Edicioni i pestë i mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën” këtë vit u shënua me baritonin Gëzim Myshketa, mbrëmje kjo që dhuroi tejet emocion e që po vazhdon edhe më tej.
Tejet i emocionuar nga kjo mbrëmje ka mbetur edhe baritoni Gëzim Myshketa i cili sot i ka dedikuar një shkrim në shenjë falënderimi, organizatorëve të këtij eventi KultPlus-it dhe themelueses Ardianë Pajaziti.
Myshketa është shprehur se në këtë mbrëmje është rilindur shpirtërisht dhe ka ndjerë një dashuri të pakusht.
Ai gjithashtu është shprehur se popullin e Kosovës e do pa patriotizëm të kotë e të pa vend.
Ky është postimi i plotë i baritonit Myshketa:
Katër Ungjijtë e shenjtë dekretojnë :
“nemo propheta in patria” – “askush nuk është profet në vendin e tij”…
Nuk ndodh gjithnjë kështu ose të paktën jo kështu ( krejtësisht ) …
Unë nuk kam lindur në Prishtinë por në Durrës… ama këtu mu duk se rilinda!!!
Rilinda shpirtërisht e gjithë zymtësia e javëve të fundit jetese “në botën e pasur e të përparuar“ u venit.
U rilinda me shpresë e vrull të ri nga një dashuri e dëshiruar e pakufijtë e sinqertë…
Ndjeva të më duan aq shumë deri “siklet” , një “siklet” i ëmbël …privilegjues…
Ju dua populli im i Kosovës , i Prishtinës!
Ju dua pa patriotizëm të kotë e të pa vend!
Ju dua thjesht se më deshët!
Ju dua se emocionin që zinte fill nga gryka ime drejt jush ma keni kthyer 100 fish në kohë reale përgjatë të gjithë mbrëmjes e më pas, e tani , e nesër akoma.
Ju dua se po ndërtoni me shumë sakrifica të ardhmen TUAJ , ndaj mos kini asnjë shenjë të zbehtë ngurrimi a inferioriteti ndaj askujt !!! Jeni më të mirë e keni më shumë vlera se mjaft popuj të cilët “lluksin” e lirisë e kanë të tyrin prej shekujsh…
I Falem Nderit që më bëtë: KultPlus.com Ardianë Pajaziti, Kult Plus, Lule Elezi, Elikona Hysaj Shala, Meriton Ferizi, Arsim Halili, Fëllënza Citaku!!!
Flm maestro LULE ELEZI.
Ministria e Punëve të Jashtme të Republikës së Kosovës Radion Televizioni i Kosovës- RTK Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Edicionin e tij të pestë, projekti “Ta zbardhi ftyrën” që mbahet nën organizimin e gazetës online për art dhe kulturë ‘KultPlus’, mbrëmë e shënoi me një interpretim nga baritoni i famshëm shqiptar, Gëzim Myshketa, i cili u shoqërua nga pianistja e mirënjohur Lule Elezi dhe Kori i grupit të fëmijëve “Okarina”. Nëpërmjet perlave shqiptare, këndshëm të përzgjedhura në një mënyrë të përsosur, mbrëmja ka kulmuar me zërin e Myshketës që jehonte në hapësirë dhe kësisoj lëshohej rrëke nëpër secilin shpirt të pranishëm. Këngët e kënduara ekskluzivisht kanë pasur një vend të veçantë, me ç’rast kanë dhënë ndjesi nga më të ndryshmet, duke dëshmuar se arti operistik zë një vend të rëndësishëm në audiencën shqiptare, dhe se dashuria e pasioni i artistëve që veprojnë në botë, për të interpretuar në mesin e shqiptarëve, asnjëherë nuk u shuhet, shkruan KultPlus.
Amfiteatri i Ri i Bibliotekës Universitare të Kosovës ka mirëpritur një numër tejet të madh të të pranishmëve që enkas kanë ardhur për të dëgjuar zërin e rrallë të baritonit Myshketa. Fytyra të reja, njerëz të moshuar dhe mosha nga më të ndryshmet, kanë mbushur hapësirën qosh më qosh. Dalja në skenë e këtij artisti në ndërlidhje me pianisten Elezi dhe “Okarina”, ka qenë diçka që mezi prisnin të ndodhte. Salla e mbushur nga artistë të njohur shqiptarë e jo vetëm, kanë përjetuar një mbrëmje të paharrueshme, duke marrë parasysh edhe ambientin e ngrohtë të krijuar nga reflektorët me ngjyrë të kuqe e vjollcë në prapavijë afër perdeve të zeza dhe ato të kaltër në formë lulesh në pjesën e tavanit. Po ashtu, dy reflektorët e ngrohtë kanë ndihmuar në përcjelljen më të pastër të gishtërinjve të pianistes Elezi dhe qëndrimit të Korit “Okarina”.
Teksa ora po shënonte 20:10, errësira kaploi vendin dhe duartrokitjet e shumta zënë vendin për të hap këtë mbrëmje që u transmetua drejtpërdrejt në Radio Televizionin e Kosovës. Padurimi për të parë sa më shpejt artistët në skenë, qe e lartë, dhe kjo më së miri vërehej në sytë e çdokujt që lëvizte kokën majtas e djathtas.
Fillimisht, hapjen e edicioni të pestë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën” e nisi drejtoresha e gazetës online KultPlus, Ardianë Pajaziti.
“Faleminderit të gjithëve që keni gjetur kohë për të ardhur dhe jeni bërë pjesë e mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën” tash e pesë vjet. Unë dhe stafi i KultPlus-it jemi shumë me fat që kemi arritur të nxjerrim baritonin Gëzim Myshketa nga skenat më prestigjioze, për ta sjell në Prishtinë, pavarësisht faktit që tash e shumë vite janë duke u bërë kërkesa për ndërtimin e një salle operistike. Kjo tregon shumë për dashurinë e madhe të artistëve që kthehen në këtë vend pikërisht për dashurinë që kanë për ju”, ka thënë Pajaziti.
Pas këtij fjalimi, në sallë mbizotëruan brohoritjet dhe u krijua një energji e hatashme, kur baritoni Gëzim Myshketa doli në skenë, i shoqëruar nga pianistja Lule Elezi. Mbrëmja u zhvillua herë me rrëfime jetësore e herë me këndime, që zinin vend në momentin më të duhur. Baritoni Gëzim Myshketa ka rrëfyer shumëçka nga jeta e tij qysh nga fëmijëria e deri më sot, por ajo që shënoi hapjen e mbrëmjes ishte kënga e parë “Ta dish”, një vepër kjo që depërtoi përtej fenomenales.
Tutje, në një bashkëbisedim me moderatoren, Fëllënza Çitaku, baritoni Myshketa ka thënë se ka shumë emocione, pikërisht sepse ndodhet në mesin e shqiptarëve të tij.
“Jam shumë i emocionuar, më shumë se kurdoherë. Po këndoj mes shqiptarëve të mi dhe ju falënderoj shumë. Nuk kam fjalë! Unë kam zgjedhur një program të vogël me disa pjesë shqiptare që ia dedikoj atdheut tim, Shqipërisë e Kosovës. Kënga që e hap këtë mbrëmje është një këngë shkodrane “N’at Zaman” ose “Ta dish” dhe është pjesa e parë e albumit që unë bëra këtë vit me këngë të përzgjedhura shqiptare. Shpresoj të ju pëlqej”, ka thënë Myshketa i cili pas këtyre fjalëve e mbërtheu skenën dhe gjithë sallën me zërin e tij kumbor që rrëqethte secilin shpirt të pranishëm.
Pas këtij interpretimi të parë para publikut, Gëzimi u shpreh se të këndojë në Kosovën e lirë, për të, është goxha emocion.
“Kam ardhur në radhë të parë sepse jam në Kosovë, mes vëllezërve dhe motrave shqiptare. Të këndojmë së bashku në Kosovën e lirë dhe për herë të parë, është goxha emocion. Kanë kaluar gjashtë apo shtatë vite që kur isha në koncertin në Prishtinë në Katedrale. Jam shumë i emocionuar dhe dua ta falënderoj Ardianën për punën e jashtëzakonshme. Të kesh kaq shumë njerëz që vinë e të japin dashuri, vëmendje, në një mbrëmje të dedikuar ty, është shumë për mua. Jam shumë i lumtur dhe Kosovën e shoh më mirë dhe më mirë e pafsha edhe herëve tjera”, thotë ai.
Duke marrë parasysh se Opera e Kosovës për herë të parë është institucionalizuar, për Myshketën, të qenurit një nga emrat që luan për herë të parë në hapjen zyrtare të një titulli artistik siç është “La Traviata”, është shumë gjë e bukur. Ai thotë se po punohet shumë aty dhe beson që do të jetë një shfaqje shumë e bukur, kësisoj edhe ai do të kaloj dy javë të mrekullueshme në Kosovë.
Baritoni Myshketa ka përmendur edhe kohën kur ai ka dhënë një kontribut në një periudhë kur Kosova ka qenë jo në ditë të mira. Ai ka punuar si vullnetar në Durrës dhe i ka dhënë shumë shpresë shqiptarëve të Kosovës që kanë lënë vendin e tyre për tu strehuar.
“Ka qenë një eksperiencë shumë e dhimbshme, një emocion ndryshe. Unë kam qenë vetëm shtatëmbëdhjetë vjeç dhe po shihnim pamjet brutale të miliona njerëzve që linin vatrat e tyre. Dhe e ndjenim që duhet të bënim diçka. Ne ishim gati për luftë. Filluam të pastronim pallatet sepse ishte gati e sigurt që edhe Shqipëria do hynte në luftë. Gjëja e parë që bëra ishte që së bashku me miq, merreshim me shpërndarjen e rrobave për njerëzit që kishin nevojë, në shkollën e muzikës në Durrës. Gjëja më emocionuese, ishte që ne bënim koncerte sepse kishte njerëz që akoma qanin, por e ndjenim që kishim nevojë t’i jepnim shpresë. Këndonim këngë patriotike dhe besoj që kam bërë koncert në gjithë kampet e refugjatëve”, shpalos Myshketa.
Sipas tij, një nga kujtimet e tij më të bukura ka qenë kur çdo natë, kanë ardhur dy-tre goca/çuna në shtëpinë e tij. Ishte një familje nga Peja që e kanë humbur babin e tyre dhe shkonin tek ai, dhe motra e Myshketës, bënte supë e rrinin bashkë.
“Jemi dëgjuar në telefon këto ditë dhe ka qenë jashtë mase emocionuese. Na presin në Pejë dhe besoj që do shkojmë aty. Unë vetëm kam kontribuar duke kënduar e duke i dhënë shpresë njerëzve. Ky ka qenë roli im si vullnetar. Ishte minimalja që do të bënte çdokush në ato momente të vështira. Atëherë ka qenë vaj dhe mundoheshim të qeshnim prej hallit, por sot është festë. Unë besoj që sot faktori shqiptar është më i fortë se asnjëherë më parë. Duhet t’i qojmë shtete tona si motra, më përpara”, tregon tutje.
Ndërsa, kur ndalemi tek karriera e tij dhe rrugëtimi i suksesshëm drejt majave të operistikëve botërore, baritoni Myshketa ka treguar se kur i lindi dashuria për këtë profesion.
“Në një tavolinë të një shtëpie shumë modeste në Durrës, ku ne ishim të internuar gjatë komunizmit si ish-familje borgjeze. Babai im ka qenë një baterist i jashtëzakonshëm. Gjithë xhaxhallarët e mi luanin instrumente por pasionin e kishte gjithë familja. Vendosa në këtë tavolinë ta bëja ‘show-in’ tim dhe kështu lindi pasioni. Ishim një familje shumë e thjesht por që bënte një jetesë në ato vite shumë të vështira, kur ishte pushtuar nga jugosllavët. Ne ishim poshtë një diktature që nuk lejonte shprehjen e lirë. Kemi qenë në situata shumë të vështira por në atë shtëpinë e thjesht, jetohej me muzikë dhe muzika jepte liri. Atë çka të tjerët nuk e kishin në jetën e përditshme, ne e gjenim duke kënduar këngët italiane fshehurazi”, thotë ai.
Sipas tij, ai ka nisur karrierën shumë i vogël dhe mendon që mund të dali edhe në pension për shkak se ai ka tridhjetë vjet punë.
“Kur shkova në Itali si tetëmbëdhjetë vjeçar e pas dy tri vitesh mësim, mora pjesë një nga konkurset më të rëndësishme operistike. Ka qenë konkurs i zërave operistik evropianë i të rinjve dhe unë zëra vendin e parë në mesin e 250 konkurrentëve. Mora familjen dhe i tregova që kjo është diçka serioze. Aty pastaj ka qenë kthesa kur kuptova që ky është rrugëtimi im”, thotë Myshketa.
Pastaj, pjesë e mbrëmjes u bënë edhe videot e shumta të shfaqura në ekran e që e surprizuan baritonin Myshketa në një mënyrë të bukur. Një kolazh i duartrokitjeve të adhurueseve të tij në Veronë kishte zënë vend. Për këtë moment, ka folur edhe vetë ai.
“E kam menduar gjithmonë që nuk jam vetëm këngëtar por është e rëndësishme që të jesh edhe personazh në skenë. Kam debutuar në vitin 2003 dhe janë gati njëzet vite nga ana profesionale operistike. Një kujtim shumë i afërt ka qenë debutimi këtë vit në Arena Di Verona dhe isha mes kolegëve më të mëdhenj që janë në botë. Ka qenë emocion kur mbaruam shfaqjen dhe po shkonim në restorant dhe gjetëm diçka të papritur. Gjithë sheshi po darkonte në një e gjysmë të natës dhe u ngrit në këmbë, e na duartrokiste neve. Më ka prekur ky gjest shumë”, shprehet ai.
Ndërsa, kur flasim për albumin e tij “Ta dish”, atëherë baritoni Myshketa thotë se ka lindur si ide gjatë periudhës së karantinës.
“Lindi si një ide gjatë karantinës dhe ideja ishte që do të doja ta bëja patjetër. Jam pak vonë për volumin e dytë sepse është një antologji e vogël e këngës qytetare shqiptare, e ripërpunuar për tercetë. Dua t’i marr ato perlat kryesore të muzikës shqiptare dhe t’i ri-sjellë për publikun, pa asnjë lloj përfitimi, veç pasion. Dua ta bëj një vetëm për Kosovën, me pjesët e Kosovës, një me Shkodrën, Korçën e kështu me radhë. Do të ishte një ëndërr që pas dymbëdhjetë viteve, të kem gjithë këto CD ku janë perlat e muzikë shqiptare, të përmbledhura. Në albumin ‘Ta dish’, këngët patriotike kanë më shumë emocion. Çdo këngë ka një histori të vërtetë”, shpalos Myshketa.
Pastaj, ishte kënga e pa-kënduar më parë nga baritoni, “Mallëngjimi” si dhe “Arbëreshe potpuri”, ato që shpërthyen jashtëzakonisht bukur. Inkuadrimi i publikut në këto këngë qe diçka që dëshmoi se mbrëmja “Ta zbardhi ftyrën” po kulmonte nga çasti në çast. Luhatja e kokës së baritonit Myshketa, lëvizjet e duarve, notat e larta që dilnin nga zëri i tij mahnitës, ishin elementet bazë që e bënin atë thjesht magjepsës. Të gjithë përhumbeshin pas interpretimit të tij dhe kjo dukshëm vërehej nga sytë dhe qëndrimi i gjithsecilit. Dukej sikur hynte në një botë tjetër kur këndonte, dhe në një tjetër kur fliste, por që të dyja këto, i bënte me një thjeshtësi të paparë.
Pas këtij emocioni, Gëzimi foli pak edhe për periudhën e pandemisë, një kohë kjo jo e mirë për shumë kënd. E njëjta vlen edhe për baritonin Myshketa i cili është shprehur se kohën e ka kaluar nëpërmjet incizimeve të këngëve shqiptare në rrjetet sociale, të cilat janë mirëpritur tejet mirë nga shikuesit.
“Çdo person që është i detyruar të rri mbyllur, nuk gëzon. Ne artistët e ndjejmë pak më tepër. U mbyllën gjithë sallat koncertale, gjithë teatrot. Unë aty në shtëpinë time fillova të bëj disa incizime dhe gjithë këngët shqiptare ia përcolla njerëzve nëpërmjet rrjeteve sociale. Kështu e kam kaluar kohën”, thotë ai.
Po ashtu, kur ndalemi tek ëndrra e tij e paplotësuar, atëherë baritoni Myshketa shpalos këtë ëndërr, që për të është e vështirë të realizohet, nga angazhimet e shumta të karrierës së tij.
