Një prej autoportreteve të Rembrandtit, i ruajtur nga një dashamirës arti, u vu sot në shitje nga shtëpia e ankandeve ”Sotheby’s” për 12-16 milionë sterlina (13-18 milionë euro).
Tabloja, me përmasa 15×20 centimetra, nënshkruar nga mjeshtri flamand dhe që daton që prej vitit 1632, e tregon atë në moshën 26-vjeçare, i veshur me të zeza, me një kapelë dhe një jakë të madhe prej dantelle të bardhë.
Autenticiteti i tablosë u vërtetua vetëm në vitin 1996, pas një analize që tregonte se ajo ishte realizuar në të njëjtin dru lisi si te portreti i bërë nga Rembrandti i mikut të tij, Maurits Huygens.
Sipas George Gordon nga ”Sotheby’s”, veshja zyrtare, e pazakontë në mesin e dhjetëra portreteve të artistit, sugjeron se ai mund të ketë dashur të tregojë veten në ditën e tij më të mirë, ndërkohë që po përpiqej të pëlqehej nga muza dhe bashkëshortja e tij, Saskia van Uylenburgh, me qëllim për të bindur prindërit e saj se ai ishte i duhuri.
Realizuar vetëm pasi u transferua në Amsterdam, tabloja ka mundur të shërbejë gjithashtu si kartëvizitë dhe për t’u treguar klientëve të mundshëm situatën e lulëzimit të piktorit./ atsh/ KultPlus.com
Ish-presidenti amerikan, Dwight Eisenhower, më 29 korrik të vitit 1958, nënshkroi ligjin për krijimin e Agjencisë Amerikane të Hapësirës, NASA.
Kjo agjenci e re civile zëvendësonte Komisionin Këshillimor Kombëtar të Aeronautikës, që ishte krijuar 47 vjet më parë.
NASA do të merrej me programet amerikane të hapësirës, një pjesë e madhe e të cilave drejtoheshin nga Departamenti i Mbrojtjes, përcjell kp.
Shumë shpejt NASA filloi planifikimin e një projekti për dërgimin e një misioni vajtje-ardhje me njerëz në hënë.
Presidenti Eisenhower nënshkroi ligjin për krijimin e NASA-s tetë muaj pasi bota mësoi se Bashkimi Sovjetik kishte lëshuar satelitin ‘Sputnik Një’. / KultPlus.com
Kosova është një shtet i pavarur, por nuk ekziston një kombësi “kosovare”. Kjo është një nga gjërat që të bën përshtypje thuajse në çdo rast, që kontaktojmë me vëllezërit tanë nga Kosova.
Por Dukagjin Lipa duket i mbushur me mllef me ata që thonë se janë “kosovarë”.
Ndërsa ishte i ftuar në “A Show” në SYRI TV, nuk ka nguruar të thotë me këmbëngulje se nuk është kosovar, por është shqiptar.
“Unë jam shqiptar, unë nuk jam kosovar, unë jam shqiptar nga Kosova. Dua Lipa është shqiptare që ka lindur në Britani”, u shpreh Dukagjin Lipa në lidhje me këtë çështje.
Histori e një nëne që vështirë se do ta lë dikë indiferent.
Njolla blu
Mbrëmë kam pastruar tërë natën “sllajm” që vajza ime e solli nga diku. Ajo pastroi pjesën më të madhe të asaj rrëmujë ngjitëse, kurse unë pastroja pjesën që ishte ngjitur fort dhe ngadalë fillova të mërzitem. Dukej se ishte kudo. Dhe në atë moment, mu kujtua një situatë tjetër kur po pastroja një tjetër rrëmujë të madhe. Kjo ndodhi shumë vite më parë dhe kujtimet filluan të rrjedhin …
14 vjet më parë…
Koha e gjumit po afrohej. Ishim aq të afërt. Isha e rraskapitur, isha e përlyer dhe kisha vapë. Falë treshes dhe vëllait të tyre 4-vjeçar, këtu gjithnjë ishte zhurmshëm dhe zënë. Kisha shumë pak kohë për veten time dhe me siguri kaluan katër ditë që kisha bërë dush. Çdo moment të jetës time kujdesesha për nevojat e tyre dhe megjithëse isha plotësisht e rraskapitur, nuk do të doja që të ishte më ndryshe. Duart e mia ishin plot, por kështu ishte edhe zemra ime.
Sapo mbaruam ritualin e darkës dhe banjës. Mblodha djemtë e mi për të luajtur pak minuta para shtratit. Disa këngë u luajtën në radio, dhe të gjithë vallëzuan, kënduan dhe luanin me lodrat e tyre. I rregullova shpejt lodrat sepse doja që djemtë e mi të shkonin në shtrat dhe të bënin dush sa më shpejt të ishte e mundur. Pastaj, në një moment, dëgjova një nga djemtë të thoshte: “Oh jo”.
U ktheva vetëm në kohën për të parë stilolapsin i cili shpërtheu në dorën e njërit nga djemtë e mi dhe ngjyra blu filloi të përhapet në të gjithë qilimin. Ai bërtiti i lumtur kur pa ngjyrën të spërkatur në pizhamet e pastra. U trondita kur pashë njollat blu që ndotën qilimin tonë të ri. Shpejt e thirra burrin tim, i cili ishte duke larë enët në atë kohë, që të vinte e të më ndihmonte. Në sekondë u acarova, e morra djalin tim dhe e çova në tualet për ta larë ndërsa burri im filloi të fërkonte njollat blu në qilim.
Isha aq e shqetësuar saqë filluan të rridhnin lotët. Isha e rraskapitur dhe zemëruar. Me të vërtetë, shumë shumë e zemëruar. Nuk isha e zemëruar me djalin tim (i cili ishte djalë si Shtrumf), por isha e zemëruar me veten time që e lashë stilolapsin në afërsi të fëmijëve. Jetonim në këtë shtëpi vetëm gjashtë muaj, dhe qilimi ishte përkërkund.
Atë natë e fërkuam atë njollë një orë dhe nuk mund ta pastronim. Të nesërmen thirrëm pastrues të qilimave që e pastronin qilimin me mjete të posaçme, por njolla ende mbeti. Ndihesha sikur po më shikonte, aq e ndritshme dhe blu.
Sa herë që shikoja atë njollë, ndihesha e dëshpëruar. Ishte e shëmtuar dhe plotësisht e kundërt me qilimin tonë. Pavarësisht çfarëdo që bëmë, ajo njollë mbeti. Kjo njollë më dëshpëroi dhe më turpëroi. Ajo më zemëroi dhe më bëri të ndihesha si nënë e keqe sepse lashë stilolapsin në afërsi të fëmijëve. Ajo njollë blu ishte një negative e madhe në jetën time. Dhe e urreja. Muajin vijues, biri im i ëmbël, i cili e bëri tërë qilimin me bojë blu, u diagnostikua me kancer. Ai vdiq dy vjet më vonë.
Djali im vdiq, kurse njolla blu? Ajo ishte akoma atje, duke ma kujtuar vazhdimisht djalin tim. Ishte një kujtesë e vazhdueshme e diçkaje kaq të parëndësishme – diçka që ishte e parëndësishme në vetë jetën.
Ajo njolla blu ishte një kujtesë se jeta është e çrregullt, por ia vlen të jetosh. Një kujtesë e vazhdueshme që nuk duhet të shqetësohemi për gjëra të vogla. Një kujtesë e vazhdueshme se nuk janë gjërat me rëndësi, por njerëzit. Një kujtesë e vazhdueshme se aksidentet ndodhin. Një kujtesë e vazhdueshme se duhet të shpëtojmë nga gjërat jo të rëndësishme dhe se duhet të përqendrohemi në ato që kanë rëndësi.
Me kalimin e viteve, ajo njollë nuk u zhduk aspak. Ajo dalloheshte mirë në qilimin tonë të errët. E mbuluam mirë me mobilie, por sa herë që lëvizja mobiliet për pastrim nën të, ajo njollë do të ishte aty dhe më dukej sikur po më shikon. Sa herë që e shihja, më merrte frymën dhe më kujtonte humbjen.
Kjo njollë që më bëri të qaj tani më bën të falënderoj Zotin për të gjitha ato kujtime.
Ajo më kujton që jeta është e ndyrë. Do të ketë njolla në dyshemenë e kuzhinës. Uji i peshkut të artë do të derdhet në të gjithë makinën. Dritaret do ti thyej topi i bejsbollit. Shportat për larje janë plot, si dhe pjatat që përmbyten në lavaman. Gjurmët e gishtërinjve në derën e xhamit dhe ngjyrat në të gjithë tryezën. Dhe do të ketë njolla blu në qilimin e ri.
Por këto tollovi? Ata do të shfaqen kur do të jetojmë, duam, rritemi dhe kur do të mësojmë. Njollat japin mësim mirënjohjeje. Ata në fakt janë bekime të maskuara.
Dhe e dini çfarë?
Uroj që të kisha një milion njolla blu në qilimin tim, nëse kjo do të thoshte se do të kisha edhe një ditë më shumë me djalin tim./supergrate.net/KultPlus.com
“Njëmbëdhjetë minuta”, romani i Brazilit Paulo Coelho i vitit 2003 tregon përvojat e një prostitute të re braziliane dhe udhëtimin e saj drejt vetë-realizimit përmes përvojës seksuale.
Maria, kjo vajzë e re nga një fshat i largët i Brazilit, takimet e para me të dashurin e lënë zemërthyer. Kaq mjafton që ajo të shkojë për të kërkuar të ardhmen e saj në Zvicër. Ajo punon për një periudhë kohe në një klub nate, por shpejt ndihet e pakënaqur, dhe pas një bisede të tensionuar me menaxherin e saj ajo lë punën. Përpiqet të bëhet modele, por nuk është e suksesshëm. Për shkak të rrethanave të vështira ekonomike, ajo pranon 1000 franga nga një arab, për të kaluar natën me të. Kjo natë është vendimtare për të jetën e saj. Përfundimisht vendos të bëhet një prostitutë dhe përfundon në një shtëpi publike në Rue de Berne, zemra e Gjenevës.
