Riprodhohet zëri i një këngëtari të ndjerë

Një transmetues televiziv i Koresë së Jugut ka arritur të riprodhojë zërin e një këngëtari të famshëm, i cili vdiq 25 vjet më parë, duke përdorur inteligjencën artificiale.

Transmetuesi SBS do të shfaqë zërin e yllit dhe shkruesit të këngëve folk-rock të Koresë së Jugut, Kim Kwang Seok në programin televiziv “Konkurrenca e Shekullit: Inteligjenca Artificiale kundër Njeriut”.

Programi do të shfaqë zërin e Kim në një solo dhe në një duet me një këngëtar të gjallë.

Kompania ”Supertone” krijoi teknologjinë duke përdorur atë që e quajti një ”zgjidhje sinteze zëri” për të gjeneruar zërin e Kim.

Menaxheri i kompanisë, Choi Hee Doo theksoi se kur firma kishte menduar të rikrijonte zërin e Kim gjithçka që i duhej ishin vetëm mostrat e qarta të zërit të tij.

”Firma mori mostra nga disa nga këngët e Kim dhe i përdori ato për të krijuar një model AI”, tha Choi. /ata/ KultPlus.com

Hapet Këndi Arkivor në bibliotekën “Qemal Baholli” në Elbasan

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sot ka hapur Këndin Arkivor në ambientet e bibliotekës “Qemal Baholli” në qytetin e Elbasanit.

Siç e dimë kjo është një nismë e rëndësishme e DPA-së ku ndihmon në thelb çdo qytetar të qytetit përkatës për t’ia çuar arkivat pranë, njësoj sikur të ishin në zyrat e DPA-së në Tiranë.

Rregullat, procedurat, forma e shpejtësia janë të njejta si Salla e Studimit në Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave.

Të pranishëm në hapjen e këtij këndi arkivor ishin drejtori i Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave Dr.Ardit Bido, kryetari i Bashkisë së qytetit të Elbasanit, Gledian Llatja dhe drejtoresha e bibliotekës “Qemal Baholli” në qytetit të Elbasanit, Aida Gashi.

Regjistrimi në Sallën e Studimit kryhet përmes internetit, jashtë këtij Këndi Arkivor, në adresën katalogu.arkiva.gov.al. Pas aprovimit, që zgjat një ditë pune, aplikuesi përmes e-mailit do të pajiset me fjalëkalimin për të hyrë në Sallën e Studimit. Pasi të jetë bërë ky regjistrim, qytetari dhe studiuesi mund të porosisë dosjet që dëshiron, ta konsultojë, si në këtë Kënd Arkivor, po ashtu edhe në adresën katalogu.arkiva.gov.al.

Dosjet e porositura do të shërbehen ditën që është përzgjedhur nga aplikuesi në sistem dhe do të qëndrojnë të qasshme për pesë ditë pune.

Kjo nismë bëhet e mundur edhe falë bashkëpunimit me çdo bashki dhe jemi falenderues për përkrahjen e tyre. Jemi ende në fillim të kësaj nisme pasi këndi Arkivor Elbasan është këndi i rradhës pas çeljes së Këndit Arkivor Gjirokastër, Pogradec, Maqedoni e Veriut dhe Kosovë. Gjithsej do të hapen 100 kënde të tilla në të gjitha hapësirat shqiptare. /ata/ KultPlus.com

Lum Rrahmani, djali me inteligjencë superiore është renditur i pari në garën ndërkombëtare në Dubai

Lum Rrahmani është vetëm 6 vjeçar dhe po befason me dijen e tij. Lumi mund të zgjidhë detyrat e klasës së 4-të, di shkrim – lexim dhe jo vetëm këto, shkruan KultPlus.

Lumi i cili tashmë ka filluar klasën e parë, ka fituar shumë bursa për shkollim.

Sukseset kanë nisur të bëhen rutinë e përditshmërisë së Lumit. Ai tashmë është renditur i pari në garën ndërkombëtare të organizuar nga Brainobrain të mbajtur virtualisht në Dubai.

Lumin sot e ka pritur në takim ish-presidentja e vendit Atifete Jahjaga e cila është shprehur krenare për djalin me inteligjencë superiore, duke e cilësuar kampion.

“Sot e pata përsëri në vizitë Lumin, djalin me inteligjencë superiore.

Ai sot së bashku me Gjinin dhe nënën e tij, erdhën të më sjellin lajme shumë të mira. Lumi ka fituar shumë bursa për shkollim si dhe tashmë ka filluar klasën e parë, e cila po i shkon shumë mirë. Krahas shkollës Lumi ka filluar të angazhohet me shumë përkushtim edhe në kurse tjera.

Gjithashtu, javën e kaluar, në mesin e 52 shteteve Lumi është renditur i pari në garën ndërkombëtare të organizuar nga Brainobrain të mbajtur virtualisht në Dubai.

Pra Lumin tanimë e kemi dhe kampion”, ka shkruar Jahjaga duke u shprehur se nuk ka më mirë se të shohësh kaq shumë sukses në një periudhë kaq të shkurtë! Fëmijët e tillë, kaq intelegjentë, na e mbajnë shpresën gjallë se Kosova ka një të ardhme të ndritur. / KultPlus.com

Varianti i ri i COVID-19 paraqitet edhe në Kosovë

Ministri i Shëndetësisë Armend Zemaj, në një konferencë për media, ka bërë të ditur se varianti i ri i COVID-19 është paraqitur edhe në Kosovë.

Ai tha se ditëve të kaluara IKSHPK-ja ka dërguar 35 monstra në Gjermani për variantin e  ri të virusit COVID-19.

Zemaj ka thënë se nga mostrat e dërguara në Berlin, tri prej tyre janë pozitivë me variantin e ri të Covid-19.