“Ëndrra ime është që ta hap një restorant diku. Kurse, nga ana e karrierës e kam përjetuar gjithmonë lehtë. Kur vinë gjërat e bukura, vinë. Unë mundohem që gjithmonë të rritem në nivelin profesional por nuk është se nuk më zë gjumi nëse nuk kam një sukses çdo ditë. Jeta ka shumë gjëra të bukura. Gëzimi mundohet që pas çdo shfaqje teatrore, të mbyll personazhin e të kthehet tek jeta me të mirat e të këqijat e veta. Unë tani kam shumë projekte. Kam një turne në Francë, në Kanë, në Luksemburg. Pastaj, kthehem në Japoni, në Marsei. Kam shumë projekte, falë Zotit. Shpresoj që në radhë të parë, opera ‘La Traviata’ këtu në Prishtinë, të dali bukur pasi që publiku i Kosovës është publik shumë i vëmendshëm. Isha shumë i gëzuar sot në provat e kësaj opere, sepse të gjithë ishin shumë të pasionuar për të bërë. Sigurisht, dua të kthehem edhe në Tiranë. Më pëlqen shumë edhe pjesa regjisoriale, pse jo, ta zhvilloj akoma më shumë”, shpalos ai.
Krejt për fund, dy nga veprat ikonike si: “Unë biri yt Kosovë” dhe “Dua më shumë Shqipërinë” sollën në skenë edhe Korin e fëmijëve “Okarina”, që në ndërlidhje me baritonin Myshketa dhe pianisten Elezi, dhanë një emocion që rrallëherë përjetohet. Si një buqetë me lule plot, ishin fëmijët që këndonin njëzëri me baritonin Myshketa. Fotografitë e shumta, buzëqeshjet e pa-ndalura, u dalluan në moment. Prindërit krenarë që shikonin fëmijët e tyre të performonin, artdashësit e muzikës klasike si dhe asaj pianistike, kanë përjetuar një mbrëmje që do të mbetet gjatë në kujtesën e tyre.
Pastaj, ylli i edicioni të kaluar të mbrëmjes “Ta zbardhi ftyrën”, Gjon’s Tears, ka dhënë një video-mesazh, në pamundësi për të qenë i pranishëm në sallë.
“Mirëmbrëma për të gjithë ju atje në Kosovë. Ju falënderoj shumë për emocionet që mi përcjellni çdo herë. Shpresoj të jeni të gjithë mirë dhe doja ta falënderoja shumë për mbrëmjen “Ta zbardhi ftyrën”, Ardianë Pajazitin dhe KultPlus-in për evenimentin që është organizuar. Mbaj mend që e kam vlerësuar shumë edhe unë këtë natë artistike që kam pasur momentin për të treguar muzikën time. Do të doja shumë të isha aty për t’ia dhënë çmimin baritonit të madh, Gëzim Myshketës por jam në Paris, duke e krijuar albumin tim. Gëzim kënaqu këtë natë dhe jam i sigurt që është një koncert shumë i jashtëzakonshëm”, ishte shprehur Gjoni në videon e dërguar.
Për ta shpërblyer baritonin Gëzim Myshketa me çmimin tradicional të mbrëmjes artistike ‘Ta zbardhi ftyrën’, në skenë doli drejtoresha Ardianë Pajaziti, në ndërkohë u ftua edhe i gjithë ekipi i KultPlus-it si shenjë falënderimi për punën e madhe që bëjnë: Jeta Zymberi, Liridona Spahiu, Era Berisha, Flonja Haxhaj dhe Uranik Emini, të cilët dolën në skenë për të realizuar një fotografi që do mbetej gjatë në kujtesën e tyre e ku nuk munguan duartrokitjet e shumta nga publiku.
Për të finalizuar këtë mbrëmje magjike, Gëzimi kishte ruajtur për fund një ndër perlat më të bukura shqiptare, këngën “Luleborë” e cila u këndua njëzëri me publikun në sallë. Këto emocione të fuqishme që u përçuan nëpërmjet këngës kulmuan me duartrokitje të fuqishme duke e kthyer artistin edhe njëherë në skenë.
Por, nuk mbaroi gjithçka me kaq, tutje të pranishmit u ftuan në koktelin që ishte organizuar në KultPlus Caffe Gallery, ku baritoni Gëzim Myshketa gjithashtu u mirëprit me duartrokitje të forta e ku vazhdoi pastaj takimin me njerëzit dhe nënshkrimin e autografeve e një numër të pafund fotosh me gjithsecilin që shprehte dëshirë për të biseduar me të.
Për të treguar më shumë rreth natës së mbrëmshme dhe performancës unike të tij, për KultPlus foli baritoni Gëzim Myshketa.
“Qe një natë e jashtëzakonshme me shumë emocione. Jam shumë i lumtur që u ktheva në Prishtinë pas 6-7 vitesh. Publiku ishte i mrekullueshëm me një program shumë të sinqertë. Çdo gjë ishte shumë mirë dhe falënderoj shumë KultPlus-in, e sidomos Ardianën për punën e jashtëzakonshme të këtij eventi. Edicionin vendosëm që ta zhvillojmë në dhjetor dhe kemi punuar goxha për përzgjedhjen e pjesëve. Ishte shumë kënaqësi. Sonte do e veçoja ngrohtësinë e publikut. E dua Kosovën shumë”, ka thënë Myshketa.
Ndërsa, udhëheqësja e Korit të Fëmijëve “Okarina”, Elikona Hysaj Shala është shprehur e lumtur që fëmijët kanë ndarë skenën me baritonin e njohur Gëzim Myshketa.
“Gjithçka ka qenë në nivelin më të lartë të organizuar nga KultPlus. Çdo detaj i menduar mirë ka respektuar artistin, gjë që i bie se KultPlus di të respektojë artistin ashtu siç vlen dhe duhet. Gjitha këto nuk do të realizoheshin pa mundin e organizimin për të krijuar një mbrëmje kaq mbresëlënëse sikurse sonte. Kur takohen fëmijët me një bariton të përmasave botërore siç është Myshketa atëherë është një fat tejet i madh sepse ai ka dhuruar një dashuri të madhe për skenën dhe fëmijët në atë mënyrën që ata të kenë motiv edhe më tepër të vazhdojnë tutje. Ishte një bashkëpunim jashtëzakonisht i mirë. Asnjëherë nuk do ta harrojmë këtë takim në skenë”, thotë Hysaj-Shala.
Kujtojmë që në edicionet paraprake në “Ta zbardhi ftyrën” mysafirë ishin artistët e njohur si: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli dhe Gjon’s Tears, të cilët edhe kanë një karrierë të pasur në botën ndërkombëtare.
Projekti “Ta zbardhi ftyrën” u organizua nga gazeta online për kulturë dhe art KultPlus, dhe kjo mbrëmje kishte sponsor medial Radio Televizionin Publik të Kosovës, Ministrinë e Punëve të Jashtme, Komunën e Prishtinës, Universitetin e Prishtinës, AMC-në dhe Ujë Rugove. / KultPlus.com
Pas katër edicioneve të suksesshme, KultPlus sot po sjellë edicionin e pestë me radhë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”.
“Ta zbardhi ftyrën” është një prej ngjarjeve më të bukura që përjetohen në kryeqytetin e Kosovës pasi që deri më tani ka arritur të sjell emra të mëdhenj të artit shqiptar të cilët kanë dhuruar emocione të forta e kanë rrëfyer histori të padëgjuara më herët.
Pas katër edicioneve të suksesshme me artistë që kanë një karrierë të pasur në botën ndërkombëtare, si: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli dhe Gjon’s Tears, këtë vit vjen baritoni i famshëm shqiptar, Gëzim Myshketa.
Emocion, bashkëbisedim dhe performancë ju pret në këtë mbrëmje të veçantë, ku baritoni Myshketa, do të shoqërohet nga pianistja e mirënjohur Lule Elezi.
Perlat shqiptare do të ju rrëqethin gjatë kësaj mbrëmje e për t’i dhënë edhe më shumë madhështi, në skenë do të ngjitet edhe grupi i fëmijëve “Okarina” të cilët do të këndojnë bashkë me baritonin Myshketa.
Kjo mbrëmje ka sponsor medial Radio Televizionin Publik të Kosovës dhe do të transmetohet direkt prej orës 20:10 minuta.
“Ta zbardhi ftyrën” vjen sot, më datë 7 dhjetor 2022, në ora 19:30 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
Edicioni i sivjetmë i “Ta zbardhi ftyrën” mbështetet nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Pas katër edicioneve të suksesshme, KultPlus nesër po sjellë edicionin e pestë me radhë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”.
“Ta zbardhi ftyrën” është një prej ngjarjeve më të bukura që përjetohen në kryeqytetin e Kosovës pasi që deri më tani ka arritur të sjell emra të mëdhenj të artit shqiptar të cilët kanë dhuruar emocione të forta e kanë rrëfyer histori të padëgjuara më herët.
Pas katër edicioneve të suksesshme me artistë që kanë një karrierë të pasur në botën ndërkombëtare, si: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli dhe Gjon’s Tears, këtë vit vjen baritoni i famshëm shqiptar, Gëzim Myshketa.
Emocion, bashkëbisedim dhe performancë ju pret në këtë mbrëmje të veçantë, ku baritoni Myshketa, do të shoqërohet nga pianistja e mirënjohur Lule Elezi.
Perlat shqiptare do të ju rrëqethin gjatë kësaj mbrëmje e për t’i dhënë edhe më shumë madhështi, në skenë do të ngjitet edhe grupi i fëmijëve “Okarina” të cilët do të këndojnë bashkë me baritonin Myshketa.
Kjo mbrëmje ka sponsor medial Radio Televizionin Publik të Kosovës dhe do të transmetohet direkt prej orës 20:10 minuta.
“Ta zbardhi ftyrën” vjen nesër, më datë 7 dhjetor 2022, në ora 19:30 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
Hyrja do të jetë e lirë, por për të rezervuar vendin tuaj, ju lutem shkruani në emailin [email protected] pasi vendet janë të limituara.
Edicioni i sivjetmë i “Ta zbardhi ftyrën” mbështetet nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Pas katër edicioneve të suksesshme, KultPlus po sjellë edicionin e pestë me radhë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”.
“Ta zbardhi ftyrën” është një prej ngjarjeve më të bukura që përjetohen në kryeqytetin e Kosovës pasi që deri më tani ka arritur të sjell emra të mëdhenj të artit shqiptar të cilët kanë dhuruar emocione të forta e kanë rrëfyer histori të padëgjuara më herët.
Pas katër edicioneve të suksesshme me artistë që kanë një karrierë të pasur në botën ndërkombëtare, si: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli dhe Gjon’s Tears, këtë vit vjen baritoni i famshëm shqiptar, Gëzim Myshketa.
Emocion, bashkëbisedim dhe performancë ju pret në këtë mbrëmje të veçantë, ku baritoni Myshketa, do të shoqërohet nga pianistja e mirënjohur Lule Elezi.
Perlat shqiptare do të ju rrëqethin gjatë kësaj mbrëmje e për t’i dhënë edhe më shumë madhështi, në skenë do të ngjitet edhe grupi i fëmijëve “Okarina” të cilët do të këndojnë bashkë me baritonin Myshketa.
Kjo mbrëmje ka sponsor medial Radio Televizionin Publik të Kosovës dhe do të transmetohet direkt prej orës 20:10 minuta.
“Ta zbardhi ftyrën” vjen më datë 7 dhjetor 2022, në ora 19:30 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare.
Hyrja do të jetë e lirë, por për të rezervuar vendin tuaj, ju lutem shkruani në emailin [email protected] pasi vendet janë të limituara.
Edicioni i sivjetmë i “Ta zbardhi ftyrën” mbështetet nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Komuna e Prishtinës. / KultPlus.com
Janë pikërisht ato copëzat e drurit që formojnë mozaikë dhe gjegjësisht na portretizohet një figurë e dukshme për syrin e publikut. Me këtë teknikë të veçantë, krijon edhe artisti i njohur me stilin e tij, Nagip Tashi që sot ka hapur ekspozitën e tij “Rrënjë”, pikërisht në nderë të Ditës së Flamurit, shkruan KultPlus.
Gjithsej 11 portrete të figurave të rëndësishme shqiptare, sikurse: Gjergj Kastrioti, Nëna Terezë, Bekim Fehmiu, Gjergj Fishta, Shtjefën Gjeçovi, Ibrahim Rugova, Adem Demaçi, Ukshin Hoti, Abdurrahman Shala, Ibrahim Kodra e Fahrije Hoti, janë jetësuar përbrenda hapësirës në bibliotekën “Ernest Koliqi” brenda Katedrales Nënë Tereza në Prishtinë.
Krijimtaria e Tashit fokusohet në vlerat e mëdha që këto figura të ndritura të historisë e kulturës shqiptare shpërfaqin. Andaj, për të mos i lënë në harresë vlerat e tyre, ai portretet e tyre i ka sjell nëpërmjet teknikës së drurit. Nëse shikoni thellë në këto punime, do të përjetoni mundin, kohën, pasionin e dashurinë e artistit Tashi, i cili i ka shkrirë të gjitha në një vend.
Ajo që vjen si një portret ekskluziv është figura e Shën Nënë Terezës. Fytyra e saj e njomë dhe e mbushur plot dashuri, na vjen e punuar në një formë që jo rrallëherë e shohim. Me lloje diversive që krijon vetë druri, dhe ato ngjyrime që krijohen vetvetiu pas një kohe të gjatë të qëndrimit të drurit, na është shfaqur edhe portreti i Terezës, nga duart e talentuara të artistit Tashi.
Në anën tjetër, ambienti i ngrohtë i bibliotekës “Ernest Koliqi” ka mbledhur rreth vetes një numër të konsiderueshëm të artdashësve. Në ndërkohë, të pranishëm ishin edhe bashkëpunëtorët, kryeredaktorja e KultPlus, Ardianë Pajaziti, Don Fatmir Koliqi dhe vetë artisti Nagip Tashi.
Fillimisht, ka qenë kryeredaktorja e KultPlus, Ardianë Pajaziti ajo që ka thënë se fillimisht ekspozita është hapur në KultPlus Caffe Gallery, pastaj në Shqipëri, për të vazhduar edhe sot në bibliotekën ‘Ernest Koliqi’.
“Faleminderit shumë që keni ardhur. Jemi në ekspozitën e radhës së Nagip Tashit, që vjen nga Tërrnovci e që veçantia e krijimeve të tij shihet lehtazi sikurse që po e shihni edhe ju. Ai ka sjell figura shumë të rëndësishme të kombit. Por në anën tjetër, ai krijon edhe portrete të tjera me dru. Njashtu është edhe kënaqësi e madhe që pikërisht për 110 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë, kemi një bashkëpunim me Katedralen, për të sjell këtë ekspozitë në këtë datë. Është vendosur për përzgjedhjen e disa figurave të teatrit por edhe të historisë të kombit tonë. Unë jam tejet e kënaqur sepse kjo është hera e tretë që bashkëpunojmë me Nagipin. Fillimisht, e kemi hapur ekspozitën në KultPlus Caffe Gallery, pastaj e radhës ka ardhur në Shqipëri, kurse sot këtu. Sot e kemi një ekskluzivitet tjetër për arsye që Nagipi po e prezanton portretin e Nënës Terezë, pikërisht në vendin që mban emrin e saj”, thotë Pajaziti.
Ndërsa, nikoqiri i këtij organizmi, Don Fatmir Koliqi është shprehur i lumtur që artisti Nagip Tashi i ka sjell rrënjët e kombit tonë në këtë vend.
“Kjo është ekspozita ‘Rrënjë’ dhe artisti Tashi na sjell rrënjët e kombit tonë, pra ato vlera të cilat në fakt neve na mbajnë gjallë me këto figura. Janë një pjesë e rrënjëve tona të cilat ne të gjithë i duam dhe dëshirojmë t’i kultivojmë e të jetojmë sipas tyre. Dëshiroj t’i përmendi disa gjëra që të gjithë ju që jeni të pranishëm, duhet t’i dini. Kjo ekspozitë është koincident me 25 vjetorin e kalimit në amshim të Nënës Terezë dhe gjithashtu sot është Dita e Flamurit tonë Kombëtar dhe po ashtu është një bashkëpunim që e kemi me KultPlus-in, si kulturë për të promovuar vlerat tona. Prandaj, është gjithmonë kënaqësi që të ju pranojmë e të bashkë ndajmë këto vlera. Edhe unë sot i kam parë këto mozaikë të bukura të punuara me dru dhe shpresoj që gjatë gjithë javës, të jetë e hapur ekspozita në bibliotekën ‘Ernest Koliqi’”, ka thënë Koliqi.