Atje ajo miqësohet me Nyahun, që i jep këshilla për “profesionin e saj”. Pasi mëson truket e tregtisë nga Milani, pronari i bordellos, ajo hyn në punë me trupin dhe mendjen e saj, duke mbyllur të gjitha dyert për dashuri, dhe duke mbajtur hapur zemrën vetëm për ditarin e saj. Shpejt ajo bëhet mjaft e suksesshme dhe e famshme dhe kolegët e saj fillojnë ta kenë zili. Kalojnë muajt dhe Maria bëhet e famshme. Tashmë ajo është një prostitutë e pastër profesionalisht, që jo vetëm i relakson mendjet e klientëve të saj, por edhe i qetëson shpirtrat e tyre, duke u folur atyre rreth problemeve të tyre. Bota e saj kthehet me kokë poshtë, kur takon Ralf, një piktor i ri zviceran, i cili sheh “dritën e brendshme” të saj. Maria bie menjëherë në dashuri me të dhe fillon të përjetojë atë që “dashuria e vërtetë” është (sipas autorit, është një ndjenjë e të qenit në marrëdhënie me dikë, e tillë pa e zotëruar atë). Maria është ndarë tani midis fantazive të saj seksuale dhe dashurisë së vërtetë për Ralf. Përfundimisht ajo vendos që është koha e duhur që ajo të largohet nga Gjeneva me kujtesën e saj për Ralf, sepse ajo e kupton se ato janë botëra të ndara. Por, para se të largohet, ajo vendos të rindez zjarrin e vdekur seksual në Ralfin dhe mëson prej tij për natyrën e seksit të shenjtë, seksit, i cili është i përzier me dashurinë e vërtetë dhe që përfshin heqjen dorë nga shpirti i dikujt për të dashurin.
Ky libër eksploron natyrën e shenjtë të seksit. “Njëmbëdhjetë minuta” përshkruan kohëzgjatjen e seksit. Gjithashtu, përshkruan dy lloje prostitucioni: prostitucioni për para dhe prostitucion e shenjtë. Ka gjithashtu referime të drejtpërdrejta për sadomazokizmin. Ky libër mund të quhet kryevepër dhe është po aq i suksesshëm sa “Alkimisti”. Ka një skenë në librin, në të cilën nëna e Marias ndihej e turpëruar kur Maria i kërkoi nënës së saj për martesën, dhe fëmijën. Pastaj ajo ndihet e turpëruar, ndërsa rrëfehet, duke kujtuar të kaluarën e saj ku ajo mbeti shtatzënë para martesës. “Njëmbëdhjetë minuta” ka ardhur në shqip nga botimet e “Toena” më 2004. /KultPlus.com
Kryetari i Prishtinës Shpend Ahmeti ka bërë të ditur se Komuna synon rihapjen e çerdheve me kushte nga e hëna, pasi që Qeveria e Kosovës ia ka lënë Komunës përgjegjësinë për rihapjen e tyre, shkruan KultPlus.
Postimi i Ahmetit:
Qeveria e Kosovës ka vendosur që përgjegjësinë për hapjen e çerdheve të ja lënë Komunave.
Komuna e Prishtinës synon hapjen e tyre por me kushte të caktuara për të cilat do të ju njoftojmë ditëve në vijim. Meqenëse e premte është Bajram, sipas të gjitha gjasave rihapja me kushte do të lejohet nga e hëna, 3 gusht 2020.
Në ndërkohë presim përgjegjësi nga secili prind jo vetëm për fëmijët e tyre. Moslajmërimi i infeksionit në familje do të rezultojnë në ndëshkime. Por, për të gjitha detajet, do të ju lajmërojmë me kohë.
Pikërisht në kohën kur Gjermania debaton lidhur me ardhjen e vazhdueshme të emigrantëve nga gjithë Ballkani Përëndimor, doli në shtyp libri në gjermanisht „Imigrimi nga Ballkani“. Shqipëria, Kosova, Maqedonia Veriore, Mali i Zi dhe Serbia, janë vendet, të cilat trajtohen në libër, meqë numri i njerëzve, të cilët marrin rrugën për në Gjermani, është duke u rritur nga dita në ditë.
Vjollca Hajdari: Ky libër është vetëm fillimi. Më ka dhënë impuls që të fokusohem në peripetitë e shqiptarëve me qëndrim ilegal në Gjermani dhe të hulumtoj rreth të drejtave ligjore të shqiptarëve në integrim dhe punësim.
Arsyet janë ҫeshtja politiko-ekonomike në vend, ndaj një numër i madh nga Kosova dhe Shqipëria kanë kërkuar azil viteve të fundit. „Problemi më i madh që paraqitet në Kosovë, Shqipëri dhe Maqedoni të Veriut, është ikja e trurit dhe e fuqisë punëtore, e cila kërkon mundësi punësimi në Gjermani“, thotë Vjollca Hajdari.
Bashkautorja e librit ka përmendur arsyet që i shtyejnë shqiptarët të braktisin vendin e tyre dhe ka bërë përpjekje, që të vë në pah pengesat me të cilat ata ballafaqohen kur mbërrijnë në shtetin gjerman. E ashtuquajtura „Rregullore e Ballkanit Përëndimor“ është temë qëndrore në këtë libër dhe sjell një dinamikë të re në gjithë tematikën rreth qëndrimit në Gjermani.
Përpos historive të suksesit të shumë mjekëve dhe akademikeve në fusha të ndryshme, për të cilat është shumë e lumtur, Vjollca Hajdari thotë se e brengos edhe ajo pjesa e „padukshme“ e shqiptarëve – një numër i konsiderueshem i tyre, me qëndrim ilegal në Gjermani. „Ata s kanë si të mbrohen nga parregullsitë. Ka shumë punëdhënës që e shfrytëzojnë situatën e tyre dhe nuk i paguajnë. Alarmante është gjendja e tyre shëndetësore e psikike, e ku nuk mund të trajtohen në mjekësi. Për kushtet në të cilat jetojnë, mos te flasim fare“ shprehet ajo.
Sipas politologes shqiptare, ky libër është vetëm fillimi. „Më ka dhënë impuls që të fokusohem në peripetitë e shqiptarëve me qëndrim ilegal në Gjermani dhe të hulumtoj rreth të drejtave ligjore të shqiptarëve në integrim dhe punësim“, thotë Vjollca Hajdari.
Por jo vetëm ky grup i njerëzve has në vështirësi të tilla. Libri pasqyron edhe situatën e shumë infermierëve dhe kuadrove të tjerë punuese, të cilët përballen me një situatë fare të panjohur për ta. Problemi i banimit, qiratë e larta dhe kushtet jo të volitshme për banim, janë vetëm ca nga problemet që i përmendin ata.
Libri „Imigrimi nga Ballkani Përëndimor“ është në fakt një përmbledhje e historisë së migrantëve nga Ballkani, që nga koha e „Gastarbajterëve“ dhe deri më tani. Autorët: Max Behrendt, Kareem Elcheikh, Marcus Engler, Vjollca Hajdari dhe Boris Zujko kanë analizuar intervistat e shumë migrantëve dhe ekspertëve ligjorë, duke u fokusuar në kornizat aktuale ligjore, politikat e integrimit dhe perspektivat në të ardhmen.
Ky libër, i cili është mbështetur nga Senati Gjerman për Integrim, Punë dhe Çështje Sociale, ishte shkruar para krizës së pandemisë dhe ka përfunduar gjatë COVID-19. Mu për këtë situata aktuale me Coronavirusin, është edhe një krizë dhe sfidë e re, me të cilën përballen migrantët në Gjermani.
Nuk ishte e lehtë, por ja që ne arritëm ta realizojmë këtë projekt, thotë Vjollca Hajdari, e cila ka falënderuar Institutin për Arsim, Kërkim dhe Hulumtim „Minor“ për besimin në punën e saj. Ajo gjithashtu ka shprehur mirënjohjen ndaj ekspertit për Migracion dhe Azil, Dr. Marcus Engler, i cili ishte edhe udhëheqësi i projektit. Botues i librit „Imigrimi nga Ballkani Përëndimor“ është Christian-Pfeffer-Hoffmann. /Albinfo.ch /KultPlus.com
Mund të gëzohesh se po më braktis, Se nga dhimbja e gjitha po mpihem Ti mendon se po më shkel me këmbë, Por si pluhur, unë përsëri do ngrihem.
Te shqetëson kryelartësia ime? Ç’gjë të shkaktoi, papritur mërzinë? Se unë rri sikur kam puse me nafte, Që burojnë aty poshtë në kuzhinë?
Njësoj si dielli, njësoj si hëna Në baticat në harmoni Njësoj si shpresa që çohet lart, Unë do ngrihem përsëri.
Dëshiroje të më shihje të thyer, Me kokë të ulur e sy me lot, Me supe varur si lule thare, Grua e mjere qe një fjale se thotë?
Mos të lëndon krenaria ime, Mos ndoshta kujton se po lajthis, Se qesh sikur kam miniera ari, Atje prapa, në oborrin e shtëpisë?
Mund të më qëllosh me fjalët e tua, Mund ti plagosësh sytë e mi, Mund të më vrasësh me urrejtjen tënde, Por njësoj si era do ngrihem përsëri.
Brengosesh se jam e bukur, seksi, Pse të kapi papritur habia? Se unë eci sikur kam diamante Aty ku takohen kofshët e mia?
