një mënyrë të menduarit specifike, dhe është një mënyrë e të kuruarit të njerëzve. Përtej shakas, psikoterapia është një art i shërimit të njerëzve dhe të ofrimit të ndihmës në ato momente kur njerëzit kanë më së shumti nevojë”, u shpreh ai.

Tutje, Bërxulli gjithashtu shtoi se ky libër mund të radhitet në rendin e literaturës serioze në fushën e psikoterapisë.

“Libri është ndërtuar në disa kapituj që ndjekin një linjë logjike dhe konsistente në përputhje me pikëpamjet e autorit Uka”.

Pas Dekanit, i erdhi radha edhe profesorit Aliriza Arënliu, që u shpreh shumë i lumtur për faktin se ishte njëri ndër personat e parë që lexoi librin.

“Jam jashtëzakonisht i lumtur që më është dhënë mundësia që të lexojë një ndër të parët librin e Fitimit. Uka me librin e tij adreson një prej sfidave më të mëdha të shkencës së psikologjisë, atë të ofrimit të një kornize të logjikshme për terapistët dhe studiuesit e hulumtimit. Libri në fjalë tenton ta plotësojë një pyetje madhore të njerëzimit për të ofruar një këndvështrim të natyrës njerëzore”.

Arënliu, shpjegon se ky libër tenton të adresojë tre probleme madhore në fushën e psikologjisë klinike dhe të psikoterapisë.

“Fitimi si një klinicist, hulumtues, mundem me thanë i ri, në librin e tij tenton të adresojë tre probleme madhore në fushën e psikologjisë klinike dhe të psikoterapisë, e mendoj se e ka edhe bazën me të cilën e ndërton edhe këtë teori. E para është ofrimi i një perspektive apo shpjegimi logjik për funksionimin adaptiv dhe psikopatologjinë e njeriut. E dyta tenton të ofrojë një kornizë logjike për intervenime apo trajtim të problemeve psikologjike dhe e treta, kur e lexoni e kuptoni, tenton me arritë një konceptim që e quan kohezion të brendshëm, e që është një gjendje, destinacion që mund të arrihet, por në të njejtën kohë edhe mund të ruhet”. 

Ndërkaq, i fundit por jo nga rëndësia, Uka shpalosi edhe gjithë historinë e këtij libri dhe ofroi një “terapi falas” për të gjithë njerëzit në sallë, ku edhe u panë emocione të ndryshme sikurse nga ai por edhe nga të pranishmit.

“Që prej kohës kur jetoj prej së vërteti, përmendem me vetëdije të plotë, kam pyetur “kush jam unë” dhe “kush është bota ime”? Deri vonë pata menduar që këtë pyetje e bëj vetëm unë dhe përgjigjen e saj e kanë gjetur kaherë të tjerët. Kam lakmuar të tjerët për qetësinë që i përcjell, pa e ditur që në fakt të gjithë ishin të trazuar si unë. Më vonë pata kuptuar, që dilemat e mija ishin të secilit prej njerëzve. Besoj janë edhe dilemata tuajat”.

Profesori universitar, u mundua që çdo herë e më shumë të paraqes se rruga për të kuptuar jetën a botën ku jetojmë, i bie nga të kuptuarit e vetës.

“Në raportin tonë të çuditshëm me veten, shkrihet vetëvlerësimi, e në këtë rast zëri i brendshëm shfryen mllefin ndaj nesh apo edhe duartokret heshturazi, Në raportin tonë me veten, pushon edhe motivimi, shtytja e cytja e veprimit, atëherë kur zëri di si të na flas për të na zgjuar nga shtrati I gjumit, e na fton për të punuar, për t’i dhënë kështu jetë ëndrrave e qëllimeve tona, në raportin tonë me veten nuk mund të mungojë vetërregullimi, e zëri i brendshëm në këtë rast, na fton për të kontrolluar emocionet, për t’i shtypur ato kur ngrejnë krye kundër rregullave apo për t’i ngjallur atëherë kur duket se po zhduken e po humbasin kuptimin.Por, as zëri i brendshëm, as ajo që ndjejmë dhe besojmë për veten, as kujtimet më të mira, e as motivi ynë nuk është i pavarur. Nuk ka skicë për veten, që nuk e ka një vijë të shkarravitur nga të tjerët.  Nuk ka autoportret një ngjyrësh, dhe ngjyrat rëndom na i japin të tjerët. Prandaj, ne jemi më shumë se sa vetja. Jemi edhe të tjerët”.

Ekuacioni i terapisë së kohezionit të brendshëm, sipas Ukës, ka 4 raporte dhe 3 kohë, e mund ta ketë edhe ndonjë të panjohur, ashtu siç njeriu është e panjohura më e madhe e vetes. 4 raporte dhe 3 kohë, asnjëra nuk bën pa tjetrën, secila e influencon secilën. 4 raporte të shëndosha në të trija kohët e mundësojnë atë që e konsideron si kohezion i brendshëm.

 Uka në fund të fjalimit pati falënderime për njerëz të shumtë që ndihmuan në përpunimin e këtij libri, derisa u shpreh edhe mirënjohës për kolegët dhe të gjithë ata që kanë besuar teorinë dhe kanë qenë pjesë e trajnimit 6 mujor për kohezionin e brendshëm dhe përmbylljen e gjithë asaj se çfarë kishte shkruar e bëri me falënderime për nënën e tij.

“Familjes, ndërkaq, i detyrohem shumë kërkimfalje dhe falënderime. Asgjë nuk e justifikon mungesën time, por gjithashtu asnjë falënderim nuk mund ta shpërblej mbështetjen e Yllkës e Bindit, por edhe të babës, mësuesit Ruzhdi, Samiut, Naimit, Afërditës, Lulzimit, Zahides dhe Antigonës, nipave e mbesave të mi. Siç e kam shkruar edhe në fillim të librit, ky libër i dedikohet nanës dhe shpirtit të saj të bardhë, që prehet diku në paqe. Çdo ndihmë që mund të buroj a frymëzohet nga ky libër, qoftë dritë për ty në amshim nanë”, përfundon fjalimin e tij të përcjellur me shumë e shumë duartrokitje dhe emocione të panumërta.

Shëndeti mendor mund të ndikojë në jetën e përditshme, ndjenjat dhe aftësinë fizike. Faktorët në jetën e njerëzve, marrëdhëniet ndërpersonale dhe betejat fizike mund të kontribuojnë në shëndetin mendor. Prandaj, vetëdija e shoqërisë se shëndeti mendor është diçka shumë e rëndësishme, duhet të jetë sa më e lartë.

