Në Muzeun Etnografik të Krujës, një nga monumentet më të çmuara të trashëgimisë kulturore dhe historike të Shqipërisë, po vijon puna për restaurimin e tij.
Agjencia Kombëtare e Turizmit bën të ditur se “në këtë monument të Kategorisë së I-rë po kryen punimet më të imëta për pastrimin përfundimtar, ruajtjen e objekteve dhe vendosjen e ekraneve dhe për të nxjerrë në dritë pikturat që zbukurojnë mjediset e brendshme të Muzeut Etnografik të Krujës”.
Prej disa kohësh ky muze i është nënshtruar procesit të restaurimit përmes Programit të Bashkimit Europian EU4Culture, me mbështetjen e një ekipi të konservimit nga Instituti i Konservimit në Universitetin e Arteve të Aplikuara në Vjenë, krahas specialistëve shqiptarë të angazhuar në procesin e restaurimit dhe rijetësimit të monumentit.
Ky muze është atraksion i rëndësishëm dhe ndër më të vizituarit nga turistët nga e gjithë bota, që dëshirojnë të njohin kulturën shqiptare.
Muzeu Etnografik i Krujës ndodhet brenda kalasë së Krujës. Ky muze është ngritur në shtëpinë e familjes Toptani. Ajo është një ndërtesë e tipit “çardak” e vitit 1764. Banesa është monument kulture e kategorisë së I-rë.
Në mjediset e brendshme dhe të jashtme të muzeut ekspozohen një pamje e plotë e zejeve të ushtruara në Krujë dhe në të gjithë Shqipërinë, si edhe mënyra e jetesës së popullsisë mbi 300 vite më parë./atsh/KultPlus.com
Muzeu Historik Kombëtar, sot në 43 vjetorin e vdekjes ka përkujtuar akademikun Eqrem Çabej, shkruan KultPlus.
Muzeu Historik Kombëtar e cilëson albanologun Çabej si një ndër përfaqësuesit më të shquar të gjuhësisë shqiptare, i cili dha kontribut edhe në folklor, etnografi dhe histori të letërsisë.
“Eqrem Çabej është një ndër përfaqësuesit më të shquar të gjuhësisë shqiptare. Ai lindi më 7 Gusht 1908 në Gjirokastër, ku mori dhe mësimet e para. Pasi kreu gjimnazin në Klagenfurt të Austrisë, ndoqi studimet e larta për gjuhësi krahasuese indoevropiane dhe albanalogji në Universitetin e Gracit e më pas në Universitetin e Vjenës. Në vitin 1933, Eqrem Çabej diplomohet “Doktor në filozofi”. Pasi kthehet në Shqipëri punon si mësues në disa shkolla të mesme e më pas në Institutin e Shkencave, ku ishte ndër pedagogët e parë të Institutit të Lartë Pedegogjik Dyvjecar, gjithashtu si dhe pedagog në Universitetin e Tiranës e në Institutin e Gjuhësisë dhe Letërsisë”, kanë thënë nga Muzeu Historik Kombëtar.
Nga Muzeu Historik Kombëtar kanë potencuar po ashtu, që Çabej në studimet e tij argumentoi prejardhjen ilire të gjuhës shqipe dhe rëndësinë e saj.
“Veprimtaria shkencore e Eqrem Çabej u shtjellua kryesisht në gjuhësi, por u shtri dhe në folklor, etnografi, histori të letërsisë. Një rëndësi tepër të madhe ka puna e studimet e tij në problemet dhe prejardhjen e gjuhës shqipe, marrëdhëniet e saj me gjuhët e tjera indoevropiane dhe me gjuhët ballkanike. Disa nga veprat e tij janë “Hyrje në Indoevropianistikë”, “Studime etimologjike në fushën e shqipes”, “Hyrja në historinë e gjuhës shqipe”, “Fonetika historike e shqipes”, “Shqiptarët midis Perëndimit dhe Lindjes”, “Meshari” i Gjon Buzukut, etj.
Në studimet e tij Eqerem Çabej argumentoi prejardhjen ilire të gjuhës shqipe dhe rëndësinë e saj. Eqrem Çabej është dekoruar me urdhrin “Nderi i Kombit”. Vdiq në Romë më 1980”./KultPlus.com
Një përkthyes, puna e së cilës u përdor nga Muzeu Britanik pa lejen e saj, pati një fitore këtë javë pasi arriti një marrëveshje me institucionin, pas dy muajsh negociatash dhe fushatash në internet – me pak ndihmë nga fansat e superyjeve të K-pop BTS.
Muzeu u vu nën kritika në qershor pasi raportet dolën se ai kishte përdorur përkthimet e shkrimtarit Yilin Wang, të poezive të shekullit të 19-të nga feministja dhe revolucionare Qiu Jin për ekspozitën e tij “Shekulli i fshehur i Kinës”.
Ajo nuk kishte kontaktuar Wang, e cila është me qendër në Vankuver, ose nuk i ishte ofruar ta paguante për përkthimet dhe ekspozita nuk përfshinte asnjë kredit për punën e saj.
Muzeu më vonë pranoi se i kishte lënë “pa dashje” këto hapa dhe kërkoi falje, duke hequr përkthimet e Wang dhe poezinë origjinale nga ekspozita. Këto veprime acaruan shumë vëzhgues të cilët argumentuan se duhej të kishte ofruar të paguante për përkthimet në vend të kësaj, në vend që ta bënte poezinë të paarritshme për vizitorët e muzeut.
Marrëveshja, e nënshkruar nga Wang dhe muzeu të premten e kaluar, do të rivendosë poezinë dhe përkthimet, këtë herë me kredinë dhe kompensimin e duhur, tha Wang për CNN në një intervistë telefonike. Ajo tha se ky ishte një hap i rëndësishëm në njohjen e punës shpesh të padukshme dhe komplekse të përkthyesve.
“Jam e lodhur, por jam e lehtësuar,” tha ajo. “Isha në gjendje të merrja gjithçka që doja, jam shumë i lumtur për këtë… (por) kam pak zhgënjim për sa kohë zgjati. Do të doja që të mos më duhej të kaloja gjithë këtë … në mënyrë që të trajtoja gjërat.”
Pas stuhisë fillestare në internet në qershor, Wang nuk ishte i kënaqur me përgjigjen e muzeut dhe nisi një mbledhje fondesh në internet për të paguar për përfaqësimin ligjor. Pasoi një derdhje e mbështetjes nga kënde të ndryshme të internetit, nga komunitetet LGBTQ ku ajo ishte pjesë e grupeve akademike, kolegëve të përkthyesve dhe shkrimtarëve, madje edhe grupi superfans i BTS i njohur si ARMY (Përfaqësues i Adhurueshëm MC për të rinjtë) .
Një nga bashkëmoshatarët e Wang kishte punuar për të përkthyer librin zyrtar të BTS, duke e bërë atë të njohur në mesin e komunitetit, i cili ka një histori të gjatë të bashkimit për të mbështetur kauza si mbjellja e pemëve për nder të BTS dhe dhurimi për lëvizje si Black Lives Matter .
Miku përkthyes i Wang përhapi fjalën për mbledhjen e fondeve të saj – dhe ARMY u përgjigj. Fansat “patën një fushatë të tërë për mbledhjen e fondeve në vazhdim … duke e koordinuar dhe rritur atë në mediat sociale”, tha Wang. “Ata vërtet kujdesen për përkthyesit, gjë që unë e vlerësoj shumë.”
“Më tregoi me të vërtetë fuqinë kolektive, pasi komunitetet bashkohen për të kërkuar llogari nga institucionet,” shtoi ajo.
Mbledhja e fondeve nënkuptonte se Wang ishte në gjendje të merrte përfaqësim ligjor. Drejtori i Muzeut Britanik Hartwig Fischer kontaktoi menjëherë pas, tha ajo. Ajo e përshkroi mesazhin e Fischer si falje, duke nisur një muaj tjetër negociatash përpara se të arrinin zgjidhjen përfundimtare.
Sipas kushteve të marrëveshjes, të cilat CNN shikoi një kopje të redaktuar, muzeu do të rivendosë përkthimet e Wang në ekspozitë, me kredi dhe pagesë, deri në fund të kësaj jave. Ai gjithashtu do të krijojë një faqe në qendër të vëmendjes në faqen e internetit të muzeut që paraqet një poezi Qiu Jin dhe do të bëjë një donacion shtesë që përputhet me pagesën e tarifës së licencës për të mbështetur përkthyesit e poezisë kineze.
Dhe, mbase më e rëndësishmja, muzeu ra dakord të krijojë një proces pastrimi për përkthimet deri në fund të vitit – të cilin nuk e kishte më parë, tha Wang.
“Është një hap pozitiv për sa i përket inkurajimit të të gjithë muzeve të tjerë dhe institucioneve të ngjashme për t’u siguruar që ata të kenë gjithashtu një politikë të qartë dhe duke u siguruar që përkthyesit të paguhen dhe të kreditohen siç duhet,” tha Wang.
Në një njoftim për shtyp në fillim të kësaj jave, Muzeu Britanik i kërkoi sërish falje Wang-ut për atë që e përshkroi si një “parashikim”.
“Muzeu aktualisht nuk ka një politikë që adreson në mënyrë specifike zhdoganimin e përkthimeve dhe, si pjesë e rishikimit të tij, do të sigurojë që përkthimet të trajtohen në mënyrë specifike në politikat e tij të zhdoganimeve dhe që përkthyesit të kreditohen siç duhet në të ardhmen,” tha ai.
“Muzeu Britanik e merr seriozisht lejen e të drejtës së autorit dhe njeh rëndësinë e rolit të përkthyesve dhe vlerën e punës së tyre, e cila në shumë raste ndihmon për të çuar më tej kërkimin e muzeut dhe për të zgjeruar aksesin e publikut nëpërmjet ekspozimit,” shtoi ai.
Wang tha se një pjesë e rëndësisë së fitores ishte se do t’u mundësonte më shumë njerëzve të mësonin për Qiu Jin dhe poezinë e saj.
“Ajo ishte një poete feministe queer, puna e së cilës është anashkaluar në përkthim,” tha Wang. “Fillova ta përkthej sepse ndjeja se puna e saj ishte shumë në kohën e duhur dhe dua që ajo të lexohet nga një audiencë më e gjerë… dhe të trajtohet me respektin që meriton.”/cnn/KultPlus.com
Muzeu Kombëtar i Fotografisë Marubi në qytetin verior të Shkodrës, konsiderohet një pasuri e madhe dhe me shumë vlerë për vendin.
Kryeministri Edi Rama, publikoi sot në rrjete sociale, foto nga ky muze, teksa ftoi vizitorët dhe turistët e huaj, që frekuentojnë Shkodrën në këtë sezon veror, të mos e lënë pa e parë, koleksionin e rrallë fotografik të Dinastisë së Marubëve.