Nga kasollet e turpit të historisë Unë ngrihem Nga e kaluara e hidhur, mes bukurisë Unë ngrihem; Jam ujëvarë e lartë, e zezë freskuese, Po fryhem e derdhem po aq tmerruese.
Duke lënë pas frikën e natës se gjatë Unë ngrihem Në një agim mrekullisht të qartë Unë ngrihem Duke bartur dhuntitë e të pareve të mia Jam ëndrra dhe shpresa e skllaves për liri Unë ngrihem përsëri, përsëri ngrihem Ngrihem përsëri!
Nga: Isa Alibali (pjesë nga libri “Në Shkodër të gjithë këndojnë”)
Simon Gjoni, kompozitori i ri pas viteve të çlirimit, jepte mësim në shkollën e mesme të qytetit. Plot të rinj e të reja i dëgjonin me vëmendje ligjëratat e tij për krijuesit e mëdhenj të muzikës botërore.
Ne kishim pak vepra të muzikës së kultivuar, edhe ato pak të njohura. Por, kishim një pasuri të madhe të krijimtarisë popullore dhe Simoni fliste shpesh për këto vlera të çmuara…
Një ditë dimri (1946). Dëbora e bardhë kishte mbuluar të gjithë qytetin dhe malet përreth. Ai po rrinte në sallën e mësuesve, sepse atë orë nuk kishte mësim. Po kundronte nga dritarja gjimnazistët që po luanin me topa bore. Në mes tyre edhe “ajo”, lulja e bukur.
I lindi aty për aty mendimi dhe dëshira që të shkonte edhe ai mes tyre, por nuk duhej. Ai ishte mësuesi i tyre. Sytë i mbante gjithnjë tek njëra, tek vajza e gjallë, e shkathët, me sytë e kaltër si deti i thellë, me ato flokët e gjata e të mbledhura në një gërshet të trashë, me ato pantallonat që e para ndër shoqet i kishte veshur e që ia shtonin hijeshinë e trupit, veçanërisht kur lidhte atë shallin e bukur mbi kokë. Ishte me të vërtetë një lule e këndshme në mes lulesh tjera…
Gjithë qënia e saj iu shndërrua në formën e një “lulebore”, bile edhe topat e dëborës që ajo ia drejtonte shokëve e shoqeve, i dukeshin si lulebore… Dhe u detyrua të priste jo vetëm shkrirjen e dëborës e ikjen e dimrit, por edhe mbarimin e shkollës e marrjen e maturës. Por, gjithë asaj kohe, mendjen e kishte vetëm tek ajo, tek “Lulebora”.
– Zef, ti e di, unë dua një vajzë – i tha një ditë Simoni poetit Zef Pali, sapo doli nga shkolla. Zefi e njihte mirë dhe ia dinte ndjenjat e dashurisë për maturanten e gjimnazit. Atë ditë ndenjën shumë kohë bashkë. Biseduan gjerë e gjatë. Mbas disa ditësh, Zefi i dha një tekst. Simoni e mori dhe, duke e mbajtur në duart që i dridheshin, plot emocion i tha:
– Bukur, shumë bukur, ashtu siç kam dashur vetë…
Shkoi menjëherë në shtëpi, nuk ishte i qetë. Sillej nëpër dhomë e nuk dinte ç’të bënte. Në kokë i vlonin motive të ndryshme melodish. E lexoi tekstin disa herë, derisa e mësoi përmendsh. E pastaj:
“Tuj kërkue n`ar e n`kodër Tuj prek lulet t`gjith me dor` Veç n`nji kopsht të vogël n`Shkodër Ty të gjeta lulebore….”
Shumë entuziast, vazhdoi:
Je e vogël, por je e plotë Ty t`kërkoj unë tash sa mot Tash sa mot un`ty t`kërkoj N`gëzim me ty jetën ta shkoj. Eja, eja lulebor` Unë me ty do thur kunor`…”
Dhe kënga “Lule bore” mori dhenë. Ajo u bë si të thuash simbol i një drejtimi të ri, me bashkëkohor, që mori kënga jonë për vite të tëra. U përhap në të gjithë vendin. Studentët tanë që studionin jashtë shtetit e morën me vete. Dhe nuk lanë rast pa e kënduar. Në mbrëmjet e vallëzimit, në darka e në gosti. Kudo. Edhe në koncerte të ndryshme…
Një student shqiptar që mësonte në Moskë në fundin e viteve ’50-të, kujton:
“Isha ulur në stolin e lulishtes, në një nga parqet më të bukura të Moskës. Kishim humbur në ekstazë dhe na dukej se asgjë tjetër nuk ekzistonte përveç ne të dyve. Nata ishte e qetë dhe plot yje. Ishte tamam ashtu siç përshkruhet nata në këngën e bukur ruse ‘Pod moskovnie vjecera’. Larg, shumë larg, dukej se dëgjohej një melodi e cila sa vinte e bëhej më e njohur. Ngrita kokën, sepse m´u duk e afërt ajo melodi ende e papërcaktuar, të cilën largësia e sillte disi të paqartë. Por, nuk kaluan as pesë sekonda dhe e kuptova menjëherë. M´u rrëngjeth krejt trupi. Zërat melodiozë sa vinin e bëheshin më të dëgjueshëm e më të ngrohtë njëkohësisht për veshin e zemrën time tepër të ndjeshme në ato çaste përhumbjeje. Ishte kënga ‘Lule bore’ që po këndohej në shqip. U ngrita për të pasur më pranë atë grup që po e këndonte. Ato po afroheshin drejt nesh, ashtu, në mënyrë të pavetëdijshme. Edhe unë eca drejt tyre, pa i thënë asnjë fjalë Ljubes që kisha pranë. Eca drejt tyre dhe vura re se një grup studentësh nga vende të ndryshme të botës, po e këndonin në gjuhën time. E ndjeva veten krenar si asnjëherë në jetën time dhe u bashkova me to, duke kënduar ‘Eja, eja, lule bore, se me ty do t´thur kunor…’” /KultPlus.com
Një ndërthurje mes traditës dhe bashkëkohores ka gjetur strehë në zemër të Tiranës. Për të katërtin vit radhazi, “Festivali i Resë” ka rikthyer frymën dhe gjallërinë e muzikës në kryeqytet, duke ofruar një qasje të veçantë për të thithur audiencën që në këto muaj më tepër se çdo herë tjetër u ka munguar aktiviteti artistik.
“Gjithmonë ka qenë një festival ndërkombëtar. Vjet kemi pasur 15 shtete që na kanë sjellë artistë. Këtë vit kemi mbi 100 artistë, dhe vetëm shqiptarë nga të gjitha trevat nga veriu në jug. Më shumë si një oksigjen për artistët, por edhe për qytetin. Vështirësi pafund, por po rezistojmë. Artistët janë të lumtur në fakt se u ka munguar shumë që të luajnë dhe të ushtrojnë instrumente, ashtu si dhe publikut”, theksoi drejtorja artistike, Edit Pulaj.
Kultivimi por edhe rritja e audiencës artdashëse është në themel të vlerave të festivalit që promovon artistë të zhanreve të ndryshme, qofshin ata me përvojë të gjatë në skenën shqiptare apo dhe emra të rinj. Një dhuratë zanore nga ahengu tiranas kulmon aktivitetin e këtij festivali për këtë vit jubile të kryeqytetit. Bahçja e Resë do të ofrojë përvoja të reja si për publikun ashtu edhe për artistët në këtë edicion të katërt, deri në datën 2 gusht. /KultPlus.com
Artisti Petrit Halilaj është tërhequr nga Bienalja e Beogradit pasi që organizatorët nuk ia njohën shtetësinë kosovare, shkruan KultPlus.
Kosovari do të merrte pjesë në këtë Bienale që organizohet nga Qendra Kulturore e Beogradit në Serbi, vend që ende nuk e njeh Kosovën si shtet.
Artisti u tërhoq pasi nuk u pajtua me organiztorët.
“Kur e mora ftesën në Bienalen e Beogradit isha i konfliktuar nga brenda, por gjithashtu e pashë atë si një mundësi për të krijuar një urë, për të hapur një dialog dhe për të eksploruar shtigje të reja të pajtimit përmes artit”, shkruan Halilaj.
Halilaj, i cili është me qendër në Berlin, ka shkruar një letër të hapur ku detajon përvojën e tij me ekspozitën, e cila zyrtarisht quhet Salloni i 58 Tetorit: Bienali i Beogradit.
“Serbia i ka shkaktuar shumë dëme Kosovës, një shekull shtypje dhe gjenocid”, shprehet mes tjerash ai.
Halilaj, që është i zhvendosur në Berlin ka shkruar edhe një letër të hapur në të cilën shfaq detajet dhe përvojat e tij me ekspozitën.
Në këtë letër të hapur Halilaj shkruan:
“Në vitin 2019 u ftova nga Ilaria Marotta dhe Andrea Bacci që të marrë pjesë në Bienalen e 58-të të Beogradit me titullin “Ëndërrimtarët”, organizuar nga Qendra Kulturore e Beogradit, dhe hapja pritej të bëhej më 2020.
U emocionova për bashkëpunimin dhe vajtjen në Beograd për herë të parë si artist kosovar. Aty do të ekspozoja një shfaqje teatrore të vënë në Runik, vendi ku jam rritur, që është një prej vendbanimeve më të hershme në rajon.
Kur filluam projektin, krijuam një bashkësi prej 80 njerëzve për t’i dhënë jetë zërit dhe kulturës së Runikut.
Pra, siç e dimë, Serbia nuk e njeh Kosovën si vend të pavarur. Pasi ndaloi shkollimin dhe jetën kulturore në vitet 98-99 Serbia ndërmori pushtim të armatosur ndaj kosovarëve, edhe unë isha pjesë e kësaj dhune që serbët ushtruan ndaj kosovarëve. Edhe pas pavarësisë më 2008, Serbia vazhdon ta trajtojë Kosovën si vend fiktiv, sikur të mos ekzistonte.