Gjysma e të ardhurave nga shitja e këtij libri do t’u dhurohet fëmijëve me Sindromën Down, pikërisht më 21 Mars, ku edhe shënohet dita e këtyre personave. /KultPlus.com

‘Kosova’ në Universitetin Prairie View A & M të Teksasit

Jusuf BUXHOVI

Në kuadër të vizitave universiteteve amerikane, me botuesin amerikan Ramiz Tafilaj, vizituam Universitetin Prairie View A & M të Teksasit. U pritëm nga drejtori i Institutit të Historisë së këtij universiteti, profesori Rosie L. Albritton. Profesori Albritton bëri të ditur se në Institutin e tij janë të pranishëm autorë të ndryshëm nga Europa Juglindore me veprat e tyre, por edhe si ligjerues të herëpashershëm, të cilët prekin edhe problematikën e historisë shqiptare në përputhje me çasjet e tyre. Me këtë rast profesori Albritton theksoi nevojën që në këtë institut të përfaqësohet edhe mendësia e historiografisë shqiptare, gjë që kjo mund të bëhet me praninë e veprave të autorëve shqiptarë këtu (siç është rasti me “Kosovën” në anglishte), por edhe në të gjitha universitetet dhe bibliotekat universitare amerikane.Gjatë kësaj vizite, botuesi R. Tafilaj, Institutit të Histiorisë si dhe Bibliotekës së Universitetit i dhuroi disa ekzemplarë të “Kosovës” në anglisht. Si e tillë, kjo vepër është e para dhe e vetme e një autori shqipotarë në këtë bibliotekë. /KultPlus.com

‘Çdo njeri që kalon në jetën tonë është i veçantë’

Jorge Luis Borges

Borges është një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit të XX. Ndonëse nuk e mori Çmimin Nobel në letërsi, vepra e tij arriti majat. Ai shquhet për erudicionin e jashtëzakonshëm, mjeshtrinë e rrëfimit dhe ndjeshmërinë e lartë ndaj çështjeve që prekin dhe kanë tëbëjnë me qeniet njerëzore.

“Çdo njeri që kalon në jetën tonë është i veçantë: lë gjithmonë një pjesë të tij te ne dhe merr diçka nga jeta jonë me vete… Ndonjëri merr më shumë e ndonjëri më pak, por askush nuk ikën pa lënë asgjë. Kjo është përgjegjësia më e madhe e jetës sonë dhe prova e qartë që dy shpirtra nuk takohen kurrë rastësisht..”  /KultPlus.com

Librat që duhet t’i lexoni të paktën një herë në jetë

Librat janë ato që na përcjellin e na bëjnë shoqëri në çdo hap të jetës. Janë ato që na japin mundësinë për të jetuar aventura të ndryshme të cilat fshihen në mes të rreshtave e që frymojnë brenda faqeve, shkruan KultPlus.

Më poshtë do gjeni një listë për 5 libra që ja vlen të lexohen të paktën një herë, transmeton KultPlus.

“The Song of Achilles” nga Madeline Miller

“The Book Thief” nga Markus Zusak 

“The Seven Husbands of Evelyn Hugo” nga Taylor Jenkins Reid 

“The Kite Runner” nga Khaled Hosseini

“A Thousand Splendid Suns” nga Khaled Hosseini / KultPlus.com

Mbajtja e ditarit si mënyrë e mirë për të përballuar stresin dhe për të njohur veten

“I dashuri ditar, sot më kanë shqetësuar të gjithë në punë.” Pa marrë parasysh se sa ju asocion kjo në ditët adoleshente, psikologët pohojnë se mbajtja e ditarit është shumë e dëshirueshme.

Prandaj shumë psikologë ua përshkruajnë pacientëve të tyre terapinë me ditar, e cila, siç pohojnë ata, e redukton stresin, i zvogëlon simptomat e astmës dhe artritit, dhe madje ndihmon në shërimin e plagëve.

Kjo u referohet veçanërisht njerëzve të prirë që të gjithën ta mbajnë në vete, si dhe atyre që, pavarësisht nga biseda me njerëzit e afërm, nuk e shohin ndonjë rrugëdalje nga kriza aktuale në punë apo ajo emocionale.

Kur e vendosni çdo gjë në letër, do të mësoni më shumë për veten, dëshirat tuaja, nevojat dhe frikën më të thellë. Është e rëndësishme që t’i shihni disa gjëra të shkruara për ta kuptuar se sa janë ato në të vërtetë të parëndësishme.

Ky aktivitet do t’ju ndihmojë edhe në rastin e problemeve të tjera serioze, sepse do t’i largoni ndjenjat negative.

Nuk keni nevojë të shkruani çdo ditë, por vetëm kur është nevoja. Herë pas here, lexoni atë që e keni shkruar në ditar një apo dy muaj më parë.

Siç thonë psikologët, më së miri do të ishte nëse do të shkruanit për momentet e vështira, por edhe ato të mira. Kur ka një ekuilibër midis pozitives dhe negatives, terapia e ka efektin më të mirë. /KultPlus.com

5 librat që shërbyen si frymëzim për të shkruar disa nga këngët e preferuara të njerëzve

Muzika dhe librat ndikojnë mjaft shumë në jetën tonë, por sa kanë ndikim këto dy të fundit te njëra-tjetra?

Më poshtë KultPlus ju sjell 5 librat që shërbyen si frymëzim për të shkruar disa nga këngët tona të preferuara: 

“1984”

Romani distopian nga shkrimtari George Orwell është një roman i mirënjohur që trajton tema të pushtetit, manipulimit dhe dhunës. Kjo vepër frymëzoi artistin e rokut, David Bowie. Pas përpjekjes së tij të dështuar për të krijuar një përshtatje muzikore të romanit, ai u frymëzu të shkruaj albumin e dashur ‘Diamond Dogs’. Albumi përmban këngë të titulluara “1984” dhe “Big Brother”, të dyja të lidhura drejtpërdrejt me librin.

“The Lord of the Rings”

“The Lord of the Rings” e J.R.R. Tolkien nuk është vetëm një roman dhe seri televizive e njohur, por edhe frymëzimi që qëndron pas këngës “Ramble On” të Led Zeppelin, ku përmenden disa nga termat e romanit brenda teksteve, ‘Mordor’, ‘Gollum’ dhe ‘The Evil One’.

“Romeo & Juliet”

“Romeo & Juliet” e Shekspirit, frymëzoi këngën ‘Love Story’ të Taylor Swift, këngë nga albumi ‘Fearless’. Ajo përdor të dy emrat e personazheve, Romeo dhe Juliet, në tekstet e saj dhe për fat të mirë kënga ka përfundim të lumtur!

“On The Road”

Vepra “On The Road”, e Jack Kerouac, frymëzoi albumin, ‘Teenage Dream’, nga Katy Perry, veçanërisht këngën, ‘Firework’.

“Perfume: The Story of a Murder”

“Perfume: The Story of a Murder”, ky roman fantastik historik ndjek kuptimet emocionale të aromave, përmes jetës së një jetimi në Francën gjatë shekullit të 18 -të. Nirvana ishte ajo që e përshtati këtë roman, në këngën e tyre “Scentless Apprentice”. / KultPlus.com

Pse shkruaj?