Krejt në fund, qe vetë artisti Nagip Tashi ai i cili ka thënë se vetë puna dhe koha e tij, kanë respektuar këto figura që janë pjesë e punimeve të tij.
“Unë gjithmonë e kam një emocion në këso raste. Kësaj here nuk dua të flas shumë por dua të ju falënderoj për prezencën e juaj e sidomos Ardianën për këtë bashkëpunim. Nuk e kam filluar këtë punë dje por e kam nisur shumë vite më parë. Këto punime qëndrojnë në një periudhë kohore prej 15 vitesh. Unë këto figura kam dashur t’i respektoj duke i punuar, dhe ashtu bëra. Besoj që është e mjaftueshme respekti që e kam dhënë për këto figura, duke i sjell ata edhe njëherë në kujtesë. Aq më shumë, sot për këtë datë të rëndësishme”, thotë Tashi.
Ekspozita “Rrënjë” do të qëndrojë e hapur deri më 2 dhjetor në bibliotekën ‘Ernest Koliqi’ dhe tashmë veprat e artistit Nagip Tashi janë edhe në shitje.
Kjo ekspozitë është organizuar nga “Drita” dhe “KultPlus”. / KultPlus.com
Në Bibliotekën “Ernest Kolliqi” brenda Katedrales Nënë Tereza në Prishtinë, Nagip Tashi do të prezantojë sot ekspozitën e tij të radhës “Rrënjë”, që këtë herë do të prezantohet në nderë të Ditës së Flamurit, shkruan KultPlus.
Ekspozita “Rrënjë”, përfshinë 11 portrete të figurave të rëndësishme shqiptare, sikurse: Gjergj Kastrioti, Nëna Terezë, Bekim Fehmiu, Gjergj Fishta, Shtjefën Gjeçovi, Ibrahim Rugova, Adem Demaçi, Ukshin Hoti, Abdurrahman Shala, Ibrahim Kodra e Fahrije Hoti.
Ekspozita e Nagip Tashit do të hapet sot, më 28 Nëntor në Katedralen Nëna Terezë në Prishtinë, në ora 17:00 dhe kjo ekspozitë që do të prezantohet, veprat e saj janë të punuara dru, stil tashmë i njohur i Nagip Tashit i cili nxjerr portretet nga copëza të drurit.
Kjo ekspozitë organizohet nga “Drita” dhe “KultPlus”. Ekspozita do të rri e hapur deri më 2 dhjetor./ KultPlus.com
Në Bibliotekën “Ernest Kolliqi” brenda Katedrales Nënë Tereza në Prishtinë, Nagip Tashi do të prezantojë ekspozitën e tij të radhës “Rrënjë”, që këtë herë do të prezantohet në nderë të Ditës së Flamurit, shkruan KultPlus.
Ekspozita “Rrënjë”, përfshinë 11 portrete të figurave të rëndësishme shqiptare, sikurse: Gjergj Kastrioti, Nëna Terezë, Bekim Fehmiu, Gjergj Fishta, Shtjefën Gjeçovi, Ibrahim Rugova, Adem Demaçi, Ukshin Hoti, Abdurrahman Shala, Ibrahim Kodra e Fahrije Hoti.
Ekspozita e Nagip Tashit do të hapet më 28 Nëntor në Katedralen Nëna Terezë në Prishtinë, në ora 17:00 dhe kjo ekspozitë që do të prezantohet, veprat e saj janë të punuara dru, stil tashmë i njohur i Nagip Tashit i cili nxjerr portretet nga copëza të drurit.
Kjo ekspozitë organizohet nga “Drita” dhe “KultPlus”. Ekspozita do të rri e hapur deri më 2 dhjetor./ KultPlus.com
Kanë mbetur vetëm edhe pesë ditë deri në mbylljet të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”.
Konkursi i cili është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë dhe talentet e rijnë dhe poetët që nuk janë dëshmuar deri tash, pranon poezitë deri më datë 20 nëntor 2022.
Organizatorët e këtij konkursi këto ditë kanë bërë publike edhe jurinë profesionale të këtij edicioni e cila këtë vit ka një përbërje të veçantë, duke përfshirë shkrimtarë dhe tekstshkrues të këngëve, me qëllim të një laramanie sa i përket shijeve.
Juria përbëhet nga: Ornela Vorpsi, kryetare e jurisë, Ag Apolloni dhe Dren Abazi.
KultStrofa, konkursi i cili ndër vite ka sjell prurje të jashtëzakonshme të cilat janë kurorëzuar me një event të organizuar në KultPlus ku edhe janë shpërblyer, këtë vit paralajmëron një edicion special të mbështjellë me një laramani emocionesh.
Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, njëherit themeluesja e KultPlus, është shprehur se “KultStrofa” është një prej konkurseve më serioze dhe më të vlerësuara të poezisë, andaj janë kujdesur që edhe këtë vit të sjellin një edicion që e dëshmon këtë gjë.
“KultStrofa vazhdon të jetë një prej konkurseve më prestigjioze dhe më serioze sa i përket poezisë. Kështu kanë vlerësuar shumë poetë të njohur për këtë konkurs, e këtë e dëshmon edhe prurja e shumë poezive në edicionet paraprake. Poashtu këtë konkurs e bën të veçantë edhe përzgjedhja e jurisë profesionale, ku çdo vit kemi pas kujdes të përzgjedhim emra të njohur të botës letrare. Edhe këtë vit kemi emra të fuqishëm të letërsisë dhe një prej tekstshkruesve më të dashur për publikun”, shprehet Pajaziti.
Pajaziti ka bërë të ditur gjithashtu se në këtë konkurs mund të aplikojnë të gjithë të interesuarit me vetëm nga një poezi, poezia duhet të jetë e pabotuar dhe duhet të dërgohet me emër dhe mbiemër, në adresën [email protected], me subjektin “Për konkursin e poezisë “KultStrofa”. Nuk pranohet asnjë poezi që vjen nëpërmjet formave tjera.
Dhjetë poezitë më të mira do të përzgjidhen nga juria profesionale, kurse nga dhjetë poezitë, më pas do të zgjidhen tri poezitë më të mira, të cilat edhe do të shpërblehen nga organizatori.
Ju kujtojmë që në konkursin e parë fitues ishte poeti i njohur Ragip Sylaj, për të vazhduar tutje ne edicionet tjera me poetet, Arjola Zadrima, Merita Berdica dhe Gentiana Bajrami Atashit.
“KultStrofa”, organizohet nga gazeta online për art dhe kulturë www.kultplus.com.
Thirrja do të jetë e hapur deri më datë 20 nëntor 2022, në ora 23:59. / KultPlus.com
KultPlus ka hapur sot thirrjen për edicionin e pestë të konkursit mbarëkombëtar të poezisë “KultStrofa”.
Konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë dhe talentet e rijnë dhe poetët që nuk janë dëshmuar deri tash.
Konkursi i cili ndër vite ka sjell prurje të jashtëzakonshme të cilat janë kurorëzuar me një event të organizuar në KultPlus ku edhe janë shpërblyer, këtë vit paralajmëron një edicion special të mbështjellë me një laramani emocionesh.
Organizatorja e këtij konkursi, Ardianë Pajaziti, njëherit themeluesja e KultPlus, është shprehur se “KultStrofa” është një prej konkurseve më serioze dhe më të vlerësuara të poezisë, andaj janë kujdesur që edhe këtë vit të sjellin një edicion që e dëshmon këtë gjë.
“KultStrofa vazhdon të jetë një prej konkurseve më prestigjioze dhe më serioze sa i përket poezisë. Kështu kanë vlerësuar shumë poetë të njohur për këtë konkurs, e këtë e dëshmon edhe prurja e shumë poezive në edicionet paraprake. Poashtu këtë konkurs e bën të veçantë edhe përzgjedhja e jurisë profesionale, ku çdo vit kemi pas kujdes të përzgjedhim emra të njohur të botës letrare. Edhe këtë vit kemi emra të fuqishëm të letërsisë, të cilët do t’i publikojmë në ditët në vijim”, shprehet Pajaziti.
Njoftojmë që konkursi është i hapur për të gjithë poetët, duke përfshirë dhe talentet e rijnë dhe poetët që nuk janë dëshmuar deri tash. Pajaziti ka bërë të ditur gjithashtu se në këtë konkurs mund të aplikojnë të gjithë të interesuarit me vetëm nga një poezi, poezia duhet të jetë e pabotuar dhe duhet të dërgohet me emër dhe mbiemër, në adresën [email protected], me subjektin “Për konkursin e poezisë “KultStrofa”. Nuk pranohet asnjë poezi që vjen nëpërmjet formave tjera.
Dhjetë poezitë më të mira do të përzgjidhen nga juria profesionale, kurse nga dhjetë poezitë, më pas do të zgjidhen tri poezitë më të mira, të cilat edhe do të shpërblehen nga organizatori.
Ju kujtojmë që në konkursin e parë fitues ishte poeti i njohur Ragip Sylaj, për të vazhduar tutje ne edicionet tjera me poetet, Arjola Zadrima, Merita Berdica dhe Gentiana Bajrami Atashit.
“KultStrofa”, organizohet nga gazeta online për art dhe kulturë www.kultplus.com.
Thirrja do të jetë e hapur deri më datë 20 nëntor 2022. / KultPlus.com
Pas një kohe të caktuar, dallimi midis historisë dhe legjendës turbullohet, ndërkaq është pikërisht magjia e filmave që ka fuqinë për t’u transportuar në çdo botë, reale apo imagjinare, për një periudhë të shkurtër kohe. Filmbërësit e bëjnë të mundur krijimin e vendodhjeve të vjetra dhe njerëzve të “ri-imagjinuar”, duke i sjellur ata në ekran të madh, njësoj siç bëri edhe “Illyricvm”, duke dëshmuar thënien se asnjë art nuk e kalon ndërgjegjen tonë ashtu siç bën filmi, dhe nuk shkon drejtpërdrejt te ndjenjat tona, thellë në dhomat e errëta të shpirtit tonë, siç bën filmi, shkruan KultPlus.
Edhe më intrigues është të shohësh sesi një kastë e artistëve kombinojnë faktin dhe trillimin për të portretizuar periudha historike si ilirët dhe mënyrën e tyre të jetesës.
Mbledhja e taksave mund të duket si një punë shumë e lehtë për t’u bërë, por nuk ishte për një të ri si Liburnus Volsus, i cili rekrutohet nga një njësi romake për të mbledhur taksat. Ilirët, të cilët në atë kohë konsideroheshin barbarë nga fiset romake, paraqesin kthesa të papritura në film, duke treguar forcën e tyre kundër nënshtrimit. Përmes Volsusit shohim se bota e njerëzve të kohës “37 vjet para lindjes së Krishtit”, nuk ishte aspak e ndryshme nga e jona.
Mënyra e jetesës së ilirëve – arsye për realizimin e filmit
Regjisori dhe njëri prej skenaristëve, Simon Bogojevic-Narath, shpjegon në konferencë për media se është pikërisht fakti që më herët nuk është realizuar një film për ilirët dhe mënyra e tyre e jetësës, si arsye, të cilat ndikuan edhe në realizimin e këtij filmi.
Duke filluar nga regjisori Narath, së bashku me aktorët: Robert Prebil, Dukagjin Podrimaj, Ylber Bardhi, Labeat Bytyqi, Gani Morina dhe Ali Demi, u mblodhën bashkë edhe një herë tjetër nga co-producenti Fatmir Spahiu, për të parë nga afër filmin “Illyricvm” dhe për të bashkëbiseduar më shumë rreth filmit.
“Për mua i gjithë procesi i realizimit të këtij filmi ishte i jashtëzakonshëm. Jemi të parët që kemi bërë një ‘subject in cinematography’ falë njerëzve që janë këtu që e bën të mundur gjithë realizimin. Për mua si regjisor dhe co-producent ishte një përgjegjësi e madhe dhe gjithashtu një kënaqësi e madhe. Në njërën anë ishte një gjë shumë e mirë, por edhe sfiduese. Ishte një nder i madh që të punoja me aktorë të talentuar siç janë këta që i kemi këtu”, thotë regjisori Simon.
Simon shpjegon se mungesa e informacioneve nëpër vende të ndryshme të botës për ilirët, është edhe motiv shtesë që ai të ketë premiera në shumë shtete, por sigurisht kjo nuk varet nga ta.
“Do të doja që ky film të udhëtonte nëpër shumë vende të botës dhe jo vetëm në shtetet ballkanike. Problemi im personal ka qenë që në shumë vende të botës dihet më shumë për vikingët dhe këtë lloj historie. Por, për ilirët nuk ka shumë njohuri nëpër botë dhe t’i shfaqesh ata përpara publikut, mënyrën si kanë folur, mënyrën si janë dukur dhe të prezantosh këtë botë antike përpara njerëzve është diçka shumë e madhe. Në qoftë se njerëzit do të jenë të interesuar për të parë këtë film, atëherë ata mund të shkojnë në kinema”.
Mozaiku i filluar, në pritje për t’u plotësuar
“Unë doja që të shfaqja përpara publikut mënyrën se si janë ilirët. Shpresoj që ky nuk do të jetë filmi i fundit për Ilirët dhe të kaluarën tonë antike. Mendoj që kemi të drejtën që të marrim primatin si njerëzit e parë që kemi realizuar një film për Ilirët. Për mua mesazhi i filmit ishte që të tregojmë që ne të gjithë jemi njerëz, pa marrë parasysh që jetojmë tani, apo rreth 1500 vjet më parë ose çfarëdo lloj kohe. Jemi të njëjtë, por jo shumë të njëjtë gjithashtu. Nëse e marrim për shembull një mozaik, ne mund të themi që kemi plotësuar vetëm një pjesë, për ta kompletuar atë, duhen shumë pjesë. Prandaj, shpresoj që të realizohen edhe filma të tjerë”.
Triumfues përpara vështirësive, në qendër shqiptarët dhe e kaluara e tyre
“Ne dëshironim që të krijojmë një portretizim të ilirëve në këtë film, një periudhë të caktuar kohore dhe për mua ka rëndësi se si e shihni në pjesën kinematografike këtë film. Ne donim që të krijonim diçka më poetike. Nëse ju jeni një person që kërkoni aksion, filma aksion, do të shkaktoj një konfuzion te ju. Ne jemi munduar që përmes këtij filmi të tregojmë një periudhë të caktuar kohore. Të kemi aktorë shqiptarë në këtë film ishte gjëja e duhur. Të jem i sinqertë, një film i tillë, në këtë rast i yni, është shumë i vështirë që ta bënim. Ka qenë sfidë e madhe dhe kemi arritur që ta bëjmë një gjë të tillë. Fatmirësisht ne kishim shqiptarë në këtë film”, shpjegon regjisori.
Njëri ndër aktorët shqiptar me rolin kryesor në këtë film, Ylber Bardhi, thotë se një film i tillë ishte sfidë interesante, por edhe punë e madhe që duhej bëhej.
“Normalisht që ka qenë e vështirë, por gjatë gjithë kohës, prej momentit kur e kemi marr tekstin, diku një vit përpara se të fillonin xhirimet. Kemi qenë në kontakt gjatë gjithë kohës edhe me profesorë të gjuhës, ata të latinishtes dhe të ilirishtës. E kemi pasur një lloj sfide shumë interesante që të mësojmë të flasim ilirisht, dhe me shumë punë e kemi bërë një gjë të tillë.
Në anën tjetër, Labeat Bytyqi, njëri ndër aktorët që kishte udhëtuar për xhirimet e këtij filmi, vetëm një apo dy javë pasi kishte diplomuar në këtë drejtim, thotë se ndjehet shumë i lumtur që është bërë një film i tillë dhe ai ishte pjesëmarrës.
“Secila pjesë i ka pjesët e veta të vështira, por gjatë procesit kemi kaluar shumë mirë. I kemi filluar më herët përgatitjet dhe gjithçka ka shkuar shumë mirë. Po, jam aktor i ri dhe sapo kam diplomuar, e pas një jave ose dy jam nisur për xhirime të filmit. Ka qenë e vështirë, por dashnia ka qenë më e madhe se lodhja dhe sigurisht gjatë gjithë kohës jam konsultuar me Bufin e Ylberin, të cilët kanë përvojë shumë më të gjatë se unë. Por edhe me regjisorin e profesorë të tjerë. Më pas, i gjithë procesi ka qenë shumë i mirë. Do të doja që të vazhdoja karrierën me filma të tillë. Po shfrytëzoj rastin që të falënderoj Fatmir Spahiun në realizimin e këtij filmi, sidomos që më ka ftuar në këtë film dhe e ka bërë të mundur daljen time në skenë menjëherë”.