Unë isha njëri nga refugjatët e kampeve pasi që shtëpitë tona i dogjën, Ndihem me fat që kam shpëtuar. Ndaj kur e mora ftesën megjithëse isha i konfliktuar nga brenda e pashë si mundësi të mirë për ta krijuar një urë dialogu, dhe për të eksploruar shtigje të reja përmes artit.
Që të kalohet dikotomia midis “nesh” dhe “atyre”. Por fatkeqësisht u përballa me një realitet tjetër. Me këtë letër dua të lë gjurmët e asaj që kam përjetuar muajt e kaluar dhe që më çuan në tërheqjen time në qershor. Po e bëj publike sepse një tërheqje e heshtur do të ishte njëfarë pafuqie karshi asaj që kam përjetuar gjatë këtij procesi, shkruan ai mes tjerash në këtë letër. /artnetnews.com /KultPlus.com
Ka qenë një vit i ngarkuar me angazhime për rok artisten e shpërblyer me çmim “Grammy”, Alanis Morissette.
Ajo e festoi 25 vjetorin e albumin e saj që theu rekorde, “Jagged Little Pill”, dhe një version muzikor i këtij incizimi debutoi në skenën e Broadwayit në muajin dhjetor, shkruan AP.
Morissette po ashtu ka punuar vazhdimisht në studio incizuese rreth realizimit të albumit të saj të nëntë, “Such Pretty Forks in the Road” i cili do të lansohet këtë të premte. Ky do të jetë albumi i saj i parë në tetë vjetët e fundit, dhe fillimisht ishte planifikuar të lansohej në muajin prill por është shtyrë për disa muaj shkaku i pandemisë së koronavirusit, transmeton Koha.
Alanis Morissette gjithashtu kishte planifikuar ta mbajë një turne i cili e shënonte përvjetorin e lansimit të albumit të suksesshëm të vitit 1995, por është detyruar ta shtyjë atë për shkak të krizës shëndetësore globale.
Morissette e cila është nga Ontario e Kanadasë, kishte filluar të merret me muzikë qysh në moshën 10-vjeçare. Si tinejxhere, pas një karriere në zhanrin e muzikës pop ajo u shpërngul në Los Angeles, ku edhe e pati bashkëshkruar albumin “Jagged Little Pill”. Atëkohë asnjë shtëpi diskografike nuk kishte pranuar të nënshkruajë kontratë me të, përveç kompanisë së këngëtares Madonna, “Maverick”.
Nga ai moment, karriera e këngëtares dhe kantautores së njohur mori rrugë drejt sukseseve të jashtëzakonshme, duke e shndërruar atë në një prej artisteve më të vlerësuara të asaj kohe.
Ndërkaq, në një intervistë të fundit, Morissette ka folur për sfidat që i ka sjell fama në jetën e saj. Tutje, këngëtarja e cila është nënë e tre fëmijëve ka treguar se karantina ka qenë mjaft e vështirë për të, dhe se i është dashur të mbështetet mbi terapitë me psikolog dhe ilaçe, për ta menaxhuar depresionin.
Albumi i ri “Such Pretty Forks in the Road” do të lansohet më 31 korrik, dhe deri më tani Morissette i ka publikuar katër këngë të këtij incizimi, “Reasons I Drink”, “Smiling”, “Diagnosis” dhe “Reckoning”. /KultPlus.com
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, përkujtoi sot Arshi Pipën, poet, kritik, përkthyes, albanolog, filozof, të cilin e cilësoi si një nga zërat e rëndësishëm të letrave shqipe.
“Plot 100 vjet më parë lindi Arshi Pipa, një nga zërat e rëndësishëm të letrave shqipe. Një rebel i lindur, poet, kritik, përkthyes, albanolog, filozof, një antikomunist, që e vuajti në lëkurë bindjen e tij të palëkundur, në qeli e kampe pune. Edhe gjatë viteve të qëndrimit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku shkëlqeu në lëmë të pedagogjisë, por dhe filozofisë, nuk reshti së punuari për Shqipërinë, për të treguar të vërtetën e një vendi të izoluar, një sagë të cilën e shkroi në letra cigaresh”, – shprehet Margariti.
Ndërsa Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shetit 1944-1991 teksa ka publikuar dosjen mbi Arshi Pipën thekson se “themelues i organit “Bota e re” të Lidhjes së Shkrimtarëve, Arshi Pipa me Mitrush Kuteli, të dy jokomunistë, më pas u dënuan me burg dhe u rigjetën në punën e rëndë për tharjen e kënetës së Maliqit”.
I arrestuar në korrik të 1947-s, Pipa e vuajti dënimin në kampet e punës së detyruar në vend, mes të cilëve, këneta e Maliqit, me shumë të dënuar të tjerë politikë. Nga Vloçishti e Maliqi, ai arriti të merrte poezitë e ferrit në SHBA, ku u vendos pas arratisjes në 1957, siç i kishte shkruar, në letra cigaresh, për t’i botuar më pas si “Libri i Burgut”. Sot, e gjithë biblioteka dhe krijimtaria e tij i është dhuruar Muzeut Historik Shkodër.
“Arshi Pipa u mbajt në vëzhgim nga Sigurimi i Shtetit për 44 vjet. Drejtoria e Zbulimit Politik e çeli dosjen për ndjekjen e tij në 29.4.1960 dhe e mbylli në vitin 1992. Në dosje bëhet e qartë që Sigurimi mbajti në vëzhgim, veç tij, edhe 35 veta të rrethit familjar që jetonin në Shqipëri pas arratisjes së tij, po kështu, rrethin miqësor dhe kolegët në SHBA”, – shprehet Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shetit 1944-1991.
Sigurimi i Shtetit e cilësonte “agjent të amerikanëve”, por vlerësonte se “është i mprehtë, i zgjuar, mjaft dinak dhe armik i betuar i joni”. /Atsh /KultPlus.com
Regjisori Kushtrim Mehmeti ka reaguar për ngjarjen e sotme në mbledhjen për Punë të Jashtme dhe Diasporë, ku pretendohet se ka pasur konflikt fizik mes Kujtim Shalës dhe Gazmend Gjyshincës, shkruan KultPlus.
Mehmeti, i njohur për ironitë e tij politike që i shpërndanë në profilin e tij në Facebook, ngjarjen e sotme e ka përshkruar si një skenë ringu në të cilën ai mban disa libra në duar, duke u nisur për sulm.
“Po shkoj po rrihna me Kujtimin”, ka shkruar ai në mbishkrimin e kësaj fotografie. /KultPlus.com
“Edukimi feminist është edukim kundër patriarkalizmit – apo pabarazisë gjinore – që është edhe burimi kryesor i abuzimit, dhunës dhe diskriminimit ndaj vajzave dhe grave”, thekson ministrja e Arsimit, Sportit dhe Rinisë, Besa Shahini, ndërsa njofton se tashmë ka filluar edhe trajnimi mbi “edukimin feminist” me psikologët dhe punonjësit socialë shkollorë.
Duke e konsideruar atë si një hap të rëndësishëm në parandalimin e dhunës dhe abuzimit ndaj nxënësve, ministrja Shahini e cilëson gjithashtu si “një ndër projektet më të rëndësishme që po zbatojmë, sepse synon adresimin e seksizmit, racizmit dhe homofobisë që mund të ekzistojnë në kulturën shkollore, me qëllim zhvillimin e shoqërisë së shëndetshme demokratike”.
“Siç edhe kemi premtuar, do të dyfishojmë numrin e psikologëve dhe punonjësve social nëpër shkolla dhe të gjithë do të kalojnë përmes trajnimit mbi “edukimin feminist” – shprehet ndër të tjera Shahini. /KultPlus.com
Fazli Syla, studiues i folklorit, një prej dokumentuesve të rrallë të vargut popullor shqiptar, veprimtar shumëvjeçar i arsimit e i kulturës vdiq të martën. Ai ishte 85 vjeç. Syla u lind në Istog në vitin 1935. Kreu studimet e larta për gjuhë dhe letërsi shqipe në Shkup më 1960, kurse studimet pasuniversitare në Universitetin e Zagrebit më 1973. Tezën e disertacionit të doktoratës e mbrojti në Universitetin e Prishtinës më 1979.
Punoi fillimisht në gazetari dhe në arsimin e mesëm, kurse më 1978 u zgjodh të ligjëronte për letërsi në Fakultetin e Filologjisë të Universitetit të Prishtinës.
Në vitet 1983-1991 ishte punonjës shkencor në Institutin Albanologjik të Prishtinës, zëvendësdrejtor dhe pastaj drejtor i këtij institucioni gjatë viteve 1986-1991. Është marrë me studimin e poezisë popullore, kryesisht me këngët epike historike. Nga kjo fushë ka botuar disa vepra.
Ka marrë pjesë në hartimin e projekteve afatgjate për zhvillimin e arsimit, shkencës dhe të kulturës, veçmas gjatë periudhës së autonomisë së Kosovës kur ishte sekretar krahinor për kulturë. /KultPlus.com
Claudia Cardinale, ambasadore e Unesco, për të promovuar barazinë gjinore, ka treguar përvojën e saj të tmerrshme kur ishte gjashtëmbëdhjetë vjeç.
Kjo dhunë më paralizoi për një kohë të gjatë, duke më penguar që të martohesha dhe t’i jepesha plotësisht një burri”. Claudia Cardinale në një intervistë ka treguar se çfarë i ndodhi shumë kohë më parë, sot ajo është 80 vjeç, gjithmonë feministe dhe shumë e përkushtuar në punën e saj. Ajo ishte gjashtëmbëdhjetë vjeç kur u përdhunua, por e mbajti djalin e saj.