Nga: George Orwell

Njihet si shkrimtari me potencial profeti i romanit distopik “1984”, apo alegorinë “Ferma e kafshëve”. Por, përveçse autor i këtyre romaneve dhe disa librave tjerë të rëndësishëm, ishte para së gjithash një eseist. Me qindra ese të tij të shkruara përgjatë dekadave prekin një larmishmëri të madhe temash, nga letërsia te politika dhe filozofia. Në njërën prej këtyre eseve, “Pse shkruaj”, jep katër arsye të mundshme

(i) Egoizëm i pastër. Një nga arsyet pse dikush fillon të shkruajë mund të jetë dëshira për t’u dukur i mençur, për të qenë temë diskutimi mes të tjerëve, për t’u kujtuar pas vdekjes, për të sfiduar ata fëmijët popullorë që të injoronin kur ti ishe fëmijë. Është mashtrim të pretendosh se ky nuk është një motivim për të shkruar, e madje është një motivim i fortë. Shkrimtarët e kanë këtë karakteristikë të përbashkët me shkencëtarët, artistët, politikanët, avokatët, ushtarët, biznesmenët e suksesshëm – me pak fjalë, me bërthamën e njerëzimit. Pjesa dërrmuese e qenieve njerëzore nuk janë shumë egoistë. Pasi arrijnë në moshën tridhjetë vjeç, shumica braktisin ndjenjën e të qenit individualë – dhe jetojnë kryesisht për të tjerët. Por, ka një pakicë të vogël me dhunti, njerëz që me paramendim janë të vendosur të jetojnë jetën e vet si qëllim në vetvete, dhe shkrimtarët janë në këtë kategori. Shkrimtarët seriozë, më duhet të them, janë në tërësi më vanitozë dhe e shohin veten si qendra e botës më shumë se sa gazetarët, megjithëse janë më pak të interesuar për para.

(ii) Entuziazëm estetik. Perceptimi i bukurisë në botën e jashtme, ose, në anën tjetër, te fjalët dhe radhitja e duhur e fjalëve. Kënaqësia në impaktin e një tingulli mbi një tjetër, në fortësinë e prozës së mirë apo në ritmin e një tregimi të mirë. Dëshira për të ndarë një eksperiencë që dikush ndjen se është e çmuar dhe nuk duhet të humbet. Motivi estetik është shumë i dobët mes shumë shkrimtarëve, por dhe një pamfletist apo shkrimtar librash shkollor do të ketë fjalë apo fraza të parapëlqyera të cilat e joshin atë për arsye jo-utilitare; ose ai mund të ndjehet më mirë mbi tipografinë, mbi gjerësinë e anëve, etj. Çdo libër përtej nivelit të një udhërrëfyesi hekurudhash nuk mund të jetë pa të menduar estetik.

(iii) Impuls historik. Dëshira për të parë gjërat siç janë, dhe për të gjetur faktet e vërteta e për t’i ruajtur ato për përdorim nga brezat pasardhës.

(iv) Qëllim politik. Përdorimi i fjalës ‘politike’ në kuptimin më të gjerë të mundshëm. Dëshira për ta shtyrë botën në një drejtim të caktuar, për të ndryshuar idetë e njërëzve të tjerë mbi llojin e shoqërisë që ata duhet të kërkojnë të kenë. Edhe këtu, nuk mund të ekzistojë një libër pastër i pandikuar apo i paanshëm politikisht. Mendimi se arti nuk duhet të ketë të bëjë fare me politikën është në vetvete një mendim politik. /KultPlus.com

Kur Demaçi i takoi fëmijët e tij: I shikoja në një mënyrë të ftohtë dhe nuk isha baba normal

Përparim Kryeziu

Në vitin 1974, pak kohë para se të dalë nga burgu, Demaçi kërkon që në vizitë t’i vijnë edhe fëmijët.

Ata vijnë të shoqëruar nga halla, Ajshja. Për herë të parë në jetën e të dyve, takohen e flasin babë e bir, Adem e Shqiptar Demaçi. Shqiptari është 9 vjeçar.

Po për herë të parë ndërrojnë fjalë me njëri-tjetrin Adem dhe Abetare Demaci, vajza e tij tashmë 10 vjeçare, të cilën Demaçi e kishte lënë shtatëmuajshe.

“I shikoja në një mënyrë të ftohtë dhe nuk isha baba normal. Nata e fundit, e burgut të dytë ishte pafundësisht e gjatë, pikë gjumi nuk shtina në sy. Pas dhjetë vjetësh në burg, kisha ndjesinë sikur kisha ndejtë dhjetë vjet në frigorifer”.

Marrë nga libri, “Adem Demaçi biografi e pa autorizuar”, Shkëlzen Gashi. /KultPlus.com

‘Nuk ka asgjë që e mbush dhe e lidh zemrën aq shumë sa dashuria’

Sot bëhen gjashtë vjet nga vdekja e shkrimtarit dhe filozofit të njohur italian, Umberto Eco, shkruan KultPlus.

KultPlus iu sjell 27 thëniet më të bukura të Umberto Ecos:

“Ne kemi një limit, një limit shumë shkurajues dhe poshtërues: vdekjen.”

“Tani kam arritur në përfundimin se e gjithë bota është një enigmë, një enigmë e padëmshme që bëhet e tmerrshme prej përpjekjes sonë të çmendur, për ta interpretuar sikur të ketë një të vërtetë që fshihet nën të.”

“Ti vdes, por pjesa më e madhe e atyre që ke akumuluar nuk humbet. Ti lë prapa një mesazh në shishe.”

“Të lexosh një libër të shtypur është një përvojë krejt tjetër: mund ta bësh në anije, në degë të një peme, në shtrat, edhe kur nuk ka fare drita.”

“Funksioni i kujtesës është që të ruajë, por edhe të hedhë tutje. Nëse do të mbanit mend gjithçka, nga e gjithë jeta juaj, do të ishit të sëmurë.”

“Kur njerëzit pushojnë së besuari në Zot, nuk është se ata tashmë nuk besojnë në asgjë: tani ata besojnë në gjithçka.”

“Njerëzit janë të lodhur nga gjërat e thjeshta. Ata duan të sfidohen.”

“Problemi me internetin është se ai të jep gjithçka, materiale të besueshëm dhe materiale të çmendur. Kështu që, problemi është, si të bësh dallimin?”

“Shteteve të Bashkuara iu desh një luftë civile, për t’u bashkuar ashtu si duhej.”

“Hero i vërtetë është gjithmonë gabimisht hero; ai ëndërron që të jetë burracaku i ndershëm, ashtu si gjithë të tjerët”

“Interneti është si një bibliotekë pa filtrim. E mira e bibliotekave, ashtu sikurse dhe e enciklopedive, nuk është vetëm që ruajnë kujtesën, por edhe që hedhin tutje ato gjëra që një kulture nuk i duhen.

Nëse nuk do të hidhnim poshtë asgjë, do të ishim si “Funes el memorioso”, tek një tregim i Jose Luig Borges. Ky personazh kujtonte gjithçka: ishte një njeri me kujtesë totale, i paaftë të arsyetonte, sepse ishte i paaftë të filtronte.