“Nga 35 mostra që i kemi dërguar, 3 prej tyre kanë rezultuar pozitivë”, ka thënë Zemaj në konferencë.

Ministri në detyrë i Shëndetësisë thotë se situata epidemiologjikë në Kosovë është stabile dhe e qetë. /Express/ KultPlus.com

Anton Çehov: 8 cilësitë e një njeriu të kulturuar

Çfarë do të thotë të jesh ”i kulturuar”?

Çekov shkruan nga Moska më 1886:

Sipas mendimit tim, njerëzit me kulturë duhet të përmbushin kushtet që vijojnë:

– Ata respektojnë personalitetet njerëzore, dhe aty për aty, janë gjithmonë të dashur, të sjellshëm dhe të gatshëm për të bërë për të tjerët. Ata nuk bëjnë sherr për një çekiç apo sepse humbin një copë kauçuku, nëse jetojnë me të tjerët nuk e marrin këtë gjë si nder, dhe kur largohen, nuk thonë “asnjeri nuk do të mund të jetonte me ty.” Ata ia dalin me zhurmën, të ftohtët, vërejtjet e mprehta dhe me praninë e të huajve në shtëpi.

– Ata nuk kanë dhembshuri vetëm për lypsarët apo macet pa shtëpi. Zemra e tyre dhemb për atë që syri nuk shikon… ata ngrihen natën për të ndihmuar… për të paguar për vëllezërit që janë në universitet, dhe për të blerë rroba për nënën e tyre.

– Ata respektojnë hapësirën e të tjerëve dhe i shlyejnë detyrimet.

– Ata janë të sinqertë, dhe i frikësohen gënjeshtrës sikurse zjarrit. Nuk gënjejnë as për gjërat më të vogla. Një gënjeshtër është fyese për dëgjuesin dhe e ul atë në sy të folësit. Ata nuk shtiren, ata sillen në rrugë ashtu si në shtëpi, dhe nuk mburren para miqve modestë. Nuk janë të dhënë pas dërdëllitjeve dhe të detyrojnë të tjerët mbi besimet e tyre. Pas shpinës së tjetrit parapëlqejnë të heshtin më shumë sesa të flasin.

– Ato nuk i ulin vlerat e tyre për të zgjuar dhembshuri. Nuk luajnë me telat e zemrës së njerëzve që më vonë të psherëtijnë dhe të ndiejnë këqardhje. Ata nuk thonë “ jam keqkuptuar,” ose “jam lënë pas dore,” sepse gjithë kjo përpjekje, është vulgare boshe, false…

– Ata nuk kanë krenari të cekët. Ata nuk duan t’ia dinë për diamantet fallso si të njohurit e të famshmëve, për t’i dhënë dorën “P”-së [me gjasë Palmin, poet i padëgjuar] së dehur, të dëgjojnë entuziazmin e një spektatori të humbur në një shou pikturash, të qenët të njohurit e tavernave…. Nëse bëjnë diçka të vogël, ata nuk krekosen për të sikur të kishin dhuruar diçka me vlerën e 100 rublave, dhe nuk mburren që kanë arritur aty ku të tjerët nuk janë pranuar…. Ata që janë vërtet të talentuar, gjithmonë anojnë nga ana e turmës, sa më larg reklamimit…Edhe Krivol ka thënë se një fuçi boshe bën më shumë jehonë sesa një e plotë.

– Nëse kanë një talent, e respektojnë atë. E sakrifikojnë atë për të tjerët, gruan, verën, krenarinë… Ata janë krenarë për talentin e tyre.

– Ata zhvillojnë ndjenjen estetike tek vetja e tyre. Nuk bien dot të flenë me rrobat e tyre, të shohin të çarat e mureve plot me insekte, të thithin ajër të keq, të ecin në një rrugë të pështyrë, të gatuajnë vaktet në vaj të ndenjur. Ata kërkojnë sa më shumë të mposhtin dhe të fisnikërojnë instiktet seksuale… nuk e duan për shoqe shtrati një femër… nuk kërkojnë inteligjencën që shfaq veten në një gënjeshtër të vazhdueshme. Nëse janë artistë, ata duan në veçanti, freski, elegancë, njerëzi dhe kapacitet për amësinë…Ata nuk rrokullisin vodka në çdo orë të ditës dhe natës, nuk kërkojnë në rafte, nuk janë derra dhe e dinë që nuk janë. Ata pinë vetëm kur janë të lirë, me raste… Ajo çfarë duan është një mendje e shëndetshme në një trup të shëndetshëm (mens sana in corpe sano).
E kështu me radhë. Kështu janë njerëzit e kulturuar. Që të jesh i kulturuar dhe të mos jesh nën nivelin e atyre çfarë të rrethojnë nuk mjafton të kesh lexuar “The pickwick Papers” dhe të kesh mësuar një monolog nga “Fausti”…

Ajo çfarë duhet është një punë konstante, natë dhe ditë, lexim i vazhdueshëm, studim, vullnet…
/ KultPlus.com

Këta janë super-filmat që mund t’i shikoni këtë fundjavë në Cineplexx

Këtë fundjavë, në Cineplexx mund t’i shikoni disa nga premierat më të fundit botërore.

Vikendi është kohë që më së miri kalohet duke shikuar filma, dhe ku t’i shikosh filmat më të rinjë dhe më mirë se në Cineplexx. Këtë vikend, në kinemanë në Prishtinë dhe Prizren mund t’i shikoni 10 filma të ndryshëm, të cilët shfaqen në orare të ndryshme nga ora 12:00 deri në ora 19:00 në kinemanë në Prishtinë, ndërsa në Prizren, kinemaja nis punën në 12:00 dhe qëndron hapur deri në ora 21:45. Top 3 filmat të cilët mund t’i shikoni këtë fundjavë në Cineplexx janë:

1) The Little Things
Filmi flet për dy police që gjurmojnë një vrasës serial. Në film luajnë tre aktorë shumë të njohur, dhe fitues të çmimit Oskar, Denzel Washington, Jared Leto, si dhe Rami Malek.