Një nga aktorët më të njohur nga Sllovenia, Robert Prebil, thotë se që nga fillimi i realizimit të këtij filmi, ndodhi një ndërlidhje me aktorët nga Kosova, në këtë rast Ylber Bardhin (me të cilin ka një rol të ngjashëm), derisa shpjegoi edhe pjesët më të vështira e më të mira në realizimin e filmit.
“Asnjëherë në karrierën time nuk kam luajtur një film të tillë. Për mua ishte shumë interesant që të luaja këtu. Kur e pashë skenarin, që në fillim e pamë atë lidhjen mes aktorëve. Sapo u takuam me Ylber Bardhin, ne kaluam momente të mira dhe ishte shumë interesant se si regjisori na vendosi bashkë në mënyrën më të mirë të mundshme. Dukej sikurse gjithçka ishte e bërë më parë dhe lindi natyrshëm bashkëpunimi i veçantë. Gjatë gjithë kohës ne po mundoheshim që të mësonim gjëra të reja gjatë filmit, duke filluar nga pjesa për të hypur në kuaj dhe më pas edhe sigurisht po shikonim në “YouTube” se si ta zotërojmë më mirë shpatën dhe lëvizjet që njerëzit kishin në atë kohë. Zakonisht ditët e xhirimit dijnë të jenë të mërzitshme, por këto kaluan si një moment dhe kaluam shumë kohë të mirë, çdo dite ishte një ditë më e veçantë se tjetra. Nuk po i prisja detajet të jenë në këtë formë”, tha Prebil.
Edhe aktori Dukagjin Podrimaj pohon se mundësia për të pasur një rol të tillë, në një film të këtyre përmasave, është mundësi që vjen një herë në jetë.
“Vetë fakti që është film historik, po besoj që të gjithë aktorët i intrigon. Me të vërtet është një mundësi që të vjen një herë një jetë. Skenari ka qenë i kompletuar plotësisht. Nuk ka pasur shumë dialog, por për aq sa ka pasur ishte i plotë. Ky është një film historik që mund të realizohet në 100 mënyra. Unë e kam parë këtë film në “Pula” të Kroacisë, kur e ka pasur premierën botërore. Aty ka qenë si një koloseum amfiteatër dhe ishte shumë korrespodente, të shihej një film i tillë nga një vend i tillë ishte tamam e veçantë”.
Bashkëpunim i rastësishëm për realizimin e një filmi madhështor
“Bashkëpunimi ka ndodhur rastësisht gjatë një takimi në Festivalin e Filmit “Trieste”, me zonjën Ankica Tilliq Juriq, një super producente jo vetëm kroate por edhe evropiane. Ajo ka shfaqur një interesim që të ketë një kastë të aktorëve shqiptarë nga Kosova, që t’i luajnë rolet e ilirëve. Ekziston një lidhshmëri, sigurisht e natyrshme. Jemi në këtë projekt, sepse këtij projekti i takojmë, kësaj storie i takojmë dhe jemi në të pa asnjë dilemë”, thotë Spahiu.
Ngjashmëria në gjuhë, dëshmi e lidhshmërisë së natyrshme me shqiptarët dhe ilirët
“E keni pa edhe gjuhën, kur e dëgjoni frazën komplet mundet me tingëllu si diçka shumë e çuditshme, si diçka që nuk përngjan me gjuhën e sotme shqipe. Por nëse i ndani fjalët një nga një, e kuptoni që etimologjia e tyre bie në gjuhën e sotme shqipe, sidomos në këtë që e flasim ne në ditet e sotme. Fjalorin që e kemi pasur nga një prej linguistëve më të njohur botëror, mund të shihet se ndoshta secila fjalë shpie te gjuha e sotme shqipe. Nëse mund ta quajmë filmin politikisht korrekt, atëherë është korrekt. Nëse e quajmë historikisht korrekt, edhe ashtu është. Nuk kemi bërë diçka, të themi në thonjëza, që na “shkel” ose nuk është ashtu për neve”, vazhdon ai tutje, duke njoftuar se ky film në radhë të parë është një bashkë-produksion mes disa shteteve.
Aktorët nga Kosova si një vullkan prej talenti
“E quaj një të arritur personale, pjesëmarrjen e 13 aktorëve kosovarë në këtë projekt, sepse mendoj se ekziston një vullkan prej talenti, sidomos te aktorët në Kosovë. Këtu kemi aktorë si Ali Demi, me shumë eksperiencë nga Teatri i Gjilanit, të cilin pak e kemi parë në kinematografi dhe e shohim në film si një yll fare, si një aktor fenomenal të fshehur diku në një qytet, por po e shohim në një bashkëprodhim jo vetëm rajonal, por edhe ndërkombëtar. Këtë projekt e kam trajtuar shumë afër zemrës, për arsye të cilat i përmenda”.
Rrugëtimi i filmit
“Filmi e ka pas premierën e vet në “Pula” në një festival të Kroaicsë, premierë botërore. Pastaj ka qenë në Zagreb, këto ditë ka qenë edhe në Slloveni, ka qenë edhe i nominuar në kategorinë për filmin më të mirë ndërkombëtar në Festivalin e Sarajevës. Do të ketë një rrugëtim, besoj të gjatë, dhe interesant”, thotë ndër të tjerash Spahiu, një ndër producentëve të filmit.
Njerëz të kostumografisë në këtë film kanë qenë prej më të mirëve, duke filluar nga njerëz të cilët kanë marrë pjesë në filma sikurse “The Gladiator”, “The Great Beauty” dhe gjithashtu edhe prej serialit “Game of Thrones”, por për Spahiunyjet e vërtetë janë aktorët nga Kosova, që, sipas tij, kanë luajtur perfekt.
Edhe Podrimaj thotë se kur ka njerëz kaq profesionistë në një film, atëherë sigurisht që çdo gjë është më e lehtë.
“Njerëz të tillë ta lehtësojnë shumë punën si aktor, ata janë aq profesionistë, sa profesionalizmi i tyre ta bën aq të lehtë që ju të përshtateni. Theksi i natyrshëm i artistëve kroatë dhe atyre shqiptarë, normalisht që nuk mund të tjetërsohet. Ne dallojmë në të shprehur, është organike dhe sigurisht ky është një dallim i madh”.
Vendi ku është xhiruar 90 për qind e filmit është vendi ku janë zhvilluar lojërat olimpike dimërore të vitit 1984, një detaj shumë me rëndësi.
Debati për (mos)portretizimin e duhur të ilirëve
“Akademiku nga Kroacia, thotë se patjetër që gjuha shqipe rrjedh prej njërit dialekt të gjuhës ilire. Mua më pëlqen ky debat dhe shpresoj që të rritet më shumë. Unë shpresoj që ne në të ardhmën ta bëjmë një film edhe më të mirë, me më shumë buxhet, ku ilirët edhe flasin e gjëra të tjera. Mos të harrojmë të tregojmë që ky film është një produksion kroat në bashkëprodhim me të gjitha shtetet tjera. Ne e kemi bo një luftë të madhe që të kemi një numër kaq të madh të aktorëve, sigurisht me vullnetin e regjisorëve dhe të gjithë të tjerëve. U bëj thirrje të gjithëve që të vijnë ta shohin”, përfundon Spahiu.
Një kohë që na ka magjepsur gjithmonë me emocionet e saj ishte pikërisht epoka e viteve pas Krishtit, plot luftëra, aventura, skandale dhe sigurisht intriga politike. Shpesh në filma portretizohen histori të ndryshme nga e gjithë bota, duke përmendur këtu disa nga filmat për perandorinë romake dhe sigurisht ato për mitologjinë greke, por kjo është hera e parë kur ilirët personifikohen në një film, të cilët konsiderohen edhe si pasardhës të shqiptarëve
Aktorët që marrin pjesë në këtë film janë: Ylber Bardhi, Ilir Prapashtica, Labeat Bytyçi, Dukagjin Podrimaj, Ali Demi, Kushtrim Hoxha, Armend Smajli, Gani Morina, Rina Krasniqi, Fatmir Spahiu, Lulzim Bucolli, Isa Zenuni, Selman Lokaj dhe Bujar Ahmeti. Filmi ILLYRICVM është produkt i bashkë-producentëve nga katër shtete, ndër të cilat janë Kroacia, Italia, Sllovenia, Bosnja dhe Kosova. /KultPlus.com
“Regjisorët dhe producentët e rinj duhet të vëjnë më shumë theks në skenar në fillim. Përmes skenarit ju mund të fitoni më shumë buxhet, përmes tij ju mund të adaptoni filma të vjetër dhe të krijoni diçka të re”.
Producenti dhe regjisori i njohur amerikan, Webster Stone, mbajti një ligjeratë më 10 tetor përpara studentëve në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Studentët patë rastin që të njoftohen nga afër për funksionimin e kinematografisë në Hollywood, dhe për sfidat dhe përparësitë e kineastëve, shkruan KultPlus.
Filmat e rinj = të bazuar në libra, shkrime e adaptime të vjetra me skenar origjinal
“Për të arritur që të krijojmë diçka, ne mund ta bëjmë atë edhe përmes blogjeve të ndryshme, përmes filmave të vjetër dhe përmes krijimit të storieve të reja nga librat e ndryshëm. Pikërisht këtu duhet të jetë edhe fokusi i studentëve të rinj, të cilët duan të krijojnë filma”, thotë Webster.
Skenari, skenari dhe vetëm skenari
Stone përgjatë një ligjerate e cila zgjati më shumë se një orë, bisedoi shumë për filmat, përfshirë këtu edhe dallimi mes filmave evropian dhe atyre të Hollywoodit, duke përmendur shembuj të ndryshëm dhe gjithashtu duke i motivuar studentët për shumë gjëra.
“Unë u mësova që të shkruaj gjatë pjesës së universitetit. Në atë kohë, ishte një gazetë e shkollës, ku njerëzit të cilin shkruanin mirë, dilnin aty. Në atë kohë, universiteti të caktonte një mentor, me të cilin ju duhej të punonit më shumë se tetë javë bashkë, pra, përafërsisht një semestër. Në atë kohë, edhe pse mund të duket e pabesueshme për ju, Sekretari i Shtetit Amerikan, Anthony Blinken. Ai dinte të shkruante mirë dhe kaluam kohë të mirë bashkë. Unë dikur studiova për Sigurinë Nacionale, derisa ai punon tani në atë sektor dhe unë jam një producent e regjisor i filmit”.
Gjatë ligjëratës ai tregoi edhe disa trailer prej filmave që ai i kishte bërë, duke njoftuar se me pak shpenzime mund të arrihen, përveç gjithash, bashkëpunime e krijime të mëdha.
“Duke pyetur, të marrim shembull, një autor të librit në qoftë se librin e tij do mund ta bëje një film, ai do të pranonte. Edhe pjesën e ndonjë shkrimit, në qoftë se ju pëlqen ajo ose e shihni si diçka kreative, atëherë mund t’i pyesni autorët dhe në të shumtat e rasteve ata do të pranojnë që ju ta bëni një film përmes shkrimeve e librave të tyre. E gjitha kjo do të ndodhë për arsye se do të jetë marketing falas për ta, derisa ju nuk shpenzoni pothuajse fare për të bërë një gjë të madhe”, thotë Webster.
Kosova e përgatitur shumë mirë në pjesën teknike të filmave
Në një prononcim për KultPlus, Stone tregoi edhe dallimin mes vendeve evropiane dhe atyre të Hollywoodit, në krijimin e filmave të rinj, sigurisht duke dhënë një këshillë edhe për të gjithë kineastit e tjerë.
“Në Tirana unë pashë disa njerëz dhe pamje ku shiheshin reklama dhe gjëra të tilla. Nuk e di nëse është e njëjta edhe në Kosovë por instikti im më thotë që në përgjithësi shumë vende në pjesën lindore të Evropës, e edhe Kosova është shumë shumë e mirë në pjesën teknike, por ajo çfarë ju duhet të bëni është që të jepni më shumë kohë, buxhet dhe përkushtim në skenar. Nëse ju i jepni më shumë fokus skenarit atëherë mund të bëni diçka të madhe.”
I pyetur në qoftë se do ta bënte ndonjëherë, ose nëse ka menduar që ta bëjë një film për Kosovën, Stone u përgjigj shkurtimisht por me mesazh të qartë.
“Miku im më njoftoi për filmin “Virgjëresha Shqiptare”, dhe unë mendoj që mund ta bëj një adaptim të saj në mënyrë shumë të mirë. Është edhe një film i luftës i cili më pëlqen. Do të dëshiroja shumë që ta bëja një gjë të tillë, por duhet të shohim për të ardhmen”.
Ligjërimi i regjisorëve dhe producentëve të njohur, shumë i rëndësishëm për studentët e rinj
Ndërkaq, dekani i Fakultetit të Arteve, Hazir Haziri, tha për KultPlus që me producentin në fjalë kanë rënë rastësisht në fjalë, e kjo gjë është arritur përmes regjisorit Bujar Alimani.
“Ne biseduam menjëherë që ai të bëj një ligjëratë përpara studentëve dhe arritëm pikërisht një gjë të tillë”.
Haziri tutje njofton se departamenti të cilin ai e drejton vazhdimisht herë pas here organizojnë dhe ftojnë regjisorë të huaj që të ligjërojnë përpara studentëve.
“Kemi pasur dhe do të kemi mysafirë të tillë. Ne mundohemi që t’ua mësojmë këtu zanatin e filmbërjes, më pas studentët duhet të fokusohen vetë në të ardhmen e tyre”.
Foto nga profili në “Facebook” i dekanit Hazir Haziri
Suksesi në kinematografi = ambasador i Kosovës nëpër botë
“Suksesi i kineastëve vitet e fundit ka bërë që filmi kosovar të udhëtojë nëpër festivale. Pikërisht aty ku regjisorë të ndryshëm performojnë njësoj sikurse bëjnë edhe regjisorët nga Kosova. Së fundmi, nëpër shumë vende të botës, ku po udhëtojnë kineastët tanë, Kosova po bëhet temë aty, sikurse në Sundance, Kanë e të tjera. Shumë prej kineastëve të cilët kanë arritur suksese të majme nëpër botë, kanë dalur pikërisht nga kjo shkollë e jona”, thotë Haziri në fund.
Edhe profesori Ismet Sijarina pohoi për KultPlus se ligjërimi i një regjisori të huaj dhe të njohur përpara studentëve është shumë gjë e mirë.
“Ne gjithmonë jemi në kërkim të njerëzve që mund të kontriubojnë në rritjen intelektuale të studentëve tanë sa i përket filmit, regjisë e të tjera. Është e rëndësishme që studentët të njohin edhe pjesën e filmbërjes dhe industria e filmit në Hollywood, ajo e pavarur e shumë gjëra të tjera, unë besoj që Webster Stone na e dha këtë mundësi që t’i shohim dhe të prekim për së afërmi këtë eksperiencë”, tha ai.
Prodhimi juaj i një filmi duhet të përfshijë një skenar të shkruar që shpreh temën kryesore. Me këtë në mendje, ju mund të parashikoni se çfarë do të thuhet dhe cilat sekuenca do të filmohen për të mbështetur argumentin tuaj kryesor. Kjo, sipas Stone, është thelbësorja në një film dhe kineastët e rinj, ashtu siç edhe vepron Hollywoodi, duht t’i kushtojnë më shumë rëndësi skenarit.
Webster Stone është i njohur për realizimin e filmave si The Negotiator (1998), Gone in 60 Seconds (2000) dhe The Conspirator (2010). /KultPlus.com
Pas katër edicioneve të suksesshme, KultPlus ka nisur përgatitjet për të sjellë edicionin e pestë me radhë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”.
“Ta zbardhi ftyrën” është një prej ngjarjeve më të bukura që përjetohen në kryeqytetin e Kosovës pasi që deri më tani ka arritur të sjell emra të mëdhenj të artit shqiptar të cilët kanë dhuruar emocione të forta e kanë rrëfyer histori të padëgjuara më herët.
Edhe ky edicion pritet të jetë tejet special me një figurë të rëndësishme të artit shqiptar që na bën çdo ditë krenar me paraqitjet e tij në skenat ndërkombëtare.
Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus, ka njoftuar se tashmë është konfirmuar edhe artisti i këtij edicioni.
“Pas katër edicioneve të suksesshme ku kemi pas artistë mjaftë të rëndësishëm nëpër shtete të ndryshme të botës, edhe këtë vit do të sjellim një artist shqiptar që vlerësohet shumë në nivel ndërkombëtar. Këtë vit do të sjellim baritonin e suksesshëm Gëzim Myshketa, me të cilin edhe do të shënojmë edicionin e pestë të mbrëmjes artistike “Ta zbardhi ftyrën”, ka thënë Pajaziti.