Interneti është si Funesi: përmban gjithçka, të vërtetën dhe të gënjeshtërtën, gjë që është një risk i madh, mbi të gjitha për të rinjtë.”

“Kur dikujt i duhet të ndërhyjë për të mbrojtur lirinë e shtypit, atëherë ajo shoqëri është e sëmurë.”

“Më mirë realiteti, se sa një ëndërr: kur një gjë është reale, atëherë ajo është e vërtetë dhe për këtë nuk është faji yt.”

“Unë e kam humbur lirinë e të mos paturit një opinion.”

“Nëse njerëzit i blejnë kot librat e mi, unë këtë e konsideroj një taksë mbi idiotësinë.”

“Mendoj se një libër duhet gjykuar dhjetë vjet më vonë, pasi e ke lexuar dhe rilexuar.”

“Druajuni profetëve dhe atyre që janë të përgatitur të vdesin për të vërtetën, sepse si rregull ata bëjnë shumë të tjerë që të vdesin me ta, shpesh herë para tyre, ndonjëherë edhe në vend të tyre.”

“Ka të pavërteta që prodhojnë rezultate pozitivë dhe të tjera që prodhojnë rezultate negativë. Mes këtyre të fundit janë Protokollët e Pleqësisë së Sionit, me të cilët jam marrë në librin tim të fundit.

Më ka tërhequr gjithmonë teksti fals që, për shkak se të tjerët e besojnë apo për shkak se shfrytëzohet politikisht, ndikon në histori. Falë Dhuratës së Konstantinit, të paktën deri në vitet Pesëqind, ideja që zotërimet e përkohshëm të Perëndimit i janë dhuruar Papës nga Perandori shkakton rezultatet e mëdhenj që i dimë”

“E dashuroj aromën e bojës së librave në mëngjes”

“Mungesa është për dashurinë, ashtu si era është për zjarrin: shuan flakët e vogla, por ndez të mëdhatë”

“Monstrat ekzistojnë sepse janë pjesë e një plani hyjnor, dhe tiparet e tmerrshme të atyre monstrave, zbulojnë fuqinë e krijuesit”

“Nuk e kuptoj dot për se duhen 80 milionë njerëz online, kur, ajo që ata bëjnë në fund, është që t’u flasin fantazmave në periferi.”

“Den Braun është një personazh nga “Lavjerrësi i Fukoit”. Unë e kam krijuar. Ai ndan me personazhet e mi magjepsjen për botën e komploteve të Masonëve, Jezuitëve. Rolin e Kalorësve Tempullarë. Sekretin hermetik. Parimin që gjithçka është e ndërlidhur. Madje dyshoj që Den Braun të ekzistojë vërtetë.”

“Asgjë nuk i jep një njeriu të frikësuar më shumë kurajë, se sa frika e një tjetri”

“Cfarë është dashuria? Nuk ka asgjë në botë, as njeri, as Djall, asgjë tjetër, që ta konsideroj aq të dyshimtë sa dashuria, sepse ajo penetron në shpirt më shumë se cdo gjë tjetër.

“Nuk ekziston asgjë që ta mbushë dhe lidh kaq shumë zemrën, sa dashuria. Kështu që, nëse nuk i keni ato armë që e nënshtrojnë atë, shpirti zhytet përmes dashurisë, në një humnerë të paanë”

“Unë besoj se, ajo që ne bëhemi, varet shumë nga ajo që etërit tanë na mësojnë, në momente të cuditshëm, atëherë kur nuk po përpiqen fare të na mësojnë dicka. Ne formohemi prej copëzave të vogla të urtësisë”. / KultPlus.com

Çun Lajçi do ta botojë librin e ri “Troshat” më 17 shkurt

Çun Lajçi do të publikojë librin e tij të ri, me titull “Troshat”, i cili do të përmbajë tregime të ndryshme, shkruan KultPlus.

Ky do të jetë libri i tij i 13-të, që do të publikohet më 17 shkurt, derisa Lajçi në të kaluarën ka publikuar edhe romane, rrëfime e libra me poezi.

Ministria e Kulturës, i kishte dhënë çmimin vjetor për poezi “Ali Podrimja” për veprën më të mirë në poezi, “Çakorr, ti vdekje e mirë”, botuar në vitin 2018.

Përpos shkrimit, poeti kohët e fundit është duke u marrë edhe me muzikë. /KultPlus.com

Profesori Buxhovi në vizitë te “Vatra” në Amerikë

Shkrimtari dhe historiani, Jusuf Buxhovi, ka vizituar sot Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës “Vatra”, shkruan KultPlus.

Përmes një postimi në llogarinë zyrtare, Varta, ka njoftuar për vizitën e Buxhovit në ambientet e tyre.

“Sot, në ambientet e Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA patëm nderin e veçantë dhe privilegjin të presim shkrimtarin, historianin, intelektualin dhe aktivistin e mirënjohur politik të Kosovës, profesorin Jusuf Buxhovi. I shoqëruar nga Milaim Abdullahu, bashkëbotues dhe donator, Prof. Buxhovi u prit nga Editori i Diellit Sokol Paja dhe Anëtari i Kryesisë Mark Mrnaçaj. Në një ditë stuhie e dëbore dhe në kushte atmosferike të jashtëzakonshme, takimi vëllazëror me Buxhovin e z.Abdullahi ishte shumë interesant dhe mbresëlënës në zbulim të historisë së Vatrës, gazetës Dielli dhe shqiptarëve të Amerikës”, thuhet në postimin e tyre.

Profesor Buxhovi dhuroi për Bibliotekën Shkencore të Vatrës disa pako të vëllimit të fundit në gjuhën angleze të librave të tij, “Kosova” i botuar në 3 volume, dhe dy romanet e tij: “Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit” dhe “Dosja B”.

Në mbrëmjen e 24 janarit, në Harvard Faculty Club në Library Room, u promovua zyrtarisht libri historiografik në tri volume “Kosova” nga autori dhe historiani Jusuf Buxhovi. /KultPlus.com

Fragment nga libri ‘Jeta ime’, Charlie Chaplin

Gjatë këtyre shëtitjeve nuk më kujtoheshin asnjëherë ato që më thoshte ajo. Isha krejt i ekzaltuar, i bindur se një forcë mistike na ishte afruar dhe se bashkimi ynë ishte rezultat i një afiniteti të paracaktuar. Kisha tre mëngjese që e njihja; tre mëngjese të shkurtra, përpara të cilave pjesa tjetër e ditës nuk ekzistonte deri në mëngjesin pasardhës.

Por, mëngjesin e katërt qëndrimi i saj ndryshoi. Ajo më priti ftohtë, pa entuziazëm dhe nuk pranoi të ma kapte dorën. Unë e qortova për këtë gjë dhe e akuzova me shaka se nuk më donte. Më tha – në fund të fundit, unë jam pesëmbëdhjetë vjeç dhe ju nuk jeni veçse katër vjet më i madh se unë. Unë nuk desha ta kuptoja domethënien e kësaj vërejtjeje. Por, nuk mund të mos e vija re mënyrën me të cilën papritur po më largonte. Vështronte drejt përpara, duke ecur me një hap elegant prej gjimnazisteje, me duart të futura në xhepat e bluzës marinare.