“Sulmuesi vazhdoi të më përndjekë”, thotë ajo, “dhe donte që unë të ndërprisja shtatzëninë, por unë nuk do të hiqja dorë nga krijesa ime për asgjë në botë.”Kur i komunikova vendimin prindërve dhe motrës sime Blanche, ata ishin padyshim krah meje”.
Aktorja e madhe mbetet e shqetësuar përpara asaj që vazhdon të ndodhë: Një numër shumë i lartë i grave të vrara dhe të dhunuara. “Është absurde që në vitin 2018 burrat vazhdojnë të tërbohen kundër grave – thotë Claudia Cardinale. Dhe gjëja më e keqe është se shumica e vrasjeve janë kryer nga burrat, të dashurit, të dashuruarit, domethënë, njerëzit që duhet ta duan dhe ta mbrojnë më shumë një grua”.
Cardinale është ambasadore e UNESCO-s dhe promovon barazinë gjinore në botë, të drejtën për arsim, respektin për gratë, të cilat nëse gjenden përballë dhunës “duhet të raportojnë menjëherë pa hezitim apo frikë”. Dhe shton:
“Meshkujt kurrë nuk do të vlejnë më shumë se ne që japim jetë, nuk kanë mësuar ende të pranojnë emancipimin tonë, të drejtën për pavarësi që kemi fituar falë betejave të shumta. Kur vendosni të lini një partner, ai shpesh reagon në një mënyrë të pakontrolluar që e shtyn atë të vrasë për të ushtruar fuqinë e tij: ai nuk ju fal, sepse ju doni të mos i përkisni më atij “.
Po ndieja dëshirën të shfletoja “Librin e Burgut” të Arshi Pipës, s’e di pse, vetë dita sikur e donte, a ngaqë ma kishte dhuruar dikur në Uashington, apo nga letra absurde që një ish-kongresmen amerikan, emigrant arbëresh, por që sigurisht e kishin njohur njëri-tjetrin, ia dërgonte nga New Yorku kryebashkiakut në Tepelenë, ku sot atje përkujtohet kampi famëkeq i internimeve, i mbiquajtur “Aushvici shqiptar”, ndërkaq autografi i Arshi Pipës mbante këtë datë, 23 gusht. Si sot 24 vjet më parë…
Eda Zhiti me Prof.Arshi Pipën në Washington D.C
E pse të mos përkujtojmë një autograf, në fakt, kumtin që na vjen nga ai që e shkroi, qëndrestari i rreptë, ish-i burgosuri politik, i arratisuri guximtar dhe emigranti politik, profesori, eseisti, kritiku letrar, përkthyesi, filozofi, që shkruante jo vetëm në shqip, por dhe në anglisht e në frëngjisht, emblematiku sipëran Arshi Pipa. Çuditërisht nuk po përkujtohet dhe aq, për të mos thënë ndonjë gjë tjetër. Dita e shuarjes së tij është 20 korriku, u harrua, ndërkaq dhe data e lindjes, po në korrik, në 27. Pse kjo heshtje, teksa kujtohen herë pas here dhe sundimtarë, gjyqet e tyre, kur ata asgjësonin njëri-tjetrin, tamam “larje hesapesh mes vrasësish”, rilexojmë për ministrin e Brendshëm të diktaturës dhe Kryeministrin e (vetë)vrarë, që do të ndëshkohej se një djalë i tij u fejua me një vajzë të bukur, por që kishte dajë kundërshtarin e madh, armikun e diktaturës, Arshi Pipën. E pabesueshme për sot. 23 gushti s’ka ndonjë gjë tjetër të shënuar për Arshi Pipën, unë nuk di, veçse autografi i tij për mua, rastësisht, mban këtë datë. Uashington. Nuk e gjeta dot më vilën e tij, diku pas “Capitolit”, afër “Zërit të Amerikës” më nëpërmendej, por e kishim kujtuar me analistin e shquar, drejtorin e Divizionit të Europës dhe Azisë, z. Elez Biberaj, edhe me gazetarin dhe historianin e veprave të rëndësishme, z. Ilir Ikonomi, apo dhe me kryetarin e “Shtëpisë së Lirisë”, z. Muç Xhepa e me të tjerë. Por jo të gjithë donin të flisnin për të, kështu më dukej, ngaqë s’kishte qenë dhe aq “diplomat”, por i rreptë dhe i prerë, i debatit pa kompromis, i drejtë në kulm, sidomos ndaj persekutimit njerëzor, i mbajtjes së përgjegjësive dhe i ndëshkimit të së keqes, institucion i kujtesës, shumë ndryshe nga letra që erdhi në Tepelenë nga ish-kongresmeni i New York-ut. Profesori tjetër, Sami Repishti, shkrimtar ndërkohë, ishi burgosur politik dhe i arratisur, më kishte treguar se kur mbërriti në SHBA, u prit nga Arshi Pipa, u mbështet prej tij. Sa e madhe është Amerika, gjithkush aty gjen lirinë e mirëqenien, por edhe vetveten. Ndërkaq, duket se diaspora tani ka pësuar ndryshime dhe… dhe… Po shfletoj shënimet e mia nga takimi i paharruar me profesorin.
LIBRAT DHE HIRI I ARSHI PIPËS:
…telefonoi se na priste në shtëpinë e tij atë paradite në Uashington, ora 10:00. Meqenëse kishim dhe ca kohë, vendosëm të futeshim në librarinë pranë dhe pastaj të vazhdonim një shëtitje të shkurtër. Uashingtoni, po mendoja, është qytet me fizionomi klasike europiane: s’ka qiellgërvishtëes, siç ishte përfytyrimi i shqiptarëve të padalë për Amerikën, por sheh blerim kudo, rrugë të pastra e qetësi të bardhë. Mbase këtë ndjesi ta japin Shtëpia e Bardhë, Kapitoli, Bibliotekat e famshme të Kongresit, të gjitha të bardha. Një kryeqytet që ka shumë e shumë më tepër pemë, se… policë. Se na kishin thënë ndryshe. Dhe sa shumë ketra! Ketra qytetarë!…
Ndalnin, na shikonin në sy, s’kishin frikë nga njerëzit, madje prisnin t’u jepje diçka për të ngrënë; biskota, shiteshin enkas dyqaneve, afroheshin, tundnin bishtin e madh e të bukur si të argjendtë, dilnin dhe në rrugë, vraponin poshtë veturave të ndalura, endeshin, ktheheshin pas, u ngjiteshin me vrull pemëve, një zot e di se ç’kërkonin. Edhe ne tani po nxitonim. S’donim të bëheshim vonë për në shtëpinë e profesor Arshi Pipës, nën një diell që po më dukej i bardhë dhe ai. Mbas trokitjeve tona të buta, portën na e hapi motra e moshuar e profesorit, ndërsa në krye të shkallëve të drunjta lart, në katin e dytë, na priste vetë profesori, në këmbë, i gjatë dhe i hollë, i drejtë, me flokët e bardha, “të uashingtonta”, por dhe si borë e largët e atdheut, që nuk shkrin kurrë. Vetullat çuditërisht të zeza, siç dukej një shenjë e përzishme që nuk shkëputej për jetë nga fytyra fisnikërisht gjatoshe e tij. S’dita ta përcaktoj në e theksonin apo e neutralizonin pamjen disi skeptike të asaj fytyre, a i jepnin rini më shumë, bashkë me një pesimizëm të mençur, por gjithsesi me një përzemërsi të palodhur. – E di emrin tënd, – më tha, kur u ulëm në kolltukët e thjeshtë, – je poet i ri dhe ke qenë në burg. Kësaj së dytës unë i jap rëndësi… për shkrimtarin, – shtoi.Menjëherë i tregova ç’dija për “Librin e burgut” të tij, të botuar në vitin 1959 në Romë, ç’kisha dëgjuar dhe si e kisha lexuar më në fund. Kur autori qe arratisur, pikërisht ato sonete skëterrore kishin bërë rrugë të kundërt me autorin, po aq të rrezikshme, në mos më shumë, qenë futur fshehurazi në atdhe, përmes telave me gjemba. Kisha bërë përpjekje për të botuar një cikël prej tyre në shtypin e ri opozitar tonin. Kujtova sonetin për një të shtrirë në vig, që vdekja e shndërroi në arkivol lecke… – Më ka ndodhur… me tim atë, – shpjegoi profesori, – vdiq udhës në burg. Edhe zëri i tij sikur zbardhte, i njëllojtë, me pak ngjirje që ai ia vinte fajin torturave, – prandaj më del i tillë. Me ftohje. Çimento qelish. Në fisin tonë, – po tregonte profesori – s’kemi kënd me zë të tillë. Pastaj ne e çuam në spital, – qesh me ironi, por zëri iu prish. Kë kishin çuar në spital, babain e vdekur apo zërin? S’ka zë të tillë në fis…
– Ne e njohim këtë zë, – ndërhyra, – që s’e prishi dot diktatura. As liria e mirëqenia e suksesi. Dhe tregova librat e tij mbi tryezë, te të cilët po hidhte autografe, po m’i dhuronte mua. Ime shoqe shkrepi befas aparatin fotografik mbi ne. Me siguri do t’i jetë fanitur gjyshi i saj, të cilin dhe atë e burgosën në kënetën e Maliqit, ja, atje, ku ishte dhe Profesori, me siguri do të jenë njohur… mbi baltë, ku shpesh, policia të rrëzuarit, ata që binin nga mundimi i madh dhe uria e madhe, i shkelte me këmbë. Hipnin me çizme mbi shpinën e njeriut të dënuar derisa e zhysnin thellë e më thellë, në llumin e pafund, në kënetën e vdekjes. Po gjyshi i saj mbeti gjallë, edhe atëherë kur i hodhën një bombë policët e një njeri tjetër kërceu, se e dinte copë buke e donte ta priste, por u bë copë-copë. Dhe prapë do ta arrestonin Dane Zdravën, gjithmonë, sepse kishte qenë biznesmeni i parë, ai kishte sjellë kinemanë e parë në qytetin e tij, në Berat, po ja, që ishte dhe me akademi në Itali, sillte centrale elektrike, autokombajna në tokat e tij dhe falte peliçe apo bënte pajën e të gjitha vajzave të miqve të tij dhe teksa e nxirrnin nga shtëpia të lidhur me pranga, përqafon për herë fundit mbesën e vogël, të sapokthyer nga shkolla… e ajo tani fotografon bashkëvuajtësin e gjyshit.