“Nëse jeni në Shkodër, mos e lini pa parë koleksionin e rrallë fotografik të Dinastisë së Marubëve”, shkroi Rama.
Muzeu Kombëtar i Fotografisë Marubi, ka në fototekën e saj, fotografi me origjinë italiane. Pietro Marubi hapi studion e parë të fotografisë në Shqipëri, në mesin e shekullit të 19-të, kur vendi ishte nën sundimin osman.
Gjatë tre brezave ai, çiraku i tij Kel dhe djali i Kelit, Gegë, dokumentuan një periudhë magjepsëse të historisë shqiptare, që nga fillimet e lëvizjes për pavarësinë e Shqipërisë, përmes luftës Ballkanike dhe Luftës së Dytë Botërore, deri në regjimin komunist të Enver Hoxhës.
Koleksioni i fotografive të ekspozuara tregojnë bukur të gjitha sferat e jetës – revolucionarë, fermerë, politikanë, muzikantë, fe, shumëllojshmërinë e mahnitshme të veshjeve tradicionale shqiptare, etj./atsh/KultPlus.com
Sitet e trashëgimisë kulturore kombëtare dhe muzetë e vendit po tërheqin një numër përherë e më të madh vizitorësh vendas, por edhe të huaj.
Kësaj i shërben edhe nisma e Ministrisë së Kulturës që turistët dhe vizitorët të dielave të vizitojnë falas muzetë dhe parqet arkeologjike në të gjithë vendin.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti ftoi sërish sot vizitorët vendas dhe të huaj të mos e humbasin rastin këtë të dielë, për të vizituar muzetë dhe parqet arkeologjike, pa biletë.
“Kudo ku jeni duke pushuar, mos e humbisni mundësinë të vizitoni falas muzetë dhe parqet tona arkeologjike. Vizitoni me familjet Butrintin, Apoloninë, Bylisin, por edhe Muzeun ABC apo atë Mesjetar në Korçë, “Marubin” e Muzeun e Krujës. Shijoni trashëgiminë”, ishte apeli i Margaritit në rrjetet sociale.
Në Shqipëri ndodhen një sërë sitesh arkeologjike si Butrinti, Apolonia, Oriku, Amantia, etj, ndërsa nga kalatë përmendim kalaja e Gjirokastrës, kalaja e Lëkurësit, Sarandë, kalaja e Krujës, kalaja e Beratit, Kalaja e Petrelës, Tiranë, Kalaja e Ali Pashës, Tepelenë, kalaja e Rozafës, Shkodër etj.
Po ashtu vizitorët mund të zgjedhin midis Muzeut të Ikonografisë “Onufri” dhe Muzeut Etnografik në Berat, MuzetveArkeologjikë në Durrës, Tiranë, Korçë, Muzeu i armëve dhe Etnografik në Gjirokastër, Muzeut Etnografik në Sarandë, Muzeut Historik Kombëtar, Tiranë, Muzeut Arkeologjik, Tiranë, Muzeut Historik Shkodër etj./atsh/KultPlus.com
Instituti i Shkencave Humane i Universitetit të Prishtinës dhe Muzeu Historik Kombëtar organizuan sot tryezën e rrumbullakët me temë “Lidershipi, kultura, trashëgimia”. Në këtë takim morrën pjesë studentë dhe nxënës nga vise të ndryshme të Republikës së Maqedonisë të Veriut.
Folësit Entela Çipa, drejtoreshë e Muzeut Historik Kombëtar, prof. ass. dr. Arsim Sinanit, nga Universiteti i Prishtinës, prof. ass. dr. Rudina Mita nga Universiteti Aleksandër Xhuvani i Elbasanit, dr. Fatmir Hoxha, nga Muzeu i Kosovës dhe Andrea Llukani nga Muzeu Historik Kombëtar, theksuan bashkëpunimin e ndërsjelltë që ekziston ndërmjet Muzeut Historik Kombëtar dhe miqve nga Maqedonia e Veriut.
Në përfundim u vijua me ndarjen e certifikatave për pjesëmarrrësit./atsh/KultPlus.com
Muzeu Historik Kombëtar ka regjistruar një rritje të vazhdueshme të numrit të vizitorëve. Nga të dhënat e ofruara prej këtij muzeu, për periudhën janar-qershor 2023, duket se ka pasur 91% më shumë vizitorë në total, krahasur me të njëjtën periudhë të vitit 2022.
6 mujori i parë i vitit 2023 ka regjistruar 30995 vizitorë, ndërsa një vit më parë shifra arrinte në rreth 16 mijë.
Muzeu Historik Kombëtar është një nga institucionet kulturore më të vizituara nga vendas e të huaj. MHK u përurua në 1981. Ai mbetet institucioni muzeor më i rëndësishëm në vend.
Muzeu Historik Kombëtar synon të nxisë mirëkuptimin e vlerësimin e historisë së Shqipërisë te publiku vendas, kombëtar dhe ndërkombëtar. Ai synon, gjithashtu të inkurajojë dialogun midis qytetarëve për të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen shqiptare. Për këtë qëllim, ai ruan dhe studion provat materiale dhe jomateriale të trashëgimisë historike dhe kulturore të Shqipërisë, të cilat i komunikon dhe i paraqet në një mjedis, që nxit edukimin.
Ndërtesa e Muzeut Historik Kombëtar zë një sipërfaqe të përgjithshme prej 27.000 m2; ka sipërfaqe ekspozimi prej 18.000 m2 dhe një vëllim të përgjithshëm prej 81.000 m3. Në mjediset e muzeut janë rreth 6200 objekte, të cilat i përkasin një periudhe relativisht të gjatë kohore, duke filluar nga mijëvjeçari IV para Krishtit dhe deri në gjysmën e dytë të shekullit XX. Objekte të ekspozuara janë rreth 3100. Pjesa tjetër e objekteve janë në fonde./atsh/KultPlus.com
Muzeu natyror i Divjakës me koleksionin e tij prej 400 fluturash dhe specie të tjera vijon të tërheqë një numër të lartë vizitorësh vendas e të huaj që prej hapjes së tij dy vjet më parë.
Administratori i guidës turistike Divjakë-Karavasta, si dhe krijuesi i këtij muzeu Altin Hila tha për ATSH-në se “ky muze nga janari deri në fund të qershorit u vizitua nga rreth 4000 vizitorë vendas e të huaj”.
“Ndër vizitorët vendas numrin më të lartë e zënë nxënësit dhe studentët. Por ky park gjithmonë e më shumë po ngjall kureshtjen edhe të shumë biologëve të pasionuar pas natyrës”, tha Hila.
Për krijimin e këtij muzeu Hilës i është dashur mbi 20 vite përkushtim.
“Ky koleksion përveç konservimit, dokumentimit, njohjes së pasurisë së një vendi , synon mbi të gjitha edukimin e brezave te rinj me pasuritë e vendit tonë”, shton Hila.
Në këtë muze unik vizitorët shijojnë botën magjike të fluturave, insekteve, molusqeve dhe të disa specieve të rralla.
Hila tregon se “muzeu është edhe dy herë më i madh, por për arsye të vendit, hapësirës nuk mund t’i ekspozojë. Siç janë shpendët, zvarranikët, butakët, merimangat e shumë të tjera. Sepse hapësira është ambient i vogël i shtëpisë së tij”.
Ai i bën thirrje autoriteteve që ta ndihmojnë në përmirësimin dhe zhvillimin më tej të kësaj pasurie sepse siç shprehet Hila tashmë ky ambient nuk është më as i Altinit, as i Divjakës, por i gjithë Shqipërisë.
Në Divjakë – Karavasta jetojnë 95% e specieve kombëtare. Ky ambient ka vlera kombëtare tashmë duke qenë i vetmi i këtij lloji në Shqipëri, Kosovë e Mal të Zi. Mes specieve të ekspozuara në muze është edhe flutura monarku afrikan ( Danaus Krispus) e cila emigron nga Afrika dhe vjen këtu në Divjake duke u kthyer në atraksion dhe simbol për zonën ashtu si pelikani apo flamingot.
Po ashtu mes molusqeve specieve detare ndodhet edhe midhja me e madhe e ujërave te bregdetit tone Pina nobilis. Kjo specie tashmë është në rrezik zhdukje në shkallë botërore. Po ashtu dhe shumë të tjera që tashme ndodhen në librin e kuq.
Hila thekson se “Divjaka mbetet vendi magjik atraktiv që mund të vizitohet 365 ditë të vitit. Fluksi i vizitoreve është gjithmonë në rritje dhe i pandalshëm. Divjaka ofron gjithçka që i duhet turistëve natyrë, histori, arkeologji, vrojtim zogjsh, faunë, florë, sporte të ndryshme, peshkim, etj”.
Përveç natyrës, parku kombëtar u ofron qytetarëve edhe “shoqërinë” e specieve të rralla dhe të veçanta që ndodhen në këtë park si pelikani kaçurrel, apo edhe gjitari globalisht i kërcënuar – lundërza (Lutra lutra), çakalli, dhelpra, baldosa, dallëndyshja e detit, por edhe disa lloje të rralla pishash.
Në parkun kombëtar Divjakë-Karavasta gjenden edhe delta lumenjsh, laguna, duna ranore dhe bimësi e rrallë, çka e bën këtë park një ndër më të rëndësishmit në Mesdhe./atsh/KultPlus.com
Në Muzeun Kombëtar të Përgjimeve “Shtëpia me gjethe” u hap ekpozita fotografike me titull “1989-Para dhe Pas. Rishikimi i qytetit”.
Ekspozita vjen nga Muzeu i Bashkisë së Bukureshtit dhe mban për autor fotografin Andrei Birsan. Imazhet e kapura prej tij janë një dëshmi e ndryshimeve që ka pësuar qyteti ku ai jeton, që prej regjimit komunist e deri më sot. Sfida e artistit është të kapë detaje të ndryshimit përmes përvojës së një të mbijetuari apo një dëshmitari që i ruajti këto ndryshime në kujtesën e tij fotografike. Autori bashkangjit momente të jetës së tij, me kujtesën kolektive. Fotot ballafaqojnë nostalgjinë për regjimin e dikurshëm i cili ofronte paqe në këmbim të nënshtrimit, më të rinjtë që atë periudhë e shohin si rrënim sentimental.
Andrei Birsan thotë përmes ekspozitës së tij se ekziston dhe një grupim i tretë: ata që nuk e njohën kurrë të shkuarën dhe lindën pas një pragu historik. Ata jetojnë vetëm me realitetet e reja duke lënë të hapur shtegun e rrezikshëm të kthimit prapa.
Ekspozita ofron dhe imazhe të ndryshimit rrënjësor të përditshmërisë urbane të 30 viteve të fundit, me të njëjtat vende por me një notë ndryshe të sjelljes kolektive.