– Me fjalë të tjera, ju nuk më doni me të vërtetë – i thashë. Nuk e di – ma ktheu ajo. Unë mbeta i hutuar. – Në qoftë se nuk e dini, atëherë nuk më doni. Në vend të përgjigjes, ajo vazhdoi të ecte pa thënë asgjë. E shikoni çfarë profeti jam – zura të flisja unë me një ton të lehtë. – Ju kisha thënë se do të pendohesha që u njoha me ju. Provova ta merrja në pyetje për të zbuluar ndjenjat e saj të vërteta në lidhje me mua, por të gjitha pyetjeve ajo iu përgjigj njëlloj: – Nuk e di.

Doni të martoheni me mua? – I thashë më në fund për ta zënë ngushtë. – Unë jam tepër e re. Mirë atëherë, sikur të ishit e detyruar të martoheshit, do të më merrnit mua, apo ndonjë tjetër? Por, ajo nuk donte të angazhohej dhe përsëriste pa pushim të njëjtat fjalë: – Nuk e di… unë ju dua… por… – Por nuk më doni – i thashë unë tërë ankth. Ajo mbeti në heshtje.

Ishte një mëngjes i vrerët, rrugët kishin një pamje të përhime dhe të shëmtuar. E keqja është se kam lejuar t’i çoj gjërat shumë larg – thashë me një zë të ngjirur. Kishim arritur në hyrje të metrosë. “Mendoj se do të bënim mirë të ndaheshim dhe të mos takoheshim më kurrë” – shtova duke pritur se si do të reagonte ajo. Mbeti e ngrysur. – Lamtumirë – u përgjigj ajo. – Më vjen shumë keq.

Kjo ndjesë qe si një goditje që po më jepte në zemër. Kur ajo u zhduk në metro provova një ndjenjë zbrazësie të padurueshme. Ç’kisha bërë? Mos isha treguar tepër brutal? Nuk duhej ta kisha trembur. Isha sjellë si një hajvan i fryrë dhe kisha krijuar një situatë të tillë që tani nuk mund të takohesha më me Hetin pa u bërë qesharak. Ç’duhej të bëja? Më mbetej vetëm të vuaja.

– Charlie Chaplin“Jeta ime”

‘Shqiptarët janë vrarë me njëri tjetrin kur nuk kanë pasur me kë të luftojnë’

Fragment nga ”Gjenerali i ushtrisë së vdekur” nga Ismail Kadare.

Shqiptarët janë një popull i ashpër e i prapambetur. Atyre që kur janë foshnja, u vënë në djep pushkën, kështu që pushka bëhet pjesë e pandashme e jetës së tyre. Duke u bërë që në vogëli një pjesë e qenies së tyre, si një element bazë i jetës së tyre, pushka ndikon drejtpërdrejtë në krijimin e psikikës së shqiptarit.

-Por një gjë që njeriu e do dhe e adhuron me gjithë shpirt, natyrisht që ka qef edhe ta përdorë. Po përse mund të përdoret më mirë pushka?
-Për të vrarë njerëz. -tha gjenerali.

-Ashtu është. Shqiptarët gjithmonë kanë pasur dëshirë të vrasin ose të vriten. Ata janë vrarë me njëri-tjetrin kur nuk kanë pasur me kë të luftojnë. Ata në luftë i shtynë instikti i vjetër. Keni dëgjuar për gjakmarrjen? Kjo është një nevojë e diktuar nga natyra e tyre.

Në paqe ata trullosen si gjarpëri në stinën e dimrit. Vetëm në luftë e tregojnë plotësisht vitalitetin e tyre. Lufta është gjendja normale e këtij vendi. Prandaj ata në luftë janë të egër, të rrezikshëm dhe të bëjnë dëm më shumë seç duhet./ KultPlus.com

Fragment nga libri ‘Djajtë’, Fyodor Dostoevsky

“- Po përpiqem të gjej arsyen, përse njerëzit nuk kanë guxim të vrasin veten. Kjo është.
– Si kështu, nuk kanë guxim! Po pse pak vetëvrasje bëhen?
– Shumë pak.
– Këtë mendim keni?

Nuk mu përgjigj. Qëndroi i menduar dhe pastaj ecejaku nëpër dhomë.
– Po ç’i përmbaka njerëzit të vrasin veten, sipas jush? – e pyeta.
Më pa i hutuar, si të donte të sillte ndër mend se për çfarë po flasim.
– Po ja, dy paragjykime i përmbajnë: një i vogël dhe një shumë i madh.
– Cili është i vogli?
– Dhembja!
– Dhembja? Pse kaq e pamposhtme qenka dhembja në një rast të tillë?
– Dhembja është e para. I gjejmë të shfaqur dy llojëshe: janë ata që e vrasin veten o nga pikëllimi i pangushllueshëm, o nga ligësia, o nga çakërdisja, o nga ku di unë se çfarë. Këta pak mendojnë për dhembjen! Janë dhe ata që e bëjnë me mendje të ftohtë, këta mendojnë shumë.
– Pse ka që e bëjnë me mendje të ftohtë?
– Ka shumë. Po të mos ekzistonin paragjykimet, do të kishte më shumë: do të qenë të gjithë.
– A thua të gjithë?

Ai heshti.
– Po pse a nuk njihen mënyra të vdesësh pa ndier dhembje?
– Përfytyroni, – më tha dhe qëndroi para meje – përfytyroni një gur të kësaj madhësia, sa një shtëpi, ai varet poshtë. Ju jeni nën të: në rëntë, a do ndienit dhembje?
– Nga një gur sa një shtëpi? E tmerrshme!
– S’e kam fjalën te tmerri, dhembje a do ndienit?
– I përmasave të tilla? Kuptohet, asnjë dhembje s’do ndjehej.
– Sikur ju vetë të gjendeshit nën të, me siguri, që s’do mbeteshit pa e përfytyruar ç’dhimbje të padurueshme do të ndienit në atë rast. Edhe shkencëtar po të ishit, edhe mjek po të ishit, frikë do kishit.
– Po arsyeja e dytë, ajo e madhja?
– Bota e matanvarrit.
– Domethënë, ndëshkimi?
– Bota e matanvarrit, si e tillë.
– Po pse nuk ka ateistë të regjur që s’besojnë në botën e matanvarrit?

Përsëri heshti.
– Ndoshta niseni nga vetja që flisni kështu?
– Jo gjithkush mund të gjykojë nisur nga vetja. – mërmëriti dhe u skuq e u bë flakë. – Liria ka për të qenë e kulluar, kur të jemi shpërfillës ndaj asaj: të rrojmë apo të mos rrojmë. Drejt kësaj duhet synuar.
– Duhet synuar? – Po atëherë askush nuk ka për të dashur të jetojë?
– Po, askush. – Tha me zë të fortë.
– Njeriu ka frikë nga vdekja, sepse e do jetën, ky është mendimi im. – i thashë. – Është ligj i natyrës.