Me siguri do të jenë njohur bashkë, kanë folur, edhe pa e ditur se cilët janë, atje, në kënetën e vdekjes, kanë shpresuar. Autori i soneteve të baltës së burgut pati fat pastaj, e kërkoi fatin, e bëri vetë dhe ja, tani, bisedon me atë që është i shoqi i saj, edhe ai me plot poezi burgu gjithë errësirë ferri. – Jam familje borgjeze, – vazhdonte të rrëfente profesor Pipa, – jo në kuptimin që e përdorin komunistët. Në familjen time janë marrë me gjyqësi të gjithë: gjykatës e avokatë ishin e mua m’u desh të bëja punë proletari, më të rëndë se proletarët. Po burgut i jap rëndësi, e quaj universitet… – … të zi, – shtova unë. Pastaj Profesori nisi të flasë për Fransua Vinjonin, poetin rebel, vagabondin, të burgosurin, të dënuarin me varje, por që i shpëtoi litarit… (Ah, Avzi Nela yni, nuk i shpëtoi dot… diktatura komuniste ishte më keq se mesjeta.) E dua Vijonin, – m’u duk sikur u rrëmbye profesori, por gjithsesi i qetë, me qetësinë e mistershme që gjen në një tempull. Me Vijonin shihet se jeta është tjetër gjë dhe tjetër poezia. Edhe krijimtaria e Kadaresë është kështu… Madje, edhe “Dasma” është roman disident…,-tha dhe heshti gjatë. S’doja t’i ndërhyja. Vetëm doja ta dëgjoja. Ashtu siç thuhej, Arshi Pipa shihej që ishte njeri i prerë, autoritar, “madhërisht i pamëshirshëm” me diktaturën, të cilën ai e sfidoi, jo vetëm si mërgimtar politik, por si poet dhe si mendimtar, mbi të gjitha. Profesori do të pohonte pa mëdyshje që Atdheu ynë është më mirë se dikur, me gjithë rezervat e mëdha që mund të kihen. Diktatura e bunkertë u ça nga brishtësia e demokracisë. Në fund të fundit, demokracia është edhe kritikë për të përmirësuar veten.
Dhe deshi të më tregojë përkthimet e tij nga klasikët e mëdhenj, Dante e Petrarka, Gëte… francezë, rusë e rumunë. – I kam përkthyer, – po thoshte profesor Pipa – ca me toskërisht e ca me gegërisht. Po t’i jap, por mos i boto. I përgëzoj botimet kosovare që arritën të shkruhen në gjuhën letrare, megjithëse ata ishin për përdorimin e dy dialekteve, edhe unë. Janë pasuri, – këmbënguli. – Edhe gjuha e përbashkët letrare është!, – iu përgjigja. – Erdhi shpejt, – tha sërish. Ndërsa pinim kafetë, unë u ngrita të shoh raftet e çuditshme të librave. Të gjatë dhe bosh! Bo-o(h)-osh… Vetëm ca fjalorë, dorëshkrimet e fundit në një qoshe, ksomblat e librave të tjerë, vepra të mikut të tij të madh, arratiakut tjetër, poetit Martin Camaj. Kaq! Dhe dhembje si e drunjtë. Ç’kishte vdekur aty? Ja, ca fotokopje të zmadhuara të letrave të cigareve, ku kishte shkruar dikur poezitë e burgut. Me ato ishte arratisur… Se si dukeshin ashtu raftet, dramatikisht bosh, si arkivole. Sërë-sërë. Ku janë librat, desha të bërtas së brendshmi. Kërkova se mos shoh nga dritarja ngrehinën e mrekullueshme të Librarisë së Kongresit Amerikan, që të lehtësoja frymëmarrjen disi. Të gjithë bibliotekën e tij, librat e të gjithë jetës, profesori ia kishte dhuruar bibliotekës së qytetit të Shkodrës. Ndihej dhe qytetar shkodran, edhe pse ishte libohovit me origjinë. Një gjest i lartë ky i dhurimit të librave, i dha qysh në gjallje, pa ia lënë si detyrë testamentit. Pse? Mendoja rrugës së kthimit. Ku e gjeti fuqinë të ndahet me librat e vetë, qëllimin e jetës së tij?
– Po merrem me filozofi tani, – më tha, kur e pyeta se ç’po shkruante. Pra, ai po guxonte të bashkëjetonte me vdekjen e vet, me ikjen e pashmangshme në jetë të tjera, qiejve. Mos ishte sfidë filozofike e të ngritur mbi të zakonshmen, mposhtje e vetë vdekjes, triumf i gjithëkohësisë? Dhe pikërisht, kur unë i tronditur kundroja atë boshësi të drunjtë, bibliotekën e librave të padukshëm, të mërguarën, dëgjoja zërin e tij që kritikonte një seminar ortodoks në Amerikë të lobit grek. Pastaj folëm për eposin ballkanik. Ka një trill dhe turp,- tha ai, për të vjedhur histori të të tjerëve. Zhvatim tokat dhe legjendat dhe trazojmë të vdekurit. Politizojmë miqësitë, por dhe sëmundjet. Eposi ynë, tha papritur. Jo se nuk është i bukur, përkundrazi, është i bukur, madhështor, por sepse karakteristikë për vargjet tona tradicionalisht është përdorimi i tetërrokëshit, kurse eposin e kemi njëmbëdhjetë rrokësh. Që e kanë sllavët e jugut. Atëherë ç’mund të themi? Shkrimtari jugosllav, Ivo Andriq, gjeta rast dhe po i thosha, thotë se Kënga e Gjergj Elez Alisë është shqiptare. Po, shqiptare është, pohoi me një kërshëri si të ftohtë Arshi Pipa. Ku do të dilja? Po a është njëmbëdhjetë rrokësh “Gjergj Elez Alia?”, gati bërtita miqësisht. Po, tha përsëri dhe heshti. Në sy po vezullonin rafte librash, kujtesa e tyre parake. Po shikoja dedikimet në veprat që më dhuroi: “… poetit të ri dhe shokut të burgut…”, “… këtë libër të shkruar dhe plotësuar në mërgim”, “për kujtim të takimit në Washington, më 23 gusht 1994, përzemërsisht…” dhe kishte firmosur poshtë emrit të shtypur në frontespic: “Arshi Pipa”, me shkronja të vogla. Seç m’u bë brenda në kraharor një si brengë dhe boshësi si ajo e rafteve. Desha të kujtoja patjetër ketrat dhe zgjata dorën në ajër, sikur po i ndillja. Arshi Pipën do ta takoja dhe një herë tjetër në Tiranë, mbajti një leksion të shkëlqyer për poezinë e Martin Camajt. Me poezinë e tij fillon paqja në poezinë shqipe, tha profesori. Më vonë erdhi lajmi mortor se Arshi Pipa kishte ndërruar jetë dhe kishte kërkuar që hiri i tij të shpërndahej… mbi atdhe. Në detin Adriatik. Hiri ka brenda ripërtëritjen, ai nuk është harrim, së pari është purifikues dhe ushqen tokën dhe kohën. Vepra e hirshme e Arshi Pipës është pasuri tashmë e jetës sonë, e qëndresës dhe e kulturës në tërësi, fosfor ndriçues në kujtesën kolektive, vlerë e pazëvendësueshme, veç me veten. Le ta hedhim sot mbi Tepelenë atë hi, mbi Spaç e QafëBari, Burrel e Lushnjë… mbi kujtesën tonë dhe ndërgjegjet tona!
BISEDË TË BURGOSURISH PËR ARSHI PIPËN: NGA LIBRI “RRUGËT E FERRIT”, BURGOLOGJI
…po më tregonte me mllef e zili se një ditë, kur qe ndodhur në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë, vjen një pako me një libër gri, me kapak të fortë. Arshi Pipa. Libri i Burgut. Poezi. Botuar në Romë. Shqip. Desha ta shfletoj, të lexoja vetëm një poezi. Vetëm një. Një varg. Aty më këmbë. S’ma lanë as ta hapja. S’lejohej. Kishte ardhur posaçërisht për kryetarin e Lidhjes së Shkrimtarëve, Dhimitër Shuteriqin, maskarai, shau, por do të futej në fondin e zi të Bibliotekës. Arshi Pipa është i arratisur. Ka qenë në burg, në kënetën e Vloçishtit. Mbeti gjallë. Doli nga burgu i Burrelit. Tani është profesor universiteti në Amerikë. Të burgosurit thonë se ai ka shkruar një skenar filmi “Qershiza”. Jo roman? Dhe është realizuar nga Hollivudi. Duket si e pabesueshme. Rrëfehen tmerret e burgjeve tona, sidomos atij të Burrelit. Se si i vrisnin të burgosurit në ditën e fundit, në atë të lirimit të tyre dhe i varrosnin tek ajo qershiza. Kishte nga ata që u binte të fikët, teksa shihnin filmin në Perëndim, vazhdonin të tregonin të burgosurit, ulërinin në kinema, vinte ndihma e shpejtë ambulanca, njëri kishte nxjerrë revolverin dhe kishte qëlluar mbi ekran për të prapsur një oficer shqiptar, që po copëtonte të burgosurin e vet. Nuk dimë gjë, thoshin ata që kishin ardhur nga jashtë si suedezët, Agron amerikani, francezët e Veriut, gjermani, grekërit… Sidoqoftë, thoshim, edhe po të mos jetë e vërtetë, ne, të burgosurit, e ndiejmë nevojën e një mbrojtjeje, të një apeli të madh kundër shtypjes që na bëhet, indiferencës së tmerrshme dhe harresës më të tmerrshme. Na duhet një vepër arti. Dikush po e bën a duhet ta bëjë. Ne kemi zgjedhur tani emrin e një bashkëvuajtësi, profesor Arshi Pipës, ai e mbart këtë nder, po ia besojmë. Të tjerët brenda, sa më shumë lavdi marrin, aq më shumë kanë mashtruar. Ka shumë mundësi që e tëra ajo të jetë krijim i yni, kolektiv. Qershiza është vërtet, por s’e dimë a është futur në letërsi? Ne ngushëllojmë vetveten. E ndihmojmë të qëndrojë. Dhe kështu ky art që s’është, ndërkohë është më magjepsësi dhe krijon artin tjetër anonim, tragjikun. Të cilit do t’i gjejmë një emër. Ndonjëherë gjërat me mungesën e tyre janë më të fuqishme.