Nga ekspozita e fotografit rumun Andrei Birsan, fotot Agim Dobi. / atsh / KultPlus.com
Mozaiku i Muzeut Historik Kombëtar, i cili iu nënshtrua restaurimit, u përurua sot në një ceremoni të veçantë në sheshin “Skënderbej”.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, e pranishme në ceremoninë e përurimit tha se, “është emocionuese që ia dolëm kësaj dite, që përtej vështirësive të orëve të para pas tërmetit, u kthye për të gjithë ne në një motivim pune, shprese, për të arritur këtu ku jemi, për të rimëkëmbur atë çfarë është e bukura jonë shqiptare, por mbi të gjitha për t’i ridhuruar Tiranës një kartëvizitë të vërtetë, siç është mozaiku i Muzeut Historik Kombëtar”.
Margariti u shpreh se, nuk do t’ia kishte dalë dot e vetme, pasi theksoi ajo, “është patjetër falë edhe mbështetjes së skuadrës së madhe të Ministrisë së Kulturës, që në asnjë moment nuk hezitoi që të hartonte me qindra projekte objektesh të dëmtuara”.
Ajo dha një falënderim të veçantë edhe për ambasadorin Soreca, i cili theksoi Margariti, “besoi që në fillim dhe na shtriu dorën e bashkëpunimit dhe gjithë ambasadorët e pranishëm këtu që kanë qenë prezentë, jo vetëm në rastet e vështira, por sa herë që kemi pasur për të celebruar atë çfarë na lidh bashkë, që është e bukura”.
“Faleminderit edhe ambasadores Hohmann që e mori stafetën në një moment të vështirë, kur dukej se kantieret e restaurimit ishin futur në problematikat e mëdha, por së bashku ia dolëm të arrijmë në këtë ditë”, u shpreh Margariti.
Ministrja Margariti theksoi se restaurimi i mozaikut ka qenë punë e gjatë dhe e vështirë.
“Të restaurosh një mozaik, të vendosësh ca teserina mund të dukej si një rrugë e lehtë, por nuk ka qenë e tillë. Më vjen mirë që kemi bashkëpunuar me të njëjtën fabrikë, e cila në vitet ’80 ka realizuar këto teserina dhe ndodhet në Venecia. Me habinë e madhe të tyre panë se si kishim ruajtur në magazinat tona këtë numër të lartë të teserinave dhe sot i riprodhoi me të njëjtën cilësi si atëherë, për të bërë këtë kartëvizitë që është shumë simbolike”, tha Margariti.
Margariti bëri të ditur se, shumë shpejt do të nisë projekti i madh për restaurimin e plotë të Muzeut Historik Kombëtar.
Ndërsa ambasadorja e Bashkimit Evropian në Tiranë, Christiane Hohmann në fjalën e saj falënderoi të gjithë ata që kanë punuar për restaurimin e mozaikut.
“Jnë vërtet artistë, të cilët me të gjitha aftësitë e tyre, me artin e tyre kanë bërë një punë të mrekullueshme. Kanë mësuar edhe studentët, duke i përçuar këto aftësi tek të rinjtë. Falënderoj Ministrinë e Kulturës dhe të gjithë ekipin e UNOPS, nuk mund t’ia kishim dalë pa ju”, tha Hohmann.
Ambasadorja Hohmann u shpreh se, “ju dëgjuat që bëhet fjalë për 123 tonalitete ngjyrash që janë përdorur për të gjithë pjesëzat që bëjnë mozaikun. Mendoni sa aftësi janë përdorur këtu dhe të gjitha këto do vazhdojnë të përdoren edhe në të ardhmen”.
“Janë të gjitha këto aftësi, të cilat përbëjnë çdo pjesë të këtij mozaiku, jo vetëm këtij që kemi këtu, por edhe të jetës sonë. Janë këto aftësi, të cilat do të përdoren edhe në të ardhmen, për t’i bërë ballë çdo vështirësie që do të vijë edhe në sferën ekonomike. Kemi gjithë këtë larmi aftësish dhe pikërisht kjo është edhe motoja e BE-së, të bashkuar në diversitet, në këtë larmi, që ne ofrojmë dhe këtë dëshirojmë që të bëjë Shqipëria kur të bëhet shtet anëtar i BE-së”, tha Hohmann.
Projekti madhor i restaurimit të mozaikut të Muzeut Historik Kombëtar u mundësua falë programit “EU4Culture”.
Mozaiku i fasadës së Muzeut Historik Kombëtar, sipas shënimeve, është një mozaik gjigant me dimensione 10 me 40 metra, i cili zotëron sheshin “Skënderbej”. Vepra e shtrirë në 400 metra katrorë u finalizua më 1981.
Në të janë 13 figura të paraqitura në disa grupime. Majtas është grupi i luftëtarëve dhe shigjetarëve ilirë dhe shqiptarëve të luftës antiosmane. Pastaj, përfaqësohet Rilindja Kombëtare me dy figura dhe partizani fitimtar. Dy figurat simbol, punëtori dhe fshatarja, janë në qendër të sipërfaqes, kurse djathtas pesë figura simbolizojnë Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare./atsh/KultPlus.com
Muzeu “Onufri” në Berat ka zgjuar interesin e vizitorëve e sidomos atyre të huaj edhe gjatë tre muajve të parë të vitit, me vlerat artistike dhe të trashëgimisë.
Qendra Kombëtare e Muzeumeve, Berat ka bërë të ditur se, “në tre muajt e parë të vitit 2023, Muzeun e Ikonografisë Onufri e vizituan 2894 vizitorë vendas dhe të huaj që rezulton të jetë më e lartë se e njëjta periudhë e vitit të mëparshëm që ishte 1876 vizitorë, një rritje rreth 154%”.
Muzeu Ikonografik “Onufri”, që mban emrin e njërit prej kryemjeshtrave të pikturës shqiptare të shekullit XVI, është ndërtuar mbi rrënojat e një kishe të rindërtuar në vitin 1797 në lagjen “Kala”, e cila ka qenë katedralja e qytetit, që është monumenti më përfaqësues i arkitekturës pasbizantine në qytetin e Beratit.
Koleksioni i muzeut përbëhet nga 173 objekte të përzgjedhura nga një fond prej më se 1 500 objektesh që i takojnë fondeve të kishave dhe manastireve të Shqipërisë./atsh/KultPlus.com
Vila franceze ku jetonte ish-mbreti britanik Eduard VIII me gruan e tij amerikane, Wallis Simpson, do të hapet për herë të parë për publikun.
Vila Windsor, e shkatërruar në pyjet e Boulogne në Parisin perëndimor do të hapet si muze vitin e ardhshëm, për të përkuar me Lojërat Olimpike të Parisit, pas një rinovimi shumë milionë euro.
Vetëm disa ditë përpara se Mbreti Charles III dhe Queen Consort të bëjnë vizitën e tyre të parë shtetërore në Francë, këshilli i qytetit të Parisit nënshkroi vilën në një fondacion bamirësie të angazhuar për ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë franceze.
E vendosur në kopshte që shtrihen në 1.5 hektarë, rezidenca me 14 dhoma ishte vendi ku ish-mbreti, i cili skandalizoi shoqërinë britanike pas abdikimit në vitin 1936, jetoi jetën e tij të mëvonshme me gruan e tij. Elizabeth Taylor, Marlene Dietrich dhe Aristotle Onassis ishin në mesin e shumë të pasurve dhe të famshëmve që festuan dhe u shoqëruan në 4 route du Champ d’Entraînement, pasi Duka dhe Dukesha e atëhershme e Windsor e pushtuan atë në 1953.
Çifti jetoi atje derisa vdiqën – duka në 1972 dhe dukesha në 1986. Në ditët para vdekjes së tij, duka u vizitua nga mbesa e tij, Mbretëresha Elizabeth II. Djali i saj, atëherë Princi Charles, gjithashtu e kishte vizituar më parë — një takim i dramatizuar në serinë e tretë të “The Crown”.
Pas vdekjes së Dukeshës së Windsor, qiranë e mori Mohamed Al Fayed, biznesmeni miliarder egjiptian. De Montgolfier tha: “Al Fayed fillimisht e kishte menduar atë si një shtëpi për djalin e tij Dodi dhe kishte planifikuar një drekë fejese atje për Dodin dhe Dianën”.
Por tragjikisht dreka nuk u zhvillua kurrë, tha de Montgolfier, siç ishte planifikuar për ditën pasi çifti u vra në qytet në gusht 1997.
“Katër vjet më parë Mohamed Al Fayed vendosi ta kthejë atë [vilën] në qytetin e Parisit,” tha de Montgolfier.
Një pjesë e arsyes pse fondacionit iu besua shtëpia është sepse ajo ka restauruar me sukses Château de Bagatelle, vetëm disa metra nga Villa Windsor në pyjet e Boulogne.
Puna në vilën, që pritet të zgjasë më shumë se një vit, do të përfshijë instalimin e një sistemi të ri ngrohjeje si dhe masat për të siguruar që ajo të përmbushë standardet e shëndetit dhe sigurisë së shekullit të 21-të. Do të ketë një kafene dhe restorant të vogël në vend dhe hyrja do të jetë falas. Si dhe një muze me një ekspozitë të përhershme që përshkruan në detaje historinë e saj, vila e sapo rinovuar do të përdoret gjithashtu për të organizuar ngjarje.
“Është një shtëpi luksoze me një dhomë të madhe ngrënieje, një sallë të bukur, një bibliotekë dhe një hektar e gjysmë kopshte,” tha de Montgolfier. “Është vetëm 10 minuta nga Place de l’Étoile në një vend vërtet të mrekullueshëm.”/cnn/KultPlus.com
Muzeu më i vjetër i artit i Izraelit i bashkohet protestave mbarëkombëtare kundër ligjeve të reja të diskutueshme të qeverisë, në atë që filantropisti i arteve Batia Ofer e përshkruan si “luftë për demokracinë tonë”.
Muzeu i Artit i Tel Avivit, muzeu më i vjetër i artit në Izrael, i është bashkuar protestave mbarëkombëtare kundër reformave në gjyqësor të qeverisë izraelite, shkruan TAN.
Të enjten (23 mars), muzeu mbylli ekspozitat dhe anuloi bisedimet dhe turnetë publike.
Një deklaratë për shtyp e përshkroi mbylljen si një akt proteste kundër “intensifikimit të hapave të qeverisë drejt miratimit të legjislacionit antidemokratik”.
Megjithatë, një pjesë e koleksionit mbeti e hapur pa pagesë si një “qëndrim mbështetjeje për krijimin vendas”.
“Këto janë ditë historike për vendin tonë dhe shoqërinë izraelite”, tha Tania Coen-Uzzielli, drejtoresha e Muzeut të Artit të Tel Avivit.