– Poshtërësi është, gënjeshtër është! – sytë i shkrepëtinë dhe i nxorën xixa. – Jeta është dhimbje, jeta është tmerr, njeriu është fatkeq. Njeriu tani jetën e do, sepse e do dhimbjen dhe tmerrin. Këtu dhe fshihet mashtrimi. Njeriu i tanishëm nuk është njeriu që duhet të jetë. Do ketë të rinjë: të lumtur dhe krenarë. Për ta do jetë njëlloj: të rrojn apo të mos rrojnë: ky do të jetë një njeri i ri. Kush del fitimtar mbi dhembjen dhe frikën, ai do të jetë vet perëndi. Kurse të tjerët, s’kanë për të qënë.

– Pra perëndia qenka, sipas jush?
– Ai mungon, por për të qenë është. Nën shkëmb s’ka dhimbje, por në frikë nga shkëmbi ka dhimbje. Perëndia është dhimbje, frikë nga vdekja. Kush do ta mposht dhimbjen dhe vdekjen, ai do të bëhet perëndi. Do të jetë një jetë e re ajo, do të jetë njeri i ri, çdo gjë do të jetë e re … Atëherë historinë do ta ndajnë në dy gjysma: nga gorilla deri në zhdukjen e perëndisë dhe nga zhdukja e perëndisë…

– Deri të gorilla?
– Deri te këmbimi i tokë dhe i njeriut fizikisht. Njeriu do bëhet perëndi dhe do ndryshojë fizikisht. Edhe bota do ndryshojë, edhe mendimet për të gjitha ndjenjat. Ju si mendoni: a ka për të ndryshuar njeriu fizikisht?
– Në qoftë se do të jetë shpërfillës ndaj të jetuarit apo mos të jetuarit, atëherë të gjithë do ta vrasin veten: kështu dhe ka për t’u shfaqur ndryshimi.

– Sidoqoftë, gënjeshtrën do ta vrasin. Kush e do lirinë, si gjënë më kryesore, ai duhet të guxojë ta vrasë veten. Kush guxon ta vrasë veten, ai është perëndi. Është në dorën e secilit që të mos ketë dhe asgjë të mos ketë. Por askush këtë s’e ka bërë.
– Vetvrasës ka me miliona.
– Veç e kanë bërë me frikë, jo si duhet. E kanë bërë jo për ta vrarë frikën. Kush e vret veten për ta vrarë frikën, ai menjëherë bëhet perëndi.” /KultPlus.com

– Fyodor Dostoyevsky, “Djajtë”

Fragmente të shkëputura nga libri i Bekim Fehmiut

Fragmente të shkëputura nga libri “Shkëlqim dhe tmerr” pjesa e dytë e Bekim Fehmiut, përcjell KultPlus.

Përktheu Sabit Abdyli

Pse ju shqiptarët pas luftës (fjala është për luftën 1940/45) nuk u kthyet në Shqipëri – pyeti serbi 70 vjeçar. Mu kujtua pyetja e njëjtë e Jovan Mileqevit në Maribor. Tentova t’i përgjigjem. Po më ndali cimeri im, prit unë – Cernoputi Kovinac i mbajti leksion për shqiptarët si profesori im (dikur) Dr. Millosh Gjuriq. – Nëse dikush duhet të kthehet diku, atëherë ata duhet të jemi ne (serbet), jo shqiptarët. –ju përgjigj bashkëfshatarit.

Në vitin 1926 (vazhdoi 70 vjeçari) kur u bë reforma agrare më kanë ofruar tokë gati falas nëse vendosem atje (Kosovë). Po nuk shkova. “Shkëlqim dhe tmerr” , 2012, Beograd, Bekim Fehmiu, faqe 380.2.Irena (fjala është për artisten Irena Papas) kish imigruar në Romë për shkak grusht shtetit të Juntës ushtarake në Greqi. Kish vuajtur (merakosur) për mikun e saj kompozitorin Teodorakis. Për ta disponuar propozova të shkonim në restorant. Fillova të këndoj një këngë. Ajo pranoi këngën dhe vazhdoi ta këndojë në greqisht. I habitur reagova: “Prej ku e di ti këtë?” Kjo është këngë dashure shqiptare.Jo, kjo është këngë greke nga Janina – tha Irena. Atje jetojnë Arvanitasit, shqiptarët, apo? Duke vazhduar këngën nxori nga çanta e dorës pasaportën dhe – Lexo. Irini Leleku (mbiemrin në shqip dmth lejleku).Di ti flasësh shqip? – e pyes.Jo, por jam me origjinë shqiptare – më tha Irena.Për ty do ishte fantastike të jesh në rolin e Teutës, mbretëreshës ilire.

Nga libri (pjesa dytë) “Shkëlqim dhe tmerr” , 2012, Beograd, Bekim Fehmiu, faqe 167 3.Regjisori (fjala është për regjisorin italian të filmit “Odisea” Franko Rosi) papritmas më pyeti. Çka mendon për Rade Sherbexhijen ? Në ç’kuptim?Si artist. Po përgatisim “Iljaden”, dhe po mendojmë për te.Mirë keni menduar. Rade nuk është vetëm artist i shkëlqyeshëm, por edhe poet, këngëtar .. Ai është i zoti për të gjitha rolet; nga lypsari deri te mbreti.Shikimet e Frankos dhe bashkëpunëtorit të tij u kryqëzuan. Përnjëherë një si heshtje.Si ashtu, Bekim (Bekim Fehmiu) : sa herë të kem pyet ty për kolegët nga Jugosllavia, gjithmonë i ke lavdëruar. Por, kur kem pyet për ty derisa xhironim filmin “Quo Vadis” në Beograd, ata (artistët serbë) përgjigjeshin se je verbuar, se je irredentist, nacionalist. (Unë, thotë Rosi) Nuk kam mund ta shoh Odisen tim të verbuar. /KultPlus.com

‘Personi që punon gjatë gjithë ditës nuk ka kohë për të fituar para’

Vetë emri i manjatit të naftës John Rockefeller është sinonim i pasurisë dhe suksesit. Ai e bëri pasurinë e tij duke mos filluar me asgjë; më vonë, ai do të fillonte të dhuronte vazhdimisht një pjesë të pasurisë së tij për bamirësi.

Kjo është lista me 17 parime për jetën nga John Rockefeller, të cilat e ndihmuan atë të arrijë lartësi të tilla suksesi – dhe pasurimi njerëzor.

Gjithmonë synoni ta shndërroni çdo katastrofë në një mundësi.

Mos kini frikë nga shpenzimet e mëdha, por nga të ardhurat e vogla.

Personi që punon gjatë gjithë ditës nuk ka kohë për të fituar para.

Mirëqenia juaj varet nga vendimet tuaja.

Nëse qëllimi juaj i vetëm është të bëheni të pasur, nuk do ta arrini kurrë.