Ajo ka treguar më pas se për shkak të agjendës së ngjeshur të Myshketës, kjo mbrëmje artistike që zakonisht është mbajtur në muajin gusht, këtë vit do të mbahet në muajin dhjetor.
“Për shkak të natyrës së mbrëmjes, ku sjellim artistë shqiptarë që jetojnë në shtete të ndryshme të Evropës e më gjerë, jo gjithherë po arrijmë ta realizojmë këtë mbrëmje në një muaj të caktuar. Sepse po varemi prej agjendës së mysafirëve”, ka thënë Pajaziti e cila është shprehë të jetë shumë e kënaqur që KultPlus si herëve të shkuara, edhe kësaj radhe do të prezantojë një artist të përmasave të mëdha.
Kujtojmë që në edicionet paraprake në “Ta zbardhi ftyrën” mysafirë ishin artistët e njohur si: Sislej Xhafa, Imer Kutllovci, Flaka Goranci, Erza Muqolli dhe Gjon’s Tears, të cilët edhe kanë një karrierë të pasur në botën ndërkombëtare.
“Ta zbardhi ftyrën” është një mbrëmje artistike ku KultPlus sjell personalitete të cilat krijojnë dhe kanë sukses jashtë Kosovës, për të na treguar për sfidat, vështirësitë dhe rrugëtimin e tyre. Emërtimi i debatit nuk asocon me asgjë tjetër, pos idesë se artistët kosovarë e shqiptarë mund dhe arrijnë të kenë suksese edhe në shtetet tjera evropiane ku depërtimi është shumë më i vështirë. A ekziston ende shprehja “na e zbardhe ftyrën” dhe a veprojnë artistët bazuar në këtë thënie, do ta zbulojmë edhe me artistin e këtij edicioni ku do të ketë një diskutim të hapur me audiencën dhe performancë para publikut me një repertor të përzgjedhur.
Edicioni i sivjetmë i “Ta zbardhi ftyrën” mbështetet nga Ministria e Punëve të Jashtme. / KultPlus.com
Mbrëmja muzikore e së mërkurës në KultPlus Caffe Gallery ka pritur një numër të konsiderueshëm të artdashësve të cilët janë mbledhur për të dëgjuar e admiruar zërin e pastër si kristal të artistes Fiona Llapashtica. Nëpër vazhdën e zhanrit pop dhe xhaz, kjo mbrëmje dëshmoi se zërat shqiptarë janë ndër më të bukurit ndonjëherë, shkruan KultPlus.
Fillimisht, pak para se ora të shënonte 20:00, të pranishmit veçse kishte kapluar hapësirën brenda katër mureve dhe akoma pa filluar zyrtarisht mbrëmja, ishin fotografitë, bisedat mes miqsh dhe buzëqeshjet e shumta ato që gjetën vendin e tyre. Në ndërkohë, derisa aspektet teknike arritën perfeksionimin e tyre, ishin fotografitë e Arton Sefës të vendosura në muret e KultPlus Caffe Gallery, ato që i kanë bërë shoqëri secilit.
Mirësia, mirëkuptimi e pasioni ishin tri ndjenjat që fuqishëm u ndjenin në hapësirë përgjatë gjithë mbrëmjes. Por, entuziazmi i Fionës për të kënduar e për të shpalosur talentin e saj, veçse ishte tejet prezentë. E njashtu ishte edhe dëshira për të dëgjuar zërin e saj të ëmbël e njëkohësisht të fuqishëm.
Pas kësaj pritjeje të lezetshme, babai i Fionës, doli për një fjalë rasti e ku fillimisht falënderoi të pranishmit për prezencën e tyre.
“Kam kënaqësinë dhe nderin për të falënderuar vajzën time, Fiona e cila sonte sjell këngë xhaz. Fiona jeton në Vjenë por këtu jemi me pushime dhe përgjatë këtij pushimi ajo ka pasur qejf që të performojë për neve dhe andaj besoj që do të kënaqemi shumë bashkë”, ka thënë ai.
Ndërsa, ishte vetë këngëtarja Fiona Llapashtica ajo e cila para se të nis koncertin e saj, ka përshëndetur audiencën.
“Përshëndetje të gjithëve. Është shumë mirë që ju shoh sonte këtu. Këngët që do t’i këndoj sot do të jenë një përzierje e pop-it dhe xhazit dhe shpresoj që të gjithë do t’i shijoni. Kënga ime e parë që do të doja të këndoja për ju është “Love on the Brain” nga Rihanna. Kënga është bazuar në një djalë që e do vajzën me shumë butësi. Shpresoj se do t’ju pëlqejë”, ka thënë ajo.
Përgjatë kësaj mbrëmjeje, të pranishmit patën rastin të dëgjojnë këngë që Fiona i ka përzgjedhur vetë e të cilat ajo i mban afër zemrës. Ajo ka realizuar disa paraqitje në Vjenë, kurse për KultPlus Caffe Gallery, Fiona ka përzgjedhë: “Bang Bang” nga Nancy Sinatra, “Whatever Lola Wants” nga Jerry Ross, “Pretty Lies” dhe “Wild Woman” nga Mimoza Hajdini, “Gimme! Gimme! Gimme!” nga ABBA si dhe shumë të tjera.
Duke filluar me dy këngë nga Rihanna e deri tek këngët që i përkasin zhanrit xhaz, Fiona ka ngjallë emocione të mëdha në publik. Ishin duartrokitjet, brohoritjet dhe thirrjet e shumta që nata të mos mbarojë, ato të cilat kanë dëshmuar për një koncert të suksesshëm dhe një mbrëmje që do të kujtohet për shumë gjatë.
Ndërsa, për të treguar më shumë rreth emocioneve pas një mbrëmjeje të tillë, për KultPlus ka folur këngëtarja Fiona Llapashtica.
“Unë po ndjena shumë mirë dhe jam shumë e lumtur sepse e kam përfunduar tashmë koncertin e parë timin. Në fakt, kam marrë pjesë nëpër ngjarje të ndryshme muzikore, por kjo sonte ishte i pari që më përket vetëm mua dhe është veç i imi. Unë këndoj më së shumti këngë klasike mirëpo për këtë koncert kam përzgjedhur këngë xhaz dhe pop, ato të cilat në fakt i kam dëgjuar më së shpeshti. Energjia dhe atmosfera që u krijua sonte më pëlqeu shumë e unë kënaqesha kur njerëzve u pëlqenin këngët. Nëse më mundësohet të performoj përsëri, atëherë unë do të vazhdoja me gjithë dëshirë këtë rrugëtim”, thotë Llapashtica.
Fiona ka përfunduar shkollën fillore dhe të mesme në Institutin e të Verbërve në Vjenë të Austrisë, më pas ka përfunduar shkollimin për dy vjet në Schubert Konservatorium. / KultPlus.com
Fiona Llapashtica nesër vjen në KultPlus Caffe Gallery në një mbrëmje muzikore që do të jehojë në këngë të zhanrit pop dhe jazz, shkruan KultPlus.
Në këtë mbrëmje do të keni rastin të dëgjoni një këngëtare me sharmë e me zë që të futet thellë brenda poreve të trupit.
Fiona ka përfunduar shkollën fillore dhe të mesme në Institutin e të Verbërve në Vjenë të Austrisë, më pas ka përfunduar shkollimin për dy vjet në Schubert Konservatorium.
Ajo ka realizuar disa paraqitje në Vjenë, kurse për KultPlus Caffe Gallery, Fiona ka përzgjedhë disa nga këngët më të fuqishme, në mesin e tyre edhe: ‘What ever Lola wants’ nga Jerry Ross, ‘Give me give me’ nga ABBA, ‘Love on the Brain’ nga Rihanna e shumë të tjera.
Ngjarja do të filloj nga ora 20:00. / KultPlus.com
Arti pamor, kultura dhe edukimi paraqiten në një vijë në Galerinë Kombëtare të Kosovës, e cila si thesar për kombin, shërben si një institucion ku njerëzit mund të vijnë për të parë nga afër ekspozita speciale dhe programe të tjera publike, të gjitha pa pagesë. Galeria Kombëtare e Kosovës, e themeluar në vitin 1979 më 2 shkurt, si institucioni më i shquar në vend ka mision, vizion dhe vlera të rimenduara që synojnë të nderojnë të kaluarën e vendit, t’i përgjigjen të tashmes dhe të frymëzojnë brezat e ardhshëm me një gjuhë të përbashkët, shkruan KultPlus.
Për herë të parë në historinë e saj disa vjeçare, GKK ka hapur një ekspozitë ku paraqet edhe arkivin e saj, me materiale që datojnë nga viti 1960 e tutje, duke rikujtuar e vënë në pah vlerat e pakrahasueshme që kanë sjellë ndër vite artistët nga vendi më i ri në Evropë.
Si në shumë hapësira të tjera publike, edhe GKK është “pushtuar” me vepra të artistëve vendorë e ndërkombëtarë, në kuadër të “Manifesta 14”, e cila synim ka që të rikthejë hapësirat publike te qytetarët, por edhe përmes institucioneve sikurse Galeria, të arrijë që të futet në zemrën e mendjen e secilit, për të rikujtuar se arti është diçka që të bën të marrësh frymë me një lloj tjetër lumturie.
Duke filluar nga artistja e huaj, Selma Selman me veprën e saj “You have no idea”, GKK hap këtë ekspozitë, duke përcjellur mesazhin e artistes, e cila ka të bëjë me atë se njerëzit nuk e dinë se kush është ajo, nuk e dinë për praninë ose mungesën e dhimbjes në jetën e saj dhe tutje zbulon edhe fuqinë e dinamikën e empatisë, duke hedhur dyshime mbi përshtatshmërinë e saj si bazë për takimin politik.
Diversitet i veprave
Grupi artistik “HAVEIT” kishte performuar para disa ditëve performancën e tyre me gota, që në thelb tentojnë të paraqesin gratë dhe menyrën se si ato nuk janë të “denja” për të bërë pazarin e mëngjesit me shportën plot gota.
Duke vazhduar tutje në sallën tjetër, kukulla gjigante paraqiten në sytë e vizitorëve, të cilat sipas artistit Dardan Zhegrova, janë një formë e lashtë e rrefimtarisë që kanë udhëtuar përgjatë rrugëve të ndryshme nga Azia në Evropë. Zhegrova, i cili si fëmijë është rritur në frymën e teatrit “Dodona”, teatri i kukullave në Prishtinës, tenton të mbështetet në historinë e pasur me kukullat e tij të mëdha me dy fytyra.
Në mesin e disa veprave në GKK, është edhe pjesa e artistes së huaj Alevtina Kakhidze, me veprën “Pushtimi”, e cila vjen nga Kieve dhe jeton në Muziçi. Ajo e përshkruan veten si artiste dhe kopshtare, derisa si pjesë e ekspozitës janë “bimët”, dhe gjatë dekadës së fundit një pjesë e madhe e hulumtimit të saj është fokusar në vëzhgimin e botës bimore. Ajo thekson se “bimët” në habitatet e veta dhe të huaja, duke trajtuar tema si pushtimi, dominimi dhe përkatësia.
Valentina Bonizzi, nga Milani, e cila jeton në Tiranë, ka prezantuar veprën e saj “Homazhe Kafkës”, vepër që tregon një video të inçizuar në një vend dhe paraqitet rrëfimi i një personi, që mbetet, pambarisht në portat e ligjit, duke pritur t’i jepet qasje, por pa ardhur në një përfundim të tillë. Ashtu si Kafka, Bonizzi reflekton po aq mbi zërin që njerëzit kanë përpara ligjit sa mbi shkallën në të cilën ata e përdorin atë.
Mes shumë ekspozitave, veprave të ndryshme, diversitetit të artistëve, si pjesë e padiskuteshme e artit, Galeria e hapi edhe arkivin e saj. Arkivi mbledh, ruan dhe vë në dispozicion dokumentacione në lidhje me të kaluarën, duke përfshirë veprat e disa prej artistëve më të mëdhenj në histori të Kosovës.
“Thesaret e fshehura” të Galerisë
Një rezervuar i jashtëzakonshëm i krijuesve shqiptarë, dalin nga arkivi sikurse “thesare të fshehura”. Koleksioni i veprave të Galerisë Kombëtare të Kosovës, padyshim paraqet vetëm majën e një ajsbergu.
Vëzhguesi i ekspozitave, Xhevat Rrahimi, njoftoj për KultPlus se “Manifesta 14” është një vlerë e shtuar për Galerinë Kombëtare të Kosovës dhe jo vetëm, duke njoftuar se kanë qenë më shumë se 1 mijë vizitorë që nga hapja e ekspozitave.
Arkivi si thesar i paçmueshëm
“Është hera e parë që arkivi ka dalë si ekspozitë. Në arkivin që e kem na është një thesar i paçmuar që e ruajmë me vite të tëra. Por, nuk mund të them se mund t’i ruajmë si duhet, për shkak të kushteve si janë. Edhe pse niveli i kushteve nga Ministria nuk është në gjendje të mirë, ne shpresojmë që në të ardhmën të bëjmë kushte edhe më të mira”.
Pjesë e (pa)ndashme e Galerisë – arkivi
“Ideja e Ministrisë për një Muze Bashkëkohor daton që nga paslufta, si ide, por ende nuk është e realizueshme. Edhe ne e mirëpresim realizimin e muzeut të artit bashkëkohor, por thesarin e Galerisë, mendoj se më së miri e ruan vetë Galeria dhe njerëzit kompetentë këtu”.
Vizitorët besnik – pjesë e përhershme e Galerisë
“Mund të them që “Manifesta 14″ ia ka shtuar një vlerë Galerisë, por ne i kemi vizitorët e tillë që nuk na braktisin asnjëherë. Kemi vizitorë edhe të nivelit ndërkombëtarë edhe vendorë”.
Kritiku amerikan i artit, Jerry Saltz, thotë se veprat e artit shpesh zgjasin përgjithmonë, ose thuajse shumë gjatë. Por vetë ekspozitat, veçanërisht ekspozitat e galerive, janë si lulet; ato lulëzojnë dhe më pas vdesin, pastaj ekzistojnë vetëm si kujtime, ose të shtypura në revista dhe libra, njësoj sikurse në Galerinë Kombëtare të Kosovës, ku vepra të ndryshme të Lirije Bulliqit, Nusret Salihamixhiqit, Muslim Mulliqit, Ibrahim Kodrës, Gjelosh Gjokajt e shumë artistëve të tjerë, jetojnë brenda mureve të objektit dhe si të tilla, gjithnjë e lënë “aromën” e tyre magjike e të paharrueshme, njësoj si veprat që kanë lënë pas vetes. /KultPlus.com
“Kori nuk është thjesht një hobi apo aktivitet pas shkollës, është një mënyrë jetese”, thotë një shprehje. Një gjë e tillë shihet edhe në performancat magjike të korit “Siparantum”, të cilët u rikthyen në DAM Festival, aty ku edhe filluan rrugëtimin e tyre, për të dëshmuar se madhështia vjen nga fillimet e vogla. Pas pushtimit të skenave më të njohura botërore, “Siparantum” në krye me Memli Kelmendin, vazhdoi në mënyrë unike afirmuese të ndezë shqisat dhe të qetësojë nervat e njerëzve të pranishëm në kishën “Shën Ndou” të mbushur plot, të cilët brohoritën në mënyrë spektakolare për njërin ndër koret më të suksesshëm në Kosovë dhe jo vetëm, shkruan KultPlus.
Mes shumë sfidave, DAM Festival e përmbylli edicionin e 17-të duke ofruar një programacion të pasur dhe gjithashtu edhe rikthimin e korit “Siparantum”.
Për të folur më shumë rreth asaj se çfarë kaluan gjatë këtij edicioni, organizatorja Rreze Kryeziu, tha për KultPlus se mungesa e një salle të duhur për të shtrirë në mënyrë të duhur performancat e tyre, po i përcjellë ata vit pas viti.
“Secili edicion i ka padyshim të mirat e veta, sepse në të kundërtën nuk do ta realizonim, por padyshim këtu përfshihen edhe sfidat. Ne vazhdojmë në edicionin e 17-të me radhë që të kemi mungesë të kushteve elementare, sikurse që është mungesa e një salle përkatëse dhe jo më kot është evidentuar edhe lëvizja e koncerteve prej një salle në sallën tjetër. DAM-i në edicionet e kaluara i ka realizuar sepse kemi pasur qëllim që të eksplorojmë hapësirat e ndryshme në mënyrë që të realizojmë koncertet tona, por kësaj radhe ky nuk ka qenë qëllimi pasi ka munguar një sallë përkatëse”, tha Kryeziu duke falënderuar edhe një herë tjetër të gjitha institucionet të cilat kanë ndihmuar në realizimin e këtij koncerti.