2) The Marksman
Ylli i njohur Hollywood-ian Liam Nesson rikthehet në ekranet e mëdha me filmin The Marksman, që këtë të enjte arrin në Cineplexx si premierë e javës. Filmi nën regjinë e Robert Lorenz, dhe me aktorë të njohur si Liam Nesson dhe Kathryn Winnick, Theresa Luiz, flet për një një fermer në kufirin e Arizonës i cili bëhet mbrojtësi i një djali të ri meksikan i cili arratiset me dëshpërim nga vrasësit e kartelit që e kanë ndjekur atë në SH.B.A.

3) Wonder Woman 1984
Në vitet 1980 aventura e rradhës e Wonder Woman e gjen atë përballë dy armiqve të rinj: Max Lord dhe Cheetah. Në film, rikthehet në rolin e saj aktorja e njohur Gal Gadot, ndërsa përveç saj, në film luajnë aktorët e famshëm si Kristen Wiig, Robin Wright, Pedro Pascal, ndërsa si regjisore e filmit rikthehet Patty Jenkins, të cilën po e ndjek suksesi që kur filmi i parë i Wonder Woman entuziazmoi fansat.

Përveç këtyre tre filmave, në të dy kinematë po shfaqen edhe komeditë The Stand In, 10 Days Without Mom, ndërsa nga filmat familjarë po shfaqen ende Come Away, The Elfkins, Trolls World Tour si dhe Yakari, A Spectacular Journey. Kinemaja në Prishtinë dhe Prizren nis punën nga ora 12:00, ndërsa për të gjithë filmat që po shfaqen dhe oraret e shfaqjeve mund t’i gjeni në linkun këtu (e lidhni me këtë link: https://www.cineplexx-ks.eu/filma/programi-i-filmave/)

Katy Perry thotë se puna më e mirë në botë është mëmësia

Katy Perry po vazhdon ta shijoj mëmësinë pasi ka sjellë në jetë fëmijën e saj të parë me të dashurin e saj, Orlando Bloom, në gusht të vitit të kaluar.

Këngëtarja amerikane ka deklaruar së fundmi se vajza e saj të cilën e ka quajtur Daisy Dove ia ka ndryshuar asaj jetën.

“Ajo më ka ndryshuar jetën dhe po vazhdon ta ndryshoj atë”, ka thënë Katy duke shtuar se si po i jep rëndësi vajzës së saj më shumë se çdo gjëje tjetër.

Sipas saj, kur bëhesh nënë, gjëja e vetme në të cilën duhet të fokusohesh është se si të jesh nënë.

Katy ka thënë se që kur e ka lindur vajzën e saj, e ka kuptuar se puna më e mirë në botë është mëmësia.

Këngëtarja 36 vjeçare është fejuar me aktorin e famshëm Orlando Bloom në vitin 2019. / KultPlus.com

Kërkimfalja e Nietzsche-s

Lou Andreas-Salome ishte shkrimtare e psikologe ruse dhe shumë e dhënë pas filozofisë së Nietzsche-s. Në maj të vitit 1882 Lou dhe Nietzsche u takuan për herë të parë gjatë një udhëtimi në Itali, së bashku edhe me shokun e Nietzsche-s, Paul Ree – njëherit i dashuri i Lou-s. Por Nietzsche do të dashurohej marrëzisht në Lou-n.

Letra më poshtë është e asaj kohe:

Të dashur, Lou dhe Rée

Të mos i’u mërzisin shpërthimet e mia prej “megalomani” apo të “egos sime të lënduar” – madje edhe nëse një ditë do të ndodh që këto të më kushtojnë me jetë për shkak të disa pasioneve apo të ngjashme. Sadoqë nuk ia vlen për t’u brengosur aq shumë për këto gjëra.

Çfarë rëndësie kanë fantazitë e mija tek ju? (As të vërtetat e mija nuk kanë pasur rëndësi për ju deri më tani.) Të dy po më konsideroni si një gjysmë të çmendur dhe i marrosur plotësisht nga vetmia e gjatë.

Në këtë gjendje dëshpërimi dhe ndjeshmërie të lartë kam ardhur pas marrjes së një doze të madhe opiumi. Por, si pasojë, në vend që ta humbisja arsyen, më duket se të pakten më është kthyer ajo. Meqë ra fjala, unë kam qenë vërtetë i sëmurë prej disa javësh; dhe nëse ju them se kam kaluar këtu njëzet ditë në mot të ftohtë (si ai në liqenin Orta), nuk kam çfarë të shtoj më shumë.

Miku im Ree, thuaj Lou-s të më fal për të gjitha. Kështu, ajo do të më jepte mundësinë që edhe unë ta fal atë. Deri atëherë nuk kam për ta falur. Është më vështirë të falësh një mik se sa një armik.

Dhjetor, 1882

Përktheu dhe përshtati: Arian Musa. / KultPlus.com

Komuna e Klinës fillon ndarjen e mjeteve për fëmijë të porsalindur

Në seancën e Kuvendit të Komunës së Klinës, kanë marrë vendim nga të gjitha partitë politike për ndarjen e mjeteve buxhetore për realizimin e subvencionit për fëmijët e porsalindur.

Ndarja e mjeteve buxhetore do të behët në tri kategori, për fëmijën e parë do të ndahen 180 euro, për femijën e dytë 200 euro, ndërsa për të tretin dhe të tjerë do të ndahen nga 250.