Një miqësi e themeluar në biznes është më e mirë se një biznes i themeluar në miqësi.

A e dini të vetmen gjë që më jep kënaqësi? Të është që dividentët duke hyrë.

Përveç bërjes së gjësë së duhur, gjëja më e rëndësishme është t’ua bësh të ditur njerëzve se po bën gjënë e duhur.

Unë preferoj të punësoj një njeri me entuziazëm sesa një njeri që di gjithçka.

Menaxhimi i mirë nuk është tjetër vetëm aftësia për t’u treguar punonjësve mesatarë se si të bëjnë punën e njerëzve shumë më lart se ata.

Këmbëngulja do t’ju ndihmojë të arrini gjithçka, qoftë ajo diçka e drejtë apo e gabuar, e mirë apo e keqe.

Askush nuk e di se kush do të jetë në këtë jetë, por është gjithmonë e rëndësishme të mbani mend se keni lindur për diçka të veçantë.

Mos ki frikë të heqësh dorë nga e mira që të shkosh për shumë më të mirën.

Ju mund të jepni llogari për të gjitha milionat që keni fituar, përveç atij të parit.

Krijoni një reputacion i cili më vonë do të funksionojë në favorin tuaj.

Aftësia për t’u marrë me njerëzit është një produkt po aq i blershëm sa sheqeri ose kafeja.

Dhe unë do të paguaj më shumë për këtë aftësi.

Nuk mendoj se ka ndonjë cilësi tjetër kaq thelbësore për suksesin e çfarëdo lloji, sesa cilësia e këmbënguljes. Ajo kapërcen pothuajse gjithçka, madje edhe natyrën. / KultPlus.com

Lea Ypi do të promovojë sot në Prishtinë librin ‘Të Lirë’

Më 5 janar nga ora 18:00, në librarinë Dukagjini në Prishtinë do të bëhet promovimi i librit “Të Lirë”, ku do të marrë pjesë edhe vetë autorja Lea Ypi.

Libri “Të Lirë” nga autorja Lea Ypi sjell perceptimin prej fëmije të Shqipërisë së rrënuar në komunizëm dhe në përpjekjet e saj drejt lirisë në post-komunizëm.

Ky roman është botuar në 15 gjuhë të ndryshme të botës./KultPlus.com

‘Një shtyp i lirë, mund të jetë i keq ose i mirë, por pa liri nuk do të jetë gjë tjetër veçse i keq’

Thënie nga Albert Camus

Një shtyp i lirë, natyrisht, mund të jetë i mirë ose i keq, por, në mënyrën më të sigurtë, pa liri shtypi nuk do të jetë gjë tjetër veçse i keq.

Një ndërgjegje fajtore ka nevojë të rrëfehet. Një vepër arti është një rrëfesë.

Një njeri pa etikë është një bishë e humbur në këtë botë.

Ah, miku im, për këdo që është i vetmuar, pa Zot dhe pa mësues, pesha e ditëve është e lemerishme. 

Medet, pas njëfarë moshë, çdo njeri është përgjegjës për fytyrën e tij. 

Të gjitha bëmat e mëdha dhe mendimet e mëdha kanë një fillim qesharak. Veprat e mëdha shpesh kanë lindur në një qoshe rruge apo në derën rrotulluese të një restoranti.

Të gjitha revolucionet moderne kanë përfunduar në një përforcim të pushtetit të Shtetit. 

Intelektuali është dikush mendja e të cilit vështron veten e saj.

Kur bëhet 30 vjeç njeriu duhet ta njohë veten si në pëllëmbë të dorës, të dijë saktësisht të gjitha të metat dhe kualitetet, ta dijë sa larg ai mund të shkojë, të parathotë dështimet e tij – të jetë ai që është. Dhe, mbi të gjitha, t’i pranojë këto gjëra. 

Janë të bekuara zemrat që mund të lakohen; ato nuk do të thyhen kurrë. 

E çfarë është lumturia përveçse një harmoni e thjeshtë midis një njeriu dhe jetës që ai bën? 

Rregulli është që qeveria nuk ka ndërgjegje. Nganjëherë ka një politikë, por asgjë më shumë. 

Sharmi është një mënyrë për të marrë përgjigjen po kërkuar një pyetje të qartë.

Mos ju beso miqve kur ata të kërkojnë të jesh i ndershëm me ata.  E gjitha ç’duan ata është të mbajnë mendimin e mirë që ata kanë për veten e tyre.

Mos prit gjyqin e fundit – ai ndodh çdo ditë.

Mos ec pas meje; nuk jam prijës. Mos ec para meje ; nuk mund të të ndjek. Ec përkrah meje dhe ji miku im. 

Çdo akt rebelimi shpreh nostalgjinë për pafajësinë dhe një thirrje ndaj thelbit të qenies.

Çdo njeri ka nevojë për skllevër si për ajër të pastër. Të sundosh do të thotë të marrësh frymë, apo jo? Madje edh më të paprivilegjuarit duan të marrin frymë. Ata të shkallës më të ulët kanë skllevër gratë ose fëmijët e tyre.

Çdo revolucionar përfundon në shtypës ose në heretik. 

Liria nuk është gjë tjetër veçse një shans për të qenë më mirë.

Ai që dëshpërohet nga gjendja njerëzore është burracak, por ai që shpreson për të është budalla.

Si mund të jetë çiltërsia një kusht për miqësi? Shijimi i së vërtetës me çdo kusht është një pasion që nuk shpenzon asgjë. 

Sa e rëndë, sa e hidhur është të bëhesh njeri!

Unë di vetëm një detyrë, ajo është të dashuroj. 

 Në mes të dimrit e kuptova më në fund se brenda meje ishte një verë që nuk çrrënjoset.

Integriteti nuk ka nevojë për ligje.

Është normale të japësh pak nga jeta jote, në mënyrë që të mos e humbësh krejtësisht. 

Njeriu është një ide, dhe është një ide e vogël e çmuar sapo ia kthen shpinën dashurisë.  Njeriu është krijesa e vetme që nuk pranon të jetë çfarë është. / KultPlus.com

Platforma Prishtina Photos dhe kolektivi Andrrat Moderne promovojnë librin e kujtimeve të valës së parë të pandemisë

Në një prezencën e dhjetëra autorëve, fotografëve, mediave dhe figurave priominente të jetës publike në qytet, u promovua libri PRISHTINA N’SHPI, një album dhe një tregim fotografik i qytetit që përmban material të përzgjedhur nga gara e fotografisë me të njejtin emër, organizuar nga Platforma PRISHTINA gjatë valës së parë të pandemisë, në periudhën prill – maj 2020.

Ky libër që bashkon momente të shumta që qytetarët e Prishtinës i shkrepën në izolim është material fotografik që përmbledhë intimitetin, brishtësinë, gëzimin, shqetësimin e izolimit, bashkë me disa rryma shprese në këmbim të një premtimi imagjinar, për rindërtim shpirtëror dhe shërim të plotë.