E pyetur në rikthimin e korit “Siparantum”, Kryeziu thotë se e tërë shoqëria e pret me entuziazëm rikthimin e tyre. “Kjo është evidentuar edhe sot, kur pyetëm publikun pas shfaqjes dhe gjithashtu edhe i kërkuam falje për temperatura të larta, thanë se nuk e kanë vërejtur një gjë të tillë pasi ata morën një freski shpirtërore nga performancat e korit”.
Në anën tjetër, kompozitori Memli Kelmendi tha për KultPlus se është shumë i kënaqur që janë rikthyer në përmbylljen e edicionit të 17-të, por kjo nuk do të thotë se do të përmbyllet edhe rrugëtimi i korit “Siparantum”.
“Rrugëtimi jonë besoj edhe duhet të jetë më i gjatë edhe pas nesh, kjo pasi muzika gjithmonë mbijeton. Ne sot kemi shpalosur një program kolosal dhe kemi shpalosur suksesin e festivalve që kemi përmendur disa herë. Veprat të cilat kemi qenë pjesëmarrës në skenat më të njohura botërore. Publiku mendoj që ka pasur rastin të përcjellë dhe të shijojë disa prej pikave të cilat ne i kemi interpretuar në festivale të ndryshme, e sonte i kemi paraqitur përpara publikut të Prishtinës. Një energji ndryshe, na ka munguar kjo atmosferë. Ne u rikthyem në Prishtinë pas dy viteve dhe të them të drejtën më ka marrë malli shumë dhe sonte jam ndjerë tamon si pjesë e shtëpisë sime. Dua të falënderoj Dardanin, Rrezen dhe gjithë stafin e Festivalit DAM për ftesën edhe për organizimin e tyre fantastik që kjo mbrëmje të jetë në shpirtin e secilit prej audiencës”, tha Kelmendi.
Veçantia e jashtëzakonshme e korit “Siparantum”
“Të gjithë njerëzit në korin “Siparantum” janë vullnetarë, edhe unë jam vullnetar edhe Agroni gjithashtu. As kryetari i korit nuk paguhemi për punën që e bëjmë. Shpërblimi më i madhi, pagesa më e madhe që ne e kemi është suksesi të cilin ia kemi sjellë vendit tonë, mendoj që kjo gjë nuk mund të blehet me pare. Do të thotë, mendoj që shpesh herë puna kur bëhet me pare është ndryshe, ajo punë që bëhet vullnetare dhe bëhët me shpirt, jehon ndryshe. Ne jemi duke e bërë punën me shpirt dhe jemi shumë të etur dhe e shohim se sa e nevojshme është prezantimi i kulturës dhe vendit tonë ndërkombëtarisht. Prandaj, këtë atmosferë po ia japim edhe vendit tonë”, tha ai, duke njoftuar se kori “Siparantum” ka ftesa të shumta, madje i ka të siguruar ftesat deri në vitin 2025.
Në shtator dhe tetor, kori “Siparantum”, siç njofton Kelmendi, do të paraqitet në dy skena të njohura të botës, derisa për shkak të konfidencialitetit nuk mundi të zbulojë diçka konkrete.
Pianisti kosovar, Agron Shujaku, i cili ka një bashkëpunim të ngushtë me korin “Siparantum”, tha për KultPlus se ky është festivali më i veçantë i korit ndonjëherë.
“Bashkëpunimi im me Memlin ka filluar në vitin 2019 kur kemi pasur një koncert dhe unë kam qenë një mysafir i ftuar në një pikë dhe që nga atëherë kemi qenë të pandashëm. Unë mendoj që kemi mbajtur koncerte shumë, por ky ka qenë më i miri që e kemi bërë, ndoshta sepse ka qenë edhe një finalizim i punës. Disa prej veprave i kemi performuar edhe nëpër Evropë dhe ato janë pjekur e janë ngritur çdo herë më mirë e më mirë, ky koncert ka qenë kulminacioni i kësaj pune, sidomos punës dy vjeçare prej pandemisë e deri në ditët e sotme”, tha Shujaku, duke shtuar pjesën se kori “Siparantum” është në një prej 6 koreve më kontribuese të këtij viti.
Baritoni Shaban Behramaj, korist dhe njëherish edhe solist i mbrëmjes, ka thënë për KultPlus se përveç tjerash, fakti që pas një mori koncertesh jashtë vendit, garave e fitoreve, kthimi në Kosovë ka një përgjegjësi më të madhe.
“Njerëzit janë mësuar të të shohin duke fituar nëpër gara të ndryshme, prandaj përgjegjësia tek ne është rritur dhe për këtë aryse kemi ardhur me këtë koncert siç ishte sonte. Jam shumë i lumtur dhe i nderuar që përveç si korist, në skenën e Filharmonisë së Berlinit, kam performuar edhe veprën e Memli Kelmendit si solist, kjo gjë më ka nderuar dhe jam shumë i lumtur që e interpretova edhe sonte këtu. Duartrokitjet kanë qenë të jashtëzakonshme, ngrohtësia e publikut shumë e madhe dhe pritja e tyre gjithashtu shumë e madhe, e për këtë gjë jam shumë falënderues”, tha ai.
Përmes tingujve të lavdishëm nga të gjithë anëtarët e korit, u shpreh edhe muzika si emocion, për të treguar edhe një herë fuqinë dhe madhështinë e një orkestre botërore. /KultPlus.com
Studiuesja e Letërsisë dhe redaktorja e gazetës për art dhe kulturë – KultPlus, Adonjeta (Jeta) Zymberi është emëruar sot me titullin “Ambasadore e Paqes” e rrjetit të njohur Global Socio-Economic and Financial Evolution Network, shkruan KultPlus.
Përmes rrjetit social Facebook, Zymberi ka bërë të ditur emërimin, duke shprehur mirënjohje për besimin dhe vlerësimin që i është bërë nga Prince Blessing Lawal si dhe për rekomandimin e Tahir Shabanit.
“Sot u nderova me titullin “Ambasadore e Paqes” nga organizata Global Socio-Economic and Financial Evolution Network.
Faleminderit për besimin dhe vlerësimin!
Një falënderim i veçantë për rekomandimin dhe përkrahjen mikut të çështjes shqiptare Tahir Shabanit i cili sot më dorëzoi titullin”, ka shkruar Zymberi.
Jeta Zymberi u lind në Gjakovë me 15 prill 1991. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në Gjakovë. Studimet Bachelor dhe Master për Letërsi Shqipe i përfundoi në Universitetin e Prishtinës, Fakulteti i Filologjisë.
Në vitin 2016 u punësua gazetare në gazetën për art dhe kulturë- KultPlus.com ku vazhdon aktualisht si redaktore. Gjithashtu është Anëtare e bordit në Organizatën joqeveritare “ProPlus”.
Në vitin 2019 u shpall “Gazetarja më e mirë për vitin 2019 në KultPlus” çmim të cilin ia dorëzoi themeluesja e KultPlus, Ardianë Pajaziti.
Në vitin 2020 nga Bashkimi Evropian – Europe House Kosovo, u shpall fituese e garës së fotografisë “Covid-19: Gratë dhe tregimet e tyre” (vendi i dytë), çmim të cilin ia dorëzoi Ambasadori i BE-së në Kosovë, Tomáš Szunyog,
Jeta Zymberi gjithashtu ka qenë anëtare e jurisë në konkursin “Poezi për Paqe” organizuar nga KultPlus dhe UN Women në vitin 2019 si dhe anëtare e jurisë në konkursin “Letër Presidentes” në vitin 2021.
Në kuadër të KultPlus, Jeta ka qenë pjesë e projekteve kulturore si: KultWoman (11/2018 – 03/2019), Ta zbardhi ftyrën (2017 – 2019), KultStrofa (2017 – 2018), Pen for Culture (11/2019 – 10/2020) e shumë të tjerë. / KultPlus.com
Burim i shumë problemeve në fushën e kulturës shihet edhe mungesa e një ligji të tillë, i cili do të ishte si “çelës” i derës së shumë problemeve dhe do të ndikonte gjithashtu edhe në përditshmërinë e veprimtarisë së disa institucioneve, shkruan KultPlus.
Në një bisedë të organizuar nga Kosovo 2.0, ishin të ftuar Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku me bashkëbiseduesit e tjerë, Vullnet Sanaja nga Anibar dhe Donjetë Murati hulumtuese dhe anëtare në Punëtorët në Art, derisa kjo bisedë është moderuar nga gazetarja e K2.0, Lirika Demiri. E përpara gjithë fillimit të këtij debati ose diskutimi, u përkujtua edhe një herë tjetër regjisorja Vjosa Berisha, e cila ka bërë shumë për kulturën për shumë vite në Kosovë.
Mungesa e një “shkopi magjik” për t’i zgjidhur problemet ka ndikuar shumë që vit pas viti ato të përsëriten dhe mund të thuhet se janë bërë edhe pjesë e jetësës për shumë fusha të ndryshme në Kosovë, por sidomos në kulturë, në fushën e së cilës mungon Ligji i Kulturës. Megjithatë, shpresat ekzistojnë gjithnjë se ai është udhës dhe veçse është publikuar edhe koncept dokumenti për art dhe kulturë në platformën për konsultime publike.
“Unë po shpresoj që ligji të jetë i gatshëm deri në vjeshtë, ose eventualisht në fund të vitit” – Hajrulla Çeku.
I pari i Ministrisë së Kulturës, ka deklaruar se pret që të ketë sa më shumë komente nga publiku dhe njohësit e kësaj fushe, në mënyrë që të jetë i gatshëm në formën më të mirë të mundshme.
“Ne besojmë që nëse dojmë reformë të thellë të punojmë pak më gjatë, në mënyrë që të jetë sa më i gjithëpërfshijshëm. Pas publikimit të koncept-dokumentit, është edhe një afat tjetër, komentet që vijnë integrohen në këtë koncept dhe procedohet për vendimmarrje në Qeverinë e Kosovës. Pas miratimit, nga tre opsionet; opsioni pa ndryshime, me ndryshime të moderuara dhe ndryshime rrënjësore, pas vlerësimit që është bërë, analizës dhe të tjerat, koncept-dokumenti rekomandon opsionin e tretë, pra, atë të ndryshimeve të thella në legjislacionin dhe atë institucional në atë të kulturës”, ka thënë Çeku.
Çeku, kërkoi që të ketë një minutazh më të gjatë në fillim të debatit, kjo pasi sipas tij një reformë e tillë është shumë e gjatë dhe kërkon që të ketë më shumë shpjegim, dhe të tregojë mënyrën se si kultura komunikon me fushat e tjera, pse shërben ajo dhe pse duhet të kemi prioritet kulturën dhe investimin në të.
Duke filluar me një kontekst historik, ai tha se me hovin që ka pasur Kosova në instuticionalizimin e Kulturës nga mesi i shekullit XX, që kanë qenë vitet përgjithësisht jo stabile politikisht, duke përfshirë gjithashtu të gjitha zhvillimet e viteve 80′ e deri te lufta 99′, e edhe pas këtyre viteve, ka pasur një zhvillim të pa precedentë, në të gjitha nivelet e sistemit kulturor. Kosova aktualisht numëron rreth 0,4 për qind të burimeve njerëzore të angazhuara në kulturë. Mbi 103 festivale të kulturës, mbi 130 struktura insticione kulturore të nivelit qëndror dhe lokal, mbi 380 biznese dhe struktura të tjera private të profileve të ndryshme në kulturë. 12 shkolla fillore dhe të mesme të artit, 10 prej sosh në muzikë, 2 në art figurativ. Mbi 10 shkolla private të arteve, 11 fakultete të arteve, mbi 10 formacione kamertale, orkestrale, korale për komuna dhe kështu me radhë.
“Po flasim për një eko-sistem koxha kompleks dhe të madh. Legjislacioni ka qenë i vjetëruar, kjo është një pikënisje mbi të cilën është ndërtuar edhe vizioni për reformë. Po jo vetëm i vjetëruar, por edhe i ndërlikuar goxha shumë, që e ka rregulluar kulturën, i cili brenda profilit të kulturës dhe artit është i stër-degëzuar dhe poashtu prej shumë dikastereve e fushave tjera, me theks të veçantë arsimin, diplomacinë dhe ekonominë në Kosovë, që në 20 vitet e fundit ka pësuar shumë ndryshime dhe si i tillë ka një fizionomi strukturore dhe funksionare, që nuk përkon aspak me situatën e viteve 2000. Pra, kur janë hartuar këto ligje kanë qenë kohëra ndryshe, sot dinamika e 20 viteve është shumë e madhe dhe këto legjislacione nuk i plotësojnë nevojat për të vazhduar tutje. Vetëm ky fakt është indikator i nevojës për një lloj rifreskimi, sidomos për faktin që Kosova është një shtet i pavarur, e kto ligje janë ende me vulë të UNMIKU-t. As Galeria Kombëtare e Kosovës e as Galeria e Ministrisë së Kulturës, nuk kanë natyrë skenike performuese, ligje të bazuara. GKK ka akt të vendim të themelimit dhe një statut që përcakton përgjithësi strukturën e organizimit dhe Galeria e Ministrisë ka një aktvendim dhe rregullore. Kur nuk ekziston baza, duhet të improvisosh dhe në fund të vend që të zgjidhet problemi, krijohet grumbull i ri dokumentash ligjore. Galeria e Filharmonia janë të barabarta, por mënyra si funksionojnë kanë baza të ndryshme ligjore, edhe kjo e vështirëson tani punën e të gjithave bashkë. Skena e pavarur, e pambuluar ligjërisht është një tjetër problem i madh, që shpresojmë ta zgjidhimin me ligjin e kulturës “, tha ai mes tjerash, duke potencuar nevojën e madhe që Kosova e institucionet e saj kanë për këtë ligj.
Themelues dhe Drejtor Ekzekutiv i Anibar, Vullnet Sanaja, beson që një prej qëllimeve kryesore të gjithë këtij procesi duhet të jetë që të ndryshojë shumë pjesa se si përceptohet skena e pavarur nga institucionet publike.
“Kur jemi duke folur për institucionet publike, jemi duke folur për njerëz. Kur jemi duke folur për institucionet e pavarura të kulturës, prap jemi duke folur për njerëz. Për arsye se në shumicën e kohës duke folur gjithnjë për struktura e gjëra të tjera po e humbim edhe bazën, janë kryesisht artistët që kërkojnë një të drejtë njerëzore e bazike që të ushtrojnë veprimtarinë e tyre brenda një hapësire të caktuar, publike në këtë rast. Tashmë, po më duket që është shumë mirë që po krijohen disa lehtësira në këtë aspekt. Gjithashtu, për këtë ligj duhet që të shohim situatën reale në vend dhe të vazhdojmë. Skena e pavarur duhet të jetë gjithsesi atje në ndryshimet që do të ndodhin. Si skenë e pavarur, nevojat tona kanë qenë gjithmonë që të largohen disa prej vështirësive në baza ditore, që lidhen kryesisht në hapësirën të cilën veprojmë, pra, të lejohet shfrytëzimi i saj. E dyta kish me qenë rreth funksionimit të përditshëm, dmth shumica deri tash nuk kanë pasur mekanizma për financimin e skenës së pavarur, prandaj kemi avokuar gjithnjë që të ndjeket një fond në këtë aspekt. Një fond i cili do të zhvillonte skenën e pavarur, të shërbente si qëndrueshmëri“.
Donjetë Murati, ka thënë se është shumë e qartë që ka probleme të shumta në fushën e kulturës, duke filluar nga muzeut të Kosovës, arkivave, prej gati gjithçka që është shumë esenciale që të funksionojë një shoqëri pak më mirë.
“Ky ligj do të ndikonte drejtpërdrejt në mirëqenien e secilit prej neve. Po pres me padurim që të lexojë këtë dokument dhe ta shohë se çfarë po përmban. Isha në mëdyshje që a duhet gjithçka të fokusohet vetëm në një ligj, apo më pas shfaqen edhe politika të tjera që duhet pasur parasysh. Ka shumë probleme në çasje të dokumenteve ose diçka tjetër, edhe pse zakonisht duhet të shkojmë nëpër ministri të tjera, prapë se prapë Ministria e Kulturës është një adresë e caktuar në të cilën mund të ballafaqohesh edhe gjithashtu të bashkëpunosh me ta. Edhe pse është shumë komplekse, adresa mbetet MKRS-ja, sidomos për neve që punojmë në këtë sferë“, tha ajo, duke hapur debatin në qoftë se duhet të gjitha fushat të përmbledhen bashkë vetëm në një ligj.