Për këtë ka njoftuar kryetari i Komunës së Klinës, Zenun Elezaj nëpërmjet një postimi në Facebook.

“Komuna e Klinës fillon ndarjen e mjeteve buxhetore për fëmijë të porsalindur

Të nderuar qytetarë të Klinës, prindër të dashur,

Sot, Kuvendi i Komunës, me vendim unanim nga të gjitha partitë politike, ka aprovuar propozimin për ndarjen e mjeteve buxhetore për realizimin e subvencionit për fëmijët e porsalindur.

Ndarja e mjeteve buxhetore do të bëhet në këtë mënyrë:

Për fëmijën e parë do të ndahen 180 euro,

Për fëmijën e dytë 200 euro,

Për fëmijën tretë dhe të tjerë do të ndahen nga 250 euro.

Jam i zgjedhur që të punoj për të mirën e qytetarëve dhe çdo herë do të angazhohem që të ju dalim në ndihmë qytetarëve ”, ka shkruar Elezaj./Express/ KultPlus.com

Hapë aplikimet festivali më i madh i aviacionit, hapësirës dhe teknologjisë në Turqi

Filluan aplikimet për “Garat Teknologjike” në kuadër të festivalit më të madh të aviacionit, hapësirës dhe teknologjisë “TeknoFest” në Turqi. Në festivalin e shumë pritur dhe ndjekur nga qindra-mijëra të rijnë vitin e kaluar, kanë aplikuar në konkurse të ndryshme; mbi 100,000 të rinj, 20,197 ekipe nga 81 provinca dhe 84 shtete të ndryshme të botës.

Të rinjtë garuan mes veti dhe në finale arritën 5000 garues. Këtë vit, mijëra të rinj të kualifikuar nga shkollat fillore, shkollat e mesme, universitetet, nivelet pasuniversitare do të jenë në gjendje të marrin pjesë në garat e teknologjisë të organizuara në kategori të ndryshme për të realizuar ëndrrat e tyre. Afati i fundit i aplikimit është 28 shkurt 2021 .

Këtë vit të rinjtë do të kenë mundësi të aplikojnë në 35 kategori të ndryshme!

Për dallim nga viti i kaluar këtë vit hapen konkurset si: Konkurset për gara me rakete, Teknologjitë e Komunikimit, Gara e UAV, Inteligjencës Artificiale, Kulturës dhe Turizmit, Projektet Kërkimore të Polit të Nxënësve të Shkollave të Mesme, Automjetet Bujqësore pa Tokë dhe Teknologjitë Digjitale organizohen për herë të parë.

Përmes festivalit TEKNOFEST dhe garave dhe kategorive nga Rocket Autonom, Sistemet nënujore,  Sistemet në Bujqësi, Turqia synon të rrisë burimet e saj të trajnuara njerëzore në fushën e inxhinierisë, të rrisë interesimin e të rinjve në prodhimin dhe zhvillimin e teknologjisë kombëtare dhe të krijoj një ndërgjegjësime në fushat e shkencës dhe teknologjisë në botë.Turqia mban konkurset më të mëdha të Teknologjisë nga synohet edhe krijimi i vetëdijes në teknologji dhe shkencë, si dhe kontributi për një të ardhme teknologjike më të shendosh dhe më të sofistikuar.Kuadrot që kalojnë fazën e parë të eliminimeve do të kenë mbështetje me materiale të vlerës mbi  5 milion lira turke.

Ekipet që garojnë në TEKNOFEST dhe kualifikohen për renditjen do të marrin më shumë se 5 milion lira turke.Festivali i Aviacionit, Hapësirës dhe Teknologjisë – TEKNOFEST organizohet nga Ministria e Shkencës dhe Teknologjisë në bashkëpunim me kompanitë prestigjioze të teknologjisë si dhe mbështetet edhe nga institucionet publike, universitetet dhe NGO-të. Festivali do të mbahet me datat 21-26 shtator 2021 në Stamboll. Për të qenë pjesë e festivalit dhe për tu informuar për detajet ju lutem vizitoni faqet e mëposhtme: https://teknofest.org/en/ / KultPlus.com

“Koleksionisti i syve” me regji nga Ben Apolloni, vjen sonte premierë në TKK

Teatri Kombëtar i Kosovës do të mirëpres sonte premierën e shfaqjes “Koleksionisti i syve” nga Ag Apolloni dhe me regji nga Ben Apolloni, shkruan KultPlus.

 Shfaqja vjen në kuadër të repertorit të rregullt të skenës së vogël.

“Koleksionisti i syve” e cila interpretohet nga aktori Agron Shala, është një histori tronditëse e një krimineli që jeton në qilarin e tij, i rrethuar me sytë e viktimave të tij të mbledhur gjatë luftës në Bosnjë dhe Kosovë. Kjo monodramë trajton dashurinë dhe krimin, jetën dhe vdekjen.

Shfaqjen premierë mund ta ndiqni sonte më 29 janar 2021, në ora 19:00, dhe do të përcjellët me reprizën e para më datë 30 janar 2021 ora 19:00. / KultPlus.com

Piktura e Botticellit shitet për 80 milionë dollarë

Një pikturë e artistit të madh italian të Rilindjes, Sandro Botticelli u shit për 80 milionë dollarë në një ankand në internet, konfirmoi shtëpia e ankandit Sotheby’s në një postim.

Çmimi, i cili arriti në 92,2 milionë dollarë bashkë me taksat, ishte një rekord për shitjen në ankand të një vepre nga Botticelli (1445-1510).

Sotheby’s nuk e ka emëruar blerësin.

Shtëpia e ankandeve theksoi ”se portreti, i cili përshkruan një të ri me origjinë të panjohur, konsiderohet si një nga pikturat më domethënëse të Rilindjes në duart e individëve.