NGA LIBRI “PANTEONI I NËNDHESHËM OSE LETËRSIA E DËNUAR”:
Poeti, eseisti dhe filozofi Arshi Pipa do të ishte ai që do të realizonte ëndrrën e të gjithë të burgosurve politikë shqiptarë në diktaturë: ikjen. Të ikje dhe të tregoje nëpër botë burgjet e tmerrshme, vuajtjen e një populli pa liri. Se dilnin shkrimtarë jashtë shtetit, por ata s’e hapin gojën. Turp! 1000 herë turp! Fill pas burgut, Arshi Pipa do të arratisej, do të mbërrinte në Itali duke pasur me vete dhe poezitë e shkruara fshehurazi mbi letra të holla cigaresh. Gati sa një kuti shkrepësesh bëhej sasia e tyre dhe do t’i botonte në Romë në përmbledhjen gri të zymtë: “Libri i burgut”, një hata e vërtetë, ku Sonetet e Kanalit të asaj kënete të tmerrshme do të ishin, sipas meje, “Ferri” i poezisë shqipe. Pra, profesor Arshi Pipa kishte shkuar në SHBA, ku dha leksione në universitete të njohura, pa e shkëputur vëmendjen nga letërsia e dheut amë, madje dhe do të përkthente prej andej, siç do të sillte në shqip në të dyja dialektet poetë të mëdhenj klasikë nga bota. Profesori do të shkruante në anglisht dhe një studim “Montale dhe Dante”, me lejen e vetë Montales, që do të ishte në një farë mënyre, paraprijës i çmimit “Nobel”, që do t’i jepej poetit gjenovez. Korpusi i Veprës së Arshi Pipës po vazhdon të botohet pas vdekjes në atdhe në kujdesin e familjarëve, duke përfshirë dhe dorëshkrimet që i ruajtën përmes rreziqesh motra e tij Bukuria dhe i ndjeri kunati, shkrimtari tjetër i burgjeve, Uran Kalakulla.
SKEDË BIBLIOGRAFIKE PËR ARSHI PIPËN:
U lind më 28 korrik 1920 në Shkodër. Ndoqi studimet në Kolegjin Severian në Shkodrën e tij të lindjes dhe më pas studioi filozofi në Universitetin e Firences, ku në 1942 mori titullin “dottore” në filozofi, me një punim për konceptin e moralit në filozofinë e Henri Bergson. Pas pushtimit fashist të Shqipërisë kthehet nga Italia bashkë me vëllanë e tij, Myzafer Pipën. Punoi si mësues në Tiranë dhe Shkodër dhe redaktor i revistës letrare “Kritika”. Mbas Luftës së Dytë Botërore, pas ekzekutimit të vëllait të tij Myzaferit, nga fitimtarët, Arshi Pipa, në prill 1946 u arrestua me akuzat për veprimtari kundër shtetit dhe u dënua me 10 vjet burg. Dënimin e vuajti në kampet e punës në Durrës, në kënetën e vdekjes në Vloçisht, në kalanë e Gjirokastrës dhe në ferrin e Burrelit. Me t’u liruar, arratiset në Jugosllavi dhe në 1958 në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Fillimisht punoi në Universitetin e Georgetown, Berkeley dhe pastaj në Universitetin e Minesotës në Mineapolis. Në vitin ’90 viziton Shqipërinë. Pritet me kërshëri, moskuptim, distancë dhe adhurim. Poezitë e para që shkroi në fund të viteve ’30 përfshihen në një ksomblë, që do të pasohej dhe nga të tjerë. Veçanërisht të vlefshme, lartësi e mendimit shqiptar janë veprat e tij në kritikën letrare, historinë e kulturës shqiptare dhe politikën e gjuhës në Shqipëri gjatë sundimit diktatorial të Enver Hoxhës. Vitet e fundit të jetës së tij i kaloi në Uashington DC, ku dhe mbylli sytë më 20 korrik 1997 në Uashington DC. /KultPlus.com
Nesër më datë 29 Korrik 2020 në ora 20:30, në lulishten e Akademisë Marubi do të mbahet shfaqja publike e një përzgjedhje të filmave studentorë të prodhuar gjatë vitit akademik 2019-2020., shkruan KultPlus.
Në kushtet e pandemisë COVID-19, hyrja në lulishten e AFMM do të bëhet vetëm me maskë dhe do të kushtëzohet me matjen e temperaturës. Kujdes: numri i ulëseve dhe spektatorëve do të jetë i kufizuar. /KultPlus.com
Dhunën ndaj grave nuk e parandalojnë postimet në FB. Dhunën ndaj grave e parandalojnë institucionet si gjykatat, ligji, policia. Fatkeqësisht, në Kosovë, shkelësi më i madh i të drejtave të njeriut janë vetë gjykatat, sipas raportit të Avokatit të Popullit. Madje, sipas hulumtimeve të INJECT, diskriminimi institucional gjinor që ndodhë në policinë e Kosovës, nga mekanizmat mbikëqyrës si Inspektorati, Drejtoria e Standardeve Profesionale dhe Zyra për Ankesa, mundohet të fshehet, duke sajuar dhe shpikur dokumentet inekzistente, vetëm e vetëm pêr të shpallur të pafajshëm zyrtarët policorë që nuk i trajtojnë rastet e lajmëruara të dhunës.
INJECT ka kohë që e ka ngritë zërin për nevojën që të diskutohet për diskriminimin dhe dhunën institucionale. Madje ka bërë edhe kallëzime dhe padi për diskriminim ndaj Policisë së Kosovës. Poashtu, unë personalisht kam denoncuar policët, të cilët publikisht më kanë ofenduar në FB me komente gjatë një emisioni rreth shkeljeve të policisë. Lajmi i mirë është që një prej tyre është shpalllur fajtor, shkelje e rëndë disiplinore. Por vetëm një. Për të tjerët nuk kam marrë asnjë lajm, as keq as mirë. Ndërsa këtij fajtorit për shkelje të rëndë, dënimin ia kane dhënë 21% të rrogës për dy muaj. Si ka mundësi dënimin më të vogël të mundshëm për shkelje të rëndë? Policia vetë është patriarkale dhe nuk e dënon kryesin e veprave si duhet. Çfarë të presim ne pastaj mga qytetarët?
Dhuna dhe diskriminimi nga institucionet duhet të trajtohet urgjentisht, nëse dëshironi përmirësim të rendit dhe ligjit. Ndëshkime maksimale duhet, e jo përkdhelje!/ KultPlus.com
Ekipi për komunikim i Twitterit ka bërë të ditur se nuk ia ka shlyer përgjithmonë llogarinë në Twitter Donald Trump Jr., pasi që i biri i presidentit ka shpërndarë informata të rreme rreth koronavirusit.
Ekipi i Twitterit ka bërë të ditur përmes një statusi: “Llogaria nuk është mbyllur përgjithmonë. Shkaku i një ‘screenshot’-i, postimi duhet të fshihet pasi që shkel rregullat tona (shkëmbimin e dezinformatave rreth COVID-19) dhe llogaria do të funksionojë në mënyrë të kufizuar për 12 orë”.
Arsyeja është shpërndarja prej tij e pretendimeve të demantuara rreth ilaçit kundër malarjes, si kurë për COVID-19. /KultPlus.com
Dosje e punuar nga studentet e gazetarisë, viti i parë: Agnesa Sfishta, Verona Krasniqi dhe Albulena Zogjani
Më parë, fati i jetës varej nga msiti se cilën nuse ose cilin dhëndërr do e zgjedhnin për një beqarë/e, e kjo gjë nuk u nvar për Ukë Rexhahmetaj. Nga kjo ai njihet si personi që ia krijoi vetës fatin. 80 vjeçari tregon se në mahall të tij ishte një vajzë simpatike, e që ai e simpatizonte.
Ai thoshte se dilte çdo ditë me shokë në lagje për të luajtur, por më shumë dilte që me pa Rabijën, ku e përshkruan atë si vajzë e gjatē, e bukur, bel të hollë, por jo edhe si të zellshme. “Krejt mahalla ka fol për bukurinë e saj, por kërkush se lypke për nuse se ka qenë demelicë”, tha i moshuari. 80 vjeçari rrëfen se me mixhën e tij ishte shumë i lidhur, ku edhe i kërkoi që të bëhej ai msiti për të. “ I thash bohu msiti jem për Rabën, po mos trego që të kom porosit, bonu kishe s’po din kurgjo”, tregon Uka. Ahmeti i kishte thënë Ukës që kur të iu thot prindërve të tij, nuk kanë me pranu sepse Rabija nuk ishte e vyme ashtu siç e donte zakoni dhe një ndër kushtet që me marrë s’i nuse ajo nuk e kishte. Ashtu si e don zakon, por edhe kënga.