“I inkurajoj të gjithë të marrin një qëndrim, çfarëdo qoftë ai, dhe të ndikojnë në të ardhmen e këtij vendi.”
Menaxhmenti i muzeut informoi stafin se ata ishin të lirë t’u bashkoheshin protestave në rrugë në atë që quhej “dita e paralizës”.
Përpjekjet e qeverisë së krahut të djathtë të Benjamin Netanyahut për të ushtruar kontroll më të madh mbi gjyqësorin dhe për të mbrojtur kryeministrin nga shkarkimi, kanë nxitur qindra mijëra izraelitë të dalin në rrugë për një periudhë prej muajsh.
Ehud Olmert, ish-kryeministri i Izraelit, i është bashkuar protestave, si dhe figura të larta nga shërbimet e sigurisë dhe emra të shquar nga biznesi izraelit dhe sektorët akademikë./KlanKosova/KultPlus.com
Objekte të trashëgimisë prehistorike nga Shqipëria janë pjesë e një ekspozite ndërkombëtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në Kanada.
Lajmi u bë i ditur nga Akademia e Studimeve Albanologjike në një postim në rrjetet sociale, e cila thekson se “këto objekte nga fondet e Institutit të Arkeologjisë dhe koleksioni i Muzeut Arkeologjik në Tiranë, janë pjesë e ekspozitës lëvizëse në Amerikën e Veriut, e titulluar “First Kings of Europe” (Mbretërit e parë të Evropës), me organizues një prej muzeve më të mëdhenj në SHBA, Field Museum of Natural History, në Chicago-SHBA”.
Në këtë ekspozitë marrin pjesë 25 institucione nga 11 vende të Evropës Juglindore.
Ekspozita ka si temë kryesore periudhën e formimit të elitave sociale dhe politike gjatë prehistorisë së vonë në Ballkan, nga komunitetet bujqësore egalitare të periudhës së Neolitit, tek elitat e konsoliduara të fundit të periudhës së Hekurit.
Shqipëria përfaqësohet në këtë ekspozitë me 17 objekte, të cilët datojnë në një interval kohor që prej 4 500 vjet më parë ose nga periudha e hershme e Bronzit, deri në 2400 vjet më parë, kur objekte të elitave lokale ilire shfaqen në varreza. Të gjitha objektet vijnë nga varreza të ndryshme tumulare të gërmuara në Shqipëri, nga veriu në jug të vendit.
Objektet e përzgjedhura në përputhje me tematikën e ekspozitës tregojnë histori të ndryshme: besimet dhe ritualet mortore që shoqëronin të vdekurin gjatë periudhës së Bronzit të hershëm, siç janë grupi prej gjashtë figurinash prej balte që shoqëronin varrin qendror të tumës 6 të Shtojit në rrethin e Shkodrës; elitat ushtarake dhe politike, të cilat përfaqësohen nga armë të ndryshme bronzi dhe hekuri apo objekte të panoplisë ushtarake, siç është helmeta ilire nga tumat e Çinamakut në rrethin e Kukësit; stolisjen e pasur të veshjes së femrave nga zona e Matit dhe Shkodrës, të cilat spikasin për origjinalitetin e kompozimit të tyre; objekte importi luksi, tregues të një statusi të spikatur, siç është vargu prej rruazash prej guri gjysmë të çmuar ose kornaline nga varreza e Rehovës në zonën e Kolonjës, apo kantari atikas me figura të kuqe, nga varri i një prijësi ilir nga zona e Matit; por dhe prodhime elegante dhe origjinale të qeramikës lokale, siç janë kantarët lokalë të kulturës ilire nga veriu i Shqipërisë.
Njëkohësisht, një pjesë e objekteve të përzgjedhura, përmes stileve, materialeve, tipeve që përfaqësojnë, janë dëshmi e pjesëmarrjes së territorit të sotëm shqiptar në rrjetin kompleks të tregtisë dhe shkëmbimeve ndër-rajonale me kulturat fqinje, me Greqinë, Ballkanin dhe Evropën Qendrore, por dhe me kulturat e bregut perëndimor të Adriatikut, në Gadishullin Italik.
Puna për pjesëmarrjen e Shqipërisë në këtë projekt u drejtua nga Dr. Rovena Kurti, në bashkëpunim me Dr. Rudenc Ruka dhe Prof. Luan Përzhita, Instituti i Arkeologjisë/Akademia e Studimeve Albanologjike.
Krahas përgatitjes së ekspozitës, nën kujdesin e kolegëve amerikanë, Attila Gyucha dhe William A. Parkinson, arkeologë nga vendet pjesëmarrëse kanë kontribuar në botimin e një monografie për publikun e gjerë, rreth tematikave të ndryshme që trajton ekspozita si dhe në përgatitjen e një katalogu të objekteve të ekspozuara, i cili do të dalë së shpejti nga shtypi./atsh/KultPlus.com
Muaji mars ka shënuar një rritje të numrit të turistëve të huaj në Muzeun Historik dhe Etnografik të Krujës.
Në këtë fillimjave Muzeun Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” e kanë vizituar një grup turistësh nga Japonia, të cilët janë njohur me historinë dhe traditat shqiptare.
“Pas 3 vitesh mungese për shkak të pandemisë në këtë muze janë rikthyer grupet e organizuara me turistë japonezë në Muzeun Gjergj Kastrioti Skënderbeu në Krujë”, tha për ATSH-në drejtori i Muzeut Historik dhe Etnografik, Mehdi Hafizi.
Hafizi theksoi se “vetëm në 3 javët e para të marsit ky muze është vizituar nga rreth 2000 turistë. Gjatë marsit është shtuar numri i turistëve me grupe të organizuara si amerikanë, italianë, spanjollë, gjermanë, etj”.
Muzeu Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” u përurua më 1 nëntor 1982 në kështjellën e Krujës. Ky muze ka edhe karakterin e një memoriali që trajtohet si kullë shqiptare e Veriut. Kompleksi i muzeut është shpërndarë në disa hapësira, të cilat vizitohen kronologjikisht sipas ngjarjeve. Në këtë muze ndodhen objekte që i përkasin periudhave të ndryshme historike, por në disa pavijone trajtohet historia e Mesjetës së Hershme, principatat shqiptare, pushtimi osman dhe betejat e shqiptarëve për të përballuar këtë pushtim./atsh/KultPlus.com
Muzeu virtual “Fototeka” ka hapur ‘dyert’ për të pasionuarit pas fotografisë.
Në këtë muzeu virtual publikohet trashëgimia fotografike në territoret shqiptare nga fundi i shekullit XIX deri në fund të regjimit totalitar.
Në këtë muze pasqyrohen mbi 7000 imazhe të ndarë në 7 periudha historike, shkrepur nga dhjetëra fotografë, kryesisht të juglindjes së Shqipërisë, ku shpaloset më shumë se një shekull histori.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti tha se “me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, me kontributin e koleksionistëve privatë, Fondacioni “Art & Histori” hapet një dritare ku mund të zbuloni imazhe që nuk i keni ndeshur kurrë më parë”.
Në këtë muze shfaqen rreth rreth 40 albume nga fundshekulli XIX-mesi i shekullit XX, si pllaka xhami, diapozitivë, negativë në letër, filma, printe origjinale.
Këto albume përmbajnë imazhe nga Lufta e Parë Botërore, ndërtimet e trupave italiane në ishullin e Sazanit (1918 -1922) në qytetin e Vlorës ( 1916 – 1920), ndërtimi i portit të Durrësit (1929-1932), vizitat e kontit Galeazzo Ciano (1938), pelegrinazhi në ‘Kuotën 731’, Rehovë, Skrapar në kujtim të Luftës Italo -Greke (1941) etj.
Të pranishme janë edhe albumet propagandistike të periudhës komuniste, që ilustrojnë ndërtimin e hekurudhës së parë Durrës – Peqin (1947), ndërtimin e Kombinatit të Tekstileve ‘Stalin’ (1951), ndërtimin e hidrocentralit ‘Lenin’ (1951) e duke vazhduar më tej me albumet dhuratë për diktatorin Enver Hoxha.
Rreth 2000 negativët në pllaka xhami, qindra negativë të tjerë në letër apo film, pjesë e këtyre koleksioneve, u digjitalizuan dhe u kthyen në imazhe pozitive për të lehtësuar aksesin në përmbajtjen e tyre. Materiali i digjitalizuar përmban fotografi nga fundshekulli XIX gjer në mesin e shekullit XX dhe çdo imazh është plotësuar me përshkrime, vite dhe teknika në formën e skedave digjitale.
Këto koleksione të rralla hedhin dritë mbi mënyrat e jetesës së njerëzve të ndryshëm që jetuan dhe punuan në këto territore rreth një shekull më parë, zakonet, besimet dhe traditat e tyre./atsh/KultPlus.com
Muzeu Metropolitan i Artit në Nju Jork ka riklasifikuar në heshtje disa nga pikturat e tij. Dy artistë, dikur të etiketuar rusë, tani kategorizohen si ukrainas dhe një pikturë e impresionistit francez Edgar Degas është riemërtuar nga “Kalleri ruse” në “Vallerina me veshje ukrainase”.
Për një grua në Kiev, Ukrainë, këto ndryshime janë një lloj justifikimi. Oksana Semenik, një gazetare dhe historiane, ka zhvilluar një fushatë mujore për të bindur institucionet në Shtetet e Bashkuara të rietiketojnë veprat historike të artit që ajo beson se paraqiten gabimisht si ruse.
Në Met, ato përfshijnë vepra nga Ilya Repin dhe Arkhip Kuindzhi, artistë, gjuha amtare e të cilëve ishte ukrainase dhe që përshkruanin shumë skena ukrainase, edhe nëse rajoni në kohën e tyre ishte pjesë e perandorisë ruse.
Repin, një piktor i njohur i shekullit të 19-të i cili ka lindur në atë që sot është Ukraina, është rietiketuar në katalogun e Met si “Ukrainas, Perandoria Ruse e lindur” me fillimin e çdo përshkrimi të veprave të tij tani duke lexuar, “Repin ka lindur në fshat. Qyteti ukrainas i Chuhuiv (Chuguev) kur ishte pjesë e Perandorisë Ruse.”
Në llogarinë e Semenik në Tëitter, Historia e Artit të Ukrainës, e cila ka mbi 17,000 ndjekës, ajo shkroi se “Të gjitha peizazhet e famshme [të Repinit] kishin të bënin me Ukrainën, Dnipron dhe stepat. Por edhe për popullin ukrainas.”
Një nga bashkëkohësit më pak të njohur të Repin, Kuindzhi lindi në Mariupol në 1842 kur qyteti ukrainas ishte gjithashtu pjesë e Perandorisë Ruse, kombësia e tij gjithashtu është përditësuar. Teksti për “Red Sunset” të Kuindzhit në Met është përditësuar për të përfshirë se “në mars 2022, Muzeu i Artit Kuindzhi në Mariupol, Ukrainë, u shkatërrua në një sulm ajror rus”.