“Një nga portretet më domethënëse të çdo periudhe që është shfaqur ndonjëherë në ankand dhe një vepër që përcakton Rilindjen fiorentine arrin në 92,2 milionë dollarë”, shkroi në Twitter Sotheby’s. /atsh/ KultPlus.com

1622, Pjetër Budi i dhuron “Doktrina e Krishterë” Bibliotekës së Vatikanit

Më 29 janar 1622, ipeshkvi e shkrimtari shqiptar, imzot Pjetër Budi i dhuroi Bibliotekës së Vatikanit kopjen e veprës së parë të tij “Doktrina e Krishterë“ (Dottrina Christiana), përkthim i katekizmit të shën Robert Belarminit, që u botua në Romë në vitin 1618. Në fund të faqes së veprës shkruan “Autor dono dedit Bibliothecae Vaticanae. 29 Januari 1622” . (Autori ia dha këtë kopje dhuratë Bibliotekës së Vatikanit. 29 Janar 1622.

Dy breza pas dom Gjon Buzukut, vjen figura e dytë më e madhe e letërsisë së hershme brenda Shqipërisë, ajo e Imzot Pjetër Budit (1566-1622), autorit të katër veprave fetare, me përmbajtje të doktrinës së krishterë, në gjuhën shqipe.

Imzot Pjetër Budi lindi në fshatin Gur i Bardhë, në krahinën e Matit. Studioi në Kolegjin Ilirik të Loretos (Collegium Illyricum), afër Ankonës, në Itali, ku studiuan shumë të rinj e priftërinj shqiptarë, si të viseve tjera të Ballkanit e të Evropës Qendrore.

Në moshën 21-vjeçare Pjetër Budi shugurohet meshtar katolik, dhe dërgohet menjëherë me shërbim në Maqedoni e Kosovë. Më 1610 përmendet si ‘kapelan i të krishterëve’ në Shkup’, kurse më 1617 si kapelan në Prokuple, në Serbinë jugore.  Një vit më parë, mu në Prokuple, ishte mbajtur një mbledhje e lëvizjeve të ndryshme kombëtare kryengritëse për të organizuar një mësymje të madhe kundër turqve. Në Kosovë, dom Pjetër Budi erdhi në kontakt me katolikë françeskanë nga Bosnja, kontakte që në vitet e mëvonshme dhanë frytet e veta, sepse ndihmuan që të rritej mbështetja për qëndresën shqiptare kundër pushtuesve otoman.

Më 1599 Dom Pjetër Budi u emërua Vikar i Përgjithshëm (vicario generale) i Kishës katolike në Serbi, vend që e mbajti për shtatëmbëdhjetë vjet. Si përfaqësues i Kishës katolike në Ballkanin e pushtuar nga turqit, dom Pjetër Budi jetoi dhe punoi në një atmosferë politike pa dyshim të vështirw.

Imzot Pjetër Budi digjej nga dëshira e zjarrtë për ta parë popullin e vet të lirë nga zgjedha turke dhe punoi pa pushim për arritjen e këtij qëllimi. Dihet se në këtë periudhë ai ka pasur kontakte me figura që u dëgjohej fjala si Françesko Antonio Bertuçi (Francesco Antonio Bertucci) dhe me kryengritës shqiptarë që luftonin për të përmbysur sundimin osman. Por ipeshkvi imzot Pjetër Budi nuk ishte kurrsesi nacionalist mendjengushtë. Me sa mund të gjykohet, veprimtaria e tij, atëherë e më vonë, synonte një kryengritje të përgjithshme të të gjithë popujve të Ballkanit, përfshirë edhe bashkatdhetarët myslimanë.

Më 1616 imzot Pjetër Budi shkoi në Romë ku qëndroi deri 1618 për të mbikëqyrur botimin e veprave të veta.  Nga marsi 1618 e deri aty nga shtatori 1619 ai vajti për një shtegtim tetëmbëdhjetëmujor në Santiago de Kompostela në Spanjë, te shenjtërorja e njohur e Shën Jakut Apostull. Kur u kthye në Romë në vjeshtën e vitit 1619, ai u përpoq të tërhiqte vëmendjen e Kuries Romake, çka do të thotë të Selisë së Shenjtë të Romës kundrejt  gjendjes së mjerueshme të të krishterëve shqiptarë dhe të siguronte mbështetje për qëndresë.

Më 20 korrik 1621 u emërua ipeshkëv i Sapës dhe Sardës (Episcopus Sapatensis et Sardensis), do të thotë i krahinës së Zadrimës, dhe u kthye në Shqipëri një vit më pas. Puna e tij atje qe njëkohësisht fetare e Kishtare dhe e natyrës kombëtare e politike.

Një nga synimet e imzot Pjetër Budit ishte që  të rriteshin thirrjet meshtarake vendore, pra shqiptare, të rritej kleri vendas për të plotësuar nevojat  shpirtërore e posaçërisht edhe ato kombëtare, pasi për veprimtaritë ungjillëzuese e apostolike, përkujdeseshin edhe misionarët e huaj, edhe pse jo gjithmonë arrinin t’i plotësonin nevojat e shqiptarëve vendas, veprimtari kjo që nuk do të arrihet të realizohet për shkakun e shumë vështirësive që ekzistonin, nga mungesa e strukturave si Seminaret, Kishat dhe shkollat filozofie e teologjike, deri tek mjetet për mirëmbajtjen e studentëve e tjera.

Në dhjetor 1622, pak ditë para Krishtlindjes, ipeshkvi imzot Pjetër Budi u mbyt duke kaluar lumin Drin.

Është hamendësuar të ketë qenë viktimë e ndonjë komploti për ta zhdukur këtë figurë të rëndësishme kombëtare e kishtare, ndonëse dëshmitë për këtë nuk janë të sigurta.