Libri është kuruar nga Rina Meta dhe Nita Deda, anëtaret e kolektivit ANDRRAT MODERNE, të cilat për botimin e librit që vjen një vit pasë garës, kanë thënë:  “me një arkiv të përmbledhur, një jetë online të mësuar mirë, shijen e lirisë mes disa valëve të pandemisë, rishikuam të gjithë materialin për ta sjellë një tregim të ri.” 

Ermal Meta, drejtues i projektit PRISHTINA.PHOTOS tha se është shumë i kënaqur që një libër kaq i veçantë ka dalë si rezultat i një gare e cila i aktivizoi qytetarët e Prishtinës të fotografojnë e të krijojnë kujtime edhe në kohët sfiduese të izolimit.

Ky libër që bashkon momente të shumta që qytetarët e Prishtinës i shkrepën në izolim është material fotografik që përmbledhë intimitetin, brishtësinë, gëzimin, shqetësimin e izolimit, bashkë me disa rryma shprese në këmbim të një premtimi imagjinar, për rindërtim shpirtëror dhe shërim të plotë.

Libri është kuruar nga Rina Meta dhe Nita Deda, anëtaret e kolektivit ANDRRAT MODERNE, të cilat për botimin e librit që vjen një vit pasë garës, kanë thënë:  “me një arkiv të përmbledhur, një jetë online të mësuar mirë, shijen e lirisë mes disa valëve të pandemisë, rishikuam të gjithë materialin për ta sjellë një tregim të ri.” 

Ermal Meta, drejtues i projektit PRISHTINA.PHOTOS tha se është shumë i kënaqur që një libër kaq i veçantë ka dalë si rezultat i një gare e cila i aktivizoi qytetarët e Prishtinës të fotografojnë e të krijojnë kujtime edhe në kohët sfiduese të izolimit.

Përpos promovimit të librit, Platforma PRISHTINA lansoi edhe garën e dytë të fotografisë PRISHTINA N’FESTË që fton qytetarët të ndajnë momentet e tyre të festave të fundvitit. 

Kjo garë do të zgjasë deri më 07 janar të vitit 2022, në faqen www.prishtina.photos mirëpret qytetarët të ndajnë fotografi të festave në shtëpi, në rrugë, në kafene e restorane, punë, familje apo natyrë, kudo ku festohet në qytet dhe fshatrat përreth.

Tri vendet e para shpërblehen nga me nga 500, 300 dhe 100 EUR respektivisht. 

“Ky moment është shumë i ndryshëm nga momenti kur kërkuam fotot nga shtëpia. Festat në Prishtinë janë pjesë e rëndësishme e jetës në kryeqytet andaj jam shumë kurioz me pa se çfarë fotografi do të ndajnë me ne qytetarët e Prishtinës për garën PRISHTINA N’FESTË.”, tha Ermal Meta.

Anëtaret jurisë përzgjedhëse të fituesëve për garën e radhës janë Nita Dida – producente e filmit dhe ngjarjeve kulturore, Blerta Basholli – regjisore, dhe Rina Abazi – eksperte e komunikimit.

Gara PRISHTINA N’SHPI ishte organizuar nga Platforma Prishtina, nën drejtimin artistik nga kolektivi Andrrat Moderne dhe mundësuar nga Komuna e Prishtinës. /KultPlus.com

Romani ‘Të lirë’ nga Lea Ypi – një ndër librat më të mirë të vitit 2021

Romani “Të lirë” nga Lea Ypi është një ndër 20 librat më të mire të vitit 2021. Mediat shkruajnë se “Të lirë” është cilësuar si libri më i mirë i biografisë dhe kujtimeve.

Romani është përzgjedhur në listën e ngushtë për çmimin ‘Baillie Gifford’ në letësri. Vepra autobiografike rrëfen tranzicionin e jetës së një vajze të vogël 11-vjeçare të paralelizuar me tranzicionin politik të një shoqërie dhe shteti komunist, Shqipëria.

Lea në librin e saj është 11-vjeçarja për të cilën, socializmi shqiptar i stilit sovjetik mbante premtimin e një të ardhmeje të paracaktuar, një garanci sigurie mes shokëve entuziastë.

Në libër Ypi jep një pamje fëmijërore të regjimit komunist të shkatërruar të Shqipërisë. Imazhet që ngjall Ypi si kanaçet boshe të Coca-Cola të çmuara shumë, rradhët e bukës  dhe një statujë bronzi e Stalinit, e prerë kokën nga protestuesit do të ngelet për shumë kohë si kujtimi i asaj periudhe në sytë e një fëmije.

Së fundmi romani “Të lirë” i autores dhe akademikes shqiptare Lea Ypi është botuar në gjuhën shqipe. /KultPlus.com

Përfaqësuesi i Ambasadës së SHBA-së, Robert Montoya, laureat i çmimit ‘Pjetër Bogdani’

Biblioteka Kombëtare e Kosovës ka kremtuar sot 77 vjetorin e saj, ku edhe si zakonisht për katër vite me radhës është duke u bërë ndarja e çmimit “Pjetër Bogdani”, shkruan KultPlus.

Çmimi “Pjetër Bodgani” u nda për herë të parë në vitin 2017, për kontributin e çmueshëm në zhvillimin e Bibliotekës Kombëtare.

Këshilli drejtues i Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, në shenjë falënderimi për personat dhe institucionet vendore dhe kombëtare të cilët në angazhimin e tyre kanë ndikuar në avancimin e biblotekave të Kosovës ka ndarë çmimin “Pjetër Bodgani” për profesorin nga Kalifornia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Robert Montoya.

No description available.

Zëvendësministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Daulina Osmani, ia dorëzoi çmimin profesorit universitar, derisa Montoya u ftua edhe për një fjalim rasti.

“Faleminderit shumë të gjithëve për fjalët e juaja, dua të falënderoj të pranishmit që janë këtu por veçanërisht kolegët e mi. Sot është një ditë e rëndësishme për Bibliotekën e Kosovës pasi feston 77 vjetorin e krijimit. Bibliotekat në përgjithësi janë një pjesë esenciale e një vendi”, filloi ai.

Profesori universitat vuri theks të madh në imagjinatën, dhe madje tha se një person, një komunitet dhe një vend nuk është asgjë pa imagjinatën.

“Ne nuk jemi këtu vetëm të shënojmë një ditë të një institucioni ose diçka e ngjashme, por është një ditë që ne duhet të festojmë. Biblioteka e Kosovës është një koncept që kosovarëve iu duhet, kur e mbështesim BKK-në, ne po mbështesim Kosovën”, vazhdoi ai.

Në fund, Montoya shfaqi shpirtin e tij modest, ku edhe tha se nuk është mësuar të marrë mirënjohje të tilla, por ndjehet shumë i nderuar nga ky çmim.

Gjatë kësaj ceremonie u ndanë edhe disa mirënjohje për persona që kanë dhënë kontribut në zhvillimin e veprimtarive brenda bibliotekës dhe jashtë saj. /KultPlus.com