Në lidhje me procesin e rietiketimit të fundit, Met i tha CNN në një deklaratë se institucioni “hulumton dhe shqyrton vazhdimisht objektet në koleksionin e tij për të përcaktuar mënyrën më të përshtatshme dhe më të saktë për katalogimin dhe paraqitjen e tyre. Katalogimi i këtyre veprave ka është përditësuar pas kërkimeve të kryera në bashkëpunim me studiues të fushës.”
Në janar, kur u pyetën në lidhje me veprën e Degas, e quajtur tashmë “Vallerina me veshje ukrainase”, një zëdhënës i tha Semenik se ata ishin “në proces të kërkimit të të ashtuquajturve kërcimtarë rusë Degas, në bashkëpunim me studiues të fushës, dhe përcaktimi i mënyrës më të përshtatshme dhe më të saktë të paraqitjes së punës.
“Ne vlerësojmë njohuritë nga vizitorët. Komentet tuaja të vlefshme kontribuojnë në këtë proces.”
Një mision personal
Semenik i tha CNN se ajo e kanalizoi zemërimin e saj për pushtimin rus në përpjekjet e saj për të identifikuar dhe promovuar trashëgiminë e artit të Ukrainës, duke përdorur llogarinë e saj në Tëitter për të shfaqur artin ukrainas në botë.
Semenik është vetë me fat që është gjallë. Ajo mbeti e bllokuar në periferi të Kievit, Bucha për javë të tëra, ndërsa forcat ruse shkatërruan atë zonë marsin e kaluar, duke u fshehur në bodrumin e një kopshti para se të ecnin përfundimisht rreth 12 milje për të siguruar sigurinë me burrin e saj dhe macen e tyre në tërheqje.
Ajo filloi fushatën e saj pas një vizite në Universitetin Rutgers në Neë Jersey vitin e kaluar. Ndërsa ndihmonte kuratoret atje, ajo u befasua kur pa artistë që i konsideronte gjithmonë si ukrainas të etiketuar si rusë.
“Kam kuptuar se shumë artistë ukrainas ishin në koleksionin rus. Nga 900 të ashtuquajtur artistë rusë, 70 ishin ukrainas dhe 18 ishin nga vende të tjera,” tha ajo.
Semenik studioi koleksione në SHBA – në Met dhe Muzeun e Artit Modern në Nju Jork dhe në Filadelfia – dhe gjeti një model të ngjashëm: artistë dhe skena ukrainase të etiketuara si ruse.
Dhe ajo filloi të shkruante në muze dhe galeri. Për të filluar me përgjigjet ishin pro forma, jo të përkushtuara. “Pastaj u zemërova shumë,” tha ajo. Pasoi një dialog njëmujor me kuratorë.
“Pse në tokë është ajo ruse?”
Semenik nuk është një zë i vetëm, me ukrainas të tjerë që bëjnë thirrjet e tyre publike për ndryshim. Vitin e kaluar, Olesya Khromeychuk, vëllai i së cilës u vra duke luftuar në vijën e frontit në Ukrainën lindore në vitin 2017, shkroi në gazetën gjermane Der Spiegel se “çdo udhëtim në një galeri ose muze në Londër me ekspozita mbi artin ose kinemanë nga Bashkimi Sovjetik zbulon qëllimisht ose thjesht keqinterpretim dembel i rajonit si një Rusi e pafund; ashtu si presidenti aktual i Federatës Ruse do të donte ta shihte atë.”
Me rritjen e presionit nga disa akademikë ukrainas, Galeria Kombëtare në Londër ndryshoi titullin e një prej veprave të saj të Edgar Degas, “Vallëruesit rusë”, i cili përshkruan dy gra me shirita të verdhë dhe blu, ngjyrat kombëtare të Ukrainës, në “Vallëruesit ukrainas”. Institucioni i tha Guardian në prill të vitit të kaluar se ishte “një moment i përshtatshëm për të përditësuar titullin e pikturës për të pasqyruar më mirë temën e pikturës”.
Semenik thotë se ajo është ende duke ushtruar presion mbi Muzeun e Artit Modern në Nju Jork, ku një zëdhënës i tha CNN se ata mirëpresin informacionin për të gjitha veprat në koleksion. “Përshkrimet e kombësisë mund të jenë shumë komplekse, veçanërisht kur bëhen atribuime pas vdekjes,” tha zëdhënësi. “Ne aplikojmë praktikat më të mira të kërkimit rigoroz dhe i qasemi përshkrimeve me ndjeshmëri ndaj kombësisë së regjistruar të artistit në vdekje dhe lindje, emigracionit dhe dinamikës së imigrimit dhe ndryshimit. kufijtë gjeopolitikë”.
Semenik dëshiron të shohë një përditësim të bërë në informacionin rreth Alexandra Exter, e cila është e listuar si ruse në faqen e internetit të MoMA.
“Ajo jetoi në Moskë nga viti 1920 deri në vitin 1924. Ajo jetoi në Ukrainë nga 1885-1920, që është 35 vjet dhe në Francë për 25 vjet.
“Pse në tokë është ajo ruse?” ajo tha.
Letër dashurie e një fotografi ukrainas për atdheun e tij
Sipas Semenik, fushata e saj ka tërhequr shumë abuzime në internet nga rusët, por ajo e merr këtë si një kompliment të pashmangshëm. Në sytë e saj, puna e saj është akti i saj i rezistencës ndaj pushtimit rus.
Ka një rrugë të gjatë për të bërë, tha Semenik. Ka dhjetëra libra për artin rus dhe shumë kurse të studimeve ruse në universitetet amerikane, por shumë pak studime për trashëgiminë artistike të Ukrainës.
Semenik beson se përvoja e saj rraskapitëse në fillim të pushtimit ushqen vendosmërinë e saj.
Tani i rivendosur në Kiev, Semenik po eksploron se si katastrofa bërthamore e Çernobilit ndikoi në artin ukrainas. Por ajo gjithashtu vazhdon të përmirësojë koleksionet e artit perëndimor për të njohur trashëgiminë e veçantë artistike të Ukrainës, me këmbënguljen e qetë që tashmë ka ndihmuar në ndryshimin e mendjes në Met të fuqishëm./CNN/KultPlus.com/
Muzeu i Ikonografisë ‘Onufri’ në lagjen Kala të Beratit është një nga ndalesat kryesore të vizitorëve e turistëve nga e gjithë bota, që në çdo stinë të vitit.
Edhe ky muze si shumë institucione të ngjashme jo vetëm në Shqipëri por edhe në mbarë botën, po rimëkëmbet nga pasojat e pandemisë.
Përgjegjësi i sektorit në këtë muze Arjan Prifti thotë se më në fund vizitorët po shtohen dhe shifrat po i afrohen periudhës së para pandemisë.
“Gjatë ne viti janë mbi 40 mijë vizitore, nga të cilët 8800 online. Vijnë nga lindja kryesisht polakët, cekët kemi humbje të Ukrainës dhe ruseve. Belgët, holandezët, gjermanët, francezët etj, operojnë nëpërmjet agjencive turistike. Shqiptarët vijnë në fundjavë, nxënës dhe festat e fundvitit ditët e para të janarit”- tregon Arjan Prifti, përgjegjës sektori.
Në oborrin e muzeut në kishën e rindërtuar në vitin 1797 ka vizitorë të besimeve të ndryshme, sic janë këta turistë nga Tetova
Vizitorët mund ta prenotojnë online biletën ndërsa në brendësi të muzeut mund të njihen me veprat e ekspozuara me anë të një shërbimi audio në dhjetëra gjuhë të botës
Koleksioni i ekspozuar përbëhet nga 173 objekte, ku 106 janë ikona dhe 67 janë objekte liturgjike, të cilat i përkasin piktorëve ikonografë shqiptarë që krijuan në shekujt XIV – XX si: Onufri, Nikolla i biri i Onufrit, Onufër Qiprioti, David Selenica, Kostandin Shpataraku e të tjerë. Top Channel /KultPlus.com
Ambasada shqiptare në Vjenë në bashkëpunim dhe me mbështetjen e bashkisë së qytetit Horn, me rastin e 100-vjetorit të njohjes së qeverisë shqiptare të dalë nga Kongresi i Lushnjës organizuan një pasdite kulturore në muzeun e qytetit Horn.
Në këtë aktivitet morën pjesë bashkatdhetarë shqiptarë të organizuar në shoqata patriotike kulturore, si dhe miq e dashamirës austriakë. Nderuan me pjesëmarrjen e tyre përfaqësues të autoriteteve të Landit nga Austria e Poshtme, Landesrat Franz Linsbauer, të Bashkisë së Qytetit Horn, Kryetari i Bashkisë Mag. Gerhard Lentschig, nënkryetari i Bashkisë, Dr. Heinrich Nagl, anëtarët e këshillit, Martin Seidl dhe DI Reinhard Litschauer.
Instrumentistë tradicionalë dhe studentët e shkollës së muzikës luajtën muzikë tradicionale austriake.
Pjesëmarrësit e shumtë në këtë aktivitet ndoqën me interes pjesët e luajtura në violinçel nga Marigona Komani, korin e mrekullueshëm të grave, vallen e fëmijëve dhe admiruan punimet e pikturës nga piktori Haxhi Fejzullahu.
Atmosferën festive e shtoi edhe më shumë çelja e ekspozitës me kostumet kombëtare nga të gjitha trevat shqiptare. Shiriti i përurimit të ekspozitës, kontribut i organizatës “Tradita veshje shqiptare” drejtuar nga Edlira Sulaj, u pre nga Ambasadori Roland Bimo dhe autoritetet e Landit të Austrisë së Poshtme dhe të qytetit Horn.
Në fjalën e tij, ambasadori shqiptar Bimo evokoi marrëdhëniet e shkëlqyera tradicionale e historike midis të dy vendeve e popujve që shkojnë thellë në histori, qysh nga koha e heroit kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu.
“Këto lidhje janë zhvilluar e fuqizuar me mbështetjen e fuqishme të monarkisë Austro-Hungareze për pavarësinë e sovranitetin e Shqipërisë, si dhe mbështetjen që i jep vendit tonë sot Austria në rrugëtimin drejt integrimit Evropian. Nga ana tjetër, shqiptarët janë pjesë e realitetit austriak, të jetës artistike, shkencore, ekonomike e kohët e fundit edhe me angazhime politike. Figura të shquara, si aktori me famë botërore Aleksandër Mosiu, inxhinieri Karl Gega kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në shoqërinë austriake. Të shumtë janë bashkëpatriotët tanë që kontribuojnë talentin e tyre në ekonominë austriake.Vitet e fundit përfaqësues të komuniteteve shqiptare po aktivizohen ndjeshëm edhe në çështje të interesave të komunitetit ku jetojnë e punojnë, përmes përfshirjes në politikat lokale, siç është shembulli i Shefqet Balës. Bala, tashmë anëtar I Këshillit të Qytetit prej disa vitesh, ishte edhe ideuesi dhe organizatori kryesor i eventit”, theksoi Bimo.