Të dhënat biografike për këtë autor vijnë nga një letër e datuar 15 shtator 1621, të cilën imzot Pjetër Budi ia drejtonte kardinalit Gozzadini në Romë, në të cilën ai parashtron planet e strategjinë për një kryengritje në Ballkan kundër otomanëve. Në këtë letër ai theksonte edhe: “… gjatë shtatëmbëdhjetë vjetëve, me aq sa munda, nuk i kam rreshtur kurrë përpjekjet për të ndihmuar e lehtësuar ata popuj, përfshirë edhe priftërinjtë, me modele fetare, duke shkruar vazhdimisht libra fetarë në gjuhën e tyre, si në atë të Serbisë edhe në atë të Shqipërisë, ashtu siç janë parë në mbarë ato vende në ditët tona.”

Kjo do të na jepte të kuptonim se gjatë viteve të shërbimit në Kosovë e Maqedoni, ipeshkvi imzot Budi i ka kushtuar energjitë e veta hartimit dhe përkthimit të veprave me përmbajtje fetare të krishterë, tashmë të humbura. Përndryshe, si mund të shpjegohej botimi i katër veprave në gjuhën shqipe me gjithsej një mijë faqe brenda pesë vjetësh?

Vepra e parë e imzot Pjetër Budit është ‘Dottrina Christiana’ ose ‘Doktrina e Kërshtenë’, një përkthim i katekizmit të shën Robert Belarminit (Roberto Bellarmino, 1542-1621). U botua në Romë më 1618 dhe një ndër kopjet origjinale ruhet në Bibliotekën e Vatikanit (R.I. VI. 449). Kryefaqja e titullit përmban këto të dhëna: “Dottrina Christiana. Composta per ordine della fel.me. Di Papa Clemente VIII. Dal. R. P. Roberto Bellarmino Sacerdote della Compagnia di Giesv. Adesso Cardinale di Santa Chiesa del Titolo di S. Maria in Via. Tradotta in lingua albanese. Dal Rever. Don Pietro Bvdi da Pietra Biancha. In Roma, Per Bartolomeo Zannetti. 1618. Con Licenza de’ Superiori.”

(Vepra “Doktrina e Krishterë”, e hartuar për nder të kujtimit dritëplotë të Papa Klementit VIII nga Shën Robert Belarmini, prift i Shoqërisë së Jezusit, tani Kardinal i Kishës së Shenjtë të Shën Marisë in Via. Përkthyer në gjuhën shqipe nga i nderuari Don Pjetër Budi nga Guri i Bardhë. Në Romë, nga Bartolomeu Zaneti 1618. Me lejen e Eprorëve.) E shënuar me dorë në fund të faqes është “Autor dono dedit Bibliothecae Vaticanae. 29 Januari 1622” (Autori ia dha [këtë kopje] si dhuratë Bibliotekës së Vatikanit. 29 Janar 1622).

Shën Robert Belarmini nga Montepulçano ishte Kardinal dhe Jezuit, i kanonizuar dhe i shpallur doktor i Kishës më 1930, vepra Doktrina Kristiane mjaft e përhapur e të cilit, ashtu si veprat e tij të tjera, e kishte dëshmuar si teolog të zotin në konflikt me protestantizmin dhe në mbrojtje të të vërtetave të doktrinës së krishterë, sipas Kishës katolike romake. Vepra ‘Doktrina e Kërshtenë’ e vogël e tij, një vepër që kundërreforma kishtare e rekomandonte posaçërisht për përdorim misionar, kishte qenë botuar së pari më 1597 dhe më pas qe përkthyer në një numër gjuhësh tjera. Përkthimi shqip i ‘Doktrinës Kristiane’ prej imzot Pjetër Budit përbëhet nga 169 faqe.

‘Doktrina e Kërshtenë’ në gjuhën shqipe u rishtyp nga Kongregata  e Selisë së Shenjtë Propaganda Fide në Romë. Për këtë duhet të ketë pasur një numër relativisht të madh kopjesh nga botimet e viteve 1636, 1664 dhe 1868. Dihet se më 1759 në depot e Kongregatës Propaganda Fide kishte ende gjithsej 960 kopje të librit.

Me interes të madh letrar e fetar, si katekizëm, përmbajtje e ‘Doktrina e Kërshtenë’, vepra ka edhe pesëdhjetë e tri faqe me vjersha fetare apo shpirtërore në shqip, rreth 3000 vargje, shtojcë për Doktrina e Kërshtenë. Këto vargje përbëjnë poezinë më të hershme në dialektin gegë. Mjaft nga këto vargje qenë përkthyer nga latinishtja ose italishtja, por një pjesë janë origjinale.

Botimi i dytë i Budit përmban tri veprat e tij të tjera. Ballina mban titullin: “Ritvale Romanvm et Specvlvm Confessionis. In Epyroticam linguam a Petro Bvdi Episcopo Sapatense & Sardanense translata. Sanctissimi Domini Nostri Gregorii XV liberalitate typis data. Romae, apud Haeredem Bartholomaei Zannetti. 1621. Svperiorvm permissv.”

(Rituali Roman dhe Pasqyra e të Rrëfyemit, përkthyer në gjuhën epirote (shqipe) nga Pjetër Budi, peshkop i Sapës dhe Sardës. Dhënë për shtyp me bujarinë e zotit tonë më të përndershëm Grigor XV. Romë. Bartolomeu Zaneti 1621. Me lejen e eprorëve.)/Vaticannews/ KultPlus.com

Ava Max, artistja më e transmetuar dhe e dëgjuar e vitit 2020 në Poloni

Këngëtarja shqiptare me famë ndërkombëtare, Ava Max vijon sukseset në sferën ndërkombëtare edhe për vitin 2021. Ajo është e dëgjuar në mbarë botën dhe këngët e saj marrin miliona dëgjime në platformat muzikore.