Teatri Kombëtar i Kosovës, në të vërtet i gjithë Kosovës
Ministri i Kulturës gjithashtu u pyet se çfarë do të ndodhë me pjesën e TKK-së, pasi ky i fundit do të jetë në rinovim të plotë nga 1 korriku.
“Në Teatrin Kombëtar të Kosovës, pas analizës së bërë e kemi parë që ka nevoje për ndërhyrje emergjente. Kjo për faktin se ajo ndërtesë është shumë e vjetër dhe realisht punëtorët, e aktorët atje po rrezikonin vetën e tyre duke punuar në hapësira të tilla. Ne kemi menduar që Teatri Kombëtar i Kosovës të jetë i gjithë Kosovës, të paktën për një periudhë dhe të mos i përkas vetëm Prishtinës. Prandaj, gjatë kohës së rinovimit, qendrat kulturore nëpër gjithë qytetet e Kosovës, do të shërbejnë si hapësirë alternative për shfrytëzim nga trupa e aktorëve të TKK-së”.
Çeku, i cili po priste që të përgjigjej në pyetjet e debatin e shtruar nga bashkëbiseduesit e tjerë, tha se koncept-dokumenti si fazë e hartimeve ose akti tjetër i reformës ligjore, është analizë e gjendjes, vlerësim i nevojave, vlerësim nëse ligjet aktuale i plotësojnë nevojat që i ka secili sektorë.
“Mbi këtë analizë, nxirret edhe vlerësimi në qoftë se ka nevojë që të orientohet diku. Kur të miratohet koncept-dokumenti, kalon në fazën e hartimit të ligjit apo ligjeve të akteve të tjera nënligjore, të cilat nuk janë veç prej Ministrisë së Kulturës. Kjo reformë do të prekë edhe ligjet e të tjerëve, për të dhënë si pasqyrë të përgjithshme. Loncept-dokumenti, rekomandon për shembull një ligj unik, një ligj unik duhet të jetë një ligj minimalist. Unë e quaj “kushtetutë për kulturë”, jo detajet me u vendosë, jo ligje ku ti tregon se sa premiera duhet t’i ketë institucioni. Në fund vijmë në dilema se, 10 premiera në vit, nëse institucioni i jep 8 atëherë kush duhet të shkojë në burg që teatri i ka bërë vetëm 8? Ligji unik është i përgjithshëm, e jep një model të strukturës së institucionit publik, a do të ketë këshillë drejtues apo jo, a e emëron vetë ministri, a është konkurs publik që një komision i pavarur ia rekomandon tre emra ministrit, e pastaj ai e dërgon në qeveri dhe nënshkruhet kontrata nga kryeministri. Apo, një model tjetër; të gjitha këto detaje mund të vendosen në ligj. Por, dinamika caktohet më statutin e institucionit përkatës, teatri e ka statutin e vetë, nëse pas 10 vjete teatri ka nevoja të tjera, mund të ndryshojë statuti, e jo ligji. Ligji unik, aktet nënligjore, statutet dhe ligjet e aktet nënligjore të ministrive të tjera”, tha ai, duke vazhduar potencimin për rëndësinë e madhe që ka ligji unik për kulturës.
Sanaja thotë se në kinemanë “Jusuf Gërvalla” është një ndër hapësirat e vetme publike në Pejë ku mund të ndodhë aktivitete kulturore alternative, në të cilat mund të shfaqen filma nga e gjithë bota me tema të ndryshme, pa u cenuar liria e shprehjes apo e ngjajshme.
“Po besoj që duhet të njihet kjo pasuri që e kemi. Bashkarisht e kemi krijuar të gjithë, por në të njëjtën kohë të promovohet si një model i suksesshëm në bazë të së cilës mund të rritet kjo hapësirë kulturore, edhe në qytete të cilat mungon, por edhe në qytete ku veçse ka”.
Qasja e Ministrisë ndaj hapësirave alternative
Hapësirat alternative, të cilat mungojnë dhe shpëtimi i tyre është bërë falë angazhimit të një grupi të madh të organizatash, të cilat kanë ndikuar që hapësirat alternative të vazhdojnë si memorie alternative të vendit.
“Unë e shoh si një ligj me tre kapituj. Kapitulli i parë, institucionet publike, i dyti skena e pavarur dhe kapitulli i tretë duhet të jetë infrastruktura/hapësira kulturore”, thotë Çeku, ku sipas tij ky do të jetë në një lloj forme edhe ligji i ri i Kulturës, renditja e të cilave nuk është e planifikuar.
Murati shton tutje një kujtim të saj, i cili ishte si në formë të gabimit ose diçka e tillë, në procesin e blerjes së veprave të artit.
“Blerja e veprave të artit faktikisht e themelon një koleksion publik të artit dhe me themelimin e blerjen e veprave nuk është se veç blehen veprat, faktikisht ato duhet të menaxhohen, të bëhen të çasshme për publikun dhe është sikurse themelimi i një institucioni të ri. Pra, fillon të dokumentoht kultura materiale e një vendi, e në atë kulturë mund të jenë edhe veprat e artistëve më të vjetër, ata që s’janë më, atyre bashkëkohor, ka shumë elemente e qasje mbi të cilat mund të fillosh e ta bësh këtë koleksion. Kur t’i shohësh modelet e ndryshme, atëherë mund që të bëhen interpretime të ndryshme dhe angazhimi me veprat të vazhdojë. Për neve, pasi që e kemi analizuar e kemi parë që ka ndodhur një keqkuptim, në formën se si e kemi kuptuar edhe ringjalljen ekonomike dhe fondin emergjent”.
Tema më e diskutuar në Kosovë këtë muaj: SUNNYHILL
Nga publiku i pranishëm u hap edhe tema e shumë diskutuar në Kosovë, e cila është pikërisht e festivalit “Sunnyhill”, i cili sikurse në një dramë televizive fillimisht largohet nga Kosova, vetëm për t’u rikthyer pas disa ditësh përsëri.
Një nga të pranishmit, pyeti në qoftë se është vendosur diçka për lokacionin e ri dhe çfarë është diskutuar deri tani rreth Ministirsë, pra Qeverisë dhe Komunës së Prishtinës me organizatorët e këtij festivali.
Çeku, shpjegoi se Qeveria ka dhënë versionin e saj, i cili ka të bëjë kryesisht me dhënien në ofrim të një hapësirë për shumë përdorime dhe atë hapësirë t’ia ofrojnë organizimeve si SunnyHill dhe të tjerëve gjatë gjithë vitin, natyrisht për ngjarje më të rëndësishme.
“Institucionet e shtetit, Qeveria bashkë me Komunën pra mund të investojnë në këtë hapësirë dhe ajo të jetë me një qasje më ekskluzive, por gjithsesi të jetë një investim i shtetit me një trupë menaxhuese që bisedon me të gjithë ata që mund të organizojnë ngjarje dhe aktivitete kulturore. Ky është versioni në të cilën beson qeveria. Nuk besojmë që i shërben asnjërit interes në publik, prandaj kemi kërkuar që çështjen me organizimin e SunnyHill të mos e ndërlidhim me çështjen e dhënien së hapësirës në shfrytëzim. Këtë e kemi lënë që ta diskutojmë edhe pak për zgjidhjen më të mirë. Jemi të gatshëm t’i shohim të gjitha modalitetet, për mua si një nga argumentet më të rëndësishme se ka qenë me rëndësi SunnyHill të organizohet në Kosovë është një lloj angazhimi i ynë për të sjellë ngjarje ndërkombëtare në Kosovë”.
Zhvillimi i përgjithshëm kulturor në Republikën e Kosovës, nga këndvështrimi historik ka shërbyer si një fushë me potencial vendimtar në zhvillimin e brendshëm shoqëror, rritjen e kohezionit social si dhe forcimin e elementeve të rëndësishme identitare të shoqërisë dhe të shtetit. Në rrethanat aktuale, Republika e Kosovës, institucionet përgjegjëse dhe shoqëria civile, konstatojnë domosdoshmërinë e formulimit të një kornize të re të politikave publike kulturore të cilat do të mundësojnë që kjo fushë e ndikimit të posaçëm në jetën shoqërore, ekonomike dhe politike, të realizojë plotësisht potencialin e vet, thuhet nga MKRS-ja.
Koncept dokumenti për art dhe kulturë është i paraqitur në webfaqen e Ministrisë së Kulturës dhe është i qasshëm për të gjithë, ndërkohë pritja nga akterët e fushës së kulturës për një ligj unik, është e madhe. /KultPlus.com
Përderisa institucionet shtetërore të Shqipërisë e Kosovës po rikthejnë hapësirat e burgjeve, qoftë për ndonjë projekt të caktuar, kujtesë kolektive apo si hapësirë arti, “Mrizi i Zanave” një gjë të tillë po e bën me vetiniciativë.
Një hapësirë që ishte përdorë për të burgosurit, tash e sa vite është shndërruar në kantinë te “Mrizi i Zanave”, ku brenda kësaj hapësire ka fuqi të mëdha të verërave, por që të në njëjtën kohë bëhet edhe degustimi i verërave që prodhohen nga Altin Prenga.
Dhe, përderisa kjo hapësirë vizitohet nga turistë vendorë e të huaj, në pasditen e së shtunës erdhi edhe me një ‘gjamë’.
“Gjama” ekspozita e Nagip Tashit po u uronte mirëseardhje artdashësve të pranishëm, ku si fillim ishte vendosë portreti-mozaik në dru i Gjergj Fishtës, portet që edhe i printe kësaj ekspozite që përfshinë figura të rëndësishme të historisë e kulturës shqiptare, e që nuk janë më në mesin tonë si: Gjergj Kastrioti, Gjergj Fishta, Ibrahim Rugova, Ibrahim Kodra, Bekim Fehmiu e shumë figura të tjera të rëndësishme të kombit shqiptar, por e veçanta e kësaj ekspozite që ka bashkuar Shqipërinë, Kosovën e Luginën e Preshevës, ishte se në mesin e portreteve ishte i vetmi portret i një figure të gjallë, e që është portreti i Fahrije Hotit, gruas së guximshme nga Krusha, e cila dhimbjen e ka shndërruar në guxim e forcë, për të krijuar biznes, për tu shndërruar në inspirim për regjisorë, e tash së fundi inspirim edhe për Nagip Tashin nga Tërrnoci, i cili edhe ishte shkak i bashkëpunimit mes KultPlus dhe Mrizit të Zanave.
Altin Prenga në cilësinë e nikoqirit të kësaj ekspozite ka falënderuar fillimisht të pranishmit nga Kosova e Lugina e Preshevës, i cili ka vlerësuar punën dhe angazhimin e Tashit për këtë projekt artistik, por që i njëjti ka falënderuar edhe kryeredaktoren e KultPlus, Ardianë Pajaziti, i cili ka thënë se Pajaziti asnjëherë nuk e ulë nivelin, dhe gjithnjë sjell vlera artistike, sikurse është ekspozita “Gjamë” e Nagip Tashit.
Ndërkohë, Ardianë Pajaziti ka potencuar në hapjen e kësaj ekspozite, se ekspozita e Nagip Tashit pas prezantimit në Prishtinë, në KultPlus Caffe Gallery, tashmë po numëron ekspozitën e dytë të radhës te Mrizi i Zanave në Shqipëri.
“Unë dhe Altin Prenga që një kohë kemi qenë në kërkim të një projekti të përbashkët që mund të organizohet nga të dy palët, dhe ekspozita e Nagip Tashit është gjetja më e mirë e këtij bashkëpunimi, duke pas parasysh veçantinë e punës së Tashit me këto mozaikë, por edhe përzgjedhjen e figurave të rëndësishme kombëtare e kulturore. Nuk do të kishte një projekt më të denjë që do të mund të niste këtë bashkëpunim mes KultPlus dhe Mrizit të Zanave”, ka thënë Pajaziti.
Kurse Fahrije Hoti është shprehë të jetë e privilegjuar që portreti i saj të gjendet në mesin e këtyre figurave kaq të rëndësishme shqiptare, por që në të njëjtën kohë është shprehë falënderuese që këtë sukses dhe këtë vlerësim po e përjeton duke qenë në mesin e të gjallëve, pasi që, sipas saj, është një fenomen i pranishëm, që në të shumtën e rasteve puna të vlerësohet pas vdekjes.
Kurse për fund, autori i ekspozitës duke falënderuar partneritetin e KultPlus dhe Mrizit të Zanave që edhe kanë iniciuar këtë ekspozitë, ai ka treguar se ndihet shumë mirë që në këtë ekspozitë është e pranishme edhe Fahrije Hoti.
“Unë kësaj radhe kam bërë një përjashtim, duke përfshirë një portret që është në mesin e të gjallëve. Kam pas dëshirë të inspirohem nga një person që e kemi në mesin tonë, dhe këtë inspirim e kam marr nga figura e Fahrije Hotit”, ka thënë Tashi.
Ekspozita “Gjamë” e Nagip Tashit do të qëndrojë e hapur për dhjetë ditë dhe përfshinë 17 portrete në mozaik, të cilat janë punuar me mbetje të drurit./ KultPlus.com
Copëza të drurit që formojnë mozaikë, e që brenda këtyre mozaikëve paraqiten figurat më të ndritura të historisë dhe kulturës shqiptare shpërfaqin krijimtarinë e Nagip Tashit, i cili më 25 qershor do të prezantohet me ekspozitë personale te “Mrizi i Zanave” në Lezhë të Shqipërisë, shkruan KultPlus.
Të realizuara në një punëtori modeste në Tërrnoc të Bujanocit, portretet e Tashit që përfshijnë figura si të: Gjergj Kastriotit, Gjergj Fishta, Bekim Fehmiu, Ibrahim Kodra, Ibrahim Rugova, Adem Demaçi, Abdurrahman Shala, Leze Qena, Adem Mikullovci, Arbën Xhaferi, Fahrije Hoti e figura të tjera do të ekspozohen te Mrizi i Zanave, por që kësaj radhe me vëmendje të theksuar te figura e Gjergj Fishtës.
Nagip Tashi ka thënë për KultPlus se ndihet të jetë i nderuar që po vlerësohet puna e tij që ka filluar shumë vite më parë, po që viteve të fundit ka dalë në pah edhe me ekspozita.
Ekspozitën e parë personale, Tashi e ka prezantuar në KultPlus Caffe Gallery, në Prishtinë, për të lëvizë tash në një pjesë tjetër të territorit shqiptar, në Lezhë të Shqipërisë.
Ekspozita “Gjama” e Nagip Tashit është duke u realizuar si bashkëpunim mes “KultPlus” dhe “Mrizi i Zanave”, ceremonia e së cilës do të fillojë në ora 16:00, me 25 qershor. / KultPlus.com
Copëza të drurit që formojnë mozaikë, e që brenda këtyre mozaikëve paraqiten figurat më të ndritura të historisë dhe kulturës shqiptare shpërfaqin krijimtarinë e Nagip Tashit, i cili më 25 qershor do të prezantohet me ekspozitë personale te “Mrizi i Zanave” në Lezhë të Shqipërisë, shkruan KultPlus.
Të realizuara në një punëtori modeste në Tërrnoc të Bujanocit, portretet e Tashit që përfshijnë figura si të: Gjergj Kastriotit, Gjergj Fishta, Bekim Fehmiu, Ibrahim Kodra, Ibrahim Rugova, Adem Demaçi, Abdurrahman Shala, Leze Qena, Adem Mikullovci, Arbën Xhaferi, Fahrije Hoti e figura të tjera do të ekspozohen te Mrizi i Zanave, por që kësaj radhe me vëmendje të theksuar të figura e Gjergj Fishtës.
Nagip Tashi ka thënë për KultPlus se ndihet të jetë i nderuar që po vlerësohet puna e tij që ka filluar shumë vite më parë, po që viteve të fundit ka dalë në pah edhe me ekspozita.
Ekspozitën e parë personale, Tashi e ka prezantuar në KultPlus Caffe Gallery, në Prishtinë, për të lëvizë tash në një pjesë tjetër të territorit shqiptar, në Lezhë të Shqipërisë.