Mos pyet që’grua është ! Si për ara , si për vreshte Puna e saj s’gjendet në jetë , Punon vetëm sa dhjetë ! “Unë rrisha rahat se e disha që kërkush se lyp si nuse se nuk ishte punëtore”, shtoi Rexhahmetaj. Kur Ahmeti iu kishte thënë prindërve të Ukës që me shku me ia lyp dorën Rabijës, ata nuk dëshironin për të njejtën arsye si gjithë të tjerët. Pas këmbnguljes së mixhës, ata kishin shkuar, mirpo jo për tia kërkuar dorēn por kinse s’i mysafirë vetëm për ta shikuar më nga afër se a dinte të paktën diçka për të bërë, të cilët kishin qenë për herë të parë tek ajo. Rabija sipas prindërve të Ukës dinte të pergatiste kafe me kajmak, ashtu siç dëshironte pjesa e Dukagjinit si dhe dinte të pyeste se si janë. Kur ishin kthyer, prindërit i kishin thënë Ukës që ia kishin gjetë një nuse dhe kishte për të u martuar të Enjten. “Menjëherë unë jom shku te Ahmeti prej gëzimi,por ai luajti me mua”, tha Uka. Ai tregon se mixha i tij kishte bërë shaka me të duke i thënë që kanë me martu me dikë tjetër dhe se Rabinë familja e tij nuk e kishte pranuar. Kështu 80 vjeçari nga Peja, tha se në atë kohë mendonte që ka për të u martuar me një vajzë tjetër. “ Dita e dasmës sime ka qenë më e mërzitshmja deri në natën e martesës, kur shkova në dhomë dhe e pash që Rabija osht nusja jem”. Por nëse mendohemi se martesat e asaj kohe kanë qenë kaq të thjeshta e kaq të lehta gabohemi, pasi që me bo dasëm në atë kohë ka qenë shumë e vështirë. Po nga kjo pjesë pothuajse të gjitha dasmat cilësohen se kanë qenë të njëjta për nga oragnizimi e festimi, por për nga koha në kohë dasmat kanë ndryshuar plotësishtë.
Populli shqiptar gjithmonë ka konsideruar martesën e shenjtë. Që nga lindja përmes ninullave fëmijës i dëshirohej të martohet me nuse apo me burr të mirë, i bëhej dasmë e madhe dhe me shumë krushq. Zakonisht dasmat janë bërë me mësit, të jesh mësit (shkues) është nder dhe respekt. Mësiti kishte për qëllim që të bindte të dy familjet. Nëse kreu i familjes nuk ka dashur që ta fejonte vajzën në atë shtëpi arsyetohej se vajza është e re. Kur mësiti shkon në shtëpinë e vajzes të gjithë dinë arsyen e ardhjes së tij, por ai prap kërkon përgjigje por me rrotlla. Meshkujt e familjes së nuses kur duan të shtyejn edhe pak përgjigjen dhe porosisin kafe. Kafeja nuk pihet deri sa të jepet përgjigjeja dhe të bëhet perhajr. Kur vajza bëhej perhajr gjuanin cigare shenjë nderi, pastaj shkuesi sillte fjalën tek dhëndrri. Ishte zakon që dikush të shtinte me armë që të lajmroheshin të afërmit dhe fshati se filani u miqësua me filanin. Shkuesi caktonte edhe diten e ahengut. Derisa burrat bëjnë perhajr nusen, vajza nuk di asgjë, kur më e vjetra e shtëpisë ia prek flokët ma kanë ajo e kupton që e kanë fejuar. Zakonisht dasma fillonte atëherë kur dhëndrri dërgonte kanen nuses për kanagjegj. E kur bëhej përhajr fjala atëherë defi e kënga kriste.
Na ka ardh ni myzhde, o na ka ardhe ni dore 2X Na ka ardh kollaj o si me kpute ni molle 2X Si me kpute oj mollen prej rremi 2X Sa kallaj na e dha ai i biri qenit o 2X
Tri ditë para dasmës në shtëpinë e dhëndrrit fillonte kënga dhe gëzimi. Për festë fillonin të vini mysafirë e të tjerë që të ndihmojnë për dasmën. Fillimin e saj e lajmëronte pastrimi i grurit kokër për kokërr.
Kanagjegji fillonte tek familja e nusës ku atu mblidheshin vajzat e familjes së ngushtë dhe të gjerë dhe shoqet e saj. Ato i këndonin jetës dhe rinisë së vajzës. Pas pjesëve të caktuara të këngëve nusja qanë pastaj fillojnë ti vënë kanën. E që përmes këngëve të kanagjegjit, kuptohej qartë se çfarë e pretë nusen në shtëpin e burrit, pra këto këngë nuk i thuheshin pa një qëllim.
Kaj moj lule , n’shami t’allit , ty t’ka lan loja e Bajramit ! Kaj moj lule , n’shani t’xhyvezit , ty t’ka lan ‘ loja e Shen Gjergjit !
Ndërsa nusja më e re në shtëpinë e dhëndrrit e përgatiste kulaçin prej misri i cili do të thyhet në dasmë, gjysma e tij ruhet për nusen dhe dhëndrrin që ta hanë për darkë. Kjo do t’iu sjell bereqet. Gjatë kohës së përgatitjes vajzat e ngacmojnë nëse u provokua dhe flet nusja e re që do të vijë nuk do jetë nuse e mirë. Ndërsa burra të caktuar do bëjnë ushqimin për dasëm. Sipas zakonit dasmat bëhenin të hënën dhe të enjteve, kurse të dielen martohen të vejat. Derisa nusen e bëjn gati për nusëri në dhomën e pajës këndohet e vallëzohet. Paja apo çeizi përbën veshje të ndryshme të cilat përgatiten qysh në fëmijërinë e vajzave. Babai i vajzës pret miq e dashamirë me të cilët do përcjell vajzën për nuse. Mysafirët shërbehen me kafe dhe mbështjellet edhe duhani. Tek dhëndrri pritej koha e përcaktuar të shkojnë të marrin nusen ku këndohej e vallzohej me def, edhe burrat në odë prisnin kohën duke bërë muhabet. Në shtëpinë e nuses burrat këndojnë me çifteli, tupan dhe gërrnet, gjithashtu luanin edhe lojën “kapuça” ku qëllimi i lojes ishte të gjendet kokrra e fshehur nga kundërshtari. Kjo lojë zakonisht luhej në dasma, festa, miqësi, çdo rast gëzimi ku mblidheshin njerëzit. Zakonisht krushkat (gratë e qerres) niseshin të parat për te familja e nuses ku iu prin më e vjetra e familjes së dhëndrrit, vjehrra, por edhe djali i qerres i afërm i familjes së dhëndrrit. Pas ngrënjes së drekës djemtë e familjes së vajzës paketojnë çeizin e vajzës që do niset bashkë me të. Vjehrra kishte të drejtën ta shihte nusen e para pastaj edhe të tjerat ku nusja i jep djalit të qerres dhuratë dhe anasjelltas ku pas tij i japin edhe të tjerët dhurata. Plaka e vjetër i jep kokrra sheqeri, vjehrra hjek duvakun dhe të afërmit e nuses e dërgojnë atë në qerre. Ku plaka e qerres hedh kokrra sheqeri ku i mbledhin fëmijët.
E ashtu siç e donte adeti përmes këngës e përshkruanin nusen.
Sa e mire na duel nusja , mashallah , mashallah Paska balle per perishan , paska vetullën si gajtan . parka synin si filxhan ..
Krushqëve iu prin bajraktari (flamurtari) i cili është i afërm i dhëndrrit. Pasi të mbërrijnë nusja ka një monedhë në dorë ashtu edhe dhëndrri në mënyrë që jeta t’iu kalojë me pasuri të mjaftueshme. Këtu thyhet edhe kulaqi për bereqet. Para se nusja të hyjë në shtëpi ajo lyen duart me mjaltë ose sherbet dhe tri herë spërkat derën që në këtë shtëpi ti shkojë jetë e ëmbël dhe hynë brenda me këmbën e djathtë. Më pas dhëndrri hynë në dhomën e fjetjes ku aty nusja e pret në këmbë
Po ashtu kënga përsëri nuk kishte të ndalur, e që në funë nuses I kërkohej diçka shumë interesante
. Mori nuse qi na ke ardhë , n’krve i’motmotit na leſt i djal ! Mori nuse mori dallendyshe , a i ke pru vjehrrës kmishe ? Ja kam prue , e bajt me shnet , ma ka dhanë djalin e vet . “
Ndërsa nusen të nesërmen e pritnin punë e “gajle” të shumta, e jo si në kohën moderne “muaji I mijaltit”. E nga kjo ditë nusës I kujtohen vargjet që ju kënduan gjatë natës së kënas.
Ani shka po t’bajne kto dy magjupe , ani duert e bardha po t’i bajnë t’kuqe , ani ku ki besen çik qi na ki dhan ani durve të bardha s’u ngjes kan. /KultPlus.com
Lana del Rey e ka publikuar audiolibrin e saj me koleksion të poezive “Violent Bent Backwards Over The Grass”.
Më poshtë mund ta dëgjoni një poezi të saj, “LA Who Am I To Love You”.
Ky projekt i këngëtares është po ashtu i disponueshëm edhe në CD, në kasetë, në vinyl, si dhe në platformat online. Po ashtu, të interesuarit mund ta blejnë edhe si libër të shtypur.
Në verzionin audio, leximi i poezive nga Del Rey shoqërohet edhe me muzikën e Jack Antonoff i cili shërbeu si producent i albumit të mirëpritur të saj më 2019, “Norman F***ing Rockwell”.