Për lidhjet e ngushta tradicionale midis shqiptarëve dhe austriakëve referoi inxhinierFatmir Osmani, ndër aktivitstët e shquar të diasporës shqiptare në Austri.
Ambasada shqiptare në Vjenë i shpreh mirënjohjen e thellë autoriteteve të qytetit Horn dhe mikut të çmuar Wolfgang Welser, për organizimin e shkëlqyer dhe drejtimin profesional të aktivitetit.
Ambasadori Roland Bimo falënderoi të gjithë ata që punuan me përkushtim e veçanërisht sponsorin kryesor të Ambasadës shqiptare “Balfin Holding” dhe Albi Caslli drejtues i projektit “Vienna Resident Progame”.
Mirënjohje “Sharri Markt” për prezantimin e kulinarisë shqiptare, si dhe Aki Nuredini, Ristorante Sole për mbështetjen e rëndësishme.
Këtë ceremoni e nderuan me pjesëmarrjen e tyre Lulzim Pllana, Ambasador i Republikës së Kosovës në Austri, si dhe Markus Posset, Konsull Nderi i Shqipërisë për Austrinë e Poshtme, të cilët mbajtën fjalë përshëndetje për të pranishmit.
Vendosja e marrëdhënieve diplomatike midis Republikës së Austrisë dhe Shqipërisë daton më 18 shkurt 1922. /atsh / KultPlus.com
Muzeu është një institucion i përhershëm në shërbim të shoqërisë dhe zhvillimit të saj, ai përvetëson, konservon, hulumton por mbi të gjitha komunikon me publikun rreth trashëgimisë së njerëzimit e gjithashtu edhe për historinë e një vendi, shkruan KultPlus.
Me rastin e 18 Majit – Ditës Ndërkombëtare të Muzeve, në Lapidariumin e Muzeut Kombëtar të Kosovës, është organizuar punëtoria për Programin Kombëtar të muzeve në Kosovë.
Punëtorja profesionale në Muzeun Kombëtar të Kosovës, Dafina Morina, e hapi këtë punëtori.
“Sot jemi mbledhë përveç se me zhvillu punëtorinë për programin kombëtar të muzeve në Kosovë, gjithashtu shënojmë edhe Ditën Ndërkombëtare të Muzeve, që ka nisur si një iniciativë që ka nisur që nga viti 1977”.
Më pas, Morina ka ftuar edhe drejtorin e Muzeut Kombëtar të Kosovës, Ajet Lecin, i cili tregoi edhe për agjendën e ditës së sotme dhe një ekspozitë që do të hapet në ora 19:00.
“Sot është Dita Ndërkombëtare e Muzeut, dhe Muzeu Kombëtar i Kosovës i bashkëngjitet këtij organizimi. Ne kemi parë një agjendë për ditën e sotme, ku do të fillojmë me këtë punëtori e më pas do të nënshkruajmë edhe një marrëveshje me Ministrinë e Mbrojtjes, e për të vazhduar në mbrëmje me hapjen e një ekspozite me fotografitë e artefakteve të Kosovës që po mbahen në Serbi. Dua të përgëzojë edhe Komisionin që kanë të bëjnë me konceptin e Muzeut që kanë filluar punën në këtë drejtim”, përfundoi Leci duke falënderuar të gjithë për pjesëmarrje dhe duke uruar edhe Ditën Ndërkombëtare të Muzeut.
Morina tutje bisedoi edhe për pjesën e punëtorisë dhe aktivitetet që kanë zhvilluar ky komision, që në përbërje ka katër persona.
“Punëtoria, grupi që është themeluar nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit për të zhvilluar përkrahjen e muzeve në Kosovës ka filluar që nga muaji i kaluar dhe ky grup e ka një përbërje prej katër personave. Deri tash kemi zhvilluar disa prej aktiviteteve në kuadër të përmbledhjes së materialit, sfidave, problemeve dhe të mirat që Muzetë i kanë”.
Dita Ndërkombëtare e Muzeve me temën “Fuqia e Muzeve” i ka dy objektiva të caktuara përmes fuqisë së të arritur të qëndrueshmërisë, fuqisë së inovacionit në digjitalizim dhe në qasje, si dhe fuqia e ndërtimit të komunitetit nëpërmjet komunikimit.
Këto objektiva, siç thotë Morina, gjithashtu ndërlidhen edhe me qëllimin e programit kombëtar për zhvillimin e projekteve, ku synohet fuqizimi i institucioneve të muzeve dhe të zhvillimit të një vizionit të përbashkët për ruajtjen, interpretimin dhe promovimin e veprimtarisë krijuese nga e kaluara deri për gjeneratat e ardhshme.
“Në kuadër të këtij programit, gjatë viteve 2022/23 janë paraparë edhe hapat që do të ndikojnë në krijimin e një baze stabile, legjislative, programore dhe kapitale për zhvillimin e muzeve në territorin e Kosovës. Në kuadër të këtij grupi ne kemi menduar që ta zhvillojmë punëtorinë e sotit në ndarjen e disa grupeve dhe katër grupe do të fokusohen në tema të caktuara në kuadër të kësaj punëtorie. Përzgjedhja e temave dhe ndarja e tyre si grup punues ka të bëjë me legjislacionin, interpretimin dhe ekspozimin, programet edukative dhe metodat e ruajtjes edhe invertarisë”, u shpreh punëtorja profesionale e këtij muzeu.
Në këtë konferencë u diskutua edhe për pjesën e hartimit të dokumentit, që vjen si rrjedhojë e kërkesave dhe nevojave të përbashkëta të punonjësve profesional të muzeve dhe avancimin e fushës së muzeologjisë në përgjithësi.
“Deri më tani grupi punues ka hartuar një pyetësor që i trajton veprimtarinë muzeale dhe ka ndarë me përfaqësuesit e muzeve në Kosovë, si dhe ka filluar edhe punën në terren për të dokumentuar gjendjen aktuale të muzeve qendror dhe atyre lokal, ku janë shfaqur problematikat e ngjashme gjithandej, si mungesë e stafit profesional, mungesë e buxhetit, objekte jo-adekuate, mungesë e trajtimit adekuat e trajtimit të koleksioneve si rrjedhojë e një problemi kryesor që vjen si rrjedhojë e mungesës së infrastrukturës ligjore në Kosovë”, përfundoi ajo.
Ndërkaq, Kryetarja e Këshillit për Trashëgimi Kulturore, Zanita Halimi, theksoi se është një hap shumë i mirë formimimi i grupit punues për të dokumentuar gjendjen ekzistuese të muzeve në Kosovë.
“Ndoshta është një gjë jo shumë e mirë që ende nuk kemi një dokumentim të mirë se sa koleksione ose sa lloje të muzeve ka në Kosovë, e aq më tepër pjesën legjislative kanë statut të akt-themelimit e shumë çështje të tjera. Është shumë e vërtetë që muzetë në përgjithësi, edhe vetë prej definicionit të muzeve, edhe rolit e fuqitë të cilat i kanë muzetë. Gjithmonë në kemi menduar që muzetë janë vende të ftohta, të cilat në një lloj forme e arkivojnë një pjesë të kaluar, ku mund ta vizitosh një muze vetëm një herë, pasi herave të tjera nuk do të jetë më interesante”.
Halimi pati disa fjalë edhe për pjesën që vizitat në Muze duhet të jenë më të shpeshta, për arsye se gjithmonë mëson diçka të re.
“Në fakt, ajo ka po shkon vetë muzeu edhe ideja që muzetë janë edhe vende ku ti mundesh me i vizitu shumë më shumë se një herë dhe çdo herë me mësu diçka të re, dhe kjo falë interaktivitetit dhe metodologjisë së re që përdoret nëpër muze, d.m.th. që përmendet digjitalizimi, interaktiviteti e çështje të tjera. Po ashtu është e rëndësishme që edhe vetë definicioni i muzeve, nuk e di cili do të jetë këtë vit, zgjidhet vetë, për të ndërruar e për t’i parë muzetë në qendra polifonike që përveç arkivimit, mund të bëjnë edhe një farë forme çështje të tjera që kanë të bëjnë, për atë arsye është edhe fuqia e muzeve, që edhe muzetë mund të përdoren si institucione për ndryshime shoqërore. Vetë muzeu është një institucion që ngërthen në vete dhe nxitë pyetje”, tha Halimi duke i ofruar përkrahjen e departamentit të cilit ajo udhëheq.
Në anën tjetër, drejtori i Muzeut, Ajet Leci, ka thënë për KultPlus se ka bashkëpunim të mirë mes muzeut që ai drejton dhe atyre qendror e rajonal.
“Muzeu Kombëtar i Kosovës i bashkëngjitet datës 18 maj me aktivitete të ndryshme. E kemi filluar me një punëtori me një përbërje të komisionit për konceptit e muzeve, aty ndërlidhet edhe puna mes muzeve rajonal e qendror. Me Muzeun Kombëtar Historik kemi një kalendar të përbashkët me aktivitete të paraparë që kemi filluar t’i realizojmë disa ekspozita, ku njëra është mbajtur në fund të marsit që është mbajtur së fundmi. Ne kemi shtyrë për shkaqe teknike deri në qershor”.
Ai tutje tregon se ka bashkëpunime edhe me muzetë në Maqedoninë e Veriut, ku së shpejti Leci beson se do të ketë edhe një memorandum bashkëpunimi me këto institucione.
Sa i përket pjesës së digjitalizimit, Leci thotë se njëri ndër planifikimet për këtë vit është edhe pasurimi i ekspozitës bazë.
“I kemi dy ekspozita të përhershme në këtë institucion që jemi. Ekspozitën e arkeologjisë dhe historisë që përfshijnë të gjitha periudhat historike. Në planifikime bënë pjesë edhe digjitalizimi”.
Muzeu Kombëtar i Kosovës në vartësi të veten ka kompleksin “Emin Gjiku” dhe shtëpinë e pavarësisë Dr. Ibrahim Rugova.
I pyetur se cila është fuqia e muzeut, sipas mendimit të tij, Leci thotë se ndërgjegjësimi i shoqërisë është fuqia kryesore e një muzeu.
“Domethënë, vetë fakti i emërtimit Muze Kombëtar i Kosovës ka një fuqi të madhe. Fuqia kryesore e muzeut është ndërgjegjësimi për të vizituar këtë pasuri që e kemi këtu. Sot e kemi edhe një ekspozitë ku i kushtohet një koleksioni të gjerë, rreth 1247 artefakte që i kemi, të cilat janë marrë nga Serbia gjatë luftës së fundit.