Ekspozita “Gjama” e Nagip Tashit është duke u realizuar si bashkëpunim mes “KultPlus” dhe “Mrizi i Zanave”, ceremonia e së cilës do të fillojë në ora 16:00, me 25 qershor. / KultPlus.com
Ishte viti 1980 kur grupi “Gjurmët” filloi jetësimin e tij nëpër hapa të ngadaltë. Nuk u desh shumë kohë që dy këngët e para “Muzikë për disponim të mëngjesit” dhe “Ka ditë që bie shi” të jehojnë në skenën jugosllave. Periudha e artë e viteve 80-ta në Kosovë, për sa i përket muzikës, e ka zënë grupin në një kohë tejet produktiv me ç’rast pasioni, dashuria dhe energjia e secilit anëtar dallohej jo vetëm mes rreshtave të teksteve apo melodive tërheqëse, por ajo dilte në pah dukshëm nëpërmjet kuptimeve multidimensionale të fshehura përbrenda secilës këngë. Për të shpalosur një rrugëtim të tërë qysh nga formimi si artist, fillet e para të këtij grupi e deri tek gjurmët që kanë lënë në historinë e muzikës shqiptare, e tregon më së miri edhe vetë bateristi Petrit Riza në një intervistë ekskluzive për KultPlus.
“Ne kemi një traditë të gjatë familjare në muzikë. Por ai momenti që kam vërejtur se bateritë janë pjesë e imja, ka qenë qysh në bankat e shkollës fillore. Atëherë në pauza, përfundi bankës ka qenë një vend i posaçëm për t’i lënë çantat e unë aty krijova tingujt e parë për shkak se lëshohej një tingull shumë i hollë dhe i duhur për muzikën që e këndonim. Kështu që, shumë herët e kam ditur se kam një talent në muzikë dhe pastaj fatmirësisht pata vazhduar me bendin më tutje dhe kemi krijuar afro pesëdhjetë këngë”, thotë Riza i cili me një krenari që i shihej në sy pohon se shqiptarët e kanë një talent gjenetik për sa i përket artit, kulturës dhe muzikës.
I lindur në Prishtinë por me prejardhje nga Gjakova, ai kësaj radhe ka ndarë disa nga momentet më të veçanta përgjatë pjesëmarrjes së tij në grupin “Gjurmët”, ka shkëputur çaste të cilat ai ende i mban të freskëta në kujtime si dhe ka shpalosur një mori detajesh që kanë qenë shtyllë kryesore për ndërtimin e një grupi autentik, unik dhe tejet special. Duke përfshirë edhe sfidat më të mëdha nëpër të cilat ka hasur si dhe momentet më kulminante në muzikë, atij këto nuk i duken edhe shumë të vështira për t’i rikujtuar. Me një buzëqeshje të lehtë, ne e nisim këtë intervistë sa në një frymë shakaje aq edhe serioze.
“Autostop”, titullohej grupi në të cilin ishte fillimisht bateristi Riza. I themeluar së bashku me Tomorr Kurshumliun, Gazmend Badivukun dhe Rifat Derin, grupi ka udhëtuar nëpër vendet turistike të rajonit dhe Evropës. Me dy vite ekzistencë, ata si fillestarë morën pjesë në kitariatin e parë të mbajtur në Prishtinë duke zënë vendin e tretë. Pastaj për ndonjë arsye që as vetë nuk e dinte, bendi u pasivizua dhe ndërkohë ishte Migjen Kelmendi ai i cili pati rastin t’i dëgjojë ata në atë kitarium. Kështu dhe lindi krejt rastësisht themelimi i grupit “Gjurmët”.
Pas përfundimit të dy këngëve të para në studio dhe incizimit të tyre në Radion e Prishtinës, ata kolektivisht filluan të mendonin për emrin e grupit. Migjeni kishte një ide, dikush tjetër një ide por ishte ideja e Petritit ajo që u përkrah më së shumti.
“Ngeli emri “Gjurmët” sepse po mendoja se atë që do ta bëjmë, ndoshta do të lejë gjurmë në kulturën tonë.”
Grupi “Autostop”, 1979
Ndërkaq, janë ato grimcat e para të dashurisë ndaj një instrumenti të cilat të shtynë të gjesh veten tek njëra ndër ato e për të mos e lëshuar më kurrë. Në këtë rast, Petriti fillimisht ishte i pasionuar pas saksonit por shumë shpejt bateritë kishin zënë vend në shpirtin dhe zemrën e tij.
“Unë çdo herë them se instrument të keq nuk ka dhe se çdo instrument krijon një tingull. Unë e kam dashur shumë sakson, por ndoshta bateritë më kanë krijuar mua si person dhe ma kanë vënë në pah edhe atë personalitetin tim. Faktikisht me qenë muzicient që ke talent dhe e kultivon atë, tregon një kulturë të organizimit personal, të dëgjimit të anëtarëve të tjerë, të përgatitjes paraprake për ndonjë koncert ose incizim, pastaj vjen edhe kreativiteti. Pra, këto elemente i ka secili që është me të vërtetë i rrjedhshëm në ndonjë punë të vetën. E kjo vlen sidomos për instrumentin e baterisë si instrument ritmik, i cili i ka të gjitha këto afinitete”, thotë Riza.
Si çdo fillim, edhe hapat e parë të grupit “Gjurmët” nuk ishin të lehtë. Me huazime të instrumenteve nga persona të ndryshëm dhe përgjegjësi nga më të ndryshmet, nisi rrugëtimi i suksesshëm i tyre.
“Forca e grupit “Gjurmët” qëndron në atë se kemi qenë shumë kompakt. Unë, Migjeni, Tomorri, Armando dhe Bekimi kemi qenë shumë kompakt në ide dhe kreativitet. Ka ndodh kur Migjeni ka ardhur me dy akorde dhe me një ide për një këngë, pastaj ne e kemi shkruar secili pjesën tonë dhe e kemi testuar dy-tri herë, kemi krijuar aranzhimin e këngës dhe kemi hy në studio për të incizuar menjëherë. Po ashtu, përgjegjësitë kanë qenë të ndryshme. Them se ndoshta unë jam marrë më shumë me organizimin, me teknikën, me instrumentet meqenëse kam pasur njohuri më të madhe. Në atë kohë ka qenë një mungesë e instrumenteve cilësore dhe është nevojitur një bass kitarë të cilën unë e kam marrë nga Agim Berisha. Pastaj është nevojitur një kitare për Migjenin që është dashur ta huazojmë nga tjerët. Fillimi ka qenë i tillë”, tregon Riza.
Gjithashtu edhe në paraqitjet skenike, ai gjithmonë ka dashur që skena dhe instrumentet të dalin jashtëzakonisht bukur në pamje dhe nëse i shikoni klipet e grupit atëherë shihet se në vitet e 80-ta, kanë qenë disa incizime në kushte jo aq të mira por që në fakt ata kanë qenë në hap me trendet botërore ose evropiane të stilit me të cilin ata kanë krijuar muzikë.
“Të gjithë kemi qenë studentë në atë kohë dhe muzikën e kemi pas hobi. Gjithë ajo që ne e kemi pasur brenda në veti, një emocion ose thënie, e kemi transformuar në këngë. Ne kemi përdorur po ashtu edhe terme që në atë kohë në Kosovë nuk janë përdorur por kanë qenë terme që janë përdorur në Shqipëri. Pastaj, kemi përdorur edhe elemente të polifonisë ose edhe kemi bërë transformimin e klarinetës në kitarë. Secila këngë e ka pasur atë mesazhin e vetë. Nëse i dëgjoni mirë tekstet, e shihni sesa kemi qenë ne në atë kohë produktiv për sa i përket muzikës”, shpalos ai.
Ai tutje mban mend se ka qenë shumë sfiduese kur ata kanë filluar të shkruajnë një këngë kur i kanë pasur vetëm dy akorde. Por sipas tij, muzika shqipe është shumë e pasur me harmoni e ritëm dhe është me të vërtetë një brumë universal nga i cili mund të krijosh çka do, vetëm a ke kreativitet.
“Ne asnjëri nuk i kemi ditur notat dhe ende nuk i dimë, por nuk do të thotë që duhet t’i dish notat për të krijuar diçka e cila ka një vlerë.”
“Kur dielli perëndon” – Grupi Gjurmët në “Boom”
Ka qenë një frymë në atë kohë në të cilën ata si studentë e kanë përjetuar dhe duke marrë parasysh se vitet 80-ta kanë qenë periudha e artë e produktivitetit të muzikës, veçanërisht në Kosovë, Prishtina konsiderohet të ketë qenë e barabartë me skenën kroate, sllovene dhe serbe, për sa i përket trendeve të muzikës alternative.
“Ne asnjëherë nuk kemi qenë mbrapa, çdo herë ndoshta kemi qenë edhe më produktivë e më autokton sesa ata për arsye se i kemi pasur elementet tona unike”, thotë Riza.
Petriti asokohe e kujton edhe një organizim në Opatijë, në të cilin grupi “Gjurmët” ka marrë një mori komentesh të mira për sa i përket muzikës së tyre. Ndonëse nuk është kuptuar gjuha e tyre shqipe dhe atyre nuk iu është kujtuar që t’i përkthenin këngët e tyre, kritikat e mira kanë pasuar vazhdimisht për origjinalitetin dhe stilin e tyre unik.
Përpos atij mentalitetit dhe botëkuptimit përmes së cilave kishin kaluar anëtarët e grupit në atë kohë, sfidë e vërtetë ka qenë që ata t’i tregojnë Federatës Jugosllave se muzika shqipe ka çfarë të dhurojë.
“Neve na ka mjaftuar ajo. Që nuk kemi qenë kopje e diçkaje.”
Bateristi Riza kujton edhe periudhën kur për herë të parë i ka blerë tupanët dhe i ka dërguar në shtëpi për t’i montuar. Menjëherë pas atij i ka lind edhe pyetja ‘Çfarë do të ushtrojë tash?’.
Për Rizën, ka qenë një periudhë atëherë kur nuk ka pasur se prej kujt të mësoj.
“Në atë kohë e kam dëgjuar shumë grupin “The Police” dhe bateristi i këtij grupi ka qenë modeli im. Ai ka qenë një baterist që ka qenë shumë konkret, ka pasur ritmin e fortë, ka qenë kreativ dhe asnjëherë nuk ka krijuar eksperimente në instrument. Kështu që Stewart Copeland ka qenë idoli im atëherë. Mua gjithmonë më kanë pëlqyer bateristët që janë të qartë, nuk i tejkalojnë kompturat e muzikës së bendit. Tek ne gjithmonë ndodh kjo, kur instrumentistët provojnë dhe mundohen të tregojnë se sa janë të mirë teknikisht dhe në fakt vetëm krijojnë diçka më tepër sesa është e nevojshme”, shpalos ai.
Goditjet e tij dhe stilin të cilin ai e ka transformuar në tupanë, është një kombinim i Bormann dhe elementeve unike të grupit “Gjurmët”. Nëse dëgjohen këngët e grupit “Gjurmët” atëherë lehtësisht dallohet se kitara i ka specifikat e veta, këndimi specifikat e veta dhe tek tupanët kemi një gërshetim mes trendeve evropiane të asaj kohe dhe stilit të tyre mbresëlënës.
“Origjinali i thjeshtë është shumë herë më i mirë dhe ka më shumë vlerë sesa një gjë që është sintetike, e kopjuar”, kjo është ajo që ai gjithmonë e mban si pjesë kyçe të krijimtarisë së tij.
Grupi “Gjurmët”
Ndërsa kur kapërcejmë tek koncertet e mrekullueshme që ka pas grupi “Gjurmët”, bateristi Riza i veçon disa prej tyre.
Me një nostalgji në sy ai i rikujton koncertet që i kanë mbajtur në vitin 1985 në Pallatin e Rinisë në Prishtinë. Kanë qenë shtatë mbrëmje dhe e gjithë Prishtina ishte prezente aty. Këtë koncert ai e mban afër zemrës dhe shumë të freskët në mendjen e tij.
Ndërsa, në vitin e 86-të, Petriti shkon në shërbimin ushtarak në Shkup, pas 6 muajve shkon Migjeni, pas një viti shkon Tomori, dhe aty ata e përfundojnë karrierën. Por, kthehen në vitin 1998, incizojnë këngën e tyre të fundit “Heroi i qytetit pa lum”. Bateristi Riza pas jetesës në Londër përgjatë viteve 1995 deri më 2004, ëndërronte që të rikthehej me grupin “Gjurmët” për të krijuar një koncert tjetër, por kjo nuk ndodhi për shkak të ngjarjeve të ndryshme personale të secilit anëtar.
Në vitin 2015, përsëri grupi mblidhet disi por kushtet ata i orientojnë në Tiranë, atje ku ndodhi koncerti në Pallatin e Kongreseve. Me aq sa ai mban në mend, ishte një koncert historik për shumë elemente.
“Ishte hera e parë që është mbajtur një koncert rok në trevat shqiptare me Orkestrën Simfonike të RTSH-së.”
Tek pas koncertit ai e kishte parë se si janë dukur ata në prapavijë. Ishte një video prapa tyre dhe me të vërtetë konsiderohej të ishte shumë magjike.
Pastaj pas tri viteve ata mbajnë një koncert në Prishtinë për Ditën e Çlirimit, koncert ky që u organizua në Sallën ‘1 Tetori’ dhe padyshim që kishte elementin e vetë magjepsës.
Tutje kur flasim për ripërpunimet e këngëve të grupit “Gjurmët”, ai me entuziazëm tregon për përpunimin e tij më të pëlqyer, e që sipas tij është versioni i Rudinës e cila jeton në Amerikë dhe e ka përpunuar këngën “Era” me instrumentin e pianos në një mënyrë tejet brilante.
“’Asgjë sikur dielli’ ka kënduar këngën tonë ‘Mendoja çdo gjë merr fund pa ty” dhe asnjëherë nuk e ka treguar që është këngë e jona. Asnjëherë”, thotë Riza.
Ai tutje thotë se është mirë që nëse përdoret kënga e tyre, të jetë diçka origjinale dhe të mos bastardohet apo të tejkalohet thelbi i veçantë i këngës. Po ashtu, ka shumë këngë të tyre të cilat nëse një bend do t’i merrte dhe ripërpunonte, atëherë sipas tij, do të bëheshin hit e do të zgjasnin akoma më shumë.
Kopertina e rock kasetës së parë të RTP – Radio Televizionit të Prishtinës, 1985
Bateristi Petrit Riza për sa i përket rrugëtimit të muzikës nëpër vite, mendon se grupi “Gjurmët” ende vazhdon të jetë aktual për shumë gjenerata dhe do të mbetet gjithmonë i atillë.
“Ju e shihni se edhe gjeneratat e reja ende i dëgjojnë këngët e grupit “Gjurmët”. Në koncertet tona ka pasur edhe prind me fëmijë por kanë qenë edhe nipat e mbesat e tyre. Këngët tona kanë me qenë të pavdekshme dhe ne me të vërtetë jemi shumë krenarë me atë se çfarë kemi bërë. Ne kemi prekur në atë gjenin shqiptar dhe pikërisht pse ka këngë të ndryshme, secili e gjen veten aty”, thotë ai.
Sipas tij, stili hip/hop dhe r&b në Kosovë dhe Shqipëri është shumë i fortë për shkak të fjalëve shqipe dhe se si mënyra e fjalëve shqipe flenë me atë stil bënë që shqiptarët të jenë shumë të fortë në atë aspekt për shkak të zhargonit.
“Por gjithë ky stil komercial tani është thjesht një bastardim i vlerave tona sepse ne kemi brumin tonë universal. Me pak teknikë të vjedhjes nga shumë kush, e krijon një këngë. Për tekstet, nuk kam fjalë. Megjithatë është shumë vështirë që ky trend të ndalet por nuk është aspak i mirë”, thotë ai në lidhje me muzikën shqipe që dëgjohet sot në një masë të madhe.
E krejt në fund, bateristi Riza shpalos edhe planet e tij për të ardhmen në lidhje me grupin “Gjurmët”.
“E kam menduar një projekt që nëse bash komplet nuk mundemi të mblidhemi me grupin “Gjurmët”, atëherë me bendin tim tani dhe me një këngëtar, të bëjmë një ‘tributë’ ndaj grupit “Gjurmët”. Po ashtu, do të doja ta bëja një dokumentar më të thellë për krijimtarinë e grupit “Gjurmët”, qysh nga fillimi e deri në fund me segmente të ndryshme të përfshira. Kjo është më se e nevojshme”, shpalos ai.
Bateristi Petrit Riza sot është i preokupuar me punën e tij në turizëm si dhe është aktiv me bendin e tij “Haliband”, i formuar në vitin 2004 pasi ai u kthye nga Londra.
Edhe pse e vështirë, intervistën e përmbyllim me atë se çfarë do të thotë muzika për të. Vetëm në tri fjalë, ai përgjigjet me një emocion të natyrshëm që i vinte lehtazi.