Në një përllogaritje të bërë vitin e kaluar, Ava Max rezulton të jetë artistja më e dëgjuar dhe e transmetuar në Poloni.

Lajmi është shpërndarë në Instagram nga vet Ava Max. “Ava Max ishte artistja më e transmetuar në radiot në Poloni në vitin 2020”, shkruhej në postim, ndërkohë që në vendin e dytë si artistja më e transmetuar në këtë shtet renditet shqiptarja tjetër e famshme, Dua Lipa.

Albumi i Ava Max i titulluar “Heaven and Hell” vitin e kaluar është renditur si albumi i tretë më i dëgjuar i vitit./ Diaspora Shqiptare / KultPlus.com

Shuhet Bajram Dauti, ikona e Cirkut Kombëtar

Një nga ikonat e Cirkut Kombëtar shqiptar, Bajram Dauti, u shua paraditen e sotme në moshën 91-vjeçare.

Ishte pikërisht Dauti, që së bashku me artistë të tjerë historikë si Telat Agolli, Xhuzepina Prendi, Bardhyl Jareci dhe Abdyl Karakashi, krijuan institucionin në 1952, në tendën pranë Bulevardit Zogu i Parë, ku ende ndodhet Cirku.  

Dauti së bashku me artistë të tjerë historikë krijuan institucionin e Cirkut Kombëtar në 1952

Deri pak vite më parë, në moshën 85-vjeçare, ai vijonte të stërviste gjeneratat e reja të akrobatëve, që përballeshin gjithmonë më shumë me krizën e atij institucioni gjatë transicionit.  

Nga duart e tij kanë dalë me dhjetëra artistë, përfshirë vetë dy fëmijët e tij, Kozeta dhe Shpendi./a2 / KultPlus.com

22 vjet nga masakra në Rogovë të Hasit

Janë bërë 22 vjet nga masakra që u bë në fshatin Rogovë të Hasit, aty ku ranë në pritë luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, por nuk u kursyen as shumë civilë të fshatit.

Në datat 27, 28 dhe 29 janar të vitit 1999 në këtë fshat ranë dëshmorë 21 persona.

Aty heroikisht dhanë jetën: Agim Zeneli, Luan Smajli, Agron e Sejdi Rama, Pren e Meme Lleshi, Agush Gjoci, Valon Gashi, Bahtjar Morina, Daut Kelmendi, Emrush Çeta, Kasim Shala, Hamdi Berisha, Gezim Ademi, Haxhi Lypjani, Gasper Karaçi, Ilir Merturi, Naim Gashi,Naim Dreshaj,Sahit Krasniqi dhe Vesel Avdyli. / KultPlus.com

Rita Ora do të mbyllet për dy javë në një hotel të Australisë

Rita Ora do të detyrohet të mbyllet dy javë në hotel në Australi pasi të mbërrijë në këtë shtet për të marrë pjesë në ngjarjen për zbulimin e talenteve të reja “The Voice”.

Këngëtarja 30 vjeçare do të detyrohet të respektojë masat anti-COVID të Australisë pasi të mbërrijë atje muajin e ardhshëm për t’ju bashkuar gjyqtarëve të versionit australian të “The Voice”, shkruan The Sun.

Ky detyrim vjen pak kohë pasi Rita ishte cilësuar si “egoiste” nga policia londineze për shkak se kishte festuar ditëlindjen e saj të 30-t në një restorant në Londër.

Një burim i The Sun ka thënë se “është e çartë që kjo do të jetë e dhimbshme për Ritën mirëpo ajo e di që duhet ta bëjë këtë si çdo kush tjetër”. / KultPlus.com

Sabrije Selimi, gruaja e parë shqiptare në marinën amerikane

Sabrije Selimi u bashkua vite më parë me një nga forcat më të vështira të forcave të armatosura në Amerikë, Korporatat Detare të Shteteve të Bashkuara (USMC).

Në vitin 2012 u regjistrua dhe u dërgua në kampin e nisjes në Parris Island, Karolina e Jugut për 13 javë për trajnimin bazë, raporton AlbFem.

Pasi fitova titullin Marinë, shkoi në Karolinën e Veriut për Marine Combat Training (MCT) që zgjati për një muaj.

Pas përfundimit të stërvitjes luftarake, vazhdoi tutje në shkollën e Specializimit Profesional Ushtarak (MOS), në FLC, Ft. Leonard Wood në Misuri.

Detyra e saj përfshinte punën me personat në fushën e menaxhimit të shpërndarjes për të transportuar gjithçka, nga njerëzit dhe furnizimet, te burimet dhe pajisjet, madje edhe automjetet amfibë ose avionët, për çka edhe ka marrë dhjetëra licenca.

Përgjatë periudhës së shërbimit atje, konkretisht në vitin 2016, Sabrija u bë shefe e dërgimit, ani pse si detyrë ishte e destinuar për grada më të larta, e më pas edhe shefe e Pajisjeve të Automjeteve.

Aktualisht po ndjekë studimet për Psikologji, teksa synon që ta përfundojë edhe nivelin master në këtë fushë. /AlbFem/ KultPlus.com

Shtyhet edicioni i Festivalit të Kanës

Edicioni i këtij viti i Festivalit të Filmit të Kanës do të shtyhet deri në korrik, për shkak të situatës së pandemisë COVID-19. Lajmi u bë i ditur të mërkurën nga organizatorët, të cilët konfirmuan se festivali do të zhvillohet midis datave 6 dhe 17 korrik të këtij viti.