Një nga vendet më udhëzuese dhe edukative për të mësuar nga shtizat parahistorike te mumiet egjiptiane, nga skulpturat e lashta greke te armatura mesjetare dhe shumë e shumëçka tjetër janë pikërisht muzetë, që posedojnë artefakte madhështore të historisë. E pikërisht Muzeu Kombëtar i Kosovës ka rreth 50 mijë artefakte. /KultPlus.com
Gjithsej 14 vepra të përmasave origjinale të piktorit të njohur italian Raffaello Sanzio da Urbino, sot përmes teknikave inovative duke filluar pikërisht nga riprodhimet e pikturave të cilat jepnin iluzionin se çdo nuancë, ngjyrë, teknikë e ngjyrosjes e edhe detajet nga më të voglat, pothuajse dilnin nga pëlhura e tyre për të hyrë në vëmendjen e çdokujt e grabitur mendimet e tyre nën strofullën artistike, për të vazhduar me sistemin e ndriçimit të pasmë që dallohej si një siluetë e pikturave, e deri tek fotografitë të cilat i përkasin arkivave të televizionit publik italian RAI e të cilat shfaqeshin në një ndërlidhje të vazhdueshme kinematografike për syrin e pranishëm, shpalosën kështu ekspozitën e titulluar “Raffaello portretist” të kuruar nga historiani i artit Antonio Paolucci, shkruan KultPlus.
E tërë jeta e mjeshtrit të madh italian, Raffaello, të cilit në vitin 2000 i ishte shënuar 500 vjetori i vdekjes, kishte gjetur shtëpinë e përkohshme në Muzeun Kombëtar të Kosovës duke shfaqur kështu vepra tejet të mrekullueshme dhe krejtësisht origjinale. I frymëzuar nga piktorët si Leonardo da Vinci dhe Michelangelo, Raffaello na dërgon në rrugëtimin pasionant të ndjenjave diversive përmes portretizimit të identiteteve reale të cilat shfaqeshin në mënyra të ndryshme në secilën pikturë.
Gjestet e duarve, pozita e personazheve, shfletimi i faqeve të Biblës, satenet dhe kadifet e veshjeve të papëve dhe kardinalëve, imazhet e një zgjuarsisë të mprehtë, stili antik, emblemat aristokratike, portreti i një dashurie të dalluar në teknikë, fisnikëria e të shkruarit, portrete të shkëlqyera në butësinë e përpiktë, mistere portretesh nga perspektiva e syrit të piktorit, simbole të shfaqura përmes kafshëve mitike, lumturia rinore, eleganca e peizazheve të ndërthurura mes etikës dhe estetikës si dhe sfondet poetike janë këto vetëm disa nga elementet që Raffaello ka përplasur para syrit të shikuesit e njëkohësisht duke na dërguar në botën e skenave groteske, erotike e mitologjike gati në çdo cep të Muzeut Kombëtar.
Perspektiva dhe syri i tij kërkon të shpalos një simfoni të nuancave të errëta duke nisur nga ngjyra e kuqe, e zeza e deri tek e bardha, të cilat evokonin një përqendrim e përhumbje mjaft të dëshiruar të të pranishmëve. Piktori vazhdimisht në një mënyrë paralele qëndron në transparencën e pëlhurës, mëndafshit si një peizazh ku shikuesi vëren hovin e rilindjes italiane e që në realitet ashtu edhe dukej; një renesancë e brendshme.
Të pranishëm në ceremoninë hapëse të kësaj ekspozite ishin edhe Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, Zv. Ambasadori i Ambasadës Italiane, Ugo Ferrero dhe Drejtori i Muzeut Kombëtar të Kosovës, Ajet Leci.
“Është një ngjarje ku shënohet një bashkëpunim i rëndësishëm kulturor mes Kosovës dhe Italisë. Jemi të lumtur që sot kemi mundësinë që para publikut të Kosovës të kemi një ekspozitë të veçantë të një prej artistëve të mëdhenj botërorë, i cili na sjell një dimension të rafinuar të paraqitjes artistike. Unë jam shumë i lumtur që si Ministri e Kulturës kemi mundësinë të jemi pjesë e organizimeve të tilla të nivelit ndërkombëtar”, thotë Çeku.
Sipas tij, një ekspozitë e tillë lëvizëse ka lëvizur në tërë botën dhe do të lëvizë ende, andaj lumturia që Muzeu Kombëtar i Kosovës është pjesë e një organizmi ndërkombëtar, është tejet e lartë.
“I bëj thirrje publikut që duke i respektuar masat pandemike, të mos e humbin rastin të shohin një nga ekspozitat më të arrira artistikisht që ndonjëherë prezantohet në Kosovë”, përfundon Çeku.
Ndërsa, Drejtori i Muzeut Kombëtar të Kosovës, Ajet Leci foli rreth rëndësisë që kjo ekspozitë ka për Muzeun Kombëtar.
“Falënderoj të gjithë të pranishmit që ishin prezent në këtë ngjarje të rëndësishme. Shpresoj se këso bashkëpunime do të kemi edhe në të ardhmen. Është tejet e rëndësishme që kjo ekpozitë është shfaqur sepse është një organizim ndërkombëtar mjaft i rëndësishëm”, thotë Leci.
Po ashtu, Zv. Ambasadori i Ambasadës Italiane, Ugo Ferrero
“Ne jemi shumë të lumtur që po shpalosim këtë ekspozitë në Muzeun Kombëtar të Kosovës. Hapja e kësaj ekspozite ka qenë shumë e rëndësishme sepse sjellja e një artisti të njohur italian si Raffaello, i cili ndërlidh klasiken dhe teknologjinë e re, është shumë e rëndësishme, andaj edhe ftojmë të gjithë që të vijnë ta shikojnë dhe të kënaqen me këto vepra të mrekullueshme”, thotë Ferrero.
Ekspozita “Raffaello portretist” është promovuar nga Ministria e Punëve te Jashtme e Italisë dhe Raicom, në kuadër të projektit Opera Omnia.
Ekspozita e realizuar me mbështetjen e Ambasadës së Italisë në Prishtinë, Institutit Italian të Kulturës në Tiranë dhe Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Kosovës, do të qëndroj e hapur në Muzeun Kombëtar të Kosovës çdo ditë nga e marta, 21 shtator deri te dielën 10 tetor 2021 (orari 10:00 – 18:00), përveç të hënave.
Ekspozita, e cila tashmë ka ndaluar në Tunizi, Turqi dhe Finlande, pas Kosovës do të vazhdojë në Maqedoninë e Veriut. / KultPlus.com
Ceremonia novatore për Muzeun Hip Hop u zhvillua në Bronx, New York City ku edhe do të ndërtohet. Një investim publik dhe i provuar prej 80 milion dollarësh që do të inaugurohet në vitin 2024, një vit më vonë sesa pritej për shkak të pandemisë.
Muzeu Universal i Hip Hop-it do të ngrihet jo shumë larg nga 1520 Sedgwick Avenue, vendi ku lindi zhanri muzikor në fillimin e viteve 1970.
Disa të famshëm ishin gjithashtu të pranishëm në ceremoni, duke përfshirë Grandmaster Flash, Slick Rick, Chuck D, Nas, LL Cool J dhe Fat Joe. Nënkulturat e lidhura me Hip Hop do të festohen gjithashtu në muze, të tilla si MCing / rapping, DJ / gërvishtjet me pllaka, break dance dhe mbishkrime. / KultPlus.com
Korça është kthyer në një destinacion turistik të rëndësishëm, si dhe një nga shembujt më domethënës të qyteteve shqiptare që shfrytëzojnë turizmin vjetor, kryesisht atë malor dhe kulturor.
Me kapacitete të shtuara akomoduese dhe rritje të investimeve të brendshme, ky qytet po tenton që të tërheqë edhe më shumë vëmendjen e vizitorëve.
Resurset natyrore, trashëgimia e pasur kulturore dhe historike, por edhe fshatrat turistikë, kanë bërë që turizmi në këtë qytet të jetë një burim për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik.Vizitorët vendas dhe të huaj që vizitojnë Korçën kanë mundësi të orientohen lehtësisht në muzeumet, institucionet publike, parqet dhe vendet e tjera të vizitueshme në qytet.Pesë muzeumet unike, janë një vlerë e shtuar në prurjet turistike, që tërheqin interesin e vizitorëve në çdo kohë të vitit.Bashkia e Korçës fton turistët, të kalojnë një fundjavë të bukur në Korçë dhe të mos ikin pa vizituar muzeumet.Muzeu i Fotografisë “Gjon Mili”, Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar, Muzeu Kombëtar i Arsimit, Muzeu Oriental “Bratko”, Muzeu Arkeologjik, janë pa diskutim muzeumet më unike në Shqipëri, të cilat ruajnë identitetin dhe kulturën brenda çdo vepre të ekspozuar. /atsh/ KultPlus.com
Perla e vendosur në bregdetin e Mesdheut ngërthen në vete një kulturë, histori dhe traditë mjaft të veçantë duke filluar nga plazhet mahnitëse, ullinjtë mijëvjeçarë, fushat pjellore, liqenet, lumenjtë, monumentet kulturo-historike, klimën e butë e deri tek ngrohtësia shpirtërore e ulqinakëve që plotësojnë tërësisht këtë destinacion turistik të qytetit të Ulqinit në Mal të Zi, shkruan KultPlus.
Gjëja e parë që tërheq vëmendjen në hyrje të këtij qyteti është peizazhi antik i modernizuar i cili tërheq pas vete një numër të madh të vizitorëve duke i futur ata në magnetin e jashtëzakonshëm të ngjyrave verbuese, gjelbërimit diversiv dhe ujit të kristaltë që frymon në çdo cep të vendit.
Pylli i pishave i cili shtrihet prej plazhit të vogël në një gjatësi prej dy kilometrash shpalos një panoramë gërshetuese mes shkëmbinjve përreth që janë të vendosura buzë detit duke u bërë kështu copëza të pandashme të tij dhe së bashku me pishat të cilat herë të lejojnë të vështrosh pamjen e qetë të detit e herë të tjera të mbështjellin në një hije të domosdoshme duke i’u larguar kështu për pak sekonda rrezeve të diellit të cilat vendosen pingul mbi pamjen e bukur të këtij parku.
Ndërthurja e aromës freskuese të detit dhe zhurmës karakteristike të valëve krijuan një iluzion se edhe natyra gjallërohet në një mbizotërim ndjenjash që derdhen afër brigjeve të detit duke u përplasur me njëra-tjetrën dhe njëkohësisht duke ofruar një qëndisje emocioni të pakrahasueshëm në kujtimet e secilit njeri.