Edicioni i vitit të kaluar u anulua duke u zëvendësuar me një event më modest të zhvilluar në tetor, ku u shfaqen disa filma me metrazh të shkurtër, pa përfshirë premierat kryesore dhe yjet e kinemasë, raportin Euronews.

Normalisht aktorët hollivudianë marrin pjesë në eventin që zgjat dy javë në qytetin mesdhetar, në një prej shfaqjeve kryesore të industrisë kinematografike.

Që nga përhapja e pandemisë COVID-19 qyteti i Kanës e ka humbur shkëlqimin e tij me shumë prej hoteleve dhe restoranteve të mbyllura si pasojë e kufizimeve./Albinfo.ch./ KultPlus.com

Pamje mahnitëse të hënës së plotë duke ndriçuar Parkun e Gërmisë (FOTO)

Meteorologu Mendim Rugova, përmes një postimi në llogarinë e tij në facebook ka shpërndarë disa fotografi mahnitëse të hënës së plotë duke ndriçuar parkun e Gërmisë.

Rugova i ka përshkruar fotografitë e hënës “Lindja e Hënës së plotë prapa Gërmisë së mbuluar me dëborë. Sonte në Prishtinë”.

Fotografia është shkrepur sot gjatë fillimit të mbrëmjes, në ora 16:45.

Më poshtë shihni fotografitë mahnitëse që ka shkrepur Rugova:

Koha e krymbave

Poezi nga Azem Shkreli:

Dalin kryezezë, kryeverdhë, nga vullnet i vrimave
Turren terr në sy, myshqeve, mendimeve, muranave


Trup e tërthori u bien trupave të palëndshëm
Sa marrin trok lëngatave, sa kalirojnë ligësive


Lakmojnë krymbas, zbirojnë, gropojnë, krymben
Në kenaqesi të zeza, gëzohen zi, cimbojnë me të zezë


Marshim i jargët i tyre zvarret tryezave, shikimive
Bien në dy gjunjë, luten të marrë mot i lemashekët


Hipin shoq me shoq dhe shpallin kremten e krymbave
Shih si levrijnë, si i shtyn me gisht të madh koha


Shenjti i Shënkoll, po tallemi apo na mori krymbëria?! / KultPlus.com

‘U desh të zhdukeshin përbindshat, që te kjo botë të vije ti’ (VIDEO)

Gërshetimi i formave të ndryshme artistike përherë mbetet i veçantë, andaj nuk janë të pakta rastet kur poezitë kthehen në këngë, shkruan KultPlus.

E tillë është poezia “Në parkun që mbuluan fletët” nga Ismail Kadare, kompozimin e së cilës e bëri Gjergj Leka, për t’ia sjellur publikut një version të mrekullueshëm të Elona Priftit, kënduar në finale e ciklit televiziv “Koha në pentagramin tim”.

Në datën e lindjes së Ismail Kadares, KultPlus ua sjell tekstin dhe interpretimin e “Në parkun që mbuluan fletët”.

Në parkun që mbuluan fletët
Të dy ne ecim qetësisht,
Pas shijes saj ka shtruar vjeshta
Qilim të verdhë natyrisht.

Dhe ndoshta si një ëndërr e zbehtë
Ju fanit një muzg i vonë
Ky park që kan’ mbuluar fletët
Ku pas kaq shekujsh ti po shkon.

Nga vagabondët me cigare
Ti mos u tremb e dashur kot
Imazhin tënd as dinosaurët
Shekuj më parë s’e shtypën dot.

Që ti të vije kaq e bukur
Me këta flokë, me këtë hap
Toka të egrën klimë e zbuti
Dhe akullnajat ktheu mbrapsht.

Dhe s’kish se si të ndodhte ndryshe
Të ndodhte ndryshe s’kish se si.
U desh të zhdukeshin përbindshat
Që te kjo botë të vije ti… / KultPlus.com

Dafina Zeqiri sjell së shpejti albumin e saj më të ri

Këngëtarja e famshme, Dafina Zeqiri ka vendosur që t’ua jep një ‘adresë’ këngëve të saja të fundit, shkruan KultPlus.

Nëpërmjet një paralajmërimi në rrjete sociale, Zeqiri ka bërë të ditur se një album i ri nga ajo është në ardhje.

“Dafinë moj” mban emrin e albumit nëpërmjet të cilit do të gëzoj artdashësit e saj.

Ndër këngët e albumit, do të jenë edhe hitet e saj më të fundit: “Milion dollar”, “Zili, zili” dhe bashkëpunimi i saj me këngëtarin Yll Limani i titulluar, “Mos shko” / KultPlus.com

“Una felicita dura”, një urë poetike mes Italisë dhe Shqipërisë

Antologjia e autorit italian Davide Rondon, “Una felicita dura”, tanimë do të jetë në duar të lexuesve shqiptarë.

Kjo përmes përkthimit të realizuar nga shkrimtarja Denata Ndresa.

“Çfarë sjell përkthimi i vepre në gjuhën shqipe? Në një vend kaq afër dhe larg si Shqipëria? Distanca fillimisht të frikëson dhe të jep pa siguri, por në përfundim nga të dy anët nuk ka munguar shkëmbimi i mendimeve, pavarësisht distancës, ajo ndjesi e çuditshme që krijon deti mes pasigurisë dhe shëndetit. Sigurisht që nuk kishte mungesë të shkëmbimeve dhe mbivendosjeve midis dy palëve, por të paktën aq sa nuk mungonin distancat dhe boshllëqet. Sinkroni dhe kundër-koha”

Poezia italiane dhe ajo shqiptare janë hardhi të ndërthurura nën të njëjtin diell, përpara të njëjtit det”, janë fjalët hyrëse në antologjinë e Davide Rondoni. /dp/ KultPlus.com