Interpretimi i valëve dinake përhapnin një melodi joshëse për udhëtarët të cilët dëgjonin tingujt tundues që portretizonin një peshë të veçantë të elementeve atraktive dhe jo vetëm. Në këtë shëtitore të bukur është e bashkangjitur edhe ‘’Plazhi i grave’’, me një përmbajtje mjaft të pasur të burimeve sulfurike dhe funksioneve shëndetësore. Pra, këto hapësira rekreative posedojnë një thesar për shpirtin e dashamirëve të heshtjes dhe qetësisë.
Ndërsa pjesa kyçe e qytetit të Ulqinit e titulluar si ‘Kalaja e Ulqinit’ dhe e njohur si ‘Qyteti i vjetër i Ulqinit’, e shtrirë përgjatë bregdetit Adriatik daton qysh nga shekulli V dhe zotëron një mbijetesë unike nga një numër i madh i pushtuesve të cilët kanë ndikuar në shndërrimin e mureve të kësaj kalaje por asnjëherë në vlerat kulturore të cilat nisin qysh nga periudha parahistorike.
Monumentet më të rëndësishme të historisë së Ulqinit si: Kulla e Balshajve, Tregu i Robërve, Pallati, Oborri mbretërorë dhe Kisha-Xhami e Ulqinit janë një pjesë mjaft e njohur për vendasit si dhe turistët ndërkombëtarë. Po ashtu, fragmentet e enëve të vogla dhe të mëdha nga dheu i pjekur mirë, mbeturinat e ornamenteve, elementet dekorative, guroret, sëpatat e tipit shkodrano-dalmatin të epokës së bronzit, mbishkrimet antike, kame antike, kapitele jonike, koleksionet arkeologjike, qeramika nga enët ilire, vajzat greke me figura të kuqe, skulpturat, pikturat, përmendoret e vjetra të cilat janë të shfaqura në Muzeun e Ulqinit i themeluar në vitin 1975, janë vulë e rëndësishme e rrugëtimit drejt urbanizimit.
Këto dëshmi interesante rrethojnë muret e gdhendura të këtij qyteti historik i cili hap dritaret e shumta por të veçanta, nëpërmjet të cilave shihet pamja e detit që depërton në vizualen e ngjyrës së gjelbër dhe të kaltër duke krijuar një skulpturë lëvizëse e cila asnjëherë nuk mund të pikturohet njëlloj nën vëzhgimin e shkëndijave të vogla të dritës që vijnë nga brendësia e syve tonë.
Kurse, gjurma e vazhdueshme që dallohet në çdo anë është edhe vetë Plazhi i Vogël i Ulqinit që njësoj sikurse dallgët e detit përputhet me imazhin piktoresk të një vëllimi të papritur dhe i cili përmban një dominancë bardhësore që vie direkt nga shtëpitë e rregulluara bukur në një arkitekturë që ngjason me atë të ‘Cinque Terre’, në Itali, shtëpi këto që njihen si një varg fshatrash bregdetarë dhe të cilat dallohen për shtëpitë shumëngjyrëshe por që në këtë rast shtëpitë përballë plazhit të vogël janë të vendosura në një vijë çoroditëse dhe ato komandohen nga bardhësia reale e cila ofron pamje gjithëpërfshirëse të detit dhe përfundon në një fantazi hyjnore me takimin abstrakt të pafundësisë së rrjedhës valore dhe ekzistencës së përjetshme të qiellit, të cilat vallëzojnë së bashku herë në një tango pasioni e herë në një vals të ëmbël.
Portet janë të mbushura me anije të ndryshme të cilat mundësojnë një xhiro përmes së cilës mund të adhurohet fluturimi i zogjve të veçantë që shquhen për madhështinë e lirisë absolute e cila dërgon vizitorin në një gjendje të paqes, në një vendngjarje ku shpirti bie të flejë dhe zemra goditet nga bubullima e emocioneve të llojllojshme.
Ndërsa, plazhi kryesor i prodhimit të ullirit në Komunën e Ulqinit është gjiri i Valdanos, i vendosur në bregun e Jugut të Malit të Zi dhe i njohur për bregdetin e tij me guralecë të rrumbullakët. Forma gjysmëhëne e tij përkon me një bukuri të ujit të kristaltë dhe gjelbërimit masiv të pishave stërmadhore që rrënjët e tyre vështirë se vjetërsohen nga dashuria që pikon për këto pjesë natyrore. Prandaj, duke e parë atë nga lart duket se gjiri izolohet nga njëra anë dhe pothuajse dëshiron të frymojë i vetëm në një vijë bregdetare shkëmbore që dhuron një performancë të lezetshme e cila pason nga lëkundjet e vogla të cilat rrëqethet e shpirtit dhe trupit i zgjon nga balanca stabile.
Pas gjirit të Valdanosit, pak metra më poshtë ndodhet Ullishtja e Valdanosit që konsiderohet si monumenti më i madh i ullinjve në Mal të Zi, ka një vlerë të jashtëzakonshme ekonomike dhe ekologjike. Duke ecur përgjatë këtij vendi dallojmë një rrugë kalldrëmi që këndshëm vie në pah edhe në mesin e 18 mijë pemëve ulliri prej rreth 800 vjetësh dhe drunjëve më të vjetër se dy mijë vjet, të cilët janë të rritura në një zhvillim interesant dhe sjellin një përshtypje se dëshirojnë ti afrohen tokës duke i’u ‘përulur’ me shtrembërimin e veçantë rrotullues dhe të vrazhdë të tyre, me ç’rast kthehen edhe në një burim individual të frymëzimit për krijime artistike apo edhe vetëm për një soditje të momentit.
Si zakonisht në qytetin e Ulqinit, përjetimi i kënaqësisë verore nga të rinjtë ndodh në ‘Bamboo May Fest’, në hotelin Otrant, por që në këtë vit ky organizim është i pamundur për shkak të rrethanave pandemike. Këtë e ka bërë të ditur artisti vendor i njohur si ‘’Mr.Cool’’, në një prononcim për të gjitha mediat kosovare të pranishme.
Prandaj, në vend të këtij festivali i cili organizohet nga Bamboo Bar dhe Hotel Otrant, u zhvillua ‘Vikend i Kënaqësisë’, i cili shënoi fillimin e verës nën muzikën e tingujve dhe melodive shqiptare për të vazhduar me rrymat e ndryshme të cilat pasuan në një natë të çmendur të botës magjike muzikore.
Reflektimi i skenës gjigande boshe dhe dritave rozë po i vinin në pah pemët e vendosura mbi barin e hotelit që ndodhej buzë detit dhe valëve të cilat kryeveprën e tyre e mbyllën në një guacë të vogël për ta zëvendësuar atë me kulminacionin e këngëve që mizorisht po goditnin atmosferën e gjallë që pasonte me kërcime e buzëqeshje të shumta por krejtësisht të shkujdesura nën aromën dhe jehonën e detit.
Po ashtu, përgjatë qëndrimit në qytetin e Ulqinit, si trashëgimi kulturore e këtij vendi janë edhe muzika, hotelet, restorantet, kafenetë dhe diskotekat që përkojnë qytetin dhe të cilat gjatë verës janë gjithmonë të mbushura plot duke kaluar edhe kapacitetin e menduar. Netët e gjata nën shoqërimin e pijeve dhe ushqimeve tradicionale të cilat e karakterizojnë Ulqinin si vend bregdetar dhe mesdhetar janë mjaft të dalluara e sidomos me kulturën mesdhetare diversive. Pra, kuzhina e shëndetshme mediterane ka sjellë një laramani karakteristike mesdhetare.
Kështu, krejt në fund, pas ecjes përgjatë shtigjeve të ngushta në male të thepisura, tufave të kafshëve të cilat tashmë janë të zakonshme në Ulqin, maleve të larta dhe peizazheve të mrekullueshme kemi arritur të përjetojmë një përzierje të kulturës tradicionale dhe moderne që tërheq udhëtarë të shumtë në një ndjenjë të thellë që pasqyron botën e brendshme dhe të jashtme të këtij vendi përmes së cilit përjetohet përplasja melankolike dhe sentimentale e cila shpalos një burim kreativiteti ku misticizmi dhe imagjinata gdhenden si një daltë në kujtimet e çdo kujt.
Perëndimi mbresëlënës i diellit që u përhap afër kufirit të Ulqinit, ka hedhur krahët në një mbizotërim të përhershëm të kujtimeve me pamjen e shkëlqyer të gërshetimit mes ngjyrës së kuqe dhe portokalli, një ndezje e papritur spektakolare e cila vulosi fundin e këtij udhëtimi.
Gjatë qëndrimit në qytetin e Ulqinit, ne patëm rastin të lëvizim nëpër hotele, restorante dhe plazhe të ndryshme si: Hotel Cruzer, Hotel Albatros, Hotel Palata Venezia, Hotel Mediteran, Eneida Apartments, Hotel Platinium, Hotel Lajka, Hotel MonteFila, Hotel Otrant, Hotel Llolla, Restoranti Higo, Taphana, Teuta dhe Barakuda, Plazhi Copacabana dhe Cabo.
Ndërsa, në fund të këtij udhëtimi, kryetari i Komunës së Ulqinit Aleksander Daboviq, në një prononcim për media ka falënderuar dhe uruar mirëseardhjen e gazetarëve, kameramanëve, redaktorëve dhe të pranishmëve nga Kosova.
“Ju jeni mysafirët e parë që vini në Ulqin në një numër kaq të madh pas një viti të vështirë për të gjithë globin. Populli ynë thotë se dita e mirë duket në mëngjes, e nisur nga mysafirë që kanë ardhur gjatë këtyre ditëve duke e llogaritur si një sezon të suksesshme për të gjithë”, thotë Daboviq.
Sipas tij, nuk ka dyshim se Kosova është dhe do të jetë një nga tregjet më të rëndësishme për shkak të lidhjeve vëllazërore, farefisnore, shoqërore e të tjera. Po ashtu, është e ditur se një numër i madh i kosovarëve tashmë janë banorë të Ulqinit, me shtëpitë dhe banesat e tyre, jo vetëm gjatë stinës së verës por edhe gjatë dimrit.
Aktivitet e ndërmarra nga ky udhëtim janë mundësuar nga ’’Trip to Albania’’, Asociaconi i Gazetarëve të Kosovës dhe Organizata Turistike e Ulqinit, në veçanti drejtori Gëzim Hajdinaga, i cili ishte bashkudhëtar dhe i pranishëm gjatë gjithë kohës të këtij rrugëtimi duke ofruar të dhëna dhe fakte interesante për secilin vend të vizituar.
Qyteti i Ulqinit është një qytet 2500 vjeçar dhe konsiderohet si më i vjetri i Mesdheut, një thesar i Malit të Zi dhe një bërthamë multikulturore që posedon një pasuri të madhe historike dhe natyrore. / KultPlus.com
